Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 1 | P a g e
MINUTES OF THE 24TH MEETING OF TRAWSFYNYDD SITE STAKEHOLDER GROUP HELD AT THE
CONFERENCE AND INDUCTION CENTRE ON MONDAY 7TH DECEMBER 2015
Present
Cllr Keith O’Brien Trawsfynydd Community Council, SSG Chairman
Cllr John Richards Talsarnau Community Council, SSG Vice Chair
Cllr Tom Ellis Gwynedd County Council, Trawsfynydd
Cllr Meredydd Williams Maentwrog Community Council
Cllr DM Williams Maentwrog Community Council
Cllr Ken Gruffudd Penrhyndeudraeth Community Council
Mr Paul Richardson Magnox Ltd TU Representative Prospect
Mr Rory Trappe Magnox Ltd TU Representative Prospect
Ms Laura Baker Nuclear Decommissioning Authority
Mr Peter Welch Nuclear Decommissioning Authority
Mr David Batters Nuclear Decommissioning Authority
Mrs Nia Swann Bowden Gwynedd County Council
Mr Richard Clarke The Environment Agency
Ms Joanna Wright Bangor University
Mr Paul Wright Natural Resources Wales
Mrs Gwen Pettifor Women’s Institute
Mr Gwyn Lewis Prysor Angling Association
Mr Richard Foxhall Horizon Nuclear Power
Mr Idwal Williams Trawsnewid
Mr Dafydd Jarrett NFU Cymru
Dr Iolo ap Gwyn Snowdonia National Park Authority
G J Hughes Capita Resourcing
Mr Martin Moore Magnox Ltd, Closure Director Trawsfynydd Site
Mr Richard Powell Magnox Ltd
Mr David Carbrera Magnox Ltd
Mr Andy McAteer Magnox Ltd, Maentwrog Power Station
Ms Angharad Rayner Magnox Ltd
Mr Robat Richards Magnox Ltd
Dr John Idris Jones Magnox Ltd
Mr Richard Cowell Magnox Ltd
Mr Nigel J Wright Magnox Ltd
Mr Simon Dawson Magnox Ltd
Ms Michelle Humphreys Magnox Ltd
Ms Lowri Gwyn Cymen Cyf
Mr Guto Ifan Cymen Cyf
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 2 | P a g e
Apologies
Ms Liz Saville Roberts Member of Parliament
Cllr Mandy Williams Davies Gwynedd County Council, Diffwys a Maenofferen
Mr Dylan Williams Natural Resources Wales
Mr Iwan Williams Natural Resources Wales
Mr David Powell Natural Resources Wales
Mr Jonathan Cawley Snowdonia National Park Authority
Mr Raymond Parry Magnox Ltd TU Representative Unite
Mr Stuart Fannin Office for Nuclear Regulation
Mr Paul Hunt Magnox Ltd
Mrs Lowri Joyce Hitachi GE
Mrs Karin White Magnox Ltd SSG Secretariat
Mr Iwan Williams The Environment Agency
Mr Terry Williams Seren
Ms Sonia Thompson Welsh Ambulance Service
1. Approve the minutes of the 23rd meeting of the SSG held on 1 June 2015
The minutes were approved as a true and correct record of proceedings.
2. Matters arising from the minutes of the 23rd meeting of the SSG held on 1 June 2015 None.
3. Chairman’s Address
Keith O’Brien attended a Magnox SSG Chairman’s meeting in Birmingham on 16 November 2015. At
this meeting Tim Dunham, Magnox Head of Nuclear Operations, discussed recent changes to the
site’s REPPIR arrangements, with a particular emphasis on shift working at Trawsfynydd. The
potential to gradually reduce shift working from the Summer of 2016 to a point in a few years’ time
whereby it would no longer be necessary is being explored. A decision on this is expected to be
confirmed by the Magnox Executive this summer.
A presentation was given regarding the new Communications structure and SSG Secretariat support.
Concern was voiced regarding the reduction in support moving forward. Ian Edwards, previous SSG
Secretariat, left Magnox and has been replaced by Karin White who will provide SSG Secretariat
support for Wylfa and Trawsfynydd sites. Magnox management agreed to monitor resource levels.
The Chairman handed several letters, addressed to the Closure Director from several Community
Councils, regarding the height reduction of Trawsfynydd’s reactor buildings. He commented that he
had raised this issue with Paul Hunt, Magnox Director at the SSG Chairman’s meeting and was
informed that the intention was to reduce the reactor building’s height and the work was being
programmed into the revised Lifetime Plan.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 3 | P a g e
4. Closure Director’s Report
Martin Moore said it was very pleasing to see the overall progress being made on site and that this
had been achieved with much lower funding levels this financial year.
A number of safety events that had occurred on site, some of which had minor causes but significant
outcomes, e.g. a simple stumble had led to a swollen ankle and therefore lost working time and
formal industry reporting.
There was one exception where a more serious injury was recorded. A large piece of profile board
fell from height and hit a worker on the head. The individual was wearing appropriate personal
protective equipment e.g., hard hat, but the profile board did clip his ear, and stitches were
required. This trend of incidents happened between March and June and following root cause
analysis there had been a downturn in safety events since then. He said that a lot of effort had gone
into reducing these injuries across the site and there was a healthy reporting culture. The trend was
getting better and it was hoped that this would be maintained.
Martin Moore gave an overview of the Magnox organisational structure. Between 1,400 -1,600 job
losses were anticipated across the 12 Magnox sites . At Traws, the local number was estimated to
be between 60-90 reductions. To date, 16 people had requested voluntary redundancy. Collective
consultation had been completed and the company is working very closely with the unions.
Work on the Miscellaneous Sludge Vault (MSV) project had commenced on time. There were some
teething problems on commissioning but the team had worked really hard to achieve a challenging
target. The project is due to complete in 18 months time.
Non active commissioning had commenced on the Fuel Element Debris (FED) project.
He confirmed that there was no longer a gap between the site’s Care & Maintenance date and the
the safestores height reduction project commencing . The revised end date was now looking at the
end of 2020 or early 2021.
Further characterisation of the ponds had been completed, and ILW had been identified which
would be removed. Work is progressing well to identify what the ponds ‘end state’ might look like.
Lengthy discussions had been held with ONR, EA, NRW and other stakeholdersand all options were
being considered.
Reactor pressure vessel 1 – entries into the bioshield have been completed. No corrosion issues
were identified, the structures were sound and there has been minimal oxidisation.
The revised Lifetime Plan will be submitted to the NDA for approval in early 2016 and will form part
of the formal Magnox Programme when it has been approved. As with many Magnox sites, the site’s
emergency response arrangements are being revised as the potential for an off site emergency
requiring evacuation is no longer there. The site will remain focused on meeting the remaining
radioliogical and conventional construction site requirements. However, the ability to deploy
resources to work off site if such a response was required would be maintained. Martin Moore
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 4 | P a g e
stated that he had received a letter regarding the height reduction issue. He confirmed that the
height reduction project is included in the revised Lifetime Plan subject to funding. Currently
looking at a range of options and techniques incuding explosive demolition and diamond wire
cutting techniques.
The outcome of the 2021/25 Government spending review may effect the Magnox programme.
Hazard reduction will always be prioritised within available funding and Magnox will continue to
look at opportunities to safely decommission the Trawsfynydd site.
The Chairman thanked Martin Moore for the presentation, and asked if there were any questions.
4.1 Idwal Williams: Is there still a gap?
Martin Moore: There is no longer a gap. The FED programme runs into 2020/21 when the
height reduction works will be completed. The MSV project would be completed within the
next 18 months. Staff employed on that would then transfer on to the FED programme. Some
work will be in construction rather than nuclear. Specialist workers will be brought in to
support staff but as much work as possible will undertaken by direct employees.
4.2 Cllr Meredydd Williams: Asked for clarification regarding the date of the reduction work. He
said that a date of 2016 had been stated previously, and so for it now to be 2021 was quite
a big miscalculation.
Martin Moore: People presenting the old programme of work were optimistic with the dates.
This discrepancy is not a reflection on the workforce, or a change in scope, but how progress
was being reported.
4.3 Cllr Meredydd Williams: How much tonnage of waste will there be when you take the
safestores down and how will you get rid of it?
Martin Moore: It will be re-used for landscaping.
Action: Check the tonnage and inform the Chair.
4.4 Idwal Williams: Stated that he was concerned that they were doing away with some of the
policies regarding emergencies. He asked if there was still a threat of fire due to the site’s
FED work?
Martin Moore: We consider a FED fire highly unlikely. We have submitted a formal paper to
ONR this year, that recognises the probability of a FED fire is very unlikley, and that the
consequences of such a fire would be minimal and could not result in an off-site nuclear
emergency as defined under the REPPIR arrangements.
4.5 Cllr John Richards: What is the estimated timetable to take down the height?
Martin Moore: Broad dates remain and are to commence around 2021 and complete in
2025/26, but these dates are subject to further review as we develop the lifetime plan
submission. In the old plan this would have been done without people on site whereas the
FED programme will be running at the same time for the first few years in the new plan. We
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 5 | P a g e
are looking to change some sequencing in the demolitionprogramme. We’re not far from
what was originally planned in terms of dates but funding and concurrent working with other
programmes may infl uence the final sequence and dates.
4.6 Cllr Tom Ellis: Commented that he was glad to hear so much good news and asked about
asbestos removal.
Martin Moore: The work to remove the bulk asbestos is broadly complete. Basement
asbestos would be dealt with a Final Site Clearance. We’re not ignoring asbestos, materials
with less than 0.1% asbestos would be re-used or disposed of with licencsed procedures.
5. Environmental Management Report – Angharad Rayner & Kevin Titley
Angharad Rayner highlighted three areas within the ‘Discharge of Radioactive Liquid Effluents &
Environmental Monitoring Results to December 2014’ report:
Liquid effluent discharge
Cessium discharges have dropped since last year and significantly fallen since the ponds were
drained and fuel removed. Tritium - slight increase in 2013/14 was caused by sludge removal.
Aquatic monitoring
Lake bed mud and peat - core mud samples have declined since 1995. Peat samples are within
expected tolerances.
Lake Fish Caesium 137 activity – slight increase in brown trout samples 2013/14 but remained within
in tolerance levels.
Doseage
Remained within the internationally adopted dose limit for members of the public of 1 mSv per
calendar year.
Kevin Titley raised the following points regarding conventional environmental management:
o The environmental managing system has been audited and the site continues to be monitored
in accordance with NDA requirements.
o The Biodiversity Action Plan (BAP) will be continued in 2016. Staff are encouraging plants to
grow on site. Rhododendron and japanese knotweed are present.
o Discussions are being held regarding Dame Sylvia Crowe’s informal garden and Dragon Square
formal garden.
o 87% radioactive material recycled.
o 89% planned waste recycled.
5.1 Cllr Meredydd Williams: Are you monitoring Tafarn Helyg river samples? I did ask 2 years ago if
there would be a reduction in the silt of the river.
Kevin Titley: We’re only looking at moss, not the bottom.
Cllr Meredydd Williams: Moss is a good indicator but the silt shows what’s there.
Kevin Titley: We will take that away and look at the samples.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 6 | P a g e
6. Report by the Emergency Planning Consultative Committee - Simon Dawson
Simon Dawson confirmed what had been noted previously regarding the change to emergency planning procedures, and said that the ONR had stated that there was no need for Gwynedd Council and other associated agencies to continue to prepare, test and review a REPPIR off-site emergency plan. Trawsfynydd site was now in the process of updating the Emergency Planning Handbook whilst waiting for formal confirmation from the ONR. He confirmed that the hazards on the site were significantly reduced, and in the unlikely event of an incident, there would be no immediate danger to the public.
At a recent Emergency Planning Consultative Committee meeting, Magnox announced that their
sites would no longer be using the Central Emergency Support Centre (CESC) at Barnwood for
support if an incident occurred, and would instead receive support from a Central Support Cell (CSC)
based at Berkeley Centre.
Simon Dawson stated that the Trawsfynydd site had completed all necassary emergency exercises
for 2015, and that like every year, the ONR had sent a team to observe one of these exercises, and
that they had deemed it a success. The purpose of these exercises is to ensure that the site’s staff
have the necessary capabilities to respond if a real event did occur.
8. Report by the Office for Nuclear Regulation
There was no representative from the ONR present at the meeting.
9. Report by Natural Resources Wales - Richard Clarke, Nuclear Regulatory Team, Environment
Agency, Penrith
Richard Clarke stated that the radioactive discharges on the site, for which they receive a monthly
report from the Trawsfynydd site, were low, and within Natural Resources Wales’ (NRW) acceptable
limits and show no cause for concern. Reporting will be made from site to NRW on a quarterly basis
instead of monthly in future. NRW plan to visit the site monthly.
Monitoring arrangements will be modified to address the Tafarn Helyg river issue raised in the
meeting previoulsy.
There are some concerns regarding a possible reduction in NDA funding as a result of the
Government’s spending review, and that they would try to discuss the issue with Magnox as early as
possible to understand the implications for the site.
The descriptions for some discharge routes were no longer accurate, due to the decommissioning
work that is continuing. These would be changed in early 2016.
Guidance is currently being developed to give sites back their environmental permits. If a site
wanted to leave any radioactive waste they would need a permit to do so.
Action: a slot is required at the June SSG to present public consultation findings.
Trawsfynydd’s Radioactive Substance Permit will be updated early 2016.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 7 | P a g e
It was confirmed that two minor events involving gaseuous discharges located in the active waste
vaults facility which ocurred during summer 2015 have been investigated. No enviromental impact
made, the rootcause has been identified and NRW is satisfied that procedures have been improved.
No further action will be taken.
10. Report by the Nuclear Decommissioning Authority – Laura Baker
The NDA announced that it was currently reviewing its strategy, which it has to do every 5 years as a
requirement of the Energy Act 2004. An early version of the draft strategy is available on their
website for people to have a look at it before the formal consultation process begins on 5 January
until 15 February 2016.
The consultation was delayed to await the outcome of the Government’s spending review
announcement on 25th November 2015. It was a positive result for decommissioning with £11
billion over the next 5 years + income. £1b efficiency savings are expected from Sellafield. Some non-
critical projects may have to be delayed. Staff are working on what that means for Magnox and
indiviual sites.
A National Stakeholder Event is being held on 13/14 January 2016 at Birmingham.
10.1 Idwal Williams: Did we respond to the NDA Strategy pre-engagement document?
Michelle Humphreys: Yes, a collective response was sent to the NDA via the SSG Secretariat.
11. Magnox socio-economic scheme update - Michelle Humphreys
Michelle Humphreys stated that the Magnox socio-economic scheme had contributed £742,455
funding to 78 organisations, with Trawsfynydd’s share of that £33,790 shared amongst nine
organisations.
The draft Magnox socio-economic Plan will be issued for public consultation mid January for six
weeks. All SSG members will be notified when the document is available for review and comment.
All comments would be very welcome.
12. Snowdonia Enterprise Zone Update - Dr John Idris Jones & Nia Swann Bowden
Dr John Idris Jones explained the Welsh Government had set up 7 Enterprise Zones (EZ) in Wales
and stated that their purpose is to promote inward investment by facilitating setting up the
infrastructure for private investment to happen by ensuring that the right circumstances and
provisions were in place to attract high-value sustainable jobs to these areas. All EZs are different
and present geographical and infrastructure challenges.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 8 | P a g e
Snowdonia Enterprise Zone was created in 2012 partly in response to the anticipated significant
reduction in employment at Trawsfynydd at that time. It has two locations: Trawsfynydd site and
Snowdonia Aerospace Centre at Llanbedr Airfield.
Trawsfynydd site has many advantages: licensed nuclear site, good connection with National Grid,
ample supply of cooling water, and a skilled workforce.
Llanbedr is a multi-purpose site with a focus on remotely piloted aircraft systems. It has access to
7,600 sqm space of controlled airspace. Considered 1 of 3 main contenders of the six sites
shortlisted to be the UK’s first ever spaceport.
Trawsfynydd site strategy
This was to identify the best opportunities for creating high value, sustainable jobs. There was a
need to stike the balance practically as the site is still in use. Not an easy site – developers may
prefer the easy option of developing elsewhere. It needs the right infrastructure in place to attract
developers.
Nia Swann Bowden presented the work programme. She explained that the focus was on creating a
significant number of high value jobs, even if that meant delaying the timetable slightly. She
explained that developers were mobile, and that they would go to wherever was most suitable, and
so their job was to convince them that Trawsfynydd is the best place for a new development.
The front contenders for Trawsfynydd site are a digital development and a new nuclear
development. Digital development is a difficult situation because there are ‘easier’ sites available to
developers, and that the business case wasn’t very strong at the moment, as it would need a very
significant investment in order to secure a strong enough data connection to the site. Despite this,
there are large developers who could provide such an investment, so they would be continuing to
promote the site to digital developers.
Trawsfynydd was disregarded as a potential site for a large major new nuclear developments in the
Strategic Siting Assessment 2008/09. The emergence of the small modular reactor (SMR) technology
has led to a significant amount of research done into the suitability of the Trawsfynydd site for this
kind of reactor. The Institution of Mechanical Engineers acknowledged Trawsfynydd as a suitable
site in 2015. An SMR development would take a long time to come to fruition – estimates varied :
ten to fifteen years from now to begin generating if a developer came forward now.
To summarise, John Idris Jones said that significant work had been done to look very carefully at the
site, and the challenges and the possibilites associated with it. This work was still being done and the
aim is attracting high value jobs to the site in the long term. The situation was promising in the
medium term and the long term, but it was a complex process with quite a few obstacles to
overcome.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 9 | P a g e
The Chair said he was happy to finally hear these presentations, and asked if there were any
questions.
12.1 Cllr Meredydd Williams: Commented that he had been asking for this report for two years.
He considered the Welsh Government and Gwynedd County Council to be at fault for having
no vision. He asked if the NDA was going to say what land is available?
John Idris Jones: There are 50 hectares available. We are working with the NDA/CFP to
develop the land. It would be wonderful to build a factory here tomorrow but that’s not
possible.
12.2 Rory Trappe: Commented that Trawsfynydd site is very supportive of an SMR development.
They would be built off site and have a 60 year lifecycle. The site could support up to 720
MW. Many benefits could be realised and many high value jobs created.
12.3 Cllr Tom Ellis: Said that talk of a SMR development was promising, but the gap to a potential
start time in 2025 was a concern as people were losing jobs and out of work now. He added
that companies had been exploring the site, but nothing had happened.
Nia Swann Bowden: We are working with developers, but the fact remains that the site is not
very suitable for digital developments epecially, and does need work done. They were helping
companies to look through their business plan, and that they were then realising that they
needed to do more work themselves.
John Idris Jones: Added that a lot of companies were showing interest to start with because
they were seeing the ‘enterprise zone’ label and thinking that there was money available to
them. Some had told them that they would come and start a project in the area if they were
given £10m, which is unrealistic.
12.4 Cllr Meredydd Williams : Why hasn’t Blaenau Ffestiniog being considered as a potential site?
Nia Swann Bowden: That is for the Welsh Government to decide.
12.5 Cllr John Richards: What skills development opportunities will there be In 10-15 years’ time?
John Idris Jones: There would be skills opportunities in the North Wales area with Wylfa
Newydd. There could be a clear pathway with people starting in the college in Dolgellau,
moving on to the college in Llangefni, and getting a job in Wylfa Newydd, and then maybe
returning to Trawsfynydd.
13. Horizon Nuclear Power report - Richard Foxhall
Richard Foxhall started by explaining that Wylfa Newydd was currently in the middle of the Generic
Design Assessment process, and hoped to have that completed by the end of 2017. They are also in
the middle of submitting planning permissions and plan to obtain a Nuclear Site Licence in 2018.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 10 | P a g e
He explained that the next consultation stage - PAC2 - would be launched early in 2016.There are
over a 100 staff working on the site presently. Ground investigation works are currently being done
to make sure that there is nothing in the ground that could severely delay the work a few years
down the line.
A question was asked regarding a report that had appeared in the media recently concerning a fault
close to the site. Richard Foxhall clarified that this was a matter for Cadw, and that it was outside of
the site’s boundaries.
A park and ride scheme would be put in place when the building work starts, and that companies
who are interested in providing this service should register on website.
The Horizon’s skills and training scheme would focus more on promoting STEM subjects, rather than
nuclear specific topics, as it was important for people to understand the basics first and then build
from there. He added that Horizon’s apprenticeship scheme is due to start in September 2016. There
would be 12 successful candidates in the first cohort. There would be more information soon.
13.1 Cllr Tom Ellis: Noted that around 300 members of staff would be out of work due to the
original Wylfa site closing down, and asked when people could start to be employed to work
on the Wylfa Newydd project.
Richard Foxhall : Horizon hope to submit the planning application by February 2017. That
would then get returned by the Government in August 2018. If the application was
successful, the ground clearing work would begin, and the construction work would follow in
2020, with operations due to begin around the middle of the 2020s.
14. Any Other Business
The Chair thanked everyone for attending, and said that it had been a very worthwhile meeting
which had answered many important questions. He added that he and Ifer Gwyn, Snowdonia
National Park Authority, had recently been given a tour of the site by Martin Moore. It was very
educational, useful, and was certainly worth it to see the high standards on the site. He said that
there would be a possibility to combine the next meeting with a tour of the site for anyone that was
interested.
15. Date and time of next meeting
6 June 2016. The time is to be confirmed to accommodate the site tour and meeting.
The meeting ended at 13.45pm.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 1 | P a g e
COFNODION 24AIN CYFARFOD GRŴP RHANDDEILIAID SAFLE TRAWSFYNYDD A GYNHALIWYD YN Y
GANOLFAN GYNADLEDDA A CHYNEFINO DDYDD LLUN 7 RHAGFYR 2015
Yn bresennol:
Y Cyng Keith O’Brien Cyngor Cymuned Trawsfynydd, Cadeirydd y GRhS
Y Cyng John Richards Cyngor Cymuned Talsarnau, Is-gadeirydd y GRhS
Y Cyng Tom Ellis Cyngor Sir Gwynedd, Trawsfynydd
Y Cyng Meredydd Williams Cyngor Cymuned Maentwrog
Y Cyng DM Williams Cyngor Cymuned Maentwrog
Y Cyng Ken Gruffudd Cyngor Cymuned Penrhyndeudraeth
Mr Paul Richardson Cynrychiolydd Undeb Llafur Prospect Magnox Ltd
Mr Rory Trappe Cynrychiolydd Undeb Llafur Prospect Magnox Ltd
Ms Laura Baker Yr Awdurdod Datgomisiynu Niwclear
Mr Peter Welch Yr Awdurdod Datgomisiynu Niwclear
Mr David Batters Yr Awdurdod Datgomisiynu Niwclear
Mrs Nia Swann Bowden Cyngor Sir Gwynedd
Mr Richard Clarke Asiantaeth yr Amgylchedd
Ms Joanna Wright Prifysgol Bangor
Mr Paul Wright Cyfoeth Naturiol Cymru
Mrs Gwen Pettifor Sefydliad y Merched
Mr Gwyn Lewis Cymdeithas Pysgotwyr Prysor
Mr Richard Foxhall Horizon Nuclear Power
Mr Idwal Williams Trawsnewid
Mr Dafydd Jarrett NFU Cymru
Dr Iolo ap Gwyn Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
G J Hughes Capita Resourcing
Mr Martin Moore Magnox Ltd, Cyfarwyddwr Cau, Safle Trawsfynydd
Mr Richard Powell Magnox Ltd
Mr David Carbrera Magnox Ltd
Mr Andy McAteer Magnox Ltd, Gorsaf Bŵer Maentwrog
Ms Angharad Rayner Magnox Ltd
Mr Robat Richards Magnox Ltd
Dr John Idris Jones Magnox Ltd
Mr Richard Cowell Magnox Ltd
Mr Nigel J Wright Magnox Ltd
Mr Simon Dawson Magnox Ltd
Ms Michelle Humphreys Magnox Ltd
Ms Lowri Gwyn Cymen Cyf
Mr Guto Ifan Cymen Cyf
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 2 | P a g e
Ymddiheuriadau
Ms Liz Saville Roberts Aelod Seneddol
Y Cyng Mandy Williams Davies Cyngor Sir Gwynedd, Diffwys a Maenofferen
Mr Dylan Williams Cyfoeth Naturiol Cymru
Mr Iwan Williams Cyfoeth Naturiol Cymru
Mr David Powell Cyfoeth Naturiol Cymru
Mr Jonathan Cawley Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri
Mr Raymond Parry Cynrychiolydd Undeb Llafur Unite Magnox Ltd
Mr Stuart Fannin Y Swyddfa dros Reoli Niwclear
Mr Paul Hunt Magnox Ltd
Mrs Lowri Joyce Hitachi GE
Mrs Karin White Ysgrifenyddiaeth GRhS Magnox Ltd
Mr Iwan Williams Asiantaeth yr Amgylchedd
Mr Terry Williams Seren
Ms Sonia Thompson Gwasanaeth Ambiwlans Cymru
1. Cymeradwyo cofnodion 23ain cyfarfod y GRhS a gynhaliwyd ar 1 Mehefin 2015
Cafodd y cofnodion eu cymeradwyo fel cofnod gwir a chywir o’r cyfarfod.
2. Materion yn codi o gofnodion 23ain cyfarfod y GRhS a gynhaliwyd ar 1 Mehefin 2015
Dim.
3. Anerchiad y Cadeirydd
Bu Keith O’Brien yn bresennol yng nghyfarfod Cadeiryddion GRhSau ym Mirmingham ar 16
Tachwedd 2015. Yn y cyfarfod hwn, bu Tim Dunham, Pennaeth Gweithrediadau Niwclear Magnox,
yn trafod newidiadau diweddar yn nhrefniadau REPPIR y safle, gyda phwyslais arbennig ar weithio
shifftiau yn Nhrawsfynydd. Mae nod i leihau gweithio shifftiau’n raddol o Haf 2016 yn cael ei
ystyried nes cyrraedd cam pan na fydd angen hynny o gwbl. Disgwylir y bydd Gweithrediaeth
Magnox cadarnhau hyn yn ystod yr haf.
Cafwyd cyflwyniad ar y strwythur Cyfathrebu newydd a chymorth Ysgrifenyddiaeth i’r GRhS.
Mynegwyd pryder am y bwriad i leihau’r cymorth hwn yn y dyfodol. Mae Ian Edwards, cymorth
Ysgrifenyddiaeth blaenorol y GRhS, wedi gadael Magnox a chymerwyd ei le gan Karin White a fydd
yn darparu cymorth Ysgrifenyddiaeth GRhS i safleoedd Wylfa a Thrawsfynydd. Mae rheolwyr
Magnox wedi cytuno i fonitro lefelau adnoddau.
Cyflwynodd y Cadeirydd nifer o lythyrau, wedi’u cyfeirio at y Cyfarwyddwr Cau gan sawl Cyngor
Cymuned yn ymwneud â gostwng uchder adeiladau adweithydd Trawsfynydd. Dywedodd ei fod wedi
codi’r mater hwn â Paul Hunt, Cyfarwyddwr Magnox yng nghyfarfod Cadeiryddion GRhSau a’i fod
wedi cael ei hysbysu mai’r bwriad yw gostwng uchder adeilad yr adweithydd a bod y gwaith wedi’i
ymgorffori yn y Cynllun Oes diwygiedig.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 3 | P a g e
4. Adroddiad y Cyfarwyddwr Cau
Dywedodd Martin Moore ei bod yn braf iawn gweld y cynnydd cyffredinol sy’n cael ei wneud ar y
safle a bod hyn wedi’i gyflawni gyda lefelau cyllido llawer is yn y flwyddyn ariannol hon.
Roedd nifer o ddigwyddiadau diogelwch wedi digwydd ar y safle, rhai ohonynt yn ganlyniad mân
ddigwyddiadau ond a oedd â chanlyniadau arwyddocaol, e.e. cwymp syml a oedd wedi arwain at
bigwrn chwyddedig ac a oedd wedi golygu colli amser gweithio a hysbysu ffurfiol.
Roedd un eithriad lle cofnodwyd anaf mwy difrifol. Roedd darn mawr o fwrdd proffil wedi syrthio o
uchder sylweddol ac wedi taro gweithiwr ar ei ben. Roedd yr unigolyn dan sylw’n gwisgo offer
diogelwch personol priodol e.e. het galed, ond roedd y bwrdd wedi taro’i glust ac roedd angen
pwythau arno. Digwyddodd y gyfres hon o ddigwyddiadau rhwng mis Mawrth a Mehefin ac yn dilyn
dadansoddiad o wraidd y broblem bu gostyngiad yn nifer y digwyddiadau diogelwch ers hynny.
Dywedodd fod llawer o waith wedi’i wneud i leihau nifer yr anafiadau a bod diwylliant hysbysu iach
yno. Roedd y duedd yn gwella a gobeithid y byddai hyn yn cael ei gynnal.
Cafwyd trosolwg o strwythur sefydliadol Magnox gan Martin Moore. Rhagwelir y bydd rhwng 1,400 a
1,600 o swyddi’n cael eu colli rhwng 12 safle Magnox. Yn Nhrawsfynydd, amcangyfrifir y byddai’r
niferoedd rhwng 60 a 90. Hyd yma, roedd 16 o bobl wedi gofyn am ddiswyddiad gwirfoddol. Roedd
ymgynghoriad wedi’i gwblhau ac roedd y cwmni’n cydweithio’n agos iawn â’r undebau.
Roedd y gwaith ar y prosiect Fowt Llaid Amrywiol (MSV) wedi cychwyn ar amser. Bu rhywfaint o
broblemau cychwynnol ar adeg comisiynu ond roedd y tîm wedi gweithio’n galed iawn i gyrraedd
targed anodd. Disgwylir y bydd y prosiect wedi’i gwblhau mewn 18 mis.
Roedd comisiynu anweithredol wedi cychwyn ar y prosiect Gweddillion Elfennau Tanwydd (FED).
Cadarnhaodd nad oedd bwlch bellach rhwng dyddiad Gofal a Chynnal y safle a chychwyn prosiect
gostwng uchder y storfeydd diogel. Y dyddiad cwblhau diwygiedig yn awr oedd diwedd 2020 neu
ddechrau 2021.
Mae nodweddu pellach i’r pyllau wedi’i gwblhau, a chanfuwyd Gwastraff Lefel Ganolraddol (ILW) a
fyddai’n cael ei gludo oddi yno. Mae’r gwaith yn mynd rhagddo’n dda i ganfod sut y byddai ‘cyflwr
terfynol’ y pyllau’n edrych. Cafwyd trafodaethau maith â’r ONR, CNC, Asiantaeth yr Amgylchedd a
rhanddeiliaid eraill ac roedd pob opsiwn yn cael ei ystyried.
Llestr pwysedd adweithydd 1 – roedd mynediad i’r bio-orchudd wedi’i gwblhau. Ni chanfuwyd dim
problemau cyrydu, roedd yr adeiladwaith yn gadarn ac roedd y lefelau ocsideiddio’n fychan.
Bydd y Cynllun Oes diwygiedig yn cael ei gyflwyno i’r ADN i gael ei gymeradwyo’n gynnar yn 2016 a
bydd yn rhan o Raglen ffurfiol Magnox ar ôl iddo gael ei gymeradwyo. Fel yn achos llawer o
safleoedd Magnox, mae trefniadau ymateb y safle mewn argyfwng yn cael eu diwygio gan nad oedd
y posibilrwydd y byddai angen gwagio mewn argyfwng oddi ar y safle bellach yn bodoli. Bydd y
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 4 | P a g e
safle’n parhau i roi sylw i gydymffurfio â’r gofynion radiolegol ac adeiladu confensiynol. Fodd
bynnag, byddai’r gallu i ddefnyddio adnoddau i weithio oddi ar y safle pe bai angen ymateb o’r fath
yn cael ei gynnal. Dywedodd Martin Moore ei fod wedi cael llythyr ynglŷn â mater gostwng uchder
yr adeiladau. Cadarnhaodd fod y prosiect gostwng uchder wedi’i gynnwys yn y Cynllun Oes
diwygiedig yn amodol y bydd cyllid ar gael. Ar hyn o bryd roeddent yn edrych ar nifer o opsiynau a
thechnegau gan gynnwys dymchwel â ffrwydron a thechnegau torri â gwifren ddiemwnt.
Gall canlyniad adolygiad o wariant y Llywodraeth ar gyfer 2021/25 effeithio ar raglen Magnox. Bydd
lleihau peryglon yn cael blaenoriaeth bob amser yn ddibynnol ar y cyllid sydd ar gael a bydd Magnox
yn parhau i chwilio am gyfleoedd i ddatgomisiynu safle Trawsfynydd yn ddiogel.
Diolchodd y Cadeirydd i Martin Moore am y cyflwyniad, a gofynnod a oedd unrhyw gwestiynau.
4.1 Idwal Williams: A oes bwlch o hyd?
Martin Moore: Nid oes bwlch mwyach. Mae’r rhaglen FED yn ymestyn i 2020/21 pan fydd
gwaith gostwng yr uchder wedi’i gwblhau. Bydd y prosiect MSV wedi’i gwblhau o fewn y 18
mis nesaf. Byddai staff sy’n cael eu cyflogi i wneud y gwaith hwnnw’n cael eu trosglwyddo i’r
rhaglen FED. Byddai peth ohono’n waith adeiladu yn hytrach na niwclear. Byddai gweithwyr
arbenigol yn dod i mewn i helpu staff ond byddai cymaint o’r gwaith â phosibl yn cael ei
wneud gan gyflogeion uniongyrchol.
4.2 Y Cyng Meredydd Williams: Gofynnodd am eglurhad ynghylch dyddiad y gwaith gostwng
uchder. Dywedodd fod 2016 yn ddyddiad a oedd wedi’i nodi yn y gorffennol, ac felly roedd
dweud na fyddai’n awr yn dechrau tan 2021 yn awgrymu bod camgyfrifo mawr wedi
digwydd.
Martin Moore: Roedd y bobl a oedd yn gyfrifol am yr hen raglen yn optimistaidd iawn o ran
dyddiadau. Nid yw’r gwahaniaeth hwn yn adlewyrchiad ar y gweithlu, nac yn golygu newid
mewn cwmpas, ond gellir ei briodoli’n hytrach i sut roedd cynnydd yn cael ei gofnodi.
4.3 Y Cyng Meredydd Williams: Sawl tunnell o wastraff fydd yn cael ei gynhyrchu pan fyddwch
yn tynnu’r storfeydd diogel i lawr a sut fyddwch chi’n cael gwared arno?
Martin Moore: Bydd yn cael ei ddefnyddio i wneud gwaith tirweddu.
Cam Gweithredu: Gwirio nifer y tunelli a hysbysu’r Cadeirydd.
4.4 Idwal Williams: Dywedodd ei fod yn bryderus am eu bod yn diddymu rhai o’r polisïau’n
ymwneud ag argyfyngau. Gofynnodd a oedd perygl o dân o hyd o ganlyniad i’r gwaith FED ar
y safle.
Martin Moore: Rydym o’r farn y byddai tân FED yn annhebygol iawn. Rydym wedi cyflwyno
papur ffurfiol i ONR eleni, sy’n cydnabod y tebygolrwydd o dân FED yn annhebygol iawn, ac y
byddai canlyniadau tân o’r fath yn fychan ac na fyddai’n gallu achosi argyfwng niwclear oddi
ar y safle fel y’i diffinnir o dan y trefniadau REPPIR.
4.5 Y Cyng John Richards: Beth yw’r amcangyfrif ar gyfer yr amserlen i ostwng yr uchder?
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 5 | P a g e
Martin Moore: Nid yw’r dyddiadau bras wedi newid ac rydym yn bwriadu cychwyn tua 2021
a gorffen yn 2025/26, ond bydd y dyddiadau hyn yn cael eu hadolygu eto wrth i ni
ddatblygu’r cynnig ar gyfer y cynllun oes. Yn yr hen gynllun byddai hyn wedi cael ei wneud
heb bobl ar y safle ond bydd y rhaglen FED yn cael ei rhedeg ar yr un pryd am ychydig
flynyddoedd cyntaf y cynllun. Rydym yn gobeithio newid trefn peth o’r gwaith yn y rhaglen
ddymchwel. Nid ydym ymhell oddi wrth yr hyn a gynlluniwyd yn wreiddiol o ran dyddiadau
ond gall cyllid i weithio ar yr un pryd ar raglenni eraill ddylanwadu ar y drefn a’r dyddiadau
terfynol.
4.6 Y Cyng Tom Ellis: Dywedodd ei fod yn falch o glywed cymaint o newyddion da a holodd am
waredu asbestos.
Martin Moore: Mae’r gwaith o gael gwared ar y swmp asbestos fwy neu lai wedi’i gwblhau.
Gwaredir ar asbestos yr islawr gyda Chliriad Terfynol y Safle. Nid ydym yn anwybyddu
asbestos, byddai deunyddiau gyda llai na 0.1% o asbestos yn cael eu gwaredu trwy
weithdrefnau trwyddedig neu byddant yn cael eu hailddefnyddio.
5. Adroddiad Rheolaeth Amgylcheddol – Angharad Rayner a Kevin Titley
Tynnodd Angharad Rayner sylw at dri maes yn yr adroddiad Rhyddhau Elifion Hylif Ymbelydrol a
Chanlyniadau Monitro Amgylcheddol hyd Ragfyr 2014’:
Rhyddhau elifion hylifol
Mae allyriadau cesiwm wedi gostwng ers y llynedd ac maent wedi gostwng yn sylweddol ers
draenio’r pyllau a gwaredu’r tanwydd. Tritiwm – cynnydd bychan yn 2013/14 a achoswyd trwy
waredu slwtsh.
Monitro dŵr
Mwd a mawn ar wely’r llyn – mae samplau mwd craidd wedi lleihau er 1995. Mae samplau mawn o
fewn y goddefiadau disgwyliedig.
Gweithgarwch Caesiwm 137 Pysgod y Llyn – cynnydd bychan yn samplau 2013/14 o frithyll ond
maent wedi aros o fewn y lefelau goddefiant.
Dognau
Maent wedi aros o fewn y cyfyngiadau dognau a fabwysiadwyd yn rhyngwladol ar gyfer y cyhoedd,
sef 1 mSv bob blwyddyn galendr.
Cododd Kevin Titley y pwyntiau canlynol yn ymwneud â rheolaeth amgylcheddol gonfensiynol:
o Mae’r system rheolaeth amgylcheddol wedi cael ei harchwilio ac mae’r safle’n parhau i gael ei
fonitro’n unol â gofynion yr ADN.
o Bydd y Cynllun Gweithredu Bioamrywiaeth (BAP) yn parhau yn 2016. Mae staff yn annog
planhigion i dyfu ar y safle. Mae rhododendron a chlymog Japan yn bresennol.
o Mae trafodaethau’n cael eu cynnal â gardd anffurfiol y Fonesig Sylvia Crowe a gardd ffurfiol
Dragon Square.
o Mae 87% o ddeunyddiau ymbelydrol yn cael eu hailgylchu.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 6 | P a g e
o Mae 89% o wastraff wedi’i gynllunio’n cael ei ailgylchu.
5.1 Y Cyng Meredydd Williams: A ydych chi’n monitro samplau afon Tafarn Helyg? Gofynnais ddwy
flynedd yn ôl a fyddai lleihad yn y llaid yn yr afon.
Kevin Titley: Rydym yn edrych ar y mwsogl yn unig, nid ar y gwaelod.
Y Cyng Meredydd Williams: Mae mwsogl yn ddangosydd da ond mae’r llaid yn dangos beth
sydd yno.
Kevin Titley: Byddwn yn cymryd peth oddi yno ac yn edrych ar y samplau.
6. Adroddiad gan y Pwyllgor Ymgynghorol ar Gynlluniau Argyfwng - Simon Dawson
Cadarnhaodd Simon Dawson yr hyn a nodwyd yn flaenorol ynglŷn â’r newid i gynlluniau argyfwng, a dywedodd fod yr ONR wedi datgan nad oedd angen i Gyngor Gwynedd ac asiantaethau cysylltiedig eraill barhau i baratoi, profi ac adolygu cynllun argyfwng EPPIR oddi ar y safle. Roedd safle Trawsfynydd yn awr yn y broses o ddiweddaru’r Llawlyfr Cynlluniau Argyfwng tra’n aros am gadarnhad ffurfiol gan yr ONR. Cadarnhaodd fod y peryglon ar y safle’n llawer llai, ac er ei bod yn annhebygol y byddai dim yn digwydd, ni fyddai dim perygl ar unwaith i’r cyhoedd.
Mewn cyfarfod diweddar o’r Pwyllgor Ymgynghorol ar Gynlluniau Argyfwng, cyhoeddodd Magnox na
fyddai ei safleoedd mwyach yn defnyddio’r Ganolfan Cymorth Argyfwng Canolog (CESC) yn
Barnwood ar gyfer cymorth pe bai argyfwng yn digwydd, ac y byddai’n hytrach yn cael cymorth gan
Gell Cymorth Canolog (CSC) sydd wedi’i lleoli yng Nghanolfan Berkeley.
Dywedodd Simon Dawson fod safle Trawsfynydd wedi cwblhau’r holl ymarferion argyfwng
angenrheidiol ar gyfer 2015, ac fel pob blwyddyn, roedd yr ONR wedi anfon tîm i arsylwi ar un o’r
ymarferion hyn, a’u bod o’r farn ei fod yn llwyddiant. Diben yr ymarferion hyn yw sicrhau bod gan
staff y safle’r gallu angenrheidiol i ymateb pe bai argyfwng gwirioneddol yn codi.
8. Adroddiad gan y Swyddfa dros Reoli Niwclear
Nid oedd cynrychiolydd o’r ONR yn bresennol yn y cyfarfod.
9. Adroddiad gan Cyfoeth Naturiol Cymru - Richard Clarke, y Tîm Rheoleiddio Niwclear, Asiantaeth
yr Amgylchedd, Penrith
Dywedodd Richard Clarke fod yr allyriadau ymbelydrol ar y safle, y maent yn cael adroddiad misol
gan safle Trawsfynydd yn eu cylch, yn isel, ac o fewn terfynau derbyniol Cyfoeth Naturiol Cymru
(CNC) ac nad oeddent yn achos pryder. Bydd adroddiadau’n cael eu hanfon o’r safle at CNC bob
chwarter yn hytrach na bob mis yn y dyfodol. Mae CNC yn bwriadu ymweld â’r safle’n fisol.
Bydd trefniadau monitro’n cael eu haddasu i roi sylw i’r mater sy’n effeithio ar afon Tafarn Helyg a
godwyd yn gynharach yn y cyfarfod.
Roedd peth pryder ynghylch gostyngiad posibl yng nghyllid yr ADN o ganlyniad i adolygiad o wariant
y Llywodraeth, ac y byddant yn ceisio trafod y mater â Magnox cyn gynted â phosibl i ddeall
goblygiadau hyn i’r safle.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 7 | P a g e
Nid oedd y disgrifiadau ar gyfer rhai llwybrau ar gyfer allyriadau’n gywir bellach, gan fod y gwaith
datgomisiynu’n mynd yn ei flaen. Bydd y rhain yn cael eu newid yn gynnar yn 2016.
Mae canllaw’n cael ei ddatblygu ar hyn o bryd i roi eu trwyddedau amgylcheddol yn ôl i safleoedd.
Os oedd safle’n dymuno gadael unrhyw wastraff ymbelydrol byddai’n rhaid iddynt gael trwydded i
wneud hynny.
Cam gweithredu: bydd angen amser yng nghyfarfod y GRhS ym Mehefin i gyflwyno canfyddiadau’r
ymgynghoriad cyhoeddus.
Bydd Trwydded Sylweddau Ymbelydrol Trawsfynydd yn cael ei diweddaru’n gynnar yn 2016.
Cafwyd cadarnhad fod ymchwiliad wedi’i gynnal i ddau ddigwyddiad bychan a oedd yn cynnwys
allyriadau nwyol a ganfuwyd yn y cyfleuster fowt gwastraff gweithredol yn ystod haf 2015. Ni fu dim
effaith amgylcheddol, canfuwyd yr achos ac mae CNC yn fodlon bod y gweithdrefnau wedi cael eu
gwella. Ni chymerir dim camau pellach.
10. Adroddiad gan yr Awdurdod Datgomisiynu Niwclear – Laura Baker
Cyhoeddodd yr ADN ei fod ar hyn o bryd yn adolygu ei strategaeth, rhywbeth y mae’n rhaid iddo’i
wneud bob 5 mlynedd fel gofyniad o dan Ddeddf Ynni 2004. Mae fersiwn gynnar o’r strategaeth
ddrafft ar gael ar eu gwefan i bobl fwrw golwg arni cyn i’r broses ymgynghori ffurfiol agor ar 5
Ionawr, a bydd yn para tan 15 Chwefror 2016.
Bu oedi cyn ymgynghori er mwyn aros am y cyhoeddiad ar adolygiad o wariant y
Llywodraeth ar 25 Tachwedd 2015. Roedd yn ganlyniad positif i ddatgomisiynu gydag £11
biliwn dros y 5 mlynedd nesaf + incwm. Disgwylir £1bn o arbedion effeithlonrwydd o
Sellafield. Efallai y bydd rhai prosiectau nad ydynt yn gwbl hanfodol yn profi oedi. Mae staff
yn gweithio i weld beth fydd goblygiadau hyn i Magnox ac i safleoedd unigol.
Mae Digwyddiad Cenedlaethol ar gyfer Rhanddeiliad yn cael ei gynnal ar 13/14 Ionawr 2016 ym
Mirmingham.
10.1 Idwal Williams: A ydym ni wedi ymateb i ddogfen cyn ymgysylltu Strategaeth yr ADN?
Michelle Humphreys: Do, anfonwyd ymateb ar y cyd i’r ADN trwy Ysgrifenyddiaeth y GRhS.
11. Diweddariad ar gynllun economaidd gymdeithasol Magnox - Michelle Humphreys
Dywedodd Michelle Humphreys fod cynllun economaidd gymdeithasol Magnox wedi cyfrannu
£742,455 i 78 o sefydliadau, gyda chyfran Trawsfynydd o £33,790 wedi’i rannu ymhlith naw
sefydliad.
Bydd Cynllun economaidd gymdeithasol drafft Magnox yn cael ei gyhoeddi fel dogfen
ymgynghori gyhoeddus am gyfnod o chwe wythnos ganol mis Ionawr. Bydd aelodau’r GRhS
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 8 | P a g e
yn cael eu hysbysu pan fydd y ddogfen ar gael i’w hadolygu ac i gynnig sylwadau arni.
Croesewir sylwadau.
12. Diweddariad ar Ardal Fenter Eryri - Dr John Idris Jones a Nia Swann Bowden
Eglurodd Dr John Idris Jones fod Llywodraeth Cymru wedi sefydlu 7 Ardal Fenter (AF) yng Nghymru a
dywedodd mai eu diben oedd denu mewnfuddsoddiad trwy hwyluso seilwaith ar gyfer buddsoddiad
preifat, trwy sicrhau bod yr amgylchiadau a’r cyfleusterau ar gael i ddenu swyddi cynaliadwy gwerth
uchel i’r ardaloedd hyn. Mae pob AF yn wahanol ac mae heriau daearyddol a seilwaith gwahanol yn
gysylltiedig â hwy.
Cafodd Ardal Fenter Eryri ei chreu yn 2012 a hynny’n rhannol mewn ymateb i’r gostyngiad
sylweddol a ragwelwyd yn nifer y swyddi yn Nhrawsfynydd ar y pryd. Mae’r Ardal mewn dau
leoliad: safle Trawsfynydd a Chanolfan Awyrofod Eryri ym Maes Awyr Llanbedr.
Mae gan safle Trawsfynydd nifer o fanteision: safle niwclear trwyddedig, cysylltiad da â’r Grid
Cenedlaethol, cyflenwad digonol o ddŵr oeri, a gweithlu medrus.
Mae Llanbedr yn safle aml bwrpas gyda phwyslais ar systemau hedfan sy’n cael eu rheoli o bell. Mae
ganddo ddefnydd o 7,600 metr sgwâr o ofod awyr. Mae’n cael ei ystyried fel 1 o 3 phrif
gystadleuydd o’r chwe safle ar y rhestr fer i weithredu fel porth gofod cyntaf y DU.
Strategaeth safle Trawsfynydd
Cafodd y strategaeth ei llunio i ganfod y cyfleoedd gorau i greu swyddi cynaliadwy, gwerth
uchel. Roedd angen cydbwysedd ymarferol gan fod y safle’n dal i gael ei ddefnyddio. Nid
yw’n safle hawdd - efallai y byddai’n well gan ddatblygwyr yr opsiwn hawdd o ddatblygu yn
rhywle arall. Mae angen seilwaith priodol ar waith i ddenu datblygwyr.
Cyflwynodd Nia Swann Bowden y rhaglen waith. Eglurodd fod y pwyslais ar greu nifer sylweddol o
swyddi gwerth uchel, hyd yn oed os oedd hynny’n golygu rhywfaint o oedi o ran yr amserlen.
Eglurodd fod datblygwyr yn symudol, a’u bod yn barod i fynd i ble bynnag oedd fwyaf addas, ac felly
eu gwaith hwy oedd eu hargyhoeddi mai Trawsfynydd yw’r lle gorau ar gyfer datblygiad newydd.
Y prif ymgeiswyr am safle Trawsfynydd yw datblygiad digidol a datblygiad niwclear newydd. Mae
datblygiad digidol yn anodd gan fod safleoedd ‘haws’ ar gael i ddatblygwyr, ac nid oedd yr achos
busnes yn un cryf iawn ar y pryd, gan y byddai angen buddsoddiad sylweddol er mwyn sicrhau
cysylltiad data digon cryf i’r safle. Er hynny, mae datblygwyr mawr a allai gynnig buddsoddiad o’r
fath, felly byddant yn parhau i hyrwyddo’r safle ymhlith datblygwyr digidol.
Cafodd Trawsfynydd ei ddiystyru fel safle posibl ar gyfer datblygiadau niwclear mawr newydd yn
Asesiad Lleoli Strategol 2008/09. Mae datblygiad technoleg adweithyddion modiwlaidd bychan
(SMR) wedi arwain at lawer o ymchwil i addasrwydd safle Trawsfynydd ar gyfer adweithydd o’r fath.
Yn 2015, cafwyd cydnabyddiaeth gan Sefydliad y Peirianwyr Mecanyddol fod Trawsfynydd yn safle
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 9 | P a g e
addas. Byddai datblygiad SMR yn cymryd llawer o amser i ddwyn ffrwyth – roedd yr amcangyfrifon
yn amrywio: rhwng deg a phymtheng mlynedd rhwng hyn a dechrau cynhyrchu pe bai datblygwr yn
dod ymlaen yn awr.
I grynhoi, dywedodd John Idris Jones fod llawer o waith wedi’i wneud i edrych yn ofalus iawn ar y
safle, ac ar yr heriau a’r posibiliadau sydd ynghlwm ag ef. Mae’r gwaith hwn yn parhau a’r nod yw
denu swyddi gwerth uchel i’r safle yn y tymor hir. Roedd y sefyllfa’n addawol yn y tymor canolig i hir,
ond roedd yn broses gymhleth gyda chryn dipyn o rwystrau i’w goresgyn.
Dywedodd y Cadeirydd ei fod yn falch o glywed y cyflwyniadau hyn o’r diwedd, a gofynnodd a oedd
unrhyw gwestiynau.
12.1 Y Cyng Meredydd Williams: Dywedodd ei fod wedi bod yn gofyn am yr adroddiad hwn ers
dwy flynedd. Roedd yn credu bod Llywodraeth Cymru a Chyngor Gwynedd ar fai am nad
oedd ganddynt weledigaeth. Gofynnodd a oedd yr ADN yn mynd i ddatgelu pa dir fyddai ar
gael.
John Idris Jones: Mae 50 hectar ar gael. Rydym yn gweithio â’r ADA/CFP i ddatblygu’r tir.
Byddai’n braf gallu adeiladu ffatri yma yfory ond nid yw hynny’n bosibl.
12.2 Rory Trappe: Dywedodd fod safle Trawsfynydd yn gefnogol iawn i ddatblygiad SMR. Byddent
yn cael eu hadeiladu oddi ar y safle ac mae ganddynt oes o 60 mlynedd. Gallai’r safle
gynhyrchu hyd at 720 MW. Byddai llawer o fuddiannau’n cael eu gwireddu a byddai llawer o
swyddi gwerth uchel yn cael eu creu.
12.3 Y Cyng Tom Ellis: Dywedodd fod y sôn am ddatblygiad SMR yn addawol, ond roedd y cyfnod
aros tan y cychwyn posibl yn 2025 yn achos pryder gan fod pobl yn colli eu gwaith ac allan o
waith yn awr. Ychwanegodd fod cwmnïau wedi bod yn edrych ar y safle ond nad oedd dim
wedi digwydd.
Nia Swann Bowden: Rydym yn gweithio â datblygwyr , ond y gwir yw nad yw’r safle’n addas
iawn ar gyfer datblygwyr digidol, ac mae gwaith i’w wneud. Roeddent yn helpu cwmnïau i
edrych drwy eu cynllun busnes, ac roeddent yn sylweddoli wedyn bod angen iddynt hwythau
wneud rhagor o waith.
John Idris Jones: Ychwanegodd fod llawer o gwmnïau’n dangos diddordeb ar y dechrau am
eu bod yn gweld y label ‘ardal fenter’ ac yn dechrau meddwl bod arian ar gael ar eu cyfer.
Roedd rhai wedi dweud wrthynt y byddent yn dod ac yn sefydlu prosiect yn yr ardal pe
byddent yn cael £10m, ond nid yw hynny’n realistig.
12.4 Y Cyng Meredydd Williams: Pam nad yw Blaenau Ffestiniog yn cael ei ystyried fel safle
posibl?
Nia Swann Bowden: Mae hynny’n fater i Lywodraeth Cymru.
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 10 | P a g e
12.5 Y Cyng John Richards: Pa gyfleoedd i ddatblygu sgiliau fydd ar gael mewn 10-15 mlynedd?
John Idris Jones: Bydd cyfleoedd i ddatblygu sgiliau yn ardal Gogledd Cymru gyda Wylfa
Newydd. Gellid hefyd cael llwybr clir gyda phobl sy’n cychwyn yn y coleg yn Nolgellau, yna
symud ymlaen i’r coleg yn Llangefni, a chael swydd yn Wylfa Newydd, ac yna efallai
dychwelyd i Drawsfynydd.
13. Adroddiad Horizon Nuclear Power - Richard Foxhall
Dechreuodd Richard Foxhall trwy egluro bod Wylfa Newydd ar hyn o bryd yng nghanol y broses
Asesiad Dyluniad Generig, a’r gobaith oedd y byddai hynny wedi’i gwblhau erbyn diwedd 2017.
Maent hefyd ar ganol cyflwyno ceisiadau am ganiatâd cynllunio ac maent yn gobeithio cael
Trwydded Safle Niwclear yn 2018.
Eglurodd y byddai’r cam ymgynghori nesaf - PAC2 – yn cael ei lansio’n gynnar yn 2016. Mae dros 100
o staff yn gweithio ar y safle ar hyn o bryd. Mae gwaith ymchwilio’r tir yn cael ei wneud ar hyn o
bryd i wneud yn siŵr nad oes dim yn y tir a allai achosi oedi difrifol yn y gwaith ymhen ychydig
flynyddoedd.
Gofynnwyd cwestiwn ynglŷn ag adroddiad a oedd wedi ymddangos yn y cyfryngau’n ddiweddar yn
ymwneud â ffawt ger y safle. Dywedodd Richard Foxhall mai mater i Cadw oedd hwn, a’i fod y tu
allan i ffiniau’r safle.
Byddai cynllun parcio a theithio’n cael ei gyflwyno pan fyddai’r gwaith adeiladu’n cychwyn, a dylai
cwmnïau a hoffai ddarparu’r gwasanaeth hwn gofrestru ar y wefan.
Byddai cynllun sgiliau a hyfforddi Horizon yn rhoi mwy o bwyslais ar hyrwyddo pynciau STEM, yn
hytrach na phynciau niwclear penodol, gan ei bod yn bwysig bod pobl yn deall yr hanfodion yn
gyntaf ac yna’n adeiladu ar hynny. Ychwanegodd fod disgwyl i gynllun prentisiaethau gychwyn ym
mis Medi 2016. Byddai 12 ymgeisydd llwyddiannus yn y garfan gyntaf. Byddai rhagor o wybodaeth ar
gael yn fuan.
13.1 Y Cyng Tom Ellis: Nododd y byddai tua 300 o staff allan o waith am fod safle gwreiddiol
Wylfa yn cau, a gofynnodd pa bryd y gellid dechrau cyflogi pobl i weithio ar brosiect Wylfa
Newydd.
Richard Foxhall :Mae Horizon yn gobeithio cyflwyno cais cynllunio erbyn Chwefror 2017.
Wedyn byddai’r Llywodraeth yn dychwelyd y cais ym mis Awst 2018. Os bydd y cais yn
llwyddiannus, byddai’r gwaith i glirio’r tir yn dechrau, a byddai’r gwaith adeiladu’n dilyn yn
2020, gyda disgwyl i weithrediadau gychwyn tua chanol y 2020au.
14. Unrhyw Fater Arall
Diolchodd y Cadeirydd i bawb am eu presenoldeb, a dywedodd ei fod wedi bod yn gyfarfod gwerth
chweil, a’i fod wedi ateb llawer o gwestiynau pwysig. Ychwanegodd ei fod ef ac Ifer Gwyn,
Trawsfynydd SSG Minutes 7 December 2015 11 | P a g e
Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri, wedi cael eu tywys o gwmpas y safle’n ddiweddar gan Martin
Moore. Roedd yn brofiad addysgiadol a defnyddiol, ac yn sicr yn werth chweil i weld y safonau uchel
ar y safle. Dywedodd efallai y gellid cyfuno’r cyfarfod nesaf gyda thaith o amgylch y safle i bwy
bynnag sydd â diddordeb.
15. Dyddiad ac amser y cyfarfod nesaf
6 Mehefin 2016. Bydd yr amser yn cael ei gadarnhau i ganiatáu ar gyfer y daith o amgylch y safle a’r
cyfarfod.
Daeth y cyfarfod i ben am 13.45pm.
Top Related