Download - This project is co-financed by the European Union and the Republic of Turkey

Member of Consortium

This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey

Jeotermal Bölge Isıtma Sistemlerinde Kavramsal Planlama

Umran Serpen

FWC BENEFICIARIES 2009 - LOT 4 Enerji ve Nükleer Güvenlik EuropeAid/127054/C/SER/multi“Doğrudan Jeotermal Enerji Kullanımına İlişkin İller Bankası’nın Kurumsal Kapasitesinin

Güçlendirilmesi için Teknik Yardım”

Proje EXERGIA S.A. tarafından yürütülmektedir ( Konsorsiyum üyesi )



JEOTERMAL BÖLGE ISITMA SİSTEMİPROJESİ

• KAVRAMSAL PLANLAMA• UYGULAMA PROJESİ• UYGULAMA• TEST VE İŞLETMEYE ALMA• İŞLETME


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey KAVRAMSAL PLANLAMANIN ÖNEMİ

PLANLAMA

UYGULAMA

İŞLETME

BİR PROJEDE KALİTE VE MALİYETİ ETKİLEME GÜCÜ


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey KAVRAMSAL PLANLAMA

TEKNİKFİZİBİLİTE

EKONOMİKFİZİBİLİTE

POLİTİKFİZİBİLİTE



ANKET

SİSTEMTASARIMI

B

YATIRIMMALİYETİ

D

İŞLETMEMALİYETİ

E

EKONOMİKFİZİBİLİTE

F

TEKNİKFİZİBİLİTE

BÖLGESEL ENERJİANALİZİ

BÖLGESEL SOSYOEKONOMİK ANALİZ

İKLİMVERİLERİ

BÖLGE PLANVERİLERİ

FİNANSKAYNAKLARI

KAVRAMSAL PLANLAMA

JEOTERMAL SAHANINPERFORMANSI

A



JEOTERMAL SAHANINPERFORMANSI

• jeotermal akışkan sıcaklıkları• jeotermal akışkan debileri• jeotermal akışkanın kimyasal yapısı• üretim ve re-enjeksiyon kuyularının sayısı• kuyu karakteristiklerinin-kuyu üretim re-

enjeksiyon testleri sonuçları• saha ve kuyuların topoğrafik yapısı



Rezervuar performanslarının (uygun teknikle) belirlenmesi devlet tarafından

finanse edilmelidir:• Bu sistemler (uygun ısıl konforun yaratılması, çevresel

yanma emisyon kirliliğinin azaltılması nedenleriyle) devletin görevlerinden biri olan toplum sağlığının korunmasına önemli katkılarda bulunmaktadır.

• Jeotermal bölge ısıtma sistemleri, gerek planlama ve yatırım aşamasında gerekse işletme aşamasında istihdam ve katma değer yaratan işletmelerdir. Devlet için vergi anlamında gelir kaynağıdır.

• Bu sistemlerin işletilmeye başlanılması ile ithal edilen enerji kaynakları için ödenen dövizden tasarruf edilmektedir. Bu tasarrufun toplum açısından hem doğrudan (döviz maliyetinden tasarruf edilmesi) hem de dolaylı (tasarruf edilen dövizin başka gereksinimler için kullanılması) faydası söz konusudur.



İKLİMVERİLERİ

• tipik iklim yılı için 365 gün x 24 saat dış sıcaklık ortalamaları

• ısıtma tasarım sıcaklığı



BÖLGE PLANVERİLERİ

•Binaların, –Oturma alanları–Kat sayıları–Kat yüksekleri–Konut sayıları–Konut kullanım alanları–Konut değilse kullanım cinsiAda büyüklükleri-yüzölçümleri•Adada var olan binaların toplam oturma alanı•Adada var olan binaların toplam kullanım alanı•Adada gelecekte olan yeni yapıların, imar iznine bağlı olarak ilgili büyüklüklerinin tahmini değerleri•Bölgenin büyüklüğü-yüzölçümü•Bögede var olan binaların toplam oturma alanları•Bölgede gelecekte olan yapılaşmaya ait toplam oturma alanları



ANKET

BÖLGESEL ENERJİANALİZİ

BÖLGESEL SOSYOEKONOMİK ANALİZ

Bina Kat Sayıları

-101030507090

110130150

1 2 3 4 5 6 7 8 9

KATILIM TALEPLERİ

EVET88%

KARARSIZ1%

KİRACI5%

HAYIR6%

TAKSİTLE71%

KİRACI14%

PEŞİN3%HAYIR

9%

KARARSIZ3%

ISINMA CİNSLERİ

SOBA74%

KAT KALORİFER

İ&SOBA3%

KLİMA3%

KAT KALORİFERİ&SOBA&KLİ

MA<1%

KAT KALORİFER

İ19%

KLİMA&SOBA

1%

KAT KALORİFER

İ&KLİMA<1%

$

MAZOT47%

ELEKTRİK20%

KÖMÜR18%

LPG (12 kg tüp)9%

GAZYAĞI4%

ODUN2%

$

0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000

MAZOT

ELEKTRİK

KÖMÜR

LPG (12 kg tüp)

GAZYAĞI

ODUN

$



Şirketimiz, ekonomik ve çevre dostu olan jeotermal enerjiyi toplumumuzun daha geniş kesimine ulaştırmak amacıyla yeni ısıtma bölgeleri oluşturmak için çalışmalara başlamış bulunmaktadır. Ülkemizin doğal kaynağı olan bu temiz enerjinin sizlere daha sağlıklı ulaştırılması tarafınızca isteniyor ise aşağıdaki anketin tam ve doğru olarak doldurulmasını rica eder, sağlık ve esenlikler dileriz.

SaygılarımızlaBalçova Jeotermal EnerjiSAN. ve TİC. LTD. ŞTİ1. Adres Bilgileri Ad / Soyad / Tel :Daire sahibi Ad / Soyad / Tel (Kendisi ise boş bırakılacak)Mahalle :Sokak :Apartman Adı / No :Kat : Zemin Çatı katı Zemin + .... .

Kat Daire No :Apartmandaki Daire Sayısı : Apartmanın Yöneticisi :(varsa Ad / Soyad / Tel)1. Eviniz kaç metrakere? (Tapu kaydına göre)1. Isınma ihtiyaçlarınızı karşılamada hangi yöntemi kullanıyorsunuz ?

(A) Kat Kaloriferi (LPG / Fuel-Oil ) (B) Merkezi Sistem ile (Kömür / Fuel-Oil / LPG (dökme) )(A) Soba (Odun / Kömür / Elektrik )(B) Klima (F) Diğerleri – Belirtiniz :

EK 1



KATILIM TALEPLERİ

EVET88%

KARARSIZ1%

KİRACI5%

HAYIR6%

TAKSİTLE71%

KİRACI14%

PEŞİN3%HAYIR

9%

KARARSIZ3%

İSTERİM 89ÖDERİM 74UYGULAMA ?EN KÖTÜSÜ ?

89

75

50

33


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey FİNANS

• KAMU– BELEDİYE– İL ÖZEL İDARELERİ

• KREDİ– İÇ– DIŞ

• KULLANICI



Teknik fizibiliteSistem tasarımıYatırım maliyeti analizİşletme Maliyeti analiziEkonomik fizibilitePolitik fizibilite


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey Sistem tasarımı

1. Sistem ısı yükünün bulunması2. Enerji transfer sisteminin belirlenmesi3. Jeotermal akışkan üretimi planlaması4. Enerji transfer merkezlerinin ve akışkan

dağıtım şebekelerinin planlanması5. Otomasyon: Gözlem ve kontrol sistemlerinin

tasarımı– Gözlem ve Veri Toplama:

• Rezervuar karakteristikleri (Ri):• Bölge ısıtma sistemi işletme parametreleri (Bi)• İklim verileri (Ci)

– Kontrol:


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey kademesiz

P-7--

P-6--

P-5--

P-3--

P-1--

HX-1 HX-2

HX-3

Pump-1

HX-4

HX-5

üretimkuyusu

re-enjeksiyonkuyusu

radyatör

radyatör

radyatör


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey Tek kademeli

P-7--

P-6--

P-5--

P-3--

P-1--

HX-1 HX-2

HX-3

Pump-1

HX-4

HX-5

üretimkuyusu

re-enjeksiyonkuyusu

radyatör

radyatör

radyatör

ısıdeğiştirgeci

pompa


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey İki kademeli

P-7--

P-6--

P-3--

P-1--

HX-1 HX-2

HX-3

Pump-1

HX-4

HX-5

üretimkuyusu

re-enjeksiyonkuyusu

radyatör

radyatör

radyatör

ısıdeğiştirgeci

pompa

ısıdeğiştirgeci

pompapompa



Tablo 3: Jeotermal bölge ısıtma sistemleri yatırm grupları maliyet tablosu.No Yatırım grupları

1 Jeotermal saha geliştirme yönetimi, üretim ve re-enjeksiyon performans projesi

2 Yüzey ve derin arama çalışmaları

3 Üretim ve re-enjeksiyon kuyuları delinmesi(üretim ve re-enjeksiyon testleri dahil)

4 Kavramsal planlama projesi

5 Kamulaştırma bedelleri

6 Bölge ısıtma sistemi uygulama projesi

7 Üretim kuyuları, kuyu başı ekipmanları ve tesisleri

8Üretim ve re-enjeksiyon ağı (jeotermal akışkan toplama ve basma hatları: borular, izolasyon, vanalar ve varsa booster pompaları ile birlikte)


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey 9 Isı transfer ve akışkan pompalama merkezleri (ısı

değiştirgeçleri, pompalar, vanalar, yardımcı ekipmanlar)

10 Bina altı sistemlerine girişe kadar kent içi dağıtım şebekesi (borular, izolasyon, vanalar, kaçak kontrol sistemleri

11 Gözlem ve kontrol otomasyon sistemi, yazılımları12 Bina altı donanımları (eşanjörler, kontrol ekipmanları)13 Bağımsız kontrol hizmetleri

14 İşletme yapıları (ısı merkezleri binaları, lokal ekipman binaları, yönetim merkezi, yardımcı tesisleri, vs.)

15 İşletme yardımcı araç ve gereçleri (taşıma ve iş araçları, yardımcı ekipmanlar: kompresörler, jeneratörler, vs.)

16 Elektrik güç sistemleri (gerekli yerlere enerji sağlayacak hatlar ve donanımlar: trafolar, vs.)

17 İşletme yönetim araç ve gereçleri (bilgisayarlar, ofis donanımları, vs.)

18 işletmeye alma ve test hizmetleri



Tablo 4 : Jeotermal bölge ısıtma sistemleri işletme maliyeti bileşenleri.

No İşletme maliyeti bileşeni

1 Enerji – Elektrik maliyeti

2 Kimyasal madde maliyeti (inhibütör, su arıtma kimyasalları, korozyon önleyici kimyasallar,vs.)

3 Personel maliyeti4 Bakım, onarım ve yenileme maliyetleri5 Amortisman maliyeti6 Yönetim Maliyeti7 Genel giderler

8 Jeotermal saha ve su kullanım bedeli, sabit rüsum ve harçlar

9 Besi suyu maliyetleri


This project is co-financed bythe European Union and the Republic of Turkey KAVRAMSAL PLANLAMANIN SONUÇLARI - 1

• Jeotermal saha bilgileri:– Jeotermal saha hakkında yapılmış yüzey ve derin

arama çalışmalarının sonuçları– Sahada mevcut üretim kuyuları

– Jeotermal akışkan üretim sıcaklıkları– Üretim debileri

– Sahada mevcut re-enjeksiyon kuyuları– Üretim ve re-enjeksiyon performans tahmini



• Bölgesel iklim verilerinin(mevcut değilse) analizi– Isıtma yükü tasarım sıcaklığı– Isıtma sezonu uzunluğu– Isıtma sezonu boyunca saatlik ortalama sıcaklıklar– Aylık ortalama sıcaklıklar– Günlük ortalama sıcaklıklar



• Bölge jetermal enerji kullanım alanları parametreleri:– Konfor ısıtması yapılacak alanlar ve cinsleri

– Konutlar– Sağlık kurumları– Eğitimkurumları– Resmi daireler– İş yerleri– Diğer alanlar

– Endüstriyel kuruluşlar– Üretim alanları– Jeotermal enerji kullanılacak proses cinsleri– Proses sıcaklıkları– Enerji gereksinimleri

– Tarım tesisleri– Seralar: alanlar, sera cinsi ve özellikleri, üretim cinsi– Diğer uygulama alanları parametreleri

– Gelecekteki yapılaşma alanları ve cinslerine göre dağılımı, parametreleri

– Yapılaşma senaryosu



• Bölgesel enerji ve sosyo-ekonomik parametreler

– Kullanılan yakıt cinsleri, toplamları, dağılımları– Kulanılan ısıtma sistemleri çeşitleri ve dağılımı– Yıllık yakıt maliyetleri– Jeotermal sisteme katılım isteği: bölgesel katılım

oranı senaryoları



• Bölgesel yük dağılımının analizi– Konfor ısıtması ısı kaybı ve sıcak su yükü ve yıl

boyunca dağılımı, toplamı– Endüstriyel ısı yükü ve yıl boyunca dağılımı, toplamı– Tasarım tepe ısı yükü– Bölgesel tepe yük dağılımı– Bölgesel katılım oranı senaryolarına göre tepe yük

dağılımlarının değişimi



• Sistem analizi ve tasarımı– Enerji transfer sistemi – Çalışma sıcaklıkları– Sistem ekipmanları: malzemeleri, büyüklükleri ve

miktarları– Kuyu başı ekipmanları– Pompalar ve frekans konvertörleri– Isı değiştirgeçleri– Vanalar– Kontrol ekipmanları– İşletme yardımcı araç ve gereçleri– Otomasyon yazılımı ve ekipmanları



• Sistem elektrifikasyonu– Enerji hattı/hatları– Trafo/lar



• Tepe yük jeotermal akışkan debisi• Yıllık jeotermal akışkan üretimi miktarı• Konvansiyonel enerji performansı : CER tahmini• Ekipman ve bileşen(kuyular) ömürleri• Yatırım maliyetleri (Tablo 3).• Bölge katılım senaryolarına göre birim alan yatırım

maliyeti• Birim güç yatırım maliyeti• Birim enerji yatırım maliyeti• İşletme maliyetleri (Tablo 4) • Bölge katılım senaryolarına göre birim alan işletme

maliyeti



• Ekonomik analiz– Sistem ömrü– Amortisman senaryosu– Hurda değerler– Yatırım senaryosu– Finansman modeli

– Kullanıcı katılım senaryoları– Kullanıcı (yatırım) katılım payı ve zamana dağılımı– Kullanıcı enerji kullanım ücretleri ve zamana dağılımı– Kullanıcı dışı yatırım kaynakları ve zamana dağılımı

– Karlılık analizi



• Tasarımı yapılan jeotermal sistemin, bölgede mevcut sistemlerle ekonomik ve çevresel etkiler açısından karşılaştırılması:

– Konvansiyonel enerji kaynaklarındaki tasarruf– İthal enerji kaynaklarında tasarruf– Isıl konforda değişim– CO2 emisyonu– Kullanıcılar açısından ekonomik değerlendirme:

Alternatif enerji kaynakları (doğalgaz, kömür, elektrik) ile karşılaştırma ve geri ödeme süreleri.



• Ekonomik analizin, saha performansı ve bölge katılım oranları açısından eleştirisi ve öneriler

– Jeotermal saha geliştirme ve yönetimi önerisi– Yatırım kararı ve planı önerileri



PLANLAMA

UYGULAMA

İŞLETME

BİR PROJEDE KALİTE VE MALİYETİ ETKİLEME GÜCÜ

SONUÇ



• HİZMET DIŞI SİSTEMLER...• YENİLEME VE DEĞİŞİM GEREKSİNİMİ...• EKONOMİK OLMAYAN İŞLETMELER...• EKONOMİK DUYARLILIĞI OLMAYAN

İŞLETMELER...• BORULAR, BORULAR...• YILLARCA SÜREN YATIRIMLAR...• ................................................