เมองศนยราชการ
คมอออกแบบและวางผงแนวคดเมอง
เมองศนยราชการ
จดทำขนภายใตโครงการจดทำหลกเกณฑการจดประเภทเมอง
และแนวคดในการวางผงเมอง เมองทองเทยวดานนนทนาการและบนเทง
เมองอตสาหกรรม เมองศนยราชการ เมองการศกษา
และเมองคมนาคมขนสงทางนำและโลจสตกส
โดย
กรมโยธาธการและผงเมอง
๐ นยาม - ววฒนาการ - กรณศกษา
๐ ปญหา - ความทาทาย
๐ แนวคดการพฒนาเมอง
๐ เกณฑมาตรฐานการพฒนาเมอง
๐ เมองตนแบบเมองศนยราชการ
๐ การบรหารจดการเมอง
เมองศนยราชการ
นยามววฒนาการกรณศกษา
6
ววฒนาการ
พนททางการปกครอง พนทชมชนพนทรองทกข พนทสเขยว
พนทปกครองยอย/หวเมอง พนทศนยกลางการปกครอง
พนทสเขยวระหวางเมอง
พนทสาคญทางการปกครองอาคารทางการปกครองทเกยวของ
Landmark
ชมชน พนทสเขยวสรางความสงางาม
อดต ศตวรรษท 17 ศตวรรษท 20
ศตวรรษท 16
Andre Le Notre
เสนอการออกแบบผง
แบบ Symmetrical
Balance
การปกครองเปลยน
รปแบบไปเปนการ
กระจายอานาจสพนท
หวเมองตางๆ
พฒนาเมองออกเปน
หวเมองทขนตรงกบ
เมองหลวง เรมมการ
ออกแบบวางผงเนน
พนทสาคญ
ปกครองในระบบ
กษตรย ศนยรวมอานาจ
อยทบรเวณพระราชวง
ไมมการแยกสวน
การบรหารราชการ
อยางชดเจน
การออกแบบแนวแกน
มาใชเพอการเนนพนทสาคญ
ใชเอกลกษณทางธรรมชาต
เขามาชวยสงเสรมใหเกด
ความงามและความยงใหญ
นยาม การบรหารราชการ (Public Administration) คอ การนานโยบายของรฐบาล
ไปปฏบตใหเกดประโยชนตอประชาชน ตามวตถประสงคแหงนโยบาย โดยใชศาสตรทาง
การบรหารและเกยวของผกพนอยกบอานาจของของฝายนตบญญต ฝายบรหาร และ
ผานตลาการ (ลเธอร กลค)
เมอง (City) หมายถง สถานทซงกลมคนทมความกระตอรอรนมารวมกนเพอดาเนนกจกรรม รวมกลมในรปแบบลกษณะตางๆ (Spiro Kostof)
เมองศนยกลางการบรหารราชการหรอเมองราชการ คอ สถานททกลมคนมารวมกน
เพอทากจกรรมทางดานการบรหารราชการ ซงเกยวกบการนานโยบายของรฐบาล
ไปปฏบตใหเกดประโยชนตอประชาชน ประกอบดวย อานาจหลก 3 สวนไดแก
อานาจของฝายนตบญญต ฝายบรหาร และ ฝายตลาการ
7
การพฒนาเมอง• ลกษณะเดนของการออกแบบเมอง มแกนกลางของเมองอยางเปนทางการ มโครงสรางของเมองทชดเจน มพนทกจกรรมหลากหลายรปแบบ• ลกษณะเดนของภมทศนเมอง พนทสเขยวรอยละ 40 สงเสรมภมทศนธรรมชาต ระบบสวนสาธารณะ เนนการ ใชพนธไมพนถน เชอมโยงโครงขายของพนทเปดโลง มทะเลสาบและพนทชมนำขนาดใหญ• มการออกแบบโครงขายระบบคมนาคมขนสง เนนระบบทางเดนเทา ทางจกรยานและระบบขนสงมวลชน• มการคำนงถงประเดนสงแวดลอม เชน พนทรองรบ นำทวมการบำบดนำเสย โครงการ Putrajaya Green City 2025 มเปาหมาย 3 ขอ คอ ลดปรมาณขยะ รอยละ 50 ลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) รอยละ 60 และ ลดอณหภม 2OC
กรณศกษาเมองสงขลา เปนศนยกลางการปกครองและบรหารงาน
ในสวนราชการของจงหวดและหนวยงานตางๆทสำคญในระดบจงหวดและ ภมภาค ทงยงเปนศนยกลางการศกษาในระดบอดมศกษา มสถานศกษาใน ระดบอดมศกษา ระดบภาคและระดบจงหวด และสถาบนวจยระดบภาค เปนเมองหลกคแฝดกบเมองหาดใหญ ซงเปนศนยกลางดานการคาและบรการ การคมนาคมขนสง และการทองเทยว พนทโดยรอบเปนพนทสำคญในดานตางๆ เชน พนททหารตงอยทงทหารบกและทหารเรอ ทะเลสาบสงขลา เปนทตงของทาเทยบเรอ ประมงสงขลา (ทาสะอาน) ชมชน ยานเมองเกา ซงมความเจรญรงเรองในยคการคาทางทะเล ปจจบนชมชนยงคงเอกลกษณเดมเอาไว มแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและทางธรรมชาต
การพฒนาเมอง• มการผลกดนและควบคมการพฒนา ใหเตบโตอยในกรอบทสมดลกบทรพยากรในพนทและความตองการของประชาชน และความเหมาะสมในการพฒนา• พฒนาเมองสงขลาใหเมองทนาอย สงเสรมการพฒนาเศรษฐกจ และโครงขายการบรการสาธารณะใหมประสทธภาพ สามารถรองรบประชากรและระบบเศรษฐกจในอนาคต • การพฒนาพนทอยอาศยของเมอง เนนการอยอาศยทไมหนาแนนอยในพนททมสภาพแวดลอมทด สงบรมรน มพนทวางและพนทสเขยว มบรการและสงอำนวยความสะดวกเพยงพอ • เปนศนยกลางดานการศกษาระดบอดมศกษาและวจยระดบภาค มบทบาททสำคญในการพฒนางานวจยและพฒนา เพอดงดดการลงทนใหเกดกบพนท
ปตราจายา เมองศนยกลางการบรหารประเทศใหมของรฐบาลกลาง
จดตงขนเพอแกปญหาการขาดแคลนทดนในเมองกวลาลมเปอร (Kuala Lumpur) เมองหลวงเดมซงไดถกปรบบทบาทใหเปนศนยกลาง ทางดานเศรษฐกจและการคา เพอใหเกดความสมดลในการพฒนาประเทศ ตงอยในแนว South Growth Corridor ซงเปนสวนหนงของ Multimedia Super Corridor (MSC) หรอ เขตเทคโนโลย เชอมโยงดวยเครอขายเคเบลใยแกว เปนเมองสเขยวตนแบบ (garden city) และมระบบการสอสาร ดวยเทคโนโลยสารสนเทศททนสมย (intelligent city) ภายใตแนวคด Intelligent Garden City เพอใหเปนเมองทนาอย นาไปทำงาน มความสะดวกสบาย
ตางประเทศ
ประเทศไทย
เมองสงขลาจงหวดสงขลา
เมองปตราจายาประเทศมาเลเซย
8
สรปกรณศกษา
จากการศกษาเมองสงขลาและเมองปตราจายา
พบวาเมองศนยราชการทำหนาทเปนสญลกษณของพนทปกครอง สะทอนถงรปแบบ วถชวต ประเพณ วฒนธรรม และความเปนอยของประชาชนในพนทปกครองนน ๆ เปนทสรางความประทบใจครงแรก (First Impression) ใหกบประชาชนผมาตดตอ อกทงยงตองทำหนาทในการสรางความรสกมนคงในชวตและทรพยสนใหกบประชาชน อกดวย
จากลกษณะดงกลาว แนวทางในการวางผงเมองศนยราชการจงมรปลกษณะท มความสงางาม ตรงไปตรงมา เขาใจงายตอผมาตดตอ และสรางสญลกษณของพนถน และความรสกมนคงใหกบผพบเหน ในรปแบบ City Beautiful Movement ทมรปแบบการวางผงโดยใหแกนหลกแบบสมมาตร (Symmetry Balance) โดยใชถนนสวยงามขนาดใหญ (Boulevard) นำสายตาไปยงอาคารสำคญของราชการ ทจดหมายตาทเปนจดปลายของถนนหรอจดตดของถนนหลก และทำหนาทเปนศนย กลางของพนทยอยในเขตราชการ ออกแบบดวยสถาปตยกรรมพนถนทมความสงางาม เปนสญลกษณของเขตปกครอง
ใชพนทโลงวางขนาดใหญเปนตวสงเสรมความงามใหกบอาคาร ตลอดสองขางทาง ของถนนสายหลกจะเปนทตงของสถานทราชการและอาคารสำคญตาง ๆ ทถกออกแบบมาดวยรปแบบสถาปตยกรรมแบบเดยวกน (Uniform Design) เพอสรางความเปนอนหนงอนเดยวกน และนำสายตาไปสอาคารสำคญทางการบรหาร การปกครองภาครฐทจดปลาย
เมองศนยราชการจะสะทอนถงลกษณะการปกครองของพนทนน ๆ โดยจะมจำนวน ศนยกลางหรอพนทหลกตามรปแบบการบรหารการปกครอง เชน รฐสภา ศาลฎกา สภาผแทนราษฎร หรอทำเนยบรฐบาล เปนตน
ประเทศทมการปกครองแบบสองภาคจะมศนยกลางสองแหง (เมองปตราจายาม สองศนยกลางทเปนสญลกษณของประเทศ) แลวเชอมโยงศนยกลางหลกเหลานน ดวยถนนสวยงามขนาดใหญ อาคารสำคญทงหมดกระจกตวอยบนแกนหลกตงแต ปลายดานหนงจนถงปลายอกดานหนง สวนดานหลง เปนทางบรการ (Service Road) ททำหนาททงการเขาถงของขาราชการ รถบรการ และทางเขาออกในยาม ฉกเฉน การใชประโยชนทดนสนบสนนตาง ๆ จะอยดานหลงของแกนหลกและ ศนยกลางหลกทงหมด
9
S
S
W
W
O
O
T
T
• เปนศนยรวมการบรหารการปกครอง และสาธารณปการลำดบศกย สงสดของพนทใหบรการ• มความมนคงสงและปลอดภยจาก ภยพบตทางธรรมชาต• มความเปนสญลกษณของพนท และตวอยางการออกแบบทาง กายภาพทดใหกบประชาชน
จดแขง Strenghts
• มความเสยงตอการเปนเปาหมาย ของการกอการรายตาง ๆ• กจกรรมหลกตาง ๆ เปนกจกรรมสาธารณะ ทไมกอใหเกดผลกำไรโดยตรง จงตองการ การสนบสนนดานการเงนเปนจำนวนมาก
จดออน Weeknesses
• เปนพนทศนยรวมกจกรรมสำคญของพนท ทงในยามปกตและยามฉกเฉน
โอกาส Opportunities
• ขดแยงกบนโยบายการกระจาย อำนาจสทองถนทจะใหความสำคญ กบศนยราชการกลางนอยลง
ภยคกคาม Threats
ปญหาความทาทาย
12
ปญหา
เศรษฐกจ สงคมสง
แวดลอม
พนทราชการไมอานวย
ตอการตดตอ เพอดาเนน
กจกรรมทางธรกจ
การพฒนาพนทไมเปนมตร
กบประชาชน
มลพษทางอากาศ
ขาดการวางแผนทด สราง
ภาพลกษณทไมดแกเมอง
ขาดความประทบใจเมอมา
ตดตอระหวางประเทศ
ความเหลอมลาของการ
เขาใชพนทราชการของคน
การพฒนาทเนนความงาม
ไมเขากบเอกลกษณทาง
ธรรมชาต
ของเสยทปลอยสธรรมชาต
ขาดการจดการอยางม
ประสทธภาพ
ของเมองศนยราชการ
13
เศรษฐกจ สงคมสง
แวดลอม
ความทาทาย
พฒนาพนทราชการโดย
สรางความสงางามควบค
ไปกบการสรางความเปนมตร
แกประชาชน
พฒนาคณภาพชวต
ประชาชนในเมอง
ลดการใชรถยนต ใช
ทางเทา ทางจกรยาน
ระบบขนสงสาธารณะ
สรางความเทาเทยมในการ
เขาถงโครงสรางพนฐาน
สาหรบประชาชน
เนนการพฒนาพนทสเขยว
ในการสงเสรมความ
สงางาม
ในการพฒนาแบบเมอง
แนวคดการพฒนา
เมองศนยราชการ
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e2/Chamber_of_the_National_Assembly_of_Thailand.jpg
ประกอบดวย
1.เมองสรางสรรค
2.เมองยดหยน
3.เมองสขภาพแขงแรง
4.เมองสมดลสงแวดลอม
5.เมองคมคา
6.เมองพอเพยง
เมองทยงยนประกอบไป
ดวยองคประกอบ 3
ประการนทอยอยางสมดลองคประกอบ
3 ดานสงคม
เศรษฐกจสงแวดลอม
ทฤษฏEQO City
แนวคดการพฒนา
เมองศนยราชการ
เมองราชการมหนาทเปนศนยกลางการบรหารจดการ
การปกครองภาครฐ เปนสญลกษณและตวอยางของ
เมองทดในอนาคตใหกบประชาชนจงตองแสดงออกถง
ทศทางเชงกายภาพทด สะทอนเอกลกษณและ
องคประกอบพนถนของเมอง การพฒนาจะเปลยนจาก
การใหความสาคญกบความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ
มาเปนการสรางเมองตาม หลกการเมองสขภาวะ
(Healthy City) ซงเนนการสรางสขภาพกายและใจ
ของประชาชนเปนหลก ควบคไปกบการสรางความ
สงางามใหกบเมอง
เกณฑมาตรฐานการพฒนาเมอง
20
ตวชวดเพอเปนเครองมอสการพฒนาผงเมองในอนาคต
ศนยกลางการบรการการปกครอง และสำนกงานใหญของระบบสาธารณปโภค สาธารณปการหลก ของพนทปกครอง
บทบาทหนาท
ลำดบศกยท 1 เทยบเทากบศนยกลางธรกจของภมภาค
ลำดบศกยในภมภาค
ตรงกลางของพนทปกครอง สามารถเขาถงพนทตาง ๆ ไดอยางสะดวก และสามารถเชอมโยงกบพนททใหญกวา ไดอยางสะดวกเชนกน
ตำแหนงทตง
เปนตวสงเสรมความสงางามและสราง ความประทบใจใหกบสถาบนราชการ จงมระบบถนนแบบเรขาคณตและม ขนาดใหญเพอรองรบการขนสงขนาดใหญและมความมนคงในยามฉกเฉน
ระบบคมนาคมขนสง
มความมนคงสงและครบถวนสมบรณ เนองจากเปนศนยกลางการบรหารการปกครอง ทจะตองสามารถใหบรการได ทงในยามปกตและยามฉกเฉน
สาธารณปโภค
ศนยกลางสาธารณปการประสทธภาพสงของพนทปกครองทงหมด
สาธารณปการ
เกษตรกรรมเพอความมนคงทางอาหาร ในยามฉกเฉน ใหกบเมองและพลเมองโดยรอบ
พนทเกษตรกรรม
สถาบนราชการ การสาธารณปโภค และสาธารณปการ
การใชประโยชนทดนหลก
เมองศนยราชการ
ตวชวดเมองแตละประเภท เปนการกำหนดตวชวดเชงกายภาพเพอเปน benchmarking สำหรบการวางผงเมองรวมเมองประเภทตาง ๆ ทไดรบมอบหมาย
21
เปนพนทเวนวาง เพอสรางความสงางาม ความปลอดภย รวมถงถกใชเปนพนทสำรอง และรวมพลยามเกดเหตฉกเฉนกบพนทปกครอง
พนทโลงวางและนนทนาการ
ลกษณะทางกายภาพ
เศรษฐกจ
อยในตำแหนงทสรางความประทบใจ
มความสงางามและความมงคงใหกบพนท
ใหบรการอยางเหมาะสม
มการประกอบการภาคเอกชนในรปแบบ
สำนกงานใหญเขามาประสานเปนสวนหนง
ของเมองเนองจาก มความเปนศนยกลางรอบดาน
สงคม
สงแวดลอม
เปนสงคมทประสานประชาชน
รฐบาลทองถน และรฐบาล
ไดอยางสมดลและลงตว
ประสานสภาพแวดลอมทางธรรมชาตกบ
สภาพแวดลอมทมนษยสรางขนไดอยาง
กลมกลน
22
เกณฑมาตรฐานการพฒนาเมอง
จากการศกษากรณศกษาพบวาเมองราชการ ไดสะทอนรปแบบทางผงเมองของเมองศนยราชการในลกษณะของผง 2 ระดบ คอผงระดบเมอง และผงระดบพนทศนยราชการ ผงระดบเมองกาหนดพนท 2 ประเภทไดแก 1. ยานศนยราชการอยบรเวณศนยกลางของเมอง รองรบกจกรรมการบรหารการปกครองรวมถงกจกรรมสนบสนนตาง ๆ เชน สนามกฬาระดบจงหวดหรอระดบชาต กระทรวงและกรมตาง ๆ ทมการบรหารจดการแบบหนวยงานราชการกลาง จะมรปแบบสมมาตรและสมดล สรางความสงางามและความประทบใจใหกบผมาเยอน สะทอนหลกการบรหารการปกครอง ของพนท สามารถเชอมโยงกบพนทอน ๆ ในเขตบรหารการปกครองไดอยางสะดวก และเปนตวอยางของการพฒนาเมอง แหงอนาคตใหกบเมองอน ๆ ในเขตการปกครอง 2. ยานทอยอาศยของพลเมอง จะอยบรเวณพนทโดยรอบของศนยราชการซงกจะสะทอนถงการพกอาศยแบบมคณภาพดของ ประชาชนทกระดบ
เมองศนยราชการทาหนาทเปนศนยกลางการบรหารการปกครองพนทในระดบตาง ๆ เชน ศนยราชการระดบจงหวด ระดบภาค และระดบประเทศ เปนสญลกษณของพนทบรหารการปกครอง มความสงางาม สรางความประทบใจ แรกพบใหกบผมาเยอน รปแบบการวางผงจงมลกษณะแสดงความยงใหญดวยการจดวางแบบสมดล 2 ขาง (Symmetry Balance) มถนนแกนเสนตรง นาสายตาไปสอาคารหรอสถาปตยกรรมสาคญทสะทอนวถและลกษณะของพนท บรหารการปกครอง สวนทอยอาศยจะแบงตาม ระดบความหนาแนนอยางชดเจนเพอใหมการจดการโครงสรางพนฐานไดอยางสะดวก
23
เกณฑพฒนาดานสภาพภมประเทศ
พนทปาไม พนทปาเศรษฐกจ แมนา ลาคลอง พนทลาดชน พนทเสยงภยพบต พนทชมนา พนทเกษตรกรรม
การกาหนดขอบเขตพนทวางผงทมศกยภาพในการใชประโยชนทดนแบบเมอง โดยแบงออกเปนสองสวน ดงน
1. ตองเปนพนททไมมขอจากดหรอมอปสรรคตอการพฒนาตามทศทางการพฒนาทกาหนดไว เชน พนทชมนา
ชายหาดสาธารณะ พนทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม เขตเกษตรกรรมชนด ปาไม แมนา เปนตน
2. ตองเปนพนทมทงความเหมาะสมสอดคลองกบทศทางการพฒนาในอนาคตโดยใชทศทางการพฒนาในอนาคตของ
เมองเปนตวกาหนดเกณฑดงกลาว และจดลาดบการพฒนาพนทตามจากความเหมาะสมมากไปหาความเหมาะสมนอย
เชน การใชประโยชนทดนในปจจบน ตาแหนงทตง ระดบการใหบรการสาธารณปโภคสาธารณปการ เปนตน
24
ผงในภาพรวมของเมองจะมศนยกลางเปนศนยราชการสวนกลางทกหนวยงาน จดวางอยในรปแบบสมมาตร
แสดงออกถงความสงางาม สะทอนเอกลกษณของพนทปกครอง มสาธารณปการระดบใหญสดของเมองและพนทโดยรอบ
เชน สถานรกษาพยาบาลระดบสง ใชถนนขนาดใหญแบบ Boulevard เปนแกนเชอมโยงระหวางสญลกษณสาคญ
ของประเทศ บนแกนดงกลาวจะเปนยานสถานทราชการสาคญตาง ๆ เรยงตลอดแกนในรปแบบสถาปตยกรรมแบบเดยวกน
(Uniform Design) และสวนสนบสนนตาง ๆ จะอยถดไปดานหลง ความหนาแนนของอาคารคอนขางนอย
เนนพนทโลงประกอบอาคารเพอสงเสรมความสงางามของสถาปตยกรรม สวนพนทอยอาศยจะอยรอบศนยราชการ
โดยออกแบบใหเปนทอยอาศยทมคณภาพด และสามารถเชอมโยงกบสญลกษณสาคญของเมองไดอยางสะดวก
มการจดแบงยานทพกอาศยตามระดบรายไดและฐานะหนาทการงานอยางชดเจนเพอความสะดวกในการบรหารจดการ
ทดนประเภททอยอาศย
หนาแนนสง
ทดนประเภททอยอาศย
หนาแนนตา
ทดนประเภทสถาบน
ราชการ
ทดนประเภทการสาธารณปโภค
สาธารณปการ
ทดนประเภททโลง
เพอการนนทนาการ
ทดนประเภททอยอาศย
หนาแนนปานกลาง
ทดนประเภทการสาธารณปโภค
สาธารณปการ (รองรบพนทราชการ)
เกณฑพฒนาดานการใชประโยชนทดน
25
ระบบคมนาคมขนสงสาหรบยานศนยราชการจะใหความสาคญกบถนนแบบ Boulevard สายใหญ สงางาม
เปนแกนตดกนทอาคารสาคญทเปนสญลกษณของการบรหารการปกครองพนท ถนนมความสวยงาม รมรน
ขนาบขางดวยหนวยราชการในอาคารทมรปแบบสถาปตยกรรมพนถน การเชอมโยงระหวางกจกรรมตาง ๆ
จะอยหางไกลกนจนไมสามารถเดนเทาไดถง จะเชอมโยงกนดวยยานพาหนะขนสงมวลชนแบบมเครองยนต
และมถนนสายรองขนาบถนนสายแกนกลางของศนยราชการ เพอเปนทางเขาออกสารองและเปนเสนทางเลยง
การสญจรบนถนนสายสญลกษณของพนท นอกจากนน ควรมการแยกทางเขาของแขกหรอผมาเยอนทตอง
การสรางความประทบใจกบทางเขาออกของขาราชการอยางเดดขาดและสามารถเชอมโยงกบระบบคมนาคมขนสง
ระดบภาคและประเทศไดอยางสะดวก สวนยานทอยอาศยจะมการเชอมโยงโดยตรงกบถนนสายรองของศนยราชการ
และมการเดนทางดวยรถยนตสวนตวหรอระบบขนสงมวลชนภายในเมองเปนหลก
ถนนสายหลก ถนนสายรอง ถนนสายยอย เสนทางระบบ
ขนสงสาธารณะ
เกณฑพฒนาดานระบบขนสงสาธารณะ
26
สวนสาธารณะ
ระดบเมอง
สวนสาธารณะ
ระดบชมชน
สวนผลต
พลงงานสะอาด
ทโลงวางในเมองศนยราชการมบทบาทพเศษแตกตางจากเมองประเภทอน ๆ โดยจะมทโลงวางมากกวาปกต เพอใช
การเวนวางมาสรางจงหวะและความสงางามใหกบอาคารทเปนสญลกษณของพนทบรหารการปกครอง ทงทโลงวาง
ในอาคารและทโลงวางสาธารณะ ทโลงวางจงมหนาทเปนสวนหนงของสญลกษณและตวสะทอนวฒนธรรมพนถน
ของเมองในเขตบรหารการปกครองนน ๆ นอกจากนพนทโลงวางยงตองทาหนาทดานการปองกนภยแบบ Passive
ใหกบอาคารสาคญของเมองอกดวย
เกณฑพฒนาดานทโลงวางสาธารณะ
27
ระบบสาธารณปโภคของเมองตองสามารถตอบสนองการบรการจดเดยว (One-Stop Service) ไดอยางมประสทธภาพ
โดยมเปาหมายการบรหารจดการแบบบรณาการเพอลดการเดนทางเพอตดตอหลายจด ระบบโทรคมนาคมจงตองม
ประสทธภาพและมความมนคงสง รวมถงสาธารณปโภคตาง ๆ ตองมความมนคงสงกวาเกณฑมาตรฐาน เพอเปนความมนคง
ในยามเกดภยพบตของพนทปกครอง ใชระบบทอรวมสาธารณปโภคเพอความมนคงในการใหบรการและลดทศนอจาด
อนเกดจากการเดนสายและเดนทอในระดบเหนอดน สวนดานสาธารณปการ ในฐานะของเมองศนยกลางของพนท
จงตองเปนทตงของสาธารณปการลาดบศกยสงทกดาน ไมวาจะเปนสถาบนการศกษา สถานรกษาพยาบาล สวนยาน
ทอยอาศยควรมสาธารณปโภคตามมาตรฐานทดของเมอง
สาธารณปโภค
สาธารณปการทวไป
สาธารณปโภค สาธารณปการ
(รองรบพนทราชการ)
เกณฑพฒนาดานสาธารณปโภคสาธารณปการ
28
บานเดยวสำหรบขาราชการระดบสง ทำหนาททงเปนทอยอาศยและท รบแขกบานแขกเมอง
ทอยอาศยหนาแนนนอย
บานแฝดและทาวนเฮาส สำหรบขาราชการระดบกลาง ทอยอาศยหนาแนนปานกลาง
แฟลตสำหรบขาราชการชนผนอย และพนกงานบรการตาง ๆ
พาณชยกรรมและทอยอาศยหนาแนนมาก
พนทสรางบรรยากาศและความสงางาม ใหกบเมอง รวมถงเปนพนทรวมพล และใชงานในยามฉกเฉน
พนทสำหรบสรางความมนคงทางอาหารใหกบเมองในยามฉกเฉน
ทโลงเพอนนทนาการและรกษาคณภาพสงแวดลอม
สถาบนการศกษา
ศนยกลางของเมอง มความสงางาม เปนทตงของกจกรรมลำดบศกยสงสดในเขตใหบรการทงหมด
สถาบนดานการบรหารการปกครองและบรหารรฐกจ
สถาบนราชการการสาธารณปโภคและสาธารณปการ
อตสาหกรรมและคลงสนคา (รวมคลงสนคา)
อตสาหกรรมเฉพาะกจ
ชนบทและเกษตรกรรม
แนวทางการใชประโยชนทดนเมองศนยราชการ
40-60
17-40
20-30
1-16
12
1-5
(คนตอไร)
-
-
ตนแบบเมองศนยราชการ
30
ประเภทเมอง
1
2
การพฒนาพนทเมองศนยราชการประเภทน
เนนการสรางความเดนใหสถานทราชการ
ซงจะกระจายตวอยตามจดตางๆ ของพนทเมอง ทงน
เพอกระจายความเจรญไปสพนทตางๆ โดยมโครงสราง
พนฐานเปนตวเชอมโยงพนทในแตละหนวยงานหลก
เมองศนยราชการประเภทน เนนการสรางแกนใหพนทราชการ
โดยเปนแกนหลกทเปดมมมองของเมอง เชอมโยงพนท
ราชการตางๆ ซงแกนทเกดขนจะเกดขนในรปแบบของ
พนทเปดโลง และโครงขายถนนตามแนวยาว
เมองศนยราชการทเนนการสรางความสำคญเฉพาะอาคารทเกยวของกบการบรหารในพนทเมอง
เมองศนยราชการทเนนการสรางความสำคญโดยการเปดแกนของพนทเมองสพนททเกยวของกบการบรหาร
31
เมองศนยราชการประเภทน เนนการสรางความเชอมโยงพนทการบรหาร
กบพนทเมองดวยอาคารราชการทมเอกลกษณ สามารถสรางความสงางาม
ใหกบเมอง โครงขายถนนและพนทเปดโลงทแบงปนการใชงานกบพนท
เมอง เพอสงเสรมกจกรรมทมความหลากหลาย ทงในดานเศรษฐกจ
สงคม และสงแวดลอม เสรมสรางคณภาพชวตทดใหคนในชมชนโดยรอบ
และสามารถเปนพนทรองรบเมอเกดภยพบต
แนวคดใหม
SHAREแบงปนภายใตแนวคด
แนวคดใหมการประยกตแนวคดใหมกบลกษณะเมอง
32
เมองศนยราชการ
ขอด ใหความสาคญกบ
ทางเดนเทาและ
ทางจกรยานเปนหลก
พนทเปดโลงสรางความสงางาม
ใหพนทบรหาร และมกจกรรมหลากหลาย
เชน ลานคนเมอง ถนนกวางมตนไม
สองขางทาง (Boulevard)
สรางความสำคญเฉพาะอาคารทเกยวของกบการบรหารพนทในเมอง
33
ภมประเทศ
พนทสง
พนทตา
การใชประโยชนทดน
พนทอยอาศยหนาแนนและพาณชยกรรม
พนทอยอาศย
พนทศนยราชการ
พนทอนรกษสงแวดลอม
ความหนาแนนกจกรรม
ความหนาแนนกจกรรมสง
ความหนาแนนกจกรรมกลาง
ความหนาแนนกจกรรมตา
ทางสญจร
ถนนหลก
ถนนรอง
ถนนยอย
พนทสเขยว
พนทลานเมอง
พนทสวนสาธารณะ
แมนา
ทะเล
แมนา
ทะเล
เมองโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมารกกรณศกษา
(Copenhagen. Denmark)
โคเปนเฮเกน เมองหลวงของประเทศเดนมารก เปนทตงของ
ศนยกลางการบรหารประเทศอยรวมกน โดยมเสนขอบทาง
ธรรมชาตเปนตวแบงพนทศนยราชการออกจากพนทเมอง
อกทงพนทบางหนวยงานไดขยายออกสพนทเมอง ซงมการ
ปรบใชอาคารเกาเพอเปนพนทสำคญทางการปกครอง และ
กำหนดถนนคนเดน เปนเขตปลอดรถยนต เชอมถนนสายหลก
ภายในพนทเมองเขาดวยกน
ขอเสย การขยายตวของ
หนวยงานราชการ
มขอจากดดานพนท
34
ขอด แยกพนทสวนบรหาร
และปกครองออกจาก
เมองชดเจน
รปแบบเมองสมมาตรจาก
แนวแกนและรปเรขาคณต
เพอการเขาถงและเชอมโยงทางสายตา
เมองศนยราชการสรางความสำคญโดยการเปดแกนของพนทเมองสพนททเกยวของกบการบรหาร
35
ขอเสย พนทรองรบกจกรรมเกยวกบ
การปกครองเปนหลก ไมแบง
ปนการใชงานกบโดยรอบ
ภมประเทศ
พนทสง
พนทตา
การใชประโยชนทดน
พนทอยอาศยหนาแนนและพาณชยกรรม
พนทอยอาศย
พนทศนยราชการ
พนทอนรกษสงแวดลอม
ความหนาแนนกจกรรม
ความหนาแนนกจกรรมสง
ความหนาแนนกจกรรมกลาง
ความหนาแนนกจกรรมตา
ทางสญจร
ถนนหลก
ถนนรอง
ถนนยอย
พนทสเขยว
พนทภเขา
พนทสวนสาธารณะ
แมนา
เมองแคนเบอรรา ประเทศออสเตรเลยกรณศกษา
(Canberra. Australia)
แคนเบอรรา เปนเมองหลวงของประเทศออสเตรเลย
เปนเมองทสรางขนใหมซงมวตถประสงคเฉพาะ
เพอเปนพนทศนยกลางการปกครองของประเทศออสเตรเลย
แคนเบอรราเปนทตงของรฐสภา (Parliament House)
ศาลสงสดของออสเตรเลย (High Court of Australia)
และกระทรวงตาง ๆ ของรฐบาล นอกจากนยงเปนทตง
ของสถาบนทางสงคมและวฒนธรรมทมความสำคญ
ระดบชาตหลายแหง
36
ปญหาเมองศนยราชการ
ลานจอดรถเปนพนดาดแขง
ขนาดใหญ
พนทโลงไมแบงปน
การใชงานกบชมชน
ปญหาจราจรและระบบ
ขนสงมวลชนทไมทวถง
ขาดการเชอมตอ
ระบบทางเทา ทางจกรยาน
37
ลานจอดรถชนใตดน
พนทกจกรรมเนองในวนสาคญ
การจดชมนมทางการเมอง
พนทนนทนาการ
พนทสเขยวและหลงคาเขยว
สามารถรองรบกจกรรม
เชน สวนพชกนได
พนทพกผอนหยอนใจ
เพมพนทซมนา/หนวงนา
เพอกกเกบนาไวใช
ลดความเสยงของปญหา
การเกดนาทวม
พนทสเขยวสงเสรม
สขภาวะและสภาพ
แวดลอมเออตอ
การทางาน
เสนทางเดนสเขยว
เชอมโยงทงพนทเมอง
สพนทมหาวทยาลย
ตนแบบเมองศนยราชการ
38
พฒนาเนอเมองและอาคาร1
การจดวางอาคารตามลำดบความสำคญ
และสรางเอกลกษณของรปแบบอาคาร
เพอประโยชนในแงของการเขาถง
และการเชอมตอทางสายตา
ออกแบบพนทสวนตางๆ ของอาคาร
ราชการ และการใชประโยชน
เพอสงเสรมประสทธภาพในการทำงาน
และแบงปนกบเมองโดยรอบ
สรางความเชอมตอระหวางพนท
ราชการและเมอง เพอใชประโยชน
พนทตางๆ รวมกน เชน โรงพยาบาล
โรงเรยน สนามกฬา และระบบขนสง
สรางอาคารจอดรถ/ ลานจอดรถใตดน
ใกลกบศนยรวมการขนสง เพอสะดวก
ในการเดนทาง และลดขนาดของพนท
ดาดแขง
ออกแบบพนทศนยราชการ
ใหสามารถเขาถงไดสะดวกจาก
ยานทอยอาศยของพนกงาน
ขาราชการ และคนจากชมชน
โดยรอบ
เพมอาคารหรอองคประกอบท
นาสนใจเพอดงดดคนในเมองเขา
มายงพนทราชการ เชน พพธภณฑ
หรอหองสมด
แนวทางการออกแบบ
39
ใชเสนทางสเขยว เชอมตอพนทราชการ
กบพนทสวนตางๆ ของเมอง
ออกแบบระบบขนสงสาธารณะให
เชอมโยงกบพนทเมองกบพนทราชการ
และสามารถเขาถงพนทราชการได
สะดวก เพอลดปญหาการจราจร
ขยายทางเดนเทาและเพมทางจกรยาน
เพอลดการใชรถยนตในพนท สงเสรม
สขภาวะและสภาพแวดลอมทดในการ
ทำงาน
4 เพมองคประกอบสำคญตางๆ
3 พฒนาพนทสเขยว
พฒนาการเชอมตอและทางสญจร2
สงเสรมพนทสเขยวดวยการใชพนท
บนอาคารเปนสวนหลงคา ปลกพช
กนได โดยใหคนในหนวยงานม
สวนรวมในการทำกจกรรมรวมกน
พนทสเขยวประเภทตางๆ ชวยใน
การเพมพนทซมนำ สามารถเปน
พนทหนวงนำใหกบเมอง และเปน
พนทอพยพใหกบผประสบอทกภย
เพมพนทสเขยวยงยนภายในพนทศนย
ราชการและเนอเมองดวยการสงเสรม
การปลกไมยนตน
เพมจดกระจายสญญาณเครอขาย
ไรสาย (Wifi Hotspot) ปายบอกทาง
ปายสญลกษณตางๆ
เพมการใชพลงงานทางเลอก เชน
พลงงานจากเซลลแสงอาทตย
(Solar Cell) เพอทดแทนการใช
พลงงานไฟฟาภายในอาคารได
ทางวงรถสาธารณะทางวงรถยนต
ทางจกรยานทางเดนเทา
พนทสาธารณะ
พพธภณฑมหาวทยาลย
Library
รปตดเมองตนแบบ
สวนสาธารณะ อาคารศนยราชการทางเดนรมนำ
พนทซมนำกกเกบ นำฝนไวใชประโยชน
O2
41
พนทเมองพนทศนยราชการ
สวนชมชน
Museum
ลานคนเมอง แนวรองรบนำของเมอง ถนนหลก
ผลตไฟฟาเพอใชในอาคารศนยราชการ
พนทหนวงนำกอนระบายลงสแหลงนำธรรมชาต
หลกการบรหาร
จดการเมอง
46
หลกการบรหารจดการเมอง
หลกการบรหารจดการเมองแตละประเภท คอการจดลาดบความสาคญของภาคแตละกลมอยางเหมาะสม
สรางความสมดลและความเทาเทยมกนในการแบกรบตนทนและผลประโยชนจากการพฒนา รวมถงการ
เขาถงทรพยากรและโอกาสทางเศรษฐกจอกดวย เมองแตละประเภทมแนวทางในการบรหารจดการแตกตางกน
เมองราชการมหลกการบรหารจดการเมองดงตาราง
เมองราชการจะขบเคลอนการพฒนาโดยรฐบาลเปนหลกและเปนการประสานงานระหวางรฐบาลกลาง
และรฐบาลทองถนเพอสรางความสมดลในการพฒนา เนองจากทดนสวนใหญเปนทดนของราชการและทอยอาศย
และองคประกอบสนบสนนตาง ๆ กเปนของรฐในฐานะของสวสดการใหกบขาราชการและบรการสาธารณะแก
ประชาชน อกทงยงตองใชอานาจรฐในการควบคมรปแบบทางกายภาพใหสมกบความเปนสญลกษณของพนท
และมการสารองโครงสรางพนฐานมากกวามาตรฐานปกตอกดวย
สวนภาคอน ๆ เปนเพยงภาคสนบสนนในการพฒนาเทานน
ประเภทเมอง
ศนยราชการ
ภาครฐบาล ภาคธรกจ ภาคประชาสงคม ภาคปจเจกบคคล
รปแบบการ
บรหารจดท
เหมาะสม
ภาคหลก ภาครอง ภาคสนบสนน ภาคสนบสนน โดยหนวยงานรฐ
เมองปตราจายา ประเทศมาเลเซย
เมองปตราจายาพฒนาสวนประกอบรอบนอก (Periphery Area) เพอจดสรรสาหรบทอยอาศยเปนสวนใหญ โดยจะแบงทอยอาศย ของเมองออกเปน 14 เขต โดยในแตละเขตจะมศนยกลางของชมชน ตลาด โรงเรยน โรงพยาบาล สถานตารวจ สถานดบเพลง และสงอานวย ความสะดวกอนๆ ทรฐจะเปนผรบผดชอบในการจดสรางและจดหา
รฐบาลมาเลเซยไมสามารถจดสรรเงนทงหมดจากงบประมาณมาพฒนา โครงการเมองใหมได จงไดจดตง Putrajaya Holdings Sdn. Bhd ขน ในรปของนตบคคลเพอทาหนาทจดหาทนและดาเนนการพฒนาโครงการในเขตพนทปตราจายา โดย Putrajaya Holdings จะเปน ผรบผดชอบในการระดมทนและดาเนนการกอสรางอาคารสาธารณะ สานกงานของ สวนราชการตาง อาคารเพอการพาณชย และทพกอาศยในรปแบบตางๆ เชน บานจดสรร อาคารชด เปนตน และเมอกอสรางเสรจ Putrajaya Holdings กจะนาพนทดงกลาวออกขายหรอใหเชาเปนการทวไป ทาใหรฐบาลสามารถควบคมลกษณะของอาคารใหมความกลมกลนกบสภาพแวดลอม และควบคมการเจรญเตบโตของเมองใหมได
เพอใหการจดการเมองใหมคลองตวขน รฐบาลมาเลเซยจงออกกฎหมาย Perbadanan Putrajaya Act 1995 กาหนดให Putrajaya Corporation ทาหนาทองคกรทองถน (Local Authority) แทนรฐบาลทองถน (Local Government) บรหารจดการพนทเมอง โดยนาระบบการบรหารสมยใหมของภาคเอกชนมาปรบใช แตยงคงอยภายใตการกากบดแลของ ฝายบรหาร
ปจจยความสาเรจของเมองปตราจายา ขนอยกบความสามารถของเมองในการดงดดการลงทนจากภาคธรกจทงในและตางประเทศ และประสทธภาพของ Putrajaya Corporation ในการบรหารจดการเมองในระยะยาวภายใตแรงกดดนของความตองการของผทรวมลงทนในโครงการทตองการไดรบเงนลงทนคน
ตวอยางรปแบบและแนวทางบรหารจดการเมองศนยราชการ
เมองแคนเบอรรา ประเทศออสเตรเลย
ในกรณของการสรางเมองศนยราชการของออสเตรเลย ซงเรยกวา เมองหลวงแหงชาต (National Capital) และทาเนยบรฐบาล (Seat of Government) หลงจากทการกอสรางไดเสรจสมบรณในป ค.ศ. 1988 รฐบาลไดออก พระราชบญญต Australian Capital Territory (Self-Government) Act 1988 เพอกาหนดใหเปนเขตปกครองตนเอง โดยในการบรหารจดการภารกจดานตางๆ เปนการทวไปนน จะมองคกรหลกททาหนาทบรหารจดการ ไดแก สภานตบญญต ฝายบรหาร และฝายตลาการ
สวนการบรหารจดการทดนและการจดทาผงเมองในเขตเมองหลวงแหงชาตจะกระทาภายใต Australian Capital Territory (Planning and Land Management) Act 1988 ซงกาหนดบคคลและองคกร ทมหนาทเกยวกบการบรหารจดการทดนภายในเขตเมองหลวงแหงชาต ไดแก รฐมนตรมอานาจในการประกาศกาหนดในราชกจจานเบกษาของเครอรฐ (Commonwealth Gazette) ใหพนทใดพนทหนงในเขตเมองหลวงแหงชาตเปนทดนของรฐ และฝายบรหารมหนาทในการกาหนดนโยบาย หลกเกณฑและวธการในการประกอบธรกจอสงหารมทรพยตางๆ บนทดนขององคกรหรอนตบคคลตางๆ รวมถงการจดการและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทอยภายในเขตเมองหลวงแหงชาต
47
คณะทำงานนายยศพล บญสม
นายประพนธ นภาวงศดนางสาวปรยาภรณ สขกล
นายอภชาต บญญประภาสทธนางสาวณฐวรญช ภจนาพนธนางสาวณฐพชร ธนปณยนนทนายชวพงศ พพฒนเสรธรรม
นางสาวศภกา สขแจมใสนางสาวนภจร ศรฉตรสวรรณ
นายศภรตน สขฤกษนายชานนท หวงขจรเกยรต
คณะผจดทำ
คณะทปรกษาผศ.ดร.พนต ภจนดา
รศ.จามร อาระยานมตสกลผศ.ดร.ไขศร ภกดสขเจรญ
ผศ.ปาณทต รตนวจตรนางสาวอรอำไพ สามขนทด
บรษท ฉมา จำกด
Top Related