Post on 25-Apr-2020
1 | garemos erovnuli saagento
saqarTvelos garemosa da bunebrivi resursebis dacvis
saministro
garemos erovnuli saagento
sainformacio biuleteni # 5
mokle mimoxilva saqarTvelos garemos dabinZurebis
Sesaxeb
2013 weli
maisi
Qq.Tbilisi
2 | garemos erovnuli saagento
sarCevi
Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
I. atmosferuli haeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
II. zedapiruli wyali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
III. atmosferuli naleqebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
IV. marSrutuli dakvirvebebis Sedegebi saqarTvelos sxvadasxva dasaxlebul punqtebSi …. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
V. radioaqtiuri mdgomareoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
3 | garemos erovnuli saagento
Sesavali
garemos dabinZurebis winamdebare mimoxilva momzadebulia garemos erovnuli
saagentos mier maisis TveSi Catarebuli garemos dabinZurebis monitoringis
Sedegebis mixedviT.
atmosferuli haeris dabinZurebis monitoringi warmoebda xuT qalaqSi:
TbilisSi (3 jixuri), rusTavSi, zestafonSi, quTaissa da baTumSi. sul Catarda 1349
analizi. amasTanave atmosferuli haeris dabinZurebis uwyveti monitoringi
warmoebda q.Tbilisis fonur sadgurze, romelic mdebareobs vaSlijvris
meteorologiuri sadguris teritoriaze.
zedapiruli wylis 38 sinji aRebulia saqarTvelos 22 mdinaresa da 1 tbaze
(paliastomi). agreTve sabanao sezonis dadgomasTan dakavSirebiT wylis sinjebi
aRebuli iqna Tbilisis zRvaze, kusa da lisis tbebze.
mimdinareobda radioaqtiuri dabinZurebis regularuli monitoringi miwispira
atmosferul haerSi -gamosxivebis eqspoziciuri dozis simZlavris sididis
dasadgenad 15 punqtSi, maT Soris eqvsSi uwyvet reJimSi avtomatur sadgurebze.
saqarTvelos 8 qalaqSi aRebuli iqna atmosferuli naleqebis sinjebi da
Catarda maTi analizi.
4 | garemos erovnuli saagento
I. atmosferuli haeri
q. Tbilisi maisis TveSi atmosferuli haeris dabinZurebis monitoringi warmoebda sam
sadamkvirveblo jixurze, romlebic mdebareoben: wereTlis gamzirze, moskovis
gamzirsa da kvinitaZis quCaze.
wereTlis gamzirze ganisazRvra atmosferuli haeris erTi damabinZurebeli ingredienti:
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 4.9 mg/m3-s, rac 1.6-jer aRemateboda zRvrulad dasaSveb normas.
moskovis gamzirze ganisazRvra atmosferuli haeris Semdegi damabinZurebeli ingredientebis koncentraciebi:
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia gautolda _ 2.8 mg/m3-s, rac ar
aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias. azotis dioqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.094 mg/m3-s, rac
zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 2.4-jer.
kvinitaZis quCaze ganisazRvra atmosferuli haeris Semdegi damabinZurebeli
ingredientebis koncentraciebi:
mtveri _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.72 mg/m3-s, rac zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 4.8-jer.
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 2.8 mg/m3-s, rac ar
aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias. gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.13 mg/m3-s.
rac zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 2.6 -jer.
5 | garemos erovnuli saagento azotis dioqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.139 mg/m3-s. rac
zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 3.5-jer.
ozoni _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 0.008 mg/m3-s. rac ar aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias.
maisis Tvis saSualo koncentraciebi
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi, wereTlis gamz-ze. (2012-2013 ww)
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
5.5
6
q. Tbilisi (wereTlis gamziri
0
1
2
3
45
6
7
8
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
6 | garemos erovnuli saagento
maisis Tvis saSualo koncentraciebi
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
0
1
2
3
4
5
6
7
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.5
1
1 .5
2
2.5
3
3.5
naxSirJangi azotis dioqsidi
q. Tbilisi (moskovis gamziri)
zdk
mg/m3
7 | garemos erovnuli saagento
azotis saSualo Tviuri koncentraciebi, moskovis gamz-ze. (2012-2013 ww)
00.010.020.030.040.050.060.070.080.09
0.10.110.120.130.14
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
ozoni
q. Tbilisi (kvinitaZis q .)
zdk
mg/m3
8 | garemos erovnuli saagento
maisis Tvis saSualo koncentraciebi
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2011-2012 ww)
gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
1
2
3
4
5
6
7
V VI VII VIII IX X XI XII I I I I II IV V
mg/m3
zdk
9 | garemos erovnuli saagento
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi, kvinitaZis q. (2012-2013 ww)
q. baTumi
maisis TveSi q. baTumSi atmosferuli haeris dabinZurebis monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo jixurze.
mtveri _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.56 mg/m3, rac 3.7-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina _ 0.14 mg/m3,
rac 2.8-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
naxSirJangi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina _ 3.2 mg/m3, rac 1.1-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0,16 mg/m3, rac aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias _ 4-jer.
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
10 | garemos erovnuli saagento
maisis Tvis saSualo koncentraciebi
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
q. baTumi
zdk
mg/m3
00.10.20.30.40.50.60.70.80.9
11.11.2
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
11 | garemos erovnuli saagento
gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013ww)
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
00.02
0.040.060.08
0.10.120.14
0.160.18
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
00.020.040.060.08
0.10.120.140.160.18
0.20.220.24
V VI VII VIII IX X XI XII I II II I IV V
mg/m3
zdk
0
1
2
3
4
5
6
7
8
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
12 | garemos erovnuli saagento
q. zestafoni
maisis TveSi q. zestafonSi atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo jixurze.
mtveri _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.4 mg/m3, rac 2.7 - jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.13 mg/m3, rac
zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateba 2.6-jer.
naxSirJangi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda _ 1.1 mg/m3-s. rac ar aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0,046 mg/m3, rac
1.2-jer aRemateboda zRvrulad dasaSveb koncentracias. manganumis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.0043 mg/m3,
rac 4.3-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
maisis Tvis saSualo koncentraciebi
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
manganumis dioqsidi
q. zestafoni
zdk
mg/m3
13 | garemos erovnuli saagento
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
00.10.20.30.40.50.60.70.80.9
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
14 | garemos erovnuli saagento
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
manganumis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.01
0.02
0.03
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09
V VI VII VIII IX X XI XII I I I III IV V
mg/m3
zdk
00.0010.0020.0030.0040.0050.0060.0070.0080.009
0.010.0110.012
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
15 | garemos erovnuli saagento
q. quTaisi
maisis TveSi q. quTaisSi atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli
monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo jixurze.
mtveri _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.84 mg/m3, rac 5.6-jer
aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
gogirdis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0.2 mg/m3, rac 4-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
naxSirJangi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 4.1 mg/m3, rac 1.4-jer
aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0,13 mg/m3, rac
3.3-jer aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias.
azotis oqsidi _ saSualo Tviuri koncentracia Seadgenda 0.12 mg/m3-s. rac
zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda 2-jer.
maisis Tvis saSualo koncentraciebi
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
naxSirJangi mtveri gogirdis dioqsidi
azotis dioqsidi
azotis oqsidi
q. quTaisi
zdk
mg/m3
16 | garemos erovnuli saagento
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
mtvris saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
gogirdis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
1
2
3
4
5
6
7
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
17 | garemos erovnuli saagento
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
azotis oqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
0.18
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
18 | garemos erovnuli saagento
q. rusTavi
maisis TveSi q. rusTavis atmosferuli haeris dabinZurebis regularuli
monitoringi warmoebda erT sadamkvirveblo jixurze.
naxSirJangi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 3.5 mg/m3, rac 1.2-jer
aRemateba zRvrulad dasaSveb koncentracias;
azotis dioqsidi _ saSualo Tviurma koncentraciam Seadgina 0, 1 mg/m3, rac zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateba 2.5-jer.
maisis Tvis saSualo koncentraciebi
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
naxSirJangi azotis dioqsidi
q. rusTavi
zdk
mg/m3
19 | garemos erovnuli saagento
naxSirJangis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
azotis dioqsidis saSualo Tviuri koncentraciebi (2012-2013 ww)
KDKDKDK
0
1
2
3
4
5
6
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V
mg/m3
zdk
20 | garemos erovnuli saagento
II. zedapiruli wyali
maisis TveSi md. mtkvarze SenakadebTan erTad aRebuli iqna wylis sinjebi 13
wertilSi. maTSi ganisazRvra 33 ingredienti.
maisis TveSi wylis sinjebi aRebul iqna, md. rionis auzis Semdeg mdinareebze:
rioni (quTaisTan, foTTan, WaladidTan da onTan, sul 6 wertilSi), jojora
(s.irTan), yvirila (zestafonsa da WiaTuaraSi 2 wertilSi), oRaskura (q.quTaisTan
2 wertilSi), cxeniswyali (SesarTavTan), aWaris regionis Semdeg mdinareebze:
kintriSi, yoroliswyali, qubaswyali, barcxana, Woroxi, aWariswyali, agreTve md.
sufsaze, paliastomis tbaze, md. maSaveraze (zeda da qveda), md. Aaragvis sam
wertilsa (cixisZiri, CinTi da Tvalivi) da md. alazanze.
zRvrulad dasaSveb koncentraciebze maRali iyo amoniumis ioni md. rionis
auzis Semdeg mdinareebSi: rioni, yvirila, oRaskura da cxeniswyali. maTi
Sesabamisi mniSvnelobebi mocemulia qvemoT moyvanil cxrilSi:
cxrili 1
punqtebi mgN/l zdk-ze meti
(_jer)
rioni-quTaisi-zeda 0.47 1.2 rioni-quTaisi-qveda 0.6 1.5 rioni-Waladidi 0.69 1.8 rioni-foTi samx.Sen. 0.82 2.1 rioni-foTi Crd.Senak. 0.79 2.0 yvirila-WiaTura qveda 0.48 1.2 yvirila-zestafoni 0.51 1.3 oRaskura-quTaisi zeda 0.44 1.1 oRaskura-quTaisi qveda 0.51 1.3
zdk – 0.39 mgN/l
zRvrulad dasaSveb koncentraciebze maRali iyo rkinis Semcveloba md.
rionSi _q. quTaisTan (zeda da qveda) _ 1.2 zdk da 1.3 zdk, WaladidTan _ 1.3 zdk, q.
foTTan (samxr. da Crd. toti) _ 1.5 zdk da 1.5 zdk, md. yvirilaSi q. WiaTurasTan
21 | garemos erovnuli saagento (qveda) da q. zestafonTan _ 1.3 zdk da 1.7 zdk da md. oRaskuraSi q. quTaisTan
(qveda) - 1.3 zdk.
aWaris regionSi zRvrulad dasaSveb koncentracias aRemateboda Jangbadis
biologiuri moxmareba md. yoroliswyalSi da udrida 1,3 zdk-s, zRvrulad
dasaSveb koncentraciebze maRali iyo amoniumis azoti md. yoroliswyalSi, md.
qubaswyalsa da md. barcxanaSi _ 1.9 zdk, 2.0 zdk da 2.5 zdk, zRvrulad dasaSveb
koncentraciebze maRali iyo rkinis Semcveloba md. sufsaSi _ 1.4 zdk.
maisis TveSi aseve Semowmda lisis tbis, kus tbisa da Tbilisis zRvis
wylebis mikrobiologiuri dabinZureba. Catarebuli analizebis mixedviT samive
tbaSi gansazRvruli ingredientebi dasaSvebi normis farglebSia.
III. atmosferuli naleqebi
maisis TveSi Catarda dakvirveba atmosferul naleqebze. sinjebi aRebuli iqna
Semdeg qalaqebSi: axalcixe, bolnisi, gori, Tbilisi, Telavi, foTi, quTaisi,
zestafoni, sadac maRali koncentracia ar dafiqsirebula.
IV. marSrutuli dakvirvebis Sedegebi saqarTvelos sxvadasxva dasaxlebul punqtebSi
maisis TveSi Catarda marSrutuli dakvirvebebi q. TbilisSi: Tavisuflebis
moedansa da gmirTa moednis mimdebare teritoriaze. gazomvis Sedegebi mocemulia qvemoT moyvanil cxrilSi:
22 | garemos erovnuli saagento
cxrili 2
N gazomvebis Catarebis
adgili
gazomvebis Catarebis dro
(ricxvi da saaTi)
gazomili parametrebi CO mg/m3
NNO2 mg/m3
mtveri mg/m3
1. Tavisuflebis moedani (skveri gaCerebasTan)
״ 06,5 '48 440
23.05.2013 w 13.10 sT
1.65 0.062 0.247
2. gmirTa moednis mimdebare teritoria
״ 49,7 '46 440
23.05.2013 w 12.30 sT
1.19 0.06 0.008
radioaqtiuri mdgomareoba
2013 wlis maisis TveSi radioaqtiuri dabinZurebis Sesaxeb operatiuli
informacia Semodioda 15 sadguridan: Tbilisi, quTaisi, foTi, saCxere, zestafoni,
axalqalaqi, axalcixe, gori, Telavi, fasanauri, lagodexi, dedofliswyaro. baTumi,
bolnisi da mestia.
miwispira atmosferul haerSi -gamosxivebis eqspoziciuri dozis simZlavre
meryeobda 8.3 mkr/sT _ 14.5 mkr/sT-is farglebSi, rac dedamiwis bunebriv radiaciul
fons ar aRemateba (ix. cxrili 3).
atmosferul haerSi γ-gamosxivebis eqspoziciuri
dozis simZlavre (mkr/sT)
cxrili 3
23 | garemos erovnuli saagento
sadguri saSualo mniSvneloba
foTi 8.3
quTaisi 10.5
saCxere 11.7
zestafoni 10.9
fasanauri 10.7
dedofliswyaro 12.9
axalcixe 11.3
gori 14.5
Tbilisi 14.1
Telavi 12.2
lagodexi 11.6
axalqalaqi 11.6