เอกสารประกอบการฝกปฏบตงานในคลนกทนตรงสวทยา

สำาหรบนกศกษาทนตแพทยชนปท 4

กระบวนวชาคลนกทนตรงส (DROE 401) ปการศกษา 2563

อาจารยผรบผดชอบกระบวนวชา ผศ.ทพ. อานนท จารอคระ

1. เงอนไขการเขาปฏบตงาน

- แตงกายสภาพเรยบรอยตามระเบยบของคณะฯ และสวมเสอกาวนทสะอาดขณะปฏบตงานในคลนก หากผมยาวประบาใหรวบผมดวยยางรดหรอกบใหเรยบรอย ไมยอมผมดวยสทฉดฉาดเกนไป สวมรองเทาทเหมาะสม ผชายใหสวมถงเทาและรองเทาหมสน สำาหรบผหญงใหสวมรองเทามทรดสนเรยบรอยหรอรองเทาคทช สสภาพ ไมฉดฉาดจนเกนไป- ใหนกศกษาเกบของสวนตวในตเกบของทเตรยมไวใหในคลนก และโปรดนำากญแจสวนตวมาลอคตใหเรยบรอย สวนของมคาใหเกบไวกบตว เชน โทรศพทมอถอ กระเปาเงน ระบบเสยงโทรศพทควรเปลยนเปนระบบสน และงดการใชโทรศพทขณะปฏบตงานในคลนก- นกศกษาจะตองไดคะแนนสอบกอนเขาปฏบตงาน (preclinical quiz) ไมตำาวา 9 คะแนน ( เตม 15) จงจะมสทธ ลงปฏบตงานใน คลนกได หากคะแนนสอบตำากวา 9 คะแนน นกศกษาจะตองกลบไป ทบทวนความรและนดเวลากบอาจารยเพอสอบใหมจนกวาจะสอบผาน ซงคะแนนทจะนำามาใชประเมนผลรายวชาจะใชคะแนนสอบของครงแรกเทานน หากสอบผานแลวนกศกษาสามารถลงปฏบตงานในคลนก

1

ไดตามจำานวนคาบคลนกทเหลออยและจะไมชดเชยวนลงปฏบตงานคลนกให - เวลาในการปฏบตงานในคลนก ไดแก เชา 8.30 – 12.00 น. และบาย 13.00 – 16.30 น.- เขาปฏบตงานตรงเวลา หากมาสายเกน 15 นาท โดยไมมเหตจำาเปน อาจไดรบการระงบการปฏบตงานในคลนกคาบนนๆและ/หรอถกหกคะแนน conduct เปน 0 - ไมใชเวลาในขณะทตองปฏบตงานในคลนกทนตรงสไปท ำางานอนทอาจารยไมไดรบมอบหมายใหทำาหรอไมไดอนญาต หากมความจำาเปนทไมสามารถมาปฏบตงานในคลนกทนตรงสไดใหแจงอาจารยผดแลทราบลวงหนา- อยาใชเวลาอยางสญเปลาขณะปฏบตงาน เชน เปด smart phone, tablet เพอเลนเกมสหรอ chat ตลอดเวลาแทนทจะศกษาคนควาเนอหาของบทเรยน หากพบพฤตกรรมดงกลาว อาจารยผดแลอาจจะหกคะแนนหรองดทำาคลนกในคาบนนๆ หรอไดรบบทลงโทษอนๆ ตามดลพนจของอาจารย- ชวยกนดแลรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของหองพก- กรณนกศกษาปวย ไมสามารถมาปฏบตในคลนกได ตองมใบรบรองแพทยสงให อ.อานนท และใหนกศกษาหาคาบอนมาลงชดเชย หรอหากนกศกษาตดภารกจทจำาเปนและมเหตผลอนควรซงไมสามารถมาปฏบตในคลนก ใหนกศกษาเขยนจดหมายลากจมาเปนลายลกษณผานอาจารยทปรกษาเซน แลวนำามาให อ.อานนท และใหนกศกษาหาคาบอนมาลงชดเชยดวยเชนเดยวกน

2

2. การเตรยมตวโดยทวไปมความรพนฐานทางทนตรงสพรอมทจะปฏบตงานในคลนก ซงคลอบคลมหวขอตางๆ ดงตอไปน

○ การปองกนอนตรายจากรงสเอกซ○ เทคนคการถายภาพรงสในชองปาก และลกษณะทางกายวภาคท

พบในภาพรงส○ เทคนคการถายภาพรงส panoramic และลกษณะทางกายวภาค

ทพบในภาพรงส○ เทคนค localization พนฐาน○ สาเหต การปองกน และการแกไขภาพรงสทผดปกต○ การควบคมการตดเชอในคลนกทนตรงส○ การเลอกใชฟลมและเทคนคการถายภาพรงสในชองปากทเหมาะ

สมในผปวยแตละราย○ หลกการแปลผลภาพรงสในชองปากและ panoramic○ การเรยงฟลม full-mouth periapical○ ลกษณะทางภาพรงสของโรคฟนและรอบๆฟนทพบบอย (dento-

alveolar lesion) ไดแก โรคฟนผ โรคปรทนต โรคของประสาทฟนและรอยโรครอบปลายรากฟน การแตกหกของฟน ฟนคด ลกษณะทผดปกตของโครงสรางฟนและการเจรญเตบโตของฟน เปนตน

3. กจกรรมตางๆ ของรายวชาน ไดแก

- ฟงการแนะนำาการปฏบตงานในคลนก (Orientation)

3

- ถายภาพรงสในคลนกและแปลผลภาพรงสจากเคสทถาย- สมมนาการแปลผลภาพรงส (Radiographic seminar 1, 2)- การสอบ ไดแก สอบกอนเขาปฏบตงาน (preclinical quiz) สอบ

ถายภาพรงสในชองปากและ panoramic และสอบแปลผลภาพรงสจากสไลด (ซงจะม 2 ครง คอ หลงจากออกคลนกและตอนปลายเทอม)3.1 ฟงการแนะนำาการปฏบตงานในคลนก

นกศกษาจะไดรบการชแจงเกยวกบการเตรยมตวและสงทตองทำาตางๆ เมอลงปฏบตงานในคลนก โดยจะมการชแจงรวมใหกบนกศกษากลมใหญ จากนนจะแบงนกศกษาออกเปนกลมยอย กลมละ 6 - 8 คน เพอลงปฏบตงานในคลนก

ในคาบน จะใหนกศกษาดวดโอเร องการถายภาพรงสในชองปากเทคนคตางๆ และการใชงาน intraoral film holder และมอบหมายใหน กศกษาไปศกษาเอกสารประกอบการฝกปฏบต งานในคลน กท นตรงสวทยาสำาหรบนกศกษาทนตแพทยชนปท 4 กระบวนวชาคลนกทนตรงส (DROE 401) บนเวปไซตของภาควชาชววทยาชองปากฯหรอใน Dent E-learning กอนจะลงปฏบตงาน นกศกษาสามารถเขาไปดวดโอไดตลอดเวลาเพอทบทวนความรบนเวปไซตของคณะซงอยใน Dent E-learning, สำาหรบการถายภาพรงส panoramic จะมเจาหนาทประจำาคลนกมาสาธตวธการถายและใชงานเครองเมอนกศกษาลงคลนกในคาบฝกถายหน3.2 การปฏบตงานในคลนกคาบฝกถายหน

สอบกอนเขาปฏบตงาน (preclinical quiz) ไดรบแจกสมด requirement

4

ฝกการใชงาน intraoral film holder ชนดต างๆ (เน นชน ด digital ท ใช ในคล น กจร งๆ ) ซ ง ได แก XCP, Snap-A-Ray, Hemostat, Bitewing tab

นำา intraoral film holder พรอมกบฟลม/imaging plate ไปจำาลองถายภาพรงสกบหวหน

ฝกประกอบ imaging plate เขากบซองกนนำาลาย รบชมสาธตการใชงานเคร องถายภาพรงส digital panoramic

โดยเจาหนาทประจำาคลนก หากมเวลาเหลอ ใหไปเบกและเซนรบ imaging plate จากเจา

หนาทประจำาคลนกคาบฝกถายค

ใหนกศกษาเบกรบ imaging plate ใหเรยบรอย (หากในคาบฝกถายหนยงไมไดเบกมา)

รบวสดและอปกรณตางๆ จากเจาหนาทคลนก ทจะใชฝกถายภาพรงสในชองปากกบเพอน

จบกลมนกศกษา 2-3 คนตอกลม เพอถายภาพรงสในชองปากดวยเทคนค paralleling, bisecting และ bitewing เทคนคละ 1 ภาพ โดยสลบกนถายกบเพอน จากนนเจาหนาทประจำาคลนกจะสอนวธ scan plate, วจารณภาพทถายไดกบอาจารยผดแลประจำาคาบ

เจาหนาทประจำาคลนกสอนวธการสงภาพรงส digital เขาสระบบ EduPac และระบบ HIS ของโรงพยาบาลทนตกรรม

ใหนกศกษาเรยนรวธการใชงาน software แสดงภาพรงส รวมถงการปรบภาพรงสพนฐานตางๆ จากอาจารยผดแลประจ ำาคาบ เชน contrast, brightness, series layout, rotate, measurement etc…..

คาบ Clinic+FI - เปนคาบทถายภาพรงสรวมกบการแปลภาพรงส

5

- ในแตละคาบ จะมจำานวนกศกษาลงคลนกกลมละประมาณ 6 คน ใหนกศกษาตกลงกนเองภายในกลมเพอแบงกนเวยนถายภาพรงส โดยแบงใหมคนถายภาพรงสในชองปาก 4 คน และ panoramic 2 คน

- นกศกษาตองเกบรกษาและใชงาน imaging plate อยางระมดระวง หามพบ งอ imaging plate มากเกนไป กดทบ หรอขดขวนโดยเดดขาด และคน imaging plate ในคาบสดทายของการปฏบตงานในคลนก ตอนทายคาบ หากพบวา imaging plate เสยหาย มรอยขดขวน หรอม artifact ปรากฏในภาพรงสเกนกวา 20% เมอเทยบกบกอนใชงาน นกศกษาจะตองปลอดหน ซงมคาเสยหาย plate ละประมาณ 2000+ บาท ในกรณมเคสทตองถายดวยเทคนค occlusal ใหนกศกษาเบก imaging plate เบอร 4 มาใชจากเจาหนาทประจำาคลนก

- ทำาการถายภาพรงสทไดรบมอบหมายจากผปวยทสงผานมาจากเคานเตอร

- ใหนกศกษารบเคสผปวยมาทละเคสเพอถายภาพรงส และใหรบเคสเรยงตามลำาดบคว หามขามคว

- นกศกษาทรบเคสไป ตองรบผดชอบตงแตการจดเตรยมหองและอปกรณสำาหรบการถายภาพรงส การเตรยมผปวย การถายภาพรงสใหกบผปวย scan plate และการเกบอปกรณทใชแลวใหเรยบรอย

- นกศกษาตองอานรายละเอยดในใบสงถายภาพรงสทกครง เพอใหทราบวาผปวยมขอมลการตรวจทางคลนกอะไรมาบาง ประวตการรกษาตางๆ หรอผสงถายตองการตรวจอะไร และใหวเคราะหวาเทคนคทสงมาถายนนถกตอง เหมาะสมหรอไมอยางไร หากมปญหาหรอไมแนใจใหปรกษาอาจารยผดแล

- Requirement ของงานถายภาพรงสในชองปาก ไดแก การถายภาพรงสในชองปากชนดตางๆ และการถายภาพรงส panoramic ทงน

6

ทกเทคนคการถายทงในและนอกชองปาก ไมม minimum requirement วาตองถายภาพรงสจำานวนเทาใด แตทกคาบนกศกษาตองแปลผลภาพรงสอยางนอยคาบละ 1 เคสและควรเปนเคสทนา สนใจ และเขยนแปลผลภาพรงสลงในใบแปลผลภาพรงสดวย

- ถาในใบสงถายภาพรงสในชองปากระบใหถายเทคนค periapical paralleling ใหถายดวยเทคนคน แตถาไมไดระบ อาจถายดวยเทคนค bisecting กได ตามความเหมาะสม กรณทไมมการสงถาย bisecting เลย อาจปรกษาอาจารยผดแลวาผปวยรายนสามารถถายดวยเทคนค bisecting ไดหรอไม เปนกรณๆไป เชน ถายดฟนกรามคดซทสาม ถายดรอยโรครอบปลายรากฟน หรอม limited anatomy/space limitation ตางๆ ในชองปาก เปนตน หรอในบางครงอาจมการปรบเปลยนเปนเทคนคการถายอนๆ ไดตามความเหมาะสม ทงนจะตองแจงกบอาจารยผดแลคาบนนทราบเสยกอน เชน ถาย paralleling ไมได เนองจากขอจำากดบางอยาง และตองการเปลยนไปถาย bisecting แทน เปนตน

- กอนถายภาพรงสใหกบผปวยทกราย ใหเรยกทงชอและนามสกลของผปวยเพอยนยนตวตนจรงวาถกคน และยนยนตำาแหนงซฟนทตองการถายวาตรงกบในใบสงถายภาพรงสหรอไม โดยพจารณารวมกบอาการหรอการตรวจทางคลนก (รปท 1) เมอไมแนใจวาผปวยอาจถกสงมาถายผดซ ใหปรกษาอาจารยผดแลประจำาคาบหรอถามยนยนกลบไปยงผทสงถายภาพรงสทนท

- หลงจาก scan plate เสรจ ใหเชคภาพรงสกบอาจารยผดแลในคาบนน หลงจากผานการตรวจเชคภาพวาผานแลว นกศกษาจงจะมสทธรบผปวยรายตอไป

7

- นกศกษาทมพฤตกรรมดงตอไปน อาจไดรบการประเมนใหตกในวชาคลนกทนตรงส 401 ไดแก ถายซอมภาพรงสโดยไมไดแจงใหอาจารยทราบ ปลอมลายเซนอาจารย เปนตน

รปท 1 ตวอยางใบสงถายภาพรงสสำาหรบผปวยในคณะ

- กรณถายภาพรงสในชองปากใหผปวยนอก นกศกษาสามารถรบเคสมาถายไดและใหปรนภาพแจกใหผปวยเอากลบไป (ใหแจงเจาหนาทประจำาคลนกอกท) สำาหรบภาพ panoramic เจาหนาทประจำาคลนกจะเปนผถายใหผปวยเอง

- กรณผปวยใน ใหนกศกษาสงภาพรงส digital เขาสระบบ EduPac กอน เพอใหอาจารยตรวจเชคภาพกอน หลงจากอาจารยตรวจเชควาผานแลว จงคอยสงภาพรงสเขาสระบบ HIS (หรอ Pac กลาง) หากมปญหาในการสงภาพเขาสระบบ Pac ใหปรกษาเจาหนาทประจำาคลนก

- ในกรณเปนเคสถายในชองปากชนด full mouth ใหนกศกษาเบก imaging plate เพมจากเจาหนาทประจำาคลนก

8

- ใหใชวธการปองกนและควบคมการตดเชอทกขนตอนของการถายภาพรงสดวยวธทถกตองและเหมาะสม ซงสามารถศกษาไดจากคลปวดโอ ในระบบ Dent E-learning ของกระบวนวชาน รวมทงรกษาความสะอาดและดแลหอง scan plate ใหเปนระเบยบเรยบรอยหลงเสรจสนการปฏบตงานในแตละคาบ

- การสรปงานในแตละคาบ ใหนกศกษาบนทกรายละเอยดงานถายภาพรงสตางๆ ทไดปฏบต ลงในสมด requirement ใหครบถวน ซงประกอบดวย ใบบนทกการปฏบตงานประจำาวนในคลนกทนตรงสวทยา ใบแปลผลภาพรงส และใบสรปงานททำาและสงทไดเรยนรในแตละคาบ (LOG

BOOK) (รปท 2 – 4) แลวใหอาจารยผดแลประจำาคาบเซนชอกำากบตอนทายคาบ รวมถงใบคะแนนการปฏบตงานประจำาวนในคลนกทนตรงสวทยา (รปท 5)

- ขอใหนกศกษารบสงเคสทตนเองถายเขาระบบของ ศปท. (cda) ผานทางเวปไซตภายในวนนนหรอไมควรเกนสปดาหนน เพอใหอาจารยประจำาคาบคลกอนมต หากสงชาหลงจากนอาจารยอาจลมและอาจไมคลกอนมตให

- นกศกษาสามารถยม tablet ทอยในหองตรวจงานคลนก เพอใชศกษา เรยนร คนควาเนอหาหรอบทเรยนออนไลนตางๆ ทเกยวของกบการเรยนในคลนกตามหวขอทระบไวในขอ 2 หนา 2 “การเตรยมตวโดยทวไป ”หรอศกษาจาก Dent E-learning ของรายวชาน ไดตลอดระยะเวลาทลงคลนก

9

รปท 2 ใบบนทกการปฏบตงานประจำาวนในคลนกทนตรงสวทยา

รปท 3 ใบแปลผลภาพรงส

รปท 4 LOG BOOK

10

รปท 5 ใบคะแนนการปฏบตงานประจำาวนในคลนกทนตรงสวทยา

3.3 สมมนาการแปลผลภาพรงสคาบ RS1

ใหน กศกษาเรยนร intraoral radiographic anatomy ดวยตนเองจากเวปไซตของ UNC (หรอจาก Dent E-learning ของรายวชาน) โดยนกศกษาอาจใช tablet ของคลนก โนตบคสวนตว หรอคอมพวเตอรตงโตะในหองสมมนาแลวฉายขนจอ projector กได ใหเวลา self-study ประมาณ 2 ชวโมง จากนน

ใหนกศกษาเรยงฟลม full-mouth periapical คนละ 2 เคส แลว discuss กบอาจารย

ใหอาจารยเซนใหคะแนนในหนาท 13 ของสมด requirement

คาบ RS2 ใหนกศกษาเรยนร panoramic radiographic anatomy ดวย

ตนเองจากเวปไซตของ UNC (หรอจาก Dent E-learning ของรายวชาน) โดยนกศกษาอาจใช tablet ของคลนก โนตบคสวนตว หรอคอมพวเตอรตงโตะในหองสมมนาแลวฉายขนจอ projector กได ใหเวลา self-study ประมาณ 1 ชวโมงครง จากนน

ใหนกศกษา tracing anatomy ภาพ panoramic บนกระดาษลอกลาย คนละ 1 เคส แลว discuss กบอาจารย ดงนน นกศกษาจะตองเตรยมดนสอปลายแหลมและยางลบมาดวย

ใหอาจารยเซนใหคะแนนในหนาท 13 ของสมด requirement

11

ลกษณะการเรยนการสอนในคาบ RS1 และ RS2 นน จะเนนใหนกศกษาพยายามเรยนรดวยตนเอง มการสมมนากนระหวางเพอนในกลมและ/หรอกบอาจารย เพอใหเกดบรรยากาศแลกเปลยนเรยนร กอนถงชวโมงทจะมการสมมนาการแปลผลภาพรงสดงกลาว นกศกษาควรกลบไปทบทวนความรในหวขอทจะมการสมมนามากอน และควรเตรยมเอกสารประกอบการเรยน หรอ textbook มาดวย เพอใชเปนแหลงคนควาหาขอมลเพมเตม

3.4 การสอบประกอบดวย1) สอบกอนเขาปฏบตงาน (15 คะแนน) : เพอวดความรพนฐานตางๆของการถายภาพรงสในชองปาก การถายภาพรงส panoramic การเลอกใชอปกรณและเทคนคการถายทเหมาะสม, film error, ระบซฟนจากภาพรงส การสงถายภาพรงส การปองกนและควบคมการตดเชอในคลนก2) สอบถายภาพรงสในชองปาก (5 คะแนน) ไดแก เทคนค parallel และ bisecting ฟนหนาหรอฟนหลงกได และใหอาจารยเซนใหคะแนนสอบในหนาท 11 ของสมด requirement3) สอบถายภาพรงส panoramic (5 คะแนน) และใหอาจารยเซนใหคะแนนสอบในหนาท 11 ของสมด requirement หมายเหต :

- เคสทใชสอบนบเปนเคส requirement ดวย- เปนความรบผดชอบของนกศกษาทควรหาเคสสอบแตเนนๆ

นกศกษาควรสอบทนทเมอคดวาตนเองพรอม ไมควรรอจนถงสปดาหสดทายทใกลจะออกคลนกหรอคาบสดทายของการทำาคลนก เนองจากอาจ

12

ไมมเคสใหสอบ ตองสอบถายภาพรงสใหแลวเสรจกอนออกจากคลนก และไมอนญาตใหมาขอสอบนอกเวลาลงคลนก

- กอนสอบถายภาพรงส ใหนกศกษาแจงอาจารยผดแลทราบวาจะสอบ หากนกศกษาเตรยมผปวยและเครองถายภาพรงสไมพรอมหรอไมเหมาะสมกอนสอบ อาจารยผดแลประจำาคาบมสทธไมอนญาตใหนกศกษาทำาการสอบได

- นกศกษาควรผานการถายภาพรงสเทคนคทจะสอบมาแลวจนมความพรอมในระดบหนง ไมควรเปนเคสแรกหรอเคสทสองของแตละเทคนค มาเปนเคสสอบ ควรถายมาแลวอยางนอย 3 เคส

- ขณะทำาการสอบ นกศกษาควรมความพรอมในการสอบ หามนกศกษาคนอนใหคำาแนะนำาเพอนทกำาลงสอบอย หรอ หามนกศกษาทกำาลงสอบปรกษาเพอนหรอเจาหนาทประจำาคลนก หากพบการกระทำาดงกลาวขณะสอบ จะถอวาเปนการทจรตในการสอบ อาจถกปรบตกรายวชานและไดรบโทษทางวนย

3) สอบแปลผลภาพรงสจากสไลดตอนออกหอง (20 คะแนน) : เพอประเมนความรทไดจากการลงปฏบตงานในคลนกในเรองของเทคนค ความผดพลาด คณภาพภาพรงส การแกไข รวมถงพยาธสภาพของฟนและกระดกรอบฟนทพบไดบอย4) สอบแปลผลภาพรงสจากสไลดตอนปลายป (25 คะแนน) : ประเมนคลายคลงกบสอบแปลผลภาพรงสจากสไลดตอนออกหอง แตจะมความซบซอนมากขนเนองจากนกศกษาไดผานการปฏบตงานในคลนกตางๆ มาตลอดปการศกษา ถอวามประสบการณในการเหนเคสตางๆ มากขน

4. การประเมนผลรายวชา

13

- การสอบกอนเขาปฏบตงาน (quiz) 15%- การสอบถายภาพรงส 10%- การปฏบตงานประจำาวนในคลนก 20 %- เรยงฟลม full-mouth periapical 5%- Tracing anatomy ภาพ panoramic 5%- การสอบแปลผลภาพรงสจากสไลดตอนออกหอง 20%- การสอบแปลผลภาพรงสจากสไลดตอนปลายป 25%

*** หลงเสรจสนการปฏบตงานในคลนกแลว ใหรวบรวมสง requirement ทงหมด ภายใน 5 วนทำาการ หลงจากออกหองไปแลว หากสงชาเกนกวากำาหนดจะถกหกคะแนนจตพสยในเรองความตรงตอเวลาและความรบผดชอบในการทำางาน เปนศนย ***

14