7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 1/53
SIR EMMAZIP
ASIREM AMAZIGH BULLETIN
DES ETUDIANTSBERBERISTES DE TAMESNA
NUMERO 3MAI 2013
TASPUNT N IMEZRAW
IMAZIPZRITEN N TMESNA
UTTUN WIS 3 MAYYU 2963
A
. .
.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 2/53
UGZIL
INFED
AMAGRAD
IQARI<EN N TMESMUNIN$ LMEPRAWI D UXEYYA> D LMAJIDI#$ Asafar LIHI
SEGΣED-TT FUS-NWEM X BUΣEYYAC$ Andic IDIR
IS AS-IGA YUWEN WASS I TME>>UT$ Asafu UB|AHIM
I?URAN N TEKRI> MGAL (MDM)$ Brahim AYT LALID
TAFUGLA N BILMAWEN$ Zayna AYT YASIN
ADIWENNI
ADIWENNI D MASSA Malika MAOTUB
ADIWENNI D UNA?UR YUBA
ASEFRU
IZIN?ER N YIMAL$ Siman BU|AS
IME>>I$ Tazra BAJJI
TAKESNA N USIFE< AMEGGARU$ Dihya A:DADIG DA ISAWAL IFESTI$ Vafa A:UDI
AHAYKUTEN$ L;u AZERGI
TAZELPA N TMAZIPT$ Dris KMADU
TAQESSULT N YIRINEN$ Yidir BENOEDDI
UOLI N TLELLI$ Yufa A>RAMU
TAPUFI$ Asafu UB|AHIM
:LA SU$ Asafar LIHI
TANFUST
AYYUR D TAFUYT$ Yidir BENOEDDI
AHE||AR PES AHE||AR$ Masin AGNAWAMEZRUY
Tageldit n Tmesna$ Cuεayeb :LIFIICENGA
Hicam LOALAWI$ ageldun aorab g tmurt n yimazipen#
Oezzddin LOIRAQI$ cle; ac jay ddir hna !
TIMSE<SA
TIMSE<SA SEG PUR MASIN D YIDIR
TASENSELKIMT
TISURIFIN TIMEZWURA$ Oddi AFERSIG
TIRAM
TIRAM N USIREM$ Tidukla IMAZIPEN
TIMNA<IN
TIMNA<IN$ Zakareyya CAWQI
AMEZGUN
TUQLATIN N UZRA$ Mu;a APAZAF
IZUMAL
MU:END OEBDLKRIM$ AGELDUN AMAZIP$ Yidir BENOEDDI
MULUD MOEMMRI$ AMUSNAW AMAZIP$ Dris KMADU
TAMACAHUT
TIN UMDAN$ Masin AGNAW
Taseqqamut n tirra: Asafar LIHI; Masin AGNAW; Yi dir BEN O EDDI
Taguri g usebter: Mehdi ACTUK; Yasin AY T O EDDI
UGZIL
8
29
14
15
46
47
19
20
21
23
27
36
37
51
17
3
5
7
32
42
12
13
25
26
34
35
44
45
49
50
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 3/53
INFED
Seg lli ayed nesmatter u..un-a nzizdeg-t maka ur ap-u==intsnat ixxan$ tapuri d tpensa$ ad as-nessker ugzil$ nagel-t g tizi
idun nemga$ 15 dujanbir# Tuwey tpuri g tesdawit d tpensa jaj
Umussu n Twada taseqqamut n tirra# Nessarem g yimepriyen
d tmepriyin-nnep ad ap-ssurfen#
Yuwes Yidir BENOEDDI d Mehdi ACTUK$ imesla, imay-
nuten n tseqqamut n tirra$ g usmummey d useddref n yigel
n wu..un-a$ da asen-nessirim abpas nesnimmer-ten kigan pef
ibeddi idnep beddan#
G wu..tun-a nessawey-awen-d sin yimsawalen$ amezwaru d
massa Malika Meo.ub$ ulettmas n Upewwap ^ d wis sin d
Yuba$ ana/ur amazip n Sus# G tesga n usefru$ qqad teprim
mraw n yi,risen$ s,is imeggura akwen-na== ad ten-tesnirmem
idd kku/ n yimezwura ad awen-ten-d-nesnil# Arun-ten akw
tmedyazin$ snat g Usammer nep an/ul ugmi, d snat g Arrif#
Yat tsuta tatrart n tmedyazin# Siman d Tazra d Dihya d Vafaassapen-nnsent$ perat isefra-nnsent !
G uyenna g nekkes tak\unikt n Usafar LIHI$ mi ne,meo ad
kwen-tessusem$ nerza-awen-d imagraden n uspan d uswingem
pef Umussu Amazip d tnekra tamezwarut g AYT BUOEYYAC
d Bilmawen ittekkan ku aseggwas g mayed igan adpar#
Amaynu g wu..un-a kku/t n tpemrin nped tirubrikin# TipmertICENGA g ttaffam icenga n yidles d ufgan imazipen# Tipmert
TIMSE<SA awen-d-ismuttur Masin d Yidir# Tipmert TIRAM
N USIREM awen-d-tesnili massa Tidukla# Ur nettettu
TASENSELKIMT-NNEP seg pur mass Oeddi Afersig#
TIMNA<IN$ nitenti$ ismatter-tent$ isnil-tent$ Fundir CAWQI#
Iqqima-ap-d ad awen-nessirem tapuri ipudan nessuter digun ad
ap-d-taznem isnipisen d yi,risen-nnun s tenkult-agi%
asirem.amazighe@gmail .com
.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 4/53
3
AMAGRAD
IQARI<EN N TMESMUNIN$ LMEPRAWI
D UXEYYA> D LMAJIDI#
Azwel-nnep ur ilfin1 awed yan g
wudmawen diges nebder# Ku yan
digsen pures tiktiwin pef ittnap ar
ikkat ad pemrent yili-asent wuddur ameqwran# Meqqar kkan isaffen
pbanin inger tektiwin n ku yan$ ur
illi umussu nep akabar ur irin
adabu# ka pures medden$ ka pures
iqari,en^ g tyira unna ten-ismanen
ayed t-inn-ittgulun d umennup
akeswat win iqari,en ayed iga#
Unna pur llan medden ur issin
abrid s iqari,en idd is yuwe, tama
i mu;ul#
Kigan d tektiwin d tfugliwin ayed
illan pur Udabu d upref 2
yime\\ukiyen^ ku yan isfugel$ ikes
tinnes# Adabu$ netta$ pures iplifen3$
tipiwanin akw d tmezgidiwin# Unna
s iseksew digsen ar ittfi..i^ imkiddap
n Allah g leqwuran$ kun fa yakun$
igan g tutlayt n yi;erga% ab\a
ka,abra#
G uyenna yapulen tifugliwin d tekti-
win n upref$ s yikaba\en d
tmesmunin-nnes$ da ittawes udabu
nep Ssaoudeyya unna asen-inmalan#
Tamesmunt ME||UK N
YIDELSEN$ g iba, Lmajidi ar tessudus agdud MAWAZIN$ da
d-ttagem iqari,en g te\misin4
i==aren adabu nep gant tinnes#
Tamesmunt n Tepri s Leqwran d
Ssunna n Lmeprawi g Murakec$
awed nettat$ da d-ttagem ardula g
yimedwan n uííit\ul d lgayez n
Ssaoudeyya d Lekwit# Arryal amel-
lal ur da as-d-ittekka Me\\uk$ usin-tt iwehhabiyen#
Lamrik d-ikkan anemri$ amm wa g
llant tmesmunin timazipin tura$ g
tizwuri ar ttnada idrimen da d
dinn# Da ttpima taf-ten g uplif n
yidles teqqim tesmutter-ten pur
yimeltap$ ig d-tessafep ammud n
yisefra ig tesfugel i, n Yennayer#
Ku tikkelt d winnes$ teddu ;idranallig tapul da ttame/ taggazt6 takka
Asafar LIHI
1
2
3
4
5
6
7
Accuser
Peuple
Ministères
Ste commerciale
BourseSecrétariat
Générale
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 5/53
4
tmarit talmatut n unaba, # Ur
nettettu ad nessektiy nwis pes
LAMRIK hilli g tmesmunin
timazipin ayed tt-ittam/en# Taggazin
uwin-tent akw tmesmunin n yivufi-
yen d Landalus# (/er umup ntmesmunin$ pur tella taggazt$
d-issafepuneplaf Le;bib CCUBANI)#
Timesmunin ur igin tin Umexzen d
Yixwanjiyen d Yimazipen gant tin
Uzelma,# Tiyiriwin-a g kkrekren
ikaba\en-nnsen g tesdawit d be\\a-
nnes ruran talgunt s yiger n Yizer-
fan n Ufgan# Kkan-asen-d yidrimen
Amexzen d tmesmunin n be\\a$
maka ur asen-gin iqari,en tipwerdin
s wulawen d unezgum n medden#
Ittyarra Ssasi g tfernin iggall-tent
L;errif#
Ikaba\en d tmesmunin n Udabu d
yixwanjiyen ayed imahlen10 adwal s
yiqari,en# Mridd i Umexzen$ tizwuri
n useggwas n 2011$ tella dpi tili/ri
pur ayt Ccix YASIN# Amussu
Amazip mi ur d-iqqimi g
¶tpemsa-nnes· pes AMA<AL
AMAZIP# Ur akw yamu mayed
awal aya! Min apmis-nnes agensan$
illa pur Líijidi$ pes netta$ kra,
ipmisen d sin yisemlen# Aya s
uredla min ad nessi,en i,risen ssufu-
pen ixwanjiyen ku tamrilt ku ass gtpemsa tanamurt# Illa Hisíris$ itteka
umelyun n yimepri g wass$ da itten-
gigi, s tirra taxwanjit d temxezniyt#
Imek ttegga tpemsa ad tili pur
winna pur ur llin iqari,en@
Ad nupul s tmesmunin n Ayt Tmira#
Dinna g akw um/en wi tipiwanin
da digsent zzruyen taggazt i
tmesmunin-nnsen# Ipuda ad nek amedya11 s Tseqqamut n Usmuynu
Azrawan ittyassnen g tesdawit s
’mune,,amat ttejdid ..ulabi’#
Taseqqamut-a ar ttame/$ tsal$ g
Yimtepren taggazt n tpiwant yume/
Líijidi# Ddu key ur yufin abrid s
idrimen s tsemmectaged amussu-nnek
ini-asen ha-t Amexzen ayed tgam !Ayt tmira-llip mi igra Umexzen men-
piwt n Lmeo.i BUMLI g Ujda$ kkan-
nn simraw n useggwas g ubniq$
ffpen-d ha-t gan labas# Ku yan
digsen d usenfar 12 d-yufa pures#
Aredla n yisenfaren vkant-ten
tmesmunin$ ka yufad ti;una$ ka
tinmel$ ka ..wakes# S uzegzel$ ffpen
akw anemri nep asen-yuf wass-a
i,gam# Mayed issujed Umussu
Amazip i yinekraf-nnes$ :AMID
UO<UC$ Mes.afa USAYA @ Nep
imepnasen n Umussu iffep-asen-d
nitni umerret$ imepnasen n tidet
zeoma !! Unna asen-isenmen a,u
zund asen-ifra$ d mek fran ur gin
imepnasen### nnican allap aglagliy#
Nleqqey i tmesmunin n ayt tmira d
..rabec izeggwapen d yat tmesmunt
tamazipt$ ur idd is nra ad nisin
mayed akw tteggent s yiqari,en
maka nra ad nisin nwis llan iqari,en#
D yixwanjiyen$ ur i;mil Udabu$ ufan
/arsen abrid s talupt13# Da ttyab-
bayen wulawen ig da ttinniyed
imepnasen da ttettren amm lemoarif idd sin warryalen af ad nn-umun g
tmeskanit flant-a g Tmesna nped
Imeknasen !
8
9
10
11
12
13
Gouvernement
Élections
Travailler
Exemple
Projet
Formation
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 6/53
5
AMAGRAD
Ass n 26 zi Ktuber, ruḥeɣ akidaṭṭaṣ n yimeddukar-nneɣ ɣar AytBuɛeyyac ḥima ad ncac degubeddi ɣa iraɣa Umussu n 20furar s wektay n tiniɣi n wanagArifi Kamal Lḥessani, min ẓṛiɣdeg umezwaru aṭṭaṣ n Rmex-azniya d Simi ibedden z dat i
yimeɣnasen n 20 Furar d wagdudi tuɣa ireḥgen u itmaranay d ɣarubeddi-nni ...
zegga isennta ubeddi, ad tsentaticri ɣar tendect mani inderKamal, d Simi ad hwan s marra
min ɛermen d tadusi n taqsuḥi dwawar aɛeffan x yiwdan, min
iqqimen jar tiṭṭawin-inu, ijj ntḥenjirt d tamẓyant ɣars 10issgusa tuffa ixef-nnes degwammas n tazriwin dtiɣuyyawin, war tufi min ɣa teggzdat teẓaṛ ayt bab n tendint-nnes tetten aɛmud zi Simi dRemxazniya ..
Min ẓṛin tt-tiṭṭawin-inu, tanyaiḥenjaren imeẓyanen id yussin
mgal i Simi, tuɣa kessin aẓṛuccaten inni iccaten aytmatsen ...manaya it icc aneɣ ijj n ussitimdeg warraw amaynu id ɣa assen,zemmar ad irin d nitni min xef issiwel Mulay Muḥend innan «qad yass ijj n warraw ad ayi-ifhem »
Ahjam-a iggin Remxazniya yussd zeg iwardeyyen s nnej ... zitamawast ugensu i xef itbeddaniɣ iseggur Fuɛad ɛali lhimma,dix, Fuɛad d min ɣars iqqnenttxsen ad sbedden iwdan war
sfugglin ca s wektay n KamalLḥessani, am cexmi umi ten-ɣin
Andic IDIR
SEGΣED-TT FUS-NWEM X BUΣEYYAC
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 7/53
6
ad as ɛawden ad tenɣen ditungint n waydud, qa nanna acmara texsed ad tenɣed anag ditwarat nniḍen raḥ ttut ...Rmexzen amenni ixes ad igg rux,maca hayhay, ...
Ayt Buɛeyyac, nitni ssnen mliḥmaɣar rmexzen iḥeggar iten,ihejjem d xafsen d tudrin-nnsen,
ssnen belli ina xafsen d-ihjmenruxa d inni id ihejmen ula xef inuba-nnsen deg issgusa n 1958 /1959 d 1984 ...
Snen, iwdan waxxa tbeddarenimucan-nnsen ( Ufqir, Lbeṣri,Lhimma ... ) waxxa ra d ijeǧiten (Muḥemmed V, Ḥassan II,Muḥemmed VI ... ) tanfust ni nuqabu tteɣima lebda d ict, ufuɣ nmanaya aqet deg ufus n ict tam-murt d tadimuqraṭiṭ war ǧi ca jar
yifassen n ina id idareɣ nec ..
zeg ijj n uɣezdis nneden, ntaff ikabaren isertanen n Meṛṛuk niɣra d timsmunin d yimussuten n20 n furar, axmi war d asen-ttarianeɣmis i min itemsaren g AytBuɛyyac, manaya min arennyendi tiqqest n teyyita itettenimeɣnasen n Ayt Buɛyyac ...
manaya itegg ijj n ufiru aked ikab-aren a marra n rmexzen dtmesmunin-a .. min itejjan taycitn Tayduda Tarrifit ad teɛqeb, utɛeqbed nican aked ibanduten ntayduda-nneɣ, ɛawed aṭṭaṣ n inniixezzaren min itemsaren deg AytBuɛyyac qqaren-ac qa inecraf isertanen n Buɛyyac war ǧi udfenɣa reḥbes x ca n hajet nedden,
maca x yibanduten n Arrif,danita axmi rmexzen itarra d xinni iksin ibanduten s reḥbusa ...
tigwdi n Rmexzen zeg ibandutenn Tayduda tban, qa umi ksin iban-duten n Tayduda di Buɛyyac,Rmexzen isekk d yicekkamen-nnes, dest, ɣar Midar maḥend adxezaren ma ksin ca n ubandu malla, ...
u di rweqt nni tuɣa amussu ni dinMidar arezzun x yibanduten warten-ufin minzi tuɣa war ǧin ...
Ruxa ijj n wakud nneɣni, ijj nuɣnas nniden, ittraj aneɣ ... abridɣar Tirelli n waydud Arifi ...imar-nneɣ iccur s yizumal ntilelli d usgerwal ... Arrif ad iqqimlbda igeɛed waxxa mɛujjden dxafs ruruf n yiɛdawen-nnes .
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 8/53
7
AMAGRAD
IS AS-IGA YUWEN WASS I TME>>UT
08 Maṛs g ku aseggwas, da isfuglu umaḍals umata ass n tmeṭṭut, yan wass igan tajm-
ilt i tmeṭṭut γif twuriwin nna da tesskar.08 Maṛs g useggwas n 1908, iga ass gnekrent twetmin n Nyuyurek g tmurt nMarikan, g twada nna g usint asentel “Ileǧigen d uγrum” nna g nnant bibiw(s.o.s) i uzemmuzder d usselku n yizerfann twetmin g twuri. S tεeẓẓit-nnsentrurant-d uddur i tmeṭṭut g umaḍal.Tawada n twetmin n Marikan yuǧa-d assag ittumu umata n tmesmunin yusinanezwum n tmeṭṭut, g usxiter n id mma,maka wahli n yiseqsiten ayed ur ta yufinabrid s asidd, ẓund, matta wuddur dmatta wass illan γur temγart tamaziγtisulen yusin asentel n “tmara d usselku”? Is as-iqḍa yan wass i tmeṭṭut iganaḥemmar n txamt tamaziγt? Is as-iga yan
wass i tmeṭṭut nna iččan tamara gwagensu ula beṛṛa? Agensu g usemγur n yicirran d twuri jaj n taddart, beṛṛa gtwuri g yigran, takessa, azeddam d wahlin twuriwin nna iγal umata idd γas ireg-zen ayed issnen ad aγen tanbaṭ-nnaγ.Maka ad ur nettu uddur as-tka tγermatamaziγt i tmeṭṭut, tekka xef iγef n tenbaṭ(Dihya, Tinhinan), tanezbayt (Σeǧu Muḥ,
Faḍma n Sumar) d watig n usemγur-nnesaxatar iga-t arraw-nnes, ar nettini ugma,
uletma; (uletma: ulet + mma= tin mma),(ugma: ug + mma= win mma).G tmizar n wabuḍ n Meṛṛuk nna ur tann-igula uratsa (réseau) n yizerfan ntmeṭṭut, tsul temγart tamaziγt da tetti-dir gar tudert, tudert g ur illi yisem ntejmilt i tmeṭṭut, tudert nna g ur illiumya n mayed d-yuwey “wakudamaynu”, ula “tamurt n yizerfan n
ufgan”, tudert nna mi ur nufi xes isem n“umerret n Sizif”. Seg mayed tneqqertafuyt ar aγlay, tamara d tqweryantayed tettirir tesfift n wussan afella n yiγuliden d yidraren nna g mmuten Yimazi γen iẓẓlen Arumey, tiwetmin d warrawn Yimaziγen-lliγ isswan akal s yidammen-nnsen, ur asen-d-yaγ gumur-nnsen γas imeṭṭi d yiqecmiren gur nnin ad ddren yimudar.G wass-ddeγ ameqwran, da nettazen yat tebrat i unna g illa ka n wul ittebbin,ka n tasa ittemmectagen, ad raren imikn yiẓri-nnsen s tγemrin nna ittyattun gumezruy d yizerfan. Seg wansa-a danettasey aγuyyi i akw mayed igan tames-munt, tuddsa g umaḍal ad awsent tamγ
art tamaziγt g tmara d usselku nna miiṭṭef udabu algamu.Ad qqneγ amagrad-inu s yan wawal gnessemγur tameṭṭut tamaziγt, tanem-mirt i id mma aγ-issuḍeḍen idels dtutlayt tamaziγt, atigen n timmuzγa, idmma nna iswan tamara dlent s xub marad nidir. Burzemt ay id mma! Isul mayedakwent-igan afrag, isul mayed akwent-
issnen atig, tarwa-nnkent tgula-nnayedda tertamt.
Ḥasan UBRAHIM
“Wanna iran yiri-k, amm mma-nnek ur illi.” Inzi Amaziγ.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 9/53
8
ADIWENNI
Entretien exclusif avec Malika Matoub
Présidente de la Fondation Matoub Lounès
- Azul fellam a Malika, pouvez-vous
vous présenter en quelques mots ànos lecteurs ?
J’ai fais mes études à Tizi-Ouzou et puis
je me suis inscrite à l’Université d’Alger
à Ben-Aknoun. Je suis juriste de forma-
on et j’ai du abandonner mes études
suite à la blessure d’Octobre 1988 de
Lounès. Après sa libéraon en octobre1994, il s’est exilé en France pour se
protéger. Le devoir m’a poussé à le
rejoindre en janvier 1995. Je me suis
consacrée enèrement à mon frère
pour l’assister dans sa douleur et gérer
son travail durant deux ans et demi.
Pendant cee période difficile, nous
sommes retournés ensemble en Algé-
rie, une seule fois, pour y enterrer
notre père. Après son assassinat, je me
suis invese dans la Fondaon qui
porte son nom et que je préside jusqu’
à aujourd’hui. Cee Fondaon a été
créée le 9 octobre 1998 et son siègeest situé dans sa demeure, dans son
village natal de Taourirt-Moussa en
Kabylie. A Paris, nous avons créé une
antenne de cee Fondaon sous
forme d’associaon qui a pour but de
promouvoir son œuvre arsque et
son combat pour la reconnaissance
identaire amazighe et bien évidem-ment faire toute la lumière sur son
assassinat.
- D’après vous, qui avait intérêt à
liquider Lounés ?
Ils sont plusieurs, il le disait lui-même.
« Je me bats contre un monstre à deuxtêtes, le pouvoir et les islamistes ». Le
« Pouvoir » a tenté à plusieurs reprises
de le faire taire : interdicon de radio,
de télévision, de journaux etc… .
Souvenez-vous de l’aentat dont il a
été vicme le 8 octobre 1988, au
moment où il distribuait un tract qui
soutenait les insurgés et qui dénonçait
les aeintes graves aux droits Humains
(viols, tortures, arrestaons arbitrai-
Malika MATOUB : « Nous sommes à la cinquième édition du concours
de poésie Lounès MATOUB et il n’ya pas de présence Marocaine à ce jour. »
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 10/53
9
res), suite au soulèvement populaire
d’Alger et à la répression sanglante qui
a suivi ce ras-le-bol des algériens
contre la dictature du par unique.
Lounès était l’homme à abare. Ses
propos dans ses textes étaient dan-
gereux pour un système qui n’accepte
que son unique voix. Lounès gênait ce
pouvoir et par son engagement indé-
fecble pour la reconnaissance de la
langue et de l’identé amazighe, il était
de plus en plus dérangeant. Les islam-
istes radicaux sont loin d’être écartés
de tout soupçon.
En ce qui nous concerne, nous demand-ons une véritable enquête qui doit
être menée par l’instuon judiciaire
algérienne, loin des considéraons
parsanes et qui déterminera les
auteurs du crime et ses circonstances.
En réacon à la condamnaon des
deux assassins présumés de Lounés,Malik Medjnoun et Mahieddine Chen-
oui, en détenon prévenve depuis
plus de 11 ans, la Fondaon Matoub
LOUNES a rendue public un communi-
qué dont voici un extrait : « …ne sem-
blent viser qu'à détourner le fleuve qui
mène à connaître la vérité sur
l'assassinat de Lounès Matoub, cetassassinat à connotaon polique qui
n'a pas livré tous ses secrets ». Pouvez-
vous nous éclairer là-dessus ?
Les deux présumés ont été jugés sans
qu’il y eut lecture des chefs
d’inculpaon ni désignaon de la
vicme. Nous nous sommes même
demandé, ma mère et moi, ce que
nous faisions là. Ce qui s’est passé le 18
juillet 2011, au tribunal de Tizi
Ouzou, est une mascarade. Cela con-
firme une fois de plus ce que nous
avions appréhendé depuis le début:
ce procès est une cauon à un juge-
ment polique du « Pouvoir et de ses
relais » en 1998 quelques minutesaprès le lâche assassinat de Lounès,
sans enquête ni experse, sans
aucune audion des témoins ni
reconstuon sérieuse des faits, sans
aucun aveu des accusés ; en fait
aucun lien avec l’affaire qui nous con-
cerne.
Un procès de cee importance a
duré deux heures, une heure
d’audion des présumés et une
heure de plaidoirie. C’est loin d’être
un procès juste et équitable ; nous
avons eu à faire à une jusce
archaïque, paresseuse et expédive.
Le procès auquel nous avions assisté
est à la hauteur de l’enquête qui a été
menée. Cela n’avait rien d’un procès
criminel. Aucune règle de procédure
n’a été respectée ; la famille MATOUB
s’est rerée en précisant que le nom
de Lounès ne doit pas être prononcé.
Le Président l’a constaté et a con-firmé que ce n’étais pas le procès des
assassins présumés de MATOUB mais
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 11/53
10
le procès de MEDJNOUN et CHEN-
OUI.
- Revenons à la Fondaon MATOUB
LOUNES : dans quel type d’acvités
pouvez-vous vous invesr avec le
ssu associaf amazigh marocain ?
C’est un de mes plus grands souhaits.
Je n’ai eu qu’une seule occasion
d’aller au Maroc en 2000. Le temps
était trop court pour rencontrer les
représentants des associaons mais
j’espère y retourner pour vous rejoin-
dre et construire ensemble un pontd’amié et de fraternité.
Nous avons beaucoup de projets à
réaliser et à mener ensemble, avec
votre souen et celui de tous les
Imazighens de Tamazgha.
Par manque de communicaon entre
nous, à chaque anniversaire de la
commémoraon de l’assassinat deLounès, nous sommes orphelins de
votre présence et celle de vos
poètes. Nous sommes à la cinquième
édion du concours de poésie
Lounès MATOUB et il n’ya pas de
présence Marocaine à ce jour. Nous
comptons réaliser un documentaire
qui sera accompagné du concertunique de Lounès, filmé dans son
intégralité au Zénith de Paris en
janvier 1995. Pour le documentaire,
la pare ficon sur l’assassinat est la
pare la plus dure à mere en
œuvre, il est peut-être queson de
votre hospitalité pour réaliser ce film
dans le cas où le pouvoir algérien
serait hosle à ce projet. Les moyens
techniques sont beaucoup plus adap-
tés au Maroc qu’en Algérie.
En dehors de cela, toute iniave
sera la bienvenue pour sser des
liens entre nous, à condion qu’ils
aillent dans le sens du combat qu’a
cmené mon frère.
- Tamazight est désormais officielle
au Maroc, quelle appréciaon faites-
vous de cee décision ?
C’est de cee manière que j’ai com-
mencé mon livre, Lounès MATOUBmon frère, je me réveillais d’un rêve
magnifique et toute la populaon ne
parlait que de celà. Notre langue
TAMAZIGHT était enfin décrétée
naonale et officielle dans notre
pays. C’était le plus beau jour de ma
vie. Cee joie, je la partageais avec
mon frère qui était lui aussi, ivre de joie. Mais le rêve ne fût que de
courte durée et quand je me suis
réveillée, la réalité était tout autre ;
c’était un nuage de désillusion au
dessus de la Kabylie. Le combat con-
nue depuis, au présent. Je suis fière
comme des centaines de Kabyles que
ce rêve ait vu le jour au Maroc et qu’il
puisse servir de locomove en Algé-
rie et dans toute Tamazgha.
C’est un grand réconfort. Je
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 12/53
11
m’associe avec ma mère et la Fonda-
on Lounès MATOUB pour venir inau-
gurer une école 100% amazighe, ce
serait le plus beau cadeau qu’on
puisse faire à celle qui a consacrée
ses 85 ans d’existence à cee cause si
chère à Lounès et à nous tous.
- De son vivant Le Rebelle dénonçait
la guerre algèro-marocaine durant
laquelle Imazighen s’entretuèrent.
Quelle idée Lounès se faisait-il des
Amazighs du Maroc ?
Je ne peux pas malheureusementrépondre à sa place aujourd’hui,
mais ce qui est sure, Tamazight
officielle au Maroc, l’accompagnera
dignement dans son repos éternel.
C’est plus fort que la triste guerre
qu’ont créée nos dirigeants. Lounès a
fait l’armée à la fronère algéro-
marocaine, il a été révolté par cequ’on nous imposait. Poète et chan-
teur écorché vif durant toute sa vie, il
a laissé exprimer ses idées et son
cœur dans une chanson qu’il a int-
ulé « A MMI AZIZEN » dans laquelle il
pleure ce déchirement imposé entre
frères pour des intérêts qui ne les con-
cernaient pas. Son plus grand souhaitétait - et le reste- d’unir tous les peu-
ples amazighs pour vivre en harmo-
nie avec tous les autres peuples du
monde quelque soit leur couleur ou
leur religion. Les guerres, de tout
temps, ont été iniées par des
hommes stupides et n’ont eu pour
seul but que de cliver des peuples
frères ; c’est pour cela qu’il n’aimait
pas les guerres, surtout celle qui
nous a été imposée.
Merci de nous avoir accordé cet
entreen. Un dernier mot pour les
lectrices et les lecteurs du bullen
ASIREM AMAZIGH ?
Mon fils s’appelle Assirem et ma fille
Lahna, il faut répondre à la mort par
la vie, il faut connuer notre engage-ment et notre déterminaon à défen-
dre et promouvoir notre identé
d’une manière pacifique, enseigner à
nos enfants les valeurs et les rich-
esses de notre identé pour que
leurs mémoires ne fanent pas.
L’école, comme disait Lounès, c’est la
base de la vie, si cee base est saine,tout le reste n’est que bénéfice. La
deuxième école, c’est celle de la vie,
c’est celle que tout parent transmet
naturellement à sa progéniture,
grâce aux coutumes et à l’héritage de
nos aïeux. Nous sommes Amazighs,
fiers et heureux de l’être, c’est à tout
à chacun d’honorer, de préserver etde perpétuer notre identé.
Merci à tous vos lectrices et lecteurs,
je vous envie pour ce que vous êtes.
Thanmirt,
Entreen réalisé par : Asafar LIHI
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 13/53
12
ASEFRU
IZIN?ER N YIMAL
Ay isefra ay imattagen
Ay asidd n yiberdan ungalen
Ay asafar n yitersen1
A tafrara2 n yipeblan
Ufip digun imepnasen
Iran ad d-irar tilelli yucckan
Ufip digun idammen
Ur illin g ufgan3
Ay isefra tgam ixamen
Iperman ibeddan
Mmpin digun ile==igen
Ipbula n waman
Aswingem n yinelliten
Ur npin s yinemdan
Ig ugellid Yugerten
Masinisa d TinhinanAd digun zedpep ay idlisen
Ad ur i-raren d arsan
Siman BU|AS
Blessures
Aube
Homme
1
2
3
Imtepren
12/02/2960
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 14/53
13
ASEFRU
IME>>I1
Iffep-d yime..i azurar
Allen n umsed rar !
Iswa azpip n umexxar 2
As-yukren addar
Iffurre; wul n umazdar
Iger-ap ddaw u,ar
Isemyaccka-ap g tmizar
G ur pures adpar
Agellid, iga-t bu wamar
Ikref-ap s ugatu axatar
Ime..i ay amazip ime..i
Tunepwul aya g tegmid$ ime..i
Imeddulla, ayt gar lufa !
Gan-ap akw amm tin Uo,uc
d Usaya
Inekraf ayt toe//it mi ssekta-
ben tala
Arraw n zzaxt d Tmazpa
Ssgerwen yimazipen s umata
Tazra BAJJI
1
2
3
4
Objectif
Balle
Ruse
Larme
Voleur
1
2
3
45
Agadir
20/07/2958
Nek d key apef bubban
a/a/a
Ujin s yipir tamara
Awettas3-nnsen tapensa
Ad kkin i tmentilt tasga
Imenba,en da ttapen
tacamma4
Xedmen tixidas5 g tirra
Ime..i ay amazip ime..i
Tunepwul aya teqqimid,
ime..i
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 15/53
14
TANFUST
AYYUR D TAFUKT
Isares tafekka-nnes γef yan yiselli,ar ittnaγ d yiḍeṣ ad as-d-iddu, macaur illi yiḍeṣ ittmunen d laẓ, yameẓabrid ur tt-ikki γes iselliwen, awedaman ur llin, icḥef urgaz izwa, ameras-d-ddan wuggaden ar ten-iswa, igitteddu ig iγwejdem ad iswunfu, llex-
wan ifadden-nnes, imik yinney kra ntizzegzut ig-as uyennaγ tadust1 adizziḍer, kud itteddu tteddu tizzegzutallig ddruγ ayed ur tt-nn-issakel, yan wurti itkaren s yisekwla icelxens mayed usin n ugummu2, tili yattefruxt n tiyyni g teγmert n wurti ;
Yaley Wayyur ičč allig iǧuwen,
iggwez han bu tefruxt ibedd-d γifs,iddu ẓirs itter-as asaruf 3 nwis t-ineγlaẓ, ad iεteq iman hilli ayed ira, inna-as bu wurti : « ur nniγ ad ak-ssurfeγazeggal-nnek γas mek tesskredayenna ak-nniγ », inna-as Wayyur : «waxxa! ini mayed sskareγ », inna-as:« tella γuri yat terbat taderγalt,taḍerḍurt, taḥizunt, takucamt adtt-tawled ssurfeγ-ak! » inna-asWayyur : « ur as-γiyeγ i yillik, qqadi-tesbibb agudiy n yizeggalen imal ».
Iddu Wayyur ar isemmektiy gwawal as-inna , imik tegṛaẓt yuγul s γur bu tefruxt, inna-as : « aweddisemraraγ awal dda i-tennid duzeggal-inu s ddaw wakal afeγ-nn
nwis i-yuf is uwleγ illik », inna-as : «saḥla ! iwa yallah ad nuru igi tawidtameṭṭut-nnek ! ».
Awḍen-nn γur umzemmem iγwejdem Wayyur ar imerrey afus swayeḍ, ur as-nn-teqqim awed yat,ibedda wazzar diges iḥḍer adt-ikcem kra, tekcem-nn yat terbatamm tafukt, tiddi inmen d wawal ntmusnawin, inna-as umγar han
tameṭṭut-nnek, inna-as Wayyur : «fafa-d a yiγef-inu, ad ssaddeγ atafukt kemmin ayed i-yakkan asidd!, maka mani taderγalt taḍerḍurt,taḥizunt, takucamt ? » Trar-as-dtenna-as giγ taderγalt ur da seksiwe γ abla baba d uyenna-nnes, giγtaḍerḍurt ur da sseflideγ s tgumma
n awed yan ula mayed i-isserkuntameẓẓuγt, giγ taḥizunt ur dai-ittawey uḍar-inu s awed yan udγarabla illa diges ibba-nu, giγ takucamtur da ttazneγ afus s uyenna ur iginwinu, ggulliγ ur i-ittawel γes wennami izeddig wul ».
Yanef imi Wayyur yuγul-t-idusidd, teggall-as ttegga tinnes dumawas-nnes5 ard tt-asin s isemḍalneγ t-usin, Idder Wayyur d Tafukttesmun-ten taḍfi d tayri salen.
Idir BENOEDDI
1
2
3
4
5
Force
Fruit
Pardon
Acte
Assistant
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 16/53
4
TANFUST
AHEṚṚAR ΓES AHEṚṚAR
Assnaṭ, yusey talgunt1 iggafey i
tergwa s talalt. Ssuddan yitran igennassidden akal, ssεecqen iẓri . Tajjajt gufus, aḍar i ubrid . Ur da isseflid γes ilebzim n yidukan-nnes d ushubb n yiydan, alebzimen n miclan-nnesrrẓan ifesti idlan adγar. Makaammecteg-nnsen da as-isnili aẓawand-issemγin aswunfu i yiman-nnes,
amenγer da as-isseflid yiγiy ad issikel γef uẓru ugar, imki aha ar tabḥirt.Kammla igula-nn yagel aqeccab-nnes γef tzemmurt, isnem-d aman s iger.Iger talberrat γef tirrgin ar itteqqelmantur issa. Mraḍa mraḍa inḍu-d yanwawal g wabuḍ n yiger : “ rar aman ameqqen aman! ”Iṭṭukey2 urgaz :”
mayed innan ka !! “, nniγ-ak : ” raraman a meqqen aman! “, ih waxxa,iqqen tireft iger aman s ugemmun yaḍen, yagg-nn talberrat, tceḥḥer !ikkes-tt-d, isemrara-tt iγerγer sinlkisan, iγer-as-d diγ g wabuḍ n yiger :”rar aman a meqqen aman “ iferdeddaiqqen tireft yaγ-nn targwa isafeεiḍemsan i yiγef-nnes, llah inεel-k acciḍan, ig ad isnem aman s agemmunameggaru, inna-as-d s wawal azurar :”sswiγ-t, rar aman i yimmeswi yaḍen” .Da d-isawal ka dindeγ ad isḥiḍer Ṛebbisslamt, ikkes-d aqeccab iγnes-t itelgunt, isers tajjajt mnid-as , igtazwut. Irul-d bexxu-nnaγ3 iwwettalgunt ičč wafa amya γes uzzal,
izeggwaγ, ig-d g uεraq amm tiṭ, kudireggwel imesswi ireggwel bexxuḍaras, ansa g ikkes aḍar isres-t bexxuar timezgida . Ikcem yimesswi iγref s
teflut n tmezgida, ikkumec ammtfiltut n wazzar. Γes inna umezwaruLlahukbar iger iγenduwwa ammias-immut ka, unna d-igra ubrid iqqis-as tinnes, awed yan t-yumen s miittuyassen jaj yiγrem is iga amag-gwad.Iεayen tigemmi-nnes ar ittumum,tinit keyyin sinwussan kraḍ ileqqwef
iman . Ka ikcem ka iffeγ ar idesttemsamaḥen wudmawen γes uday,inn-as γuri ferru-nnek a Yidir, ur daifelley uzzal γes uzzal, tduyt rnutawda ikkan ḍarak, ad ak-iniγ mamek,izwar-d uεliz-nnun winu .Tamrilt5 g tusit talgunt s talalt aseydiges a xali Yidir tagust s isemḍal,
ẓẓu-tt g temḍelt mi tennit dak-tessiwid ; nemrara awal.Zrin wussan imkidda tḍemmestlkarṭa, ihezza-tt Yidir s ismḍal, tagustg ufus issarem asafar, dat temḍeltihemhem, tagust inna-as s iselli jbed,iger yiwri-nnes ifeṭṭiwaj s tdusi n titi.Iẓẓa-tt g temḍelt ur iruri taγḍeft6 is
illa uzennar ger tagust d wakal.Iwxxer ig ad tent-ineqqer irdel-t uzen-nar, inn-as εenda-yi εenda-yi iḥkem-iεenda-yi, iqqar g udγar, aheṛṛar γesaheṛṛar.
Masin AGNAW
1
2
3
4
5
6
Houe
Vibrer
Ogre
Sanglots
Heure
Faire attention
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 17/53
16
IΓED N TLELLI, UNGAL AMAYNU N L:USAYEN AZERGI
Masin/Asirem Amazip
G Uwilan n 2012 issafe γ-d umsengal amazi γ Lḥusayen AZERGI ungal-nnes wis sin mi iga g uzwel IΓED N TLELLI. Iga wungal-a yat
ternawt i tsekla tamazi γt g unẓul ugmiḍ iddren iseggwasen-a izrin
tagrawla taseklant d tdelsant, g usefru d wungal ula ikey n ufgan s
tmust-nnes tamazi γt .Lḥusayen AZERGI, yan g yimelta γ n umaris n tmesmunt AFAFA g
fransa, Ame γnas d amyaru d ane γmas g wahli n te γmisin ! Yusey γef waggwa-nnes tirra s tmazi γt , tirra g da swunfun yiman-nnes γ
ern-d i yingey n tiktiwin d yiswengimen nna ttgannan ime γriten-nnes.IΓED N TLELLI iga azwel ifren Mass Azergi i wungal-nnes da
isawal γef yan uzamul n ub γas g wakud-lli γ n temharsa tafransist i
Meṛṛuk. Zayd U Ḥmad, Umaxdac, anezbay d u γerbaz n teb γestyugin inekcamen ifransisen g
wakal-nnes. G wungal-a
iccar umyaru amezruy s
tidet-nnes d tsekla s
ibatuten-nnes, yan yiger g γiyen ad kerzen ayt Usammer
s dat wahli smi isul aweyan
wungal urta illi γef Uskwntid wahli d anezbay. Mac
ixes inezbayen ayed illan,
iggut ma γef d ttawin imyuraungalen. Kigan n ime γriyen
n mass Azergi ntan tirra nwungalen-nsen llig γran IΓED N TLELLI. Ard
nessektay nwis d-issufe γ umyaru yan wungal yaḍenmi iga g uzwel A γrum nyihaqqaren. Nessager-awen g
wu..un d-iddan s yan um-
sawal d u umyaru# Unna
pur llan kan iseqsiten yazen-
ap-ten-d s tenkut n tepmist.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 18/53
17
AMEZRUY
TAGELDIT N TMESNA (1)
Ku Tafrara da d-tettemmlday tafuyt g unqqer ad tsugger γef lmeṛṛuk-aamiriw . Tuγul imelyunen n yisegg- wasen s dart g utrim-a amagar . kutafrara da d-itlal imezdi n yiḍelli g yiγ rem n Seṭṭat . Isem-a yaγulen stmacaḥut inmalan i tin yiγerman uγ
. risen Iγrem n Seṭṭat iga ul n Tmesna d tisirt n yirden-nnes nna d-iggzen g yigenna dumen abda , taneqqiṭ g tgeldanin n Wakuc. Ixleq-tt Wakuc llig ikka wakal iga war akud. Tga aγerrabu izlan igiman n yiseggwasen. Maka llig ira bab n yigenwan d yikalen ad issudu tudert γef wakal s yan wakud g da
izzwur yiḍ ass amm ugwerram d unel-mad , tafuyt d wayyur amm tudert d lmut , asidd d tillas , anerγi d uqraf. Irrus uγrrabu g taggara g yir n ugaraw aṭlanti inger sin isaffen imyawalen gen seg yan mma d baba. Isaffen-a γzankigan g wakud . Bu Reqrarq d Mm yirbi εen d-iddan g yidγaren ibḍan arnn-ṭṭaren g ugaraw inger Calla d Uzem-
. mur Ansa-a ixatren zedγen-t yizmawen d wuccanen d yiwaγẓeniwen itettan. Laḥ adγar da i umeggwad d umedhac. Adγar-a ittuga-as yisem n Tmesna dart nwad as-t-beddlen sa n tmiḍiwin n useggwas-aya s Ccawya , akal n lxir d.tikki Mgal asmuynu ur da d-itlal γes g
wansa-agi acγun s yizemzen-nnes ittelen g wuffiren zund ul n umedyaz
ajahili. Amedyaz ifestan yurmen tamusni d lmut g yat tikkelt, maka qad ifren lmut. Iγrem n Seṭṭat netta aydigen aγerrabu d-ilulan talalit taseg- dant g twusi mraw d sḍis (16). Zwar tga hill taγsert n uswunfu inger snat tewririn tixatarin d yiγbula n waman
as-ittin , teg altu tiγremt n Yiεalawi- yen d uẓẓun inger Anfa d Merrakec . Diges imeẓlaḍ d yifeqqiren s yiqeccaben-nnsen iwesεen . Diges iḥerga d tarwa n yinezbayen d.ssaliḥin ARRAW N TMAZГA Nekwni d itlayen , ancucen-nneγ
gan idlisen nna g ittuyaru wahli n tmucuha d mennaw n tigitin ikkan amezruy. Seg zman llig kkan Imaziγenar ttidiren d yizmawen , ar idsen ttlahan , gan ibaγasen ar ttinigen tudert imkinna ttinigen lmut. Aryaz n txamt g ku tiqbilin ayd igan anbaḍ d unezzarfu d lefqqih d bab n uqwrab;yumez idabuten g ufus-nnes yasey
. anezwum n umata Imki ayd tga Seṭṭat ammas n tisirt n Tmesna, teεreq i yinbaḍen n Ṛum ula winna d-ikecmen Meṛṛuk segugafa d unẓul. Llig d-kecmen waεraben s Tmazγa issuda Σuqba takuba-nnes s yidammen n yimezdaγ imaziγ en. Imkinnaγ aha allig d-baynen Imriniyen beddlen-as isem s Ccawiya
ad nγen timektit n tgeldit n Tmensa ,. akal g d-nekren Ibureγwaṭiyen
Cuεayeb ḤLIFI
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 19/53
18
Inmezray nna yarun γef tamḥarsa n yimunselmen i Tmazγa ur nnin g
tirra-nnsen kra n tidet lumen winna yarun γef Yibureγwaṭiyen. Tkarent tirra-nnsen s tḥellal timellalin d wawal.
Ilaq ad nbder g inemzrayen-a : Lbakri d benεadra d benḥuqel d bnuxeldun d. bnulxatib d bnubizarε d Nnasiri
Ṭarif Ben Malik neγ Ṭaif Amteγriy imkinna as-qqaren kra n yidsen igaamezwaru nna isbeddan tagedlittamaziγt n Tmesna. Ittuyassen Umteγ
riy g tudert-nnes s kraṭ tigitin iẓilen .Tamezwarut netta ayd iddan s Sbenyul
d 500 n userdas , yuzen-t Musa BnuNusayer aseggwas n 710 ad isugger is γ
iyen Waεraben ad kecmen tamazirt-a. Yuγul-d inna-as nwis iγiy ad ikcemSbenyul nna mi gan isem n Landalus 8
n twusa . Ṭarif iga yan umdan akarizmi issen ad isiwel , aryaz n ugari. Yiwes Ṭariq u Zeyyad g tin wasif n Barbat
.allig ixwla imrigen n ucengu Ffir tdewwayt-a ifka-as Musa Bnu Nusayer ikalen n barbaten , tamektit i
ukeccum–nnes s Landalus, imkinnatettusemma tegzirt s igjem s yisem nṬarif. Tadewwayt tis snat tga-tt iwes-
nnes I Maysara Amdeγri isskern tagrawla mgal lamaweyyin aεrabenisselkan Imaziγen. Ar ttakren lamaw-
eyyin ticirratin n Tmazγa ad gent
timegganin g Damas. Smuttren iserdasen ad nnaγen d lamaweyyin g Tanjis maka ur nn-gulan iswi-nnsen , nγen iserdasen Maysara gren Xalid. Aznati adγar-nnes
G 739 yaγul Ṭarif s axam-nnes ar iswengim ar issujad i tdewwayt-nnes tiss kraṭ igan asbedd n tgeldit n Yibureγwaṭiyen g Tmesna. Ikteyayenna as-ijran i Maysara ig tirsal n! uswengem-nnes Llig isman Ṭarif tiqbilin timaziγin g tgeldit–nnes, ar iswengim ad ur yaγ g Mussa Bnu Nusayer d Ṭariq u Zayd. Uriri ad ig amm nitni , intu amennu γ-nnes d Ccam iγewweγ f umezruy. Issker tageldit tamaynut afella n wakaln Tmesna neb,en diges warraw nTmazγa
(ad ittuse,f er)…
Issaγel-t-id s tmaziγt : Masin Agnaw
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 20/53
19
ICENGA
ICENGA$ ILLA AWED UMUTTEL DA
IKKAT S TSUTIWIN
Asafar / Asirem Amazip
Imkiddap purnep llan yizumal ayed purnep llan awed yicenga# G
sin wu..unen imezwura n tespunt-nnun ASIREM AMAZIP nsawel
pef sin yizumal n yidles d tpensa imazipen$ Ssaoid BULIFA d
Lwennas MEOTUB# G wu..un-a nagur-d Dda Lmulud Moemmri i
tepmert n YIZUMAL# Nessker tipmert-a tamaynut mi nga g uzwelICENGA afad dikes nsawal pef yitsen yizan$ igan pur ipfawen-
nnsen aggagen$ imeqqten tamazipt ar kkaten ad zlin anapiz-nnes s
tirra d uqari, d ka n tikkal akw s ugari#
G umur-a amezwaru qqad nsiwel pef sin waggagen iorebe/riten g
Me\\uk$ Hicam LOALAWI d Oezzeddin LOIRAQI#
Hicam LOALAWI$ ageldun aorab g tmurt n Yimazipen#
Seg ur ta iggiz Umussu n 20
furar s tsukt ayed isawal ssi
Hicam pef wansa n tutlayt taorabt
g usbuplu n Me\\uk# Ur nessinzikenni mapef d-yuwey awal$
maka nukez ffir ayennap nwidd
tamazipt as d-iccwu igumas-nnes#
Pes issafep-d Umussu n 20
furar alpu-nnes amezwaru g
issutur$ inger wiye,$ tamzipt tut-
layt tunvibt$ iferdedda-d ugel-
dun n uwerr#G tririt-nnes tamezwarut nepra
g umsawal issawey unepmas
Stifen SMIT %¶ iga usenveb n
tmazipt upul s ,,ahir lbe\ba\i$
is dip tram ad nzelleo
ta\\emmant-nnep@ ·#
Tiririt tis snat tekka-d Fransa$
g yiwen usarag sudsen yimez-
raw ime\\ukiyen pef 20 furar$
inna altu Hicam-ddep nwis ur
gin yimazipen imezdap inevli
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 21/53
20
Oezzddin LOIRAQI$ cle; ac jay ddir hna !
-yen n tferka tamazpant3# Ur
nettettu ad nessektey imepriyen-
nnep s uburez s isawal bnadem-a
pur i;la Se,,am ig da ittini %¶
Nek$ aorabe/ri ayed gip ·#
S tidet$ llant tikkal g ittafa ifesti
awennit smi ipey ad ap-ig ad
nini ka n yiwaliwen zund win
Zzerqawi igan awed netta
aorabe/ri amm ssi Hicam turew
Tlubnaniyt# Nessarem i Me\\uk-
nnep talwit !
Rubrique
Printemps arabe : un entretien avec Moulay Hicham. Propos recueillis par
Stephen Smith. Le Débat, n°166, septembre-octobre 2011
Nord africaine
1
2
3
Issepra ucicaw n :afi, LASAD
g tesdawit n tesnajya4 g Tmesna#
Netta ayed illan $iseggwasen pef
wiyed$ pef trubba isskaren tafrayt
n yinelmaden izerrin s tesdawit#
Inger iseqsiten yakka %¶ Cle; ulla
Oerbi @ ·# Imessuja nep i,biben
imazipen illan akud-nnap
ffpen-d akw s umata g tesdawi-
yin n be\\a smi$ iga-asen u
Oiraqiy tireft#
Ur nettetu ad nessektey nwis
Oezzddin LOIRAQI yamu g
medden imezwura ur irin ad
ittusker usinag n yidles amazip#
Zikenni nnan$ illa awed umuttel
ar ikkat s tsutiwin# I;la ad
nisin medden$ meqqar mmuten$
ur ap-i;milen# Assapen-nnsen
ad ur ttugen i tsukin ula
inraren-nnep#
4 Médecine
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 22/53
21
TIMSEDSA-NNEΓ
TIMSE<SA-NNEP$ SEG PUR
MASIN D YIDIR
.
- WAYEḌ MUCC
Ddan sin yimexxaren, yan imecwi d yan umehyuy, ad akren yat tgemmi ; γlin ẓares s sin ar tekkuren ixencay s uyenna akw ufan. Imik iḍer-as i ymecwi
yan ufecku yakey bu tgemmi d ka, isiwel s uγuyyi "matta wa?", irar-as-nn yimecwi s usemεiw "myaww", ismutter axenci iddu. Amehyuy, netta, iẓẓay
g twuri-nnes ; kamla ar ismuttur iḍer-as awed netta ufecku, yinn’as-d butgemmi "matta wa?" irar'as "wayyeḍ mucc".
- BBA D UḤRIR
Ar ttmensaw yat tawja, teg tmeṭṭut ad tenker tsennγel aḥrir γef uεban-nnes, teṛmeḍ-t-iḍ i urgaz. Tferdedda s uḥanu iṭfur-tes uryaz-nnes, ig-asenumeẓẓan g yicirran timseḍfert, yaf-nn bba nnes ar tt-itteqqu. Yuγul s γurayetmas inna-asen "wellah ur isennγal kra n yan digun aḥrir itteqqut bba !"
- ABERKANIY
G wakud-lliγ g d-kecmen imunselmen s Meṛṛuk , mnalen yan uberkaniy ,inna-asen nwis d-ilula γur tmeṭṭut–nnes ka. Nnan-as "idd arba ". Inna-asen " uhu ". Nnan-as " heyya tarbat ". Irεeb uberkaniy g ccwiyt-nnsenikcem lislam !
- TIMEGGANIN G L:I++
Illa yan urgaz da ittazzla γef tmeṭṭut-nnes d mma-nnes, ar ismuttur iqariḍen adtent-yawey s lḥaj. lkem-d wakud ddun ar dinnaγ , alin s afella n udrar mi qqarenεarafat ar ttedεun , inna-asen urgaz " γes dεumt ddnub akw illan hat ad mḥun" , inna-as i mma-nnes "matta ddenb axatar nna akw tgid ? " , tenna-as "ya rebbiad i-isamḥ gniγ d Ḥeddu bu teglay llig aγ-izrey bba-nnek". Iseqsa tmeṭṭut-nnestenna-as " gniγ d ccrif bu ukwffa , ad i-issuref mulana" , inna-asent netta "adi-issuref nek d-imunen d tmegganin !
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 23/53
22
- UḤDIDDU D BEṬṬU
Ar ittečča yan uḥdiddu imekli d yitsen medden allig fukkan ur ufin mayedasen-ibeṭṭun aksum. Ar ttnaγen d yixataren ad asen-t-bḍun agin, ibḍu
uḥdiddu allig ifukka, inna-asen " is gan kifkif ? " nnan-as "iyyih !", yaseywinnes iccar wiyyaḍ.
- BU YINẒADEN
Tesγa yat tmeṭṭut itsen id kilu n taduṭ γur bu yinẓaden tefru-as ig ides assn wagdez ad as-nn-yawey taduṭ ; taγ-nn adγar ar ttganna laḥ-t. "awi ičča-yibu yinẓaden a midden", ttini s ubanuq tels-as, tenḍu-d yat temγart tawes-sart, tenna-as "ha-t ičča-aγ akw ur idd γas kemmin".
- MAYED TESSKARED G TUDERT-NNEK ?
Yan isbabban i uγyul yan uzreg g yat tesga i ucwari d yiselliwen g tesga yad'en, ar itteddu g ubrid imnili d yan urgaz isbedd-t inna's ahya mattatwuri-ddeγ nna tesskred ixwu-as acwari ibṭu azreg iger yan uqeccur g yattesga d wayyeḍ g tayeḍ, ar itteddu bu uγyul imik yuγul-d ẓirs inna's "Ṛebbiini-yi mayed tesskared g tudert-nnek?" irar-as-d "walu walu", inna's "amerda issufuγ lefhem-nnek ar k-issafeγ, rar-i-d winu!" yasey irar i uγyullefhem-nnes amezwaru.
- TADEWWAYT
Tella yat terbat tameẓẓant , da ttaylal , tman d bba-nnes s ugdez imiḥ zrintama n sSbitar , taf-nn tiwetimin mmutrent ar tteqlent s udbib ad iqccer iwarraw-nnsen ibella , ar ttaylal terbat tra awed nettat ad teddu s γursen , ri
γ awed nek ad dduγ riγ awed nek ad dduγ , inna-as bba-nnes fest a yellis nleḥram ha-t amm id kem ami da ten-ccwun !
Irura-tent s tirra : Yidir BENΣEDDI d Masin AGNAW
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 24/53
23
TASENSELKIMT-NNEΓ
Tisurifin timezwura n yinagrawen
n wammud s Tmaziγt
Dat unagraw amaynu n Windows, iger unagraw n GNU/LINUXUbuntu, snat tutlayin n tmaziγt. Yiwet iga-as “Berber languages
(Algeria)”, tayeḍ “Berber languages (Morocco)”.
Tiflut taxatart aya nna rẓmen yinagrawen n wammud (Windows
d GNU/LINUX Ubuntu) γef tmaziγt, maka isul ubrid iγwezzif.
Tiflut trẓem maka inef-nnes ayd iẓẓayen, acku urta illi mayd
diges innemran ad tanf.
Oeddi AFERSIG
→ Γef Windows:
Yiwen uḍris anemdaz s tefran-
sist tessker-t Tmesmunt
Afafa, γef wufuγ n unagraw
amaynu n Windows
(Windows 8). G illa yiwen
uxmac n ugdel issusumen;
maka g Tamaziγt talatinit
nukez is ittuyasey “gh” adγar
n “γ”!
→ Γef GNU/LINUX Ubuntu:
Iffeγ-d ulqem amaynu n una-
graw Ubuntu, mi qqaren s
(Ubuntu 12.04 LTS), ass n 24
γuct 2012 (11 γuct 2962). G
uswar-nnes, nγiy ad nsniγessin yikwemsan amm wi:
Ayenna ifukka uswar, nkcem
s tγmeṛt n Tutlayin ad
d-nkkes turda, naf-nn:
Mqqar ttuswrent tutlayin
sulent urta llint g tseγlin nunagraw.
System1
Operating system2
door3
screenshot4
languages5
Parameter6
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 25/53
24
Mek as-nteter aswar amaynu, GNU/LINUX Ubuntu da yaγ-d-yakka aya:
→ Tin Dzayer: → Tin Meṛṛuk
Meqqar imeqquṛ usurif n yinagrawen, yuweḍ wakud i Imaziγen
ad munen, ad ssumun tutlayt-nnsen agensu n tin umaḍal!
Taliwin:
http://afafa.fr/
http://ubuntu.com
http://afersig.org
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 26/53
25
ASEFRU
IG DA ISAWAL IFESTI1
Sawlent ta..angiwin s yifesti
S yifesti d yime..awen ifestan
Rzun2 imsiwlen awal
Pwebbzen adwal g yifesti
Asin tixat g wawal d tutlayt
Ukin iselliwen qqimen wulawen
Mayed ire//an ifesti@
Mayed izizdigen allen@
Mayed isselwipen ulawen@
I\mey wallap3
yukzenAsikel jaj ile==igen
Iksu, pef yifassen-nnes g usennan
amelwap
Iksu, pef tmelsit-nnes taberrkant
Mayed igen tutlayt a wi@
Mek tga tpect ipuyyan n umdaz
D yipennijen n twapit
Mapef ttwaragem ffir yifesti@
Kwenni ur yugin tiwitga n id yu
Is tessnem idd allen ayed igan
tisit n wul@
Silence
chercher
Esprit
Vafa A:UDI
1
2
3
Is tessnem is tuger tinimt
n wul tin wallap@
Awal ameo,ur
Tunnefla asafar n uzmez
Ssileyat acenyal n tunnefla
Ternum ifesti
Afa-nnep tsexsim
Itersan-nnep tzizedgem
Awal-nnep ad ibbeozeq
Yuwen ferru
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 27/53
26
ASEFRU
TAKESNA N USIFE< AMEGGARU
Ur xḍiɣ wami xḍareɣ ur-nnek ages
zedɣeɣUr xḍiɣ wami ik-uciɣ ur -inu ages
tzedɣed
Qqen tiṭawin-nnek
Aqa iḍuḍan -inu ak-mren abrid
Nḍar ɣefi acḍaḍSlelli abbuc-inu
Abuḍ-inu, ur-inu
Pars ay tiɣuni
Slelli tudert-inu
G semma amiẓiḍ
Ur xḍiɣ wami ik-nniɣ g merqi
ameggaru
Cek tamkriwt
Felseɣ s tayri-nnek
Felseɣ zagek
Arzemay icḍaḍen
Ad ugureɣ ṭṭaf-nnek
S wadday n unẓaṛ
Ad ariɣ ɣef tayri-nnek
Ḥuma ad ggenfiɣ zagek
Ad ttuɣ asifeḍ ameggaruCoeurdoigtscrazy
Biyya 13 puct 2962
Dihya A:DAD
1
2
3
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 28/53
27
TIRAM N USIREM
TIRAM N USIREM SEG PUR
TIDDUKLA YIMAZIPEN
Taẓuri n usenwi amaziγ tga yat tdelsa ittyassnen gumaḍal s tgidit n wanawen n tiram diges illan
zund seksu d ṭṭajin d usekkif d ṣṣeffa d yimerγan.
Taẓuri–a γures ilugan-nnes d yifeckan-nnes. Da tet-
tuga s uyenna g tella tdusi i tfekka n ufgan amm
tfiyyi d yiselman d yiguma d yicakan d yirden d uγu. Anwal amaziγ awed netta zund amezruy d tsekla
d tussna timaziγin. Iḥtaǧǧa ad immatter ittuyaru s
tutlayt n id bab-nnes .
AZAYEZ
Tisgar/tasudest
• 1 uzayez
• 1 tadla n tuga iccaren.
• iẓemi n keraṭ n usemmam .
• 1 uḍangaz n uzatim n uzemmur.
• tisent, takamamt, lib/ar.
• Aman.
Asujed/Aodal/Assker.
- Da nzizzdig azayz, nekkes-as abe..an ,
nebbi-t ad ig igezzumen
- Da nessnwa g tneslayt azayz d tvenjawt taxatart n
uzatim uzemmur d tadla n tuga d tisent d waman.
Nesikk-ten tasttayt naǧ-ten ad qerfen
- G yan uçuäa da netteccur, iẓemi n usemmam,tisent,
takamamt, lib/ar, azatim , nerru-ten i uzayez.
- Da nxewwu ajjujed-ddep g yan ubecku iqqenen
naǧ-t i, mayed ila g tmesqreft dat nwad t-id-nsers.
S tedusi.
les poulpesIngrédients:
-1 poulpe
-1 bouquet garni
- Le jus de 3 citrons.
-1 verre d'huile d'olive
- Sel, poivre cumin.
-eau.
Préparation- Nettoyer le poulpe, retirer la
membrane extérieure et couper-le en
morceaux.
- Faire cuire les morceaux de poulpe
dans une cocotte d’eau avec le
bouquet garni, le sel et 1 cuillère à
soupe d'huile d'olive. Passer-les à la
passoire et laisser refroidir.
- Dans un bol mélanger le jus de
citron, l'huile d'olive, sel, poivre et
cumin.
- Mettre dans un saladier les
morceaux de poulpe, ajouter le
mélange de citron et bien mélanger.
- Verser la préparation dans une
boîte bien fermée. Laisser marinerune nuit au réfrigérateur avant de
servir.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 29/53
28
AZAYEZ
AMA<AR
Tisgar/tasudest
• 500g n uwren n yirden
• 250g n uwren n yimendi
• 3 teglay.
• 1/2 n tγenjawt tameẓẓant n tisent.
• 1 tγenjawt taxatart n temtunt n uγrum.• 1 tγenjawt tameẓẓant n temtunt takrurant.
• 1 uḍangaz n uæeffa
• 1L n waman illudan
• 1 uwrav n teglayt.
Asujed/Aodal/Assker.
• Da neggar awren yafufen g yan ibermi
axatar nerru-as tamtunt n uvrum d tekruramt,
tiglay, tisent, aæeffa, neccur-ten. Deffir aya da
ten-ne..a,r s waman illudan imip s imip ard vurv yiliyan urketu ifessusen izruran g ur llin iburayen..
• Da neggar arektu-ddep g yan ubecku,
ndel-t, nadj-t ad imten attayen n snat tmrilin.
• Da nsserpa tafant ne;ri-tt s uwwrav n
tglayt. Nebdu asenwi n Tima,arin : da neggar
yan uvenja n urektu afella n tafant, naǧ-t ard akw
teg tma,art tixba sg wafella, inw-as yizdar, nekkes-tt.
Neddu g yimki ard nefukku arektu akw illan purnep.
Tima,arin da neggwant pas g yat tesga.• Sersem-ten- d d wudi d tamamt ibesin.
S tdusi.
Les crêpes
Ingrédients :
•500g de blé dur
•250g de farine fine
•3 œufs
•1/2cuillerée à café de sel
•1 cuillerée à soupe de levure
boulangère
•1 cuillerée à café de levure
chimique.
•1 verre à thé de lait.
•1litre d’eau tiède
•1 jaune d’œuf
Préparation
•Mettre la farine tamisée dansun grand saladier, verser la
levure boulangère, la levure
chimique, les œufs, le sel, le
lait, incorporer tous les ingrédi-
ents, ajouter l’eau tiède peu à
peu en travaillant avec les
mains continuellement sans
cesse, éviter la formation de
grumeaux, mélanger bien
jusqu’à obtenir une pâte
liquide et légère.
•Placer cette pâte dans une
boîte en plastique et fermer-la,
et laisser lever pendant environ
deux heures .
•Faire préchauffer la poêle en
terre, nettoyer-la avec un
chiffon trempé dans le jaune
d’œuf, verser une louche depâte et faire cuire à feu assez
fort jusqu’à l’apparition des
trous à la surface, faire cuire
d’un seul côté, continuer
l’opération jusqu’à
l’épuisement de la pâte.
Disposer-les sur un plat et
enduire chaud avec le beurre et
le miel fondu.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 30/53
29
AZAYEZ
IBAWEN IQU|AREN
Tisgar/tasudest
• 500g n yibawen iqquraren.
• 1 uḍangaz n waman n uzatim.
• 1 tadla n lqezbur.
• 2 ipfawen n tiskert.
• tisent, takamamt, isufir immimen
d winna iperran.
Asujed/Aodal/Assker.
•Da netteddeza g tferdut
lqezbur d tiskert mi nerratakamamt d tisent
• Da nettekkes i yibawen ibezin
g waman tipefawin, nessir-ten.
• Da neggar g tneslayt ibawen
, azatim, lqezbur iddezan, isufirimmimen d winna iperran, negr-asen
yan litru n waman.
• Da nessenwa aya pef wafa
idrusen yat 45ts.
Les fèves séchées
Ingrédients
• 500g
de fèves séchées
• 1verre d’eau d’huile
• 1 bouquet de corian-
dre
• 2gousses d’ails
• Sel, cumin, piment
doux et fort
Préparation• Piler la coriandre au
mortier avec les gousses
d’ails, le cumin et le sel.
• Enlever les têtes des
fèves séchées à l’aide
d’un couteau, et on leslave.
• Mettre dans une
cocotte ces fèves, ajou-
ter l’huile, la coriandre
pilée, piment doux et
fort. Arroser d’un litred’eau.
• Faire cuire à feu
moyen pendant 45 min-
utes.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 31/53
30
ADIWENNI
TADIWENNIT D UNA?UR YUBA
Γ tizwiri azul fellak igwmatneγ Yuba.
Azul fellak ugma !�Manik as ar itannay Yuba amsay dunuhyu illan f tizlit ittnaγen γ Meṛṛuk?
Ar t-tsedwas ar as-yakka turrut d tiγzi ntudert af ad isres issen ifrek sres ku yan, yan innran γ tgira ka s meqqar adiddssa , tidet nettat qad bedda ittenrun Maγ ura nẓerra Yuba γ ilmuggareninamuren n uẓawan ?
Illa fellak ad tseqsat ilmuqqaren-a nlimmu tgit ‘’ inamuren ‘’ , mac Yuba d
yan mennaw inaẓuren yaḍnin gan γ yimezwura lli illan γ tenfulin n tenbaṭ ,lli is ur ixassa ad asen-iγer yan s ilmug-
garen n Lmexzen llimmu tgit kiyyi ‘’
inamuren ‘’ .
Manik as tiwes tezlit ittnaγen γufrak n ufgan amaziγ s yixef-nnes dtmagit-nnes ?
Ard tili tezlit , yili ufrak d ufgan rare γ-ak i useqsi-nnek .
Man azday illan inger yimeγnasen nUmussu Adelsan Amaziγ ( MDM) d yinaẓuren imexlafen zund Yuba ?
Rad ak-sawleγ f yixef-inu , iγ tsawlet f umussu n tidet « la sympathie » kaillan gratneγ, ar fella ti illan , iγ tsawletf Umussu Amaziγ n tanbaṭ zund «ircam » , γwin ur didsen illa kra n uzday, ar giti ddssan , mac nek ur ğğun yadelli qqleγ s yan .
Yan yitri γ ubaraz n umareg atrar amaziγ, ittaw-
ssan s yan wanaw n uẓawan ikka akkw tisggwin nTmazγa ; ittawssan γ ugwns n Umussu Amaziγ, izug stmazirt n ulimany, issenti aẓawan-nnes s tesfift n twar-git. Ibatuten (les thèmes) n umareg-nnes usin ur dimik f unezgum amaziγ. Da ittara timedyazin lli ittirird lli d yugmen γ tmagit tamaziγt. Igmamen (les mem-bres) n tseḍma d wanaw n yimassen lli s ar ismurig arakkan tifras n umareg-nnes lli igan yat tayyuγt
tatrat…Γ umsawal-ad d unaẓur Yuba, ran dids nssaggw
mennawt tγemrin γ tudert-nnes,rad t-nsaqsa f waddad n uẓawan amaziγ d manik stiwes tezlit γ ufrak n ufgan amaziγ.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 32/53
31
Manik as ra nenna tizlit tamaziγttiwes γ waddad-ad lliγ nella akud-a
addad lli mu ra nenna ‘’ akud ntegrawliwin’’ ?
Tawessna nettat ad isswan akal itegrawliwin γ ka iga-t tizi d wammas γumaḍal , amareg d yizlan gan yat tesgan tawessna lli ittwassnen ad tesskerafgan , γayan afa tmaγ tanbaṭ dtawessna d umareg d izlan lli iran ad
ifrek umadan , ad issen izerfan-nnesad ittay tawada lli gis izzan. Tizlittamaziγt tiwes, tessker ur d imik af adiγama wawal amaziγ d tmagit tamaziγtddren. Amareg izilen ar ittaru afganiferken, afgan iferken, nettan adisakren tagrawla. Akal amaziγ illa ,awal amaziγ ha-t-id, afgan kad sul nesγawsa afad neg iderfay neγ Imaziγen s
wul .
Is nezḍar ad nini tizlit tamaziγtturri-d tga tizlit tamaḍlant ? D istsselkem tamentilt tamaziγt i
wiyyaḍ, midden, ad s tt-ssenen ?
Tizlit tamaziγt issen ku yan is tella ,mayad ur intel f yan .Nra ad nessen man isental af ar ittirirYuba, izd γar wid izdin d tmagit ?Ur tuda tmagit iγ fellas ittirir yan .
Iwaliwen n Yuba ar gisen nn-nettaf
yan wamak idran ur ittwakezwanna ka γ medden mek lli n gisnttafa tiguriwin s tutlayt izeddigen.Aseqsi iga nra ad nessen mani γittafa Yuba iwaliwen ?
Taklit yaḍnin, nekkin ad ittaranamareg–inu .
Amsawal issawey B\ahim UBAHA
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 33/53
32
AMAGRAD
I?URAN N TEKRI>1 MGAL UMUSSU
ADELSAN AMAZIP (MDM)
Da nessektay g tizwiri nwis isul
Umussu Adelsan Amazip (MDM)
i..ef s talwit2 ar ittcekkam s
trepdemt3 t-yapen tsal ar t-tettap#
Mek iceqqa g tezwiri n yisegg-
wasen it/amrawen wawal s tmazipt$gedlen waorab/riten$ jaj tesdawiyin$
han ass-a irura-t-d MDM s uzi,er
#d twuri s ifesti
Ira wawal pef MDM ad nupul s
umezruy-nnes d tektiwin-nnes maka
dpi g iga usentel n umagrad-a
takri.$ qqad nessifew kan tneqqa,
igan i MDM ku tikkelt ad ittwat#
Assifew innan ad ap-issikez nwistiti-ya pef d-nuwey awal da ttawes
#(MDM) ugar t-tre//a
Ur iceqqi i unna i.faren tiwuriwin$
tidelsanin d tpensanin$ issudus
(MDM) g tesdawit ad yakez is ur
nergil^ g tewrerrayin-nnep awed
icenga da sawalen# Ur ==in pifnep
izemmim awed yan is nekkes ika
digsen awal nep t-nuta pef tektiwin-nnes# Iswi-nnep ameqwran ad nes-
sudu tugdut nsissen s yidles n yizer-
#fan n umdan
Llig i/ra udabu (MDM) tusey agel-
zim n tussna s yicenga n tudert$
wi iran i tmazipt ap/a/$ aggagen d
yi;e//aren$ inker /ars ad izelanapiz-nnes# Ur t-issusim ad yisin
upref tidet n umezruy$ azgen-nnes#
Takri. n udabu gan imexzniyen-nnes
ioreb/riten n tesdawit$ imareksiyen
#d wid itteccfen nilasen
Inaw4 n yimxezniyen aya yuwen
ayed iga$ u==an azzar amm Giñara
nep re/men i tamart amm Belladen$
zund zund# Yuwen louruba$ waye,tawehhabiyt# S sin idsen ksan
taregla d usmuzder n waye,$ unna
ur igin aoreb/ri d uxwanjiy#
Imazipen !
Ur ta ipiy Udabu ad iffep nnican
s (MDM) iger-as-d imxezniyen-
nnes$ ar ten-d-ittawes g uoraq# U``i
d tmezdupt ika-asen-ten i wahli
digsen 8 n yiseggwasen aya gkigan d aparam asdawan5 meqqar
kkan g tesdawit ugar n 8 n
yiseggwasen# Ur idd xes aya$ da
Brahim Ayt LALID
1
2
34
5
Violence
Paix
InjusticeDiscours
Cité université
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 34/53
33
awed ittekka Udabu tama i
Iglagliyen-a$ meqqar ten-cekkmen
yimepnsan n (MDM) utan d ayt
t;una ``an# Igula-nn wawal allig da
qqaren yinawuren6 n tesdawit i
#temsulta(police) ad ten-am/en agin
Yu==a uya pef awen-nsawel Iglagli-
yen ad serfuffen$ uten Imazipen jaj
tesdawiyin iseggwasen pef wiye,#
Ad kwen-id-nessektey xes s ka n
yiparamen g ten-uten% Fas g tizwiri$
Amurakec g 1999$ Imtepren g 2003$
Agadir g 2005$ iparamen s umata g
2007$ Ujda g 2009$ Agadir altu g
2010$ Imtepren d Umeknas d Taza
d Ugadir g 2011$ Imtepren dip d
Umeknas aseggwas 2012#
Iseggwasen-a da sskanen nwis maci
ass-a nep i,gam ayed ittut ar ittwat
(MDM)# Seg mi ayed illa ittwat$ ar
ttwaten Imazipen ur ta akw illi
(MDM)# Seg mi ayed nn-iffep ayed
i,ra$ imek nnan zikenni$ awed
tinnep d Yiglagliyen imki ayd tga#
Azeggal amezwaru ikka-ap-d
Amurakec$ ar ttinin$ Amurakec maci
(MDM)$ smi neb,a g useksu# Ayt
Wamurakec ittuten g 1999 festin
ayed akw yuglen imelliqen-a#
Ttuserfuffnent wahli n tsutiwin ,art
ti$ ugar$ ,ran-d allig arunt taoeqqitn talwit$ teqqim awed yan digsen
tt-yuwin# Isal (MDM) s ass-a ar
issektay imzraw ime\\ukiyen s
toeqqit-nnes n talwit axes ur ttupu-
len ayt yidammen ipfawen-nnsen#
Ibeddi n Udabu aha mgal (MDM)
ur yad iffir$ issen mani dinna as-d-
ikka wafa asekka isafeo-as lkur s
ugari n Iglagliyen# Gin iparamenisdawiyen asayes n menpiwet n
Yimazipen$ amepnas ffir waye,#
Mayed ap-igan$ ur ta ssinen icenga
n tmazipt nwis tessafep tkri.
(MDM) lumen ig nessen nwis %
- Iga ugratsa7 tileggwit inger yimepnasen n (MDM) d
yimepnasen n Umussu Amazip
(MM) d ur d-kkin kigan d
amsawa,#
- Zazdegent titiwat i/ri n (MDM)
s yiseqsiten n wassa d usekka#
- Kksent titiwat asurdu8 pef tnumi
d wuddur n ubrid n (MDM)
- Ddan Iglagliyen g ubrid g ur
d-ttupulen#
Takri. n tpemsa tamxezniyt mgal
(MDM) ur tgi tamezwarut ula
tameggarut# Mud-nnes ad ap-gin
tiraf s nettettu inekraf$ ne.fur ipara-
sen ya,en# Tisawlafin9 uglen g
mayed igen ansa g iparamen isda-
witen ad awen-kin tamatart#
G tyira$ amerret g illa (MDM)
ass-a agensu n tesdawit$ ikka-t
Waksel d Dihya d Meotub d
Hebbaz# S wawal ya,en$ amepnas
ad t-gin d imiker nep aperras$
kerfen-t nep t-npan# Ur idd ass-a
ayed ran medden ad ttemtaten pef
tmazipt#
Issapl-t-id seg tao\abt% A#Lihi
6
7
8
9
Fonctionnaire
Internet
Doute
Caméra
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 35/53
34
ASEFRU
AHAYKUTEN1
Gerden, dat wallen-nnsen,
Tutlayt-nnsen da txessi ;G usasuku yass ar reggmen,
Winna itteddun !
***Knu,
Rnu kennu,
Ard yuγul yizemA’ k-zedγen yidmaren
Amm unuguḍ.
***Tagrest taberrkant,
Allen xsint,Targagit g wul,
Aseklu n tebγest ilula-d,Ammas n uldun2.
***Lsan-d timelsit n yikerri,
Ddaw ubeṭṭan,Da seflilliyent,Tuγmas n txendallast !
***Agelladus3,Aẓur idus,
Idder, amm wul,Da issergigi akal.
***
Lḥu AZERGI
Tamurt-nneγ,Taγul d aglaf 4
IknaIssadem afus
Isγway, inna : Ad terreẓ ulatekna !
***Iγref iγef i ugertilAllig itres unelli
Iddeγ d-ifafaAr isawal awal yaḍen.
HaïkusPlombTempête
Butin
1
2
3
4
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 36/53
35
ASEFRU
TAZELPA1 N TMAZIPT
Tkecmed-t ur tenpid
Amelmus2 ayed tgid
Tidet3 ayed tennid
Seg zik tzedped akurmu
Pef uzpwer-nnek ten/id
Amud tessempid
Tennuzped anerpi d usemmi,
Irna-d s wul-nnek u;ulfu4
Aneggu5 d ucengu teddzid !
Yusi Markes d amrid6
Rip-as ale==i, !
Itkar unga/ ul-nnek da itettru
Rup ay Amazip fellak
Ayenna kenfen tasa-k
G walmess n yemma-k
Tame..ut tusi apuyyi
I tudert tayri tekkes-ak
G ugnu tunef-ak
D yizugla7 n ayetmak
Asidd ur t-nufi
Abniq ir/ag-ak
Addendum iserrid-ak$
Afras n yiberdan ssarmep-ak
A ugma s tidet d ioe//i !
PrépositionInnocent
Vérité
Sentiment
concurrent
Arme
jougs
12
3
4
5
6
7
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 37/53
36
TIMNADIN
TIMNA<IN D YUWIN PEF UZBAY
D TDAMSA ATG###
.
Fundir CAWQI
Timnaḍin gant yan wanaw istin n tmedyazt tamaziγt . Ttuyassentemnaṭ γur ayt unẓul ugmiḍ , ar tent-ttasint temγarin g wakud n talwitula win ugari , g tegrest ula anebdu acku tga temnaṭ lemri isskanen tilawtn tmetti-nneγ taqburt . s ugzal , llan kraḍ wanawen n temnaḍin , nek qad
siwleγ γef yan day , wenna ittuyassnen cigan . G tizwuri wenna iran adibdu tamnaṭ da iqqar i Ṛebbi ad as-isnem rray ig-as tisura g uyeffas nna sittanef timukrisin n yiles-nnes inem-as wawal ! S unya ar ttasin .
Ahalaylala lada laylala walalaylala lada layliwalaNezzur-k a bu tegniw is nesmattey awal nra ad nebdu timanḍin
Unna iran ad ibdu timnaḍin ad idεu s Ṛebbi ad as-isnem awal
A bismillah bdiγ issek a εilem a wenna isεalan ddunit senem-i ṛṛay.Bismillah ad nebdu timnaḍin ad iniγ mayed ijran i leεqel-inawA mas bedduγ walu-t a Ṛebbi lḥerma beddat i Tmara-inaw.
TIMNAḌIN ISAWALEN ΓEF UZBAY:
Ulin-d iṛumiyen yan ur ten-ẓrin , iwin-k-id ay uzzal , iwin-k-id ay agariI mani-kwen a williγ itthennan tiwengimin adday d-ikcem uεdaw nn-iran
ayedda-inu.
Ssaγen-aγ iṛumiyen ka ad ten aweddi yaγ idd is ur isul wadda iγiyen i yiniγan?Annayeγ ayt Bugafer a lixra beddan-am , arraw n ayt Bugafer ami ilaq ljawi.
A ljent a ta γriγ-am anef tifliwin i yimettinen kullu n Bugafer .U Baslam ak-iga a U Σeṭṭa yiwi lajer ira ad ismun awal
Ad am-iεqqileγ a tin Bugafer mayed lliγ , neg-asen a ljadid aqdim abda nddunit.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 38/53
37
TIMNAḌIN ISAWALEN ΓEF TSERTIT D TDAMSA :
Mekta n yan yannayen ayyur awed yan inurzen ad t-inn-ilkem s ufus . Ay aman teεtam g wasif maγ is yad illa mayd yallan s irifi .Matta useggwas d-yulin yaf-i-d suleγ g udγar a ssaεed ur awen-nsamiḥ.
Iga lḥasan adiwan yaγ i sbanya aḥidus teffeγ-as akal.
Iga lmaγrib ddula iḥeqqan , imeksawen ayed as-igan uccen i wulli .Illa ljafaf ggullan warraw ayt lintixab ad aγ-iseγren aman .
TIMNAḌIN ISAWALEN ΓEF TMETTI :
Walliγ s nniγ nga diges yan , ar aγ-iqqaz anu ad aγ-issmur ussan .Ay asmun aγeddar war laman , ad ak-newwaγ ad ak-ixwu wafud ikak-ten muḥul.
Ul-inu ag teεtam a yicergan , ima aεban ad ten-gnuγ ister γifi .Ay aγyul ur dmiγ a’ k-berriγ , allig k-id-yiwi sseεd ur as-baḍeγ .
Mer day nufi mayed aγ-inγan yawi lajer , ur yad iri lḥal awal .Mekta d yan iεdem imi-nnes , ur aγ-cewwic wawal ig ur γifneγ isḥi.
TIMNAḌIN ISAWALEN ΓEF TAWJA :
Da tsellaγ ig inna kra mma ktiγ-kem-id a taddaγ-inu ar allaγ.Meqqar γifi izrey mayed iḥeṛṛan , ad uγuleγ s mma-nu tezli aqnaḍ i wul.
Da i-d-ttgulu tebrat iffeγ unaruz lxaṭer , a yiwi-nu zund γurrek qqimiγ.A ayt uxxan ad ur aγ-takkam i Ṛebbi mkerḍul ha-t iga-t wul-inu .
Wa γaleγ is i-beddan ayt umur a nek ibnan amazir ixlu γifi .Suleγ mek i-beddan ayt umur ad bnuγ amazir yufen walliγ .
TIMNAḌIN ISAWALEN ΓEF TANUSTALJIYT:
Awa γaleγ ay amazir is k-ufiγ , ur ṛεibeγ allig d-usiγ ṛṛḥil-inu.Meqqar nečča ttajin nsew aγu da ttumumeγ lliγ g wakal n yiṛumiyen .
A mma-nu a ta ttedεu-aγ s lxir , tinit ad aγ-nn ur illi lḥed γur iṛumiyen .
Mer idd yan umerdul nut s uḍar , allig ha-t lebḥur ṛṛja γur Mulana .Mekta d yan izzenza laṣel ula tigemmi , γef lḥiǧ Hulanda ad nn-ira.
Awa uress is ak-d-yuli lferḥ a unna yucckan iεeyyed ammas n yiṛumiyen .
TIMNAḌIN ISAWALEN ΓEF TAYRI :
� Izwar-d waṭu ijjan i uḥemmam , izwur-d nnur zzin ur ten-anniγ.Wa ttaγ s lḥil a zzin i twada , tasurift nna tegrit yaccek-i wawal.
A mma-nu a tiṭudin γur terbat , unna mi tka atay a lixra tusit .
A tirbatin zzin axef nsal , uma tiγrad awed yan ur ten-ili . A tirbatin ggullan warraw ad tenn ur igin zzin ur t(i)-ttawin .A tirbatin iṭudan a γef isawel , uma zzin ha-t-in g wammas n ulili .
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 39/53
37
AMEZGUN
TUQLATIN N UZRA
Ibḍa unejdi ger wacbaben-nnes s yan yifili n usidd.Ur izmir ad yanef allen-nnes s uhraw . Tezhl1-t teγbalut nusidd s unya ajerdad2
:
- Anef-ten. Ur teggwided i umya.- Ur riγ ad bukḍeγ .- Xi tteggwded, asidd ur inni adak-isbukeḍ, asidd ad ak-isenεed abrid .
- Ha-t ucciγ ger tallest d usidd.- Rmes asidd mar ad tsefsed3 zi tallest.S usidd ad tesrared akta d uzra-nnek.- Ur yad ktiγ didda kkiγ.- Mayed tusid g taḍḍγeṛt4-nnek ?- Qqel ad iẓireγ.
Yunef unejdi taḍḍγeṛt-nnes ahainzeγ yan udlis d issemni d yat tqaṛiṭ nwureγ :
- Matta uya ?- Ayddeγ ayed ufiγ.- Mayed ak-ifkan akw aya ?- Ur ssineγ.- Mani s tekkid s di ?- Kkiγ tallest.- Idd tin yisemḍel ?- Ur ssineγ.- Ma adday nn-tufid isekkinen-ddeγ ?
- G taḍḍγeṛt-ddeγ .- Ima adday nn-tufid taḍḍγeṛt-nnek ?- Tama-nu.- Man atur ?- Zi kud nekreγ zi tallest.- G matta wansa ?- Didda g fafaγ zi unuddem.- Axes ur trid ad i-tinid is ur tgi tallestxas anuddem-nnek ?
- Waqila. Asag unfeγ allen tettinḍaṛtallest iddeγ kecmen itsen ifilan nusidd zi tnibba5.
Mu;a APAZAF
- Tnibba n umi ?Imutel . Issing allen-nnes g Mayed
igan tiγmeṛt amm is ira ad irwel neγ iddisira ad issara γif trarit. Yucca ger iseqsi dtrarit, ger tallest d usidd, ger unuddem dufafa. Ar issurerruy6 allen-nnes g tqerwin-nnsent zund is da ssutulent i teγbalut nusidd. Isires aḍaḍ-nnes nnig uyerri-nnes.
- N ucenkur .- Is dinnaγ ayed tekkid tzedγed- Dinnaγ ayed fafaγ.- Mayed tufid g ucenkur ?- Takasit-ddeγ.- Ad yali isires-ten ka n umerzi tama-nnek.- Ur ssineγ.- Anef adlis-nnaγ.
Yunef adlis-nnes aha irεeb. Awed taγbalut n usidd tḍuhella :- Matta igabiben -ddeγ ? Ha mennaw n
yiwaṛiyen , mennaw n wudmawen n useγcel .Aya kkiγ annayeγ-t g yat tiffelt .- Id iskkilen n tirra ?- As itteyara udlis-ddeγ.- Matta wawal ilsan iskkilen-ddeγ ?- Aqq !! Is ur t-i-tessined ?
- Ur t-ktiγ.- Mnu udem-nnek g yissemni.
Encourager
Le rythme enthous-
iaste
Se débarrasser
La bourse
Εrifice
1
2
3
4
5
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 40/53
38
Iqqen allen. Isemsadaγ tisit dwudem-nnes .Tezhel-t teγbalut n usidd:
- Anef allen-nnek ad tesγileld udem-nnek.
- Ksuḍeγ ad nnufleγ.- Max is da itteḥuyeḍ wadda izutfen11
atta12-nnes ?- Ur ssineγ.- Zmek tifiras-nnek.- Ad mi ?- Ad trared γif yiseqsi-nnek.- Ur zmireγ ad remseγ asefriqqes ntisit.
- Ur trid ad ttanfed allen n unnli-nneki usidd-inu, wala trid ad ten-tanfed datusefriqqes n ussemni . Akaris-nnek uridd g wallen-nnek, maca g unnli-nnek.Rẓem-as ad iffeγ tafergact-nnes.- Ha-t ur ili afriwen ma s ittaylal. Ha-tisul iga afraray15.- Rẓem-as ad ilmed ad iḍwu.- Ksuḍeγ ad izdeḥ akal aha ijlu amussu-
nnes.- Unna itteksuḍen ur inni ad ikrej aγaras ger wakal d yigenna.- Meḥṛa ayed ktiγ Mayed nnan
yimezwura-nneγ !- I Mayed nnan ?- Nnan : « Ikka ubrid igenna ur ikki akal»
- Mun d ubrid n yigenna. Atem i winwakal.- Ur liγ afriwen. Ur liγ xas iγaliwen.- Zzer zeg igḍaḍ abezzir-nnsen. Nitniayed gan igabiben n tiggurga. Nitniayed innan ad ak-sslemden tiggurga.Meqqar ur lin xas yan uγenbu ha-t arttafan arasix -nnsen.- Ayddeγ ttinid izulel .
- Iwa qqim s akal.Ad ẓar s uγuleγ. Iγṣan-inu lulan ziwakal. Ur zmireγ ad t-ffeγ. Ha-t ziddaw ucenkur ayed ffeγ aha kkiγ nnig
ulektu .- Axs ur tgid amettin imuẓen ?- Mayed iẓṛan Mayed kkiγ giγ d Mayed giγdγi ?- Mek trid ad tisined Mayed tgid dγi yuccel
ad tisind Mayed tekkid tgid-t.- Ger tisit d udlis tella trarit. Mayedzzewureγ ?- Iẓiṛ udem-nnek ad tisind tifiras-nnek.- Ksuḍeγ ad zutfeγ is ur giγ xas adendumissiwiden imezdaγ n yibergemmiten ibed-dan dati win yidurar.- Ur idd xas tikessaḍ ayed ikerfen anlli-nnek maca akuker .
- Izunkes ad izutef ka atta-nnes.- Iḍulley uzutef .- Mek zutfeγ atta-nu ggwedeγ ad i-tegraẓ.- Max ?- Adday akzeγ is ur nettaγ s wannaz19-dde
γ ma s riγ ad dduγ ? Id ad azzufeγ ? Id ad u γuleγ s uzurez-inu ? Id ad zubdaγ tawada gubrid mi ur ssinγ idasisen20-nnes ?!- Asag tzutfed atta-nnek tzemred ad teṭγ
eṛd aγaras-nnek, tezḍaṛd ad tkerjed abrid-nnek amaynu.- Ha-t da ttiγileγ is ur giγ xas adendumissiwiden imezdaγ n unadam-ddeγ.- Yuccel ad temnalad d tisit-nnek mar ad
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Faire tourner
Cavités dans les roches .
Le tas de pierre
Le chercheur
Etre étonné
Les symboles
Les cercles
proposé pour la géomètrie
Le tableau
Déchiffrer
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 41/53
39
ttisind tifiras-nnek, ad tektid azra-nnek, ad takzed alwa-nnek, ad tkerjedimal-nnek. Isin tanffut-nnek dtwengimt-nnek han tlid timitar n
ugezḍen .- Matta nitenti ?- Isekkilen-ddeγ ilan udmawen n useγcel.- Axs ur gin idrizen n ka n ugḍiḍ ?- Yah. Gant tin ugḍiḍ innaṛeẓmen zitfergact .- Matta ugḍiḍ ? Id ahaqqaṛ ?- Annli illan ammas n tqecca n ku yan.
Anef allen! Semsadaγ tisit-nnek dmummeẓri-nnek.
Ibḍa acbaben-nnes s yan Ifili n usiddaha iẓẓef, ikṭiṭef , ikuker, ikukem,ibeytel.Tesmuγer-t teγbalut n usidd :- Ma k-yaγen ?
Ur as-iruri xas s ususem.Tḥenẓeẓ dis:
-Is tγenḍeṛd ?
Ifesta ifesti n ugnaw .Tannay aqendec-nnes :- Is illa ka n ugnu ?- Usiγ-kem a tisitUr k-ktiγ ay iγf-inuUr k-ukizeγ allig sawleγ.
- Aya iga tamatart n yikez.Matta key ?- Amaziγ ayed giγ.- Mani s tekkid ?- Ddiγ-d zi uγbalu n udawin .- Ma adday nn-trid ?- Ilel n ucarid.- Ad mi ?- Ad gemreγ acarid.- S mi ?- S uγenbu n ugḍiḍ illan ammas ntqecca-nu.
- Iwa dγi anef adlis-nnek .- Ad mi ?- Ad tzemked21 igabiben-ddeγ.- Ha-t ur ssineγ ad γreγ.
- Max allig tlid adlis-ddeγ g taḍḍγeṛt-nnek ?- Ur ssineγ .- Iwa mseqsa d twengimt-nnek.- Max allig tegber taḍḍγeṛt-inu adlis,
taqaṛiṭ n wuṛeγ d tisit ?- Ad ak-ten-ẓẓunẓreγ. Iwa zmek-ten.- Taqaṛiṭ tga arasix-inu. Idd adlis iga usund tirmit d tzemni-nu. Idd issemni iga imisnna s ttakzeγ tifiras n wudem-inu dtmitar n twarikt-inu.- Han agḍiḍ-nnek ar ittameγ ad iffeγtafergact , ad yafeg s ijjeyal. Taqaṛiṭ tgaagabib n usxinecter. Idd adlis iga win
tdelsa. Idd tisit tin uzra , adayin d ucta.Aḥemmaṛ n tudert iskutt γif kṛaṭ tirsaltademsa ,tadelsa d ucta, adayin, d uzra.Adday ur tectid ayenna izrin d uyennaittuzemmamen zeg umezru ha-t ur..tennid ad ttisined tanttit d tumast-nnek. Is tektid didda g ikunser24 uḥurif -nnek ?-Ur ta ktiγ amya. Azra-nu isul iga γuri
adawin. Aǧǧ-i ad mnuγ udem-inu.Isyex g yifesti d usγilel25. Yannay
inkejḍiḍen-nnes. Idma-ten amm yisaffennna iγza uxrureḍ. Ar ẓars tteqqel ad diγiffeγ ifesti maca ibag is iγebbez g ucta-nnes. Ibag is sulent tillas ttlent i ucta duzra-nnes. Ibag is as-izunkes ad yaf udem-nnes n bisemdi. S yiles-nnes iganasekwtey ar issurerruy azreg illan ammas
16
17
18
19
20
21
22
Etre impossible
L’estrade
Les palais
L’époque
Les limites
Déchiffrer
Essayer
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 42/53
40
n tqecca-nnes. Ar izzad awal mar ka nubadir t-isbeddan γif idasilen-nnes.Udem-nnes ar issiwid. Acakuc-nnes dtezrut-nnes ur uǧǧin timitar-nnes adtteyakazent s urured . Ur izmir ad ibḍu d
tisit issefriqqisen tifiras-nnes. Iγezzif-as yifesti allig tγal teγbalut n usidd isiḥuyeḍ.Teγṛa-as :-Ay aẓulig! Ay aẓulig!
Kud as-isella iseqsa-t asel n wadissedkel27 allen-nnes :-Matta uẓulig28 ?- Key.- Is ur liγ assaγ ?
- Ha-t ur t-ssineγ.- Ha-t awed nek ur t-ssineγ.- Ima s trid ad ak-γreγ ?- Zi dγi s aflla assaγ-inu iga-t amaziγ.- Heyya meḥṛa ayed tlulid.- Seggis ssneγ tanttit-inu ayed luliγ diγ.- Is da ittlala ufgan snat tikkal ?- Adday israr assaγ-nnes asukal29.- Teγẓand.Tesrard assaγ-nnek maca mani
igulaz30
n ucta-nnek ?- Wẓel-i ad sγilelγ tifiras-inu mar ad ktiγka akw ma.- Iwa anef allen-nnek dat ufungu31-numar ad tazed kigan n tmitar-nnek.- Riγ ad skutteγ γif usidd yaγen ammas nunnli. Yuf is zutfeγ abuḍ-inu s wallen-inuwala t-ufiγ s tismaqqalin n ka yaḍen.- Han timitar n ubrid-nnek ar ttyakazent.
Maca ad ur ttettud is ur testid duẓulig-nnek, is ur da ittzum ufgan, isidder aha imyaddar d wiyyaḍ, is urittuyaqqil ad yannay udem-nnes gmummẓri-nnsen mar ad yisin tizzulya-nnes.- Ha-t ur ta myareγ afungu-nnem aγurad.- S yimiq n tizzit ger wacbaben-nnek adtremsed asidd-inu. Idd ur da teddud xas g
yiḍ ddaw usidd n wayyur igan win tafuyts ucrad?- Is tgid tafuyt mid tiziri ?
- Ur giγ ta wala ta.- I Mayed tgid ?- Seqsa annli-nnek. Snubbec s wallen-nnek. Allen-nnek ayed ak-igan imassen nusnubbec Rẓem tiṭṭawin-nnek i tfilla ard
tessemyared allen-nnek i yizenẓaṛen.- Myarent wallen-inu cigan n tallest d yimiq n usidd.- Axs ur trid ad i-tinid is tekkid ar tteγmased s tallest ?!- Unna ur ta yukizen cigan tifiras-nnesha-t amm is idel s tallest.- S ucrad tallest tga agabib n ukllex iddasidd iga win usun. Tlid tisit ma s ttisined
tifiras-nnek iwa zmek-tent ma s tteqqled?- Mayed sskareγ dγi ?! Ha-yi da qqareγ.- Ha-t ur i-tennid Mayed tzutfed !- Yam nniγ-am giγ amaziγ.- Maca matta uḍγar d-tekkid ?- Kkiγ-d acenkur. Dinnaγ ag ukiγ s tudert.Beddiγ, nḍuγ alektu illan g yimi-nnes daykkeγ azalak allig annayeγ taγbalut n
usidd ingin zeg ilecmi .- Sγilel ijenṭiḍen ad ur imiq ad tafedasmmuder-nnek.
23
24
25
26
27
28
29
30
31
L’Histoire
Démarrer
La méditation
La rapidité
Lever
L’individu
Le perdu
Les restes
La lumière
Ad ittuse,fer###
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 43/53
41
ITWIL WIS KRA< N TSE<MA
TAGRAWLA G UGDEZ
G wayyur n Nuwanbir n sinYigiman d mraw d sin 2012 ,iffeγ-d walbum wis kraḍ ntṣeḍma tamaziγt Tagrawlami fernen g uzwel ‘’ NraTidet ‘’. Azwel-a issuturen sumata tidet iffren i
yimezdaγ n unẓul ugmiḍ ,tarwa n yinezbayen yusinagari s irumiyen. Assa
meqqar ggudin yiliγiten usintidinanin s ggaren aγuyyi i
mayed igen Amaziγ ad ssutrenula nitni tidet .
Tagrawla tga yat tṣeḍma n uẓawan amaziγ atrar , tuseyanezwum n tmentilt tamaziγt d tamazirt. Llan diges kraḍ imesdinanenda kkaten s uyenna γursen illan ad nn-sgulun tabrat-nnsen n tlelli dtegdut d talwit d uzbu I yimaziγen dinna g llan s unya atrar nna ssk-eren d-tiwan nna d-bbin. Ssufeγen-d g 2008 album-nnsen amezwaru ‘’Inekraf ‘’ igen tarezzift i yinekraf n Umussu Adelsan Amaziγ, ssufγen-d g 2010 album wis sin mi gan g uzwel ‘’ Akyataγ ‘’
G walbum-nnes amazunu, tesrzeef Tegrawla yat tejmilt i yiman nLwennas. Tsawel diges γef umennuγ- nnes γef tmaziγt d uγnas –nnesallig t-nγan. Llant g walbum semmust n tezlatin yaḍen ‘’ tidet’’ ; ‘’tamacahut’’ ; ‘’ Ḥemzwwur ‘’ ; ‘’ Azul’’ ‘’ ; Tisummir’’ isawalen γef uγref amaziγ d tudert-nnes igen anẓag.
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 44/53
42
AMAGRAD
TAFUGLA N BILMAWEN
Bilmawen neγ Bu Ubeṭṭan iga isem n
yat tfugla tamaziγt ittilin g wussan n
ḍart tfaska. Da ilessa Bilmawen
ibeṭṭanen n yizamaren d win yifu-
nasen d win yiγejden maka amata dailessa sa n yibeṭṭanen ifessusen n yiγ
ejd ar iγwmma udem s ukeffus
issaren d uzatim uzemmur ad ffren
udmawen-nnsen. Da ttamẓen aḍar n
unugud ar ttekken ḍart imezdaγ ad
asen-fken kra n sskwr neγ awren ad
t-zzenzen i wenna ittikin atig ddag
tfukka tfugla-ya .
G waẓar n tfugla-ya da ttinin ayt
wawal nwis tella dar yimezdaγ wahli
aya , seg ur ta illi Lislam. Tafugla da
tsawal γef tmacahut n yan bexxu
aferkan nna ilessan ibeṭṭanen ar
issiwid medden, ameẓẓan ula axatar.
Itsen yaḍen ar ttinin nwis kkan
yimexxaṛen ar lessan timelsa n yiγ
jed ad ffren udmawen-nnsen far ad
afen ad akren iqariḍen min ad ten-
yisin awed yan. Wiyyaḍ ar tteqqisen
nwis da teggan medden tafugla-ya
ad fken azal i yiwaγezniwen d
wactal-nnsen nna ten-issidiren.
G yan wansa n Ṭaṭa, s uzlag iγrem n
Tesnasmin , da γerrsen yimezdaγ ku
imalas n deffir tfaska yat tfunast, da
ttmattaren akw medden jaj yiγrem,
ar ggarent tutmin tiγwratin, arttasin izlan g ttẓallan γef umazan n
lislam, Muḥammad. Deffir tẓallit n lε
aṣer da ttmutturen diγ ayt yiγrem
ula yinebgawen mi d-γran g
tewrerrayt n Harma. G tewrerrayt-
ad da ttnaγen sin yirgzen, da asen-
sselsan aqidur amellal d yixerraq
ungalen, wenna ittuyarnan digsen
iga u tmazirt neγ anebgi da t-kerrfen
sersen-t ammas n tewrerrayt ard
fellas ifru kra izmaz ayed itteffeγ
abniq-nnsen. G wakud g da ttnaγan
iregzen da ittettey Bilmawen neγCcmutit n Harma ar ismuttur ar
Zayna AYT YASIN
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 45/53
43
ittetter, ar ittamez ayenna akw
d-uwin imezdaγ d wenna ur as-ifkin
amya da ten-ikkat s uḍar n unuguḍ,
qqimen g tfugla ar tin wučči mezllaε
en. Da tteggan timnilit s asekka-nnes
ad ssekren diγ tafugla ittekkan
attayen n yimalas.
Akud g iγiy Bilmawen ad ittekka
amalu n yiwaγezniwen ar isskar
tigiwin teggan, ar ilessa timelsa-
nnsen ag issen ufgan amezgun gumezruy-nnes. Day, winna iqqaren
tussan n umezruy ar ttinin nwis
tafugla n Bilmawen ag ittisin ufgan ad
yini ayenna ira, yili mayed diges isek-
siwen ar as-ikkat abeqqa addag
ifukka. Aya s umata da isnili yanuceqquf n umezgun g tella taḍṣa d
taṭfi.
Tigiriwin-a mγin-d kra n medden
ittinin nwis ixessa ad nekkes tafugla-
ya acku da tettegga tireft i ubuγlu n
umetti-nneγ, wiyeḍ ar ttinin ixessa
ad t-nekkes acku timelellay n umillus
ayed tga tfugla-ya. Nsawel i untru-
pulug amaziγ Ḥusin Yeεqubi γef
Bilmawen inna-aγ-d nwis tga tfugla n
Bilmawen yat tfugla taqburt dar
yimezdaγ, ur izmir yan ad t-ikkes, ur
nessin managu tebda maka tella gwahli n yidγaren g Tmazγa, ar
as-qqaren g Rrif s Bba Ccix d Buεfif g
Ddzayer, Bu Ukeffus g Usammer d
yismawen yaḍen nna ur nessin g tegzi-
rin tiknariyin.
Da d-tettnala tfugla n Bilmawen ussan
n tfaska nna g d-ttilin imezdaγ kullu g
yiγrem, ad akin s umdaz. D ad t-id-ktin
abda s tfaska igan yan wass imeqquren
dar imezdaγ. Ar ttinin imunselmen
itteggan tasrtit s usγan nwis ixessa ad
ittuyakkes Bilmawen, maka imezdaγ
imaziγen d tmesmunin s umataumẓen g leεwayed-nnsen d usar nna
idsen bḍun. Imkinna inna Mass Yeε
qubi, irna nwis da swengimen yimezda
γ ad ig yan ulmuggar amaḍlan nna g γ
iyen ad sbuγlun tamazirt-nnsen g
tesga n yidles d tdamsa d usenflul
ametti i ku idγaren g illa Bilmawen g
Tmazγa. Ddag tfukka tfugla da qqaren
imezdaγ i Lεali ad asen-isdum talwit d
lman, idiren g twizi d taymat abda inin
ar timnilit ar imal. Ssekren aḥwac neγ
aḥidus ad medzen.
G taggara, idles ameṛṛukiy itkar s
wahli n tγawsiwin iẓilen issiliyen idles
g tmurt-nneγ s afella. Ilaq ad yili wahil
n tfugliwin n yimaziγen d tweγniwin n
ku iγrem ad tessudes ku aseggwas
tafugla-ya ad ur izel g tγemrin n umez-
ruy .
Issapl-t-id seg tao\abt% M.AGNAW
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 46/53
44
ASEFRU
TAQESSULT1 N YIRINEN
Sarsep tafekka2-nu inger tsekwla
A,ar pef u,ar, allen s afella
Ikcem wa iffep wann, tawuri
tezla
Afus s ayerri, annli3 yuyella
An/i/ n tegzirt4 , anepmis ur
issenfal
Ime..awen$ titi, izri amm yimal
!
Ayenna d-te//eg tfunast$ ur ili
anazal !
Irpa wawal, iqqref win uzal !
Tin ssufep ulli, sekcem ulli !
Inger yifassen n wi, amya ur illi
Ssneksen s txendallast$ settun i,elli
N yiseggwasen ugari g ap-ikcem
upalli
Ufsen-ap i tillas, inger yimukrisen
Nedder g tawda amm taxxuct n
yin/aden
Itteffren i tmaddit n sin waskiwen5
Asirem amezwaru d ameggaru g
wulawen
Yidir BENOEDDI
Tizi-n-Yimnayen
05/08/2012
1
2
3
4
5
Petite grappe
Corps
CerveauIle
Cornes
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 47/53
45
ASEFRU
UΣLI N TLELLI
Ad knuγ i ugellid1
n tlelliIsγuyya , ikref ad ur narem ilili
Afa g wul d yimi , g ufus iselli
Maka igellin g tudert yurem ilili
Yazen-aγ-d g waman n tudγa taṭfi
Gen yimeṭṭawen n mma-nnes asif s tγufi
Tga Asafar , afus , γes ayenna g ur tufi
S wassaγ2 n yimeγnasen ad am-iniγ
ssuref-i
Ad knuγ i memmim agellid n tlelli
Ddiγ , beddeγ , sγuyyeγ3 , nekrat ad
nili
Ur aγ-turiw tili ula nga d ulli
Asurif ṭfurat abrid n UΣLIUnna ur iγiyen yawes4-aγ s yifesti
hilli
Ad ak-knuγ a agellid n tlelli
Ad ṭfureγ abrid-nnek a Sliman UΣLIRoi
Nom
crier
Aide
Yufa AṬRAMU
1
2
3
4Ifran g 05-08-2012
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 48/53
46
IZUMAL
MULUD MOEMMRI$ AMUSNAW AMAZIP
Mulud Mεemmeri , neγ Mulud At Mε
emmer , amyaru d ufgan ifkan uddurameqwran i yidles d tutlayt tamaziγt ;d netta d amezwaru isslemden Tamazi
γt g tesdawit n Ddzayer. Ilula DdaLmulud ass n 28 Dujanbir 1917 g iγremn Tewrirt Mimun g Ayt Yenni di TiziWezzu, immut ass n 25 Febrayer 1989 siΣin Defla ayenna yaɣul zi Lmeṛṛuk .Tameddurt : Mulud At Mεemmer , seg
temẓi-nnes , ilmed g tinmel n yiγrem-nnes . G 1928 , isikel γer Lmeṛṛuk sγurXxa-nnes illan g Ṛṛbaṭ. Milmi ilkem gusemmud kuẓ n yiseggwusa , yaγul sLezzayer ad ifukku alemmud-nnes g uγerbaz n " Bugeaud" g teγremt n Tmana
γt ! Kra n yiseggwasen ffir ma ifukka ti γri-nnes , iga tawuri n uselmad g uγerbaz bu wassaγ : "Louis-le-Grand ".G useggwas n 1942 , ḍart wuguz n Mari-kan γef Tmazγa , yannay Dda Lmuludigran n yimenγi n Ṭṭalyan , Fṛansaawed Lalman ! Ayenna g isares umennu
γ amaḍlan abraten-nnes g useggwas n1945 , ifka afus-nnes g ugraw n
yiselmaden g Baris ; yuγul s Ddzayer gCutanbir 1947 , ixdem aselmad g tγermatin n Lemdiyya d Ben Σaknun ,dinna g yaru adlis-nnes amezwaru g1952 : " Tawrirt yettwattun " nniγ « La
colline » oubliée s tefṛansist !Ger iseggwasen n 1957 ar 1962 , igaǧaMeɛmmeri γer Lmeṛṛuk iqqim digesallig teffeγ Tzeṭṭat tafṛansist tamurt nTferka-nnes , yuγul s Ddzayer ixdem daselmad n tutlayt tamaziγt g tesdawiytn Ddzayer, ar isseγra Aferkaw n umez-ruy n yigduden aya inger 1965 d 1972 ,
min tattut n usmutter n yiḍrisen numedyaz Si Muḥend g 1969. Ḍart uyaiga amenhal n iferkawen n yidles n Lγaci , amezruy atrar lumen amezruy n
yigduden !Deg 1980, ayenna yusey tamazzalt nwad isnil i Imezraw n Tizi Wezzu yanusarag γef tmedyazt taqbuṛt n ugdudazwaw maca ittugdal ; ig uya asrag ame-zwaru n mebdiwt n Tfsut Imaziɣen ! G1982 ; issker g Bariz Tuddsa n
yiselmaden d tagmi n Tmaziγt " Centred'études de recherche Amazighes " dtesɣunt n "AWAL" ! G 1988 dat n tisri-nnes s useggwas ittuqbal g tesdawit nLa Ṣurbun d aḍbib ! Mulud At Mεemmerimmut g 26 Febrayer 1989 , wahli n
mdden nnan nwis anabad n Ddzayerayed t-inγan !Yaru Mulud At Mɛemmer: mennaw n
yisekkinen g ugensu n tutlayt-nnes dtutlayin yaḍen : Ungalen zund Tawrirtitwattun# Ismutter, timucuha tiqburin gMacahu d Ttel mcahu$ d isefra n SiMu;end U M:END g Isefra n si Mu;end UM:END# G tje\\ umt yaru taje\\ umt n
tmazpit. Ur izriy Dda Lmulud awedyaniger g ur i//i ka$ gguten warraten-nnesg tesnilsit d tesnalsa
Dris KMADU
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 49/53
47
IZUMAL
AGELDUN AMAZIP$ MU:END
OEBD LEKRIM LXE>>ABI
Muḥand n Σebd Lekrim Lxeṭṭabiameγnas amaziγ ikkan mgal tam-harsa (colonialisme) n Uṣbelyuni.Ittufka-as yisem n ulγuγ n Arrif, d yizem n Arrif. Kecmen ddawtenbaṭ-nnes cigan n yiγerman s yisem n ugeldun n Arrif, imkinna yugi ad ig agellid n Arrif. Ifka-as ugel-lid n Meṛṛuk Muḥammad wissemmus aswir n Maṛical, isti-as
ubeṛlaman ahindi yan watig nwis yuwes imussuten n tlelli, maka yugey akw aya.Ilula-d ugeldun g tmazirt Ajdir gWarrif aseggwas n 2832 (1882) ilmed γef ufus n yibbas, immatti s Fasdinnaγ ag ifukka tiγri-nnes, yumeẓcigan n twuriwin aselmad, amastan,
yamu g ayt uγmis n El TelegrammaDel Rif, d umastan n yimastanen gMlilya, dinnaγ ag t-umẓenIṣbelyuniyen g ukurmu, uγulenreẓmen-as. Ffir uyenna iṛmi ibbas Σebdelkrim Lxeṭṭabi g tesga nYiṣbelyuniyen yuγul ugeldun nettad ugmas Mḥemd ismun iγerman n
Arrif ( Ayt waryaγel, ayt tamsaman,ayt tuzin, ibqquyen... d yiγerman yaḍen n Arrif d wiyyaḍ n Yijebliyen),gin tamunt mgal amharsan
aṣbelyuni nna rnan g yiniγi nWanwal, dinnaγ g ittyarna usbelyunis tenbaṭ n Silvistri iggullan i ugellid-nnes Alfunsu 13 issa-d atay g tgemmin Σebdelkrim Lxeṭṭabi g Ujdir, ittey-asen Muḥend allig yaγul issewa ugga-den i yiserdasen-nnes, aseggwas n2870 (1920).Ḍart uyenna issker ugeldun tagdudaArrif (république Arrif) aseggwas n
2871(1921) tuki Fṛansa d Ṣṣbelyun stawda, munent mgal-nnes aseggwasn 2876 (1926) smuttrent semmustmiḍa n yigiman 500.000 n userdas(soldat) d kigan n taylalin d yiγerrab-uten n yimenγiten. Tuta Ṣṣbelyun s yimrigen ikimawiyen tikkelt tame-zwarut g Wafriqya g uzref n ufgan
amaziγ g mmuten yigiman nmedden, issexxu akal i tkerza, yaǧǧ i γenka n tfekka g tarwa. Azḍam gandigneγ ur ittyattu, ayenna yumman iugeldun amaziγ ad isires amrigaseggwas n 2876 (1926). Awin-t guzwag(exil) s tegzirt Riyunyun.Imun d uγnas ig afus g maṛṛa imus-
suten n tlelli : Dzayer, Tunes,Libya...atg, allig immut g Miṣer ass n23 yanayer 2913 (6-2-1963).
Yidir BENΣEDDI
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 50/53
48
TIYSAS$ AMMUD
AMEZWARU N MU:A BENSAYEN
Masin/Asirem Amazip
Issufeγ-d MUḤA BENSAYENammud-nnes amezwaru n tm-edyazin g Dujanbir n sin yigimand mraw d yan 2011. Ig taγawsa nnas d-yiwi umyaru amaziγ Muḥatamesγurt n tamunt n yimaratenn Merruk ayaw n Yimeteγren . Kada semmectagen tiysas nusemmiḍ ka tin tayri makaamyaru n wammud–a ifren-asazwel-a smi yusey tiysas n tmaziγt igan tudert-nnes . Yasey aggwanwad yawes g yiger n tsekla d tut-
layt d tγerma d ubγas amaziγ .Llant mraw d sat 17 n tmedyazin gumur amezwaru n wammud-nnes, da sawalent γef tnezbayt d tγensa d tmaziγt, ilint tmedyazin
yaḍen isawalen γef tayri d usirem d tlelli , Amur wis sin diges timedyazins wanya aqbur iga-as g uzwel n umeggaru-a ‘’ nniγ-asen ; nnan-i ; nnan
awiγ-d acḥal ‘’ timedyazin n ccyux d yineγmisen–nnsen d yizlan ttem-raran gratsen .Muḥa BENSAYEN iga yan umeγnas d–ilulan g Tdiγust g 1980. Dγi igaaselmad g Tinγir , ifka uddur i mayed ittini s tirra , yakey seg zik s imen
γi adelsan. Seg temzi-nnes ayed ismuttur izlan, ig ahwawi n uḥidus ariggar tigezzumin ar itturu isefra. Ixater-d ddaw useklu n yidles yagem gtnuṭfi-nnes inyaten isswunfun iman .
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 51/53
49
ASEFRU
TAPUFI1
Ukip d usemmi,
Walu nek d mi !
Tmessus-i tudert
Tenp-i tpufi
Ur ufip assenfi2
Nnip tidet
Fafap-d g tgemmi
Jaj3 ilel n yu
Akip d unerpi
Temmecteg digi tpufi
Ar ssarap tamazirt
A,u n walu,4
Ifes n lfevva
Apuyyi n dadda
Tzayed-i tpufi
Ar ttinip Bayyada
Ijey n teg/iwin5
Timawayin !
Wa tapufi-nnem a tamazirtNostalgieAbri
Au coeurBoueJeunes filles
Misur 17/10/2961
Asafu UBRHIM
1
2
3
4
5
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 52/53
50
ASEFRU
:LA SU !
R/em1
allen fafadMpid anef tiflut
Tayri tesgwa..a
Uwip-am-tt-d
Ldey talkiwt2 ar a,ar
Slelli-d abbuc3
Abniq4 n le;rir 5
Nter tiserraw
Anef ad t-/rep
A;bub n wa,il ad t-armep6
Ssu afdam atg-i aptir 7
Nep alu, nep alim
:la Su eg-i adpar
Anef ayenna akw ityanafen
G unerpi i==aren timi..
K,ip iri ur ap-iri
Tg’as awal
OuvrirFenêtreSeinPrison
SoieDégusterEpine
Asafar LIHI
1
2
3
4
56
7
Tamensa marṣ 2962
7/28/2019 Asirem Amazigh N°3
http://slidepdf.com/reader/full/asirem-amazigh-n3 53/53
TAMACAHUT
TIN UMDAN
Ittuna-as i Uγyul :- ‘’ Qad tegt aγyul , ar tnekkertseg uneqqer n tafuyt ar aγelluy-nnes.
Qad tasit γef tdawt-nnek aẓaẓa ,teččet timzin .
Ur tennit ad tecwut , tidirt 50 n
useggwas”Irar uγyul :- “ Ad geγ aγyul maka cigan 50n useggwas , riγ γes 20.”Ittuna-as-d : “ waxx !”Ittuna-as i uydi :- “Qad tegt ayditḥḍut tiyedrin n ufgan , tafet-as akwimeddukal .Qad tawγet g yibgiz-nnes , tidiret 30n useggwas.”Irar uydi inna :‘’ Kigan ayennaγ ! riγ γes 15.’’Ittuyan-as : ‘’ waxx !’’Ittuna-as i Ubaγus :- ‘’Qqad tegt abaγustenḍut tibercettaḥ s tiyyeḍ , ar
tṣeḍsat arraw n medden .Qad tidirt 20 n useggwas .’’Irar-d ubaγus :‘’ 20 n useggwas , bezzaf ayennaγ, riγ γes 10.’’Yili-as uyenna itterIttuna-as : ‘’ waxxa !’’
Γurek allaγ , qad teswengimt ard-tegt amγar γef yimudar d yiwaγziwen d waylalen .Teγmer-d yili-ak udabu d wuddur gumaḍal , teddert 20 n yiseggwasen .Irar-d ufgan :‘’Ad geγ afgan af ad ddreγ 20 n
useggwas , innegza uyennaγ .Riγ 30 ur iri uγyulD 15 ur iri uydiD 10 ur iri ubaγus .’’Ittuna-as-d : ‘’ waxx !’’Seg dinnaγ ayed issen ufganSeg dinnaγ ayed ittidir20 n useggwas d afgan … yawel30 n useggwas amm uγyul … ikkattamaraIg-as xatren icirranYidir 15 n useggwas amm uydiiḥdu taddart , yaweγ g uyennaas-granIg iwessir , yaweḍ γef tastaγtYidir 10 n yiseggwasen amm ubaγusIg win iberdan seg taddart s tayeḍ ,
ig mulley i warraw-nnes .Ig abaγus ar iseḍṣa arraw n warraw-nnes
Issaγul tt d seg tefransist :
Top Related