แด

จาก

ชมรมกลยาณธรรม๑๐๐ ถ.ประโคนชย ต.ปากน�าอ.เมอง จ.สมทรปราการ ๑๐๒๗๐โทรศพท ๐๒-๗๐๒-๗๓๕๓, ๐๒-๗๐๒-๙๖๒๔โทรสาร ๐๒-๗๐๒-๗๓๕๓www.kanlayanatam.com

ออกแบบและศลปกรรม : ชฎาบญ บญสรวรรณด�าเนนการผลตโดย ชมรมกลยาณธรรมเพลตและจดพมพท Canna Graphic โทรศพท ๐๘๖-๓๑๔-๓๖๕๑

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณส�านกสงฆถ�าเขาพระ ต.อาวลกใต อ.อาวลก จ.กระบ

สพพทานง ธมมทานง ชนาตการใหธรรมะเปนทาน ยอมชนะการใหทงปวงw w w . k a n l a y a n a t a m . c o m

หนงสอดล�าดบท : ๒๓๐พมพครงท ๑ : มถนายน ๒๕๕๖จ�านวน : ๕,๐๐๐ เลม

ขาพเจาเคยไดรบMP3และDVDพระธรรม

เทศนาของหลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ จาก

กลยาณมตร ฟงและชมแลว เกดความเขาใจการ

ปฏบตภาวนามากขน มความศรทธาประทบใจ

ในแนวการสอนของทานมาก ไดจดท�าเผยแผเปน

ธรรมทานออกไปในวงกวาง ดวยหวงใหเพอนผรก

การปฏบตไดมแนวทางทถกตรงลดสนเพอเดนไป

สความพนทกขพบแสงสวางทางปญญาไปตามล�าดบ

บดนกลยาณมตรทานเดยวกนไดมอบหนงสอ

“ดความรสก” หนงสอเลมเลกทเปยมสาระคณคา

สอธรรมภาคปฏบตทลดสนเขาใจงายแนะน�ากลยทธ

ค�ำน�ำ...ชมรมกลยำณธรรม

กราบขอบพระคณและอนโมทนาบญอยางยง

ทพญ.อจฉรา กลนสวรรณ

ประธานชมรมกลยาณธรรม

ทหลวงพอเคยลองผดลองถกมานานเพอเราสามารถ

ยนยอเวลาพบทางปฏบตทเหนผลประจกษไดชดเจน

บญกศลใดอนเกดจากธรรมทานน ขอนอม

ถวายเปนพทธบชาและนอมบชาอาจรยคณแดหลวง

พอสมบรณฉตตสวณโณครบาอาจารยผเปนแบบ

อยางของนกส อาจหาญมนคงในธรรม และเปน

ประจกษพยานแหงอานภาพของธรรมอนประเสรฐ

หวงอยางยงวาสาธชนทกทานจะไดรบสารประโยชน

จากธรรมทหลวงพอไดพสจนแลวและมอบเปนมรดก

ธรรมแดทกทานดวยเมตตา

หายใจใหสบาย

รกาย...เพอใชกายดงจตไมใหคดปรงแตง

เปนทงสมถะและวปสสนาควบคกน

เหนกายจะเหนจตเหนจตจะเหนกาย

เมอสตตอเนองจรงๆกเรยบรอย

เหนทกสงเปนเพยงปรากฏการณ

จตเกลยง

ตองไมลมเหนจตเราตลอดเวลา

จบจดจากชวตจรง

ใชปญญาสอดสองมองดจตไว

รเทาทนรกนรแก

จตทมวหารธรรมหลอเลยง

เพยงแคเราเหนความรสกใหได

ขอส�าคญตองเพยร

ตองเหนอาการจรงวาไมใชเราไมใชของเรา

สำรบญหนำ

๗

๙

๑๑

๑๓

๑๕

๑๗

๑๙

๒๑

๒๓

๒๕

๒๗

๒๙

๓๑

๓๓

๓๕

ฉลาดขนในแตละครงทเหนความเปนจรง

มอายตนะแตเชอมไมถง

ท�าชาตนใหเปนมหาชาตของเรา

ระวงค�าวา“พจารณา”

ขอส�าคญตองเหนตวหลดตวพน

ใหเหนเปนผรกบสงทถกร

ดไปเรอยๆเขาใจไปเรอยๆจตจะเลอนขนเอง

ทกขทงปวง...เกดจากความคดปรงนเอง

เอาผลกนเลย

อยกบความมเรามานานพอแลว

๓๗

๓๙

๔๑

๔๓

๔๕

๔๗

๔๙

๕๑

๕๓

๕๕

สำรบญหนำ

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

7

การเรมปฏบตธรรมนน หลกส�าคญกคอ

การดกายและการดความรสก ซงกคอดจตเรมตน

หายใจเขายาวๆลกๆหายใจออกรสกอยางไรดความ

รสกรสกสงบหรอไมสงบ รสกสบายหรอไมสบาย

ถาไมสบายกปรบใหสบาย หายใจอยางไรถงจะรสก

ปลอดโปรงโลงอกโลงใจดจตมความอดอนกดขมไหม

พอเหนความรสกแลวปลอยความรสก มนจะโลง

วางโปรงเบาแลวลองดกายซวามการเกรงเนอเกรงตว

ไหมถามกอยาไปเกรงทางความรสกละมเกรงไหม

หำยใจใหสบำย

๑

ดความร สก

8

ถารจกปลอยความรสกมนจะเบาไมใชเราเกรงหรอก

เราคลคลายผอนคลายได

นแหละเขาเรยกวา ภาวนา แปลวา ท�าใหมนด

เราหมนดกายดใจไวใหตอเนอง บรหารปรบผอน

ใหกลมกลนกน ใหเลอดลมเดนสะดวก หายใจ

ปลอดโปรง หาความพอดวาหายใจอยางไรจงจะพอ

เหมาะพอด เรยกวาท�าหนาท ธรรมะคอรหนาท

ตองพยายามท�าใหตอเนอง ถาไมมความตอเนอง ก

ดใหรวา น ไมตอเนองนะ อยาลมอนน ตองเจรญ

อยาใหลม

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

9

ใหดอยางนเดยวนกายของเรายนหรอนงอยกร

ท�าอะไรอยกร พนมมอกร ความรสกเปนอยางไร

กเหนชดๆใชไหมตอนนเปนอะไรหรอไมเปนอะไร

หรอวางๆ เฉยๆ ไมมอะไร อนนดแลวใหรไววา

นแหละภาวะเดมคออนน กรกษาความเปนอยางน

อยาใหเปนอยางอน เราดอะไร รสกอยางไรไมตอง

ปรงเพม มนจะปรงไมได ไมตองสงสยวามนจะม

อะไรเกดขน หรอมนเกดขนเพราะอะไร ใหเราร

ใหเราอยกบอนนประคองจตอนนประคองรใหมน

รกำย...เพอใชกำยดงจต

ไมใหคดปรงแตง

๒

ดความร สก

๑0

ร ชดอย ตรงน ถามนเผลอตรงนป บ มนจะคด

จะปรงทนท

ในผฝกมนจะปรงอยเรอยซงแกไขงายๆโดย

มาดอรยาบถตวเอง ตอนนเปนอยางไร หายใจ

เขาออกสบายไหมยดเนอยดตวใหสบายนเปนการ

ฝกใหรเนอรตวอยกบเนออยกบตวนนเองจะท�างาน

จะไปไหน กอยาลมอนน ฝกมนจนชนกไมลม จะ

ท�าอะไรกจะเหนจตของเรา เราจะประคบประคอง

ไมใหมนเกดการปรงแตงขนโดยใชกายเปนสอเพอ

ดงจตไมใหปรง ตองอาศยทเรารตวนแหละ จงจะ

เหนได เหนกายเหนใจใหตอเนอง ใหมนเหนอยางน

ใหแขงแรงไว

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๑๑

ในคนทไดความสงบ เพราะฝกสมถะมานาน

กตองระวงคนทรจกใชความสงบเพอเปนก�าลงใน

การดความรสกใหตอเนองนานๆ กเปนประโยชน

ดอย แตคนทไมรจะเขาไปตดใจความสงบ การท�า

ความสงบทมความเปนเรา คอเปนเราสงบมนจะไม

เหน สงบแบบไมรตว มนรแตไมเหน ตรงทไมเหน

กเลยมเรา แตเมอเหนความรสกไดกไมมเรา ไมม

ตวตนกวาง เปนธรรมชาตลวนๆ การเหนความรสก

อนนแหละเรยกวา สมถะ-วปสสนา มควบคกน

เปนทงสมถะ

และวปสสนำควบคกน

๓

ดความร สก

๑๒

ทงสองอยางทงสมถะกบวปสสนา เพราะการเหน

ความรสก คอตวสรางก�าลงดวย และเปนไปเพอ

ปลอย เพอวางดวย

จบจบ

จบ

จบ

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๑๓

การรกายมนจะสอถงจต คอเหนกายตองเหน

จตดวย อนนตองดใหถก ถาดไดถกตองเหนกายจะ

เหนจต เหนจตจะเหนกาย เราตองเหนความรสก

ของเรา ไมคดปรงไหลไป จนกายกไมร จตกไมร

อนนแหละหลง ถาเหนความรสกของเราแลววางเสย

เรากสงบลง ทนจะนกจะคดอะไรกได ไมใชคดนก

ไมไดแตเรารวาก�าลงคดอะไรอย คอจะคดอะไรมน

จะเหนความคดแมจะนกถงเรองนนเรองนเรากรตว

ของเราอยไมมทางหลงไดเลย

เหนกำยจะเหนจต เหนจตจะเหนกำย

๔

ดความร สก

๑๔

เราตองฝกอนนอยาไปท�าอยางอนเลยเราตอง

อยเหนอมน ไมใหมนลากเราไป ถาเราเหนอยอยาง

นกคอเรารตวเรา เหนตวเรา เหนจตเหนใจ พอจตม

การเขยอนกร พอรกวาง พอวางกสงบ อาการสงบเรา

กเหนอยมนมอะไรผดปกตเรากรทนทเชนโอเผลอ

อกแลวอนนหมายถงการฝกสต เนนค�าวารตว ไมใช

ไปท�าความสงบฟงใหดๆ ใจเฉยๆกใหเหนวาไมม

อะไร เราจะพดคดท�าอะไรหรอใครมายวยยงไง

เรากยงเหนจตของเรานเรารตวอยรจกจรงๆ เรา

จะควบคมจตของเราได ไมใชการบงคบจตนะ เพยง

แตรอะไรเปนอะไร จะรจกวางเฉย

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๑5

บางขณะทเราเผลอไป ไมวาจะยาวหรอสน

กตาม เมอเรากลบมารตว ความคดกถกตดทอนไป

ในทนทพอรสกมนกหลดมนจะหยดมนหยดได

เดยวนเลย คอความรสกของเรามนสงบ เราจะพด

จะคยหรอจะฟง กยงเหนจตสงบอย แตสตปถชน

คนธรรมดาจะไมเปนแบบนคนทวไปจะเกดความคด

ปรงไปเรอยแลวกรสกวามนยดมนเกาะมนเกยว

ผกพนหมกมน

เมอสตตอเนองจรงๆ กเรยบรอย

5

ดความร สก

๑6

การทเราเหนความรสกอยางนเรยกวาอรยชน

เปนคนมศล คอมความเปนปกต จตปกต เกลยง

ไมมอะไรกจะมระเบยบวนยเปนอรยกนตศลจต

ของเราอนนท�าอะไรกจะถกตองนมนวลรเรองรราว

อะไรจะมายงไงกรกอนแลวฝกดไปบอยๆถายงไมร

กตองดไปเรอยๆดไปในขณะททงหลงทงลมทงร

นนแหละแตทเราจะไดกคอประสบการณจากตวเรา

เราจะรถขนจนเมอสตมนตอเนองจรงๆ กเรยบรอย

คอเมอนน จตจะยอมรบความจรงวา อะไรๆ กเปน

เชนนนเอง จตกจะปลอยจะคลาย มนจะถอนออก

ไมอยากไปยดอะไร

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๑7

ดกนเดยวนเลย ดซ ศกษาเดยวนดกวา

ดปจจบนเหนในปจจบน อนนของจรง ดปจจบน

เดยวน ไมมอะไร กรวาไมมอะไร มอะไร กรวาม

อะไร และยงเหนอกดวยวาสงนนๆ กเปนเพยง

ปรากฏการณ ไมใชตวเรา ไมใชของเรา ถาเรารจก

ดใหออกจรงๆ แยกใหออกวาไมใชตวเรา ไมใชของ

เรา มนกเปนอนจจง ทกขง อนตตา สพเพ สงขารา

อนจจา สพเพ สงขารา ทกขา สพเพ ธมมา อนตตา

ตองใหเหนสงเหลาน มนไมเทยง บางครงเราอาจ

เหนทกสงเปนเพยง ปรำกฏกำรณ

6

ดความร สก

๑8

เผลอปรงกใหเปนเรองของมน เรากเฉยอยเหนอ

ความรสกเดยวมนกดบไปเองแตสวนมากจะเปนเรา

รสก มความเปนเราเขาไปแลว นนแหละเกดแลว

ภพ ชาต ความยดมนถอมน ไดเกดแลว

ขณะทไมเหนความรสกนนแหละเรยกวาเผลอ

แลวเรยกวาลมตวแลวตองใหเหนตวเองอยตลอด

เวลา ตองฝก จะพนทกขไดหรอไม กอยตรงทฝก

มากหรอนอย ถาเหนตวเองอยตลอดเวลาไมเผลอเลย

กไมทกขเลย ทกขจะเกดไมได ขอใหรความรสกจรงๆ

หรอขณะนจะสมผสดกได พอรตวกไมมความทกข

เลยเกลยงไมมอะไรไมมความยนดยนรายหายใจ

เขายาวๆ เราจะเหนชด หายใจเขายาวๆ นตรงน คอ

วธทบทวนใหรปจจบน

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๑9

ถาจบกจจรงๆแลวถงมนจะเผลอบางกไมเกด

อะไรขน เกดอะไรไมได มนไมมอะไรจะเกด ไมม

อะไรดบ เพราะเราเคยชนตอปรากฏการณนแลว

เขาใจแจมแจงแลว แตสวนมากเราจะไมคอยเผลอ

หรอกเรารอยมนจะเผลอไมไดมนจะเปนของมน

เองมนจะเหนของมนอยอยางน

แตจะจบกจหรอไมเรากเหนจตตามทมนเปนไป

เราเหนจตของเรามนเปนไปยงไงมนไมมไปไมมมา

จตเกลยง

7

ดความร สก

๒0

ไมมเกด ไมมดบ แสดงวามนจบ ไมมยนดยนราย

ไมรบรองหรอปฏเสธไมมขดแยงไมมอะไรในจตเรา

มนจะบรสทธ มนจะเกลยง จบหรอไมจบอยตรงน

กแคนเอง เราจะไปท�าอะไร กในเมอไมมอะไรเกดขน

เกดอะไรไมได เพราะจตมนมความร

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๒๑

แมในขณะทตองมปฏกรยาตองพดคยกบผคน

หรอเราจะท�าอะไรกท�าไป แตเรากไมลมทจะเหน

จตเรา เหนความรสกของเรา เพราะเมอเราเหน

ความรสก จตของเราจะวาง เราจะตองไมลมอนน

เราจะฝกใหรอยอยางน เหนจตเหนใจตลอดเวลา

ยน เดน นง นอน ไปไหนมาไหน กเหนจต

สงบอยจะท�างานกเหนความสงบอยปกตอยเรา

จะพดจะคยกน เคยวดม เขาหองน�าจะท�าอะไร

ตองไมลมเหนจตเรำตลอดเวลำ

8

ดความร สก

๒๒

ทกอยางมนเหนจตจนไมลมจตเลยแลวมนจะผด

ปกตเมอไรหรอผดปกตอยางไร เรากจะรไดทนท

ถาผดปกตกเรยกวาผดปกตแลวเรากจะรวธเพอท

จะไมใหจตผดปกต เรยกวา เราประคบประคอง

รกษาจตอนนหมายถงวาฝกใหมๆเรากตองประคบ

ประคองไปกอนตองคอยดไวแตถารแลวช�านาญ

แลว มนจะเปนไปเอง ปลอยใหเปนไปเอง แคเรา

คอยรมนจะรของมนเอง

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๒๓

การเกบอารมณโดยการไมพบไมพดกบใคร

ไมใชเรองจ�าเปน ใหเราดจตตอนทก�าลงพดคยนน

แหละใหสงเกตเปรยบเทยบดเวลาทเราเหนจตตลอด

เวลา โดยไมมความคดเหน เราจะเหนจตทสงบอย

แตเวลาทเผลอไป จตมนเปนอยางไรกตองใหเหน

ความแตกตาง จบจดตรงทถาเผลอมนจะเกดกเลส

มความผดปกต และความไมสงบกจะตามมา

จบจดจำกชวตจรง

9

ดความร สก

๒๔

ถงแมวาการพดคยจะมโอกาสหลดและพลาด

มากกวาทจะเกบอารมณอยคนเดยว แตการฝกกบ

ของจรงจะดกวาทผมปฏบตมากไมเคยเกบอารมณ

และไมเคยสอนแนะใหใครใหเกบอารมณดวย ผม

จะใหดของจรง เพอใหเราอยกบทกสงทกอยางใน

ชวตจรง ใหมนตนเนอตนตวแขงแรงไว ใหมน

คลองแคลววองไว ตนจตตนใจเขาถงความรความตน

กเลสอะไรกเขาไมได เมอเราพลกจตตนโพลงรตว

อะไรจะเขาได พอเราดจตมากๆ เขา อารมณอะไร

เขามา มนจะผลกออก

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๒5

ขณะทเราจะพดจะคยกพยายามดจตไวดซ

ความรสกเปนยงไงคอยดไวอยาใหมความคดอะไร

อยาไปมเจตนาอะไรๆใหจตเฉยๆไวอยางตอนนฟง

อยกฟงเฉยๆจะพดจะคยกยงพดคยอยแตเรา

ยงเหนจตเราสงบในจตเราไมมอะไรพดคยกบใคร

กได แตในจตเราไมมอะไรค�าวาไมมอะไร คอมน

ไมมทกข ไมยนดยนรายอะไร ถาระหวางนนมความ

คดความปรงเกดขนเมอใดเรากจะรทนท เพราะเรา

คอยระวงอย มนกจะเกดไมไดอนนหมายถงฝกจาก

ใชปญญำสอดสองมองดจตไว

๑0

ดความร สก

๒6

ของจรงอยาไปเกบอารมณมนไมมอะไร

แตถาจะเกบอารมณ เรากเกบโดยการมาเดน

จงกรมดกวา สรางจงหวะเนนเรองดการเคลอนไหว

ไมตองฝกสมถะ เรายกขนสวปสสนา ใชปญญาแลว

เอาปญญาดจตนนเอง โอ สงบอย จตสงบ ไมใช

เราสงบ แตสวนมากถาฝกสมถะมา จะเปนเราสงบ

แลวกเพลน ไมอยากรอะไร พออะไรมากระทบก

เลยดไมทน

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๒7

วปสสนาตองเหนตามความเปนจรง มนไมตอง

ไปสราง ไมตองไปท�า ใชดเอามอะไรเกดขนกดให

รวาออเปนอยางนเองเฉยๆไมยนดยนรายหรอ

บางทอาวเผลอไปคดปรงจนเกดโลภะโทสะขนมา

เรากเหนวาจตมความผดปกตแลวนะ เรากดเฉยๆ

ใหรวา ออ นทกข ทหลงเรากคอยระวงไว ไมให

เผลอคดปรงอก

รเทำทน รกน รแก

๑๑

ดความร สก

๒8

เพราะเราตองการจะดบทกข ไมใหมทกขเกด

เราจะดเพอใหรจกความเปนจรงตรงน ตองรเทาทน

รกน รแก ความทกขจะเกดไมได ถงรไมทนกยง

พอแกได โดยใหรจกเปลยนอารมณหรอคลายออก

ถอนออก แลวกลบมาดความรสก

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๒9

หายใจเขายาวๆ รวางๆ เกลยงๆ หดตรงน

อาว...ถาเผลอไปกระวงอกจะเดนจะกมจะเงยให

เหนความรสกตลอดเวลา ตาด หฟงเสยง จะพด

จะคดจะท�าไมลมไมเผลอไมตองไปเกบอารมณ

หรองดพด ด�าเนนชวตใหมนกลมกลน ใหมน

เชอมโยงกบโลกเหมอนเดม ยงร ยงเหนอะไรได

ทงหมด โดยไมตองตดขาดจากอะไร เพราะถาไป

ตดมน เรากจะตองกลบไปฝกตรงนนใหมอก เราฝก

กบของจรงไปเลยจะดกวาเรวกวา

จตทมวหำรธรรมหลอเลยง

๑๒

ดความร สก

๓0

วธงายๆ กใหเราสบายๆ หายใจเขาออกเปน

ยงไงปลอดโปรงโลงอกโลงใจดไหมจตใจเราดไหม

ถาจตเราดกยงอยกบตวมนจะไมเผลอจตจะมทอย

เรยกวา วหารธรรมหลอเลยง เปนเครองอยของตวเอง

หายใจยงไงใหมนอมอกอมใจ ใหมนพอด ไปไหน

มาไหนกเบาเนอเบาตวจะเหนอยวาจตอยกบตวไม

ไปไหน โดยไมตองไปอาศยอะไร ไมตองไปของอ

ความมความเปนอะไรจะท�างานท�าการอะไร เราร

หนาทกท�าไป ท�าแลวจตกไมมอะไร รวาตองท�าอะไร

กท�า แตท�าแลวกวาง ไมยดมนถอมนอะไร

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๓๑

แตกอนผมกเคยท�าความสงบแบบทนงใหนง

มนกมความเปนปกตอยไดนานเหมอนกนนะ แต

คลายๆ วามนไมเกดปญญา คอเราจะไปตดใจอย

กบความสงบ ทนพอไปอยกบคนอน เรากจะรวา

เราไมคอยสงบเลย หลงโทษคนนนคนน วาเขามา

ท�าใหเราเสยความสงบกเลยอยากใหคนอนสงบๆ

กนหนอยทเรายงสงบไดเลย

เพยงแคเรำเหนควำมรสกใหได

๑๓

ดความร สก

๓๒

แตตอนนไมเปนอยางนนแลว จะอยทไหน

อยกบใคร เราจะดความรสกเราไดหมด ไมตองไป

เรยกรอง ขอรองใหใครตองอยางนนตองอยางน

กอนนเราจะเรยกรอง ตองการใหโลกมนเรยบรอย

เปนระเบยบตามแบบทเราชอบเราเปนไปเพอทจะเอา

มแตเราจะเอาจะเปนเพราะมนยงมอตตาโทษคนนน

คนนเดยวนไมโทษใครพอเรารตวมนกไมมอะไร

ไมเรยกรองแลว อะไรกไดแลว ผมมาเขาใจ เกด

ปญญาวา อะไรๆ มนกเปนของมนอยางน รจก

ธรรมชาตตามความเปนจรง มนกไมมตวเรา เพยง

แคเราเหนความรสกใหได แคตรงนเทานนเอง

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๓๓

ตามดความรสกไปเถอะ มนจะจางไปเรอยๆ

ร สกตวอย อยางน มนกจะเหนความจางคลาย

น...เรากเหนไดวาจตไมไปตดไปยดความรสกไมไป

ผกพนไปหมกมนกบอะไร จตกวาง วางจากความ

ผกพนเฉยๆไมมอะไรไมยนดยนรายเพยรดไป

เรอยคอยๆดไปตอนนมนเปนยงไงไมใหมนเปน

อยางนนเพราะอะไรเรากเขาใจขนเองใหเรารวาทกข

คอยๆ หมดไป ขอส�าคญตองเพยร ตองรบท�าให

มนจบ ตองเพยรเพอจะรจต รใจ รเทารทน เพยร

ขอส�ำคญตองเพยร

๑๔

ดความร สก

๓๔

เพอรทางกาย ทางใจ รนอก รใน

ตามดความรสกแตอยาตามดความคด เพราะ

ถาตามดความคด กจะเกดมความคดมากมาย

หลายเรองไมจบไมสน เรากตองมาฝก อยาใหม

ความคด ความเหน

วธฝก กเดนจงกรม หายใจเขา หายใจออก

ใหเหนความร สก ไมมความคดเหน ขยบเนอ

ขยบตวเรา จะดกายดอะไรกยงเหนวาจตของเรา

ไมมความคดเหนดใหรเทาทนอยางนมนจะคดไป

ไมไดฝกนยงตองใชเวลานะไมใชรแคนตองท�าให

ตอเนองจรงๆผมตองใชเวลาตง๖-๗ป

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๓5

ทเรายงเหนจตมนแลนเขาแลนออกเปนเพราะ

ไมฝกใหตลอดเวลา ทนกตองพยายามใหมนเหน

ความรสกไวตลอดเวลาอนนกตองรเองฝกอยางน

เรอยๆ จนมนอยตว ทจตยงมแลนไปมาเพราะยง

ฝกไมอยตว เรากพยายามฝกยงไงใหมนอยตว

เทานนเอง พออยตวแลวกจะเขาใจเองวา มนจะ

ไมมตวเราของเรา มนจะแยกของมนออกใหเรา

เหนได

ตองเหนอำกำรจรงๆ

วำไมใชเรำ ไมใชของเรำ

๑5

ดความร สก

๓6

เรากตองเอาหลกของพระพทธเจาทวา ไมใช

ตวเรา ไมใชของเรา ความจรงแลว สงทเราดเราเหน

ลวนเปนอนจจง ไมเทยง เปนทกขง ทนอยไมได

เปนอนตตา ไมมตวตน เปนเพยงอาการเกดดบ

เทานน เกดแลวมนกดบ เหนอาการของมน เหน

ปฏจจสมปบาทวามนเชอมโยงกน อาศยเหตปจจย

เกดขนแลวมนกดบไป คอเหนตวของมนเองเปน

อนจจง ทกขง เมอเหนอยางนไดจงเหนอนตตา

อนนไมใชเรองทจะเหนกนไดงายๆ ตองเกด

จากการใชเวลาพจารณาด ไมใชเราไปคดเอานกเอา

เราตองเหนอาการของมนจรงๆ ไมใชเปนการคด

หรอการคาดคะเนหรอวาเราไปอาน ไปฟง เขาวามา

แลวเราจ�าเอามาปรง จนเหนตามทเขาพด

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๓7

การเหนอาการเกดดบแบบน จะเกดหลายรอบ

และแตละครงทเราเหนความเปนจรง เรากจะเกด

การเปลยนแปลง เราจะฉลาดขน เขาใจอะไรๆ ขน

มนจะเลอนจตของเราใหสงขนทละนอย จนถงทสด

เหนอะไรกอานออกหมดโดยไมตองคด

ทแรกตอนทยงไมถงทสด กยงตองคอยๆ

อาน แตพอมนจบ มองปบกเหนวาอะไรเปนอะไร

ไมไปยนดยนรายอะไรมนเปนของมนเองไมใชเรา

ฉลำดขนในแตละครง

ทเหนควำมเปนจรง

๑6

ดความร สก

๓8

ตองหลด ตองพนอะไร พอรความจรง พอเหน

ความจรง มนกไมมอะไร ทกสงเปนธรรมดา คอ

เหนเปนธรรมดา

ตอนทมนเบาบางลง มนกไมเหนขาด แตพอ

มนจบ มนเหนขาดจรงๆ มนหลดออกจากกน จะ

เหนความหลดกระทบลอน กระทบกนมนไมมอะไร

เกดขน ไมมอะไรดบ แมจะมทงเหตมทงปจจย

มอะไรพรอมหมด แตมนเกดไมไดทงหมด กเหน

ทจตเราไมไดไปเหนทไหน

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๓9

ตองคอยๆ เหนไป กอยางทบอกตองใชเวลา

ผมกยงตองใชเวลาตง ๖-๗ ป นบจากขณะท

พอเรมเหนจตอยางนนะ เหนแลวเรากตองมาเจรญ

อนนแหละเราตองมาฝกใหเหนจตอยอยางตอเนอง

ดความรสก จะไปไหน มาไหน กตองใหเหนความ

รสกอยตลอดเวลา พอเหนความรสกเรากจะรไดวา

มนวางมนไมมอะไรแตทนพอมนจะมอะไรเกดขน

กรทนทวาอาวเราเผลอไปแลวนเราจะเขาใจตรงน

แลวจะยงประคบประคองไวใหไมเผลอ รวาจะท�า

มอำยตนะแตเชอมไมถง

๑7

ดความร สก

๔0

อยางไรจงไมเผลอเราจะเหนไดวาขณะทเรารสกกบ

เหนความรสกมนตางกนอยางน

ตอจากนนกมาทดลองท�าไปจนใหมนหลด

จากกน หลดออกจากความรสก เมอหลดแลวจะ

เปนยงไง ท�ายงไงมนกไมเกดอก เกดไมได มนจะ

ไมไปเชอมกบอะไรอกแลว แตขณะทยงตดกนอย

ขณะทยงเชอมอย การจะใหมนขาดออกจากกน

กตองคอยประคบประคอง จนใหมนเหนถงทสด

ของมน มนจะขาดออกจากกน เหมอนเชอกทขง

สองขาง ตดตรงกลางแลวจะมาตอกนอกไมได ม

อายตนะแตมนเชอมไมถง เราจะเหนไดทจตเรา วา

อายตนะมนเชอมไมถงกนอยางน ไมใชฟงจากค�าพด

เราตองเหนทจต

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๔๑

ส�าคญทสดเลยชวตเราเกดมาท�าไม...กเกดมา

ใหรจกอนนไง ถาไมรจกเรยกวาเสยชาตเกด ฉะนน

ชาตนของเราเรยกวามหาชาต ไมตองรอบ�าเพญชาต

หนาหรอก เอาใหมนไดชาตนเดยวนเลย เหนเดยวน

กไมมแลวใชไหม ถาเราเหนอยางนเรอยๆ กเหน

ปจจบนอยาไปนกถงเรองอดตอนาคตปลอยใหหมด

แลวจะไมมความคดอะไร รกรแตจตแตใจ ไมไดร

อะไรอนไมไดจ�าอะไรเกลยงไมมอะไรไมมสญญา

อารมณอะไรความรอะไรในจตไมมเขาเรยกวาวาง

ท�ำชำตน...

ใหเปนมหำชำตของเรำ

๑8

ดความร สก

๔๒

วางจากอะไรไมมอะไร

เหนจตของเรา ดจตในจต คอสตปฏฐานส

อนเดยวกนนนแหละ เหนกายเหนเวทนากตองขณะ

เดยวกน เหนทวถง ดไดทวถง เราก�าลงนงดทงตว

เหนไดใชไหม ดใจกเหนดวยกนทงใจทงกายน

ค�าวาทวถง รทวถง เหนทวถง ใหมนถงจรงๆ

ไมวาวธของใครสายไหนกแลวแต ทสดของ

ทสดตองมารอยางนกแลวกน อยาไปบอกวาสาย

ไหนได สายไหนไมได จะเปนสายไหนกตามมนก

ไมใชวาจะรไดทกคนถาไมรใหถงอยางนมนไมมทาง

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๔๓

ทวาพจารณาใหเกดปญญา น บางทตองระวง

อยาเอาค�าวาพจารณามาพจารณาอก มนจะเลย

เปนสงขาร ในขณะทเราเหน การทเรารอะไรเปนอะไร

ในนนเสรจ นนคอพจารณาแลว พจารณา คอเรา

เขาไปเหนนนแหละ เพราะเรากจะรวาอะไรเปนอะไร

มนเสรจอยในตว

ผมจะไมพดใหใครไปพจารณา เพราะผมเคย

โดนกบตวเองมาแลว พจารณาจนมนไหลเลยไป

ระวงค�ำวำ “พจำรณำ”

๑9

ดความร สก

๔๔

เปนกระดกอะไรตออะไรมนกลายเปนความคดไป

แลวบางทมนซอนแลวคนกไมรดวยมนไปไกลเลย

รกบไมรตางกนมากนะ อยางพจารณาอสภะ ถาร

กพจารณาอสภะเพอใหจตใจสงบ แตถาไมรกจะไป

พจารณาอสภะเพอใหเกดปญญา คนกตองเขาใจให

มนถกดวย

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๔5

กอนนทเราตองใชกรรมฐาน ๔๐ ผมท�าถก

ทไหนละ รสกวากรรมฐานท�าไมมนยงยากอยางน

ผมเสยเวลาตงสบกวาปท�าไดแคพอฟงเขารเรองบาง

เทานน ผมกคดวาผมร ผมเขาใจ ทกขกเบาลงนะ

แตวามนไมใชมนไมหลดไมพน

เรากเลยศกษาอะไรตออะไรไปเรอย จนไดมา

ฝกการเจรญสตอนน ขอส�าคญตองเหนตวหลด

ตวพน ค�าวาวมตตกบค�าวาสมมต สวนมากคนจะ

ขอส�ำคญตองเหนตวหลดตวพน

๒0

ดความร สก

๔6

ไปตด แตเราไมตดอะไร จตไมตดอะไร ไมใชแค

คดเอา นกเอา วาเราไมยดตดอะไร แตคอเหนจต

ของเรามนหลดจากอะไรๆ มนไมตดมนไมยดอยาง

นเอง ไมใชเรานะ ไมใชเรา ไมตดไมยดนะ แตเหน

ความรสกของเรา ไมตดไมยด เหนไหมวาลกซง

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๔7

ตองท�าใหตอเนอง มสตใหตอเนองใหเรารตว

ไว พอรตวแลวกตองดวาสงบหรอไมสงบ ในจตม

อะไรไหมปกตไหมตองเขยตลอดเวลา มนไมเทยง

แปบเดยวเปลยนแลว มนเปลยนอยตลอดเวลา ดไม

ทนมนเลย มนเรวจรงๆ โอโฮ มแตอนจจง ทกขง

อนตตา

งน...เราตองคอยเชคตลอดเวลาใชไหม ท�า

จนเหนตลอดเวลา ตองดใหเหนตลอดเวลา ถามน

ใหเหนเปนผรกบสงทถกร

๒๑

ดความร สก

๔8

ยงไมเหนตลอดเวลา เรากตองฝกจนมนเหนตลอด

เวลา อยาไปท�าอยางอน ตองใหเหนความรสกอย

ตลอดเวลาสบายกได ไมสบายกไดมนไมสบายก

รวาไมสบายกเฉยๆ ไว อยาใหเปนตวเรารสก จะ

กลายเปนวามตวเราเขาไปตง

กายเราไมสบายหรอใจเราไมสบาย เรากรได

เดยวนไมสบายเรากรวาไมสบายเราดเฉยๆ ใหเหน

เปนสองสง คอ สงทถกร กบ ผร ใหเหนอยางน

ไมใชวาเปนเรารสกอยางนนมนมเราเขาไปตง

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

๔9

ถาจบกจแลว...ทเคยไมสบายใจกจะไมเปน

เพราะทไมสบายใจ แสดงวายงไมหมดสงสย เมอ

หมดสงสยมนจะไมมอะไรเกด ไมมอะไรดบ ไมม

หรอกความหงดหงดฟงซาน จตจะเรยบรอยเปน

ปกต แตเรองนอยาไปมงเอาอยางอน อยาไปตด

ต�าราอยาไปคดวาเปนพระอรหนตเปนพระอนาคาม

หรอเปนอะไรทงไปใหหมดเอาทตวจรงๆมนไมใช

เปนอะไร ใหเหนธรรมชาตอยางเดยวพอแลว เหน

ความไมมทกขกพอแลว ขอใหเราดอยางนไปเรอยๆ

ดไปเรอยๆ เขำใจไปเรอยๆ

จตจะเลอนขนเอง

๒๒

ดความร สก

50

เราจะเขาใจไปเรอยๆ จตจะเลอนชนไปเอง ไมตอง

บงคบ มนกเลอนไปเอง

ทท�ากนมาน ผ ทถงความเปนธรรมชาตม

ไมมากหรอกคอมองแลวคนไมจรงจงคนทจรงจง

กท�าไมถกไมตรงทาง ถาท�าไมตรงแลวไมมทาง ก

อาจจะใหเขาพอคลายทกขไดบางแตทถงทสดจรงๆ

จะมนอยทไมเยอะเพราะบางทกมเหตหลายอยาง

แตเอาเถอะ เราดเรารทตวเรานแหละ ไมวา

อะไรทกสงทกอยาง ตองมาเหนทตวเราเทานน

เราท�าไปแลวเราจะเขาใจ เราจะอานออก พอจตเรา

สงบเปนปกต ใหเขาถงความปกตจรงๆ มนเหนชด

เหมอนน�าทใส จะมอะไรกเหนชดหมด เหนหมด

แลวถงตอนนนมนจะหมดสงสยมนเหนอะไรหมด

รอะไรเปนอะไรเลยหมดสงสย

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

5๑

ไมตองตามดความคดนะ ดความรสกผมวา

ตรงทสดแลว มนกรวบใหเราเหนหมด พอเราเหน

ความรสก เรากจะเหนไดวามความคดหรอไมม แต

ถาไปดความคดเราจะไมเหนความรสก แลวกไม

เหนความคดดวยไมมทางเหนทงสองอยางมแตจะ

ไหลไปกบความคด เราไมมทางตดความคดไดทน

หรอก แตพอเหนความรสกมนจะตดความคดไป

ในตว มนไมตองไปตดความคดหรอก เพราะเหน

ความรสกแลว ความคดมนเกดไมไดเลย

ทกขทงปวง...

เกดจำกควำมคดปรงนเอง

๒๓

ดความร สก

5๒

ถาไปตามดความคด กจะเหนความคดไหล

ไปมาอยอยางนนเอง จะตดไมได ดความรสกน

แนนอนกวา ใหเหนไปเลยวาไมมอะไรอยเดยวน

ความรสกไมมความคดเหนเลย เราดความรสกอย

โดยไมเผลอ พอความคดเขามาปบ เรากเหนกรได

ทนท ถงทแรกเราอาจจะเผลอไปบาง แตดไปเรอยๆ

เราจะชดขนๆ เขาใจขน จะเรยนรวาความทกขทงปวง

เกดขนเพราะความคดปรงนเอง ความคดปรงนแหละ

จตตสงขาร จะดบสงขารกตองดบทความคดนแหละ

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

5๓

การดจต...ไปดทความคดแบบในต�าราไมได

ผมท�ามาแลวจงมาเหนอนนวา ดจตตองมาดความ

รสก ผมจงพดไมเหมอนในต�ารา แตวาตรง เอาผล

กนเลย ผมเหนมากบตวเองวา ดยงไงถงจะเหน

อนนชด ถงจะตดมนได ควบคมความคดอนนได

เดยวนแมเราจะพดคย จตเรากไมมความ

คดเหนพดอยแตจตเราเฉยๆนะพดไปตามภาวะ

แตจตพก ไมไดคดอะไร ความรสกพกอยสงบอย

เอำผลกนเลย

๒๔

ดความร สก

5๔

หายใจเขาหายใจออกใหมนกลมกลนยงขนประคบ

ประคองใหมนดยงขน จตพกอยหยดอย ถงเราจะ

ท�าการท�างาน จตเราไมตองไปท�า ไมมความรสกวา

เราตองท�าอะไร

หลวงพอสมบรณ ฉตตสวณโณ

55

การปฏบตกคอการศกษาพจารณาแลว ทใช

ค�าวาพจารณากคอการทเราตามดตามรนนแหละ

ทจรงมนไมใชการพจารณาอยางทคนเขาใจแตมน

เปนการเหนใชไหมเดยวนเหนไดไหมเราเหนความ

รสกไหมรสกสงบหรอไมสงบเมอมนไมสงบเราจะ

ใหมนไมสงบอยอยางนน หรอเราปรบใหมนสงบได

ใชไหมนเรยกวาเราท�าจตของเราไดแรกๆยงตอง

ท�าอย ตองท�าจนเรารทนจรงๆ กจะไมตองท�าอก

แตมนจะเปนไปเอง

อยกบควำมมเรำ...มำนำนพอแลว

๒5

ดความร สก

56

กอนนเราไมเคยเหนความรสก กเพราะมนม

ความเปนเรา เปนวาเราท�า ปฏบตธรรมกเรานนละ

กเลสมนแยงท�าไปหมด แตพอเรามาเหนความรสก

ความเปนเรามนกหยดหมด มนไมมเรา คนทไมได

ดจตจะคดวา เอะ ไมมเราไดไง นนเพราะเขาอย

กบความมเรา เขาตดเรา อยกบความมเรามานาน

แสนนาน