ΚΕΦ. 7 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - Compatibility...

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ

ΖΗΤΗΣΗΣ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ

ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

• Οι ορισμοί και οι προσεγγίσεις της τουριστικής ζήτησης

• Ο Νόμος της τουριστικής ζήτησης

• Οι συνιστώσες και οι διακρίσεις της τουριστικής ζήτησης

• Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της τουριστικής ζήτησης

• Οι μεταβλητές της τουριστικής ζήτησης

• Η συνάρτηση της τουριστικής ζήτησης

• Η μαθηματική έκφραση της συνάρτησης της ατομικής και αγοραίας τουριστικής ζήτησης

Σχέσεις μεταξύ της τουριστικής ζήτησης και των διαφόρων ανεξάρτητων μεταβλητών

Τα χαρακτηριστικά της τουριστικής ζήτησης

Η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή

Η μέτρηση της ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή

Τo μέγεθος της ελαστικότητας της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή

Η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή και η συνολική τουριστική δαπάνη

Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της ελαστικότητας της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή

Η εισοδηματική ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης

• Η σταυροειδής ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης

• Ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς το μάρκετινγκ

Οι ορισμοί και οι προσεγγίσεις της τουριστικής

ζήτησης

Οι οικονομολόγοι θεωρούν ότι η τουριστική ζήτηση είναι η σχεδιαζόμενηποσότητα ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας, που τα άτομα είναι πρόθυμα καιικανά (σε θέση) να αγοράσουν σε κάποια δεδομένη τιμή ή σε ένα σύνολοδυνατών τιμών κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.

Οι ψυχολόγοι προσεγγίζουν την τουριστική ζήτηση από την άποψη τωνκινήτρων και της συμπεριφοράς των τουριστών.

Οι γεωγράφοι, ορίζουν την τουριστική ζήτηση ως το συνολικό αριθμό τωνατόμων που ταξιδεύουν ή επιθυμούν να ταξιδέψουν και τα οποίαχρησιμοποιούν τουριστικές διευκολύνσεις και υπηρεσίες σε τόπους μακριάαπό εκείνους της εργασίας και μόνιμης κατοικίας τους.

Οι ανθρωπολόγοι προσεγγίζουν τον τουρισμό, και κατ’ επέκταση τηντουριστική ζήτηση, από τη σκοπιά της οργάνωσης και βιωσιμότητας τωντοπικών κοινωνιών, της ετερότητας και της κατασκευής των ορίων, τωντοπικών δράσεων σε συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής αλλαγής,ζητημάτων εξουσίας, πολιτισμικής ιδεολογίας και επανασημασιοδότησης /ανασυγκρότησης των τοπικών ταυτοτήτων, αλλά και αναθεώρησης(αλλαγής) της ταυτότητας τόσο του ντόπιου όσο και του τουρίστα.

Ο Νόμος της τουριστικής ζήτησης

Η συνήθης σχέση μεταξύ της τιμής και της ζητούμενης ποσότητας ενός τουριστικού προϊόντος/πακέτου είναι αντίστροφη. Αυτό σημαίνει ότι όταν αυξάνει η τιμή του τουριστικού προϊόντος/πακέτου, μειώνεται η ζητούμενη ποσότητα αυτού, καθώς και το αντίθετο. Η σχέση αυτή μεταξύ ζητούμενης ποσότητας και τιμής διατυπώνεται από το Νόμο της Τουριστικής Ζήτησης.

Η σχέση μεταξύ της ζητούμενης ποσότητας ενός τουριστικού προϊόντος και της τιμής του.

Ποσότητα

τουριστικού

προϊόντος (Q)

Τιμή τουριστικού

προϊόντο

ς (Ρ

)

p1

q1

q2O

p2

D

D'

D1

D2

D3

q3

p3

Παράδοξα καταναλωτικής συμπεριφοράς που παραβιάζουν

τον νόμο της ζήτησης

Το παράδοξο του Giffen

H κατάσταση στην οποία έχουμε ένα κατώτερο προϊόν του οποίου ηζητούμενη ποσότητα μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με τις τιμέςονομάζεται αποτέλεσμα ή παράδοξο του Giffen.

Στην περίπτωση αυτή, η μείωση (αύξηση) της τιμής, οδηγεί τουςκαταναλωτές να αγοράζουν μικρότερες (μεγαλύτερες) ποσότητες αυτού. Τοπαράδοξο του Giffen αφορά στα κατώτερα προϊόντα (π.χ. πατάτες, ρύζι,σιτάρι), των οποίων η εισοδηματική επίδραση κυριαρχεί της επίδρασηςυποκατάστασης και οι καμπύλες ζήτησής τους έχουν απότομη ανερχόμενηκλίση (δηλ. κλίνουν προς τα άνω και αριστερά).

• Για πολλά χρόνια το κλασικό παράδειγμα ενός προϊόντος ή αγαθού Giffenήταν οι πατάτες κατά τη διάρκεια της ιρλανδικής πείνας πατατών (18οςαιώνας).

• Ένα άλλο παράδειγμα από τη διεθνή βιβλιογραφία είναι οι οικογένειες τηςεπαρχίας Hunan στην Κίνας, που αποδείχθηκε ότι αγόραζαν περισσότερορύζι όταν έπρεπε να το αγοράσουν σε μια υψηλότερη τιμή και λιγότερο ρύζιόταν επιχορηγήθηκε η τιμή που κατέβαλαν. Πάντως, το παράδοξο τωνπροϊόντων Giffen είναι ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο, το οποίο σε καμιάπερίπτωση δεν ανατρέπει την αξιοπιστία του νόμου της ζήτησης.



Το αποτέλεσμα Veblem

H κατάσταση στην οποία κάποια άτομα υψηλού εισοδηματικού επιπέδου

ζητούν τουριστικά προϊόντα (αγαθά και υπηρεσίες) υψηλών προδιαγραφών

και αυξημένου κύρους (high status) σε πολύ υψηλές τιμές που εκφράζει μια

διακεκριμένη κατανάλωση (conspicuous consumption) ονομάζεται

αποτέλεσμα Veblem.

Το αποτέλεσμα Veblen αφορά στα προϊόντα πολυτελείας για τα οποία η

ζήτηση είναι ανάλογη με την υψηλή τιμή τους και οφείλεται στα διαφορετικά

γούστα και στις καταναλωτικές προτιμήσεις της συγκεκριμένης ομάδας

καταναλωτών. που είναι μια προφανής αντίφαση του νόμου της ζήτησης.

Αυτό οδηγεί σε μια απότομη κλίση της αγοραίας καμπύλης ζήτησης

(steeper market demand curve) που αντανακλά χαμηλή τιμή ελαστικότητας

ως προς την τιμή από ορισμένους τουρίστες.

• Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι τουρίστες που μπορούν να έχουν

ανάγκη να δείξουν τον πλούτο και το κύρος τους, με το να ζητούν πολυτελή

τουριστικά προϊόντα, όπως τις ακριβότερες σουίτες σε πολυτελή

κρουαζιερόπλοια ή το πιο ακριβό εστιατόριο για να παραθέσουν γεύμα σε

πελάτες τους, στο πλαίσιο κάποιου επαγγελματικού ταξιδιού.



Το αποτέλεσμα Snob

Το «αποτέλεσμα σνομπ» εκφράζει τη μειούμενη ζητούμενη ποσότητα ενός

προϊόντος, όταν περισσότεροι οι καταναλωτές αγοράζουν το προϊόν αυτό. Στην

περίπτωση αυτή, η καμπύλη τουριστικής ζήτησης έχει θετική κλίση που σημαίνει ότι

όταν αυξάνεται η τιμή του τουριστικού προϊόντος αυξάνεται και η ζήτησή του, αντί της

συνήθους τυπικής αρνητικής κλίσης που έχει η καμπύλη τουριστικής ζήτησης των

κανονικών τουριστικών προϊόντων, των οποίων η ζήτηση συνεχίζει να μειώνεται,

καθώς η τιμή των αυξάνεται.

Για παράδειγμα, η συνεχής αύξηση της τιμής των διακοπών σε έναν τουριστικό

προορισμό οδηγεί στη μείωση του χρόνου παραμονής των τουριστών και

ταυτόχρονα στη μείωση του συνολικού αριθμού των διανυκτερεύσεων. Αυτό αυξάνει

το βαθμό οξύτητας της συνολικής ζήτησης και οδηγεί σταδιακά σε διαφυγή των

τουριστών από τον τουριστικό προορισμό που εκφράζουν το συγκεκριμένο επίπεδο

τουριστικής ζήτησης και ταυτόχρονα δημιουργεί κύματα νέων αφίξεων τουριστών, οι

οποίοι οδηγούνται από το «αποτέλεσμα σνομπ». Ως συνέπεια αυτού είναι η

αντιστάθμιση της αρχικής μείωσης των ημερών διαμονής στον τόπο προορισμού

από τη νέα τουριστική ζήτηση για διακοπές της οποίας η καμπύλη αποκτά απότομη

κλίση και γίνεται λιγότερο ελαστική στη μείωση της τιμής. Έτσι, στην περίπτωση της

φυγής των τουριστών από έναν τόπο προσέλκυσης μαζικού τουρισμού, η

μεγιστοποίηση των τουριστικών δαπανών επιτυγχάνεται από το αποτέλεσμα σνομπ»



Το αποτέλεσμα bangwagon

Η τάση των ανθρώπων να ευθυγραμμίσουν τις πεποιθήσεις και τις

συμπεριφορές τους με αυτές μιας ομάδας ονομάζεται «εφέ της μόδας»

(bangwagon effect».

Το εφέ της μόδας είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο στο οποίο οι άνθρωποι

παρακινούμενοι από το «αποτέλεσμα της επίδειξης» (demonstration

effect) κάνουν κάτι, κυρίως επειδή οι άλλοι το κάνουν, ανεξάρτητα από τις

δικές τους πεποιθήσεις, τις οποίες μπορεί και να αγνοούν.

Το «εφέ της μόδας» εκφράζει την αυξανόμενη ζητούμενη ποσότητα ενός

προϊόντος, όταν περισσότεροι καταναλωτές αγοράζουν το προϊόν αυτό. Η

τάση αυτή οδηγεί την καμπύλη τουριστικής ζήτησης για ένα προϊόν να είναι

λιγότερο ευαίσθητη ως προς την τιμή σε σχέση με τα άλλα προϊόντα. Είναι

το αντίθετο του «αποτελέσματος σνομπ».

• Για παράδειγμα, όταν ένας προορισμός διακοπών μαζικού τουρισμού για

λόγους κοινωνικούς ή περιβαλλοντικούς επιλέγεται να γίνει τόπος

προσέλκυσης υψηλού επιπέδου τουριστών (ελιτίστικη περιοχή τουρισμού)

τότε το εργαλείο της πολιτικής που χρησιμοποιείται για το σκοπό αυτό είναι

η αύξηση της τιμής. Αντιθέτως, όταν ο τόπος προορισμού επιλέγεται να

γίνει τόπος διακοπών μαζικού τουρισμού τότε χρησιμοποιείται η μείωση της

τιμής.

Οι συνιστώσες της τουριστικής ζήτησης (Ι)

Την πραγματική ή αποτελεσματική τουριστική ζήτηση (actual ήeffective tourism demand), η οποία αναφέρεται στα άτομα πουεπιθυμούν και μπορούν να ταξιδεύσουν σε διάφορους τουριστικούςπροορισμούς, κάνοντας χρήση των προσφερόμενων αγαθών καιυπηρεσιών σ' αυτά.

Τη δυνατή ή προσδοκώμενη τουριστική ζήτηση (potential tourismdemand), η οποία περιλαμβάνει τα άτομα που επιθυμούν ναμετακινηθούν για ταξίδι, αλλά δεν μπορούν να τοπραγματοποιήσουν, λόγω χρονικών ή χρηματικών περιορισμών.

Την αναβληθείσα τουριστική ζήτηση (defered tourism demand), ηοποία περιλαμβάνει τα άτομα που μπορούν να ταξιδεύσουν, αλλάδεν το πράττουν είτε λόγω άγνοιας των ευκαιριών, είτε λόγωέλλειψης διευκολύνσεων.

Οι συνιστώσες της τουριστικής ζήτησης (ΙΙ)

Η δυνατή ή προσδοκώμενη και η αναβληθείσα τουριστική ζήτηση,απαρτίζουν την συγκρατημένη τουριστική ζήτηση (suppressedtourism demand). Η ζήτηση αυτή είναι εξαιρετικά δύσκολο ναεκτιμηθεί, γι' αυτό και συχνά αγνοείται από τους οικονομολόγους, οιοποίοι όταν χρησιμοποιούν τη λέξη ζήτηση, εννοούν μόνο τηνπραγματική ή αποτελεσματική ζήτηση.

Οι οικονομολόγοι ενδιαφέρονται, κυρίως, για την εκτίμηση τηςσυνολικής τουριστική ζήτησης (aggregate demand), η οποίαμπορεί να οριστεί ως η ποσότητα ενός προϊόντος, που οι αγοραστέςσυνολικά, είναι πρόθυμοι και ικανοί να την αγοράσουν σε μίασυγκεκριμένη τιμή και μέσα σε μία ορισμένη χρονική περίοδο.

Εκτός, από την αποτελεσματική τουριστική ζήτηση, υπάρχειαναμφίβολα και η λανθάνουσα τουριστική ζήτηση (latent tourismdemand), π.χ. οι πολυτελείς κρουαζιέρες με τη χρήση σκαφώναναψυχής (yaching), όπου ελάχιστοι αγοραστές έχουν την ικανότητανα ανταποκριθούν

Διακρίσεις της τουριστικής ζήτησης

Τουριστική ζήτηση από τα νοικοκυριά. Η ζήτηση αυτή είναικαταναλωτική και εκφράζεται με την αγορά μεμονωμένωντουριστικών προϊόντων/πακέτων τα οποία αναλώνονται ήχρησιμοποιούνται για την κάλυψη των τουριστικών τους αναγκών.

Τουριστική ζήτηση από το δημόσιο. Η ζήτηση αυτή είναικαταναλωτική και επενδυτική και πραγματοποιείται από διάφορεςκρατικές υπηρεσίες (π.χ. ΕΟΤ, Τουριστική Αστυνομία, ΛιμενικόΣώμα) και έχει ως σκοπό την παροχή δημόσιων τουριστικώνυπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των τουριστών.

Τουριστική ζήτηση από τις επιχειρήσεις. Η ζήτηση αυτήπραγματοποιείται από διάφορες τουριστικές επιχειρήσεις(πρακτορεία ταξιδιών, γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων κ.λπ.) πουασκούν επιχειρηματικές δραστηριότητες μέσα στο τουριστικόκύκλωμα.

Οι παραπάνω δύο πρώτες μορφές τουριστικής ζήτησης είναι τμήματης τελικής ζήτησης, ενώ η τρίτη μορφή αποτελεί ενδιάμεσηεισροή στην παραγωγική δραστηριότητα.

Τι είναι ατομική και τι συνολικής τουριστική ζήτηση

Η ατομική τουριστική ζήτηση εκφράζει την

ποσότητα των τουριστικών προϊόντων που ένας

τουρίστα είναι διατιθέμενος να αγοράσει σε κάθε

τιμή που του προσφέρεται μέσα σε μία ορισμένη

χρονική περίοδο.

Η αγοραία τουριστική ζήτηση εκφράζει το

σύνολο των ποσοτήτων των προϊόντων που οι

τουρίστες είναι διατιθέμενοι (θέλουν και

μπορούν) να αγοράσουν σε κάθε τιμή που τους

προσφέρεται μέσα σε μία ορισμένη χρονική

περίοδο.

Ατομικές καμπύλες τουριστικής ζήτησης και αγοραία καμπύλη τουριστικής ζήτησης.

Tιμή τουριστικού π

ροϊόντο

ς (

Px)

Ποσότητα τουριστικού προϊόντος (Qx =q1x + q2

x

q1x

q2x

Aτομική καμπύλη

τουριστικής ζήτησης IAτομική καμπύλη

τουριστικής ζήτησης IIAγοραία καμπύλη τουριστικής ζήτησης

0 0 0

Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της τουριστικής

ζήτησης

Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ ΙΚ Ο Ι Π Α ΡΑ Γ Ο Ν Τ Ε Σ

Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΚ Ο Ι Π Α ΡΑ Γ Ο Ν Τ Ε Σ

Ψ Υ Χ Ο Λ Ο Γ ΙΚ Ο Ι Π Α ΡΑ Γ Ο Ν Τ Ε Σ

Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΟ Λ Ο Γ ΙΚ Ο Ι Π Α ΡΑ ΓΟ Ν Τ Ε Σ

Δ Η Μ Ο Γ Ρ Α Φ ΙΚ Ο Ι Π Α Ρ Α Γ Ο Ν Τ Ε Σ

Τ Ο Υ Ρ ΙΣ Τ ΙΚ Η Ζ Η Τ Η Σ Η

Θ Ε ΣΜ ΙΚ Ο Ι – Ο Ρ Γ Α Ν Ω Τ ΙΚ Ο Ι

Π Α ΡΑ ΓΟ Ν Τ Ε Σ

Π Ο Λ ΙΤ ΙΚ Ο Ι Π Α ΡΑ Γ Ο Ν Τ Ε Σ

Π Ο Λ ΙΤ ΙΣ Τ ΙΚ Ο Ι Π Α ΡΑ ΓΟ Ν Τ Ε Σ

Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ ΙΚ Ο Ι Π Α ΡΑ ΓΟ Ν Τ Ε Σ

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ ΙΚ Ο Ι Π Α Ρ Α Γ Ο Ν Τ Ε Σ

Οικονομικοί παράγοντες

• Οι τιμές των τουριστικών προϊόντων.

• Οι τιμές όλων των άλλων προϊόντων (αγαθών και

υπηρεσιών).

• Το διαθέσιμο ατομικό εισόδημα.

• Η κατανομή του εισοδήματος.

• Ο πληθωρισμός της χώρας προορισμού και της χώρας

προέλευσης.

• Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες.

• Ο οικογενειακός προϋπολογισμός.

• Οι καταναλωτικές συνήθειες.

• Ο ρυθμός αποταμίευσης.

• Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης..

Κοινωνικοί παράγοντες

• Το μικρότερο μέγεθος των οικογενειών.

• Η εργασιακή απασχόληση και των δύο συζύγων.

• Ο αστικός τρόπος ζωής που ωθεί τα άτομα να πραγματοποιούν συχνότερα

ταξίδια αναψυχής.

• Ο διαθέσιμος ελεύθερος χρόνος.

• Το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο.

• Η μεγαλύτερη εμπειρία σε ταξίδια που διαφοροποιεί τις καταναλωτικές

προτιμήσεις.

• Η προτίμηση στις σύντομες διακοπές.

• Η επιμήκυνση της περιόδου των σπουδών.

• Η μετανάστευση που επιδρά σημαντικά στην κατεύθυνση ορισμένων

κατηγοριών τουριστικών ροών (π.χ. επισκέψεις συγγενών και φίλων-VFR

Tourism- στη χώρα καταγωγής τους από νοσταλγία).

• Ο κύκλος ζωής των ανθρώπων που εκφράζει τις δυνατότητες

πραγματοποίησης ταξιδιών αναψυχής ανά φάση οικογενειακής ζωής

(γενιά), η οποία επηρεάζει την ταξιδιωτικής τους συμπεριφορά.

Ψυχολογικοί παράγοντες

• Η έμφυτη τάση της διαφυγής από το γνώριμο περιβάλλον.

• Η ανάγκη για κούραση.

• Η ενίσχυση των οικογενειακών δεσμών.

• Το γόητρο ή κύρος.

• Η κοινωνική αλληλεπίδραση.

• Η εκπλήρωση επιθυμιών.

Κοινωνιολογικοί παράγοντες

• Οι κοινωνικές πιέσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής που

επηρεάζουν τους τουρίστες, οι οποίοι βλέπουν στα ταξίδια μια

διέξοδο.

• Τα νέα κοινωνικά και καταναλωτικά πρότυπα της

μεταβιομηχανικής κοινωνίας που έχουν πλέον αναδείξει τον

τουρισμό ως πεδίο έκφρασης των σύγχρονων αξιών.

• Οι πολλαπλές ταξιδιωτικές εμπειρίες, η ταξιδιωτική μόδα, οι

αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες,

• Τα νέα στερεότυπα που δημιουργεί η προσωπικότητα του

σύγχρονου τουρίστα, ο οποίος αξιοποιεί τον ελεύθερο χρόνο του και

διαμορφώνει το δικό του τρόπο ζωής.

Πολιτικοί παράγοντες

• Οι στρατιωτικές συγκρούσεις (π.χ. ο πόλεμος στη Συρία).

• Οι πολιτικές σχέσεις μεταξύ των χωρών προέλευσης και υποδοχής τουριστών.

• Οι πολιτικές αλλαγές (π.χ. Ανατολική Ευρώπη, Γιουγκοσλαβία).

• Η ασταθής πολιτική κατάσταση

• Οι κοινωνικές αναταραχές.

• Η πολιτική της οικονομικής ανάπτυξης.

Εξωτερικοί παράγοντες

• Η απόσταση μεταξύ δύο τουριστικών προορισμών. Είναι γενικά αποδεκτό ότι

υπάρχει μια τάση μείωσης της ζήτησης για έναν τουριστικό προορισμό όταν αυξάνει

η απόσταση από αυτόν, λόγω του μεγαλύτερου κόστους και της έλλειψης

πληροφόρησης.

• Η εγκληματικότητα που επηρεάζει την εικόνα των τουριστικών προορισμών και

μειώνει την επιθυμία των τουριστών για ταξίδια στις περιοχές αυτές.

• Το θέμα της υγείας των τουριστών (π.χ. ελονοσία, ηπατίτιδα, "επιδημία του AIDS").

• Η ασφαλής μετακίνηση των τουριστών.

• Οι διεθνείς τρομοκρατικές ενέργειες στους τουριστικούς προορισμούς (π.χ. το

τρομοκρατικό κτύπημα της 11 Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ, της 11 Μαρτίου 2004

στην Ισπανία και πολλών άλλων πόλεων, όπως Άγκυρα (10.10.2015), Παρίσι

(13.11.2015), Νίκαια Γαλλίας (14.7.2016), Νορμανδία (26.6.2016), Βερολίνο

(19.12.2016), Κωνσταντινούπολη (7.1.2016 και 1.1.2017), Μαγιόρκα Ισπανίας

(17.8.2017), Σινά Αιγύπτου (24.11.2017).

Πολιτιστικοί παράγοντες

• Τα αρχαιολογικά και ιστορικά μνημεία.

• Τα μουσεία.

• Οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.

• Οι θρησκευτικές γιορτές.

• Τα ήθη και έθιμα.

• Η λαϊκή τέχνη και κουλτούρα.

• Η καλλιέργεια γνώσεων για τις άλλες περιοχές του κόσμου.

• Ο τρόπος ζωής (lifestyle) που σχετίζεται με τα πολιτιστικά πρότυπα και τις προσωπικές αξίες.

• Η πολυπολιτισμικότητα.

• Ο αυθεντικός πολιτισμός.

Θεσμικοί – οργανωτικοί παράγοντες

• Το θεσμικό πλαίσιο των πληρωμένων αδειών.

• Η χορήγηση συντάξεων.

• Οι διεθνείς σχέσεις της χώρας.

• Το επίπεδο ανάπτυξη της «τουριστικής βιομηχανίας».

• Η απελευθέρωση των αερομεταφορών.

• Οι περιορισμοί που τίθενται από τις χώρες προορισμού

(π.χ. απαίτηση για έκδοση άδειας εισόδου –visa- σε μια

χώρα).

• Η ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων.

Δημογραφικοί παράγοντες

• Το φύλο και η ηλικία και ο τόπος κατοικίας.

• Οι μεταβολές στο μέγεθος και τη δομή της οικογένειας (π.χ. η αύξηση των

εργαζομένων γυναικών, η μείωση του αριθμού των γεννήσεων, η αύξηση

της αναλογίας των ανύπαντρων ενηλίκων και η τάση για δημιουργία

οικογένειας σε μεγαλύτερη ηλικία).

• Η αύξηση του ορίου ηλικίας του πληθυσμού που οδηγεί τα άτομα της

τρίτης ηλικίας (γενιά των Baby boomers generation) στη δημιουργία της

τουριστικής αγοράς που περιγράφεται ως “older market”, “mature market”,

“senior market”, και “silver market”.

• Η μεγαλύτερη αύξηση στον αριθμό των ζευγαριών χωρίς παιδιά, σε

σύγκριση με τη γενικότερη αύξηση του πληθυσμού που επηρεάζει

σημαντικά την καταναλωτική και ταξιδιωτική συμπεριφορά των μελών της.

• Ο βαθμός αστικοποίησης που δημιουργεί στα άτομα την ανάγκη για

επίσκεψη περιοχών που προσφέρουν εμπειρίες για επαναπροσέγγισή τους

με το φυσικό περιβάλλον και για πραγματοποίηση συχνότερα ταξιδιών

αναψυχής.

Τεχνολογικοί παράγοντες

• Οι νέες τεχνολογίες (πληροφορικής, τηλεπικοινωνιών και τηλεματικής) που

μετασχηματίζουν σταδιακά τις σύγχρονες κοινωνίες σε κοινωνίες

πληροφοριών.

• Η είσοδος χωρών, περιοχών και επιχειρήσεων στην πύλη των νέων

ηλεκτρονικών/ ψηφιακών αγορών στο Διαδίκτυο και στις

κυβερναγορές.

• Η ανάπτυξη ολοκληρωμένων υπηρεσιών και ειδικότερα των υπηρεσιών

πολυμέσων (συνδυασμός επικοινωνιών φωνής, δεδομένων και εικόνας)

και οι συστηματικές διεργασίες για την εμφάνιση των δικτύων πολυμέσων.

• Η ανάπτυξη νέων ψηφιακών εφαρμογών πραγματικού χρόνου (real time

applications) τουριστικού περιεχομένου, κυρίως από τη γενιά του 21ου αιώνα

(Always-On generation), λόγω εξάπλωσης των εφαρμογών της κοινωνικής

δικτύωσης και των υπηρεσιών πραγματικού χρόνου.

• Η επέκταση της χρήσης του διαδικτύου στην εμπορία τουριστικών

υπηρεσιών.

Οι μεταβλητές της τουριστικής ζήτησης • Οι τιμές των τουριστικών προϊόντων (αγαθών και υπηρεσιών) ή πακέτων.• Ο αριθμός των τουριστών που επισκέπτονται έναν τουριστικό προορισμό κατά τη διάρκεια μιας

χρονικής περιόδου (αφίξεις στα σύνορα ή στους τόπους προορισμού).• Η χρονική διάρκεια παραμονής των τουριστών σε διάφορα είδη καταλυμάτων (διανυκτερεύσεις

τουριστών σε όλα ή ορισμένα είδη καταλυμάτων).• Το διαθέσιμο χρηματικό εισόδημα.• Ο ελεύθερος χρόνος.• Ο τόπος (χώρες ή περιοχές) προέλευσης των τουριστών.• Ο προορισμός των τουριστών (χώρες ή περιοχές μέσα στη χώρα που προτιμούν οι τουρίστες).• Η απόσταση μεταξύ τόπου μόνιμης κατοικίας και τόπου τουριστικής διαμονής των τουριστών.• Οι περίοδοι αφίξεων των τουριστών.• Τα μεταφορικά μέσα που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των τουριστών (αριθμός

διακινούμενων ανά μέσο μεταφοράς).• Ο τύπος του τουριστικού καταλύματος που επιλέγεται.• Τα δημογραφικά και κοινωνικο – οικονομικά χαρακτηριστικά των τουριστών.• Ο σκοπός της επίσκεψης των τουριστών (π.χ. ψυχαγωγία, επαγγελματικά ταξίδια).• Οι λόγοι για τους οποίους οι τουρίστες πραγματοποιούν ταξίδια.• Τα μέσα με τα οποία οι τουρίστες οργανώνουν τα ταξίδια.• Το χρηματικό ποσό που δαπάνησαν οι τουρίστες (π.χ. εισπράξεις τουριστικού συναλλάγματος,

τουριστική δαπάνη, τουριστική κατανάλωση).• Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες μεταξύ της χώρας προέλευσης και της χώρας υποδοχής τουριστών.• Η άποψη των τουριστών για τη χώρα ή την περιοχή που επισκέφθηκαν, ως τόπο διακοπών.• Ο βαθμός ικανοποίησης των τουριστών μετά το ταξίδι.• Ο βαθμός αστικοποίησης του περιβάλλοντος στον τόπο μόνιμης κατοικίας των τουριστών.• Η άποψη των τουριστών για τις τιμές, την ποιότητα των υπηρεσιών, τις τουριστικές εγκαταστάσεις,

την υποδομή, κ.τλ.

Η συνάρτηση της τουριστικής ζήτησης.Γενικά

Σύμφωνα με τη νεοκλασική θεωρία, η τουριστικήζήτηση για ένα συγκεκριμένο τουριστικό προϊόν/πακέτο,μπορεί να εκφρασθεί ως μία λειτουργία διαφόρωνερμηνευτικών (ανεξάρτητων) μεταβλητών, που η θεωρίαυποστηρίζει ότι μπορούν να ασκήσουν αιτιώδειςεπιρροές στην ανερμήνευτη (εξαρτημένη) μεταβλητήπου εκφράζει την τουριστική ζήτηση.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο της τουριστικής οικονομικής, ητουριστική ζήτηση μπορεί να οριστεί ως η ποσότηταενός τουριστικού προϊόντος / πακέτου, που ένα σύνολοατόμων (τουριστών) μπορεί και θέλει να αγοράσει κατάτη διάρκεια μίας δεδομένης χρονικής περιόδου.

Η εισοδηματική επίδραση

Εισοδηματική επίδραση είναι η μεταβολή της κατανάλωσης που επέρχεται

όταν μια μεταβολή της τιμής μετατοπίζει τον καταναλωτή σε υψηλότερη ή

χαμηλότερη καμπύλη αδιαφορίας. Στην περίπτωση αυτή, όταν το προϊόν

γίνει φθηνότερο, οι καταναλωτές μπορούν να αγοράσουν την ποσότητα που

αγόραζαν πριν τη μείωση της τιμής, ξοδεύοντας τώρα μικρότερο συνολικό

ποσό γι’ αυτήν. Έτσι, τους μένει κάποιο εισόδημα που μπορούν να

διαθέσουν για να αγοράσουν μεγαλύτερες ποσότητες από τα διάφορα

προϊόντα στα οποία συμπεριλαμβάνεται κι αυτό που μειώθηκε η τιμή του.

• Για τα κανονικά προϊόντα το εισοδηματικό αποτέλεσμα είναι θετικό,

δηλαδή η αύξηση του πραγματικού εισοδήματος οδηγεί σε αύξηση της

ζητούμενης ποσότητας και αντιστρόφως.

• Για τα κατώτερα προϊόντα, το εισοδηματικό αποτέλεσμα είναι αρνητικό,

δηλαδή η αύξηση του πραγματικού εισοδήματος οδηγεί σε μείωση της

κατανάλωσης ορισμένων προϊόντων (π.χ. από τη μαργαρίνη στο βούτυρο ή

από τα συντηρημένα στα φρέσκα λαχανικά).

• Εξαίρεση (σπάνιο φαινόμενο) αυτού του κανόνα των κατώτερων

προϊόντων είναι το παράδοξο του Giffen, όπου η ζητούμενη ποσότητα ενός

προϊόντος μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με τις τιμές

Επίδραση της υποκατάστασης

Επίδραση υποκατάστασης είναι η μεταβολή της κατανάλωσης που

επέρχεται, όταν μια μεταβολή της τιμής μετακινεί τον καταναλωτή

πάνω σε μια δεδομένη καμπύλη αδιαφορίας σε ένα σημείο, με νέο

οριακό λόγο υποκατάστασης. Στην περίπτωση αυτή, όταν το προϊόν

γίνει φθηνότερο και οι τιμές των άλλων προϊόντων παραμένουν

αμετάβλητες, ο καταναλωτής θα έχει κίνητρο να καταναλώσει

μεγαλύτερη ποσότητα από το πρώτο προϊόν σε βάρος της

κατανάλωσης των άλλων.

• Για τα κανονικά προϊόντα το αποτέλεσμα υποκατάστασης είναι

αρνητικό, δηλαδή η αύξηση του πραγματικού εισοδήματος οδηγεί σε

μείωση της ζητούμενης ποσότητας και αντιστρόφως.

• Για τα κατώτερα προϊόντα, το αποτέλεσμα της υποκατάστασης

αυτών υπεραντισταθμίζει το αρνητικό εισοδηματικό αποτέλεσμα και

η ζήτηση για αυτά τα προϊόντα είναι πολύ ανελαστική.

Κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την

τουριστική ζήτηση

Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη συνολική ζήτηση είναι:

(α). Η τιμή του τουριστικού προϊόντος / πακέτου.

(β). Οι τιμές όλων των άλλων προϊόντων (αγαθών και υπηρεσιών).

(γ). Το επίπεδο του ατομικού διαθέσιμου χρηματικού εισοδήματος των

δυνητικών αγοραστών / τουριστών και

(δ). Τα γούστα, οι συνήθειες και οι προτιμήσεις των τουριστών – καταναλωτών.

Οι παραπάνω καθοριστικοί παράγοντες ονομάζονται μεταβλητές, οι οποίεςδιαφέρουν από άτομο σε άτομο και μπορούν να αλλάξουν με την πάροδο τουχρόνου.

Οι αλλαγές / μεταβολές στις τιμές ή στην ένταση σε οποιασδήποτε απ’ αυτέςτις μεταβλητές, είναι δυνατόν να επηρεάσουν τη συνολική τουριστική ζήτησηγια το συγκεκριμένο τουριστικό προϊόν / πακέτο.

Η μαθηματική έκφραση της συνάρτησης της

ατομικής τουριστικής ζήτησης

Η ατομική τουριστική ζήτηση για ένα τουριστικό προϊόν/πακέτο είναι το σύνολο των

ποσοτήτων του προϊόντος αυτού τις οποίες ο τουρίστας–καταναλωτής θα αγοράσει ή

θα χρησιμοποιήσει σε όλες τις δυνατές τιμές, μέσα σε μια δεδομένη χρονική περίοδο.

Αυτό μαθηματικά εκφράζεται ως ακολούθως:

Qx, j = f j (Px)

Όπου:

Qx, j = η ζητούμενη ποσότητα του προϊόντος (Χ) από έναν τουρίστα–καταναλωτή j και

Px η τιμή του προϊόντος.


αγοραίας τουριστικής ζήτησης

Η αγοραία ζήτηση ενός τουριστικού προϊόντος (X) είναι η ζήτηση που εκφράζεται από

τους τουρίστες-καταναλωτές (Ν) στην αγορά του προϊόντος αυτού και σχηματίζεται

από το άθροισμα της ζήτησης των επιμέρους τουριστών–καταναλωτών για το προϊόν

(X). Εάν συμβολίσουμε QX την αγοραία ζήτηση του προϊόντος από τους (Ν)

τουρίστες–καταναλωτές και με PX την τιμή του, τότε ορίζεται η ακόλουθη συνάρτηση

αγοραίας ή συνολικής τουριστικής ζήτησης.

Qx = Qx ,1 + Qx ,2 + Qx ,3+ …….+ Qx ,N

Qx = f1(Px) + f2(Px) +…..fN(Px)

Ν

Qx = Σ fj(Px) j=1

Συνεπώς, η συνολική τουριστική ζήτηση για ένα τουριστικό προϊόν/πακέτο είναι το

άθροισμα των επιμέρους ατομικών συναρτήσεων τουριστικής ζήτησης


αγοραίας τουριστικής ζήτησης με πολλές

μεταβλητές

),,,,,( /// DVTEPYfD kijkijkijiij

όπου:

Dij, είναι η τουριστική ζήτηση (τουριστικό πλήθος) από την περιοχή προέλευσης

τουριστών (αφετηρία i) προς τον τουριστικό προορισμό j.

Yi, είναι το εισόδημα της αφετηρίας i.

Pij/k, είναι οι τιμές της αφετηρίας i σε σχέση με τις τιμές του τουριστικού

προορισμού j και τις τιμές των άλλων ανταγωνιστικών προορισμών k.

Εij/k, είναι οι συναλλαγματικές ισοτιμίες μεταξύ i, j και k.

Tij/k είναι το κόστος της μεταφοράς μεταξύ i, j και k.

DV, είναι μια ποιοτική μεταβλητή (dummy variable) που χρησιμοποιείται για να

ληφθούν υπόψη ορισμένα ξεχωριστά γεγονότα, όπως αθλητικές εκδηλώσεις ή

πολιτικές αναταραχές.

, είναι ο διαταρακτικός όρος που λαμβάνει υπόψη του όλους τους άλλους

παράγοντες που επηρεάζουν την τουριστική ζήτηση.

Σχέσεις μεταξύ της τουριστικής ζήτησης και των διαφόρων

ανεξάρτητων μεταβλητώνΣχέση τιμής και ζητούμενης ποσότητας ενός τουριστικού προϊόντος/πακέτου

Όταν η ζητούμενη ποσότητα Q ενός τουριστικού προϊόντος/πακέτου (x) εξαρτάται από την τιμή (Px), τότε αυτή

μπορεί να εκφρασθεί μαθηματικά ως ακολούθως:

Qx = f(Px)

Σχέση τιμών άλλων προϊόντων και ζητούμενης

ποσότητας ενός τουριστικού προϊόντος/πακέτουΗ σχέση αυτή μπορεί να εκφρασθεί μαθηματικά ως ακολούθως:

Qx = f (P1 , P2 , … , Pn-x)

Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα έντονη στην περίπτωση που υπάρχουν συμπληρωματικά και υποκατάστατα τουριστικά

προϊόντα / πακέτα.

Σχέση τουριστικής ζήτησης και υποκατάστατων

τουριστικών προϊόντων/πακέτωνΣτην περίπτωση που υπάρχουν υποκατάστατα τουριστικά προϊόντα, μία πτώση της τιμής ενός τουριστικού

προϊόντος / πακέτου, οδηγεί σε μία πτώση της τουριστικής του ζήτησης.

.

Σχέση τουριστικής ζήτησης και διαθέσιμου

προσωπικού εισοδήματος (Ι)Οι τουρίστες, όπως και οι άλλοι καταναλωτές, έχουν συνείδηση της αγοραστικής αξίας του χρήματος και συνεπώς η ζήτησή τους

για αγαθά και υπηρεσίες (κανονικά προϊόντα), επηρεάζεται από τις μεταβολές στα διαθέσιμα προσωπικά τους εισοδήματα.


προσωπικού εισοδήματος (ΙΙ)Στην περίπτωση που το τουριστικό προϊόν/πακέτο είναι σχετικά χαμηλής ποιότητας τότε, καθώς το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα των τουριστών αυξάνει πέρα από ένα συγκεκριμένο σημείο, αυτό παρακινεί τους τουρίστες να αλλάξουν τη ζήτησή τους από το τουριστικό προϊόν/πακέτο της

χαμηλής ποιότητας σε ένα άλλο προϊόν υψηλότερης ποιότητας (αφορά τα προϊόντα πολυτελείας).


προσωπικού εισοδήματος (ΙΙΙ)

Στην περίπτωση που το τουριστικό προϊόν/πακέτο θεωρείται «κατώτερο», τότε είναι πιθανό, καθώς το διαθέσιμο προσωπικό εισόδημα των τουριστών αυξάνεται πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο, η

τουριστική ζήτηση γι’ αυτό το προϊόν / πακέτο να μπορεί ακόμα και να μειωθεί.

• Δ. 7.8

Σχέση τουριστικής ζήτησης και αλλαγών στις προτιμήσεις

των τουριστώνΟι αλλαγές στα προσωπικά «γούστα» και στις «προτιμήσεις» των τουριστών μπορούν να επηρεάσουν τη ζήτησή

του τουριστικού προϊόντος / πακέτου. Αν, για κάποιο λόγο, άσχετο με τις τιμές και το εισόδημα, όπως για παράδειγμα,

οι αλλαγές στις προτιμήσεις, τότε οι τουρίστες μπορούν να εκφράσουν μια μεγαλύτερη προτίμηση για ένα συγκεκριμένο

τουριστικό προϊόν / πακέτο, και κατά συνέπεια, ceteris paribus, η ζήτηση γι’ αυτό το τουριστικό προϊόν / πακέτο να

αυξηθεί.

Τα χαρακτηριστικά της τουριστικής ζήτησης

Η ετερογένεια

Η εποχικότητα

Η ελαστικότητα

Η ευαισθησία

Η αυξητική τάση

Η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς

την τιμή Γενικά

Η ελαστικότητα είναι μια γενική έννοια που χρησιμοποιείταιγια την μέτρηση της επίδρασης μεταξύ δύο οικονομικώνμεταβλητών. Συγκεκριμένα μετρά την ποσοστιαία μεταβολήτης εξαρτημένης μεταβλητής η οποία οφείλεται σε μιαποσοστιαία μεταβολή μιας δεδομένης ανεξάρτητηςμεταβλητής.

Υπάρχουν διάφορες διακρίσεις της ελαστικότητας τηςτουριστικής ζήτησης και είναι τόσες όσες είναι και οιανεξάρτητες μεταβλητές σε μια συνάρτηση.

Οι κυριότερες είναι:

η ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή,

η ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς το εισόδημα και

η σταυροειδής ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης.

Ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς το μάρκετινγκ

Η μέτρηση της ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης

ως προς την τιμή

Η ελαστικότητα ζήτησης ενός τουριστικού προϊόντος / πακέτου ως προς την τιμή (εd)

δίνεται από τον λόγο:

Ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη τουριστική ποσότητα ενός

τουριστικού προϊόντος /πακέτου

εd = ( -) ------------------------------------------------------------------------------------

Ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή του τουριστικού προϊόντος /πακέτου

ή

Q

P

P

Q

PP

QQd

/

/

Όπου: ΔQ είναι η μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας και

ΔP η μεταβολή της τιμής του συγκεκριμένου τουριστικού προϊόντος/ πακέτου.

Η ελαστικότητα ζήτησης ενός τουριστικού προϊόντος / πακέτου ως προς την τιμή,

μετράται δεδομένης μιας καμπύλης τουριστικής ζήτησης. Όταν αυτή μετράται μεταξύ

δύο σημείων της καμπύλης τουριστικής ζήτησης, ονομάζεται ελαστικότητα

τουριστικού τόξου ή τοξοειδής τουριστική ελαστικότητα (arc tourism elasticity),

ενώ όταν αυτή μετριέται σε ένα ορισμένο σημείο της καμπύλης, ονομάζεται σημειακή

τουριστική ελαστικότητα (point tourism elasticity).

Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι πάντοτε αρνητική.

Συντελεστές ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης ως

προς την τιμή

Ελαστική είναι η τουριστική ζήτηση όταν, για κάθε ποσοστιαία μεταβολή της τιμής, η ποσοστιαία

μεταβολή της ποσότητας που ζητείται είναι μεγαλύτερη.

Ανελαστική είναι η τουριστική ζήτηση όταν, για κάθε ποσοστιαία μεταβολή της τιμής, η

ποσοστιαία μεταβολή της ποσότητας που ζητείται είναι μικρότερη.

Μοναδιαία ελασική είναι η τουριστική ζήτηση όταν, για κάθε ποσοστιαία μεταβολή της τιμής,επιφέρει μια ακριβώς ίση ποσοστιαία μεταβολή της ποσότητας που ζητείται.

• Για παράδειγμα, όταν αυξηθεί η τιμή του τουριστικού προϊόντος / πακέτου κατά 10%, η ζητούμενη

ποσότητα αυτού μπορεί να μειωθεί κατά το ίδιο ποσοστό (μοναδιαία ελαστική), μικρότερο

ποσοστό (ανελαστική ζήτηση) ή μεγαλύτερο ποσοστό (ελαστική ζήτηση).

Τελείως ανελαστική είναι η τουριστική ζήτηση όταν η κάθε ποσοστιαία μεταβολή της τιμής, δεν

επιφέρει καμία μεταβολή της ποσότητας που ζητείται.

• Για παράδειγμα, όταν μεταβληθεί η τιμή του τουριστικού προϊόντος/πακέτου κατά 10%, η

ζητούμενη ποσότητα αυτού παραμένει ίδια, είναι δηλ. αμετάβλητη, ανεξαρτήτως τιμής. Στην

ακραία αυτή περίπτωση, ο συντελεστής τουριστικής ελαστικότητας είναι ίσος με το μηδέν, η

καμπύλη τουριστικής ζήτησης είναι κάθετη στον οριζόντιο άξονα και η τουριστική ζήτηση στο

σημείο αυτό είναι τελείως ανελαστική.

Τελείως ελαστική είναι η τουριστική ζήτηση όταν οποιαδήποτε μεταβολή της τιμής δεν επιφέρει

καμιά μεταβολή της ποσότητας που ζητείται.

Τo μέγεθος της ελαστικότητας της τουριστικής

ζήτησης ως προς την τιμήΗ ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ενός τουριστικού προϊόντος / πακέτου ως προς την τιμή,

δεν είναι η ίδια για όλα τα σημεία μιας καμπύλης τουριστικής ζήτησης.

Περιπτώσεις ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή

Η καμπύλη τουριστικής ζήτησης κατά VeblenΑν η τιμή αυξηθεί σε P2, η ποσότητα που θα αγοραστεί σύμφωνα με την καμπύλη τουριστικής ζήτηση D1 πρέπει να

είναι Q2. Όμως, αυτό δεν συμβαίνει και η ζητούμενη ποσότητα είναι Q3, λόγω της επίδρασης του φαινομένου Veblen,

καθότι οι αγοραστές προτιμούν τουριστικά προϊόντα μεγαλύτερης σπουδαιότητας στην καμπύλη τουριστικής ζήτησης

D2, η οποία έχει απότομη κλίση.

Η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή

και η συνολική τουριστική δαπάνη

Τα συνολικά έσοδα αυξάνονται :

Όταν η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή είναι ελαστική,

τότε η μείωση της τιμής του προϊόντος αυξάνει τα συνολικά έσοδα.

1

Q

P

P

Qd

Όταν η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή είναι

ανελαστική, τότε η αύξηση της τιμής του προϊόντος αυξάνει τα συνολικά

έσοδα.

1

Q

P

P

Qd

Τα συνολικά έσοδα μειώνονται :

Όταν η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή είναι ελαστική,

τότε η αύξηση της τιμής του προϊόντος μειώνει τα συνολικά έσοδα.

1

Q

P

P

Qd

Όταν η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή είναι

ανελαστική, τότε η μείωση της τιμής του προϊόντος μειώνει τα συνολικά έσοδα.

1

Q

P

P

Qd

Τα συνολικά έσοδα δεν μεταβάλλονται:

Όταν μια αύξηση ή μείωση της τιμής δεν προκαλεί μεταβολή στα τουριστικά

έσοδα, αν και η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή πληροί

την ακόλουθη ανισότητα.

1

Q

P

P

Qd

Ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως

προς την τιμή και τα συνολικά

έσοδα

Οι προσδιοριστικοί παράγοντες της ελαστικότητας της

τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή

Πλήθος υποκατάστατων και πόσο κοντινά είναι ταυποκατάστατα τουριστικά προϊόντα.

Δαπάνες για αγορά των τουριστικών προϊόντων.

Η σχέση της κατανάλωσης του τουριστικούπροϊόντος/πακέτου σε συνδυασμό με άλλα προϊόντα.

Το ποσοστό μεταβολής της τιμής του τουριστικούπροϊόντος/πακέτου.

Η δύναμη της καταναλωτικής συνήθειας του τουριστικούπροϊόντοΗ ποικιλία των χρήσεων του τουριστικούπροϊόντος/πακέτου. ς/πακέτου.

Επίπεδο της τιμής

Χρόνος προσαρμογής

Η εισοδηματική ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης

Η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς το εισόδημα (εY) παριστάνεται

από τη σχέση:

Ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας

ενός τουριστικού προϊόντος / πακέτου

εY = ------------------------------------------------------------------------------

Ποσοστιαία μεταβολή του διαθέσιμου τουριστικού εισοδήματος

ή με αλγεβρική μορφή:

Q

Y

Y

Q

YY

QQ

/

/

Όπου ΔQ, ΔΥ είναι η μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας (Q) και του εισοδήματος

(Υ) αντίστοιχα.

Εισοδηματική ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης

για διάφορες κατηγορίες τουριστικών προϊόντων

Καμπύλη

εισοδήματος-

κατανάλωσης και

καμπύλη Engel

Ο Γερμανός στατιστικολόγος Ε. Engel

(1821-1896) διερευνώντας τη σχέση

μεταξύ των μεταβολών του

εισοδήματος και της δαπάνης,

παρατήρησε ότι καθώς το εισόδημα

αυξάνεται, η αναλογία του

εισοδήματος που δαπανάται για

τρόφιμα μειώνεται, ενώ η αναλογία

του εισοδήματος που δαπανάται για

άλλα (πολυτελή) προϊόντα (π.χ.

ψυχαγωγία) αυξάνεται. Αυτό δείχνει

ότι η ζήτηση τροφίμων είναι

ανελαστική ως προς το εισόδημα, ενώ

η ζήτηση πολυτελών προϊόντων

(luxury goods) είναι ελαστική ως προς

το εισόδημα, όταν και τα δύο είναι

κανονικά προϊόντα.

Ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς το

εισόδημα και η καμπύλη Engel


εισόδημα για διάφορες μορφές τουρισμού

Η σταυροειδής ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης

Ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης τουριστικής ποσότητας

του τουριστικού προϊόντος / πακέτου Χ

------------------------------------------------------------------------------

Ποσοστιαία μεταβολή της τιμής

του τουριστικού προϊόντος / πακέτου Ψ


x

x

Q

P

P

Q

PP

QQ

/

/

Όπου ΔQx,/ΔΨ είναι οι μεταβολές της ζητούμενης ποσότητας του τουριστικού

προϊόντος / πακέτου Χ και της τιμής του τουριστικού προϊόντος/πακέτου Ψ αντίστοιχα.

Η παραπάνω σχέση δίνει την τοξοειδή σταυροειδή ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης.

Αντίστοιχα, η σταυροειδής ελαστικότητα τουριστικού σημείου δίνεται από την

αλγεβρική σχέση:

x

xxx

Q

P

P

Q

PP

QQ

/

/

όπου qx/pψ είναι η μερική παράγωγος της ζητούμενης ποσότητας του τουριστικού

προϊόντος/πακέτου Χ ως προς την τιμή του τουριστικού προϊόντος/πακέτου Ψ.

Τι δείχνει ο συντελεστής της σταυροειδούς

ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης (Ι)

Εάν η σταυροειδής ελαστικότητα είναι θετική (εXΨ>0), τότε το τουριστικό προϊόν/πακέτο Ψ είναι

υποκατάστατο του τουριστικού προϊόντος/πακέτου Χ. Η αύξηση της τιμής του Ψ θα επιφέρει μείωση της

ζητούμενης ποσότητας αυτού, η οποία θα έχει ως συνέπεια την αύξηση της ζήτησης του τουριστικού

προϊόντος/πακέτου Χ. Για παράδειγμα, η αύξηση των τιμών στα ξενοδοχεία οδηγούν τους περισσότερους

τουρίστες προς τα πανδοχεία ή η μείωση των τιμών των τουριστικών πακέτων για Ελλάδα μπορεί να είναι

αποτέλεσμα του λιγότερου τουρισμού προς την Τουρκία.

Εάν η σταυροειδής ελαστικότητα είναι αρνητική (εXΨ<0), τότε το τουριστικό προϊόν/ πακέτο Χ (του

οποίου η ποσότητα μεταβάλλεται) είναι συμπληρωματικό του τουριστικού προϊόντος / πακέτου Ψ (του

οποίου η τιμή μεταβάλλεται). Για παράδειγμα, η άνοδος των της τιμής ενός προϊόντος (π.χ. ταξίδια

διακοπών) θα οδηγήσει σε πτώση της ζητούμενης ποσότητας των άλλων προϊόντων (μέσα τουριστικής

διαμονής) και αντιθέτως. Επίσης, στον τουριστικό κλάδο υπάρχουν και σταυροειδείς επιπτώσεις των τιμών

σε συμπληρωματικά προϊόντα, όπως στην περίπτωση των εταιρειών ενοικίασης αυτοκινήτων που

δημιουργούν αυξημένη ζήτηση, μέσω συνεργασίας με τις αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες μειώνουν τις

τιμές των εισιτηρίων τους. Ακόμα, αεροπορικές μεταφορές και η κηροζίνη είναι συμπληρωματικά προϊόντα

μεταξύ τους.

Εάν η σταυροειδής ελαστικότητα ισούται προς το μηδέν (εXΨ=0), τότε τα τουριστικά προϊόντα/πακέτα

είναι ουδέτερα ή ανεξάρτητα Στην περίπτωση αυτή, είναι δυνατόν, η μεταβολή της τιμής του τουριστικού

προϊόντος/πακέτου Ψ να μην έχει καμία επίδραση στην ζητούμενη ποσότητα του τουριστικού

προϊόντος/πακέτου Χ. Για παράδειγμα, η άνοδος των αεροπορικών ταξιδιών μεταξύ Αθήνας και Ρώμης

μπορεί να μην έχουν καμιά επίδραση στη τουριστική ζήτηση μεταξύ Ρόδου και Αγ. Πετρούπολης.

Τι δείχνει ο συντελεστής της σταυροειδούς

ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης (ΙΙ)

Εάν η σταυροειδής ισούται προς το + (εXΨ=+ ), τα τουριστικά

προϊόντα / πακέτα Χ και Ψ είναι τέλεια υποκατάστατα. Στην περίπτωση

αυτή οι σταυροειδείς ελαστικότητες ζήτησης ενός τουριστικού

προϊόντος/πακέτου διαφέρουν και ως προς το μέγεθος αυτών και

εξαρτώνται από το βαθμό έντασης της συσχέτισης των δύο τουριστικών

προϊόντων/πακέτων.

Εάν η σταυροειδής ελαστικότητα είναι θετική και ίσως μεγαλύτερη της

μονάδας (εXΨ=1) αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν στενά υποκατάστατα

τουριστικά προϊόντα (τα οποία θεωρούνται ότι είναι εντελώς

πανομοιότυπα), όπως για παράδειγμα, στις περιπτώσεις μεταξύ

επιχειρήσεων πώλησης αναμνηστικών ειδών και καταστημάτων

αφορολόγητων ειδών, καθώς και μεταξύ εταιρειών λεωφορείων και

αεροπορικών εταιρειών που ανταγωνίζονται για τα ίδια δρομολόγια.


μάρκετινγκ

Η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης ως προς το μάρκετινγκ (εm) παριστάνεται

από τη σχέση:

Ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας

ενός τουριστικού προϊόντος / πακέτου

εm = ------------------------------------------------------------------------------

Ποσοστιαία μεταβολή των δαπανών για τουριστικό μάρκετινγκ


Q

M

M

Q

MM

QQm

/

/

Ο συντελεστής ελαστικότητας της τουριστικής ζήτησης ως προς το μάρκετινγκ είναι

θετικός ή αρνητικός αριθμός. Συγκεκριμένα:

Εάν (εm) >0 σημαίνει ότι υπάρχει θετική ανταπόκριση της τουριστικής αγοράς

στις δαπάνες για τουριστικό μάρκετινγκ. Η πετυχημένη διαφήμιση κάνει την

καμπύλη τουριστικής ζήτησης πιο ανελαστική (δηλαδή θα έχει πιο απότομη

κλίση).

Εάν (εm) <0 σημαίνει ότι υπάρχει αρνητική αντίδραση της τουριστικής αγοράς

στις δαπάνες για τουριστικό μάρκετινγκ.

Εάν (εm) =0 σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμιά ανταπόκριση της τουριστικής

αγοράς στις δαπάνες για τουριστικό μάρκετινγκ.

Προβλήματα εξάσκησης και απαντήσεις

Πρόβλημα

Ποια είναι η σπουδαιότητα της ελαστικότητας της τουριστικής ζήτησης ως προς τη τιμή ενός

τουριστικού προϊόντος (π.χ. τουριστικού πακέτου) στον ξενοδόχο και στον Υπουργό των

Οικονομικών.

Απάντηση

Η σπουδαιότητα της ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης ως προς τη τιμή ενός τουριστικού

πακέτου στον ξενοδόχο είναι μεγάλη, διότι η μεταβολή των συνολικών εσόδων της ξενοδοχειακής

του επιχείρησης που προέρχεται από μια μεταβολή της τιμής του τουριστικού προϊόντος εξαρτάται

από την ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης. Έτσι, όταν η τουριστική ζήτηση είναι ελαστική

τότε μια μείωση στην τιμή κατά ένα ορισμένο ποσοστό θα αυξήσει τη ζητούμενη ποσότητα κατά

μεγαλύτερο ποσοστό και συνεπώς τα συνολικά έσοδα της τουριστικής επιχείρησης θα αυξηθούν,

επηρεαζόμενα από τη μεγαλύτερη μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας. Εάν η τουριστική ζήτηση

είναι ανελαστική τότε μια μείωση στην τιμή του τουριστικού προϊόντος κατά ένα ορισμένο

ποσοστό θα αυξήσει τη ζητούμενη ποσότητα αυτού κατά μικρότερο ποσοστό και συνεπώς τα

συνολικά έσοδα της τουριστικής επιχείρησης θα μειωθούν επηρεαζόμενα από τη μεγαλύτερη

μεταβολή της τιμής.

Στον Υπουργό Οικονομικών, η ελαστικότητα της τουριστικής ζήτησης είναι πολύ χρήσιμη διότι

καθορίζει την αποτελεσματικότητα της επιβολής έμμεσου φόρου (π.χ. Φόρος Προστιθέμενης

Αξίας) στο τουριστικό προϊόν (π.χ. πακέτο). Έτσι, εάν η ζήτηση του τουριστικού προϊόντος είναι

ελαστική, η επιβολή φόρου θα μειώσει τις πωλήσεις των τουριστικών πακέτων και κατά συνέπεια

θα μειωθούν τα συνολικά έσοδα και κατ’ επέκταση και τα αναμενόμενα φορολογικά έσοδα του

κράτους. Εάν η τουριστική ζήτηση είναι ανελαστική η αυξημένη τιμή του τουριστικού πακέτου

(λόγω φόρου) δεν θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των τουριστικών πωλήσεων και συνεπώς θα

αυξηθούν τα συνολικά έσοδα των επιχειρηματιών και κατ’ επέκταση και τα αναμενόμενα

φορολογικά έσοδα του κράτους.


Πρόβλημα 7.17.5

Η συνάρτηση τουριστικής ζήτησης ενός τουριστικού πακέτου είναι: Qd = 800 – 20P.

Ζητείται: α) Η τιμή του τουριστικού πακέτου, όταν η ζητούμενη ποσότητα είναι 2,400

πακέτα, β) η ζητούμενη ποσότητα των τουριστικών πακέτων όταν η τιμή του κάθε

πακέτου είναι 20 ευρώ.

Απάντηση

(α). Όταν η ζητούμενη ποσότητα είναι 2.400 τουριστικά πακέτα, η τιμή του κάθε

τουριστικού πακέτου θα είναι:

8020

800400.2

20

80020800

QPPQd

ευρώ

(β). Όταν η τιμή του τουριστικού πακέτου είναι 20 ευρώ, η ζητούμενη ποσότητα αυτών

θα είναι:

400)2020(80020800 dd QPQ πακέτα



Η συνάρτηση τουριστικής ζήτησης ενός τουριστικού πακέτου είναι: Qd=150-0,6P. Να

βρεθεί η ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή, όταν η τιμή του

τουριστικού πακέτου P=15.

Απάντηση

Από τη δοθείσα συνάρτηση τουριστικής ζήτησης έχουμε δεδομένο ότι 6,0

P

Q (η

εξίσωση της ζήτησης είναι γραμμικής μορφής και ο συντελεστής διεύθυνσης ή κλίση

της ευθείας είναι 6,0

P

Q) και με τιμή τουριστικού πακέτου P=15, η ζητούμενη

ποσότητα από τη δοθείσα συνάρτηση τουριστικής ζήτησης είναι: Qd=150 - 0,6 P=

150-(0,6 x 15)=141 πακέτα.

Συνεπώς, με αντικατάσταση των δεδομένων στην εξίσωση της ελαστικότητα

τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή έχουμε:

17,0141

156,0

/

/

Q

P

P

Q

PP

QQd

Άρα, στην τιμή των P=15 ευρώ, έχουμε ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς

την τιμή 17,0d και η τουριστική ζήτηση χαρακτηρίζεται ως ανελαστική.



Καθώς αυξάνεται η τιμή του τουριστικού πακέτου Α από 100 σε 120 χρηματικές

μονάδες, η ζητούμενη ποσότητα του τουριστικού πακέτου Β αυξάνεται από 100 σε 114

χρηματικές μονάδες. Να υπολογίσετε τη σταυροειδή ελαστικότητα τουριστικής

ζήτησης για τα δύο αυτά πακέτα και να αποδείξετε αν αυτά είναι υποκατάστατα ή

συμπληρωματικά.

Απάντηση

Από τον τύπο της σταυροειδούς ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης, με

αντικατάσταση των δεδομένων, έχουμε:

7,0100

100

100120

100114

/

/

B

A

A

B

AA

BB

ABQ

P

P

Q

PP

QQ

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η σταυροειδής ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης

μεταξύ των δύο αυτών πακέτων είναι θετική (εΑΒ=0,7). Αυτό σημαίνει ότι το τουριστικό

πακέτο Α είναι υποκατάστατο του τουριστικού πακέτου Β, γιατί καθώς αυξάνεται η

τιμή του τουριστικού πακέτου Α, επέρχεται αύξηση της ζητούμενης ποσότητας του

τουριστικού πακέτου Β.



Ένας οργανισμός προώθησης τουριστικού προϊόντος δαπανά για διαφήμιση και

προβολή 8.000 ευρώ σε έναν τόπο προορισμού και οι τουριστικές επιχειρήσεις αυτού

πωλούν 10.000 τουριστικά πακέτα, έχοντας ως στόχο να αυξήσει κατά 20% τις

πωλήσεις των τουριστικών πακέτων αυξάνει τη διαφημιστική δαπάνη κατά 50%. Να

υπολογιστεί η ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς το μάρκετινγκ του τόπου

προορισμού.

Απάντηση

Από τον τύπο της ελαστικότητας τουριστικής ζήτησης ως προς το μάρκετινγκ, με

αντικατάσταση των δεδομένων, έχουμε:

4,0000.10

000.8

000.8000.12

000.10000.12

/

/

Q

M

P

Q

MM

QQm

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς το

μάρκετινγκ είναι εm=0,4 που σημαίνει ότι υπάρχει θετική ανταπόκριση της τουριστικής

αγοράς για ταξίδια στις δαπάνες για τουριστική διαφήμιση και προβολή.



Η συνάρτηση τουριστικής ζήτησης ενός τουριστικού πακέτου είναι:

(α) Qd=4-0,2P

(β) P=20-5Qd

Να δείξτε ότι η ελαστικότητα τουριστικής ζήτησης ως προς την τιμή είναι ίδια και για

τις δύο συναρτήσεις, όταν η όταν η τιμή του τουριστικού πακέτου P=5.

Απάντηση

Για την (α) συνάρτηση έχουμε:

Ζητούμενη ποσότητα Qd=4-0,2P=>Qd=4-0,2x5=3

Ελαστικότητα 33,03

52,0

Q

P

dP

dQd

Για την (β) συνάρτηση έχουμε:

(πρώτος τρόπος)

P=20-5Qd=> Qd=4-0,2P, άρα η κλίση είναι -0,2

(δεύτερος τρόπος)

Η κλίση είναι 2,05

11

dQ

dPdP

dQ

Ζητούμενη ποσότητα από τη συνάρτηση (β) είναι

P=20-5Qd=>5=20-5 Qd=> Qd=3

Ελαστικότητα 33,03

52,0

Q

P

dP

dQd

Συνεπώς, και οι δύο συναρτήσεις έχουν την ίδια καμπύλη ζήτησης. Η (β) είναι η

αντίστροφη καμπύλη ζήτησης της (α), στην οποία η τιμή εκφράζεται σε συνάρτηση της

ποσότητας. Η συνάρτηση (α) εκφράζει τη ζητούμενη ποσότητα σε συνάρτηση της

τιμής.

ΚΕΦ. 7 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - Compatibility...

Documents

Transcript of ΚΕΦ. 7 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ - Compatibility...