8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
1/77
^ym`cou Yc~myu
MHOk~kidchcss mf _CPs mh ^ymamubhg Cz~myu fyma Bhebk
^ym`cou siabuuce bh ~kyubkd fdfbddachu mf ecgycc mf Ikojcdmy mf Isbhcss
Keabhbsuykubmh(
Shecy ujc gbekhoc mf _iabuuce Ir
Ey Ymm~kdb _jkyak S@@WKD
*Jcke mf Ec~kyuachu$ Akhkgcachu" :IIK-5>>?->2
Ec~kyuachu Mf Akhkgcachu
IBYDK BH_UBUSUC MF UCOJHMDMGR
Acsyk$ Ykhojb
Czu Ochuyc @kb~y
9>;;$9>;9
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
2/77
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
3/77
Kolhmwdcegcachu
Bu gbvcs ac baachsc ~dcksyc um cz~ycss ar ecc~csu gykubuec umwkyes Ey( Ymm~kdb _jkyak fmy
~ymvbebhg ac wbuj ujc m~~myuhbur um hecyuklc ujbs ~ym`cou$ wjboj jcd~ce ac um dckyh sm aoj
kimu ujc yckd wmyde sbukubmhs jk~~chbhg bh ebffcychu comhmabcs ycdkuce um ujc comhmabo pmhcs(
B wmde kdsm dblc um cz~ycss my sbhocyc ujkhls um kdd mujcy fkodur acaicys ks wcdd ks ujc sukff ku
dbiykyr khe oma~ucy dki wjm jks jcd~ce ac mh ujc ~ym`cou wmyl wbuj ujc hcocsskyr bh~us( Ujcby
omhsukhu s~~myu jks icch ujc lcr um my kojbcvcachus mh ujc ~ym`cous(
B wmde kdsm dblc um ujkhls ar ~kychus$ fcddmw omddckgcs khe fybches fmy jcd~bhg mu bh ubacdr
oma~dcubmh mf ujc ~ym`cou yc~myu khe fmy ~ymvbebhg fmy ujcby amykd s~~myu$ sggcsubmhs khe
chomykgcachu(
Jmwcvcy$ b kooc~u ujc smdc ycs~mhsbibdbur fmy khr ~mssbidc cyymy mf mabssbmh khe wmde ic
czuycacdr gykucfd um ujc yckecys mf ujbs ~ym`cou yc~myu bf ujcr iybhg soj absuklcs um my hmuboc(
S@@WKD
:IIK-5>>?->2
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
4/77
^YCFKOC
IIK bs k suc~~bhg sumhc um ujc akhkgcachu okyybcy khe um ecvcdm~ gmme akhkgcy slbdds$
bu bs hcocsskyr ujku ujc ujcmycubokd asu ic s~~dcachuce wbuj cz~msyc um ycvckdchvbymhachu(
Ujcmycubokd lhmwdcegc `su ~ymvbecs iksc khe bus hmu sffbobchu um ~ymeoc kgmme akhkgcy$ ujku bs wjr ~ykoubokd lhmwdcegc bs hccece( Ujc akbh mi`coubvc mf ~ym`cou
yc~myu bs fkabdbkybpkubmh wbuj ujc hcocsskyr ujcmycubokd bh~u khe um gkbh sffbobchu ~ykoubokd cz~msyc um csukidbsj k ebsukhoc dbhlkgc icuwcch ujc omhoc~u ( Ujbs ~ym`cou hmu
mhdr jcd~s ujc suechus um ubdbpc jbs my jcy slbdds ~ym~cydr khe dckyh fbcde yckdbubcs iukdsm ~ymvbecs k ojkhoc um ujc mygkhbpkubmh um fbhe mu ukdchu kamhg ujc ieer akhkgcys
bh ujc vcyr icgbhhbhg(
S@@WKD*:IIK-5>>?->2"
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
5/77
OCYUBFBOKUC MF K^^YMVKD
Ujc ~ym`cou ubudce Ok~kidchcss mf _CPs mh ^ymamubhg Cz~myu fyma Bhebk bs jcyidr
k~~ymvce ks k oycebidc suer mf fbhkhobkd s~cobkdbpkubmh okyybce mu ir S@@WKD*:IIK-5>>?->2" suechu mf IIK VB scacsucy bs bh skubsfkoumyr akhhcy um wkyykhu bus
kooc~ukhoc ks k ~ycyc{bsbuc um ujc ecegycc mf IIK fmy wjboj bu jks icch siabuuce(
*Bhucyhkd Czkabhcy" *Czucyhkd Czkabhcy"
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
6/77
IMHKFBEC OCYUBFBOKUC
Ujbs bs um ocyubfr ujku ujc ~ym`cou yc~myu Ok~kidchcss mf _CPs mh ^ymamubhg Cz~myu fyma
Bhebk bs ujc imhkfbec wmyl mf S@@WKD *:IIK-5>>?->2" wjm okyybce mu ujc ~ym`couhecy ar s~cyvbsbmh(
Jcke mf ujc Ec~kyuachu _~cyvbsmy
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
7/77
UKIDC MF OMHUCHU
_d HM UM^BO_ ^KGC
HM
;( Mi`coubvc Mf Ujc _uer ;9( Czcoubvc _aakyr 9
?( Bhuymeoubmh ?
5( Ycsckyoj Acujmemdmgr 3
3( Dbabukubmhs Mf Ujc _uer 6
6( Comhmabo Pmhcs
Ur~cs mf Comhmabo Pmhcs
Ycgbmhkd Ebsuybiubmh mf Pmhcs
7
7
;>
7( _~cobkd Comhmabo Pmhcs
Jbsumyr & Cvmdubmh mf _CP
Bhucyhkubmhkd Cz~cybchocs
;;
;5
;3
:( _CP bh Bhebk ;2
2( Fkous kimu _CP bh Bhebk 9>
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
8/77
UKIDC MF OMHUCHU
;>( Mi`coubvcs mf _CP 99
;;( Gchcsbs & Ebsubhgbsjbhg Fckuycs 9?
;9( _CP K~~ymvkd ^ymocss 97
;?( _CP Kou 9>>3 ?5
;5( Fmycbgh Bhvcsuachu & Fbhkhoc ?:
;3( Ujc Lcr Bsscs ?2
;6( ^cyfmyakhoc Khkdrsbs 5;
;7( Oma~kykubvc _uer Bhebk & Ojbhk 55
;:( Fbhebhgs 3?
;2( _ggcsubmh 35
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
9/77
UKIDC MF OMHUCHU
9>( Omhodsbmh 33
9;( Ibidbmgyk~jr 36
99( Khhczyc 37
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
10/77
K ^ym`cou yc^myumh
oK^Kidchcss mf scPsmh ^ymamubhg cz^myu
fyma bhebK
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
11/77
;
MI@COUBVC MF UJC _USER;"Cffcoubvchcss mf _CPs mh ^ymamubhg Cz~myu fyma Bhebk(
9"K Oma~ycjchsbvc Cvkdkubmh mf ^ymvbsbmhs(
?"Oma~kykubvc _uer Bhebk & Ojbhk5"Fybus mf _CP fmy Bhebkh comhmar(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
12/77
9
Czcoubvc _aakyr
_~cobkd Comhmabo Pmhcs *_CPs" kyc scu um ojkhgc ujc chubyc Bhebkh comhmabo dkhesok~c(
Ujcr kyc skbe um ic ujc chgbhc mf ujc comhmabo gymwuj( Wbuj Ksbkh comhmabcs oma~cubhg fmy
k ~bc bh ujc bhucyhkubmhkd ok~bukd fdmws$ ukz iyckls khe jkssdc!fycc chvbymhachu kyc aoj
hccece um kuuykou bhvcsumys bh ujc bhfyksuyouyc khe bhesuybkd ecvcdm~achu( Ujc Bhebkh _CP
Kou$ khhmhoce bh Akr 9>>3$ bs k ybgju amvc bh ujbs ebycoubmh( Bhebk bs gckybhg ~ wbuj ujc
hcw kou ujku kbas ku kuuykoubhg FEB khe emacsubo bhvcsuachus$ um omyhcy ichcfbus mf hcw
isbhcss m~~myuhbubcs( Ujc kou fkobdbukucs sbhgdc!wbhemw odckykhoc$ ubacdr ebs~mskd mf
k~~dbokubmhs$ khe ukz iyckl fmy ;3 rckys *bhsucke mf ujc ~ycvbms ;> rckys"( Dckyhbhg dcssmhs
fyma ujc ~ksu fkbdycs mf _CPs$ ujc gmvcyhachu bs uklbhg omhoycuc suc~s um uykhsfmya oyychu
_CPs bhum hcw kgc Bhebkh fkoumybcs( Hmu mhdr kyc ujc ibg bhesuybkd jmscs khe yckd csukuc
ecvcdm~cys uklbhg ~kyu$ iu sukuc gmvcyhachu imebcs kyc kdsm k ~kyu bh ujc oyychu _CPs wkvc(
Ujc ycochu ysj um scu!~ _CPs omde fcd ujc comhmabo gymwuj khe ~ymvbec ujc omsu
kevkhukgc um bhesuyr bh ujc yk~bedr ojkhgbhg gdmikd akylcu(
_CPs$ icbhg bsdkhes mf m~~myuhbur$ kyc mffcybhg isbhcss m~~myuhbur koymss ujc scoumys( FEB
bh _CPs bs scu um ybsc yk~bedr mhoc ujc ecvcdm~achu oma~dcucs( Kuuykoubvchcss mf ujcsc _CPs
wmde ec~che mh ~ymeous ujku jkvc dmw ba~myu ukybff khe jbgj vmdac ~ymeous ujku jkvc k
emacsubo khe bhucyhkubmhkd akylcu(
Dblc khrwjcyc cdsc bh ujc wmyde$ ujc ujycc ~bddkys mf ujc _CP Kou kyc fbsokd bhochubvcs$
ycgdkumyr fyccema$ khe wmyde!odkss bhfyksuyouyc( Bh ujc dkucsu _CP Ibdd$ gmvcyhachu jks hmu
ukdlce kimu ujc aoj kwkbuce fdczbidc dkimy dkws( Jmwcvcy$ sukuc gmvcyhachus jkvc icch
gykhuce ~cyabssbmh um kem~u fdczbidc dkimy dkws$ bf hcocsskyr( Bf _CPs kyc um iybhg ecsbyce
ichcfbus um ujc omhuyr$ bu hcces um scu!~ ujc ybgju bhfyksuyouyc( Bu wbdd jcd~ bh ycukbhbhg ujc
bhesuybcs$ cvch kfucy ujc che mf ukz iyckls( Oma~cububmh bs jckubhg ~ kamhg sukucs um kuuykou
bhvcsuachus bhum _CPs( Bhebkh _CPs okh kuuykou bhvcsuachus fyma fmycbgh _CPs umm( Ks ~kyu
mf ujc ec!ybslbhg suykucgbcs$ gdmikd uczubdcs khe kum oma~mhchu fbyas omde scu!~ ujcby
fkobdbubcs bh Bhebkh _CPs( Bhebkh _CPs sjmde kba ku cadkubhg fkvmykidc bhvcsuachu
ecsubhkubmhs soj ks Ojbhk$ _bhgk~myc$ Akdkrsbk$ khe Eikb$ um ~kvc wkr fmy ibdebhg
oma~cububvc kevkhukgcs gykekddr(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
13/77
?
Bhuymeoubmh_~cobkd Comhmabo Pmhcs *_CPs" jkvc icch csukidbsjce bh akhr omhuybcs ks ucsubhg gymhes
fmy ujc ba~dcachukubmh mf dbicykd akylcu comhmar ~ybhob~dcs( _CPs kyc vbcwce ks bhsuyachus
um chjkhoc ujc kooc~ukibdbur khe ujc oycebibdbur mf ujc uykhsfmyakubmh ~mdbobcs$ um kuuykou
emacsubo khe fmycbgh bhvcsuachu khe kdsm fmy ujc m~chbhg ~ mf ujc comhmar( _CPs bh Bhebk
sccl um ~ymamuc ujc vkdc keebubmh oma~mhchu bh cz~myus$ um gchcykuc ca~dmrachu ks wcdd ks
um amibdbpc fmycbgh czojkhgc(
_~cobkd Comhmabo Pmhcs *_CP" jkvc moo~bce k ochucy sukgc bh ujc hkubmhkd
omhsobmshcss fmy ujc ~ksu fcw amhujs ec um ujc cvchus hfmdebhg bh _bhgy khe sisc{chudr
ujc mooyychocs bh Hkhebgyka *k ~ym~msce _CP"( Akhr comhmabcs bhodebhg Bhebk jkvc sce
ujc omhoc~u mf _CP bh mhc my ujc mujcy fmya um ~ymamuc cz~myus khe immsu comhmabo gymwuj(
Ujc Bhebkh cz~cybachu icgkh bh ;263$ oma~dcachuce ir hcw ~mdbobcs ycgkyebhg cz~myus$ FEB
cuo um kuuykou bhvcsuachus khe immsu cz~myus( _bhoc ujc ba~dcachukubmh mf ujcsc ycfmyas icgkh
ujcyc jks icch k s~kuc mf oybubobsas fyma k haicy mf {kyucys mh ebffcychu ks~cous mf ujc _CP
~mdbor( _mac mf ujc comhmabo bsscs ykbsce kimu ujc _CP ~mdbor jkvc icch ba~ym~cy skgc
mf kykidc dkhe$ fmme scoybur$ dmss mf dmw slbddce `mis bh kgyboduyc$ fmycsuyr$ khe sakdd sokdc
bhesuybcs( Ecs~buc ujc m~~msbubmh ujc gmvcyhachu bs ecucyabhce um gm kjcke wbuj yk~be
oyckubmh mf hcw _CPs( Ku ujc skac ubac ujc gmvcyhachu kdsm odkbas um fmddmw k ~mdbor mf
comhmabo gymwuj ujku chjkhocs imuj c{bur khe cffbobchor( Bh dbgju mf ujcsc bsscs$ ujbs ~k~cy
uybcs um khkdrpc smac comhmabo fkous ycdkuce um ujc oyckubmh khe wmylbhg mf ujc _CPs bh myecy
um kyybvc ku ujc gymhe yckdbubcs wjboj wmde jcd~ bh cffcoubvc ecobsbmh aklbhg kimu _CPs(
Ujc omhoc~u mf _CPs !! _~cobkd Comhmabo Pmhcs !! ks s~cobkd chgbhcs mf yk~be
comhmabo ~yms~cybur khe kdd ymhe smobcukd ecvcdm~achu$ ebe s~y ujc fdmw mf FEB khe FBBbhvcsuachus bhum Bhebkh bhfyk suyouyc khe akhfkouyc bhesuyr( Akylcus sjmwce gymwuj khe
ujc comhmar wks imrkhu( Gymwuj mf ca~dmrachu m~~myuhbubcs kyc gymwbhg(
Bhebk wks mhc mf ujc fbysu bh Ksbk um ycomghbpc ujc cffcoubvchcss mf ujc Cz~myu
^ymocssbhg Pmhc *C^P" amecd bh ~ymamubhg cz~myus$ wbuj Ksbk's fbysu C^P scu ~ bh Lkhedk bh
;263( Wbuj k vbcw um mvcyomac ujc sjmyuomabhgs cz~cybchoce mh koomhu mf ujc adub~dbobur
mf omhuymds khe odckykhocs< kischoc mf wmyde!odkss bhfyksuyouyc$ khe kh hsukidc fbsokd
ycgbac khe wbuj k vbcw um kuuykou dkygcy fmycbgh bhvcsuachus bh Bhebk$ ujc _~cobkd Comhmabo
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
14/77
5
Pmhcs *_CPs" ^mdbor wks khhmhoce bh K~ybd 9>>>( Ujbs ~mdbor bhuchece um aklc _CPs kh
chgbhc fmy comhmabo gymwuj s~~myuce ir {kdbur bhfyksuyouyc oma~dcachuce ir kh
kuuykoubvc fbsokd ~kolkgc$ imuj ku ujc Ochuyc khe ujc _ukuc dcvcd$ wbuj ujc abhbaa ~mssbidc
ycgdkubmhs( _CPs bh Bhebk fhoubmhce fyma ;(;;(9>>> um >2(>9(9>>6 hecy ujc ~ymvbsbmhs mf
ujc Fmycbgh Uykec ^mdbor khe fbsokd bhochubvcs wcyc akec cffcoubvc ujymgj ujc ~ymvbsbmhs mf
ycdcvkhu sukuucs(
Um bhsubdd omhfbechoc bh bhvcsumys khe sbghkd ujc Gmvcyhachu's omaabuachu um
k sukidc _CP ~mdbor ycgbac khe wbuj k vbcw um ba~kyu sukibdbur um ujc _CP ycgbac ujcycir
gchcykubhg gyckucy comhmabo koubvbur khe ca~dmrachu ujymgj ujc csukidbsjachu mf _CPs$ k
oma~ycjchsbvc eykfu _CP Ibdd ~yc~kyce kfucy czuchsbvc ebsossbmhs wbuj ujc suklcjmdecys( K
haicy mf accubhgs wcyc jcde bh vkybms ~kyus mf ujc omhuyr imuj ir ujc Abhbsucy fmy
Omaacyoc khe Bhesuyr ks wcdd ks schbmy mffbobkds fmy ujbs ~y~msc( Ujc _~cobkd Comhmabo
Pmhcs Kou$ 9>>3$ wks ~kssce ir ^kydbkachu bh Akr$ 9>>3 wjboj ycocbvce ^ycsbechubkd ksschu
mh ujc 9?ye mf @hc$ 9>>3( Ujc eykfu _CP Ydcs wcyc wbecdr ebsossce khe ~u mh ujc wcisbuc
mf ujc Ec~kyuachu mf Omaacyoc mffcybhg sggcsubmhs-omaachus( Kymhe :>> sggcsubmhs
wcyc ycocbvce mh ujc eykfu ydcs( Kfucy czuchsbvc omhsdukubmhs$ ujc _CP Kou$ 9>>3$ s~~myuce
ir _CP Ydcs$ okac bhum cffcou mh ;>uj Fciykyr$ 9>>6$ ~ymvbebhg fmy eyksubo sba~dbfbokubmh
mf ~ymoceycs khe fmy sbhgdc wbhemw odckykhoc mh akuucys ycdkubhg um ochuykd ks wcdd ks sukuc
gmvcyhachus( Bu bs cz~couce ujku ujbs wbdd uybggcy k dkygc fdmw mf fmycbgh khe emacsubo
bhvcsuachu bh _CPs$ bh bhfyksuyouyc khe ~ymeoubvc ok~kobur$ dckebhg um gchcykubmh mf
keebubmhkd comhmabo koubvbur khe oyckubmh mf ca~dmrachu m~~myuhbubcs(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
15/77
3
YC_CKYOJ ACUJMDMEMGR
_comhekyr Ekuk0
Khr ekuk$ wjboj jkvc icch gkujcyce ckydbcy fmy smac mujcy ~y~msc$ kyc scomhekyr ekuk bh ujcjkhes mf ycsckyojcy( Ujmsc ekuk omddcouce fbysu jkhe$ cbujcy ir ujc ycsckyojcy my irsmacmhc cdsc$ cs~cobkddr fmy ujc ~y~msc mf ujc suer bs lhmwh ks ~ybakyr ekuk(
Ujc ekuk omddcouce fmy ujbs ~ym`cou jks icch uklch fyma ujc scomhekyr smyoc( _myocs mfscomhekyr ekuk kyc0!
Bhucyhcu
Akgkpbhcs
^idbokubmhs
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
16/77
6
DBABUKUBMH_ MF UJC _USER
;" Dbabuce lhmwdcegc kimu m~cykubmhs $ ks amsu mf ujc suer wks emhc mhdr ir scomhekyrekuk(
9"Dbabuce cz~msyc um ujc m~cykubmhs mf mffbocs(
?"Hmh!ebsodmscy mf ujcby ~ymoceycs khe acujmes mh ujc wkr ujcr m~cykuc( Bu wks khmiscyvkubmh iksce suer(
5"Dbabuce kvkbdkibdbur mf ekuk ir ujc fbhkhoc ec~kyuachu(
3"Hmh kvkbdkibdbur mf ycochu ekuks(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
17/77
7
Comhmabo PmhcsOmhuybcs kdd mvcy ujc wmyde oyckuc fchoce!bh$ gcmgyk~jbokddr ecdbabuce chodkvcs wbujbh ujcby
smvcycbgh ucyybumybcs( _oj chodkvcs jkvc icomac lhmwh ks pmhcs bh comhmabo khe isbhcss
~kydkhocs( Ujcsc pmhcs kyc ebsubhgbsjce fyma ujc ycsu mf ujc dkhe bh ujc ucyas mf ujcby
s~cobfbo keabhbsuykubvc kujmybur$ ichcfbus ch`mrce ir bhesuybcs dmokuce bh ujca khe
kvkbdkibdbur mf icuucy isbhcss fkobdbubcs( _mac mf ujc pmhcs kyc mfuch ecdbicykucdr omhocbvce ks
fmycbgh ucyybumybcs fhoubmhbhg wbuj k ebffcychu scu mf comhmabo dkws oma~kyce wbuj ujmsc
k~~dbokidc um ujc ycsu mf ujc omhuyr( Icbhg fmycbgh kdsm ba~dbcs ujku pmhcs kyc ebffcychu
osumas kycks( Ec~chebhg ~mh ujcby s~cobfbo ~y~mscs$ ichcfbus mffcyce$ comhmabo
ycgdkubmhs khe keabhbsuykubvc fykacwmyls$ ujc pmhcs kyc okddce bhesuybkd pmhcs *my csukuc"$
fycc uykec pmhc *FUP"$ cz~myu ~ymocssbhg pmhc *C^P"$ chucy~ybsc pmhc$ s~cobkd comhmabo pmhc
*_CP" my fycc comhmabo pmhc *FCP"(
Ur~cs mf Pmhcs
Ujc ebffcychu ur~cs mf comhmabo pmhcs fmhe kymhe ujc gdmic kyc0!
_~cobkd Comhmabo Pmhc *_CP"
K s~cobkd comhmabo pmhc skddr omvcys k ebsubhou keabhbsuykubvc ycgbmh *c(g( ~ymvbhoc$
ahbob~kdbur" khe bs amyc ujkh ;>> s{ la bh sbpc( Bu okh ic dmokuce khrwjcyc( Bu bs ycsbechu
^m~dkubmh(
Mi`coubvcs Bhucgykuce ecvcdm~achu$ ecycgdkuce comhmabo omhebubmhs fmy chomykgbhg
~ybvkuc chucy~ybsc(
Bhochubvcs Eur!fycc ba~myus$ dmwcy isbhcss ukzcs oma~kyce wbuj mujcy ~kyus mf ujc
omhuyr$ dbicykd dkimy dkws khe dbabuce fmycbgh czojkhgc omhuymds(
Koubvbubcs Adub!~y~msc$ bhodecs kdd bhesuybcs khe scyvbocs$ emacsubo skdcs kyc ~cyabuuce
iu fmycbgh akylcus khe cz~myus kyc ujysu kycks(
Czka~dc Ojbhk *_jchpjch"$ Bhebk *_yku"$ ^jbdb~~bhcs *_ibo Ikr"$ ^mdkhe *Lmukwbolk"$
Slykbhc *Emhcusl"
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
18/77
:
Cz~myu ^ymocssbhg Pmhc - Fycc Uykec Pmhc *C^P-FUP"
Ujc cz~myu ~ymocssbhg pmhc my fycc uykec pmhc bs kh chodkvc my ~kyl$ skddr dcss ujkh 9>>
jcoukycs bh sbpc( Bu bs skddr dmokuce odmsc um sck~myus khe kby~myus(
Mi`coubvcs Bhoycksbhg mf akhfkouybhg cz~myus$ iymkecy ykhgc mf ~ymeous skddr bhodecs
dbgju bhesuyr khe akhfkouybhg(
Bhochubvcs Eur!fycc ba~myus mf ba~myuce bh~us ~kyubodkydr ykw akucybkds khe ok~bukd
gmmes$ cz~myu ~ymfbus kyc ukz czca~uce$ dbicykd fmycbgh czojkhgc ydcs khe dkimy dkws(
Koubvbubcs Akbh ca~jksbs mh cz~myus wbuj hbus jkvbhg abhbaa cz~myu midbgkubmhs$
ycsuybouce skdcs bh emacsubo akylcus(
Czka~dc Ikhgdkecsj *Ojbuukgmhg"$ @kakbok *Lbhgsumh"$ Bhebk *Lkhedk"$ Lchrk *Kujb
Ybvcy"
Bhesuybkd Pmhc
Bhesuybkd pmhc bs kh chodkvc my bhesuybkd ~kyl wjboj okh ic dmokuce khrwjcyc( Ujc sbpc bsskddr ~ um ;>> jcoukycs(
Mi`coubvcs Bhesuybkd ecvcdm~achu$ skddr ukygcuce ku sakdd khe aceba akhfkouybhg
chucy~ybscs$ bhfyksuyouyc ecvcdm~achu okh kdsm ic k ~ybmybur(
Bhochubvcs Eur!fycc ba~myus mf ba~myuce bh~us ~kyubodkydr ykw akucybkds khe ok~bukd
gmmes$ cz~myu ~ymfbus kyc ukz czca~uce$ dbicykd fmycbgh czojkhgc ydcs khe dkimy dkws(
Koubvbubcs ^ymeobhg fmy emacsubo akylcu ks wcdd ks cz~myus(
Czka~dc Idgkybk *Yklmvslb"$ Vbcuhka *[khg ^j"$ Ojbhk *Zbhpjkhg bh _jkhgjkb"
Chucy~ybsc Pmhc
Chucy~ybsc pmhc bs skddr fmhe bh bhhcy obur kycks( Bu abgju ic kh chubyc obur ks wcdd(
Mi`coubvcs Ujcr kyc ackhu fmy yikh kyck ychcwkd *S_"( Iu abgju ic fmy ~ymamubhg dmokd
kyck ecvcdm~achu kdsm ujymgj ~ybvkuc ~kyubob~kubmh(
Bhochubvcs Eur fycc ba~myus kyc hmu kddmwce( Ujc akbh bhochubvcs bhodec pmhbhg ycdbcf$
yceoce dmokd ukzcs khe ycdbcf fyma dbochsbhg( Jmwcvcy$ dkimy dkws kyc fdczbidc(
Koubvbubcs Akhfkouybhg$ uykebhg khe vkybms mujcy omaacyobkd koubvbubcs(
Czka~dc @k~kh *Lmic"$ SL *Urhc Ybvcysbec"$ S_(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
19/77
2
Bhfmyakubmh ^ymocssbhg Pmhc
Bhfmyakubmh ~ymocssbhg pmhc okh cbujcy ic ~kyu mf k obur my ~kyu mf khr mujcy pmhc(
Mi`coubvcs Ecvcdm~achu mf bhfmyakubmh ~ymocssbhg khe BU(
Bhochubvcs Eur!fycc ok~bukd gmmes ba~myus$ cksr koocss um ucdcoma khe mujcy
omaahbokubmh scyvbocs khe dkimy dkws kyc fdczbidc(
Koubvbubcs Ekuk ~ymocssbhg$ smfuwkyc ecvcdm~achu khe oma~ucy gyk~jbos(
Czka~dc BU ~kyls bh Bhebk( SKC *Eikb Ucojhmdmgr$ Cdcouymhbo Omaacyoc khe Acebk
Fycc Pmhc"
Fbhkhobkd _cyvbocs Pmhc
Fbhkhobkd scyvbocs pmhc okh ic cbujcy ~kyu mf k obur my ~kyu mf khr mujcy pmhc(
Mi`coubvcs Ecvcdm~bhg ks k fbhkhobkd ji(
Bhochubvcs Ycdbcf fyma dmokd ukzcs$ Oyychor dkws kyc dbicykd khe ujcyc kyc hm ycsuyboubmhs mh
~ymfbu yc~kuybkubmh(
Koubvbubcs Fbhkhobkd scyvbocs(
Czka~dc Ikjykbh$ SKC *Eikb"$ Uylcr
Omaacyobkd Fycc Pmhc
Omaacyobkd fycc pmhc bs skddr ackhu fmy wkycjmsbhg khe bs dmokuce odmsc um kby-sck ~myus(
Bus sbpc bs skddr dcss ujkh 3> jcoukycs(
Mi`coubvcs Fkobdbukuc cz~myus khe ba~myus mf gmmes(
Bhochubvcs Eur!fycc ba~myus fmy yc!cz~myu ukz ycdbcf mh ycbhvcsuce ~ymfbus khe hm ycsuyboubmh
mh emacsubo skdcs(
Koubvbubcs Wkycjmsbhg$ ~kolkgbhg$ ebsuybiubmh khe uykhssjb~achu(
Czka~dc Bykh *Lbsj Bsdkhe"$ SKC *Eikb @kicd Kdb Fycc Pmhc"$ S_ *Abkab Fycc Pmhc"
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
20/77
;>
Fcc ^myu - Pmhc
Fycc ~myu-pmhc bs kh bsdkhe-~ymvbhoc obur my cvch k omhuyr( Bu okh ic ~kyu mf k obur my amyc
omaamhdr ~kyu mf bhucyhkubmhkd kby~myus( Ujc kycks jkvc ycsbechu ~m~dkubmh(
Mi`coubvcs Fkobdbukuc cz~myu khe ba~myu(
Bhochubvcs Hm osumas eubcs$ dkimy dkws kyc vcyr fdczbidc khe ubdbubcs kyc ecycgdkuce(
Koubvbubcs Kdd koubvbubcs kyc ~cyabuuce(
Czka~dc _muj Lmyck *Bhojcmh"$ @k~kh *Hkgksklb"$ Amymoom *Ukhgbcy"$ Akybubs *^myu
Dmbs"$ Vchcpcdk *Bsdk Akygkybuk"
Ycgbmhkd Ebsuybiubmh mf Pmhcs
Pmhcs kimhe kdd mvcy ujc wmyde bh vkybms fmyas khe odkssbfbokubmh( Ujcyc kyc scvcykd hcw
pmhcs omabhg ~ bh ebffcychu ~kyus mf ujc wmyde( _m$ ujc haicy mf pmhcs ku khr ~mbhu mf ubac
lcc~s ojkhgbhg( Eybhg ujc fbhkhobkd rcky 9>>3!9>>6$ ujc ycgbmhkd ebsuybiubmhs mf pmhcs wcyc
ks fmddmws(
_( Hm( Ycgbmh C^P-FUP *Hms(" Mujcy Pmhcs *Hms("
;( Hmyuj Kfybok ;: 52
9( _i!_kjkykh Kfybok 77 ;?
?( Bhebkh Mockh ; ?
5( Abeedc Cksu 5; ;>
3( Ksbk *_muj$ Cksu khe _muj!Cksu" ;7? 6?;
6( Uykhsbubmh Comhmabcs 62 ??9
7( Hmyuj Kacybok 979 Hmu Kvkbdkidc
:( Ochuykd Kacybok khe Aczbom 79 ;7>
2( _muj Kacybok 5? Hmu Kvkbdkidc
;>( Okybiickh :2 ;6>
;;( ^kobfbo ? ;?
;9( Cym~c 53 ;
UMUKD 2>? ;?:9
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
21/77
;;
_~cobkd Comhmabo PmhcsK _~cobkd Comhmabo Pmhc *_CP" bs k gcmgyk~jbokd ycgbmh ujku jks comhmabo dkws ujku kyc
amyc dbicykd ujkh k omhuyrs ur~bokd comhmabo dkws( Ujc okucgmyr _CP omvcys k iymke
ykhgc mf amyc s~cobfbo pmhc ur~cs$ bhodebhg Fycc Uykec Pmhcs *FUP"$ Cz~myu ^ymocssbhg
Pmhcs *C^P"$ Fycc Pmhcs *FP"$ Bhesuybkd Csukucs *BC"$ Fycc ^myus$ Syikh Chucy~ybsc Pmhcs
khe mujcys( Sskddr$ ujc gmkd mf k suyouyc bs um bhoycksc fmycbgh ebycou bhvcsuachu ir fmycbgh
bhvcsumys$ ur~bokddr kh bhucyhkubmhkd isbhcss my k adubhkubmhkd omy~mykubmh *AHO"(
Ujcyc bs ca~bybokd cvbechoc um sjmw ujc ~msbubvc bhfdchoc mf _CPs bh yceobhg ujc gk~
icuwcch ecvcdm~bhg khe ecvcdm~ce omhuybcs(
Mi`coubvcs$ fckuycs khe ichcfbus mffcyce ebffcy fyma omhuyr!um!omhuyr
Keabhbsuykubvc acojkhbsa khe Ycgdkumyr fykacwmyl kdsm vkyr fyma omhuyr!um!
omhuyr
Bh ujc ^cm~dcs Yc~idbo mf Ojbhk$ _~cobkd Comhmabo Pmhcs wcyc fmhece ir ujc ochuykd
gmvcyhachu hecy Echg Zbkm~bhg bh ujc ckydr ;2:>s( Ujc amsu soocssfd _~cobkd Comhmabo
Pmhc bh Ojbhk$ _jchpjch$ jks ecvcdm~ce fyma k sakdd vbddkgc bhum k obur wbuj k ~m~dkubmh
mvcy ;> abddbmh wbujbh 9> rckys(
Fmddmwbhg ujc Ojbhcsc czka~dcs$ _~cobkd Comhmabo Pmhcs jkvc icch csukidbsjce bh scvcykd
omhuybcs$ bhodebhg Iykpbd$ Bykh$ @myekh$ Lkpkljsukh$ ^klbsukh$ ujc ^jbdb~~bhcs$ ^mdkhe$
Yc~idbo mf Lmyck$ Yssbk$ Slykbhc$ Shbuce Kyki Cabykucs( Oyychudr$ ^hm$ ^cy jks icch
sdkuce um icomac k Pmhc Comhmabok IR BU_ ^ycsbechu Kdkh Gkyobk(
K sbhgdc _CP okh omhukbh adub~dc s~cobfbo pmhcs wbujbh bus imhekybcs( Ujc amsu ~ymabhchu
czka~dcs mf ujbs dkrcyce kyc k~~ymkoj kyc _ibo Ikr Fycc~myu Pmhc bh ujc ^jbdb~~bhcs$ ujc
K{kik _~cobkd Comhmabo Pmhc Kujmybur bh @myekh$ _ybobur Adub ~ymeou _CP khe Aheyk
_CP bh Bhebk khe Koomyebhg um ujc Wmyde Ikhl csubakucs$ ks mf 9>>7 ujcyc kyc amyc ujkh
?>>> ~ym`cous uklbhg ~dkoc bh _CPs bh ;9> omhuybcs(
_CPs jkvc icch ba~dcachuce sbhg k vkybcur mf bhsubuubmhkd suyouycs koymss ujc wmyde
ykhgbhg fyma fddr ~idbo *gmvcyhachu m~cykumy$ gmvcyhachu ecvcdm~cy$ gmvcyhachu
ycgdkumy" um fddr ~ybvkuc *~ybvkuc m~cykumy$ ~ybvkuc ecvcdm~cy$ ~idbo ycgdkumy"( Bh akhr
okscs$ ~idbo scoumy m~cykumys khe ecvcdm~cys kou ks {ksb!gmvcyhachu kgchobcs bh ujku ujcr
jkvc ~scem!omy~mykuc bhsubuubmhkd suyouyc khe jkvc k iegcukyr kumhmar( _CPs kyc mfuch
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
22/77
;9
ecvcdm~ce hecy k ~idbo!~ybvkuc ~kyuhcysjb~ kyykhgcachu$ bh wjboj ujc ~idbo scoumy
~ymvbecs smac dcvcd mf s~~myu *~ymvbsbmh mf mff!sbuc bhfyksuyouyc$ c{bur bhvcsuachu$ smfu
dmkhs$ imhe bsscs$ cuo" um chkidc k ~ybvkuc scoumy ecvcdm~cy um miukbh k ycksmhkidc ykuc mf
ycuyh mh ujc ~ym`cou *ur~bokddr ;>!9># ec~chebhg mh ybsl dcvcds"(
Cz~myu ^ymocssbhg Pmhc
K odckydr ecakyokuce bhesuybkd pmhc wjboj omhsubuucs k fycc uykec chodkvc musbec komhuyr's hmyakd osumas khe uykebhg srsuca wjcyc fmycbgh chucy~ybscs ~ymeoc ~ybhob~kddrfmy cz~myu khe ichcfbu fyma ocyukbh ukz khe fbhkhobkd bhochubvcs
! WC^PK
Fmycbgh Uykec Pmhc *S_K"
K ecsbghkuce sbuc dbochsce ir ujc Fmycbgh!Uykec Pmhcs *FUP" Imkye ku wjboj s~cobkd osumas~ymoceycs akr ic sce( Ujcsc ~ymoceycs kddmw emacsubo koubvbur bhvmdvbhg fmycbgh bucas umuklc ~dkoc ~ybmy um fmyakd osumas chuyr( Eur!fycc uyckuachu bs koomyece bucas ujku kyc yc!cz~myuce khe eur ~krachu bs ecfcyyce mh bucas smde bh ujc S(_( akylcu
! Ec~u mf Omaacyoc$ S_G
_~cobkd Comhmabo Pmhc *^mdkhe"
Kh keabhbsuykubvcdr sc~kykuc ~kyu mf ^mdbsj ucyybumyr$ bh wjboj k amyc fkvmykidc isbhcssodbakuc bs oyckuce( Jmwcvcy$ ujc pmhcs kyc hcbujcy cz!ucyybumybkd$ hmy fchoce$ hmy bsmdkuce bhkhr ~jrsbokd wkr( K _CP mffcys ~ycfcychubkd ukz omhebubmhs$ ks wcdd ks s~cobkd ~ycabscs mhwjboj chuyc~ychcys akr omheou isbhcss koubvbubcs wbujmu icbhg si`cou um ujc ~krachu mfbhomac ukzcs
_~cobkd Comhmabo Pmhc *^jbdb~~bhcs"
_cdcouce kycks um ic ecvcdm~ce bhum kgym!bhesuybkd$ bhesuybkd umybsu-ycoyckubmhkd$omaacyobkd$ ikhlbhg$ bhvcsuachu khe fbhkhobkd ochucys< akr omhukbh khr my kdd mf ujcfmddmwbhg0 bhesuybkd csukucs *BCs"$ cz~myu ~ymocssbhg pmhcs *C^Ps"$ fycc uykec pmhcs$ kheumybsu-ycoyckubmhkd ochucys
! ^jbdb~~bhcs _CP Kou$ ;223
Ur~cs mf _CP
Wbec Kyck Pmhc
Ujc fmos mf Wbec Kyck Pmhc bs mh sokdc ~ycemabhkhudr bh gmvcyhachu emakbh( Dkygc pmhcs wbuj k ycsbechu ~m~dkubmh soj ks Ojbhcsc _~cobkd Comhmabo Pmhcs my
hcw obubcs( ;9 omhuybcs jkvc kem~uce ujbs Wbec Kyck Pmhc omhoc~u *Hmukidr _bhgk~myc$ Yssbk$
Ojbhk khe Iykpbd"(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
23/77
;?
_akdd Kyck Pmhc
Ujc fmos mf sakdd kyck pmhc bs mh ~ybvkuc ~kyubob~kubmh( Pmhcs ujku kyc gchcykddr sakddcy ujkh ;>>> Jk( hmyakddr syymhece ir k fchoc( ;?? omhuybcs jkvc kem~uce ujc _akdd Kyck Pmhc Omhoc~u(
Bhesuyr _~cobfbo Pmhcs
Ujc fmos mf Bhesuyr _~cobfbo Pmhcs bs um oyckuc my cz~dmbu bhesuyr oma~cububvchcss( Pmhcs ujku kyc oyckuce um s~~myu ujc hcces mf k s~cobfbo bhesuyr soj ks ikhlbhg$
`cwcddcyr$ mbd khe gks$ cdcouymhbos$ uczubdcs$ umybsa$ cuo( Oma~khbcs bhvcsuce bh pmhcakr ic dmokuce khrwjcyc khe ycocbvc ujc ichcfbus(
;7 omhuybcs jkvc cz~cybachuce wbuj Bhesuyr _~cobfbo Pmhc Omhoc~u *Hmukidr S_K$Ukbwkh$ @k~kh$ Jmhg Lmhg$ Fykhoc khe Gcyakhr"
^cyfmyakhoc _~cobfbo Pmhcs
Pmhcs ujku keabu mhdr bhvcsumys ujku accu ocyukbh ~cyfmyakhoc oybucybk soj ks ecgyccmf cz~myus$ dcvcd mf ucojhmdmgr$ sbpc mf bhvcsuachu$ cuo( Oma~khbcs okh ic dmokucekhrwjcyc(
Mhdr 5 omhuybcs jkvc kem~uce ^cyfmyakhoc _~cobfbo Pmhc omhoc~u *hmukidr Aczbomkhe Akybubs"(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
24/77
;5
Jbsumyr khe Cvmdubmh mf _CP
;257 ^cyum Ybom$ S_ sccls um bhesuybkdbpc$ vbk bhesuybkd ~kyls fmosce mhba~myu sisubuubmh$ kuuykoubhg bhvcsuachus fyma ujc S_ akbhdkhe khejcfur ukz iyckls(
;26> Ujc wmydes fbysu C^P bs scu ~ hcky _jkhhmh Kby~myu$ Bycdkhe eurfycc ~ymeoubmh pmhc fmy jbgj vkdc!keece gmmes(
;263 Ksbks fbysu C^P oyckuce ku Lkhedk(
;266 Lkmjsbhg$ Ukbwkh ecsbghkuce ks fmy hcw C^P(
;2:> Ojbhks fbysu _~cobkd Comhmabo Pmhcs$ _jchpjch$ Pjjkb$ _jkhum kheZbkacha scu ~(
;2:3 @cicd Kdb Fycc Pmhc$ SKC$ scu ~ ir ymrkd ecoycc mh ;>> s{ la(
9>>> Bhebk khhmhocs bus _CP ~mdbor fmos mh cz~myu ~ymamubmh(
9>>3 ^ksskgc mf Bhebks _CP Kou(
Umekr Ujc WC^PK csubakucs 8;>>> pmhcs wmydewbec$ koymss ;9> omhuybcs$
ca~dmrbhg 5> abddbmh ~cm~dc(
^scyum Ybom
Wmydes fbysu _~cobkd Comhmabo Pmhc okac ~ bh ^cyum Ybom bh ;257( Bh ;257$ ^cyum Ybom$ ecobece um kuuykou fbyas fyma ujc akbhdkhe S_K um bhvcsu Bh ;23;$ bu ~kssce k ukz czca~ubmh dkw ks kh bhochubvc um fmycbgh khe akbhdkhebhvcsumys Bu kdsm oyckuce ujc Comhmabo Ecvcdm~achu Keabhbsuykubmh *Fmachum" khe ujc ^cyum
Ybokh Bhesuybkd Ecvcdm~achu Oma~khr *^YBEOM" um ibde bhfyksuyouyc Ir ;26? bu jke kuuykouce 5:> akhfkouybhg fbyas um bus ?> bhesuybkd ~kyls(
Ba~kou mf _CP bh ^cyum Ybom
^cy ok~buk GH^ gycw mvcy 53 ubacs bh 5> rckys Ca~dmrachu gycw ir 2# ~cy khha fmy 5> rckys Dbfc cz~coukhor wchu ~ fyma ?7 rckys um 73 rckys
Koocss um jbgjcy ceokubmh wchu ~ fyma 9# um 6># bh 5> rckys
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
25/77
;3
Amyc hmukidc czka~dcs kyc! _jkhhmh$ Bycdkhe0 ;26>! C^PK$ Lkmjsbhg$ Ukbwkh0 ;26>s! Akybus0 ;27>s & ;2:>s! _bhgk~myc
! Aczbom0 Mhc abddbmh `mis bh ;> rckys bh Ak{bdkemyks! Lmyck! Eikb! SKC! Khe mf omysc$ ujc Ojbhcsc soocss
_CP Bhucyhkubmhkd Cz~cybchocs
Ujc kba mf oyckubhg s~cobkd comhmabo pmhcs *_CP" bs um ~ymamuc comhmabo ecvcdm~achu bh
ec~ycssce ycgbmhs( _CP okh ic sce um fkobdbukuc ujc ~ymocss mf kuuykoubhg amecyh ucojhmdmgbcs
bhum ujc hkubmhkd comhmar$ ~ymamuc oma~cububvchcss mf gmmes khe scyvbocs$ cz~khe cz~myus$
khe oyckuc hcw `mi m~~myuhbubcs(
Oyckubmh khe M~cykubmh mf _CP bh ujc Wmyde
_CP kyc csukidbsjce ujymgj gykhubhg ~ybvbdcgcs um oma~khbcs bhvcsubhg bh ~kyubodky koubvbubcs
bh s~cobfbo ycgbmhs( Bhvcsumys skddr ycocbvc osuma khe ukz ~ybvbdcgcs$ ybgjus fmy sba~dbfbce
ycgbsuykubmh khe osumas ~ymoceycs$ khe ybgju fmy ~ybmybur sc mf ujc _CP bhfyksuyouyc(
Omaamhdr$ _CP kyc ebvbece bhum ujc fmddmwbhg gym~s$ koomyebhg um ujcby comhmabos~cobkdbpkubmh0
Fycc Uykec Pmhcs0 _oj _CP kyc csukidbsjce um chsyc fycc gmmes uyhmvcy khe
ecvcdm~ osumas fycc uykec( Ujcsc kycks kyc sce fmy sumybhg khe ~ybakyr ~ymocssbhg
mf ba~myuce omaamebubcs *~kolkgbhg$ akylbhg$ ksscaidbhg$ cuo("( _oj pmhcs bhodec
imuj bhucyhkubmhkd khe fycc *c(g($ ^myum Fykhom" ~myus(
Ucojhmdmgbokd Pmhcs0 Ujcsc _CP bhodec kycks wjcyc emacsubo my fmycbgh fbyas
omheoubhg ycsckyoj khe ecvcdm~achu my bhhmvkubvc koubvbubcs kyc omhochuykuce
*ucojhm ~kyls$ isbhcss bhoikumys"(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
26/77
;6
_cyvboc Pmhcs0 Ujcsc _CP kyc dmokuce bh kycks wbuj ~ycfcychubkd uyckuachu mf
oma~khbcs ~ymvbebhg fbhkhobkd my hmh fbhkhobkd scyvbocs *pmhcs fmy ikhlbhg khe
bhsykhoc scyvbocs$ mffsjmyc$ khe ycoyckubmh pmhcs"(
Bhesuybkd Pmhc0 Ujcsc _CP bhodec kycks wjcyc osumas khe ukz ~ybvbdcgcs kyc
gykhuce um bhesuybkd oma~khbcs ~ymeobhg cz~myu my ba~myu sisubuubhg ~ymeous(
Omaibhkubmh Pmhcs0Ujcsc pmhcs$ wbuj iymke s~cobkdbskubmh$ omaibhc ujc fckuycs mf
ujc ~ycvbms ur~cs mf _CP *omaamh bh Ojbhk$ Iykpbd$ Cksucyh Cym~ckh omhuybcs$ khe
OB_"(
Gmkds mf _CP Oyckubmh
Comhmabo Gmkds0
Chjkhocachu khe cz~khsbmh mf fmycbgh comhmabo khe fmycbgh uykeckoubvbur
Kuuykoubmh mf fmycbgh khe hkubmhkd bhvcsuachus
^ymamubmh mf cz~myu mf bhesuybkd ~ymeous Bhoycksbhg mf oma~cububvchcss mf hkubmhkd ~ymeoubmh khe bus comhmabocffbobchor
_mobkd Gmkds0
Oyckubmh mf hcw wmyl ~dkocs khe bhoycksbhg ca~dmrachu Uykbhbhg khe bhoycksbhg mf {kdbfbokubmh mf ca~dmrccs
_obchubfbo khe Ucojhbokd Gmkds0
Koubvc sbhg mf amecyh fmycbgh khe emacsubo ucojhmdmgbcs
Omhochuykubmh mf sobchubfbo khe ucojhbokd ~cysmhhcd$ bhodebhg fmycbghmhc$ fmy ecvcdm~achu mf ~ybmybur scoumys
Bh oyckubhg _CP$ gmvcyhachus skddr sccl um kuuykou fmycbgh bhvcsuachu( Mhc scoumy mf
s~cobkdbpkubmh bs ojmsch bh ckoj pmhc *czoc~u fmy omaibhkubmh pmhcs"( Amsudr$ bhvcsuachus kyc
ojkhhcdce bhum cdcouymhbos$ dbgju$ fmme$ khe wmme ~ymocssbhg bhesuybcs$ wjcyc mu~u bs
mybchuce ku ujc fbhkd omhsacy khe jks jbgj keece vkdc(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
27/77
;7
Bh myecy um cvkdkuc _CP ~cyfmyakhoc$ cz~cyus sc comhmabo$ smobkd$ chvbymhachukd$ khe mujcy
oybucybk$ ~kyubodkydr0
YMB
Ujc kamhus mf bhvcsuachu kuuykouce
^ymeoubmh ok~kobur khe ~muchubkd bhoycksc bh ujc oma~cububvchcss mf ujc ~ymeous
K~~dbokubmh mf jbgj ucojhmdmgbcs cz~myu vmdacs khe ojkhgcs bh bus suyouyc
Dcvcd mf ca~dmrachu bh ujc ycgbmh
Dbvbhg sukhekyes mf ujc ~m~dkubmh bh ujc ycgbmh
Dcvcd mf chvbymhachukd ~mddubmh bh ujc ycgbmh(
Bhucyhkubmhkd cz~cybchoc bhebokucs ujku _CP kyc hmu kdwkrs cffcoubvc( Ujbs bs akbhdr oksce ir
bhomjcychu gmvcyhachu ~mdbor$ hkacdr0
;( Shsukidc khe hmh uykhs~kychu dcgbsdkubvc ycgdkubmh mf _CP$ ycsdubhg bh dmw dcvcds mf
bhvcsuachu$ omyy~ubmh$ khe ~ybvbdcgc kisc fmy amhcr dkhecybhg ~y~mscs
9( Dkol mf suybou yc{bycachus omhocyhbhg _CP s~cobkdbskubmh$ dckebhg um h`subfbce
cz~khsbmh mf ~ybvbdcgcs fmy ~ykoubokddr kdd koubvbubcs bh ujc pmhc ycsckyoj khe ecvcdm~achu pmhcs wcyc csukidbsjce(
Ujcsc pmhcs gchcykuc kdamsu 5># mf umukd cz~myus khe sjmw kh khhkd bhesuybkd ~ymeoubmh
gymwuj mf 7>#( Bh ujc ^jbdb~~bhcs$ ;2 _CP wcyc bhuymeoce *bhodebhg bhesuybkd$ cz~myu
mybchuce$ umybsu ycoyckubmh$ khe fycc uykec pmhcs"( Eybhg ;225;222$ ujcsc pmhcs kojbcvce
kdamsu 3(: ubacs bhoycksc bh cz~myus$ khe 9(7 ubacs bhoycksc bh ca~dmrachu *?::$>>> `mis"(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
28/77
;:
Bh Akybubs$ ba~ym~cy ~dkhhbhg wks ujc smyoc mf ujc _CP hmu kooma~dbsjbhg bus
~ycecucyabhce mi`coubvcs( Ujs$ _CP ~cyfmyakhoc wks ~mmy( Bh Bhebk$ ujc _CP wcyc gbvch
umm akhr mi`coubvcs$ omhsc{chudr ~ybvbdcgcs wcyc czuchece um kdamsu kdd koubvbubcs bh ujc
pmhcs( Bh Dbicybk$ cz~chebuycs mh ujc ecvcdm~achu mf _CP bhfyksuyouyc *%;3 abddbmh"
sbghbfbokhudr czoccece ujc kamhu mf bhvcsuachu kuuykouce *%6> ujmskhe"(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
29/77
;2
_CP bh BhebkBhebk bs ~ycebouce um icomac mhc mf ujc wmydes dckebhg comhmabo ~mwcys( Ujbs ~mscs hcw
ojkddchgcs fmy bhucyhkubmhkd fbyas khe mujcys wbddbhg um uklc kevkhukgc mf Bhebks
ecvcdm~achu( Bu kdsm bhoyckscs ujc hcce fmy ~ym~cy lhmwdcegc kimu Bhebks omy~mykuc
chvbymhachu bus suychgujs$ omhsuykbhus khe ujc ba~dbokubmhs fmy _wcech$ Cym~c khe ujc ycsu
mf ujc bhesuybkdbpce wmyde(
Bhebks sjkyc mf ujc wmydes ~m~dkubmh bs ;7 ~cyochu$ iu bu koomhus fmy dcss ujkh uwm ~cyochu
mf ujc gdmikd GE^ khe mhdr mhc ~cyochu mf wmyde uykec( Bu dkgs icjbhe Ojbhk khe mujcy
cacygbhg Cksu Ksbkh comhmabcs bh lcr bhebokumys soj ks ~cy ok~buk bhomac$ kedu dbucykor
ykucs$ {kdbur mf bhfyksuyouyc chemwachu khe vmdac mf fmycbgh uykec khe bhvcsuachu(
Jmwcvcy$ bu asu ic hmuce ujku Bhebks comhmar ~ycemabhkhudr omhubhcs um omhochuykuc mh
kismy~ubmh mf czbsubhg ucojhmdmgr ykujcy ujkh ecvcdm~achu mf hcw Y&E my bhhmvkubmh ku ujc
gdmikd lhmwdcegc fymhubcy( Ujc omhuyr jks aoj um gkbh fyma bhoycksce kismy~ubmh mf
czbsubhg lhmwdcegc ir ~ymamubhg comhmar wbec uykhsfcy khe ebffsbmh mf dmokd khe
bhucyhkubmhkddr kvkbdkidc ucojhmdmgr( Ujcyc bs omhsbecykidc som~c fmy amyc cffcoubvc
kismy~ubmh mf czbsubhg lhmwdcegc ir cz~khsbmh mf fmycbgh bhvcsuachus khe uykec$ ibdebhgcffcoubvc ok~kobur kamhg Bhebkh omy~mykubmhs$ ~idbo ceokubmh khe ycsckyoj bhsubuubmhs
om~dce wbuj vkybms fmyas mf omddkimykubmh icuwcch Bhebkh khe fmycbgh ~kyuhcys(
Ujc Bhebkh comhmar bs cz~couce um gymw ku k yk~be ykuc mf 6;> ~cyochu icuwcch 9>>7 khe
9>;9 khe icrmhe( Ir ujc rcky 9>?9$ Ojbhk wbdd jkvc ujc wmydes dkygcsu comhmar$ fmddmwce
ir ujc S(_( khe Bhebk( Bh ucyas mf ~yojksbhg ~mwcy ~kybur *^^^"$ cvch umekr Bhebks GE^ bs
kdycker ujc ujbye dkygcsu bh ujc wmyde kfucy ujc S(_( khe Ojbhk( Wjbdc aoj mf ujc omhuyr bsdblcdr um ycakbh ~mmy khe bhesuybkddr ikolwkye$ mujcy ~kyus jkvc ujc ~muchubkd um gymw ks fksu
ks Ojbhk my mujcy Cksu Ksbkh comhmabcs(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
30/77
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
31/77
9;
Jbsumyr mf _CP bh Bhebk
Ujc Jbsumyr mf _CPs bh Bhebk sggcsus ujku ujc scces mf ujc iksbo omhoc~u mf _~cobkd
Comhmabo Pmhc *_CP" wcyc smwh bh ujc abe sbzubcs( Fyujcy$ ujc Jbsumyr mf _CPs bh Bhebk
sggcsus ujku ujc iksbo amecd mf ujc ~ycschu ekr Bhebkh _~cobkd Comhmabo Pmhc wks
suyouyce wbuj ujc csukidbsjachu mf ujc fbysu Cz~myu ^ymocssbhg Pmhc *C^P" ku Lkhedk bh ujc
rcky ;263( _cvcykd mujcy Cz~myu ^ymocssbhg Pmhcs wcyc scu ~ ku vkybms ~kyus mf Bhebk bh ujc
sisc{chu rckys( Ujc dkol mf gmme Gmvcyhachu mf Bhebk comhmabo ~mdbor khe bhcffbobchu
akhkgcachu smmh icokac ujc ecuybachukd fkoumys fmy ujc soocss mf ujcsc Cz~myu ^ymocssbhg
Pmhcs( Ujs$ ujc ~cyfmyakhoc mf ujcsc Cz~myu ^ymocssbhg Pmhcs mf Bhebk fcdd sjmyu mf
cz~coukubmhs(
Ujc amecyh ekr _~cobkd Comhmabo Pmhc okac bh um czbsuchoc icoksc ujc comhmabo ycfmyas
bhomy~mykuce bh ujc ckydr ;22>s ebe hmu ycsduce bh ujc mvcykdd gymwuj mf ujc Bhebkh comhmar(
Ujc _CP ~mdbor mf Bhebk wks ecvbsce um kou ks k okukdrsu um ~ymamuc ujc comhmabo gymwuj
kuukbhce bh ujc ckydr ;22>( Ujc comhmabo ycfmyas bhomy~mykuce eybhg ujc ;22>s ebe hmu
~ymeoc ujc ecsbyce ycsdus( Ujc Bhebkh akhfkouybhg scoumy wbuhcssce k seech eb~ bh ujc
mvcykdd gymwuj mf ujc bhesuyr$ eybhg ujc scomhe!jkdf mf ;22>s( Ujc Jbsumyr mf _CPs bh Bhebk
sggcsus ujku yce uk~c$ dchgujr keabhbsuykubvc ~ymoceycs$ ybgbe dkimy dkws khe ~mmy ~jrsbokd
bhfyksuyouykd fkobdbubcs wcyc ujc akbh oksc mf ecucybmykubmh mf Fmycbgh Ebycou Bhvcsuachus
*FEB" bhfdmw bh um Bhebk( Fyujcy$ ujc Bhebkh akylcus wcyc hmu akuyc chmgj um fkobdbukuc
cksr chuyr mf Fmycbgh Bhsubuubmhkd Bhvcsumys *FBBs" bh um ujc Bhebkh comhmabo srsuca(
Fyujcyamyc$ ujc dcgkd fykacwmyl mf Bhebkh comhmar wks hmu suymhg chmgj um ~ycvchu
abssc mf Bhebkh akylcus ir ujc fmycbgh bhvcsumys( Ujs$ ujc dkol mf bhvcsumy fybchedr
chvbymhachu bh Bhebk ~ycvchuce gymwuj mf Bhebkh bhesuyr$ bh s~buc mf ba~dcachukubmh mf
dbicykd comhmabo ~mdbor ir ujc ochuykd gmvcyhachu( Ujbs ycsduce bh ujc fmyakubmh mf k aoj
dkygcy khe amyc cffbobchu fmya mf ujcby ~ycecocssmys wbuj wmyde!odkss bhfyksuyouykd fkobdbur(
Ujc Jbsumyr mf _CPs bh Bhebk sggcsus ujku ujc ~ycschu ekr _~cobkd Comhmabo Pmhc ~mdbobcs mf
Bhebk kyc wcdd oma~dbachuce ir ujc ~ymvbsbmhs mf ujc Kous khe Ydcs mf _~cobkd Comhmabo
Pmhc( K haicy mf accubhgs wcyc jcde koymss Bhebk fmy ujc fmyadkubmh mf ! 'Ujc _~cobkd
Comhmabo Pmhcs Kou$ 9>>3'$ wjboj wks sisc{chudr ~kssce ir ^kydbkachu bh Akr 9>>3( Ujc
_CP Kou$ 9>>3 khe _CP Ydcs icokac cffcoubvc mh khe fyma ;>uj Fciykyr 9>>6( Ujc _CP
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
32/77
99
Kou 9>>3 ecfbhcs ujc lcr ymdc fmy ujc _ukuc Gmvcyhachus bh Cz~myu ^ymamubmh khe oyckubmh mf
bhfyksuyouykd fkobdbubcs( K _bhgdc Wbhemw _CP k~~ymvkd acojkhbsa jks icch fkobdbukuce
ujymgj k ;2 acaicy bhucy!abhbsucybkd _CP Imkye mf K~~ymvkd my IMK( Khe ujc ecobsbmh mf
ujc _CP Imkye mf K~~ymvkd bs ibhebhg khe fbhkd(
Bhebks Comhmabo ^muchubkd khe _CP
Wbuj k ~m~dkubmh mf ;(; ibddbmh khe k GE^ ~cy ok~buk mf S_%?$5>>$ Bhebk bs k ybsbhg ~mwcy
ujku hm bhucyhkubmhkd oma~khr okh kffmye um bghmyc( Bh 9>>3$ ujc Bhucyhkubmhkd Amhcukyr Fhe
*BAF" yc~myuce Bhebks GE^ um ic S_%?(6? uybddbmh bh ucyas mf ~yojksbhg ~mwcy ~kybur$
ykhlbhg fmyuj bh ujc wmyde( Ir smac ecfbhbubmhs$ Bhebks abeedc odkss omhsbsus mf ?>> abddbmh
~cm~dc khe bus cz~khsbmh wbdd ykbsc omhsa~ubmh khe aklc comhmabo gymwuj fksucy khe amyc
ssukbhkidc( Ks bs wcdd!lhmwh$ Bhebk jks ecvcdm~ce k wmyde!odkss bhfmyakubmh ucojhmdmgr khe
isbhcss ~ymocss musmyobhg *I^M" scoumy ujku cz~myus bus scyvbocs gdmikddr( Rcu fmy kdd mf
Bhebks kojbcvcachus$ ujc omhuyr bs subdd wycsudbhg wbuj jbgj ~mvcyur khe hca~dmrachu
ykucs( Bhebk akr jkvc czocddce bh I^M$ iu wjch bu omacs um cz~myu akhfkouybhg$ Bhebk bs
ujc ~mmycy omsbh mf Ojbhk( Jchoc$ ujcyc bs gycku bhucycsu wbujbh Bhebk um ~ymamuc ujc cz~myu!
mybchuce akhfkouybhg scoumy ujymgj _~cobkd Comhmabo Pmhcs my _CPs(
Mi`coubvcs mf _CP Ujc ~ybakyr mi`coubvc mf _CP bs um fkobdbukuc cz~myus(
Ujc scomhekyr mi`coubvc bs um
m Kuuykou cz~myu!mybchuce Fmycbgh Ebycou Bhvcsuachu
m Uykhsfcy mf sukuc!mf!kyu ucojhmdmgr
m Chkidc Bhebkh chuyc~ychcys um m~cykuc hecy bhucyhkubmhkd omhebubmhs$ b(c($
wmyde odkss bhfyksuyouyc fkobdbubcs
Ujc ucyubkyr mi`coubvc bhodecs oyckubmh mf gdmikd bhesuybcs khe ~ykoubocs wjboj wmde
cvchukddr s~bdd mvcy um ujc akbhdkhe ujymgj ikolwkye dbhlkgcs khe gchcykubmh mf
ca~dmrachu
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
33/77
9?
Gchcsbs khe Ebsubhgbsjbhg FckuycsUjc hcw dkw bs kbace ku chomykgbhg ~idbo!~ybvkuc ~kyuhcysjb~ um ecvcdm~ wmyde!odkss
bhfyksuyouyc khe kuuykou ~ybvkuc bhvcsuachu *emacsubo khe fmycbgh"$ immsubhg comhmabo
gymwuj$ cz~myus khe ca~dmrachu( Bhvcsuachu mf ujc myecy mf Ys(;>>$ >>> oymycs mvcy ujc hczu
? rckys wbuj kh ca~dmrachu ~muchubkd mf mvcy 3 dklj bs cz~couce fyma ujc hcw _CPs k~kyu
fyma bhebycou ca~dmrachu eybhg ujc omhsuyoubmh ~cybme mf ujc _CPs( Jckvr bhvcsuachus kyc
cz~couce bh scoumys dblc BU$ ^jkyak$ Ibm!ucojhmdmgr$ Uczubdcs$ ^cuym!ojcabokds$ Kum!
oma~mhchus$ cuo(
Ujc _CP Ydcs ~ymvbecs ujc sba~dbfbokubmh mf ~ymoceycs fmy ecvcdm~achu$ m~cykubmh$ khe
akbhuchkhoc mf ujc _~cobkd Comhmabo Pmhcs khe fmy scuubhg ~ khe omheoubhg isbhcss bh
_CPs( Ujbs bhodecs sba~dbfbce oma~dbkhoc ~ymoceycs khe emoachukubmh wbuj kh ca~jksbs
mh scdf ocyubfbokubmh< sbhgdc wbhemw odckykhoc fmy scuubhg ~ mf kh _CP$ scuubhg ~ k hbu bh
_CPs khe odckykhoc mh akuucys ycdkubhg um Ochuykd ks wcdd ks _ukuc Gmvcyhachus< hm
yc{bycachu fmy ~ymvbebhg ikhl gkykhuccs< omhuykou akhfkouybhg fmy fmycbgh ~ybhob~kds
wbuj m~ubmh um miukbh si!omhuykoubhg ~cyabssbmh ku ujc bhbubkd k~~ymvkd sukgc< khe Ba~myu!
Cz~myu mf kdd bucas ujymgj ~cysmhkd ikggkgc(
Bhebkh _CP ~mdbor jks fmddmwbhg ebsubhgbsjbhg fckuycs0
Ujc pmhcs kyc ~ym~msce um scu~ ir ~ybvkuc scoumy my ir sukuc Gmvu( bh kssmobkubmh wbuj
^ybvkuc scoumy( ^ybvkuc scoumy bs kdsm bhvbuce um ecvcdm~ bhfyksuyouyc fkobdbubcs bh ujc
czbsubhg _CPs(
_ukuc Gmvcyhachus jkvc k dcke ymdc bh ujc scuubhg ~ mf _CP(
K fykacwmyl bs icbhg ecvcdm~ce ir oyckubhg s~cobkd wbhemws hecy czbsubhg ydcs khe
ycgdkubmhs mf ujc Ochuykd Gmvu( khe _ukuc Gmvu( fmy _CP(
Ujc skdbchu fckuycs mf ujc Bhebkh _CP bhbubkubvc fyujcy bhodec ujc fmddmwbhg ~mbhus0
Shdblc amsu mf ujc bhucyhkubmhkd bhsukhocs wjcyc pmhcs kyc ~ybakybdr ecvcdm~ce ir
gmvcyhachus$ ujc Bhebkh _CP ~mdbor ~ymvbecs fmy ecvcdm~achu mf ujcsc pmhcs bh ujc
gmvcyhachu$ ~ybvkuc my `mbhu scoumy( Ujbs bs ackhu um mffcy c{kd m~~myuhbubcs um imuj
Bhebkh khe bhucyhkubmhkd ~ybvkuc ecvcdm~cys(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
34/77
95
;>> ~cy ochu FEB bs ~cyabuuce fmy kdd bhvcsuachus bh _CPs$ czoc~u fmy koubvbubcs
bhodece bh ujc hcgkubvc dbsu(
_CP hbus kyc yc{byce um ic ~msbubvc hcu fmycbgh!czojkhgc ckyhcys khe kyc hmu si`cou
um khr abhbaa vkdc keebubmh hmyas my cz~myu midbgkubmhs(
Gmmes fdmwbhg bhum ujc _CP kyck fyma k emacsubo ukybff kyck *EUK" kyc uyckuce ks
cz~myus$ wjbdc gmmes omabhg fyma ujc _CP bhum k EUK kyc uyckuce ks ba~myus( Bh
keebubmh um ujc eur czca~ubmhs$ ujc hbus bh ujc Bhebkh _CPs em hmu jkvc um ~kr khr
bhomac ukz fmy ujc fbysu fbvc rckys khe mhdr ~kr jkdf ujcby ukz dbkibdbur fmy ujc hczu uwm(
_CP ecvcdm~cys kdsm ch`mr k ;>!rcky ukz jmdbekr( Ujc sbpc mf kh _CP vkybcs
ec~chebhg mh ujc hkuyc mf ujc _CP( Ku dcksu 3> ~cy ochu mf ujc kyck mf adub!~ymeou
my scoumy!s~cobfbo _CPs asu ic sce fmy cz~myu ~y~mscs( Ujc ycsu okh bhodec akdds$
jmucds$ ceokubmhkd bhsubuubmhs$ cuo( Icsbecs ~ymvbebhg sukuc!mf ujc!kyu bhfyksuyouyc
khe koocss um k dkygc$ wcdd!uykbhce khe slbddce wmylfmyoc$ ujc _CP ~mdbor kdsm ~ymvbecs
chucy~ybscs khe ecvcdm~cys wbuj k fkvmykidc khe kuuykoubvc ykhgc mf bhochubvcs(
Fkobdbubcs bh ujc _CP akr ycukbh ;>> ~cy ochu fmycbgh!czojkhgc ycocb~us bhv Czojkhgc
Ckyhcys Fmycbgh Oyychor Koomhus(
;>> ~cy ochu FEB bs ~cyabuuce fmy _CP fykhojbsccs bh ~ymvbebhg iksbo ucdc~jmhc
scyvbocs bh _CPs(
Hm ok~ mh fmycbgh bhvcsuachu fmy sakdd!sokdc!scoumy ycscyvce bucas wjboj kyc
mujcywbsc ycsuybouce(
Czca~ubmh fyma bhesuybkd dbochsbhg yc{bycachus fmy bucas ycscyvce fmy ujc sakdd!
sokdc!bhesuybcs scoumy(
Hm ba~myu dbochsc yc{bycachus(
Czca~ubmh fyma osumas eubcs mh ujc ba~myu mf ok~bukd gmmes$ ykw akucybkds$
omhsakidcs$ s~kycs$ cuo(
Czca~ubmh fyma Ochuykd Czobsc eubcs mh ~ymoycachu mf ok~bukd gmmes$ ykw
akucybkds$ khe omhsakidc s~kycs$ cuo( fyma ujc emacsubo akylcu(
Hm ymubhc czkabhkubmhs ir Osumas fmy cz~myu khe ba~myu okygm(
Fkobdbur um yckdbpc khe yc~kuybkuc cz~myu ~ymocces wbujbh ;9 amhujs(
^ymfbus kddmwce um ic yc~kuybkuce wbujmu khr ebvbeche!ikdkhobhg yc{bycachu(
Czca~ubmh fyma Ochuykd _kdcs Ukz khe _cyvboc Ukz(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
35/77
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
36/77
96
Dkrmu mf _CP
Ujc wjmdc _CP Kyck akr ic ebvbece bhum uwm ~kyus0!
;( ^ymocssbhg Kyck
9( Hmh!^ymocssbhg Kyck
^ymocssbhg Kyck ^ymocssbhg kyck bs ujc ecakyokuce kyck bh _CP wjcyc hbus okh ic dmokuce
fmy akhfkouyc mf gmmes my ychecybhg mf scyvbocs( Abhbaa ~ymocssbhg kyck jks icch
hbfmyadr fbzce ec~chebhg ~mh ujc ur~c mf _CP b(c( adub~ymeou my ~ymeou s~cobfbo(
Hmh ^ymocssbhg Kyck Hmh!~ymocssbhg kyck bs bhuchece um ~ymvbec s~~myu fkobdbubcs um
_CP ~ymocssbhg kyck khe akr bhodec ceokubmhkd bhsubuubmhs$ jms~bukds$ jmucds$ ycoyckubmh
khe chucyukbhachu fkobdbubcs$ ycsbechubkd khe isbhcss oma~dczcs(
Fkobdbubcs soj ks Fycc Uykec & Wkycjmsbhg Pmhcs$ Bhucyhkubmhkd Fbhkhobkd _cyvbocs Ochuycakr ic k~~ymvce fmy csukidbsjachu wbujbh ujc ^ymocssbhg Kyck(
Dkhe - ibdu!~ s~koc bh ujc ~ymocssbhg kyck um ic dcksce0
Um chuyc~ychcys jmdebhg vkdbe dcuucys mf k~~ymvkd$ wbuj dcksc ~cybme om!ucyabhs wbuj
DMK
Fmy fkobdbubcs fmy czodsbvc sc mf ujc Shbus soj ks okhucchs$ ~idbo ucdc~jmhc immujs$
fbysu kbe ochuycs$ oyojcs$ cuo(
Um k ~cysmh ecsbybhg um oyckuc bhfyksuyouyc fkobdbubcs fmy sc ir ~yms~coubvc Shbus
Hmubfbce Kyck mf _CP ^ymocssbhg Kyck
Hmh!^ymocssbhg Kyck
BF_O
FUWPChuyr-Czbu
^mbhus
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
37/77
97
_CP K~~ymvkd ^ymocss
Ecvcdm~cys khe hbus jkvc ebffcychu k~~ymvkd ~ymocsscs( Ecvcdm~cys jkvc um fbdd ujc s~cobfbo
fmya fmy k~~drbhg khe siabu bu um ujc sukuc gmvcyhachu ec~chebhg ~mh ujc dmokubmh mf ujc
~dkhhce pmhc( Ujch$ sukucs jkvc k akzbaa ubac mf 53 ekrs fmy fmywkyebhg ujc k~~dbokubmh
wbuj ujcby ycomaachekubmh um ujc imkye( Icfmyc gbvbhg ujc ycomaachekubmh$ ujc sukucs hcce
um chsyc ujku smac lcr fkobdbubcs wbdd ic kvkbdkidc fmy ecvcdm~cys khe hbus bh ujc ~ym~msce
pmhc( Ujc sukucs jkvc um kdsm c{b~ ujc ~yms~coubvc Ecvcdm~achu Omaabssbmhcys mf ujc pmhc
wbuj ~mwcys( Khe wjbdc ycomaachebhg ujc sukucs asu odkybfr um ujc Imkye wjcujcy ujc kyck
yc{byce ir ujc pmhc bs ycscyvce my comdmgbokddr fykgbdc(
Jmwcvcy$ ujc ecvcdm~cys okh kdsm sche ujcby ~ym~mskds ebycoudr um ujc Imkye( Bh soj okscs$
fmddmwbhg ujc Imkyes ecobsbmh um k~~ymvc ujc ~ym~mskd wbuj my wbujmu amebfbokubmh$ ujc
ecvcdm~cy hcces um miukbh ujc sukuc gmvcyhachus hme wbujbh sbz amhujs( _m$ cbujcy ujymgj
ujc sukuc gmvcyhachu my mujcywbsc$ ujc ImK jks ujc fbhkd skr bh ecobebhg ujc _CPs bh ujc
omhuyr(
Wbujbh k amhuj mf ycocbvbhg ujc fmyakd gm kjcke fyma ujc ImK$ ecvcdm~cys kyc jkhece mvcy k
dcuucy mf k~~ymvkd *DmK" ir ujc Ochuykd Gmvcyhachu( Ujc DmK kddmws ecvcdm~cys ujycc rckys
fmy okyyrbhg mu ujcby ~dkhs( Kyace wbuj ujc DmK$ ujc ecvcdm~cys amvc kjcke fmy ko{bybhg
dkhe( _oj dkhe okh ic cbujcy fyccjmde my dckscjmde( Fmddmwbhg dkhe ko{bsbubmh$ ecvcdm~cys
siabu um ujc Ochuykd Gmvcyhachu cvbechoc mf dcgkd ybgju mvcy ujc dkhe kdmhg wbuj mujcy
~kyubodkys( Ujcr kdsm ~ymvbec ocyubfbokuce fyma sukuc gmvcyhachus skrbhg ujku dkhe bs fycc
fyma choaiykhocs( Ujcyckfucy$ ujc Ochuykd Gmvcyhachu hmubfbcs ujc kycks ks _CPs(
K~~mbhubhg Ecvcdm~achu omaabssbmhcys *EO" fmy ujc pmhcs fmddmws baacebkucdr$ ks emcs ujcscuubhg mf K~~ymvkds Omaabuuccs fmy `egbhg ujc ~ym~mskds fyma hbus lcch mh amvbhg bh ujc
_CPs(
Ujc akbh wmyl mf ujc pmhc icgbhs mhdr kfucy hmubfbokubmh( Ujc EO jks ujc ycs~mhsbibdbur mf
ecakyokubhg ~ymocssbhg khe hmh!~ymocssbhg kycks wbujbh pmhcs( M~cykubmhs omaachoc bh ujc
~ymocssbhg pmhc kfucy ecakyokubmh( Fmy ibdebhg _CPs$ ecvcdm~cys ch`mr czca~ubmh fyma kdd
~mssbidc ukzcs ujku isbhcsscs bh Bhebk kuuykou mujcywbsc(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
38/77
9:
Ujc Imkye mf K~~ymvkds
K Imkye mf K~~ymvkd *ImK" fmy gykhubhg fmyakd k~~ymvkd um ~ym~mskds fmy scuubhg ~ _CPs
wks omhsubuuce ir ujc Gmvcyhachu mf Bhebk(
Ujc Imkye bs ca~mwcyce um okyyr mu ujc fmddmwbhg fhoubmhs0!
;" K~~ymvc$ yc`cou my amebfr ~ym~mskds fmy scuubhg ~ _CPs(
9" K~~ymvc kujmybpce m~cykubmhs um ic okyybce mu bh _CPs(
?" K~~ymvc Ecvcdm~cys my Shbus bh _CPs fmy fmycbgh omddkimykubmhs fmy ecvcdm~bhg khe
akbhukbhbhg ujc _~cobkd Comhmabo Pmhc(
5" K~~ymvc$ yc`cou my amebfr ~ym~mskds fmy oyckubhg bhfyksuyouyc bh _CPs(
3" Gykhu k dbochsc um bhesuybcs fmy icbhg scu ~ bh _CPs(
6" _s~che k~~ymvkd mf k Ecvcdm~cy khe k~~mbhu kh Keabhbsuykumy fmy ebsojkygbhg
fhoubmhs bh kh k~~ym~ybkuc akhhcy(
7" Ebs~msc mf k~~ckds khe ~cyfmya khr mujcy fhoubmhs ks akr ic kssbghce um bu ir ujc
Ochuykd Gmvcyhachu(
Ujc Imkye jks ;2 acaicys( Bu bs ojkbyce ir _~cobkd _coycukyr$ Ec~kyuachu mf Omaacyoc$
Abhbsuyr mf Bhesuyr$ Gmvcyhachu mf Bhebk( Ujc Ebycoumy my Ec~ur _coycukyr fyma ujc skac
ec~kyuachu my abhbsuyr bs ujc Acaicy!_coycukyr mf ujc Imkye( Kamhg ujc mujcys$ ;5
acaicys kyc fyma ujc Gmvcyhachu mf Bhebk( Ujc mujcy ujycc acaicys bhodec k hmabhcc
fyma ujc omhocyhce sukuc gmvcyhachu$ ujc omhocyhce ecvcdm~achu omaabssbmhcy khe k
~ymfcssmy fyma Bhebkh Bhsubuuc mf Akhkgcachu *BBA" my ujc Bhebkh Bhsubuuc mf Fmycbgh Uykec
*BBFU"( Ujc Imkye okh om!m~u mujcy acaicys bf bu fccds sm(
Icgbhhbhg fyma ;7uj Akyoj 9>>6$ ubdd ;;uj Kgsu 9>>2$ ujc Imkye jks acu mh ?3 mooksbmhs
fmy omhsbecybhg _CP ~ym~mskds( Ujc k~~ymvkds bssce ir ujc Imkye kyc mf uwm okucgmybcs( Bh!
~ybhob~dc k~~ymvkd bs gykhuce fmy mhc rcky eybhg wjboj ujc ecvcdm~cy bs kddmwce um miukbh
dcgkd ybgjus mvcy ujc ~ym~msce dkhe bh wjboj ujc pmhc wbdd ic scu ~( Eybhg ujbs ubac$
ecvcdm~cys kyc um uklc k~~ymvkds fyma vkybms sukuumyr kujmybubcs bh Ochuykd$ _ukuc khe dmokd
gmvcyhachus$ ~ymvbec fmy ycjkibdbukubmh mf ebs~dkoce ~cysmhs$ skubsfr chvbymhachukd
yc{bycachus khe amibdbpc fhes fmy ujc ~ym`cou( Fmyakd k~~ymvkds kyc gykhuce mhdr kfucy
~ymvbebhg emoachukyr cvbechoc mf ybgjus mvcy dkhe khe skubsfrbhg mujcy yc{bycachus( Ujc
Imkye kdsm gykhus om!ecvcdm~cy k~~ymvkds fmy ibdebhg bhfyksuyouyc fkobdbubcs bh _CPs(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
39/77
92
Kujmybpce M~cykubmhs bh _CPs
Ujc ebffcychu m~cykubmhs wjboj kyc kujmybpce bh _CPs ec~che mh ujc hkuyc mf _CP(
BU - BUC_$ Ibmucojhmdmgr$ Gcas khe @cwcddcyr _CPs
;( Ymkes wbuj suyccu dbgjubhg$ sbghkds khe sbghkgc(
9( Wkucy uyckuachu ~dkhu$ wkucy s~~dr dbhcs$ scwkgc dbhcs$ sumya wkucy eykbhs khe wkucy
ojkhhcds mf k~~ym~ybkuc ok~kobur(
?( _cwkgc khe gkyikgc ebs~mskd ~dkhu$ ~b~cdbhcs khe mujcy hcocsskyr bhfyksuyouyc fmy
scwkgc khe gkyikgc ebs~mskd$ scwkgc uyckuachu ~dkhus(
5( Ebsuybiubmh hcuwmyl fmy cdcouybobur$ gks khe ~cuymdca hkuykd gks$ bhodebhg
hcocsskyr sisukubmhs mf k~~ym~ybkuc ok~kobur$ ~b~cdbhc hcuwmyl$ cuo(
3( _coybur mffbocs khe ~mdboc ~msus ku chuyr$ czbu khe mujcy ~mbhus wbujbh khe kdmhg ujc
~cyb~jcyr mf ujc sbuc(
6( Cffdchu uyckuachu ~dkhu$ ~b~cdbhcs khe mujcy bhfyksuyouyc fmy cffdchu uyckuachu(
7( Mffboc s~koc(
:( ^kylbhg bhodebhg adub!dcvcd oky ~kylbhg(
2( Ucdcoma khe mujcy omaahbokubmh fkobdbubcs bhodebhg Bhucyhcu omhhcoubvbur(
;>(Ykbh wkucy jkyvcsubhg ~dkhu(
;;(Cdcouybobur gchcykubmh(
;9(Kby omhebubmhbhg(
;?(_wbaabhg ~mmd(
;5(Fbyc ~ymucoubmh srsuca wbuj s~ybhldcys$ fbyc khe samlc ecucoumys(
;3(Ycoyckubmhkd fkobdbubcs bhodebhg odijmsc$ bhemmy khe muemmy gkacs$ grahksba(
;6(Ca~dmrcc wcdfkyc fkobdbubcs dblc kumakuce ucddcy akojbhcs$ oyojc$ acebokd ochuycs$cuo(
;7(_jm~~bhg kyokec khe- my ycukbd s~koc(
;:(Isbhcss khe - my omhvchubmh ochuyc(
;2(Omaamh ekuk ochuyc wbuj bhucy!omhhcoubvbur(
9>(Jmsbhg my scyvboc k~kyuachus(
9;(^dkrgymhe(
99(Is ikr(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
40/77
?>
9?(Fmme scyvbocs bhodebhg okfcucybk$ fmme omyu*s"$ ycsukykhus$ omffcc sjm~s$ okhucchs
khe okucybhg fkobdbubcs(
95(Dkhesok~bhg khe wkucy imebcs(
93(Odbhbo khe acebokd ochuycs(
96(Wb Fb khe - my Wb Akz _cyvbocs(
97(Eyb~ my aboym!byybgkubmh srsucas(
9:(_oj mujcy m~cykubmh*s" s~cobfbce kimvc fyma ; um 97 wjboj ujc ImK akr kujmybpc
fyma ubac um ubac(
_coumy _~cobfbo _CPs
;( Ymkes wbuj suyccu dbgjubhg$ sbghkds khe sbghkgc(
9( Wkucy uyckuachu ~dkhu$ wkucy s~~dr dbhcs$ scwkgc dbhcs$ sumya wkucy eykbhs khe wkucy
ojkhhcds mf k~~ym~ybkuc ok~kobur(
?( _cwkgc khe gkyikgc ebs~mskd ~dkhu$ ~b~cdbhcs khe mujcy hcocsskyr bhfyksuyouyc fmy
scwkgc khe gkyikgc ebs~mskd$ scwkgc uyckuachu ~dkhus(
5( Ebsuybiubmh hcuwmyl fmy cdcouybobur$ gks khe ~cuymdca hkuykd gks$ bhodebhg
hcocsskyr sisukubmhs mf k~~ym~ybkuc ok~kobur$ ~b~cdbhc hcuwmyl$ cuo(
3( _coybur mffbocs khe ~mdboc ~msus ku chuyr$ czbu khe mujcy ~mbhus wbujbh khe kdmhg ujc
~cyb~jcyr mf ujc sbuc(
6( Cffdchu uyckuachu ~dkhu$ ~b~cdbhcs khe mujcy bhfyksuyouyc fmy cffdchu uyckuachu(
7( Mffboc s~koc(
:( ^kylbhg bhodebhg adub!dcvcd oky ~kylbhg(
2( Ucdcoma khe mujcy omaahbokubmh fkobdbubcs bhodebhg Bhucyhcu omhhcoubvbur(
;>(Ykbh wkucy jkyvcsubhg ~dkhu(
;;(Cdcouybobur gchcykubmh(;9(_wbaabhg ~mmd(
;?(Fbyc ~ymucoubmh srsuca wbuj s~ybhldcys$ fbyc khe samlc ecucoumys(
;5(Ycoyckubmhkd fkobdbubcs bhodebhg odijmsc$ bhemmy khe muemmy gkacs$ grahksba(
;3(Ca~dmrcc wcdfkyc fkobdbubcs dblc kumakuce ucddcy akojbhcs$ oyojc$ acebokd ochuycs$
cuo(
;6(_jm~~bhg kyokec khe- my ycukbd s~koc$ omhsuyoubmh mf adub~dczcs(
;7(^dkrgymhe(
;:(Is ikr(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
41/77
?;
;2(Fmme scyvbocs bhodebhg okfcucybk$ fmme omyu*s"$ ycsukykhus$ omffcc sjm~s$ okhucchs
khe okucybhg fkobdbubcs(
9>(Dkhesok~bhg khe wkucy imebcs(
9;(Odbhbo$ acebokd ochuycs khe ibdebhg jms~bukds(
99(Wb Fb khe - my Wb Akz _cyvbocs(
9?(Eyb~ my aboym!byybgkubmh srsucas(
95(_ojmmd khe - my ucojhbokd bhsubuubmh khe - my ceokubmhkd bhsubuubmh(
93(Ykbd jcke
96(Koocss omhuymd khe amhbumybhg srsuca(
97(_oj mujcy m~cykubmh*s" s~cobfbce kimvc fyma ; um 97 wjboj ujc ImK akr kujmybpc
fyma ubac um ubac(
Adub ^ymeou _CPs
;( Ymkes wbuj suyccu dbgjubhg$ sbghkds khe sbghkgc(
9( Wkucy uyckuachu ~dkhu$ wkucy s~~dr dbhcs$ scwkgc dbhcs$ sumya wkucy eykbhs khe wkucy
ojkhhcds mf k~~ym~ybkuc ok~kobur(
?( _cwkgc khe gkyikgc ebs~mskd ~dkhu$ ~b~cdbhcs khe mujcy hcocsskyr bhfyksuyouyc fmy
scwkgc khe gkyikgc ebs~mskd$ scwkgc uyckuachu ~dkhus(
5( Ebsuybiubmh hcuwmyl fmy cdcouybobur$ gks khe ~cuymdca hkuykd gks$ bhodebhg
hcocsskyr sisukubmhs mf k~~ym~ybkuc ok~kobur$ ~b~cdbhc hcuwmyl$ cuo(
3( _coybur mffbocs khe ~mdboc ~msus ku chuyr$ czbu khe mujcy ~mbhus wbujbh khe kdmhg ujc
~cyb~jcyr mf ujc sbuc(
6( Cffdchu uyckuachu ~dkhu$ ~b~cdbhcs khe mujcy bhfyksuyouyc fmy cffdchu uyckuachu(
7( Mffboc s~koc(
:( ^kylbhg bhodebhg adub!dcvcd oky ~kylbhg(2( Ucdcoma khe mujcy omaahbokubmh fkobdbubcs bhodebhg Bhucyhcu omhhcoubvbur(
;>(Ykbh wkucy jkyvcsubhg ~dkhu(
;;(Cdcouybobur gchcykubmh(
;9(_wbaabhg ~mmd(
;?(Fbyc ~ymucoubmh srsuca wbuj s~ybhldcys$ fbyc khe samlc ecucoumys(
;5(Ycoyckubmhkd fkobdbubcs bhodebhg odijmsc$ bhemmy khe muemmy gkacs$ grahksba(
;3(Ca~dmrcc wcdfkyc fkobdbubcs dblc kumakuce ucddcy akojbhcs$ oyojc$ acebokd ochuycs$
cuo(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
42/77
?9
;6(_jm~~bhg kyokec khe- my ycukbd s~koc$ omhsuyoubmh mf adub~dczcs(
;7(Jmsbhg my scyvboc k~kyuachus khe omhsuyoubmh mf jmucds(
92(^dkrgymhe(
?>(Is ikr(
?;(Fmme scyvbocs bhodebhg okfcucybk$ fmme omyu*s"$ ycsukykhus$ omffcc sjm~s$ okhucchs
khe okucybhg fkobdbubcs(
?9(Dkhesok~bhg khe wkucy imebcs(
;:(Odbhbo$ acebokd ochuycs khe ibdebhg mf jms~bukds(
;2(Wb Fb khe - my Wb Akz _cyvbocs(
9>(Eyb~ my aboym!byybgkubmh srsucas(
9;(_ojmmd khe - my ucojhbokd bhsubuubmh khe - my ceokubmhkd bhsubuubmh(
99(Ykbd jcke
9?(Koocss omhuymd khe amhbumybhg srsuca(
95(_oj mujcy m~cykubmh*s" s~cobfbce kimvc fyma ; um 95 wjboj ujc ImK akr kujmybpc
fyma ubac um ubac(
Keebubmhkd koubvbubcs wjboj kyc kddmwce kyc0!
b( ^myu(
bb( Kby~myu khe - my kby okygm oma~dcz(
bbb( Bhdkhe omhukbhcy ec~mu(
bv( Ikhls(
Dkhe Ydcs
Ujc abhbaa dkhe yc{bycachu fmy ujc _CP ec~ches ~mh ujc hkuyc mf ujc _CP( Ujc dkhe
ydcs fmy ebffcychu _CPs kyc0!
Adub!^ymeou _CP
Fmy k adub!~ymeou _CP$ k omhubgms kyck mf ;>>> jk bs ujc abhbaa yc{bycachu(
Jmwcvcy$ bh ujc sukucs mf Ksska$ Acgjkdkrk$ Hkgkdkhe$ Kyhkhojkd ^ykecsj$ Abpmyka$
Akhb~y$ Uyb~yk$ Jbakojkd ^ykecsj$ Suukykhojkd$ _bllba$ @kaa & Lksjaby$ Gmk khe bh k
Shbmh ucyybumyr$ bu okh ic 9>> jk(
^ymocssbhg Kyck Ku dcksu ?3# mf ujc umukd kyck wbdd ic ckyakylce fmy ecvcdm~bhg ujc
~ymocssbhg kyck( Jmwcvcy$ ujbs akr ic ycdkzce ir ujc Ochuykd Gmvcyhachu ~ um 93# bfycomaachece ir ujc Imkye mf K~~ymvkds(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
43/77
??
_coumy!_~cobfbo - Fmy Mhc my Amyc _cyvbocs - Bh k ^myu my Kby~myu
Fmy k scoumy!s~cobfbo - fmy mhc my amyc scyvbocs - bh k ~myu my kby~myu$ k omhubgms kyck mf ;>>
jk bs yc{byce( Jmwcvcy$
b( Ujc abhbaa kyck wbdd ic ;> jk fmc cdcouymhbos jkyewkyc khe smfuwkyc bhodebhg BU
chkidce scyvbocs$ ibmucojhmdmgr khe hmh!omhvchubmhkd chcygr scoumys *bhodebhg smdky
chcygr c{b~achus- ocdds iu czodebhg hmh!omhvchubmhkd chcygr ~ymeoubmh khe
akhfkouybhg" khe gcas khe `cwcddcyr(
bb( Ujc abhbaa kyck wbdd ic 3> jk bh Ksska$ Acgjkdkrk$ Hkgkdkhe$ Kyhkhojkd
^ykecsj$ Abpmyka$ Akhb~y$ Uyb~yk$ Jbakojkd ^ykecsj$ Suukykhojkd$ _bllba$ @kaa
& Lksjaby$ Gmk khe bh k Shbmh ucyybumyr$ hdcss ujcr icdmhg um s~cobfbo scoumys
achubmhce kimvc(
^ymocssbhg Kyck
b( Fmy cdcouymhbo jkyewkyc khe smfuwkyc$ bhodebhg BU!chkidce scyvbocs$ ujc abhbaa
ibdu!~ ~ymocssbhg kyck wbdd ic ; dklj s{ a(
bb( Fmy ibmucojhmdmgr khe hmh!omhvchubmhkd chcygr scoumys$ ujc abhbaa ibdu ~ kyck
wbdd ic 5>>>> s{ a(
bbb( Fmy gcas khe `cwcddcyr$ ujc abhbaa ibdu!~ ~ymocssbhg kyck wbdd ic 3>>>> s{ a(
bv( Bh Ksska$ Acgjkdkrk$ Hkgkdkhe$ Kyhkhojkd ^ykecsj$ Abpmyka$ Akhb~y$ Uyb~yk$
Jbakojkd ^ykecsj$ Suukykhojkd$ _bllba$ @kaa & Lksjaby$ Gmk khe bh k Shbmh
ucyybumyr$ ku dcksu 3># wbdd ic ckyakylce fmy ~ymocssbhg kyck hdcss ujcr fbgyc bh
scoumys achubmhce kimvc(
Fycc Uykec khe Wkycjmsbhg Pmhc *FUWP"
Fmy fycc uykec khe wkycjmsbhg pmhc$ ujc abhbaa kyck wbdd ic 5> jk( Jmwcvcy$ k sukhekdmhcFUWP okh kdsm ic scu ~ ks k ~kyu mf adub!~ymeou _CP$ ks wcdd ks ujku mf k scoumy!s~cobfbo
pmhc wbuj hm abhbaa kyck yc{bycachu( Jmwcvcy$ ujc akzbaa kyck mf soj FUWP wbdd
hmu ic amyc ujkh 93# mf ujc ~ymocssbhg kyck mf ujc _CP(
^ymocssbhg Kyck K FUWP asu jkvc k abhbaa ibdu!~ kyck mf ; dklj s{ a( Bh
sukhekdmhc FUWPs$ ku dcksu 3># mf ujc kyck wbdd ic ckyakylce fmy ~ymocssbhg kyck(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
44/77
?5
_~cobkd Comhmabo Pmhcs Kou 9>>3
Ujc ~mdbor ycdkubhg um _CPs wks ckydbcy omhukbhce bh Fmycbgh Uykec ^mdbor( Jmwcvcy$ um gbvc
k dmhg ucya khe sukidc ~mdbor fykacwmyl wbuj abhbakd ycgdkubmh$ ujc _CP Kou wks chkouce(
Bh 9>>3$ k oma~ycjchsbvc _~cobkd Comhmabo Pmhcs Kou 9>>3 wks ~kssce ir ^kydbkachu bh
Akr 9>>3( Ujc _CP Kou 9>>3 khe ujc ydcs mf ujc _CP Kou okac bhum fmyoc fyma Fciykyr
;>$ 9>>6( Bhvcsuachu mf ujc myecy mf Ys ;>>$>>> oymyc mvcy ujc hczu ujycc rckys wbuj kh
ca~dmrachu ~muchubkd mf mvcy 3>>$>>> wks kdsm cz~couce fyma ujc hcw _CPs$ k~kyu fyma
bhebycou ca~dmrachu eybhg omhsuyoubmh ~cybme mf ujc _CPs(
Ujc _CP Kou 9>>3 bs akbhdr ebvbece bhum 7 ebffcychu ojk~ucys khe ? sojcedcs(
Ojk~ucy B ^ycdbabhkyr
Ojk~ucy BB Csukidbsjachu mf Comhmabo Pmhc
Ojk~ucy BBB Omhsubuubmh mf Imkye mf K~~ymvkd
Ojk~ucy BV Ecvcdm~achu Omaabssbmhcy
Ojk~ucy V _bhgdc Wbhemw Odckykhoc
Ojk~ucy VB _~cobkd Fbsokd ^ymvbsbmhs fmy _~cobkd Comhmabo Pmhcs
Ojk~ucy VBB _~cobkd Comhmabo Pmhc Kujmybur
Ojk~ucy VBBB Absocddkhcms
_ojcedc B Chkouachus *_cc _coubmh 7 khe 35"
_ojcedc BB Amebfbokubmhs um Bhomac Ukz Kou$ ;26;
_ojcedc BBB Kacheachu um Ocyukbh Chkouachus *_cc _coubmh 36"
Lcr Bsscs
Ujc _CP Kou eckds ~ybakybdr wbuj ujc fmddmwbhg akuucys0!
Csukidbsjachu mf ujc _CP khe ujc vkybms kujmybubcs omhsubuuce bh ujbs omhhcoubmh(
K~~mbhuachu mf ujc Ecvcdm~cy$ Om!ecvcdm~cys khe k~~ymvkd fmy hbus um ic dmokuce bh
ujc hmubfbce kyck(
Czca~ubmhs$ eykwikols khe omhocssbmhs bhodebhg czca~ubmhs fyma osumas eur *mh
gmmes iymgju bhum my cz~myuce fyma ujc _CP"$ czobsc$ scyvboc ukz$ scoybubcs
uykhskoubmh ukz$ skdcs ukz khe bhomac ukz(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
45/77
?3
Mffsjmyc Ikhlbhg Shbu & Bhucyhkubmhkd Fbhkhobkd _cyvbocs Ochuyc( _cuubhg ~ mf
mffsjmyc ikhlbhg hbus - Bhucyhkubmhkd Fbhkhobkd _cyvbocs Ochuyc bh _CPs(
Hmubfbce Mffchocs & Obvbd _bus( K sbhgdc chfmyocachu kgchor-mffbocy fmy ocyukbh
hmubfbce mffchocs ks wcdd ks ujc ecsbghkubmh mf omyus ir ujc sukuc gmvcyhachus fmy
soj mffchocs omaabuuce bh khe fmy obvbd sbus kybsbhg bh _CPs(
_kdbchu Fckuycs mf _CP Kou
Ujc _CP Ydcs ~ymvbec fmy0
_bhgdc wbhemw odckykhoc fmy scuubhg ~ mf kh _CP
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
46/77
?6
Bh keebubmh$ ujc Ecvcdm~achu Omaabssbmhcy *EO" khe jbs-jcy mffboc bs ycs~mhsbidc fmy
czcyobsbhg keabhbsuykubvc omhuymd mvcy k pmhc( Ujc dkimy omaabssbmhcys ~mwcys kyc kdsm
ecdcgkuce um ujc EO( Fbhkddr$ odksc 9? yc{bycs ujku ecsbghkuce omyus wbdd ic scu ~ ir ujc
sukuc gmvcyhachus um uyr kdd sbus mf k obvbd hkuyc khe hmubfbce mffchocs omaabuuce bh ujc
_CPs( Kffcouce ~kyubcs akr k~~ckd um jbgj omyus kgkbhsu ujc myecys mf ujc ecsbghkuce omyus(
Bhfyksuyouyc
^ymvbsbmhs jkvc icch akec fmy0!
;( Ujc csukidbsjachu mf fycc uykec khe wkycjmsbhg pmhcs um oyckuc wmyde odkss uykec!
ycdkuce bhfyksuyouyc um fkobdbukuc ba~myu khe cz~myu mf gmmes kbace ku aklbhg Bhebk k
gdmikd uykebhg ji(
9( Ujc scuubhg ~ mf mffsjmyc ikhlbhg hbus khe hbus bh kh bhucyhkubmhkd fbhkhobkd scyvboc
ochuyc bh _CPs(
?( Ujc ~idbo ~ybvkuc ~kyubob~kubmh bh bhfyksuyouyc ecvcdm~achu(
5( Ujc scuubhg ~ mf k _CP kujmybur bh ckoj ochuykd gmvcyhachu _CP fmy ecvcdm~bhg
hcw bhfyksuyouyc khe suychgujchbhg ujc czbsubhg mhc(
Fbsokd Ichcfbus
Ojk~ucy 6 mf ujc _CP Kou mf 9>>3 eckds wbuj ujc s~cobkd fbsokd ~ymvbsbmhs fmy _CPs( Mh ujc
iksbs mf ujbs ojk~ucy$ ujc kvkbdkidc ichcfbus kyc ks fmddmws0!
Ujc ichcfbus kvkbdkidc um ujc Ecvcdm~cys kyc0!
Bhomac ukz czca~ubmh fmy uch rckys *bh k idmol mf ;3 rckys" fyma ujc ekuc mf
omaachocachu mf m~cykubmhs( Chubyc ~ymfbus fyma ecvcdm~bhg _CPs kyc cdbgbidc fmy ukz
omhocssbmh( Ujc ecvcdm~cys jkvc um ojmmsc ujcby idmol ~cybme mf ;> rckys(
Czca~ubmh fyma ~krachu mf Abhbaa Kducyhkuc Ukz *AKU"(
Ecvcdm~cys kyc czca~uce fyma ~krbhg ukzcs mh ebvbeche ecodkyce mu mf ujc oyychu
bhomac(
Czca~ubmh fyma ~krachu mf scyvboc ukz mh ukzkidc scyvbocs ~ymvbece um k ecvcdm~cy(
_kdcs ukzcs kyc hmu ojkygce mh skdc my ~yojksc mf gmmes *mujcy ujkh hcws~k~cys" ir
ecvcdm~cys(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
47/77
?7
Czca~ubmh fyma osumas eur mh gmmes ba~myuce ir ecvcdm~cys fmy okyyrbhg mh
kujmybpce m~cykubmhs(
Czca~ubmh fyma ~krachu mf ochuykd czobsc mh gmmes iymgju fyma musbec ujc _CP
*ujku bs Emacsubo Ukybff Kyck" ir ecvcdm~cys fmy kujmybpce m~cykubmhs(
Eykwikol my soj mujcy ichcfbus mh gmmes iymgju my scyvbocs ~ymvbece fyma ujc
Emacsubo Ukybff Kyck ir ujc ecvcdm~cy fmy kujmybpce m~cykubmhs(
Ujc ichcfbus kvkbdkidc um ujc Shbus kyc0!
Bhomac ukz czca~ubmh mh ;>># cz~myu ~ymfbus fmy ujc fbysu fbvc rckys fyma ujc ekuc mf
omaachocachu mf ~ymeoubmh$ 3># mf ~ymfbus fmy ujc hczu fbvc rckys$ khe fbhkddr$
eceoubmh ~ um 3># mf ujc ~dmgjce ikol cz~myu ~ymfbus fmy khmujcy fbvc rckys(
Mffsjmyc ikhlbhg hbus *MISs" bh ujc _CPs kyc kddmwce oma~dcuc ukz jmdbekrs( ;>>#
czca~ubmh bs ~cyabuuce fmy ujc fbysu fbvc rckys khe 3># fmy ujc hczu fbvc rckys(
Hm ukzcs kyc ba~msce mh bhucycsu bhomac ycocbvce ir k hmh!ycsbechu mh k ec~msbu akec
bh kh MIS sbukuce bh kh _CP(
Hm ukzcs kyc ba~msce mh MIS fmy bhucycsu ~kbe mh ec~msbus um hmh!ycsbechus$ ks wcdd
ks mh ujmsc fmy imyymwbhgs ir hmh!ycsbechus(
Shbus kyc czca~u fyma ~krachu mf ukzcs mh ok~bukd gkbhs eybhg uykhsfcy mf ksscus
bhvmdvce bh sjbfubhg fyma yikh kycks um _CPs( Jmwcvcy$ soj czca~ubmh yc{bycs ujku
mhc rcky my icfmyc$ my ujycc rckys kfucy ujc uykhsfcy
m Akojbhcyr- ~dkhu wks ~yojksce fmy m~cykubmhs bh _CP
m Ibdebhg my dkhe wks ko{byce my omhsuyouce bh ujc _CP
m Ujc mybgbhkd ksscu wks sjbfuce khe ujc csukidbsjachu wks uykhsfcyyce um ujc
_CP
m Mujcy cz~chscs ks bhebokuce ir ujc Ochuykd Gmvcyhachu wcyc hmubfbce(
Czca~ubmh fyma ~krbhg mf scyvboc ukz(
Czca~ubmh fyma scoybubcs uykhskoubmh ukz *_UU" mh uykhskoubmh mf ukzkidc scoybubcs
chucyce bhum ir hmh!ycsbechus ujymgj ujc Bhucyhkubmhkd Fbhkhobkd _cyvbocs Ochuyc(
Czca~ubmh fyma osumas eur mh gmmes ba~myuce ir hbus fmy kujmybpce m~cykubmhs(
Czca~ubmh fyma ~krachu mf ochuykd czobsc mh kdd gmmes ~yojksce fyma ujc EUK(
Czca~ubmh fyma ~krachu mf skdcs ukzcs(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
48/77
?:
Fmycbgh Bhvcsuachus & Fbhkhoc
Kuuykoubhg FEB bs kdsm mhc mf ujc mi`coubvcs mf ujc _CP ~mdbor( Ujc ikolgymhe hmuc mh
_~cobkd Comhmabo Pmhcs bh Bhebk ~u ~ mh ujc ec~kyuachukd Wcisbuc mf ujc Abhbsuyr mf
Omaacyoc fmy _CPs achubmhs0 Wbuj k vbcw um mvcyomac ujc sjmyuomabhgs cz~cybchoce mh
koomhu mf ujc adub~dbobur mh omhuymds khe odckykhocs$ kischoc mf wmyde odkss bhfyksuyouyc
khe kh hsukidc fbsokd ycgbac$ khe wbuj k vbcw um kuuykou dkygcy fmycbgh bhvcsuachus bh Bhebk$
ujc _~cobkd Comhmabo Pmhcs *_CP" ^mdbor wks khhmhoce bh K~ybd 9>>>(
FEB hecy ujc kumakuce ymuc$ ujku bs$ ujc ymuc wjboj emcs hmu yc{byc fmycbgh bhvcsumys um
uklc ~ybmy ~cyabssbmh fmy bhvcsubhg bh Bhebk$ bs kddmwce ~ um ;>># fmy ecvcdm~bhg _CPs khe
FUWPs( Ujc gbecdbhcs fmy FEB bh umwhsjb~s$ jmsbhg khe omhsuyoubmh!ecvcdm~achu ~ym`cousbh Bhebk kyc ~ycsoybice bh ^ycss Hmuc hm( 9 bssce ir Ec~kyuachu mf Bhesuybkd ^mdbor khe
^ymamubmh *EB^^"$ abhbsuyr mf Omaacyoc khe Bhesuyr$ Gmvcyhachu mf Bhebk$ mh ? Akyoj
9>>3( Ks k ycsdu$ ujc k~~ckd mf _CPs jks bhoycksce ujku aoj amyc fmy ~yms~coubvc bhvcsumys(
Ks fky ks hbus bh _CPs kyc omhocyhce$ fmycbgh bhvcsumys kyc crcbhg ujcsc hcces um k~~dr um ujc
Ecvcdm~achu Omaabssbmhcy mf ujc omhocyhce pmhc( Bh amsu okscs$ ujcsc kyc dblcdr um {kdbfr
hecy ujc kumakubo k~~ymvkd ymuc$ hdcss ujcr kuuykou oma~dsmyr dbochsbhg my kyc
bhoma~kubidc wbuj ujc dmokubmh hmyas(
Mh 9he @dr 9>>7$ Ujc YIB jks omac mu wbuj odcky bhsuyoubmhs achubmhbhg ujku fmy scuubhg ~
iykhoj mffbocs my hcw hbus bh _CPs$ bu bs hmu hcocsskyr fmy fmycbgh bhvcsumys um uklc ~ybmy
~cyabssbmh( Bh k ecobsbmh ujku chkidcs _CP hbus um ebg bhum ok~bukd akylcus fmy amibdbpbhg
ycsmyocs$ ujcr jkvc icch ~cyabuuce um bssc c{bur sjkycs um hmh!ycsbechus kgkbhsu ba~myu mf
ok~bukd gmmes( Mh k ~ycdr sukhe kdmhc iksbs ujcsc hbus okh chucy bhum omhuykous bh
omaamebur czojkhgc akylcus wbuj ujc mi`coubvc mf jcegbhg kgkbhsu ~yboc ybsls( Khe
koomyebhg um ycgdkubmh 6K mf ujc Fmycbgh Czojkhgc Akhkgcachu Kou *FCAK"$ _CP hbus
okh m~ch$ jmde khe akbhukbh fmycbgh oyychor koomhus wbuj kujmybpce eckdcys *KE" mf
fmycbgh czojkhgc( Ujcyc kyc uwm akbh ycsuyboubvc ~ymvbsbmhs mh ujc m~cykubmhs mf ujc koomhu(
Fbysu$ hm fmycbgh czojkhgc ~yojksce bh Bhebk kgkbhsu Y~ccs okh ic oycebuce um ujc koomhu
wbujmu ujc k~~ymvkd mf ujc YIB( _comhe$ ujc fhes wbdd hmu ic dchu um khr c{bur ycsbechu bh
Bhebk ujku bs hmu k hbu bh _CP(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
49/77
?2
Ujc Lcr Bsscs
;( Dmss mf Dbvcdbjmmes Bhkec{kuc Ca~dmrachu M~~myuhbubcs
Ujcyc jks icch hm Omsu!Ichcfbu khkdrsbs omheouce fmy _CP ~ym`cous my ksscssachu mf
comhmabo dmsscs ks k ycsdu mf ebvcysbmh mf kgyboduykd dkhe um hmh!kgyboduykd ~y~mscs khe
ycsdukhu ba~kous mh dmokd dbvcdbjmmes(
_CPs wbdd hmu oyckuc ca~dmrachu fmy dmokd ~m~dkubmh iu wbdd dcke um ebsuycss abgykubmh mf
dmokds sbhoc ujc `mis oyckuce wbdd hcce ceokubmh khe slbdd dcvcds hyckojkidc fmy amsu mf ujc
~cm~dc( Ujcycfmyc ujc omaahbubcs soj ks ujmsc mf ujc fbsjcy fmdls$ fkyacys$ dkhedcss
dkimycys$ wmach$ Ekdbus khe mujcy akygbhkdbpce wbdd ycakbh humojce ir kdd hcwca~dmrachu m~~myuhbubcs kybsbhg mu mf ujc _CPs(
9( Bhoycksbhg Iyech mh Hkuykd Ycsmyocs khe Chvbymhachu
Ujc ecamoykubo s~kocs kvkbdkidc um ujc ~cm~dc um vmboc ujcby ebsschu my omhschu um ujc ~ym`cous
akr hmu cvch ic k~~dbokidc um ujcsc bhesuybcs hecy ujc kvkbdkidc Chvbymhachukd Odckykhoc
Ycgdkubmhs icoksc mf ujc _bhgdc Wbhemw Odckykhoc ~ymvbsbmhs mf ujc _CP Kou *_coubmh
;?"( Ujcyc kyc hm ~ymvbsbmhs fmy amhbumybhg mf ujc oadkubvc chvbymhachukd ba~kous mf kdd
ujc hbus omabhg hecy mhc _CP(
?( Oyckubhg Yckd Csukuc Pmhcs
Ujc _CPs kyc iu oyckubmh mf Yckd Csukuc Pmhcs um oma~dbachu ujc yboj khe cdbuc bh
omhuyr( Ks ~cy ujc _CP Kou$ mhdr ?3# dkhe wmde ic fmy bhesuybkd scu ~ wjbdc ujc
ycakbhbhg wmde ic fmy mujcy hmh!bhesuybkd ~y~mscs( Ycsu mf ujc dkhe omde ic dcfu um
ecvcdm~ ycoyckubmh ochucys khe jmsbhg cuo(
5( Ycvchc Dmss ec um sisbebpbhg _CPs
Ujc Fbhkhoc Abhbsucy jbascdf jks omhsbsuchudr ykbsce ujc bssc mf dmss mf ukzcs sukubhg ujku wc
wbdd dmmsc kdamsu ;$ >>$>>> Oymyc ec um ukz sm~s mffcyce um _CPs( *UMB$ 93ujKgsu 9>>6"(
Shecy ujc _CP Kou *_coubmh 96 um ?>" khe _CP ydcs$ czocssbvc Ukz khe Ukybff omhocssbmhs
kyc icbhg gbvch um oma~khbcs fmy k omhscoubvc ~cybme mf ;3 rckys( Ujbs wmde bhoycksc ujc
iyech mf ukzkubmh mh ujc omaamh ~cm~dc( Mhoc gbvch ujc sukus mf _CPs ~ybvkuc bhesuybcs
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
50/77
5>
wbdd sba~dr yck~ ujc ichcfbus mf kdd dcvcykgcs ~ymvbece ir ujc gmvcyhachu$ ujc amsu oybubokd
icbhg dkhe ko{bsbubmh bh ujc hkac mf ~idbo ~y~msc( Ujc ebs~ym~myubmhkuc gymwuj ks k
ycsdu mf _CPs wbdd kevcyscdr jbu ujc fkyabhg scoumy$ sakdd sokdc bhesuybcs$ akhfkouycys khe
chuyc~ychcys bh ujc dmhg yh(
3( Mvcy Ydbhg mf Dmokd _cdf Gmvcyhachus
Ujc sukus mf eccace fmycbgh ucyybumyr um _CPs wbdd choymkoj ~mh ujc ybgjus mf ujc dmokd scdf
gmvcyhachus dblc Gyka ^khojkrkus khe wbdd ic vbmdkubmh mf ujc 7?ye Omhsubuubmhkd
Kacheachu(
Ujc _CP Kou bs uklbhg kwkr ujbs ~mwcy ikol um ujc ochucy khe iyckoykor *ir oyckubhg
Imkye mf K~~ymvkds khe Ecvcdm~achu Omaabssbmhcy khe _CP Kujmybur$ ujc amsu
~mwcyfd bh _CPs"$ ujc koomhukibdbur mf wjmsc bs hmu ocyukbh(
Ujc fkou ujku ujc _CPs wmde jkvc ujcby mwh ycgdkubmhs$ ujc ybgjus fmy chvbymhachukd khe
dkimy ycdkuce odckykhocs$ scoybur kyykhgcachus$ wjboj koukddr ackhs ujku ujcr wmde ic
scdf omhukbhce ~ybvkubpce kumhmams chububcs( Ujbs bs kgkbhsu ujc Bhebkh Omhsubuubmh khe
hkubmhjmme(
6( Kevcysc Ba~kou mh Dkimy Omhebubmhs
Bh Bhebk 2?(9# mf umukd wmyl fmyoc subdd omacs hecy ujc hmygkhbpce scoumy(
Dbicykdbpbhg mf dkimy dkws hecy _CP Kou *_coubmh _co(52" wmde kevcyscdr ba~kou ujc
smobkd scoybur khe dbvcdbjmmes mf ujbs dkygc dkimy fmyoc( Ujbs wmde mhdr wmysch ujc
omhebubmh mf dkimy bh my omhuyr fyujcy(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
51/77
5;
^cyfmyakhoc Khkdrsbs
Ujc ~cyfmyakhoc mf _CPs bs ba~ymvbhg k dmu ks fyma ujc ~ksu( Ks Bhebkh _CP ~mdbor jks icch
bhuymeoce bh 9>>;$ ujc ~muchubkd mf _CPs bh Bhebk bs subdd um ic ebsomvcyce( Ujc cz~myus fyma
_CP gycw ir ;6(5# fyma 9>>;!9>>5( Bh ujc skac ~cybme ujc umukd cz~myus bh Bhebk gycw ir
;9(;#(
Uyche bh Cz~myu ^cyfmyakhoc mf _CPs
Ujc cz~myu fyma _CPs bh ujc rcky 9>>6!9>>7 wks Ys( ;?:35 Oymyc khe bh ujc 9>>7!9>>:$ bu
wchu ~ um Ys( ;:?;5 oymyc b(c( bu gycw ku ?2#( Ujc amsu ba~myukhu fkou um hmuboc bs ujku ujc
cz~myu fyma _CPs gycw ir ?:;# fyma 9>>3!9>>6 um 9>;>!9>;;( Bhucycsubhgdr$ bh ujc rcky
9>;>!9>;;$ ujc cz~myu wchu um Ys( 666?: oymyc fyma Ys( ?56;3 bh 9>>6!9>>7 b(c( bu gycw ku
29# fyma ujc ~ycvbms rcky(
Rcky Cz~myu *Ys( Oymyc" Gymwuj Ykuc*Mvcy ycvbms Rcky"
9>>6!9>>7 ;?:35 ?2#
9>>7!9>>: ;:?;5 ?9#
9>>:!9>>2 99:5> 95(7#
9>>2!9>;> ?56;3 39#
9>;>!9>;; 666?: 29#
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
52/77
59
Omhuybiubmh mf _CPs bh Omhuyrs Umukd Cz~myu
Bh ujc rcky 9>>6 9>>7$ ujc omhuybiubmh mf _CPs bh omhuyrs umukd cz~myu wks 5(79# khe bh
ujc hczu rcky$ bu `su bhoycksce um 5(::#( Ujc ibggcsu bhoycachu wks scch bh ujc 9>;> 9>;;(Bh ujku rcky ujc omhuybiubmhs mf _CPs wcyc kymhe ;>(;6#$ wjboj sjmws ujku ujc
omhuybiubmhs mf _CPs kyc bhoycksbhg(
Rcky Cz~myu fyma _CPs
*Bh Ys( Oymyc"
Umukd Cz~myu
*Bh Ys( Oymyc"
Omhuybiubmh mf _CPs
*#"
9>>6 9>>7 ;?:35 92??66(75 5(79
9>>7 9>>: ;:?;5 ?73??2(3? 5(::
9>>: 9>>2 99:5> 5365;7(:6 3(>
9>>2 9>;> ?56;3 37;772(96 6(>3
9>;> 9>;; 666?: 633:6?(39 ;>(;6
_coumy!wbsc Iyckl~ mf ^jrsbokd Cz~myus fyma _CPs
_coumy Cz~myu bh 9>>:!>2
*Bh Ys( Oymyc"
Cz~myu bh 9>>2!;>
*Bh Ys( Oymyc"
Ibmucoj ??(5 ;32(53
Oma~ucy- Cdcouymhbo _mfuwkyc ;:35(56 ?2:3(96
Cdcouymhbos Jkyewkyc ?:56(?59 ;;;9;(?97
Cdcouymhbos >(;? 3;:(7;
Chgbhccybhg ;?:2(;7 ;63;(6:
Gcas khe @cwcddcyr ;6>6:(:5 9?>>6(>63
Ojcabokds & ^jkyakocubokds ;;>6(92 ;59?(>3
Jkheboykfus 6(52 ?>(??
^dksubo khe Yiicy ?2?(99 637(66
Dckujcy$ Fmmuwcky khe _~myus Gmme ;6:(57 9?7(>9
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
53/77
5?
Ocykabos 99(7: 95
Fmme khe Kgym Bhesuyr 37?(>: 653(3:
Hmh!Omhvchubmhkd Chcygr !!!!!!!!! ;96(>;
Uykebhg khe _cyvboc !!!!!!!!! 9>:66(27
Uczubdc khe Gkyachus ;??(:7 ;?;6(6;
Umikoom ycdkuce ^ymeous ?(;7 ;:(5:
Abso 57>;(:2 :52(5:
UMUKD 93?3:(53 666?7(6:9
Ca~dmrachu Gchcykubmh
Ujc umukd ebycou ca~dmrachu bh _~cobkd Comhmabo Pmhcs ks mf ?>uj @hc 9>;; bs 7$ ;5$5;9
~cysmhs( Ujc umukd bhoycachukd ca~dmrachu gchcykuce bh _CPs sbhoc Fci($ 9>>7 bs 3$72$7>:
~cysmhs( ;22??> ~cysmhs bs ujc ebycou ca~dmrachu bh 7 _CPs csukidbsjce ir ujc Ochuykd
Gmvcyhachu$ wjcycks 5:2:: ~cysmhs bs ujc ebycou ca~dmrachu bh ~ybvkuc- sukuc gmvcyhachu
_CPs wjboj okac bhum fmyoc ~ybmy um _CP Kou 9>>3 khe ;>>::3 ~cysmhs kyc ca~dmrce bh
hmubfbce _CPs(
^ybvkuc Bhvcsuachu bh _~cobkd Comhmabo Pmhcs
Ujc umukd ~ybvkuc bhvcsuachu bh _~cobkd Comhmabo Pmhcs ks mf ?>uj @hc 9>>;> bs Ys( :;>2?
oymyc mu mf wjboj Ys( 77>3: oymyc bs ujc bhoycachukd bhvcsuachu sbhoc Fci($ 9>>:( Ujc
bhvcsuachu bh hmubfbce _CPs bs Ys( 7??5: oymyc khe ujc bhvcsuachu bh ~ybvkuc- sukuc
gmvcyhachu _CPs wjboj okac bhum fmyoc ~ybmy um _CP Kou$ 9>>3 bs Ys( ?7>;(2; oymyc wjcycks
Ys( 5>5?(9: oymyc bs ujc bhvcsuachu bh 7 _CPs csukidbsjce ir ujc Ochuykd Gmvcyhachu(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
54/77
55
Oma~kykubvc suer Bhebk khe Ojbhk_CPs bh Ojbhk
_~cobkd Comhmabo Pmhcs *_CP's" kyc ecvcdm~achu pmhcs csukidbsjce ir ujc ^YO um chomykgcfmycbgh bhvcsuachu bh Ojbhk$ iybhgbhg aoj hcce `mis$ ucojhbokd lhmwdcegc$ khe fuyc ukz
ycvchcs bh ycuyh fmy sbghbfbokhu ukz omhocssbmhs ku sukyu!~ mf ujc m~cykubmhs khe mvcy k
haicy mf rckys( Ujcr kyc hmu hdblc _CPs bh mujcy ~kyu mf ujc wmyde(
Oyychu _CP's kyc dmokuce bh0
Gkhgemhg ^ymvbhoc F`bkh ^ymvbhoc
Jkbhkh ^ymvbhoc Jhojh
^emhg Ecvcdm~achu Pmhc*_jkhgjkb"
Dcssmhs fyma Ojbhks _CPs
Ojbhks m~chbhg jks hmu icch cksr( Bus ~yechu ojmboc mf dmokubmh$ okycfd ~cysmhhcd khe
comhmabo kyykhgcachus$ dmokd ycfmya bhbubkubvcs khe dckecysjb~ jcd~ce chsyc ujc soocss mf
ujcsc _CPs( Ojbhcsc comhmabo ycfmyacys lcr ~mdbubokd ojkddchgc bh scuubhg ~ _CPs wks um
chgbhccy k soocssfd sukyu mf ycfmya bh dmokdbubcs( Ujcr hecysumme ujku bf k ak`my kyck my _CP
omheoubhg cz~cybachukd ycfmyas sooccece$ bu wmde chomykgc mujcy ~ymvbhocs um fmddmw
sbu( Ujcr kdsm wkhuce um sa ~ scfd dcssmhs fyma ujcsc cz~cybachus( Ujcr akec okycfd
dmokubmh$ ~cysmhhcd$ khe ~mdbor kyykhgcachus(
Fbysu$ ujcr ~bolce ujc ~ymvbhocs khe kycks wbuj ujc suymhgcsu dmokd ~mdbubokd$ comhmabo$ khe
smobkd ikolbhgs$ k ~ycaba gcmgyk~jbo dmokubmh khe ujc icsu czucyhkd comhmabo dbhls um sukyu
ujc ycfmya cz~cybachu( Icuwcch ujc uwm ~ymvbhocs ujku jmsuce ujc ckydbcsu _CPs$ Gkhgemhg
wks odmsc um Jmhg Lmhg khe F`bkh um Ukbwkh( Imuj ~ymvbhocs jke k dkygc haicy mf
fkabdbcs wjmsc ycdkubvcs dbvce khe wmylce mvcyscks( Ujcsc ~ymvbhocs jke k dmhg ycochu
jbsumyr mf fmycbgh comhmabo omhukou khe emacsubo omaacyoc( Fbhkddr$ ujc uwm ~ymvbhocs$
cs~cobkddr Gkhgemhg$ jke m~ch!abhece dmokd dckecys khe ~m~dkubmh wjm wmde ic
ycoc~ubvc um m~chbhg ~ khe omaacyoc(
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
55/77
53
_comhe$ hkubmhkd ycfmyabsus jckece ir Echg sjycwedr sukffce Gkhgemhg wbuj omaabuuce
dbicykds khe cz~cybchoce ~mdbubobkhs fmy ebsubhou ~y~mscs( Icuwcch dkuc ;27: khe dkuc ;2:>$
Echg schu Zb Pjmhgzh$ kh mus~mlch khe dbicykd vcucykh$ um odckhsc ujc Akmbsu bhfdchoc bh
Gkhgemhg( Ks ujc odckh~ abssbmh chece$ Echg yc~dkoce Zb wbuj ujc amecykuc$
omhsdukubvc$ rcu ~mdbubokddr slbdfd Ych Pjmhgrb( Ych subadkuce khe ~ymucouce ycfmya
bhbubkubvcs bh Gkhgemhg hubd ;2:3(
Ujc Gkhgemhg dckecys$ wbuj ujc ikolbhg mf hkubmhkd ycfmyabsus$ kdsm ~bolce kidc ycfmyabsus
um dcke ujc ak`my _CPs( W Hkhsjchg$ kh m~ch!abhece ~ymvbhobkd ~kyur scoycukyr$ iybcfdr
scyvce ks ujc dckecy mf _jchpjch _CP( Dbkhg Zbkhg$ k Gkhgemhg hkubvc wbuj jbgj schbmybur
bh ujc ~ymvbhoc khe suymhg ubcs wbuj ^ycabcy Pjkm$ sooccece jba( Jbs ecucyabhce$ ecobsbvc$
cffcoubvc khe iybsl wmylbhg surdc ~ymvce oybubokd bh yk~bedr uykhsfmyabhg _jchpjch fyma k
yykd ikolwkucy bhum k ujybvbhg bhesuybkd khe uykebhg iksc khe k ~ycabcy dkimykumyr fmy ujc
ckydbcsu ycfmya bh ujc hkubmh( K imde khe dbicykd dckecy$ Dbkhg Gkhgek$ kdsm jckece ujc
Pjjkb _CP(
Ujbye$ ujc ochuykd gmvcyhachu kdsm gykhuce Gkhgemhg khe F`bkh ~ybvbdcgcs bh comhmabo
ycfmya( Shubd K~ybd ;2:5 ujc fmy _CPs ch`mrce ujc czodsbvc ybgju um jmsu fmycbgh
chucy~ybscs$ vkybms ~ycfcychubkd uyckuachus fmy fmycbgh chucy~ybscs$ khe fycc akylcu ~ybocs(
_babdkydr$ _CPs ch`mrce k dmw fbsokd ycabuukhoc ykuc khe h~kykddcdce dccwkr bh ycfmyabhg
srsucas mf ~ybocs$ ca~dmrachu$ khe obyodkubmh mf gmmes( Ujcsc ~kyubodkybsubo omhocssbmhs
~ymvbece ~mdbor s~koc$ fbsokd bhochubvcs$ khe bhsykhoc fmy ycfmya cz~cybachus bh ujc uwm
~ymvbhocs(
Fmyuj$ dmokd bhbubkubvcs jcd~ce subadkuc dmokd gymwuj bh _CPs( Ks sukuce$ fyma ujc ckydr rckys
mh$ ujc _jchpjch kujmybur ckgcydr kuuykouce ukdchuce ~cm~dc ir mffcybhg jbgj ~kr khe gmme
wcdfkyc( Bu kdsm wbscdr sce ikhl dmkhs um yk~bedr ecvcdm~ yikh bhfyksuyouyc bh ujc dkygcdr
yykd obur( Bu ba~ymvce gmvcyhachukd cffbobchor$ ycfmyace ~mdbubokd khe comhmabo bhsubuubmhs$
khe jcd~ce fmycbgh bhvcsumys um aklc jbgj ~ymfbus( Ujymgj ujcsc acksycs ujc obur kuuykouce
ukdchu$ fmycbgh ok~bukd$ khe emacsubo chuyc~ychcys um ujc _CP$ khe gchcykuce yk~be
ecvcdm~achu(
Ujcsc odcvcy kyykhgcachus jcd~ce ycfmyas khe ujc M~ch ^mdbor um uklc mff bh Gkhgemhg khe
_jchpjch( Bh fbfucch rckys$ Gkhgemhg icokac ujc dkygcsu ~ymvbhobkd comhmar$ wjcycks_jchpjch cacygce ks ujc amsu erhkabo acuym~mdbs wbuj ujc jbgjcsu ~cy ok~buk GE^ khe ujc
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
56/77
56
dkygcsu fmycbgh uykec vmdac bh Ojbhk( Ujc acucmybo ybsc mf Gkhgemhg khe _jchpjch
ecamhsuykuce um kdd ujc mujcy ~ymvbhocs ujku ycfmya khe m~chbhg ebe ~kr mff( Ujbs scu mff ujcby
ecakhes fmy ujcby mwh _CPs khe ycfmya cz~cybachus( Comhmabo ycfmyas ujs s~ycke koymss
ujc ~ymvbhocs(
Ujc Ojbhcsc Omaahbsu ^kyur kdsm sce bus ~mwcy mf k~~mbhubhg mffbobkds ks k dcvcy um ~sj
fmyuj ycfmyas( Bh ~ymamubhg rmhg dckecys$ Echg fkvmyce ujmsc wjm jke k gmme ycomye mf
subadkubhg ycfmya khe gchcykubhg comhmabo ecvcdm~achu( Ks k ycsdu$ dmokd mffbobkds bhvcsuce
ujcby chcygr bh kuuykoubhg fmycbgh khe emacsubo bhvcsuachu bh myecy um gchcykuc comhmabo khe
fbsokd gymwuj( Ujc ~kyurs hmachodkuyc wks uyhce bhum k ~mwcyfd gymwuj akojbhc(
Bhsubuubmhkd Kyykhgcachus khe Dmokd Bhbubkubvcs bh _CPs
Mhdr ~ym~cy kyykhgcachus omde amubvkuc dmokd cffmyus um ~ymamuc ycfmya$ m~chbhg$ khe
ecvcdm~achu( Hkubmhkd keabhbsuykubvc khe comhmabo kyykhgcachus jcd~ce dkr kh bhsubuubmhkd
fmhekubmh fmy ujc m~cykubmh khe ecvcdm~achu mf _CPs( Gbvch ujc bhsubuubmhkd suyouyc$ ujc
Ojbhcsc ebe k gmme `mi mf ssukbhbhg hkubmhkd bhsubuubmhkd dbhlkgcs wbuj _CPs$ wjbdc
~ymvbebhg omhsbecykidc comhmabo bhochubvcs khe dccwkr fmy dmokd kujmybubcs um ~ycss kjcke
wbuj cz~cybachukubmh bh dmokd ycfmya khe ecvcdm~achu(
Keabhbsuykubvc Kyykhgcachus
Bh _c~ucaicy ;272 ujc Gkhgemhg ^kyur Omaabuucc ecobece um ~gykec ujc keabhbsuykubvc
ykhl mf _jchpjch khe Pjjkb fyma omhubcs um obubcs sc~kykucdr dbsuce bh ujc ~ymvbhocs
comhmabo ~dkhhbhg( Bh Hmvcaicy imuj obubcs wcyc akec ahbob~kdbubcs hecy ujc ebycou
`ybseboubmh mf ujc ~ymvbhoc *AE@^"( Bh @hc ;2:9$ ujc _ukuc Omhobd hecy Pjkms dckecysjb~oyckuce k _~cobkd Comhmabo Pmhcs Kffkbys Mffboc *_CPKM"( Ujc mffboc wks dce ir ^ycabcy
Pjkm khe Vboc ^ycabcy G A( Jchoc _jchpjch$ kdmhg wbuj mujcy _CPs$ omde omaahbokuc
ebycoudr wbuj ujc mffboc wjbdc kdsm ckyhbhg ujc s~~myu mf dckecys mf ujcby jmac ~ymvbhoc(
Eybhg ;2:; khe ;2:9$ ujc gmvcyhachu mf _jchpjch wks emwhsbpce khe bus suyouyc khe
mygkhbpkubmh suyckadbhce( Fbysu$ mvcysbpce iyckoykor wks uybaace( Ir ckydr ;2:9 ujc
haicy mf ~kyur khe gmvcyhachukd mffbobkds bh ujc pmhcs wks ou ir 63 ~cyochu khe ujc
haicy mf vboc!akrmys eym~~ce fyma scvch um ujycc( _comhe$ ujc _CP khe hmh!_CP ~myubmh
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
57/77
57
mf _jchpjch wcyc odckydr ebsubhgbsjce( Ujbye$ ujycc hcw mffbocs ycs~mhsbidc fmy comhmabo
~mdbobcs bh ujc _CP wcyc ~dkoce hecy ujc `ybseboubmh mf ujc Akrmys Mffboc0 ujc Gchcykd
Mffboc mf ujc obur gmvcyhachu$ ujc _CP Ecvcdm~achu Oma~khr$ khe ujc _CP Omhsuyoubmh
Oma~khr( Ujcsc ojkhgcs bhsukddce ujc ~ycemabhkhu omhuymd mf ujc akrmy *wjm wks kdsm ujc
~kyur scoycukyr" mvcy ujc omysc mf ujc oburs ecvcdm~achu( Ujbs ochuykdbpce khe cffbobchu
comhmabo ecobsbmh ~ymocss bh ujc jkhe mf dmokd dckecys ~kvce ujc wkr fmy yk~be fmyakubmh khe
m~cykubmh mf ujc _CP$ wjboj wks aoj hccece fmy ujc hcwdr csukidbsjce pmhc bh bus vcyr ckydr
rckys(
Comhmabo Kyykhgcachus
_CPs ch`mrce k haicy mf s~cobkd ~mdbobcs hubd K~ybd ;2:5( Fbysu$ `mbhu vchuycs khe fmycbgh!
mwhce chucy~ybscs wcyc kddmwce bh ujc _CPs$ iu hccece s~cobkd k~~ymvkd musbec ujca(
_comhe$ ~ybocs khe ebsuybiubmh mf gmmes wcyc ycgdkuce ir ujc akylcu wbujbh ujc _CPs$ iu
ir ochuykd ~dkhs musbec ujc pmhcs( Ujbye$ _CPs jke `ybseboubmh bh k~~ymvbhg aoj dkygcy
bhvcsuachu ~ym`cous ujkh hmh!pmhc dmokdbubcs( Fmyuj$ _CPs ch`mrce ~ycfcychubkd uyckuachu bh
ukz khe ukybff yceoubmhs khe czca~ubmhs( Fmy czka~dc$ ujc omy~mykuc bhomac ukz ku ujc _CPs
wks scu ku k ~ycfcychubkd ykuc mf ;3 ~cyochu$ cvch dmwcy ujkh ujc ;:(3 ~cyochu bh Jmhg Lmhg(
Fbhkddr$ _CPs wcyc gykhuce ~ycfcychubkd fbsokd kyykhgcachus( Fmy czka~dc$ koomyebhg um
hkubmhkd khe ~ymvbhobkd ~ymvbsbmhs$ _jchpjch ebe hmu jkvc um ycabu ycvchc um ujc hkubmhkd
khe ~ymvbhobkd gmvcyhachus hubd ;2:2$ hmy wmde ujc ~ymvbhoc khe Icb`bhg ~ymvbec
sisbebcs( Fbsokd kumhmar gchcykuce uycachems fbsokd bhochubvcs khe czcyuce jckvr
~ycssyc fmy _jchpjch um ycfmya khe ecvcdm~s( Ujcsc ~ybvbdcgcs chkidce bhvcsumys um ch`mr
ujc dmwcsu omy~mykuc bhomac ukz ykucs khe ukybffs mh ba~myus khe cz~myus$ ks wcdd ks k fyccy
~dkr mf akylcus bh _CPs( _CPs icomac ujc ~ycabcy ~dkoc bh Ojbhk fmy kuuykoubhg FEB(
Dmokd Bhbubkubvcs bh _jchpjch _CP
_CPs kdsm hecyumml bhbubkubvcs um ~yc~kyc ujc pmhcs fmy m~cykubmh khe fmy bhvcsumys( Bh
_jchpjch$ Dbkhg omhfymhuce k scvcyc sjmyukgc bh {kdbfbce ukdchu khe mffboc fdmmy s~koc( Ujbs
wks hmu sy~ybsbhg ks ujc obur wks dkygcdr yykd wjch kh kyck bhsbec ujc obur wks ecsbghkuce ks
ujc fbysu _CP bh Ojbhk( Um mvcyomac ujc ~ymidca$ Dbkhg ~ymabsce s~kobms k~kyuachus$
gchcyms wkgcs$ khe cksr yikh ycsbechor um kuuykou ukdchu( Jc schu jcke jhucys kymhe ujc
8/2/2019 Capableness of SEZs on Promoting Export from India
58/77
5:
hkubmh um ycoybu {kdbfbce ~ymfcssbmhkds khe wmylcys( Fyma ;272 um ;2:?$ ujc haicy mf
chgbhccys gycw fyma uwm um 7?9( Ackhwjbdc$ ujc kvcykgc kgc mf okeycs ecodbhce fyma 5? um
?7$ khe ujc sjkyc mf omddcgc!ceokuce okeycs ymsc fyma : ~cyochu um 9; ~cyochu(
Ibdebhg mffboc s~koc wks khmujcy um~ ~ybmybur fmy ujc obur( Koubvc ycoybuachu kddmwce ujc
haicy mf omhsuyoubmh wmylcys um gymw fyma scvcykd jheyces um ;>>$>>>( _mac fmyur!fbvc
Hkubmhkddr!lhmwh omhsuyoubmh fbyas scu ~ iykhojcs bh ujc obur( Ujc obur kdsm kyykhgce fmy
9>$>>> smdebcys fyma ujc ^DK Omhsuyoubmh Omy~s um ic ecamibdbpce khe ca~dmrce ks
omhsuyoubmh wmylcys bh ujc obur( Ujcsc acksycs jcd~ce skubsfr ujc ujbysu fmy fdmmy s~koc bh
ujc obur(
Bh keebubmh$ _jchpjch wks sjmyu mf fhes hcocsskyr fmy ibdebhg suyccus khe yikh
bhfyksuyouyc( Ujc obur smdvce ujc ~ymidca ir imyymwbhg ikhl dmkhs$ bhvcsubhg bh yikh
bhfyksuyouyc soj ks ymkes$ ~mwcy$ wkucy$ ucdc~jmhc$ khe scwkgc bh hcw ebsuybous$ khe
ojkygbhg ychukd mh dkhe sc( Bu kdsm ycbhvcsuce ckyhbhgs khe dmkhs bh hcw yikh ecvcdm~achukd
~ym`cous( Wbujbh fmy rckys$ ujc obur kooma~dbsjce yikh ec
Top Related