7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
1/184
!
" #
$ $
# %
&
'
#
( ) * +
( ,
# + !
( , +
&!
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
2/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 45
# !
" $ '
' # 1
#
(
# & '
# ! 6 $
7 7
8 7 # , 7
$ * 9 : 7 7 7
& * + ;
! # 1
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
3/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# - 45
$ ! $
$ # $
La question des dbats
$#
( 3
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
4/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4 45
# = "' '
G H H 6 FQ
RS Q TBM:
3 # $ = #
= D # !
#
6 # &
! #
* *
$
' ! (
# H $
$U ' $# #
& !
! +
& ; # *
* & *+ $ ;
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
10/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T 45
- 4 / 5 $ +
*+ +
# " !
#
& + + !
! $ + # C
! $
& + E $ $
I + + #
+ #
& *+
& #
& $ &
TV #+ ! 9 ( % J#:
5V ' E
! +
& #
#
$ # ! # (%J
C
6DD: # #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
11/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TT 45
! $
; $
3 # !
# + (
# + ! # #
! ! # # ' 1
## ? #
? #$ $ # ? #
? #
F *
D ! $
# *+ * #
* $
# ! + $ $ #+ F * T *
98# 6# W 8# 3*
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
12/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T 45
! & D 6
XQS # J# D # !
% & 8$ ! 3 #
# $ +
3 #
! $
D
6
* 1 #
! $ 2
& ! +
$ +
$ *+
J % # ! $ 8# #
*
# # ! +
# ! #
! "
*
##
F
# $ 6 !
## (
* ;
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
13/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T- 45
!
* (
## ! 1
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
14/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4 45
# # 9: # ##
9 # #+ : &
# # ## #
#$ # + $
9 $:
*+ $ #
*+ $
& + *
K
& $ !
G *+
# &
$
# ! L !
># 6 6#D (
#
'
+ 6 *+
; $ #
!
" $# # 1 !
# ##
# ! $#
* F !
1 # #
9
* :
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
15/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/ 45
6 $ #+
#
F ## #
E ! ## $ !
# $
"
$ *
+ # G #
#
Y
! # !
' *
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
16/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TM 45
Chapitre 1Lconomie en dbat
& # ' '
# '
( $
#+ #
# !
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
17/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0 45
Les termes du dbat sur lenseignement en France et
ltranger
L = $
2 ! $
* ! ! #
1 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
18/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T5 45
6 #
6 # H # H
# *+
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
19/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TB 45
9
$* *
M5 2 ( # 2
3 +
! +
" P+ D TBBB
7 $ H #+ H + P+ D # ; 3+ ! 7 #+ 7> 2 D 6 TBBB
&> # + # T
$ ## ' 1 # ! * ! + -+ * I # # +# ?# T* # ! * #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
20/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 45
7 # $
# H 9 T:
( & $ 6 TB5 9 ! + : + 1 7# T M
5 ? ' # ' ! ? ' + * ! 7 " 7 + ? #K ! # 7# ! < $ 9Z [ < Z[
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
21/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T 45
+ + 7 $
9' $# 7 E # # 7 # : ? 7+ ## 7# 1 ) % % % % % ! % % ! % % 9>I[T4T: 6 % - % ! )% , % 9T44
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
22/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 45
+ - &
6 2 &
# ! # #
+ 6 6# ( D+ A* % H C
% # H
Lconomie comme discipline intellectuelle
& # $ ## 9 7#: . $ 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
23/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# - 45
$
#+ *
Q W
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
24/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4 45
" #
# ?
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
25/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# / 45
$ #
! S* "
! 1 >Q "
D D DQ 3 $ D
# * $
$# # $ >Q
*+
6
$ # #
" $
'
& 7 $
7 + #
&
# $ *+ 7 #
$ $
3 $ Y A ! ;#
# TB-T + A
6 3 & ;# ;#
1 ^ & 1 *+
! C '
*+ 9$ $ : ;# #
$
* ^
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
26/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M 45
" $ # ' *
$ !
& # # $
# 1 !
$ + ; # #
# $
# $
" #
# *
!
# 3
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
27/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0 45
9 : # G %
$
La thorie de lquilibre gnral et lhypothse de survie : quel paradigme ?
& ! H *
H 3
' $
#
! $ # 8
" ' !
3 # $
&
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
28/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5 45
E I
'
*+ & *
6 '
93# # :
" *+
! &
# #
' !
&
# P!
+ '
6 D
&*+ *+ &
# ! $
' !
( #
$ C
( ! *+
*+
' ! # 3
*+ $ # $
#
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
29/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B 45
"
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
30/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# - 45
& !
' *+ $ *+
# $
$# 6 !
*+
& * ! $# *
*+ $ ;# &
; 2 *+ #
&
! G 1
; #
Un langage commun, mais de profondes divergences thoriques
( # ' $ ##
' # $ $
* #
J ; ## 1
&*+ # !
# $ 6
*+ + # 9
: $
6 #
*
8 # + `
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
31/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -T 45
# !
Z D
$ 3
*+ + E
# $
' ' 9
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
32/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# - 45
$ $ #
!
O *+ 6 # $
; 6 #
>Q #
*+
& ## 3
# H + # Q
H # 9
# : >
# # $
# + #
& * $ !
9" TB00: ( $
# # # ( #
$ ;
#
$
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
33/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -- 45
3 $
9&: *+
2 $ TB/ ! 3 3 &
1 #
#
+
" #+
# 1 ' ' $
$ ( *
$ *+
E '
+ +
D 1 1
3 $ [* ;# $ ' [* $
!
# 1
#
S*
# ! 1
! # #
$ !
# +
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
34/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -4 45
La question de la formalisation
& +
(
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
35/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -/ 45
>
# !
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
36/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -M 45
! 7 !! 1 1
% B " +
' $ +
G T
& ! Q $
D $
' #
' + $ 9 # : "
+ >Q
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
37/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -0 45
1 9Q:
" Q
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
38/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -5 45
>S ! # *# $ !
[ JS*:
D $
$ + ' !
$
* ' #+
. !
$
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
39/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# -B 45
( # $ +
# ! # $ #
+ # $ +
9 $ : 9 $ ,
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
40/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4 45
# * TT 3 $ $ S*
$ # ! G
;# *+
# *+
&
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
41/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4T 45
2 $ # & ! '
1
## I ' # 9
$: 9;
: ;
> # ' &$
+ # &
T D 9
+ + :
# H
& $ ) 9 *
* * : & #
# L
8
[# 6% % ) )3 %* 3 TBB/
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
42/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4 45
# !
$ + #
( ## ) # $
3+ $ E
! $
% + ## $
# $+
! *
& #
##
& ## ) ! '
$ ! G 1
$
$ !
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
43/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4- 45
Chapitre 2
Lenseignement de lconomie lUniversit :
tat des lieux
! $ # 2 ! + C > 6 D 9>6D: " > $ D 9">DD: C # ; ' + F F # W 6 ! $ ' + # ' G
"
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
44/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 44 45
H + # # ! H
$ &
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
45/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4/ 45
$# !
6 $
! # $ 6 !
! #
& ' !
' 6 $
"$ +
# #
& #
# $ 9 C
' : $ ! '
!
#
Les diplmes, leurs tudiants, leurs dbouchs
Les diffrents diplmes13
& *+ $ ;
- 4 / 5 B +
+ ; $
' $ + *+
+
# F $
& ;
T- D "+ 6 F 9 T: 1 QQQ.Q..22
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
46/184
8> fT 8> f 8> f- 8> f4 8> f/ 8> fM 8> f0 8> f5
">W(DJ6A6
&(6F6 ">(JA(D6 6> IJIA>J
6DD
6%W "DJ
&(6F6
(%3
8JD
(%J
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
47/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 40 T4
Le premier cycle : les DEUG
& 6%W 9; 6 % W: * ! $ + W * # ( $ /4 6%W
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
48/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 45 T4
# # 9
* : ( #
9 : #
I * +
# " + # 1
# 9 $
*: ' # #
#
Les matrises
& * E 9 :
'
6 E ! T- 9
E T: ! T0 (
! E 93 (a: E
9J ((: E 9; 6
>: # #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
49/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 4B T4
$ 6> + 2 1
! ! * +
' $ + *+ ! #
# " *
* *+ J *
! ! 9 '
: 6> ! D
*
6>
& 6> + $ ; *
"+ ( 4 V
(
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
50/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# / T4
"DJ D "+ 5
"DJ + + " ;
+ KT/
6 (%3 $
"+ + $
F
+
6 + 4 #+
$ 3 ! J >$ " 8$ @
La composition de la population tudiante
Baccalaurat dorigine
& 6D 9 : TBBM ! TBBB 9B/ +: #+ # 9D: TM + TBBM ! TM/ TBBB 9&: 955 TBBM 0- TBBB: I 6%W6 W +
6 TBB4
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
51/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# /T T4
# D 6 ## D $# * D 6 # #,
' + 6D & &
# # + $
! * #
# 9 !
K# : 6# $# ##
* + Y # (
*
# ! $# %
## + ( $
$# 1
+ # + 6%W
Origine sociale
& # + +
"
# $ %& '( )*+ #># /B 55 M4 /0 4 M53 T0- TBT T/B6* TB5 -TB TMB
D 1 6A6L ]T TBB4
W # +
& + >6D 9> 6 D: C + #
D* >6D # *
3
$ + # $ +
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
52/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# / T4
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
53/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# /- T4
D 6 6 TBBM.B0 TBBB. * TTV M M/ ! /4 - ( $ # 2 #
$ 6 + + # "(F(DJA>J(IF 6I 6J DI(>&6 9>6D: /4 5B4 /- 40 / 44 /4 B
f- < D 6I 6J W6DJ(IF 9R I"3A(D >6D: TBB TM TB5 -B- TB5 BB 4 /T/
4 < &6JJA6D < D(6F6D % &>FW>W6 < >AJD T- -/4 TM BT5 T/ MBM T M0/
/ H &>FW%6D T/4 040 T4B B T4/ 0B T4T 4
M < D(6F6D Z%">(F6D 6J DI(>&6D 4/ -0 4- M55 4 T/B -5 B
0 < D(6F6D 6J DJA%J%A6D 6 &> ">J(6A6 T4B B T-0 -B T/ 0/ T TBT
5 < D 6J J6ZFI&IW(6 < D 3I%A &7(FW6F(6%A TT -04 T 5M- T4 B/0 T-T M//
B < D(6F6D 6 &> F>J%A6 6J 6 &> P(6 T /4 T 4MT BB MTM B4 40
T < DJ>3D 0 MB5 -- 4BT -5 0MB 4 500
TT H "66(F6 TT 40 T5 M0T T0 4TM T/ 40
T H IIFJI&IW(6 0 T0 0 /M 0 4M 0 -0
T0D WW*J* 1 & 1
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
54/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# /4 T4
T- H 3Z>A">(6 0 MM M 50M 0 T/0 M /0
JIJ>& 9JI%J6D (D(3&(F6D: T 40T B5M T 44M 0-M T 40 T0 T 4 /5T
D 1 "6F6D C+ $ TBBB TBBM 9// : 3 D #+ 9MT TBBM
/4 TBBB: 1 < /5 V TBB0 < -- V TBB5
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
55/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# // T4
& : 1 / 1 222;!!!
# $ < ' -= %#.
9 : # +
#$
%# >%##
6%W > 6 D6%W " > D D6%W 6 W6%W D 6
D 6%W
M M-44M
0 0M
M M-44M
0 0M
M B4
M B4
T -4T
T -4T6%W (%36%DJ%J
& 9(%3:&"E 9(%3:"E"DW"DJ"#+6>6DD
- 4T44
T5 /05
/ 04TTB4 000
/--T -0
MB/-T
0 5B/T0-
-54M
/ T/5
4 MB
4/T/5
T BMT BMB
--4
- 4T5
T5 M4
/ 04T/ T004 0004 MB /--T M55
/0T 50B 5M4
/0
-/0
M /B0
4 5
TT
B
/M-
-50
M5
Le problme de lchec en DEUG
& T* + #
8JD (%J > E
* &
(%J * ;
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
56/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# /M T4
! * 3W6 93 $ W 6: + 6%W D +
9 - ! / : /V 6 $ $ 6 $ ! + # ! + 6%W $ ! $
D $ 6D * 9/0V 5V $ :
La recherche de dbouchs : slection et professionnalisation
6 6%W # $ ! + + . 1 (%3 "DJ "DW #+ 6DD 6 + + ! F $
$ # #
K 1 # (%J (%3 6DD 9 +
# : (%J 9
+ (%J : (%3
# ' ! * I
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
57/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# /0 T4
# (%J # 6 TBB4.B/ TBBB. *
D 6 (%J T4V $ TBB0 # 9 $ # ! > 8: $ $ # #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
58/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# /5 T4
& D 6 + #+ $
+ " +
; TBB5
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
59/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# /B T4
D * $
# * #
I # $ ! #
%2A 6 '
># * 6
$$ #+
#
&
2 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
60/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M T4
# ; D 6
$
& ' 6A6L 9 6 A L:
#
$ # ? #$ 9
#$ 7 IA62: !
3 %2A * !
; 6 $ ' >36 ; *
D 6
% $ ' %
TB K '
6 !
I $ $ #
La comparaison entre lconomie et la gestion : le biais des diplmes
& ## $ ; 1 E 6> 6DD
! $ # & ' 6A6L
* # ! ;
# ! $ ' TBBT
## ; $ 9#
:
TB3 ! OP ) 6 &* T/..T 6$ & # $ ! +
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
61/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# MT T4
6 P+T ; ## !
* ' $ 6> 6DD 6A6L TBB0 &
#` ! + D 6 ! W 1 +
## 4
W.6. 9 $ :
W..6 ;# 1 W 6
A
5 3 =:+1 =:+ ,
5 #
T/M B 4 5 / T/0 T0/ / B ' T-5 0/ M T /
D 1 6A6L ; TBB4 # B0 P+
3 $ $ P+ C #
! # 0/V # '
6DD 4V # ! 1 6DD $
$ $ ; * 9& "E: ;
+ & #
# !
& 6A6L TBBT ; TB55 6 ! ' # ; /
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
62/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M T4
% 4
D
=:+/
5 3 =:+ 1
D #
>#7 /4/ TB/ 5- TT4 40 B /' 0- M /M MM MT/ TT
###7 M0 B M 5 00 T ' M/ T4 4M T5 MB- TT
D 1 6A6L ]T TBB4 ; TB55 # TBBT
% 6DD
# # ! ! E #
# 1
# ! ' +
; * > #
TBBT ! $ )
; 6DD 6> I D 6
* 6> ! % 9 +
;: $ 1 TBBT 6A6L 40V
+ ! ( 9 M0V 6DD : T5V $
9 BV 6DD: $ ;# ! -- BV 96DD MV: 6
0V $ 900V 6DD: T 9
6DD:
3 ; * + # !
6 TBB0
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
63/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M- T4
& #
&
D 6 + #+ ; *
9(%3: ! '
$ > '
$
(%3 #+
" # # $ !
& + # #
+ #
#
# = ( *+ ! +
' 6D 9 ##: & # ' ' 1 ; TBBM # $ + *+ & '
3
222
E 3 =:+
222
5,& 4&
222
#
( >( %( ##
#& F %# 4MV /V 5V 44V 5TV B #& ' -V T4V 0V 4BV 55V T
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
64/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M4 T4
D 1 6A6L ] T/ ; TBBM # TBBB
& 6A6L 9 # # TB:
D 6 # ! #
' 1 !
# ; + ! #
( $
1 ## + D 6
>6D & # ' TBBT 6A6L 9
## >6D : !
6 # ;
>6D TBBT ! + >6D & !
+
0 #7 /4/ TB/ 5- TT4 40 B /%# 4M/ TT /B T4- - 5 #7 /-- 4 T/ /M - 5 %# 405 T / M T 0
D 1 6A6L ]T TBB4 ; TB55 # TBBT
$ + >6D = ( !# + >6D ! >6D ' I ! 6%W ; 6 # # ) $ + D 6 >6D + # < & 5
"
# $ %& '( ) ( #& 5*+ #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
65/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M/ T4
># /B 55 M4 4- /0 4 M5 MTM3 T0- TBT T/B T//
6* TB5 -TB TMB TB5
# G -2"".& 9>: M- BB 50 --MD 6 98: 4T/ /M -5 -BTD 9 : 44 TT4 4M4 T5TJ 96 2 Z: 0 TM -5 5W 45 TBB BB 00D 1 6A6L ]T TBB4
&% 6D ! $
* 9-TBV:
& ; $ + 9D 6
W
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
66/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# MM T4
9T:
D
DT
D-
9-:
>
6 ; +
! ( ; >6D
# &
+
+
% ! A .T + 6%W $ $ + B
2,,, ' %#
'%#
6 -- --M D 1
44V MV
D , 40V /4V D MV -/VG #5 5F% V -V %+& -V /V#FG 40V MV H( +
T-V 0V
#FF 44V TV ( ,& & -/V /V#F' 0V TBV %+ >( & G TBV TBV% V 4V 9( 1 TV -MV
I;=:;% 5V 0VD 1 ' A
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
67/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M0 T4
I ' 6 >6D #
#
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
68/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# M5 T4
6 9V:
D6f>6D
9V:
W 9V: D
9V:
D 9V:
D 9V:
D 9V:
4( 5,&
2 A 2 A
# 5(
C" " 3 C " 8
T TT 4 T4 T 5
6# D -5 T T T T3
- / T TM T TB 4
0 T T T T
& &(
C C 2 2 C "
# B T- T4 T5 4 T
B 4 T T
T 4 0 4 - -
4+( C " " ! (# Ag - T T (# ( 4 5 M / T (# 2 6 T - T (# # 90V:
+ >36 40V # # * 5V $ O + # & *
# 8J3 DD(( #
& 9 #: $ ? C
V + >36 + # &$# #
! ; & & + + # I 9 H H :
6 >36 ; * $ ' ? + $ -+*
Les enseignements
( $ # # ; (
# # $ & # $ * 6> 6DD ! + $ ' ' & 2 * H #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
70/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0 T4
Une diversit des cursus de premier cycle, malgr des rgles communes
I ! # ! # 6%W H # * 9
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
71/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0T T4
< " ?< ?< " ?< e & # 7 # #+
7
6 6%W + #+ D #
T+
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
72/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0 T4
+ -M T/ $+ 4 T-/ $
B// ! 4/ H T ! / T! - # T
! 4
I # +
9T4 : + 9T : $+
95 : $+ 94 : 6%W
Les dysfonctionnements
( ! # # +
( # + ! #
# ! P+
>2D6 & # H !
%2A # H
+ # ( 1
$ (
+
Problmes gnraux
Une lisibilit souvent insuffisante
D $ 4
+ &9( ! " !+ !!
% 3 E ## +
# T +* 9 (%3 #+:
1 ! ; = L ' !
= )
4Y I 4
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
73/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0- T4
8 f / 96> 6DD: J
Morcellement des cursus et mauvaise articulation des enseignements
* #
# & * I
#
# 6 '
# $
6 #$ 9": $ # 9J: +
$ + 1 # J *
# ! $ ; ! " !
Problmes propres lenseignement de certaines disciplines
Des enseignements de base trop dsincarns et techniques
*
H ' %2A !
& + $
T* + A*
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
74/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 04 T4
+ * # " J
" ! # 1
E + J
! $ ! $ %
$ ## # &
+ ' ! # >
H + H
# # $
I $
(
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
75/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0/ T4
< #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
76/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0M T4
& 9 : #
6 * $
$ # #
F &
6 $+ * *
Un enseignement de lHistoire de la pense conomique trop prcoce
&Z 3 6 # *
I + + $#+
) C *
$ D ! # $#
+
# ' 2
+ #
)
E Z36 ' # ! [* !
# E
$
Le problme de la transition enseignement secondaire-enseignement suprieur
& $ # 9
D6D: # 6
+ 6D
$ ! +
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
77/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 00 T4
$ + ) #
# # D6D $
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
78/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 05 T4
L ! # '
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
79/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 0B T4
Chapitre 3
Les expriences trangres
L !
# ( + 2 &
! # * $ '
6 * ' # 1
$ $ ' #
? # ?
+ @
" + *+ $ +
$ #+ +
# # I * $
6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
80/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5 T4
# ## "
$ $ *+ $ + #
*
+ #
Une vue densemble
F T * 98# 6# W
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
81/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5T T4
@ ?
9 ! : 9 !
!:
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
82/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5 T4
# # #
> * &
$ !
>
J * *+
! D *
& # # 9 ! #: K
*+ 3 # $ ## , *#
! # 6 #
$ * ( *
! ! ! # 3 *
$ ! 2 '
* &* 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
83/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5- T4
$ 9 : ' E 3 ! $ #
& # #
3 93: 6 # + +
#+ 2
$
+ & #
#
#+
3
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
84/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 54 T4
La recherche
& $ + 9
# * :
3 +
1 ; '
!
% % & 8$ J # TT # - * & $ $ L J + $ * #+ # & # $ + % ' + # & # ' ( ! * # # * * #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
85/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5/ T4
T0+1 FD66 9( F D 6 6: 9+ :T5+ 1 ((( "
TT-
+
1 % 3 ( 9-
+
:TMT+1 8 " 9T+ :TM5+1 6F3 96 F 3 : 94+ :TMB+1 6Z6DD 96 Z 6 D D: 9/+ :T0/+1 (FD6> 9M+ :
"# # 2 $ $ " * # * # #
& # J 1 * % " (( ! /+ % #*
! &+#
#
6 $ 9 % &:
+# # 3 3 & W
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
86/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5M T4
P &$ *
6 ( T + 9
: & #
%&8 &$ #
$ * # S#
# &
6 + 5V
+ T
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
87/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 50 T4
Les enseignements
& $ 6 + %&8 # >6 C $ 9 # +: $ + & # 6 # # ! + #
& + B- ?G.
# 1 7
& 7 ! 7 $ ( 7 ! 7 + # # *
#19&2 TB- 6 D* 6 # # # &76 ! # # I 7 ^ ! ^ 7 # #1 #
' $ = B
D 6 = & ! 7 $ $ 7 + & # 76 # 7* 7+ & * 7 > # # S# ; 7 & D # + 7* 7 "' ! 7 7 $ 7 *+ + ! # $ 7* D 1 QQQ
Les enseignants
4 + +& =+
+ / , =&
K ,( + +7
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
88/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 55 T4
.& =+ 1
1 & 1 L,
( $ &
Le dpartement dconomie de luniversit de Lige
Le contexte
& 2 6 W D D % &+#
+ TBB !
$ & + *
9+ : #+ T-B TBBT ! T0 TBB5
BB. * #+ # 94:
& # H
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
89/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# 5B T4
Lorganisation des cursus
% ; E
* !
&
# $ ; 7
' &
6 9+ !
: >* e
! ^6 ^
7# ^>* ^
7 # # $
6 ^e ^ #
7 7
Les enseignements
3 $
8# $ 7 9 $ :
# 7 +
7# 7 7$ 7 #
6% PQ
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
90/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B T4
6 7e 7# $ # ! T
( $ # *
% ! &+# $ $$ 1 # #+ * ^ ^ 6 $ + ! !
% ' + //V # # +
$ 6 TMV 7 $
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
91/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# BT T4
LEspagne
& *+ # #
# ; $ 6#
! 8 C $ T
1 > 8 3 2
F + "
2+ 6"2( ! " # # #
E
Le programme de Master du CEMFI
( # #
; $ +
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
92/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B T4
& 5+ ( > 5+ >)4
5 9 # $:""" D
# 9 # $:( " (6
9 # ! :6 " ((
6 2 (2
P 9 # ! :6 6 ("2 ((6
$ 9 # ! :A#
3 D "#
& ! *
> #
6"2( $ 6 + #
$ # 6# 2
Le recrutement
& # #
! 93:
9&D6 I$ " # A # : &
$, ! ' $ %
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
93/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B- T4
9$ )= $# +
& # # #
!
Autonoma Barcelona
& # * # $ * $ ! & ! E 2$ + # + * 1 6 >
La filire Economie
& + ' 1 6 W
>* 6 6 ( 6 3 I
+ +
> ' *+
$ +
& # 1
&
+ j j 76
& + # ! #
& # #
# & !
#
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
94/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B4 T4
Le recrutement
& * + >
3 2 !
8 # &
O# # #
$ # 9* : '
$ 1 J J Y$ 6 (
Les Etats-Unis
Le contexte
& *+ $' + #
# & # #
# $
F $
3 # * *+ ! # # (
$ 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
95/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B/ T4
( # *
+
##
# #
Le rayonnement des tudes doctorales
& 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
96/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# BM T4
+
, "
Les enseignants
( $ $ '
& 9 !: $
93: & #
9 != $ 9 !: (
9: ! 2 & + #$
# &
* + # 1 0 ! -
#$ +
% # ) #+
# 7 * # ! 7$ # 7$ ( 7$ 7 + + 7 1 7# 6 * $ # 7 7 $ & *+ 7 + 1 7 7# 3 ^^ ' ! & 7 9^^: 7 7 ! #7# * 9 ^^: # 7$ ( # 9 :
# ; D # $ # 3
( * 7 %D 7#1 7# 6 + C 7 7# 9 ! : ! ! $ 9 $:
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
97/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B0 T4
LUniversit de Chicago
Le contexte
& % #
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
98/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# B5 T4
Le contexte
& "(J ! # ! ! > + + # $ $ # 3 * $ # 6 # ! + $ ! $ $ & # )
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
99/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# BB T4
3+ e
J 2 ( (( " > e
J 3
Lorganisation des cours
& O $ O2! + ! & 96= $ # # !
% ! +
& ## # +
# 9
:
%
LUniversit de Princeton
Le recrutement des tudiants
$ J 9D>J: 6 T-
T-V D T-V 9M/ ! 0V: 3 >
T ! 3 + +# 3
9 : + #
9 : & 7+ ! k/ 4 9 T0 22:$ 7 k0 # 9 : &
1 + J
7 +
% + # 7
9' : 7 7 # 9
: ' 7 A 3 ' $
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
100/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T T4
:
8 D # 98D6: $
& $ +
& * 5 4 ! 7 4 & $ +
9%!%: # ^$^
+ # 9
: 8>1 T 7# T 7 T 7
T 7* #
& 8D6 + & $
! 7 * # #
# XQ X D 3 3* (
D D 7
> $ + 9: $
! $ 7
& 7 2! + ) + #
+ &
$ + 9+: L 1
& 9 :
& !
2 % $
# ( 7
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
101/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TT T4
# $ $ 7* 7
9* : 6
' 9 : D $
+ +# -M
Royaume-Uni
& *+ # E
3 ##
$# G >#
> L 93 L>> $ :
& ! +# 1
I #
C & *+ D
+
+ !
# 9 + $
: & *+ $
! #
-M 3 # 7 7 ( 7# + 8 , # + 9 $ + DQ # : 7# 9 : Y7$# 7 ! *% # J3 9* T J3 T : 57*1 '=( ( 5 ?19
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
102/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T T4
LUniversit de Warwick
& % XQS 8
!
TT 9
: + # 4
$ # ' & J T ! T/
6 # 1 T
! !
# # + (
$
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
106/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TM T4
$ # +
# 9 :
& + & #
# 9
: & + $
6 E ! T
T ! 93: !
8 $ 9
:
Les Pays-Bas (Tilburg)
&% J# $ 3*
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
107/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0 T4
# P $ ! # "> "D
2 & c !d ( -. *
& 2 e W 3 "> 9 4/: 3*2D6 - T:4 D W>
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
115/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TT/ T4
* ## I
# 6>
! I # #
6> 6DD ; 6DD
6> * # + ! !
# C + 6> '
+ 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
116/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TTM T4
Organisation et contenu des enseignements
& # ' ## !
# # &
$4/ !
'
Aspects gnraux
Renforcer la dimension propdeutique
( + * ( # 1
+ # $ 9 :
' 3 !
! L" 9L ! $ ":
# ! $ $ #
$ +
* ' ! # + *
1 ! &
#
E
## T*
*+ l b + -+* & '
%2A 4M ) # # $
4/ G + %2A + ! # # ' # ! + 2 * 6 ( $ ! $ ! $4M3 # 63D 1 l >* b 6# D "+ 6 F TBB5
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
117/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TT0 T4
+
2 ! %2A 9 $ A J:
*+ 9 D 6: #
Faire des cours intgrs
3 * $ + 9
: #
l $ b 1 ! l b
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
118/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TT5 T4
*: # $
#
" J 2
# J $ '
! # # 1
l b # * $ ! $40 ( #
# $
" # $+ C
$ ! $ >
$ ! # # ! #
/ ! # +
# & *+ $ #
# ! #
! $ '
& # $ # '
# $ 3;
# G $ $
# $ + T* 1
$ $# # '
## 9+ + ! : !
' T* 9
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
119/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TTB T4
# G4B * #
# ## 9J # /:
# ' l b
9 : T +* +
8JD.%J ! (
# 9SK# 8& Z6
: " '
E T* &
# ! ! 8 #K $
I # $
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
132/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T- T4
I
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
133/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T-- T4
Lvaluation des enseignements
' '
, /"
" 0
! 1 '
" 2 '
! 3 2
4 )'
' "
' 5 '
" '
'
1 "
& +
> ; #
! ##M- ! *
+ + ! # $ ( #
#
M- $ ! # ; &+
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
134/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T-4 T4
Lvaluation des formations
> *+ ! # "#
+ ; + *
$ % !
' &
!
*+
6 G A*# 6 6# D
! F 6
& +
9 $ : $
& +
M4 ;
$ # 9
: & $
# 3 ! >#
6 $ #
& $ 9l # & "+
! # ' #
!
M4&
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
135/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T-/ T4
! G '
> ># 6 ' I # *
$ # 1 # $
>
"+ 6A6L
& *+ #
; #
Promouvoir la qualit : le statut des enseignants
& #
3 # # ## #
! $# *
&
G & + # 1 #
Rmunrations et charges de cours
Des rmunrations insuffisantes
D # * 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
136/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T-M T4
$ K#
+ # *
+ %
E
# > $
; l b #+ ;
$ *
'
6 # '
$ ## 1 * '
$ ! # 3
! #
! ## $
6
!
% # $#
# *+
Des charges de cours trop lourdes et trop rigides
( # # 9# ) #
5 : # #
! 1 - V #
$#
3 #
3 # # ! T* $
l b # ! # 9
*: # ## 9 $
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
137/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T-0 T4
! : +#
( # (
$ # + + !
L 9: $#
# ( ; #
# # l b E
M/
&% +
#
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
138/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T-5 T4
+ #
Le recrutement
& # %
! # $
l b E
# MM "
*+ $ H ! ! H E
Le recrutement des matres de confrence
& l b E
+ ( $ +
! * + !
& + $
& ! +
# 1
##
@ $
& +
' ## # '
' # # $ C
# > $ +
MM P+ ? 9$ : S " A $
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
139/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T-B T4
$
& + ' *
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
140/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4 T4
l b # 9
: $
! # $
!
Le recrutement des professeurs
& *
# ! ## $ 6
$ $ $
3
# 1
( l b
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
141/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4T T4
% ! + !
# 6 $
# ( *
! K
( # # * # *
2$ *+
$ ##
+ !
D
$ $
(
9 #: #
!
D ! $ ! '
6 ## !
+
Donner aux universits les moyens dune politique de recrutement
$ $ #+ #
# $ #
& + ! # $
" $ *
+ ( !
# !
" # G #
# 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
142/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4 T4
* $
@ (
# # $
#
+ $ 2 * #
&
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
143/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4- T4
& +
" !
# 2 #
$ * I6 6 TBBB #
! T V 3(8 / 4 22 +
+ ! 0 V 6 0 V
4 V T0 V
" ! TBB 9 TBB0 $
: 2 90T5 k: +
! * * I6 95MT k: !
># 9B40 k: 3*
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
144/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T44 T4
>$>$ T 1
! " # $
% &
' (
! "
# $ % &
) " * +#( & '
& (
) ) * ) &) # $ & +
&
, + (, %
- . . &
#/ & $
- . & /0 #" (. & 0
. 1
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
145/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4/ T4
&
' ' ,' 1-2 '34- 5"652 7 '727 -2'8" ''-2 5 ' 23,'%
"! # # ! ) +% 9
! %
+ 2333 # 4 2333$ 433 #!.1 5 + 6 !.1-! !7!11 % 8. % 9 % ,& :1 ; # .% > #". ? ! ) .
# " ## + .% : @! ' .! " 3 ! $ % A BCCD % ACD
33 5' 52-' , - 13 5"'2E3 5 "732
- @ ! & A +
# BBB$ & 6 &
+ "
) : :%% &
&
#!
$
: " ! :% ) ) " * & # "
$
"# "! . + %+ &
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
146/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4M T4
#) ! @ ) ) @ ) $ +
& ) C 2D ) ) C 2D ) & # $ "
,'1 A
%!,9,9.
#D$
+.,=!%!,9,9.
9@:
% +
7? 2C!38
6 TB/T ! # 9 # *: % + ! 1 3 [ [ 0 : " % ' &9(
% 1 ' I # 6 ## 1
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
147/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T40 T4
%%' 3 +
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
148/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T45 T4
&7 1 7$ 7 7
+ ! # 7
&7# 7 + 1
7(FD66 E & + + 7 #$ $ $' E # 7 7* 7 + ! 7
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
149/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T4B T4
> *+ + !U l , b #
& ^ & ; # "+ ( ! ; ! ' 1 $ 6%W 6%W 6 ' ' * 6 * 3* >
^h9=3 J'= "+ , * J "+ ^
44 . + 9,
6* # ! 1
/- $ - h 0/B J (( 1
/- $ h /MT 6* l ! b 44T 3 (( l b '
& + ! + *
+
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
150/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/ T4
J= "+ ; # ; ' D $ ; #+ 1 + J + J D $ ; # ! ' '^ ; J=
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
151/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/T T4
# # M - M I ! MT5 # , * //M J 6 * * T4 B # # J / / I ! M-0/ # , 4-B J
* # D *
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
152/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/ T4
Une anne de 2nd cycle Avant... Aujourdhui Aujourdhui(Petit UFR)
Etudiants 600 600 120Nombre de groupes de TD 20 20 4Cot d'un TD en heure q. TD 390 390 78
Nombre de cours 14 10 10Nombre de TD 9 14 14Cot des TD 3510 5460 1092
Cot des cours 882 630 630
Cot total de l'anne 4392 6090 1722
Dotation san-Rmo 4320 4320 864
Dficit 72 1770 858Dficit en % de la dotation 1,7 41 99,3Norme San Rmo 7,2 7,2 7,2Cot rel par tudiant 7,3 10,2 14,4
Heures d'enseignement par tudiant 637,5 609 609Avant... Aujourdhui Aujourdhui
(Petit UFR)
Dotation San-Rmo de la filire 19980 19980 3996Cot rel de la filire 19908 28650 7746Dficit de la filire -72 8670 3750Dficit en % de la dotation -0,4 43,4 93,8
$ * , B M 6 * ,
T 0 # ! 8 @ %
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
153/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/- T4
c3ZIJII3(6 2IA"%&>(A6 A6FF6D ( d
% 3 P9 % %+9 , T+=
-P%%. I97?MB
& L>> TBB0 6 # # >#
( F G% R
$ % #
T/ $ * $
## & ; L>>
9 J'' % 3= % " )% % + ! %
+:
3 L>> $ $ 1
< # 9 : ?
< # H ## 9 % : ?
< # 9 ! %: ?
< 9 !! : ?
< ## H + @ 9 : ?
< ; H
9 %:
& $
MBI 1..QQQS. I * $ # & D 6
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
154/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/4 T4
9 $ &
T 9 ' : ! 4 9 : &
!
% 8 71 ?1 G -
9.
& 5 4& 6 T5 7 # T
& 2 D D 3 6 4 & D 6 B
*+
3 9 ) # & * P % ? + # 9
D ! 2: 3## & # 7 # # # 2 1 3>JWD 9 # : 2 & - 7 7 # 2
&*K,
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
155/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T// T4
&
7 7 ! ! ! 7* ! ## > + # 7 7 $ 7 ! $ 7
$ # 7* + ! # 7 I # 7 ' # # ! $ + ## + & # #+ # # !
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
156/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/M T4
& # + 1
4
=&
3 $ - - - -6 # $ B -D 7 -W# MZ 4/" # $ M M( ! # -D ( $ - -
&&& # & #
4 =& 5
J ( $ - -J ( $ - -
J ( 4/"1 $ - -"1 $ - -D (( $ M MZ $ - T/>* -6 7# -
># T # MF T # MI> ( M
6 ! 1
6 ->* -D * -
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
157/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/0 T4
& %9
4 =& 5
J (( $ 4/ -J (( $ - -" $ - -6 $ - -e ( $ 4/ T/e -L -
># # MF # MI> (( M
4 =& 5
( J J* < -6 1 -J (( -
># - # -F - # -I> ((( M
& T# 9 $: # 3 # 3 ! $ 3 3 3 Y* " ! *+ # Y* D 9 / ":
&& * %9 U V
,$
4 =& 5
e ( - $ 4/ 4/2 ( -
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
158/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/5 T4
,$
4 =& 5
J -" 4/e (( -" 8# 9 : -e 1 -
&& *
,$
4 =& 5
e ( -2 ( -"S# - , $ - -
! "1
4 =& 5
e -
2 (( -( # $ - -" # $ - T/"S# (( -
>$ 5 1 $
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
159/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T/B T4
e ( - T/ " W)6 - T/ F
& *
$ ! 1
! %e S# - < " &W 4/ < " J + - < " "
! >* 7 - < Fe (( - < " W)
3 #- < " *
T e - < " 2e 4/ < " 2e - < " 3
& # /
% 7
! %
D < -
! D < -
T D < -
% ! 1
> 7 4/ Y
#+1 A # * n o
< p#
< >n n1 *
< Jo )j n
< >n n1 *
< Jo )j n
>
"%* ( 3 A# *
>
" (" ((( 6 #
D 6J
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
164/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TM4 T4
"J
)
2 (2 ((AS # 6 S#
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
165/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TM/ T4
>$ T 1 > 8
)44I *6*>4-.
/
& # 6 $ q ! 1
r I 76r (j 7r W jr 7 r J+ 8 76*r (#j + ! ! )
Z
% # & 76 %>8 7 ! 6q "+ Lr $ 6 (r 6 3s >! Jr 6 Wj
0 *[ 6 & !!!7!! I% > 8 f 3>>% /BT
8$ T 4 f 3>>% /BT
> r 3 7 # / *r 6 #
> # r Jo + 6 f j f r 3 7>j j 76 f j
[& 6
4 *
-
*+ * ,+[
3 TT/ 4/
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
166/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TMM T4
4# 7j # ) #t1
>! 6q "+ L $ 6 (
6 3s >! J 6 Wj
%+ +\
r "! ( ((r Zq q r (j r Zq q 76*r 6 9: ( 7r or " ( ((
r " ( ((r 6o ( ((r 6 9: ((r 6 *r 6 7
r " ( ((r J+ #j 7r 6 sr 6r " ( ((r 6 r (j 7r 6 7 *
r " ! 7r J r Zq q !r 6
%+ 1
r Wj sr 6+# 7r Wj r >! 7r 3! r j j (r >! * #)r >! +#
r j 7+r j 7r J r 6 r 6 r # jr 6 r Wj r Zq qr " q r " #j r 6 jr Zq r 6 s r 6 ( ((r $ q
r r 6+# j o qr (#j qr s j r J 7r qr J qr 3
r >! #j r 6 #)j #jr I#)j r 3j q 7r 3o $ 7r D r D# #r " +r 6 !r " r "+ 7r (#j q r 3o r J 7 sr 6 9 #j: 7 s
%+ ,+[ 8
)44I >+ G
- 0%[ [ 0.^& + 7s ^
>q
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
167/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TM0 T4
% 0H +
& j #j 7#)s 6 71
r Wj 7 r Wj !# #j r Wj 71 j #or 21 r > r > 7 $ )r j 7
? + + & # 2 + 6q 6 %>8 # o 6& j $ j # ! # #t1j 9"#: 2. )j 9"!#: 6 6 J 7 # # # 7 6 Dq 3# "#( Wj 6 3# j 6 % 8 f 3>>% M4-
8$ T 4 f 3>% M4-
> r 3 7 # / *r 6 #
> # r Jo + 6 f j f r 3 76 f j
[& >j j 76
4 *
-
*+ * ,+[
3 T-0/ 4/
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
168/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TM5 T4
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
169/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# TMB T4
>$ TT 1 % #
4
X* D* 6=
6 S
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
170/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0 T4
( # # S Q Q
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
171/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0T T4
199. Introduction to Macroeconomics.Economics concentrators may use Econ 198-199 tofulfill core curriculum requirements only under circumstances described in the previous
Program Requirements section.8* Q* * * %D *# * #Q? * S# 2 A D*? # $ ? $# *A. Sanderson.Winter.
200. The Elements of Economic Analysis I. PQ: One year of calculus.Students registeredfor Math 153 or 163 who have an >< average in the first two quarters of calculus may, withconsent of instructor, register concurrently for Econ 200. J * J * ) #
# J *)# Q # Q # 2* QD Q $ # (
$ S # # * #M. Duggan, B. Salani, G. Tsiang,Staff, Autumn; M. Dey, Staff, Spring.
201. The Elements of Economic Analysis II. PQ: Econ 200.J 6 J S Q Q J *
* J * # * QJ. Campbell, Staff, Autumn; D. Heller, J. Perktold, N. Stokey, Winter.
202. The Elements of Economic Analysis III. PQ: Econ 200.> * * ### 9 *: ### *
Q ### * J Q * *R. Lucas, M. Yorukoglu, Staff, Winter; A. Vissing-
Jorgensen, Staff, Spring.
203. The Elements of Economic Analysis IV. PQ: Econ 202 or equivalent.J * S# * * * S# * * S
Staff. Autumn, Spring.
205. Decision Analysis and Probability Models. PQ: Econ 201 J
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
172/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0 T4
* S # Q S R. Myerson.Autumn.
206. Topics in Mathematical Economics. PQ: Econ 200 and 201, and Math 196 or higher.J *1 Q S
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
173/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0- T4
J * # D Q * Q
O. Attanasio. Spring.
221/321. Colonization, Servitude, and Slavery: The Early American Experience. PQ:Econ 200.J * * > SQ# Q * J 6# S# ) YQ$ * * Q # #Q
S * Q D. Galenson. Winter.
222/320. Topics in American Economic History. PQ: Econ 200.6 *
> * J* ) * S
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
174/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T04 T4
## Q * ( * * * Q * * J # Q* # * "* * # S
* $ * $ # # Q# # F. Velde.Winter.
231. Topics in Macroeconomics and Finance. PQ: Econ 201 and 203 required. Econ 210and 211 recommended. J # *) * * & *? * *? ## ( ? *
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
175/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0/ T4
# J# # * * ## J Q #
# $ # S S T55 * D # > T5B TB- * TB0 *B. Jovanovic. Spring.
256. Problems of Economic Policy in Developing Countries (=Econ 256, PubPol286/375). PQ: Econ 201 and 202, or consent of instructor. J * * * # J #Q *# # ) $# # L. Sjaastad. Winter.
257. Topics in Chinese Economy. PQ: Econ 201 and 202 required. Econ 210 recommended.( * * * * ( Q TB4B TB05 * TB05 #Q Q # D. G. Johnson. Spring.
258. Korean Economy. PQ: Econ 201 and 203, or consent of instructor. J Q # [ * * *# 1 9T: 9: [ X 9-:
94: 9/: #
Staff. Spring.259. Brazilian and International Economic Issues (=Econ 259, LatAm 259/359). PQ:
Econ 203 or consent of instructor.8) Q7 # J TB4M TBB4 # Q 8) # # * )# J * ? # # ? Q ># J # * A 8 P# 3 6Staff. Winter.
260. Introduction to Public Finance. PQ: Econ 201J $ *
$ * %D $ * Q * S Staff. Autumn.
261. Economic Analysis and Public Policy. PQ: Econ 201.J # * # # 3* # # * 8 * ># *) * # # 3 # Q # * D. G. Johnson. Winter.
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
176/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0M T4
265. Environmental Economics (=Econ 265, EnvStd 265). PQ: Econ 201 or consent ofinstructor.J
J $ #* # S Q 8 I QH. Margolis.Winter.
270. Introduction to International Economics (=Econ 270, PubPol 270). PQ: Econ 201and 202, or consent of instructor. J Q *
1 J # ? * #? L. Sjaastad. Autumn.
271. Introduction to International Finance.PQ: Econ 270 J $ * Q Q *) Q J * $# * * # * X * S # & > 6 6 Staff.Winter.
273. Regulation of Vice (=Econ 273, PubPol 273). PQ: Econ 200. J # * Q S# S# ## $ # ># $ ) #) J QS * * # QJ. Leitzel. Spring.
277. Health Economics and Public Policy (=Bus 857, Econ 277, PubPol 283/383, SSA477). PQ: Econ 203 and 210 with grades of 8or higher, and consent of instructor. J
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
177/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T00 T4
*) % D Q #D. Meltzer. Spring.
278. Public Policy Analysis(=Econ 278, PubPol 222).PQ: Econ 200. PubPol 221-222-223may be taken in sequence or individually. J Q # 6 * X$ Q S S* * ### # J # Q # 9 # QS: Q # # *J. Leitzel. Winter.
279. Economies in Transition: China, Russia, and Beyond (=Econ 279, PubPol 271). PQ:Econ 200 or consent of instructor. J ##
* A J * ##^ ^ P # ) ) ) *) * # X ## ^# ## # # S * * D *)# * S. Levitt. Spring.
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
178/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T05 T4
297. Undergraduate Reading and Research. PQ: Consent of directors of the undergraduateprogram. Students are required to submit the College Reading and Research Course Form.
Available for either 3or letter grading. D. G. Johnson, G. Tsiang. Autumn, Winter, Spring.298. Undergraduate Honors Workshop. PQ: Consent of instructorD. G. Johnson, A.Sanderson. Autumn, Winter, Spring.
>$ T 1 J " ( J#*
Undergraduate Study in Economics1999-2000There are many ways in which you may study economics as an undergraduate at MIT. If you areinterested in sampling the field, consider using economics to satisfy the Humanities, Arts, and SocialScience requirement. You may decide to take only one or two economics classes or as many as six. Ifyou want to study economics in greater depth, you may pursue a major in course XIV. The majorrequires approximately one year's work in economics, in addition to the General InstituteRequirements for the bachelor's degree.Rou may even wish to pursue economics as part of a double major. Because economics analyzeschoices in the presence of scarce resources -- a limitation encountered by all but a few individuals andfirms -- it finds applications in a wide range of fields, including business, engineering, law, government,and everyday life!
Aims of the Undergraduate Program for Majors
The undergraduate curriculum in economics is designed to:- provide a firm grounding in modern economic theory;- instill the capacity for independent thought about economic policies and problems;
- develop the capacity for quantitative research, and- provide basic descriptive knowledge about the US and the world economy.
Undergraduate study of economics is not professional training in the sense that undergraduatetraining in engineering typically is. Rather, it is an introductory study of a particular discipline, muchmore comparable to undergraduate study of biology or physics. Some recent graduates of theEconomics Department have moved directly into employment in industry and government. Othershave gone on to further studies in law, business, economics, and a variety of other fields.
Economics as a Double Major
Some undergraduates may wish to combine economics with other undergraduate majors. Theeconomics curriculum is particularly well-suited to use in double majors and has frequently been
combined with mathematics, physics, civil or electrical engineering, political science, and other fields.A student must satisfy all of the requirements for the economics major and offer 90 units of credit inaddition to those offered for the other major.
The Undergraduate Curriculum
The Course XIV Program leads to the degree of Bachelor of Science in Economics. In addition tofulfilling the 17 General Institute
Requirements, an economics major must take the following subjects:- 14.01 Principles of Microeconomics- 14.02 Principles of Macroeconomics
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
179/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T0B T4
- 14.03 Intermediate Applied Microeconomics or- 14.04 Intermediate Microeconomic Theory- 14.05 Intermediate Applied Macroeconomics or- 14.06 Intermediate Macroeconomic Theory3- 14.30 Introduction to Statistical Methods in Economics- 14.31 Econometrics or- 14.32 and14.33 Econometrics and Econ. Research & Communication- Thesis- 60 units of Economics Electives (or five full subjects)
Courses 14.01 and 14.03 or 14.04 provide a strong background in microeconomic analysis, and 14.02and 14.05 or 14.06 do the same for macroeconomics. These are the two broad and fundamentalareas of modern economics. 14.30 along with either 14.31 or 14.32 gives a grounding in techniquesfor analyzing data and testing economic models. 14.31 and its replacement 14.33 require a term paperwhich analyzes a body of data on an economic question.
The 60 units (or five full subjects) of electives may be satisfied from the following list of undergraduatesubjects designed generally to enrich the background of the student in economic institutions and theanalysis of policy problems. Especially recommended are those that are designed for more advancedundergraduates, with the prerequisite of intermediate microeconomics or macroeconomics. Thesesubjects include 14.22, 14.29, and 14.40. The full list follows:- 14.11 Topics in Economics- 14.12 Economic Applications of Game Theory- 14.20 Industrial Organization and Public Policy- 14.21J Health Economics- 14.22 Organizations and Contracts- 14.23 Government Regulation of Industry- 14.24 Law and Economics- 14.25J Aerospace Economics- 14.27 Economics and E-Commerce- 14.28 Competition in Telecommunications- 14.29 Topics in Political Economy- 14.40 Advanced Macroeconomics- 14.41 Public Economics- 14.42J Environmental Policy and Economics- 14.48J Economics of Education- 14.54 International Trade- 14.63 Labor in Industrial Society (HASS-D)*- 14.64 Labor Economics and Public Policy- 14.65J American Living Standards and Income Inequality- 14.70J The Development of Medieval Economies (HASS-D)*- 14.71 Historical Perspectives on Current Economic Issues- 14.72 Capitalism and Its Critics (HASS-D)*- 14.74 Economic Growth and Development- 14.75J Theories of Economic Development- 15.401 Finance Theory I- 15.402 Finance Theory II
>$ T- 1 XQS %* $
?1 ]^O( + G#
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
180/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T5 T4
How undergraduate courses follow pathways (for entry in October2001)
) 9 # 9 = 96 " T
" T" D 8 X 6*I
" " 6I
A > 6III
" g 6 9 6 *:
( L 63* > 8"
" " 6I
A > 6III
( 6 6 T" D > 8 ( 6*( ># g 2I
6 6 D 6( 6 TI
A > 6( 6 II
" g 6 9 6 - *:
" 6 " 6 T"
IIII
6 g 6 Z 6 T" D > 8 X 6*( 6*I
6 6 D 6( AI
8 6* *III
8D 6 6 D 63 J* ( AI
"S# 6 3*( 6 ( 6 D*TBT5
6 3 g ( 6 T" D > 8 ( 3X 3
8> 6 3 J*( AI
"S# 6 3*3 J* 6(#
G
J 2 R Q *
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
181/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T5T T4
J *
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
182/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T5 T4
>4 # * * Q Q S * S#
>/ S! , 'J #H* #>/T * * Q #
>/ * Q # H S #* S# Q #
# ,OJQ # Q # DD& Q QHQ* S#? # . Q # * S# # QS H
# Q #? # # Q# # QS Q* Q # Q
2Q# $ # Q * Q " S Q DD& .T" S HH Q Q " S
3 # G, 3 * Q * S X #* #
? * **
?19 1^
1^J # $ $ # J #
Q $ Q : X S $ # $# # Q # X $ 9# Z* TBBB S# * # Q * : > $ Q Q X 8 S #
( Q # ( "* TBBB 3 Y 9>*Q*: Q X * # # # S
?19 1^J %* 2* 8 $ S Q Q # * X # * Q # * Q Q # # * *
>$ T4 J# %*
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
183/184
+ -.-./ 01/ . 2 .3# T5- T4
, 6 ! > - B #'- '1$
& , 6 E F ! 1E & '- '1 & 6 ,
, 6 ! > - & & F 1 & 7B '- # 2333" G433$ .9 B !" '- #9 >9 ! H 6 > 1$ B '1 % # ! >$ , = - = +
1 & & & 9, , & EB & & E
Key subjects in EconomicsAll over the world the study of economics comprises five key subjects:
microeconomics: how do markets work?
macroeconomics: how do economies work? (Insight into the history of the economy andsociety plays an important role here)
monetary economics: how do financial markets and financial institutions work?
international economics: how do trade relations and investment relations between nationswork?
government and markets: could and should a government influence a market economy?
Doctoral in EconomicsThe afore mentioned key subjects will be discussed in the 'basisfase'(the first 1,5 years of the study).Subsequently, the next years of study will be devoted to integration (2nd year), knowledge broadeningand deepening (3rd year), and finally, specialisation (4th year).After the 'basisfase', the staff of the Department of Economics provides courses on all major subjectsof economics:
general economic theory and history of economic thought
theory of public finance
international economics
structure and policies of international organisations
money, credit and banking
development economics
political economics and social order
industrial relations
environmental economics
7/22/2019 FItoussi, Rapport Au MEN
184/184
transitional economics
regional economics
economic history
!"#
$ %
Top Related