Post on 12-May-2015
2013 het ongeluksgetal in een ongelukkig jaar?
Doetinchem | 26 september 2013
Paul Schnabel
Global competitiveness report 2012-2013(144 landen)
Nederland 5, en terug naar 8
(2014)
Labor market efficiency 17
Flexibility of wage determination 130
Hiring and firing practices 126
Pay and Productivity 67
Maar ook:
Cooperation in labor-employer relations 4
Hoge score kwaliteit onderwijs, zorg, infrastructuur, overheid,
concurrentievermogen bedrijfsleven, innovatieacceptatie
10 jaar ontwikkeling/verandering – 2000/2002 – 2010/2011
Reële nat. inkomen (1990=100) 107 125
Bevolking 16,0 milj. 16,7 milj.
Huishoudens 6,8 milj. 7,4 milj.
Bevolking 65+ 13,7% 15,5%
Beroepsbevolking 7,2 milj. 7,8 milj.
Armoede (NVMT) 5,8% 6,1 (2009)
Personenauto’s 6,5 milj. 8 milj.
Nederland internationaal
Bevolking: nr. 8. van de EU-28
Inkomen per hoofd van de bevolking: nr. 2 na Luxemburg (36.000 euro)
in 2010, nu nr 5
Absolute omvang BBP: nr. 17 van de wereld
Exportpositie: nr. 7 van de wereld (EU nr. 2)
Arbeidsparticipatie m/v: nr. 1 of 2 in de EU (67 / 77%)
Nederland internationaal
(Bijna) laagste werkloosheid: nr. 2 EU in 2010, nu nr. 5
Wereld Misere Index: beste score
World Happiness Report: nr. 4
Altijd in de topgroep, maar blijft dat zo?
‘Donkere wolken …’
Staatsschuld van 40% (2007) naar 75% BBP
(450 miljard euro)
Overheidstekort: 2012 4,5% - 2013 3,3% - 2014?
Hypotheekschuld 105% BBP
(630 miljard euro)
Werkloosheid loopt snel op, nu 700.000 (8%)
In vijf jaar drie keer zo veel faillissementen (12.500)
‘Donkere wolken …’
Economische groei negatief (-1,5%), BBP stagneert bij 600 miljard, had al 650/660 moeten zijn
Weinig nieuwe huizen in bouw, dalende prijzen
Pensioen onzeker en later: geen indexatie, afstempeling
Sociale zekerheid wordt (sterk) beperkt
Toekomst Euro nog steeds onzeker
Te groot overschot lopende rekening
Bruggen slaanRegeerakkoord VVD - PvdA | 29/10/2012
Twee angsten: Overheid loopt burger in de weg (VVD)
Overheid laat mensen in de steek (PvdA)
Regeerakkoord: Eigen verantwoordelijkheid, tenzij…
‘Nederland sterker uit de crisis’: Zuinige overheid, innovatie, werk, integratie, veiligheid, Europa/Euro
Slotakkoord: Kansen pakken, problemen oplossen, bruggen slaan
‘Bruggen slaan’ Rutte II
‘Gearrangeerd huwelijk’ VVD - PvdA
Veilige meerderheid voor twee bijna gelijk grote partijen
‘Hete adem in de nek’ - SP, 50plus en PVV houden VVD en PvdA bij elkaar
Continuïteit en stabiliteit nodig en gewenst
‘Geen leuke dingen voor de mensen’
‘Bruggen slaan’ Rutte II
Meer bezuinigen, meer eigen verantwoordelijkheid, meer Europa - kan de bruggen wegslaan
Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
Meer vaste lasten, minder vrij besteedbaar inkomen
Miljoenennota 2014
Inkomsten Rijk 249 miljard (12,0
gas)
Uitgaven Rijk 267 miljard
EMU saldo rijk/gemeenten 20 miljard (3,3%)
Grootste posten uitgaven rijk:
Sociale zekerheid 79 miljard
Zorg 79 miljard
Onderwijs 35 miljard
Miljoenennota 2014
Gemeentefonds 20 miljard
Infrastructuur 10 miljard
Veiligheid 10 miljard
Garantiestelling 2013 217 miljard
achterborgstelling 250 miljard
deelnemingen/leningen 70 miljard
Politiek en samenleving
‘Het grote ongenoegen’
De veranderende verzorgingsstaat
Angelsaksisch model: lage uitkeringen Korte duur, bijstandsniveau - lower class (participatiewet) Alles voor iedereen, maar particuliere alternatieven
Skandinavisch model: iedereen moet werken
Hoog niveau voorzieningen en uitkeringen (middleclass)
‘Decentralisatie’ uitvoering naar gemeenten
Rijnlands model: geen tweedeling, statusbehoud gezin Zorg/onderwijs middle class: eigen bijdragen naar
draagkracht
Tevredenheid met het eigen leven en een gunstig vergelijkend oordeel over de levenskwaliteit in eigen land, EU-bevolking van 15+ in 2010, in procenten
De stemming in het land
‘Tevreden met het eigen leven, minder tevreden met de samenleving, ontevreden met de politiek’
‘De anderen moeten veranderen’
‘De zacht van binnen, hard van buiten samenleving’
Nederland is van een high trust society een medium trust society en in veel opzichten een mistrust society geworden
Groeiende kloof hoger vs lager opgeleiden
‘Onbehagen…’
Minder te winnen dan te verliezen
Kinderen krijgen het niet beter dan de ouders
Nederland is in Europa te ‘naïef’
Verbieden en straffen als nieuwe maakbaarheid
‘Vroeger was het beter…’
Links-rechtsverdeling wordt nationaal-internationaal, progressief-conservatief, hoogopgeleid-laagopgeleid
De opkomst van het moderne conservatisme
Behoud van de waarden en de prestaties van de twintigste eeuw
1. Het gevoel van nationale eenheid en samenhang (jaren veertig/vijftig)
2. Het behoud van de sociale zekerheid en de verzorgingsstaat (jaren vijftig/zestig)
3. Het behoud van de persoonlijke vrijheden (jaren zestig/zeventig)
Het verlangen naar solidariteit, loyaliteit, homogeniteit en consensus…
Modern conservatisme
Behoud verzorgingsstaat
Behoud persoonlijke vrijheid
Behoud burgerlijke samenleving
Behoud nationale identiteit
Behoud sociale veiligheid
Behoud welvaart
Geen
EU-richtlijnen
‘Massa-immigratie’
Islamisering
Gedoogbeleid
Verheffing
Van behoudzucht naar beduchtheid
Werkloosheid loopt op - kortere / lagere uitkeringen
Welvaart gaat dalen - dalend BBP / hogere lasten
Wonen wordt duurder - hogere huur / lagere aftrek
Weer meer zelf verantwoordelijk voor ouderenzorg
Waar moet dat heen met de kosten van de gezondheidszorg?
Werken en niet (meer) werken
Aan de slag (2011) 15 - 65 jr. (12 uur en meer per week)
Aantal werknemers 6,3 miljoen Vaste arbeidsrelatie 5,7 miljoen Flexibele arbeidsrelatie 0,6 miljoen
Aantal zelfstandigen 1,1 miljoen ZZP-ers 0,7 - 0,8 miljoen
Werkend in deeltijd (12-35 uur) 3,0 miljoen
Werkend 35 uur en meer 4,3 miljoen
Werkend 1 - 12 uur per week 0,8 miljoen
Netto-arbeidsparticipatie, 2010, 15 - 64 jr.
Marokkanen Autochtonen
Totaal 48% 69%
M 60 77
V 37 62
15 - 24 jr. 26% 41%
25 - 44 jr. 60 87
45 - 64 jr. 44 66
Laag opgeleid 31% 39%
HBO/WO 74 85
Laagste arbeidspart.
Hoogste arbeidspart.
Netto arbeidsparticipatie naar opleidingsniveau 2010
Laag opgeleid 47,2%
Middelbaar 70,9%
Hoog opgeleid 83,5%
NL. totaal (15 - 64 jr.) 67,1% (M. 74,4; V. 59,7)
Niet (meer) aan de slag (2011) 15 - 65 jr.
Totaal met uitkering 2,0 miljoen
WW 270.000 WAO/WIA 620.000 WAJONG 215.000 Bijstand 350.000 Vut/vervroegd pensioen 500.000
2013 stijging tot 2,5 miljoen plus 2,7 miljoen 65 plus
Nog aan de slag na 65 jaar (2010) (65 - 74 jaar)
Totaal 131.000 (91.000 M., 40.000 V.) - 8% -
65 - 69 jr. 93.000
70 - 74 jr. 38.000
Inmiddels meer dan 150.000 werkenden boven 65
De ZZP’er: zonder zekerheid, zonder pensioen?
ZZP : meer dan 750.000 Gedwongen en vrijwillig Aantrekkelijk bij hoogconjunctuur, problematisch bij
aanhouding recessie Ongedeeld risico – geen solidariteit – weinig kapitaal Uitstel/afstel voorzieningen
arbeidsongeschiktheid/pensioen
Oplossing - Eigen algemene basisvoorziening? PPI? Bedrijfstakpensioenfonds? ‘Mild’ bijstandsregeling?
Belangenbehartiging
Inkomen onder armoedegrens, 2011
Totaal 6,9%
65+ alleen 4,9%
65+ paar 2,1%
Ouderen totaal 3,1%
Kinderen totaal 11,1%
Volwassenen totaal 7,1%
Vermogens en huishoudens, 2009
Eigen huis Effecten Hypotheek
25-50 jr 61% 23% 57% (180)
50-65 jr. 65% 28% 54% (111)
65-75 jr 54% 25% 34% (68)
75 plus 37% 20% 13% (46)
94.000 miljonairs-huishoudens (1,3%)
30% 60-70, 18% 70+
(CBS)
Leven in Nederland
Feiten 2020
Bevolking 17 miljoen (plus 0,5 miljoen)
Jonger dan 20 jaar 3,7 miljoen (min 0,2 miljoen)
Boven 65 jaar 3,3 miljoen (plus 0,8 miljoen)
(19,7%)
Niet-westers 2,2 miljoen (plus 0,4 miljoen)
Feiten 2020
Levensverwachting Mannen 80,3 jaar (78,7)
Levensverwachting Vrouwen 83,3 jaar (82,6)
Geen grote veranderingen in geboorte-
en sterftecijfers. Inwoneraantal blijft nog
licht stijgen. Alleen de grensgebieden
verliezen inwoners ('krimp')
Snelste bevolkingsgroei 1900-nu (ruim 3x)
Belangrijke veranderingen
Meer en kleinere huishoudens 7,8 miljoen (7,3 miljoen)
Meer eenpersoonshuishoudens (40%)
Ieder huishouden alles zelf, ieder lid huishouden alles zelf
Meer dan 100% gsm, tv, pc (nu al over 95% incl. internet)
Nu 7,6 miljoen personenauto’s (20% hh. meer dan één), door naar 8 miljoen
Nu 7,4 miljoen woningen plus 30.000(?) per jaar
Heel dure leefvorm, maar geen kans op nieuwe collectievere leefvormen
Lage bevolkingsgroei, hoge huishoudensgroei
7 miljoen 2020: 7,9 miljoen grotere huizen met minder bewoners meer eigen woningbezit (2/3) sinds 1900: verdubbeling kamers,
halvering bewoners (2,3) meer kubieke meters op minder vierkante meters meer ruimte, meer comfort, meer koop,
meer grondgebonden plaats voor de auto, en de tuin als buitenhuiskamer
Bijzondere bouwopgave Nederland
1900 5 miljoen inwoners 1 miljoen huizen
1950 10 miljoen 2 miljoen huizen
2007 16,5 miljoen 7 miljoen huizen
2020 17/18 miljoen 8/8,5 miljoen huizen
Snelste en grootste bevolkingsgroei in Europa
1900-2000: 3 x bevolking, 6 x huishoudens
Het wonen en het Rijk (2011)
Netto hypotheekrente (4 milj. hh.) 10,1 miljard
Huurtoeslag (1,1 milj. hh.) 2,2 miljard
Eigen aandeel OZ-belasting (4,1 milj. hh.) 1,0 miljard
Overdrachtsbelasting (120.000) 1,9 miljard
Lasten Rijk - 9,1 miljard
Grote veranderingen
Meer huishoudens (7,4 miljoen)
Snelle groei aantal eenpersoonshuishoudens (35%)
Meer ruimte per hh. en per persoon
De auto en de buitenhuiskamer
Meer voorzieningen (2e wc, 2e bad)
Meer isolatie (geluid, energie)
Ruimte voor ‘nieuwe werken’
Krimp in de periferie, kramp in de kern
Nederland: van Randstad naar Handstad
Vanuit de kern groei langs de verbindingslijnen
A2 - Amsterdam - Eindhovende spil van Nederland
A12 - Den Haag - Arnhem
Echte krimp in z. Limburg, no. Groningen en w. Zeeuws Vlaanderen, beginnende krimp in Twente en achterhoek
Krimp is in Nederland verplaatsing naar Randstad
Regionale effecten:
Vergrijzing
Verarming
Verschraling
Aanpassingsproblemen en nieuwe kansen
Krimp ook aan de andere kant van de grens
Herschikking van de eigen regio (Achterhoek 2020)
Vermijden lokale concurrentie
Heroriëntatie op functie in Nederland: kort en lang verblijfstoerisme, tweede huizen/buitenplaatsen, nieuwe kleinschalige landbouw, wijnbouw, overloop Arnhem/Nijmegen, zorgboerderijen
Beter uitgangspunt dan Groningen, Zeeuws Vlaanderen, Parkstad Limburg
2013 het ongeluksgetal in een ongelukkig jaar?
Doetinchem | 26 september 2013 | Paul Schnabel