บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-1

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

บทท 6 บทสรป

6.1 สภาพพนทและปญหาการกดเซาะ ประเทศไทยมชายฝงทะเลยาวประมาณ 3,148.23 กม. ครอบคลมจงหวดชายฝงทะเล 23 จงหวด โดยชายฝงทะเลดานอาวไทย มความยาว 2,055.18 กม. ครอบคลมพนท 17 จงหวด และชายฝงทะเลดานอนดามน มความยาว 1,093.14 กม.ครอบคลมพนทชายฝงทะเลรวม 6 จงหวด (กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง, 2554) สาหรบในพนทศกษาซงประกอบดวย พนทชายฝงทะเลอาวไทย 8 จงหวด ไดแก จงหวดระยอง ฉะเชงเทรา สมทรปราการ กรงเทพมหานคร สมทรสาคร สมทรสงคราม เพชรบร และสงขลา มความยาวชายฝงรวม 495 กม. ซงในปจจบนประสบปญหาแนวชายฝงถกกดเซาะประมาณ 243 กม. (รอยละ 50 ของความยาวแนวชายฝง) โดยเฉพาะบรเวณอาวไทยตอนบน ไดแก จงหวดสมทรปราการ กรงเทพมหานคร และสมทรสาคร ทมการกดเซาะรนแรง (อตราการกดเซาะมากกวา 5 ม./ป) และมการกดเซาะเฉลยถงรอยละ 75 ของความยาวแนวชายฝง โดยสาเหตหลกของการเกดปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลแบงออกเปน 2 ประการ คอ (1) สาเหตจากธรรมชาต เชน สภาพคลนลมแรงในฤดมรสม และชวงการเกดพาย การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศโลก และ (2) สาเหตจากการกระทาของมนษย เชน การสรางเขอนหรอฝาย การกอสรางทาเทยบเรอบรเวณชายฝงทาใหเกดการกดขวางการพดพาของกระแสนาและตะกอนบรเวณชายฝง การบกรกพนทปาชายเลนทาใหเกดการสญเสยแนวปองกนชายฝงตามธรรมชาต การขดลอกตะกอนดนในบอเลยงสตวนาออกไปจากพนท

การศกษาครงน ไดทาการรวบรวมแนวทางปองกนและแกไขปญหากดเซาะชายฝงทะเลโดยใชโครงสรางปองกนการกดเซาะรปแบบตางๆ ทง 8 รปแบบ ของแตละพนท จานวนรวมทงสน 107 โครงสราง สามารถสรปไดดงน

อาวไทยฝงตะวนออก 1) จงหวดระยอง มแมนาไหลลงอาวไทยหลายสาย จงไดมการสรางเขอนกนทรายและคลน

(Jetty) เพอรกษารองนาเดนเรอ และปองกนตะกอนปดปากแมนาหลายแหง ความยาวชายฝงประมาณ 105 กม. สวนใหญเปนหาดทรายและหาดหน เกดการกดเซาะแนวชายฝงประมาณ 54 กม. ปจจบนมโครงสรางปองกนการกดเซาะและลดความแรงคลนจานวน 24 โครงสราง ประกอบดวยโครงสรางกาแพงปองกนคลนรมชายหาด (Sea Wall) เขอนปองกนคลนนอกชายฝง (Offshore Breakwater) และเขอนหนทง (Revetment) นอกจากน ยงมรอดกทราย (Groin หรอ Groyne) ชวยยบยงการพดพาตะกอนออกไปจากแนวชายฝงอกดวย ดงแสดงในรปท 6.1-1

อาวไทยตอนบน 2) จงหวดฉะเชงเทรา สภาพชายฝงเปนหาดโคลน ความยาวประมาณ 16 กม. มการกดเซาะ

แนวชายฝงประมาณ 8 กม. ซงสวนใหญอยในขนรนแรง (อตราการกดเซาะมากกวา 5 ม./ป) โดยเฉพาะบรเวณ ตาบลสองคลอง อาเภอบางปะกง ปจจบนมโครงสรางปองกนการกดเซาะและลดความแรงคลนจานวน 7 โครงสราง ประกอบดวยโครงสรางหลายรปแบบทงกาแพงปองกนคลนรมชายหาด (Sea Wall)

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-2

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

เขอนหนทง (Revetment) การปกไมไผชะลอคลน และเขอนปองกนคลนนอกชายฝง (Offshore Breakwater) ซงสามารถวางกระชงเลยงปลาและพกเรอประมง ดงแสดงในรปท 6.1-2

3) จงหวดสมทรปราการ ความยาวชายฝงประมาณ 50 กม. มการกดเซาะแนวชายฝงประมาณ 35 กม. ซงสวนใหญอยในระดบรนแรง (อตราการกดเซาะมากกวา 5 ม./ป) โดยเฉพาะบรเวณตาบลแหลมฟาผา อาเภอพระสมทรเจดย, ตาบลบางป อาเภอเมองสมทรปราการ และ ตาบลคลองดาน อาเภอบางบอ ซงมการปองกนการกดเซาะโดยสรางเขอนหนทง (Revetment) บรเวณหาดเลน มการปกไมไผชะลอคลน และใชเสาเขมและเสาคอนกรต ตอกเปนแนวกาแพงเพอลดแรงปะทะของคลน มจานวนรวม 15 โครงสราง ดงแสดงในรปท 6.1-3

4) กรงเทพมหานคร มเขตบางขนเทยนอยตดชายฝงอาวไทย ซงเกอบตลอดแนวชายฝง 5.8 กม. มการกดเซาะในระดบทรนแรง (98% ของความยาวแนวชายฝง) ดวยบรเวณพนทชายฝงเปนแหลงอตสาหกรรมและพนททองเทยวทสาคญ จงสงผลกระทบคดเปนมลคาสง ปจจบนมโครงสรางปองกนการกดเซาะและลดความแรงคลนประกอบดวยเขอนหนทง (Revetment) เสาเขมและเสาคอนกรต และการแนวไมไผชะลอคลน เพอเปนแนวกาแพงในการลดแรงปะทะของคลน จานวน 3 โครงสราง ดงแสดงใน รปท 6.1-4

5) จงหวดสมทรสาคร มความยาวชายฝงประมาณ 43 กม. มการกดเซาะแนวชายฝงประมาณ 34 กม. โดยพนทสวนใหญมการกดเซาะในระดบทรนแรง ดวยสภาพชายฝงทเปนดนเลน ไมสามารถใชโครงสรางทมนาหนกมากในการปองกนชายฝง จงมการสงเสรมใหใชโครงสรางไมไผชะลอคลนกนอยางแพรหลาย ในการปองกนการกดเซาะและลดแรงปะทะของคลน อกทงเตมตะกอนดน โดยมการใชไสกรอกทรายประกอบดวยในบางพนท มจานวนรวม 7 โครงสราง ดงแสดงในรปท 6.1-5

6) จงหวดสมทรสงคราม มความยาวชายฝงประมาณ 25 กม. ชายฝงดานตะวนออกของปากแมนาทาจน มการแปรสภาพเปน นากง นาเกลอ ปาชายเลนตามแนวชายฝงเหลออยนอยมาก จงทาใหเกดการกดเซาะเพยง 3 กม.และอยในระดบปานกลาง ประกอบกบเปนดนเลนชายฝง จงนยมใชโครงสรางไมไผชะลอคลนในการปองกนการกดเซาะและเตมตะกอนดนเปนสวนใหญโดยมการใชเสาคอนกรตและกาแพงปองกนคลนรมชายหาดบาง มจานวนรวมทงสน 4 โครงสราง ดงแสดงในรปท 6.1-6

7) จงหวดเพชรบร เปนจงหวดทมโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงมากทสดจงหวดหนง พนทชายฝงบรเวณ อาเภอบานแหลม มชายหาดเปนหาดโคลน สวนชายหาดบรเวณ อาเภอชะอา และ อาเภอเมองเพชรบร เปนหาดทราย มความยาวชายฝงประมาณ 92 กม. เกดการกดเซาะแนวชายฝงรวม 50 กม. บรเวณสถานประกอบการ รมชายทะเล ไดแก หาดเจาสาราญ ปกเตยน และชะอา มการปองกนการกดเซาะดวยโครงสรางหลายรปแบบ ไดแก การกอสรางกาแพงปองกนคลนรมชายหาด (Sea Wall) เขอนปองกนคลนนอกชายฝง (Offshore Breakwater) และเขอนหนทง (Revetment) เพอปองกนการกดเซาะและลดความแรงคลน มการสรางเขอนกนทรายและคลน (Jetty) เพอรกษารองนาเดนเรอ และปองกนตะกอนปดปากแมนาหลายแหง โดยเฉพาะบรเวณอทยานสงแวดลอมนานาชาตสรนธร ซงมการกดเซาะชายฝงรนแรง มการปองกนการกดเซาะดวยโครงสรางหลายรปแบบ และยงมรอดกทราย (Groin หรอ Groyne) ชวยยบยงตะกอนการพดพาตะกอนออกไปจากแนวชายฝงอกดวย รวมทงสน 40 โครงสราง ดงแสดงในรปท 6.1-7

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-3

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

อาวไทยตอนลาง 8) จงหวดสงขลา สภาพชายฝงเปนหาดทราย มความยาวรวมประมาณ 158 กม. เกดการกดเซาะ

แนวชายฝงประมาณ 55 กม. โดยเฉพาะชายหาดบรเวณ อาเภอจะนะ เกดการกดเซาะรนแรง มการปองกนการกดเซาะและลดความแรงคลน ดวยโครงสรางหลายรปแบบ ทงกาแพงปองกนคลนรมชายหาด (Sea Wall) เขอนปองกนคลนนอกชายฝง (Offshore Breakwater) เขอนหนทง (Revetment) รอดกทราย (Groin หรอ Groyne) และเสาคอนกรตหรอเสาเขม ปจจบนกรมเจาทากาลงดาเนนการปรบปรงโครงสรางปองกนการกดเซาะบรเวณ ตาบลเกาะแตว อาเภอเมองสงขลา ไปจนถง ตาบลนาทบ อาเภอจะนะ รวมจานวนโครงสรางทงสน 14 โครงสราง ดงแสดงในรปท 6.1-8

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-4

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-1

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

จงหว

ดระย

อง

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-5

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-2

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

จงหว

ดฉะเช

งเทรา

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-6

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-3

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

จงหว

ดสมท

รปรา

การ

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-7

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-4

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

กรงเท

พมหา

นคร

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-8

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-5

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

จงหว

ดสมท

รสาค

ร

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-9

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-6

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

จงหว

ดสมท

รสงค

ราม

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-10

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-7

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

จงหว

ดเพช

รบร

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-11

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท

6.1-8

การ

ปองก

นการ

กดเซ

าะชา

ยฝงท

ะเลใน

จงหว

ดสงข

ลา

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-12

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

6.2 กรณศกษาโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเล 8 รปแบบ

ผลการสารวจรปแบบโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลทดาเนนการของภาคสวนตางๆ ในการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงอาวไทยใน 8 จงหวดดงกลาวขางตน ไดจดทาเปนฐานขอมลดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตร (GIS) และพจารณาคดเลอกกรณศกษาโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเล 8 รปแบบ โดยใชการจดลาดบประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคมและสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลดวยวธ Multiple-criteria Analysis แบบ Weighted-sum Model คดเลอกโครงสรางทมอนดบคะแนนตาสด เปนโครงสรางถาวรของหนวยงานราชการ มผลกระทบตอชมชน และความเปนไปไดในการทางานประกอบในแตละกรณ

กรณศกษาโครงสรางทง 8 รปแบบทคดเลอก ไดมการสารวจขอมลเชงรายละเอยดเพมเตม ทงทางดานวศวกรรม สงแวดลอม เศรษฐกจและสงคม เพอหามาตรการในการปองกน แกไข และฟนฟพนทกรณศกษา รวมทงการรบฟงความคดเหนของประชาชนในพนททง 8 จงหวด สรปมาตรการในการปองกน แกไข และฟนฟพนทกรณศกษาโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลทง 8 รปแบบ ไดดงน

1) กาแพงปองกนคลนรมชายหาด (Sea Wall) กาแพงปองกนคลนรมชายหาดปกเตยน ตาบลปกเตยน อาเภอทายาง จงหวดเพชรบร บรเวณชายหาดปกเตยนประสบปญหาการกดเซาะชายฝงสงผลเสยหายตอทดนและสงปลกสรางมาเปนเวลานาน ป พ.ศ. 2530 เจาของทดนจงไดกอสรางกาแพงปองกนคลนรมชายหาดดวยเงนลงทนประมาณ 45 ลานบาท และทาการซอมบารงโครงสรางดวยงบประมาณสวนตวเปนประจาทกป ตลอดหนาแนวชายหาดทงสนกวา 600 ม. สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนทรายแนน มาตรการทเหมาะสมในการแกไข และฟนฟสาหรบพนท คอการเสรมเขอนปองกนตลงรมทะเลโดยใช Geobag ซงจะปองกนการกดเซาะและการพงทลายของตลง โครงสรางมความมนคงแขงแรง และและไมรบกวนทศนยภาพของหาดทองเทยว ดงแสดงในรปท 6.2-1

2) เขอนปองกนคลนนอกชายฝง (Offshore Breakwater) เขอนปองกนคลนนอกชายฝงบรเวณบานคลองเจรญวย ตาบลสองคลอง อาเภอบางปะกง

จงหวดฉะเชงเทรา แนวเขอนหนทงสรางขนในป พ.ศ. 2554 โดยใชแบบของกรมโยธาในการกอสราง ซงเจาของหนวยงานทรบผดชอบ และผดแลคอ อบต.สองคลอง งบประมาณทใชกอสราง 9.4 ลานบาท ซงแตกอนมการกอสรางมการกดเซาะจงไดกอสรางแนวไมไผไว แตดวยความแรงของคลนในพนททาใหแนวไมไผหกพง ไมสามารถตานทานได ทางผใหญบานจงของบประมาณจากทาง อบต.สองคลอง เพอทาแนวเขอนหนทงในปจจบน แนวโครงสรางทาดวยหน มความกวางสนเขอนดานบนประมาณ 2 ม. ความกวางของฐานเขอนประมาณ 8 ม. ความยาวโดยรวมประมาณ 214 ม. ความสงเฉลย 2 ม. รองดวยตะแกรงลวด เสาเขมทาดวยไมยคาลปตส ระยะหาง 0.5 ม. สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนดนออน เปนหาดโคลน มาตรการทเหมาะสมในการแกไข และฟนฟสาหรบพนท คอ สรางเขอนกนคลนปากคลองเจรญวย โดยมเขอนปองกนคลนนอกชายฝงเดม ลกษณะเปนหนเรยง เปนโครงสรางปองกนการกดเซาะดานขางทงสองดาน และรกษารองนาคลองเจรญวย ซงเปนคลองสญจรของชมชน ดงแสดงในรปท 6.2-2

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-13

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท 6.2-1 กาแพงปองกนคลนรมชายหาดปกเตยน ตาบลปกเตยน อาเภอทายาง จงหวดเพชรบร

รปท 6.2-2 เขอนปองกนคลนนอกชายฝงบรเวณบานคลองเจรญวย

ตาบลสองคลอง อาเภอบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-14

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

3) เขอนหนทง (Revetment) เขอนหนทงบรเวณทศใตจากปากคลองบางกฬา ตาบลหาดเจาสาราญ อาเภอเมอง จงหวด

เพชรบร กอสรางมาแลวประมาณ 6 ป ตวโครงสรางอยเขอนกนทรายและคลนปากคลอง ดานหนาโครงสรางเปนพนทเปดโลง มการกดเซาะและมสภาพทรดโทรมพงเสยหาย พนทดานหลงโครงสรางเปนทรกราง สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนทรายแนน มาตรการทเหมาะสมสาหรบพนท คอ ปรบปรงแนวเขอนหนทงบรเวณทตดกบเขอนกนทรายและคลนปากคลองบางกฬา จะสามารถปองกนการกดเซาะไดผลด ดงแสดงใน รปท 6.2-3

4) เขอนกนทรายและคลน (Jetty) เขอนกนทรายและคลนปากคลองหงษ ตาบลสองคลอง อาเภอบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา

โครงสรางทาดวยหน มความกวางประมาณ 1 ม. ความยาวโดยรวมประมาณ 160 ม. มเขอนหนทงอยดานขางมความกวางประมาณ 1 ม. ยาวโดยประมาณ 130 ม. โครงสรางดงกลาวมความมนคงแขงแรงนอย และปองกนคลนและรกษาปากรองนาไดบางสวนเทานน เนองจากเวลาชวงนาขน นาขนสงทวมขามแนวโครงสรางได ระดบสนของโครงสรางอยตากวานาขนเฉลย ทาใหประสทธภาพการปองกนคลนและกระแสนามนอย สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนดนเหนยว และดนเหนยวปนทราย มาตรการทเหมาะสมสาหรบพนท คอ เสรมความมนคงของโครงสรางเขอนกนทรายและคลน โดยใชการเรยงหนใหญ และสรางเขอนปองกนคลนนอกชายฝง เพอลดผลกระทบดานทายนาและสรางเขอนปองกนคลนนอกชายฝง เพอลดผลกระทบดานทายนา จะทาใหไมมตะกอนมาตกทบถมบรเวณปากคลอง และปองกนคลนได และไมมผลกระทบตอพนทขางเคยง ดงแสดงในรปท 6.2-4

5) รอดกทราย (Groin หรอ Groyne) รอดกทรายบรเวณหาดแสงจนทร ตาบลปากนา อาเภอเมอง จงหวดระยอง ชายหาดแสงจนทร

เปนชายหาดทองเทยว ปจจบนในพนทศกษามโครงสรางปองกนการกดเซาะ ไดแก รอดกทรายรปหางปลา มลกษณะเปนคนหนทง มความยาว 200 ม. โดยมหลงคนดนกวางประมาณ 4 ม. สงประมาณ 3 ม. และฐานกวางประมาณ 8 ม. พรอมทงมเขอนกนคลนนอกชายฝงทเปนคนหนทง มความยาว 70 ม. โดยมหลงคนดนกวางประมาณ 4 ม. สงประมาณ 3 ม. และฐานกวางประมาณ 10 ม. ระยะหางชายฝงประมาณ 70 ม. กอสรางระหวางรอดกทรายรปหางปลา สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนทรายแนน มาตรการทเหมาะสมสาหรบพนท คอ เพมความยาวของเขอนปองกนคลนใกลชายฝงระหวางรอดกทราย เพอลดความรนแรงของคลนทเคลอนทเขาสชายฝง โดยลดความกวางของชองเปด จะสามารถปองกนการกดเซาะไดผลด ไมสงผลกระทบตอพนทขางเคยง และสอดคลองกบชายหาดทองเทยว ดงแสดงในรปท 6.2-5

6) การปกไมไผชะลอคลน การปกไมไผชะลอคลน ตาบลแหลมฟาผา อาเภอพระสมทรเจดย จงหวดสมทรปราการ

ปจจบนเปนการปกไมไผมเพยง 1 แนว เพอชะลอคลนทเคลอนทเขาชายฝง โดยปกในแนวขนานกบชายฝง แตยงคงมการกดเซาะพนทดานหลงแนวการปกไมไผอย เนองจากคลนสามารถเคลอนทผานทะลแนวปกไมไผได และไมไผมสภาพผพง ไมไผมขนาดเสนผานศนยกลาง 10 ซม. ทาการปกตลอดแนวยาวประมาณ 5 กม. สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนดนออน ความหนาของชนดนเหนยวและดนเหนยวปนทราย มาตรการทเหมาะสมสาหรบพนท คอ เสรมการปกไมไผมากกวา 1 แนว (แนวขนานกบชายฝง) และเพมการปกไมไผใหมลกษณะเปนบลอกๆ (แนวตงฉากกบชายฝง) ไมไผทใชควรเปนไมไผตงทไดขนาดเสนผาน

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-15

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

ศนยกลางไมตากวา 3 นวขนไป แนวการปกไมไผควรหางจากชายฝงทะเลไมเกน 50 ม. จะสามารถปองกนการกดเซาะไดผลด ลดการพดพาตะกอนของกระแสนาบรเวณชายฝง ไมสงผลกระทบตอพนทขางเคยง ดงแสดงใน รปท 6.2-6

7) เสาคอนกรตหรอเสาเขม เสาคอนกรตหรอเสาเขมบรเวณปากคลองขนราชพนจใจ แขวงทาขาม เขตบางขนเทยน

กรงเทพมหานคร เปนแนวโครงสรางของเสาคอนกรตมลกษณะเปนหวเสาเขม ขนาด 0.30x0.30 ม. ยาว 1.50-3.00 ม. ปกอยบรเวณปากคลองพทยาลงกรณ เรยงขนานตามชายฝง ความยาวทมการปองกนประมาณ 50 ม. เพอชะลอคลนทเคลอนทเขาชายฝง นอกจากนนยงมโครงสรางปองกนการกดเซาะประเภทอนอก ไดแก การปกไมไผชะลอคลน และเขอนหนทงตลอดแนวชายฝง 4.7 กม. อยางไรกตามชายฝงบางขนเทยนยงประสบปญหาการกดเซาะอยางตอเนอง และไมพบการทบถมของตะกอน สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนดนเหนยว และดนเหนยวปนทราย มาตรการทเหมาะสมสาหรบพนท คอ เสรมดวยเขอนหนทงรมชายฝง ดานหลงแนวเสาคอนกรตหรอเสาเขม จะสามารถปองกนการกดเซาะไดผลด ไมสงผลกระทบตอพนทขางเคยง ดงแสดงในรปท 6.2-7

8) การวางไสกรอกทราย การวางไสกรอกทราย ตาบลบางกระเจา อาเภอเมอง จงหวดสมทรสาคร ชายฝงบางกระเจา

ปจจบนในพนทศกษามโครงสรางปองกนการกดเซาะ ไดแก ไสกรอกทรายแนวกนคลน ยาวประมาณ 200 ม. กวางประมาณ 2-3 ม. กอสรางโดยกรมเจาทา ปจจบนมการทรดตวและรอยฉกขาดเสยหายมาก และแนวไมไผชะลอคลน กอสรางโดยกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง สภาพธรณวทยาชายฝงมลกษณะเปนชนดนออน ความหนาของชนดนเหนยวและดนเหนยวปนทราย มาตรการทเหมาะสมสาหรบพนท คอ เสรมระดบสนของไสกรอกทรายใหสงขน ดงแสดงในรปท 6.2-8

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-16

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท 6.2-3 เขอนหนทงบรเวณทศใตจากปากคลองบางกฬา ตาบลหาดเจาสาราญ อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร

รปท 6.2-4 เขอนกนทรายและคลนปากคลองหงษ ตาบลสองคลอง อาเภอบางปะกง จงหวดฉะเชงเทรา

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-17

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท 6.2-5 รอดกทรายหาดแสงจนทร ตาบลปากนา อาเภอเมอง จงหวดระยอง

รปท 6.2-6 การปกไมไผชะลอคลน ตาบลแหลมฟาผา อาเภอพระสมทรเจดย จงหวดสมทรปราการ

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-18

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท 6.2-7 เสาคอนกรตหรอเสาเขมปากคลองขนราชพนจใจ แขวงทาขาม เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร

รปท 6.2-8 การวางไสกรอกทราย ตาบลบางกระเจา อาเภอเมอง จงหวดสมทรสาคร

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-19

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

6.3 มาตรการในการปองกน แกไข และฟนฟพนทประสบปญหาการกดเซาะชายฝง 6.3.1 แนวทางเบองตนในการคดเลอกมาตรการปองกน แกไขปญหาการกดเซาะชายฝง การคดเลอกมาตรการในการปองกน แกไข และฟนฟพนทประสบปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล จะตองพจารณาความเหมาะสมทงทางดานวศวกรรม สงแวดลอม เศรษฐกจและสงคม รวมถงการยอมรบของประชาชนในพนทของประชาชนในพนทดวย ดวยวาพนทแตละแหงตางกมสภาพภมประเทศ เงอนไขและขอจากดอนๆทแตกตางกนออกไป บางพนทอาจจะไมมการดาเนนการแตอยางไร เนองจากเปนพนททสงวนรกษาความสวยงามของชายหาดไวตามธรรมชาต หรอทรพยสนและทดนทจะตองดาเนนการปองกนมมลคาตาหรอจากดในทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ประวตศาสตร และวฒนธรรม เมอเปรยบเทยบกบมลคาการลงทน ในขณะทบางพนทอาจมการอพยพเคลอนยายไปยงพนทอนหรอถอยรน สาหรบพนทชายฝงทชมชนอาศยไมหนาแนนและมปญหาการกดเซาะไมรนแรง สามารถสรางเสถยรภาพของชายฝงทะเลไดโดยไมจาเปนตองใชโครงสราง ไดแก การสรางแนวกนชนดวยการปลกปาชายเลน การถมทรายเสรมชายหาดหรอการบรณะชายหาดดวยการเสรมทราย โดยนาทรายจากแหลงอนมาถมชายหาดทหายไป มาเพอเสรมสวนทถกกดเซาะไปใหมสภาพเหมอนเดม แลวทาการปลกหญาทะเล หรอตนไมชนดทมรากยาวมาชวยยดเกาะพนดนใหแนน สวนพนททมการกดเซาะรนแรง การสรางเสถยรภาพของชายฝงทะเลโดยการกอสรางโครงสรางปองกนชายฝงทะเลประเภทตางๆ ชวยลดความรนแรงของคลนและกระแสนา ชวยดกตะกอนชายฝง และชวยยดแนวชายฝง ไดแก กาแพงปองกนคลนรมชายหาด เขอนปองกนคลนนอกชายฝง เขอนหนทง รอดกทราย การปกไมไผชะลอคลน เสาคอนกรตและเสาเขม การวางไสกรอกทราย เปนตน ซงแตละวธจะมขอด ขอเสย และขอจากดแตกตางกนไปตามวตถประสงคของการใชงาน สภาพพนท ลกษณะทางภมอากาศ และความยากงายในการดาเนนการ สาหรบเขอนกนทรายและคลน มวตถประสงคในการรกษารองนาเดนเรอ

การศกษาน ไดพจารณาปจจยหลกของสภาพพนทชายฝงทะเล คอ สภาพพนทองทะเล ซงเปนการพจารณาถงความเหมาะสมของรปแบบของโครงสรางกบสภาพธรณวทยา และการใชประโยชนทดนชายฝง ซงเปนการพจารณาถงความเหมาะสมของมาตรการในดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และ ความคมคาทางเศรษฐศาสตร เพอกาหนดแนวทางเบองตนในการคดเลอกมาตรการในการปองกน แกไขและฟนฟพนทประสบปญหาการกดเซาะชายฝง สาหรบพนททยงไมมมาตรการปองกนการกดเซาะใดๆ แสดงในรปแบบของแผนผง ดงแสดงในรปท 6.3.1-1 ซงแผนผงนเปนเพยงแนวทางพจารณาเบองตน อยางทไดกลาวขางตนวาพนทแตละแหงตางกมสภาพภมประเทศ เงอนไขและขอจากดอนๆทแตกตางกนออกไป รวมถงการรบฟงความคดเหนของประชาชนในพนทดวย ดงนนจงจาเปนทจะตองพจารณารายละเอยดในแตละกรณตอไป

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-20

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

รปท 6.3.1-1 แนวทางเบองตนในการคดเลอกมาตรการปองกน แกไข และพนฟพนทประสบปญหาการกดเซาะชายฝง (ขนาดA3)

6-20

รปท 6.3.1-1 แนวทางเบองตนในการคดเลอกมาตรการปองกน แกไข และพนฟพนทประสบปญหาการกดเซาะชายฝง

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-21

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

6.3.2 มาตรการในการลดผลกระทบทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม การปองกนการกดเซาะชายฝงโดยใชโครงสรางทางวศวกรรม ซงใชไดผลในพนทหนง อาจจะสงผลกระทบตอชายฝงขางเคยงใหเกดการกดเซาะได และรปแบบโครงสรางปองกนการกดเซาะทเหมาะสมกบพนทหนง อาจจะไมมความเหมาะสมกบพนทอกแหงหนงกได นอกจากน สภาพการใชประโยชนทดนยงเปนปจจยสาคญทกาหนดความเหมาะสม ของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝง แตละประเภทในเชงผลกระทบสงแวดลอม ซงจากผลการสารวจภาคสนามในพนทโครงการ สามารถประมวลแนวทางปองกน แกไข และลดผลกระทบ จากโครงสรางปองกนการกดเซาะในแตละรปแบบไดดงน 1) กาแพงปองกนคลนรมชายหาด (Sea Wall) ในพนทซงมการกดเซาะคอนขางรนแรง มกจะพบวาโครงสรางจะถกกดเซาะทฐานรากและทรดตวพงเสยหายในทสด ซงสามารถเสรมความแขงแรงของโครงสรางดวยเขอนหนทงทดานหนาของกาแพง เพอแกไขปญหาได

2) เขอนปองกนคลนนอกชายฝง (Offshore Breakwater) มขอจากดในพนทซงตองการรกษาทศนยภาพใหเปนธรรมชาต หรอเปนพนทซงคณคาของภมทศนออนไหวตอสงแปลกปลอม ซงจะลดทอนคณคาของพนทในแงเปนแหลงทองเทยวชายทะเล ดงนน การใชโครงสรางประเภทนควรออกแบบใหสนเขอนอยตากวาระดบนาทะเลตาสด และตดตงทนไฟสญญาณแสดงขอบเขตของโครงสรางใหชดเจน และควรมปายประชาสมพนธหรอแผนพบเรองเขตพนทอนตรายจากโครงสรางดงกลาวดวย

3) เขอนหนทง (Revetment) ในบรเวณทพนทหาดทรายแคบหรอไมมพนทหาดทรายเลย อาจเปนแหลงสะสมของขยะและสวะลอยนา ซงกอใหเกดแหลงมลพษทงทางนาและดน เกดมลทศนททาใหเสยทศนยภาพทดของชายทะเลไป จงควรจะตองจดการของเสยอยางถกสขลกษณะเพอจะชวยควบคมใหปญหาดงกลาวอยในระดบทจดการได

4) เขอนกนทรายและคลน (Jetty) ทรายซงถกดกไวดานนอกของโครงสรางอาจสงผลตอปรมาณทรายทจะไปเตมใหกบพนทชายฝงดานทายนา และเกดปญหาการถอยรนของชายฝงขางเคยงไดควรนาทรายทไดจากการขดลอกรองนาซงมเขอนกนทรายและคลนในแตละป ไปเตมใหกบชายหาดทางดานทายนาซงไดรบผลกระทบ เพอชวยแกไขปญหาทงในทตงโครงสรางและชายฝงใกลเคยง

5) รอดกทราย (Groin หรอ Groyne) สามารถเพมมวลทรายเขาสชายฝง แตสงผลกระทบตอพนทขางเคยงใหเกดการกดเซาะชายฝงมากขน เนองจากปรมาณทรายทควรจะมาตกสะสมตามฤดกาลไดถกกกไวทบรเวณชายฝงซงมรอดกทราย ชายฝงขางเคยงซงไมมโครงสรางประเภทนจงมทรายทคลนพดมาคนพนทนอยกวาปรมาณทถกกระแสคลนพดพาออกไป จงเกดการกดเซาะชายฝงขน ดงนนการใชรอดกทรายจะตองศกษาผลกระทบใหครอบคลมพนทชายฝงทประชดกบทตงโครงสราง และพนทชายฝงซงอยตดกนทงระบบ และควรหลกเลยงทจะใชโครงสรางประเภทนในพนทซงเปนหรอมศกยภาพทจะพฒนาใหเปนแหลงทองเทยว

6) การปกไมไผชะลอคลน เหมาะกบพนทชายฝงซงมพนทะเลเปนโคลนเลนมากกวาหาดทราย แตกมปญหาการผพงของไมไผทตองมการดาเนนการซอมแซมเปนประจาทกๆ 3-5 ป จงไดมแนวทางในการใชวสดอนททนทานแขงแรงและมอายการใชงานยาวนานกวา อยางเชนซเมนตหรอเสาคอนกรตทดแทนไมไผ เปนตน

7) เสาคอนกรตหรอเสาเขม แมวาจะมความคงทนมากกวาการปกไมไผชะลอคลน แตในแงคณคาทางสนทรยภาพ การปกเสาคอนกรตหรอเสาเขมบรเวณชายฝงทาใหเกดมลทศนทชดเจน ทงกรณทผสงเกตอยบนฝงทาใหเกดความรสกแปลกปลอมและขดสายตา หรอกรณทผสงเกตอยบนเรอและ

บรษท วสทธ คอนซลแตนท จากด บรษท ปญญา คอนซลแตนท จากด

6-22

โครงการศกษา สารวจและวเคราะหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทางสงคม และสงแวดลอมของโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเลของประเทศไทย

บทท 6 รายงานฉบบสมบรณ

มองเขาหาฝงทาใหเกดความรสกถกปดกนมมมอง โดยเฉพาะการสงเกตในระยะใกลฝงชวงเวลานาลงทเสาคอนกรตโผลพนนาอยางเดนชด ดงนนจงควรหลกเลยงการใชโครงสรางประเภทนในพนทซงมคณคาเชงทศนยภาพสง เชน ชายหาดหรอในแหลงทองเทยวซงมความโดดเดนทางสถาปตยกรรม เปนตน

8) การวางไสกรอกทราย มกมปญหาในดานการกดขวางทางเขาออกระหวางคลองและทะเลชายฝง ทาใหผใชเรอตองใชเสนทางออม สรางความไมสะดวก เสยเวลา และสนเปลองเชอเพลงมากขน นอกจากน ในกรณชายฝงใกลปากแมนาซงเปนหาดเลน ไสกรอกทรายจะสรางผลกระทบตอระบบนเวศนพนทะเลไดเมอเกดความเสยหายทวสดหอหมและทรายทบรรจอยถายเทออกสภายนอก หากมจานวนมาก ทรายจะทาใหองคประกอบตะกอนพนทะเลเปลยนแปลงไป องคประกอบสตวหนาดนในบรเวณนนอาจเปลยนแปลงไปและสงผลกระทบไปยงโครงสรางระบบนเวศทงระบบ การใชรปแบบโครงสรางดงกลาวจงควรหารอกบผใชเรอในพนทตงแตขนการออกแบบ ถงการจดชองทางการจราจรทางนาทเหมาะสมและเปนทยอมรบของผมสวนไดสวนเสยทงหมด โดยไมกระทบตอประสทธภาพการปองกนการกดเซาะชายฝงของไสกรอกทราย และหลกเลยงการวางไสกรอกทรายในพนทซงตะกอนทองทะเลเปนโคลนเลน เชน พนทอาวไทยตอนใน และหากไมสามารถหลกเลยงการวางไสกรอกทรายในพนทดงกลาวได ควรมมาตรการปองกนความเสยหายทอาจเกดกบวสดหอหมของไสกรอกทราย เชน การตดตงสญญาณไฟใหสงเกตเหนไดชดในเวลากลางคน หรอการตดตงปายประชาสมพนธ เปนตน นอกจากน เพอทจะลดผลกระทบทางสงคมจากการพฒนาโครงสรางปองกนการกดเซาะชายฝงทะเล ซงสวนใหญเกดจากการขาดความรความเขาใจเกยวกบการแกปญหาการกดเซาะถกตองตามหลกวชาการ และขาดการมสวนรวมของประชาชน จงควรทจะมการประชาสมพนธและเผยแพรขอมลโครงการ สรางการรบรและความเขาใจ การปรกษาหารอ รวมทงการรบฟงความคดเหนและขอเสนอแนะจากชมชน เพอลดความวตกกงวลตอโครงการของประชาชน สรางความรความเขาใจทถกตองตามหลกวชาการ ใหกบประชาชน/ชมชนในการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล โดยหนวยงานทเกยวของทงในสวนกลางและทองถน จดฝกอบรม สมมนา และประชมเชงปฏบตการ ถายทอดองคความร และขอมลเกยวกบขอเทจจรง สภาพปญหา สาเหตของปญหา ผลกระทบ แนวทางและมาตรการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลใหกบประชาชน เพอสรางความรความเขาใจในการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลทถกตองตามหลกวชาการ สงเสรมใหมการจดตงองคกรชมชนทองถน เพอเสรมสรางความเขมแขงของภาคประชาชนในการรวมกนจดการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลในทองถน/ชมชน โดยเนนการสงเสรมการรวมตวของคนในชมชนจดตงเปนองคกรชมชนหรอคณะกรรมการชมชน เพราะภาคประชาชน/ชมชนในทองถนเปนผทเขาใจปญหาและรถงสภาพปญหาเปนอยางด แตขาดโอกาสเขามารวมในกระบวนการแกไขปญหาในทองถนของตนเอง โดยเฉพาะการมสวนรวมในขนตอนการวางแผน และการตดสนใจกาหนดแนวทางแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล สงเสรมใหหนวยงานภาครฐและภาคชมชนไดเรยนรรวมกนแบบบรณาการ การมสวนรวมของประชาชนอยางแทจรง ควรใหหนวยงานภาครฐและภาคชมชนไดรวมกนทาความเขาใจปญหารวมกน รวมคดหรอกาหนดแผนงาน รวมลงมอปฏบต รวมตดตามและประเมนผลจากการดาเนนการ รวมทงรวมรบผดชอบและรบประโยชนจากโครงการ ตลอดจนพรอมทจะปรบเปลยนใหเกดวธการทดทสดในการแกปญหารวมกน เพอใหหนวยงานภาครฐและชมชนไดเรยนรรวมกนเพอใหเกดความถกตอง เทยงตรง และมความนาเชอถอของการดาเนนงาน รวมทงนาไปสการหรอพฒนางานใหเกดประโยชนสงสด และเกดผลดตอการพฒนาคณภาพชวตอยางยงยนแกชมชนทองถนดวย และตดตามและประเมนผลหลงการกอสรางอยางตอเนอง