Zingsol May 2013 (Light File)

20
Amanpha Nute' Ni by Rev. Khoi Lam Thang Lapau: Nu aw... Nang Kiang by Zolianu La: Ka Nu' Inn by Vai Laimai 12 Indo-Myanmar Gamgi Huihsia Nung Tua huihpi hangin CCJ Hall, BCM Biakinn, Meiset quarter lui, Khuado Hall le a vengveng pan innte pawl khat kisia hi. Kekkia, Guahciin in phone line siat lawh ... Laimai - 4 Lom 15 Hawm4 Dopi Kha 2013 1 Korea Zomi ten Tedim puah Estd. 1994 Lom 15. Hawm 4. May (Zing Kha) 2013. Zomi (Chin) Community Journal. 500 Ks Sum le pai tawh akilei Cancer Natna khat i Sungthu Laimai - 17 ...tua limlang 5 te pen Leilum Tuiphum biakinn nawl, Lamzang lamka, Zato nuai, Myoma Bank mai leh Sakollam veng Pa Khen Do te inn mai lamkawi tengah kikoih... Lamai 4 Zogam Zatote ah Zatding Zatui (pawl khat) Kumpi lampan pia zo ta Lai - 4 Australia ah Zo ngeina SIALSAWM & Lawm AnNek kibawl Lamai 4 Kansau Tapidaw Kum 100 Cin Pawipi Laimai 4 CIDAMNA: SPECIAL REPORT Salzang le Pimpih ah Cidamna le Naupang Pattahna a sem SIAMSIN te Laimai 4 INTERVIEW T HEIN K HAI "I GAM I MINAM SUNG AH AKISELCIP , A SIAM KHANGNO TAMPI TAK OM LAI... Laimai 18 TRAVEL Canada ah Kawlgambup' PALAIPI (ambassador) PA HAU DO SUAN Lamai 4 Sinin, Semin, Mainawt Ni!

description

File Size 4.3 MBLom15Hawm4na, Zing Kha,12 May 2012 ni in Kawlgam bup ah kihawm khia hi.Kumsim May kha, Nipi Nihna sim a kibawl, 12 May 2013 ni a hong tung, Nute’ Ni manpha takin izat kim theih nading in Rev. Khoi Lam Thang thugenna le Nute pahtawina la, lapau te (Laimai 12) ah kong suaksak uh hi.Zingsol sung ah a kisuaksak zo nai lo “Khualzin Gamvak” ciang zat theih ding thu te zong tutung in kong suaksak zo ta uh hi. (Laimai 14). Editor Peter Tg En Lam Suum in a mun a phual va pai ngiat in hong gelh hi a, ama laiglehzia ahi Tangthu tomno dan tawh hong gawm thuah hi.Zomi sung ah sap loh pipi a hong inntek Zatep, Khaini akipan Zapi (tobacco) te zatna pan in akingah thei Kamsung Cancer natna, Ha & Kamsung cidamna ding thute kicing takin Editor Tg Nang Khan Lian in, kum 5 sung vilvel a Siamsinna te sungpan in hong hawmsawn hi.Mihing khempeuh in nikhat niciang pello a leitung mangpha a khak ding te i hi a, ei ma in a pai masa mipih te thu zong, Laisim nulepa te hong ngaihsut piakna tawh kizui in "Dahna Khawk" (Laimai 7) ah kong suaksak uh hi. Thudotna (Interview: Laimai 18) ah Tedim pan Lasiam Thein Khai i ngaihsutna te i sim kha ding hi.Zingsol a taang theihna ding hong dinpih, Advertisement hong pia Nulepa te tung ah lungdam kong uh hi.Tutung Zingsol Issue akipan in India lam a Zomi laizom ten zong a laidal ngiat in sim thei ta ding uh hi. Veina lian bek mah tawh vaipuak hong la Tamu pan Rev. Suak Do Pau le Champhai pan Sia T Sawm Lian te tung ah lungdamna kong ko uh hi.

Transcript of Zingsol May 2013 (Light File)

Page 1: Zingsol May 2013 (Light File)

Amanpha Nute' Niby Rev. Khoi Lam Thang

Lapau: Nu aw... Nang Kiangby Zolianu

La: Ka Nu' Innby Vai

Laimai 12

Indo-Myanmar Gamgi Huihsia Nung

Tua huihpi hangin CCJ Hall, BCM Biakinn, Meiset quarter lui, Khuado Hall le a vengveng pan innte pawl khat kisia hi. Kekkia, Guahciin in phone line siat lawh ...

Laimai - 4

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 1

Korea Zomi ten Tedim puah

Estd. 1994 Lom 15. Hawm 4. May (Zing Kha) 2013. Zomi (Chin) Community Journal. 500 Ks

Sum le pai tawh akilei Cancer Natna khat i

SungthuLaimai - 17

...tua limlang 5 te pen Leilum Tuiphum biakinn

nawl, Lamzang lamka, Zato nuai, Myoma Bank

mai leh Sakollam veng Pa Khen Do te inn mai

lamkawi tengah kikoih...Lamai 4

Zogam Zatote ah Zatding Zatui (pawl khat) Kumpi

lampan pia zo taLai - 4

Australia ah Zo ngeina SIALSAWM & Lawm AnNek kibawl Lamai 4

KansauTapidaw

Kum 100 CinPawipi

Laimai 4

CIDAMNA: SPECIAL REPORT

Salzang le Pimpih ahCidamna le Naupang

Pattahna a sem SIAMSIN te

Laimai 4

INTERVIEW

Thein K h a i"I gam I

mInam sung ah akIselcIp, a sIam khangno tampI

tak om laI... Laimai 18

TRAVEL

Canada ah Kawlgambup' PALAIPI (ambassador) PA HAU DO SUANLamai 4

Sinin, Semin, Mainawt Ni!

Page 2: Zingsol May 2013 (Light File)

2 Vol 15. No 4May 2013

•Non-disintegration of the Union•Non-disintegration of National

solidarity•Perpetuation of Sovereignty

Zingsol laihawm sungah kigelh laite in Zingsoltanute’ ngaihsutna bang hi khin lo hi. Dal khat 500ks. Limited Circulation within Zomi/Chin Communities.

Zingsol Laihawm Kingah Theihna Tanu te

Tedim: Tg Nang Kim Sang (09400308250) Pa Gin Khan Khai (Chin Taung Tan Gate, 09400312288) Lia Dim AwiTonzang: Tg Thang Suan Mang (0947173010)Kawlpi: Pa Lian Tuang (09400511757) Tg Zam Thuam (09400307982), Tg Bia Za Mung (09400308014) Tg. Pau Tawi Thang (09400421981)Mandalay: Tg Ignatius Thang Sut Mung (09402586246) Tg Sian Nun Siam (09444015774) Tg Nang Khan Lian, Tg Kham Geel Cin Tung, Tg Peter En Lam Sum, Lia Niang Sian Ciang (096504523), Siama Ngai Bawi (Paradise), Lia Vung Sian CiangHakha: Sia Thang Za Khual (09400305308)Dr. Nung Mun Thawn (09400305314)Haiciin: Pastor Pau Khan Sing, Haiciin Baptist ChurchMogok: Pa Langh Suan Thang (096538182)Pyin Oo Lwin: Pa Lian Kaih Mang (0949331723)Lashio: Pastor Kimpu (0949101477)Zangkong: Tg Thang Sian Sing (GAG) (09421103314) Lia Niang Theih Kim (TBCY)(09420024161) Lia Niang Mun Lun (ICC) (09428018016 Tg Chin Suan Kap (WOH) (0973033732) Dr. Cing Zeel Niang (AZBC) (0943091230) Tg. Pau Sian Muan, 09402609242 *Tonsim : T. Sawm Lian, ZBC*Tamu & Lamka : Rev. Suak Do Pau (*May 2013 akipan in kingah thei ta hi)

Zingsol kingah theihna Munte.Kawlpi : (1) Zingsol Store (Pa Cin Suan Thang), (2) ZCLS Zumpi, (3) Taungzalat Hotel,(4) KG Store (Lan-song), (5) Luandim LCCI, (6) Sunway Video & Photo,

Tedim: (1) Mala Niangtui Sai, (2) Zolengthe Library, (3) Chin Tuang Tan Bus-phualHakha: Ciimnuai Chrisitan FellowshipYangon :CLC Book StoreNo. 191, 39 St. Kyauktada Township, Yangon. 01-249176, 01-252224Mandalay : (1) Dynasty Hotel, Victoria Hotel, MZBC, EZBC, Paradise Mission Center, TAG.

ZINGSOL PHUALPINo. (67), 69st Street, Bet; 42nd St x Teihpan St.Maha Aungmyay Township, Mandalay.email: [email protected]

Our Three Main naTiOnal Causes Editorial Cover Photo CreditZINGSOL Lom 15 Hawm 4na (May 2013)

Inn

India gam sung om Zomi laizom te aw,Zingsol Journal pen Tonsim, Tamu le Lamka te ah zong a laidal ngiat in kisim thei ta hi. Champhai ah: T. Sawm LianZBC Office, Bethel Veng, ChamphaiTamu le Lamka ah Rev. Suak Do Pau

Tonsim, Tamu, Lamka ah ZINGSOL Kingah thei ta

Laidal Golna11.5” Width (Aphei)16” High (Atung)

Mun gualh ziaColor Advertisement te pen Zingsol ah hong ki-ap hun tawh kizui in,1. Front (Special), Back Cover2. Laimai 33. Laimai 18 cih bang in kiguang deudeu hi.4. Akisap leh laimai kibehlap hi.Black & White Advertisement te pen, Zingsol ah hong ki-ap hun tawh kizui in, Laimai Taklam (odd number pages, 3,5,7,9 cbt.) te ah kiguang masa hi. Tua khit ciang in, Laimai Veilam (even number pages, 4, 6, 8 cbt.) ah a kiguang deudeu hi.

Graphic Design lamsangDesign suaih sa hi ding a, JPEG file type,

email or Data Disc tawh khak ding hi.

Zingsol ah Design ap ding hih leh,1. Suahsaknop Data Laimal te 2.Suahsak nop Photography te tawh khak ding hi.a.Photography te pen High Resolution hi leh hoihsuah pen hi.3. Email pan kikhakna ah, Kawllai akihel leh ZawGyi Font tawh khak ding kisam hi.Design man a. Total Page -10,000 Ks. Ahun ni 5 a tawmpen kisam hi. b. Half Page le tua sang aneu zaw te pen 5000 Ks hi. A hun Ni 2 a tawm pen kisam hi. c. Design Fees pen 1 vei bek piak ding kisam hi. d. Zingsol pan akisuai design te Kha sim in kipuahpha thei hi.

Mipite sung ah na theihsaknop thu te

ZINGSOL PAN TANGKO IN!

ZINGSOL in Zolai sim mimial khat ciat i thapiakna le nulepa sanggam te i Advertisement tawh panpihnate hong kigawmtuah ciangin hong taangzo ahi hi.Gamsung, Gampua a om nulepa, sanggam u-le-nau te in Pasian hong piak thupha te, Mipi sung ah i theihsaknop thu tuamtuam te i tangkona tawh ZINGSOL Journal hong taang suak zawh nading in, ZINGSOL ah Advertisement nong kihel nading un zahtakna lianpi tawh kong sam uh hi.

Your Continuous Supports

Keep ZINGSOL Shining!

1 Special Front Cover Page

A butuam tung ah

2 Back Cover Page

Anunglambutuam tung ah

4 Half Page

Laimai bup lang

5Quarter Page

(Laimai 1/4)

61/8 Page

Aphei lam(Landscape)

Atung (potrait)

Lungmuanna a om lo hih simleitung ah, zing vai ding ki

theikhol lo hi mah teleh, i sisan sung a ki leh Nu'itna hang in ma i phu zo ding hi.

Mihing te in mi minthang, mithupi te a pahtawina un, amau min vawh ni kiciamteh hi. Gtn. St. VALENTINE pahtawina in Valentines's day, nasem mipi te pahtawina in May Day cih bang in om hi. Leitung ah mi tampi om a, tua teng lak pan mi tampi in a taang khop uh ni khat om hi.

'Nute ni' ki ci hi. Nu pil/ hau om hi. A zawng, ahai zong om hi. Nute pen mihing mah hi uh a, kicing kim zo het lo mah ta se leh, a nuntakna na ngawn awlmawh lo in, tate hih leitung ong tun theih nading, aluang na khaam ngam uh hi. Agape itna hangin tawntung nuntakna i ngah a, Nute' itna hang in leitung ah i nungta zo hi.

Kumsim May kha, Nipi Nihna sim a kibawl, 12 May 2013 ni a hong tung, Nute’ Ni manpha takin izat kim theih nading in Rev. Khoi Lam Thang thugenna le Nute pahtawina la, lapau te (Laimai 12) ah kong suaksak uh hi.

Zingsol sung ah a kisuaksak zo nai lo “Khualzin Gamvak” ciang zat theih ding thu te zong tutung in kong suaksak zo ta uh hi. (Laimai 14). Editor Peter Tg En Lam Suum in a mun a phual va pai ngiat in hong gelh hi a, ama laiglehzia ahi Tangthu tomno dan tawh hong gawm thuah hi.

Zomi sung ah sap loh pipi a hong inntek Zatep, Khaini akipan Zapi (tobacco) te zatna pan in akingah thei Kamsung Cancer natna, Ha & Kamsung cidamna ding thute kicing takin Editor Tg Nang Khan Lian in, kum 5 sung vilvel a Siamsinna te sungpan in hong hawmsawn hi.

Mihing khempeuh in nikhat niciang pello a leitung mangpha a khak ding te i hi a, ei ma in a pai masa mipih te thu zong, Laisim nulepa te hong ngaihsut piakna tawh kizui in "Dahna Khawk" (Laimai 7) ah kong suaksak uh hi.

Thudotna (Interview: Laimai 18) ah Tedim pan Lasiam Thein Khai i ngaihsutna te i sim kha ding hi.

Zingsol a taang theihna ding hong dinpih, Advertisement hong pia Nulepa te tung ah lungdam kong uh hi.

Tutung Zingsol Issue akipan in India lam a Zomi laizom ten zong a laidal ngiat in sim thei ta ding uh hi. Veina lian bek mah tawh vaipuak hong la Tamu pan Rev. Suak Do Pau le Champhai pan Sia T Sawm Lian te tung ah lungdamna kong ko uh hi.

Upna, Lametna, itna tawhZingsol tanute

II(1) Amanpha Nute ni: Tg Sian Nun Siam (2) Kansau Tapidaw Kum 100 Cin: Rev. Lian Za Huam (3) Indo-Myanmar Gamgi Huihsia Nung: Pa Nung Sian Tuang, TYF (4) Korea Zomi ten Tedim puah: Pastor Cin Ngaih Suan (5) Pa Hau Do Suan: www.tongsan.org. (5) Siamsin: Tg Bia Za Mung (6) Thein Khai: Thawng Kok & Mung (Leo)

Page 3: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 3 taangkona

Page 4: Zingsol May 2013 (Light File)

Korea om Zomi ten Tedim Khuapi ading Convex Mirror Piakhia Thupuak: Pastor Cin Ngaih Lian (ZIK Secretary)

Tedim – S. Korea a om Zomi Innkuan Korea (ZIK) te in Zogam, Tedim khuapi sungah Motor le Motor Cycle tuangte' ading nung le mai lampi ettheihna Limlang man (Convex Mirror) mal 5 piakhia uh hi cih kiza hi. ZIK Thuvanpi Pastor Cin Ngaih Lian in abeisa kum 2012 sung Inn lam ciah laitak in Rev. Nang Lian Kap tung ah a piakhiat ahi hi. Tu in tua limlang 5 te pen Tedim khuapi sung Leilum Tuiphum biakinn nawl, Lamzang lamka, Zato nuai, Myoma Bank mai leh Sakollam veng Pa Khen Do te inn mai lamkawi tengah kikoih khin ta cih Rev. Nang Lian Kap (President of Timothy Bible College) tungtawn in kizasawn hi. 2012 Kum, Gam-uk Kumpi Sazian ah Tedim khuapi sung ah mimal 19476 om in, Zogam sung khuapi te lak ah mimal a tampen nihna ahi hi.

4 Vol 15. No 4May 2013

salzang le PiMPih ah CidaMna le nauPang PaTTahna nasePna

Salzang khua ah "Siamsin Medical Trip"

Salzang – Kawlgam University tuamtuam pan Zomi sangnaupangte k ipawlna ahi Zomi Siamsin Kipawlna (ZSK-UM) in April 16 ni pan 20 ni dong Zogam, Tonzang khuapi huam sung aa om kum 400 bang a val khin Salzang khua ah khuami te cidamna tawh kisai akhong in Cina etna bawl uh hi ci-in Tg Bia Za Mung in gen hi.

Siavuam thum, siamah li, ha siavuan khat, siavuan Siamsinte, siamah Siamsinte le sangsia sin Siamsinte kihel thei uh hi. Mawtaw lam vangnai lo ahih man in tai 4 ding khawng khe tawh kipai hi. Cina etna, sun lam teh Sangsia Sangpi pan Siamsin te in laihilhna nei in nitak lam ciang khuami te cidamna lam le pilna thumuhna lam akhangtoh nading in thugenna te kinei hi.

Kawlgam bup Zomi Siamsin Kipawlna (ZSK-UM) pan gamsung gampua om Zomi mipi te panpihna tawh Buanli, Suanghoih te ah hih bangin kipai hi

a kum sim in kum khat khua khat ta in Zogam bup kipai ding ahi hi.

Ref: The Public Image Vol.1, No. 30 April 26, 2013

Pimpih Khua ah Naupang Pattahna le Thumopna

Pimpih – Zomi Siamsin Kipawlna - Sagaing pan Siamsin te hanciamna tawh Kalay myo pan tai 16 ki gamlatna Pimpih khua ah April 3-5,2013 sung Thumopna thusinnate lawhcing tak in kibawl thei a khuasung nu le pate zong thalawp takin kihel uh hi cih thu kiza hi.

Leitung pilna tawh kisai theihhuai thu tuamtuam hopkhiatna le ha dam lote Dr. Cin Hen Thang in amawkna in bawlsakna nei uh hi cih thu kiza hi.

“Sangnaupangte adingin pilna lunggulhna neih theih nading, guihtheih khamtheih pelhin gamtat hoih neih theih nading, tupna lian muhna tangzai neihtheih nading , pilsin zia tuamtuamte theihsak nading. khuasung nulepa te adingin, tate pattah siam nading, a pilsinna uh ah thapiak siama panpih zawh nading, gamvai thute theihna a khan nading, ha thupitna tel aa kepsiam nading cihte kihel hi,” ci-in

Zomi Siamsin Kipawlna – Sagaing i makai khat ahi Tg Huat Kim in gen hi.

“ZSK-Sagaing te-in hibangin i gam le i minam ading in hong sepkhiat nate hangin kinuam mahmah hi,” ci–in Pimpih khua pan Tg Zen Lam Tuang in Tongsan Kalsim thukizakna ah gen hi.

Zomi Siamsin Kipawlna – Sagaing pen Mandalay Gamke, Sagaing khuapi sung om Sangsia Sinna Sangpi (Sagaing Institute of Education) pan Zomi Siamsin Sangsia te kipawlna ahi hi. Ref:Tongsan

Salsang khua sung nulepa te le Siamsin te. Photo:Bia Mung (Fb) Sialsawm & Lawm Ann nek nuamtak kibawl zo

Melbourne – Australia Melbourne khuapi sung a om Zomi te in 25 April, 2013. ni in Zo ngeina SIAL SAWM & LAWM ANN NEK PAWI te nuam tak in kibawl khawm thei uh hi cih kiza hi. Pulepi te in Tangthu tuamtuam gen uh in nuam ki sa mahmah hi. A pai thei Mi 300 bang kipha a Zogam sung Gullu Mual vai tawh kisai in a pai Mimal kim in Khaicii tuh uh aa AU $ 835.00 kingah hi. Thupuak; Taang Nang Khai, ZAA Treasurer, Melbourne Australia

Gamsung Thuthang

Champhai ah Gideon Gospel Team te Camping & Crusade lawhcing Thupuak: T. Sawm Lian, Daihna Cabin

Champhai Vengthak a Zomi Baptist Church Biakinn ah April 8 – 17, 2013 sungin Gideon Gospel Team in Camping leh Crusade nei uh a, nuamin lawhcing mahmah hi. Hih huna Speaker pen Ngennung khua pan Evan. Thang Khan Thawn hi in, amah tawh mi 4 hong kithuah thei uh hi. Camping lut pen pasal 28 leh numei 25 pha a, zan kikhop biakpiakna pen biakinn kidimden hi.

Kansau Tapidaw Kum 100 cin Pawi lawhcing takin kibawlThupuak: Sia Pau Suan KapCikha – Kansauzang khua ah Kansau Baptist Church kumza cin pawi pen abeisa 19 - 21 April, 2013 sungin nasia tak in bawl uhi. Pawi kipat ma 16 -19 April, 2013 sung Sakhankyi a sia Rev. Nang Khan Mung in Jubilee crusade bawl pih a tua hangin kitelna ngah thak mi 51 kituiphum hi. Evan. Sia Langh Do Khup in zong atun phetin Jubilee letsong ci-in Innsim ah nik, puanten, dial hawm ziahziah hi. 20 April, 2013 ni in khua sian suahna, Jubilee mualsuang honna, Jubilee Singlamteh phuhna nei uhhi. Tua sung mah in Tamu zatopi a Kansau khua mi Sia Pau Suan Kap (Nursing Brother) in USA a Kansau khua mi te panpihna tawh in, mi 750 te tung ah zatui Teng sawm (lakh 10) man a mawkna in hawm khia hi.

Tedim - Zone RC Khangno Makaih Thusinna kizo Kalay a, Tedim Zone sung aom pawlpi te makaihna tawh akibawl A (2) veina Tedim Zone khangno makai thusinna pen April 15 pan 22 ciang Saizang khua ah kibawl cih kiza hi. Thusinna akah mi 200 val pha cihi. A (3) veina Tedim Zone khangno pawi pen Tedim, Sakollam ah kibawl ding a, kum nih ciang khat vei ta ki bawl zelzelding cihthu zong kiza hi. Sr: ZD

Haiciin Lainatna Camp LawhcingHaiciin – Apirl 8-12, 2013 sungin Lainatna Camp pen Haiciin ah lawhcing takin kizo hi cih thu Rev. Pau Khan Khai tung pan in kiza hi. Haiciin khua sung om pawlpi nam 9 om a, tutungin khuasung ah kipumkhatna hongom in, pawlpi khempeuh avek un kipawlkhawm thei uhhi. Papi leh tangval avek in mi 87 camp ah lut uha, tua sung panin mi 65 in gupkhiatna angahna uh Pasian le mite mai ah pulaak in, tuasung panin mi 40 in tuikiphumna la uhhi. April 12 ni in zingsang nai 7 panin mi 250 te in khuasung buppi thupha piakna leh khamtheih guihtheih aom nawnlo nading thungetna nei khawm uh hi. Kawlgam le Vaigam gamgi a om ahi, Inn 200 val a pha Haiciin khua ah Pasian itna thu akigen nadingin Pastor Niang Go Man i ngaihsutna tawh kipan hi a, athu ala teng Rev. Pau Khan Khai te innkuan in tavuan la in, asum kisam teng Pa Pau Lian Nun, Nunpi te innkuan in hanciamna ahi hi.Source: Rev. Pau Khan Khai, Zogam Gospel Ministry, Ph: 0949291972

Photo: Rev. Lian Za Huam

Page 5: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 5

Tedim-Lailui lampi, Palpha-Kuutmual lampelh kizota

Thupuak : Michael Hang Thang, Tedim

Tedim – Zogam Siadong le Sumlepai Mangputal Pu Nang Za Mung (Sia Nangmung) le a pawl te April 13 ni in golf club lampelh ziikna mun en kawm in Lailui khua ah ong pai suak uh aa khua sung nulepa te tawh khualetui khantoh nading Zogam khangtoh nading thu manpha tamtpi ki kum khawm thei cih thu ki za hi. 2011 kum pan in Government Technological High School (GTHS) sang paam, Vankaatna phei (Japan gal lai aa gal van kihalna) mun teng ah “Thuamvum Golf Club” ci-in golf satna mun in kizangh aa tuni dong ulian uneu kimawl in pai den uh hi. Ahi zongin golf club sung ah Lailui khua paina lampi om

ahih manin khua mite ading in lauhuaina hong om ahih manin golf club lampelh theih nading in Zogam Mangputal te deihsakna tawh Budolza (Lamto set) in tai khat le falong khat a sau, a zaina pi (8) a pha lampi thak April kha bul pan in April 13 ni dong Myone Siipen te tungtawn in hong ki sial sak a hih man in ki lungdam hi. T h u a m v u a m Golf Club in Tedim khua hong tawi sang tuam in, a mun zong mun hoih mahmah khawl mun nuam dingin hong lem mahmah hi. GTHS sang pen Tedim, Lailui gamah 2008 kum pan in kumpi in hong lamsak aa, sangnaupang tan (8) tungsiah in sang zom thei hi. 2012kum in sangnaupang (50) val leh sia/siam,zum nasem(30) pha hi.

Gamsung Thuthang

Pu Chin sian Thang in zi nei kik Thupuak : Dal Sian Hung, KL., Photo:Tongsan.org

Kawlpi – Pu Cin Sian Thang, President of Zomi Congress for Democracy in Zi nei kik hi cih thukiza hi. Azin pen Lia San Nuam, Zampi khua ci-in kiza hi. April 27, 2013 (Saturday) ni-in Zo ngeina zuthawl piakna kinei in, April 28, 2013 Sunday, (8:00 AM) hun-in Rev. Dr. Samuel Awn Za Dal, Founder & President of Rhema Bible College for Missions, Senior Pastor of Rhema Christian Centre

in Khristian ngeina tawh kiteenna nei sak cih thu kiza hi.

KumPI ZATO Te Ah ZATuI (Pawl khat) KIPIA TA dINGThupuak: Dr. Kham Za Lian

Zogam sung a Kumpi Zato te ah zat ding Zatui, zaha te leina ding in Gamuk Thuneipawl in Sumlepai phalna pia ta uh hi. Lupna 100 sang a tam zaw Zatopi te ahi Hakha le Falam ah Kha 3 sung Zatui man ding Ks Sang 2200 (Tein) kipia hi. Lupna 100 le a nuaisiah Zato te pen a Zatui ngiat mah in kipia hi. Lupna 50 Zatopi te pen Kha 1 ciang Ks Sang 100 (Tein), Kha

3 ai Tein 300 kipia hi. Station Hospital (Taih-Ne Zato) te ading Kha 1ciang Sang 20, Kha 3 ai, Tein 60 man Zatui te kipia hi. Rural Health Centre (RHC) te ciang dong ah Kumpi lampan in Zatui zaha te a khong a kipia ta ding ahi hi. X-Ray man, Laboratory man le Zatui pawl khat te bel cina te mah in amau le amah in hanciam ding a hi hi.

ZOmI AmbASSAdOr ThAKKawlgam kumpi in Canada gama Kawlgam Palai Zumpi ah Ambassador (Kawlgampalai) dingin Pa HauDoSuan, Director General (Political Dept.),Ministry of Foreign Affairs (MOFA) seh a, April, 2013 sungin Canada ah nasep zom pah ding cih thu kiza hi.Tedim gam, Cingpikot khua a piang Pa Hau Do Suan i mai ah Zomite lak pan Kawlgam Ambassador a sem ngei Dr. Vum Khaw Hau & Pu Za Hre Lian tenih bek om ngei hi ci-in kiciamteh hi.

Kawlgam ki ukzia kikhelna nung ah Kawl ahi lo inntek tual minam ten zong amau kituak panmun te hong ngah zo ta uh hi.

(Ref:ZBYF Tangko Lom14 Hawm4, Photo:Tongsan.org)

Myanmar Radio & TV te pan Kawlgam Inntek Minamte Pautawh Kigen ding22 April 2013 – Kawlgam thukizaksakna khat ahi MRTV pan in TV Channel line thak ding khat ahi Pyithaungsuh (Union) channel panin Kawlgam inntek minampi (8) te pautawh 2013 September kha sungin kipan ding hi cih thu kiza hi. Hih minampi (8) lak ah pau namtam a paupen ahi Zo (Chin) te pau ah Mindat le Falam pau namnih kihel ding hi. Hih tualsuakmi te pau tawh zingsang nai 6:00 panin zan 11;00 dong kigen ding hi ci hi.

Zogam, Tedim khuapi ah May 2, 2013 zingsang nai 01:30 pawl pan in Khal huih leh guah nasia tak nung aa inn le lo tampi tak kisia cih thu Tedim Khangno Kipawlna pan kiza hi.

Tua huihpi hangin BCM Biakinn, CCJ Hall, Meiset quarter lui, Khuado Hall le a vengveng pan inn te kisia hi. Kekkia, Guahciin in phone line siat lawh hi. Kawl, Zozang ah asawtnai lo in akihong RC Biakinn a tungkhuh Sikkang te len a, inn pawl khat zong kisia hi ci in, Pa Suang Khen Pau in gen hi. May 2 ni ciang thukizakna ah mihing a si, a liam om lo hi ci in kiza hi.

Lamka khuapi ah zong

inn, biakinn, sanginn te kisiat lawh Meipiakna te kisia a May 2 ni bup Lamka ah mei kingah lo ci thu kiza hi.

Kawlgam sung, Sagaing Gamke, Wet-let khua ah zong May 1 ni nitak lam akipan huih khauh tak nung ahih manin khuano 10 sung ah inn 2500 kiim kisia in, sanginn in, Kawl Pasian te siat lawh aa mi 1 si hi cih thu kiza hi.

Zogam ah huih khauh nungna hangin abeisa 2012 Kum April 6 le 10 sung in Tedim le Htantlang ah biakinnpi 3 le inn 140 val kisiatlawh ngei hi.

May 2 ni zingsang BCM Biakinn khum (Vei)

Meiset Zum (Tak) Marn: TYF

New Lamka Mun khat. Marn: Tongsan.

Lanva Lui, Lamka. Marn: Biaklian Mangte

Indo-Myanmar Gamgi Huihsia Nung

Page 6: Zingsol May 2013 (Light File)

6 Vol 15. No 4May 2013

Phone bu Nam (Handset)

Aman (Ks)

Ciaptehna Functions

Huawei 5700Huawei 5736Huawei C5720Huawei C6200Huawei C8650Huawei C8810Huawei C8812Huawei C8813Samsung Galaxy Y SCH 1509Samsung SCH 6339Samsung TaTa F 219S.Pone C 335Samsung BH 189Huawei C 5900Samsung YSamsung ACT

480004800049000490007800099000110000125000850004500060000210003000070000

150000150000150000

Camera, Mp3, Mp4, Blue toothCamera, Mp3, Mp4, Blue toothCamera, Mp3, Mp4, Blue toothCamera, Mp3, Mp4, Blue toothTouch Screen Function kimTouch Screen Function kimTouch Screen Function kimTouch Screen Function kimAndriod Function, Kawllai, InternetPhone line lianbekCamera, Mp3, Mp4, Blue toothPhone line lianbekPhone line lianbekAndriod Function, Kawllai, InternetAndriod Function, Kawllai, InternetAndriod Function, Kawllai, InternetAndriod Function, Kawllai, Internet

Accident ThuthangThupuak: Rev. Thang Khan Khai (Tongsan Reporter, Kawlpi)

Kawlpi-Tai 9 Tunsuk ma ah Jeep Khat TuahsiaApril 14,2013 ni-in, Zogam Rihzua pan Kawlpi lam zuan a tuaksuk Rihzua lambu pa' Motor Jeep khat pen Kawlpi, Tai kua (9 Miles), BOC tunsuk ma Suhkhentha khen khit deuhah Accident in lamkhang ah kia in, a si aliam omlo bilbel cih kiza hi. A mawtaw pen a sawtlo mahin Bus khat tawh kaikhia zo pah uh ci hi. Motor kiatna tawh kisai a hang bulpi kithei cian nai lo ci hi.Tuikhal khua ah Cycle kitaihApril 18,2013 ni-in Kawlpi huam Tuikhal khua sungah Khuanglian te Cycle a khawl kimlai mi 3 a tuangkhawm Motor Cycle khatin nasiatak phu kha uh hi. Amau a tuang khawm mi 3 sung pan Pa Thang Suan Hau (Kum 62), Tawmbing beh pen nasiatak liamin Kawlpi zato kipuak pah a, Zato pan damzo nawn loin April 21, 2013 ni-in si cih kiza hi.Mawtaw kongkhak pan alu dawk laitak kitaihApril 22,2013 ni-in Nyipyidaw le Yangon kikal ah Bus tuang sanggam Falamte khat zong Bus kongkhak (Window) pua lamah a lu dawk khia kha in, a nawl a Bus tai khatin nawk kha lian ahih manin sipah in, a luanghawm Kawlpi lamah kipuato pah cih kiza hi. Source: www.tongsan.org

ks. 1500 Man siMCard ading PhOne-bu Te Yangon, April 22Kawlgam sung ah gamlutang i vaihawmna tawh kizui a khua/a vengin hausa te tungtawn aa kizuak 1500 ks a man CDMA 800 MHz simcard te tawh akizang thei ding Handset namte hi bangin kongsuak sak uhi. Hihte pen Yangon khuapi sung aa phone sai lianpi te aa phone mante ahihi. Amunmun tawh kizui in aman kibat loh na zong om kha thei dinghi. (soure; the voice)

Gam Sung Thuthang

Kawlgam Gamlutangpi’ Gam Alamsangte pahtawina Zolia khat in ngah

30 April, 2013Kawlgam Gambup Lutangpi (President) pa’ a sangpen pahtawina ahi Gam Alamsangte Pahtawina‘State Exellence Award’ pen Kawlgam thalkap kimawlna aa kihel Zolia (Chin numei) khat ahi Mai AungNgein in ngah hi cih thu pahtawina pia committee aa pawllutang huh U Thaung Thike in gen hi.Mai Aung Ngein pen Gambuplutangpi pa i kimawlna lam aa a

sangpen pahtawina piak ding geelna a om mi 168 pan a kitel khia ahi hi.Amah pen Zogam khanglam Mindat khuapi pan hi aa, 2002 kumin Yangon khuapi Kyiatkasan kimawlna phualpi ah tung aa, 2004 kumin gam aa ding

thalkap kimawlna ah panla in leitung thalkap kidemna te ah zong kidem ngei hi. Khamh (Gold medal) 26, Ngun 15 le Sumngo 11 , medal vekpi gawm 52 ngah ahih manin hih kimawlna lam ah a sangpen pahtawina angah ahi hi.

Tua bek hilo, Kawlgam Olympic Committee leh Kawlgam kimawlna lai siamte kipawlna piak kum khat sung a hoihpen kimawlna pahtawina zong 2 vei angah khin ahi hi.(source; the voice daily news, vol.1/no.20)

Tulai Kawlgam Vanman

Yangon a teng (Pa A Ngen Za Dal, TEO-Rtd) le Nu Dim Khan Niang te tapa Dr. Pau Sian Lian (Assistant Surgeon, Hakha General Hospital) le Tedim, Thuklai khua a teng Pa Lam Khan Mang (Head Master, BEPS-Rtd) le Nu Hau Khan Cing (Head Master, BEHS, Saizang) te tanu Lia Zam Cin Huai (Mid-wife, Falam General Hospital, 1st Yr, Geo) te in April 20, 2013

(Kiginni) in Ciimnuai Christian Fellowship, Hakha ah pumkhatsuahna nei uh hi.

Kalaymyo, Bogyoke Road a teng Prof. K am Za Mung (Proffessor/head- Rtd) le Nu Lian Man Cing te tapa khat bek neihsun Dr. Kam Hon Khai (M.B., B.S.) Mdy, Health Service Officer

(PSI/Kalay) le Tedim, Lailo khua a teng Pa Dominic Tual Za Thang le (Nu Madalena Cing Don Zam) te tanu lianpen Lia Agatha Niang Khawl Nuam (B.Sc. Bot) Bahaviour Change Facilitator (World Vision/Tedim) te in April 17, 2013 (Nilaini) in Kawlpi, Tahan AG biakinn ah pumkhatsuahna nei uh hi.

Mandalay Khuapi Mawtaw Saikel mante

Cycle minte

Anam Engine Power

Aman (Ks.)

Zongshen Cyclone 110CC 770,000New Anbo Zoke Soe (Melsia)

CZI125C125CC

530,000570,000

V Anbo Zoke SoeCZI

125CC125CC

480,000530,000

Suzuki Turbo paTurbo paTurbo pa

110 CC110CC110CC

960,000980,000850,000

Hero Anbo 125CC 550,000Click 2013 1950,000Yamaha japan made Peigol 2,000,000 – 5,500,000Sym Vietnam 110 cc

125 cc890,000 – 1,700,000

1,170,000 – 1,700,000

Zaw Kenbo nga-guhzoke soecziSuper wavecancncCity SportKhawngPYia (Lupek)

125 cc125 cc125 cc125 cc125 cc125 cc125 cc110 cc

575,000580,000605,000595,000605,000655,000610,000

480,000 – 565,000

Gullu Mual Inntekte thukimna a om ciang bek in kipan ding ciKawlpi, April 21 — A sawtlo aa kito ding Gullumual pen July kha sung in tawh ding vaihawnna a om hangin inntekte thukimna a om ciang bek in toding hi cih thu North Mining Investment Company pan thu nei U Lin Myint in hih company le gullu mual, uiphuk mual te a encik pawlte tawh aki muhna ah gen hi. “ Ko lam pan cileng July kha khawng ciang kipan nuam ung. Ahizong in letpadawng mual tungtawn aa thupianna hang in kumpi in hi bang vai hawmna khempeuh inntekte lumgkimna a om leh bek semthei ding ci ahih man in akhawl hi ung” ci-in gen hi. Hih company in Gullu mual tawh theih nading in Zogam thunei te le inntek te tawh nasep na hangin phattuam nading le sup nading thute aki kupsa uh ahihi. Ref: The Public Image V1, N3 April 26, 2013 Gullu Mual pan suang te a en Zolia khat. Marn: CNRWG

LuNGdAmNA KhAwK

Marn:Sia Thang Za Khual (Hakha)

Marn: Peter Khampu (CMedia)

Page 7: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 7 Dahna Khawk

Pi Dim Hau Ciin, Kum 78, Naulek Beh, khualui Tunzang, tulaitak a tenna Kawlpi in March 29, 3, 2013 ni in hong nusia a 30, 3, 2013 ni in kivui hi.

Nu Ciin Dim Niang, Kum 47, Naulak Beh, khualui Ngennung in, March 30, 2013 ni in Mandalay pan in hong nusia a, April 1, 2013 ni in Tedim khua ah kivui hi.

Pu Francis Gin Khan Langh, Kum 78, Songput beh, khualui Saizang in April 8, 2013 ni in Tedim pan in hong nusia a, April 10, 2013 ni in kivui hi.

Pu Gin Za Tuang, Kum 61, Songput Beh, Lailo khua in, April 4, 2013 ni in awmsung natna tawh hong nusia a April 8, 2013 ni in kivui hi.

Pu Kai Khan Dal (Talno aka Bahhungh), Kum 87, Thawmte, Tonzang khua in April 23, 2013 ni in hong nusia a April 25, 2013 ni in kivui hi.Thupuak: Sangpi le San Lun _Tedim

Nu Cing Khua Ciin Sezang khua Nu Cing Khua Ciin (Pa Zam Cin Kap' nu) in March 29, 2013 Friday nitak 3:00 in hong nusia hi. Thupuak: Rev. Lian Za Tuang EBC, Tulsa, USA

Pu Hil Kho Zam, Kum 74, Suante Beh, Khualui Luang el in April 15, 2013 ni in hong nusia hi.Thupuak: NK Khanno

Pa Kham Pian Khup PyiDawTar, Yangon a teng Pa Cin Za Khup leh Nu Ciin te ta pa 5 na Pa Kham Pian Khup (Kukik) in Malaysia pan in, gilpi damlohna tawh April 6,2013 zing lam nai 5 pawl in hong nusia hi.Thupuak: Tg. Zogam Mungno (Liasua)

Pu Zel Khaw Lian (Bu Zelman, kum 81)

Hong nusia sa (Nu Vung Khan Niang) a it pasal, Nu Niang Za Go (Yangon), Pa Kai Lian Khup (Tawmvei Singapore), Pa Vung Khan Sum (Kalay), Pa Mung Tung Nung (Tawmvei Singapore), Tg Suan Lian Khai (Tawmvei Singapore) te pianna pa, Pu Col. Khen Za Moong (Rtd) leh Pu Col. Pau Khan Thang (Rtd) te nau, "Zomi Nam Ni lam bang pak ding, lia leh taang i kim nam aw, Pupa' khangui bang i zop na, Dimtui tual tawh lawm san'g e."la phuak pa, Pu Zel Khaw Lian (Bu Zelman) Kum 81 in April 7, 2013 nitak nai 4:30 in a tenna Yangon inn pan in a it a tu/ta/u/nau leh it leh ngaih te a tawngtung in hong nusia hi.A mau tawh a dah khawm,Pa Khup Khawm Mung te innkuan Singapore

Siapi Pu Kam Khaw Pau April 9th, 2013 ni in Yangon, Victoria General Hospital pan in Siapi Pu Kam Khaw Pau, Sangsiapi, Khuadam khua, Kum 65 in hong nusia hi.A Zi Nu Cing Khan Ning le a tate 1. Nu Mary Hau Pian Cing, B.A; B.Th; M.A,a pasal Pa Nang Kam Piang2. Nu Dorcus Nian Khan Lun, LLB, a pasal Matthias Pau Mung ( Naulak ) 3. Lia Ruth Cing San Dim, B.Eco. (Zolia 2012) USA4. Tg. Samual Pau Sian Siam, B.A., (Final); Yangon Zomi Siamsin Secretary; CLCC Joint Secretary).Thupuak: Pau Sian Siam @ SiamteYangon

Pastor Pi Hau Khan Luan (Kum 69) Pastor Hau Khan Luan(May 10, 1944- April 8, 2013)Agape Zomi Baptist Church in April 8, 2013 ni in Yangon pan in hong nusia hi.Atu ta te,1.Thang Cin Khen (Ngeksih)2. Vial Hen Pau (Paupu @ Myo Thun) + Shanon Llewelyn - Canada(1) Kai Suan Lee Llewelyn (2) Luan Sian Shae Llewelyn 3. Siama Hau Za Cing (Cingno aka Myo Myo Chit) - Lecturer, Kengtung University)4. Ciin Lam Niang (Niangno aka Sandar Suan) + Ye Chan - USA5. Thang Cin Zam (Zampu aka Thun Thun Suan) + Theingyi Htun Than - USA(1) Dasia Luan HoihThupuak: Cinpu Zomi

Pu Cin Za Mung (Hatzaw, Kum 75) Yangon ateeng Pu Cin Za Mung, Hatzaw, Kum 75 in April 07, 2013 ni zingsang 5am pawlin hongnusia cih kiza hi. Pu Cin Za Mung pen Pi Man Ngaih Ciin ii pasal ahi hi. Azi Pi Man Ngaih Ciin le tateNu Cing Ngaih Sian te innkuan (USA)2) Rev Dong khan Mang te innkuan (Yangon)3) Nu Vung Ngaih Hau (Thai)4) Pa Thang Khua Khai (USA)

Nu Zam Thian CingKhuasak, Suantak beh in Malaysia pan in hong nusia ahih manin, April 02, 2013 ni in Klang Meru han ah kivui hi.Source: Zomi Social-Welfare Malaysia

Pa Langh Kap Thang (Tauleng, Kum 34) Pa Kap Do Pau (Tauleng) leh Nu Cing Ngaih Don (Lailo) te tapa, Nu Cing Ngaih Dim (Teeklui) i a it mahmah a Pasal, Pa Langh Kap Thang in, New Delhi, India gam pan in March 22, 2013 ni in lungtang natna tawh hong nusia hi. Sr: Zomi Daily

Pa Suang Za Lang (Lailo) Pa Suang Za Lang in Insein Zatopi, Yangon panin lungtang sihui khak natna tawh March 30, 2013 ni in hong nusia hi. Aluanghawm pen ama pianna Lailo khua dong ah kiciahpih hi cih thu kiza hi.Azi Nu Awi Sian Man (Tuimui khua) le a tate1.Pau Tuan Thang (Malaysia)2. Kham Sian Khai (Malaysia)3. Kham Khan Sian (Malaysia)4. Thawng Za Muan (Yangon)5. Thang Deih Piang (yangon)6. Dim Deih Lun - Thang Kap Lian (USA) Pa Suang Za Lang in Tedim EPC ah kum sawtpi a sep khit ciang Yangon, Hlaingthar EPC zum ah 2011 kumin piang ahi hi.Thupuak: Suanmang, Yangon

Pa Pau Khan Khai, Kum 49, Mandalay ခ်ငး္ေတာငတ္နး္ ဂတိမ္ ွဴ း၊ Gual Nam beh in April 26, 2013 ni in Mandalay pan in hong nusia a April 27, 2013 ni in kivui hi.Azi Nu Niang Ngaih Lun le atate,1) Tg Kham Khen Thang (BSc., Chemistry, 1st yr)2) Tg Pau Kim Sing (BSc., Physics, 1st yr)3) Lia Vung Ngaih Lian (Tan 9, BEHS 10, Mdy)Thupuak: NK Khanno

Nu Gin Sian Ning, Kum 55Tonzag gam, Lungel khua, Mate beh, Pa Dai Khaw Nang i Zi in April 11, 2013 ni in Mandalay pan in hong nusia a April 12, 2013 ni in kivui hi.Thupuak: Sia Muangpi_Mandalay

Tg Cin Lam Sing (Laitui, kum 23)Laitui khua, Pa Vungh Khaw Mang (Gualnam beh) leh Nu Cing Za Man te tapa neu pen, Nu Dim San Niang (Madalay), Nu Cing Khan Nuam (Kalaymyo), Tg. Lang Lian Khup (Malaysia), Pa Gin Khen Thang (Aus), Pa Do Za Mung (US), Nu Bia Lun Cing (Malaysia), Lia Ciang Suan Muan (Tedim), Lia Thang Sian Dim (Tedim)te nau Tg Cin Lam Sing in 20th April, 2013 ni in Malaysia pan in hong nusia hi. Thupuak: Zomi Genvai Kipawlna - Malaysia

Pastor Cin Sian Mung PhailengPhaileng Tuiphum Pawipi te Pastor Cin Sian Mung in India Mizoram, Lunglei District ah April 16, 2013 ni in hongnusia hi. Pastor pa pen ZICC vaihawmna tawh Maymyo ah April 28 ni akipan May 06 nidong akibawlding Pastor Retreat painuamlua ahih manin, alamsapding leh sum zattawmding in India gamah sum thalawh in apai na pan in a giahna ah zanin singkungpuk khatin na delhkha ahih manin hong nusia ahi hi.Pastor pa in inn ah anutsiat ahi azi leh a tate 4 omlai ahih manin, tuate ading in thungetna ah phawkciat ni.Thuphuak adahpih,Do Khan Tuang

Luttheran Theological Seminary, Hong Kong

Ref: www.zomidaily.com,

Zomi te pen Nopna-Dahna a thupi ngaihsut minam te i hihna, laisim nulepa te hong ngaihsut piakna te tawh kizui in,

Gam sung gam pua pan hong nusia Zomi nu le pa, sanggam u le nau te thu te, ahi thei zahzah kaikhawm in kong suak sak uh hi.

I it i ngaih hong nusia a om leh [email protected] email ah thu kipuak thei hi.

— Zingsol tanute

Page 8: Zingsol May 2013 (Light File)

8 Vol 15. No 4May 2013

Khuahun (weather) et kholhna le genkholhna te hoihtak hungaih huai

Guah masa a zuk hun ahi April 25 ni pan May 15 ni sung teng in huihpi guahpi piang ngei zel ahih manin hih ni sungte ah khuahun etkholhna te hoih tak hu-ngaih huai hi

ci –in khua hun tawh kisai thukansiam U Htun Lwin in April 19 ni in gen hi.“Tuk sung in guahpi zyu lo hi. Khal sung teng in huihpi guahpi hong piang thei zaw hi. Huihpi guahpi tawh kisai in April kha bei kuan le May kha 15 sung teng khua hun etkholhna te hungaih huai hi. Hih hun sung ah hong piang thei hi. Piang le zong Kawlgam sung hong nawk thei hi. A hih hang bel a tawntungin hong nawk hi sam lo hi. Tu ciangciang bel hong nawk ding maw nawklo ding cih et kholhna om nai kei” ci in gen behlai hi.Tu laitak khua hun en le hang Kawlgam bup phial ii tungah myeimual te om hi. Myei te mualbangin om leh kekkia, van-ging, gialkia, guahtai zyu, huihpi tawh kithuah thei hi ci-in zong gen lai hi.Hi bang aa myeite (cloud) mualbangin a om na ahang thu om in Bengala tuipi pan tui khute, Kawlgam i nitumna leilu pam pan hong nung huih votte tawh kigawm in nitumna lam huih honglutna le tua tuipi kim a khua hunte hong lutna hang in tulaitak Kawlgam ah khua hun aman lo hi ci in U Htun Lwin in gen hi.A diakdiak in nitumna leilulam ah huih khauh zaw ahih man in Kawlgam leilu lam ahi Zogam, Magwe, Sagaing, Mandalay le Kachin gamte ah myeimualte tam hi ci-in gen hi.

YANGON KHUAPI MAWBI AH SUM 5000 KS. DAL (khem) TUH KIMAN

22 April, 2013 nitak lam nai 3pm in ah Mawbi A g r ic u lt u r a l B a n k (lokhawhgankhawi na bank) ah sumleitawi pia Daw Khinkhin Soe (kum 47) i piak sum tul 5 laidal te a tuh hi ding in ki-um mawh aa palik lampan Bo Kyaw Tan Naing le apawlte sittel na bawl uhi cih thu kiza hi. Daw Khinkhin Soe i genna ah a beisa April 19 ni-in a neihsa bawngtal nihte pasal nih in a leina pan in a ngah sumdal hi ci hi. Tua sumte tawh bank ah leibat a pia hi aa, a ma kiang ah tul 5 dal 68 bang om lai hi ci’n gen hi. A sittel palik khat in “tua sumtul 5 dal pen kei ip sung aa om tul 5 dal tawh ka et kak ciang kibang hi. A numbat kibang kihel ahih ciangaa sum tuh a hih lam aki thei hi” ci hi. Tua hi aa sumdal a tuh a

kem ahi Daw Khinkhin Soe pen Taikkyi palik zum in mawhna pohmah 489-B/489-C tawh thu a bawl laitak uh ahi hi cih thu kiza hi. Hi bang mah zong April 12th ni-in Kachin gam, Myitkyina khuapi ShinShin Hotel ah Sen gammi 2 le Kawlgam mi 2 sum tul 5 dal tuh sang 270 Ks. le License neilo motor khat tawh, March 8 ni Myitkyina KyunPyintha veng ah cycle lei mithum tungpan in zong tul 5 dal tuh dal 248 tawh kiman hi. Hih thu zui in Nagaa Hotel ah a tung Sen gammi 3 te tul 5 dal tuh sang 49Ks. tawh kiman hi cih thu kithei hi.(source; shwenaingganthit dialy newspaper, no.020, the voice daily vol.1, no.14)

A ZAWNGKHAL GAMKE TE WORLD FOOD PROGRAME (WFP) PAN HUHNA PIA DING

24 April, 2013 Kawlgam tualsuakmi te teenna a zawngkhal khuanote ah nekledawn zawngkhalna, pilna lam, le mimal siamna khantohna ding sangte le khua khantohna ding cih nasepna te sep zawh na dingin ah WFP in US dollar Awn 167.69 huhna pia ding hi cih thu Kawlgam gamgi vaisai Mangpi zum pan gen hi cih thu kiza hi. “Kum 3 sung geelna (planning) tawh kisem ding hi. Antang tawh huhna, motor lam, tuilam

tawh sak ding le naupaai

nupi te thaza pia ding cih bang te sep ding in geelna om hi. Khua kimlepam khantohna ding zong sem ding hi” ci’n gamgi vaisai mangpi zum pan zum nasem khat in gen hi.

2013 pan 2015 sung Kawlgam gamgi vaisai mangpi zum le WFP te kikop in sem ding hi ci hi. Kachin gamke, Zo (Chin) gamke, Rakhine gamke, Shan gamke, Kayin gamke, Mon gamke, Magwe, Thanintari gam cih te kihel hi cih thu kiza hi. (source; shwenaingganthit dialy newspaper, no.020)

Zomi te thu Kawllai tawh nasim nop leh www.chinworld.info ah kisim thei hi.

Tulai Kawlgam khuahun pen manlang mahmah hi. Kawlgam makai uliante in gam le mipi aa ding cih alim gen mah bangun tangpitangta te zatkim theih ding, a ki ummawh ngamlo 1500ks. man simcard te hawmkhia uh. Democracy lam ah kihei a pai laitak, gamkhangto te

khihna te damdam in hong kiphel ta, gamdang huhna te hong kipia ziahziah, Leitung Shwe man kiam na huhau in Kawlgam shwe man zong kiam. Nidang aa innsung ah a kikhum Daw AungSanSuhKyi zong leitung kimvel keei ta, Kawlgam kikhel na ah makai pi aa hong kitheihpih U TheinSein le Daw Suh te leitung minphatnate ngah ciat uh cih kawmkal ah sum tul 5 dal a tuh lang sese.. — Akaihawm NK Khanno & EL Suumpi

CdmA 800 mhZ SImCArd Te KhA 3 KIZOm IN ZuAKLAI dING

Kyat 1500 man CDMA 800 MHz simcard Awn 1 (1,000,000) hawmkhiat ding geelna om hi aa kha 3 kizom in zuaklai ding cih thu Kawlgam kizopna zum (Myanmar Post & Telecommunication) pan kiza hi. “Mai kha lam ah zong CDMA 800 simcard te mah kizuak lai ding hi.” ci’n Mobile Engineer ukpa U HtiWin in gen hi. 1500Ks. a man CDMA 800 te a kizuak hangin line a kingahlohna munte ah WCDMA simcard te zuak hi cih thu kiza hi. (source; Bi weekly Eleven no4, vol6)Simcard te 1500Ks. ahih hang mansuah,aa leh 20000ks pia kha ding24 April 2013 kyat 1500 tawh a kizuak simcard te mansuah aa i nget kik leh sum tul 20 (20,000) pia kha

ding hi cih thu Kawlgam thukizaksakna zum pan kiza hi. “simcard mansuah aa i ngetkik nop aa leh sum tul 20 pia ding cih pen kikhel na omlo hi. CDMA 800 MHz te zong hi bang

dan mah hi. A kisia ahih aa leh bel sum bangmah bei lo in ki ngen kik thei hi”ci’n Kawlgam kizopna zum pan mobile engineer ukpa in gen hi.Tu laitak in mobile phone

len kitam ta aa, phone mansuah, kiguk sak cih thu te piang zel hi cihthu mipi te tung pan kithei hi.(source; Bi weekly Eleven no4, vol6)

Kawl kumthak khit ah Shwe (gold) man tul 50Ks. bang kiam

18 April 2013Kawl tuibuah pawi ma in shwe (akhauh) pekkhat khai pen 740,000Ks tawh a man kikhak hi napi in tuibuah pawi ven khit Kawl kumthak ah tul 50ks.bang kiam hi cih thu kiza hi. 10 April in leitung shwe 1 oz (1 ounce = 12 grams) pen dollar 1785 hi aa, 18 April ciangin 1 oz pen US dollar 1394 ah kiamsuk hi. Kawlgam ah April 18 ni mah in zong pekkhak khai pen 692,500ks. tawh pia hi cih thu kiza hi. Tuibuah pawi sung teng Leitung shwe mante a kiat deudeu na hangin zong Kawlgam shwe man zong a kiam hi ci hi.American kumpi te’n sumlom pawm na kiamsak theihna ding in shwe tawn leina pan khawlding cih thulan na, Cyprus sumlom hamsatna zunphat na dingin in shwe kholsate Euro sum awn tampi man zuakkhiat ding geelna cihte hangin leitung shwe man a kiam hi ci’n April 18 ni’n Reuters thu kizaksakna in gen hi. (source; the voice weekly, vol.9, no. 15)

Page 9: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 9

TiMe Magazine in kuM sawMlOM khaT sungah ThuneiPen dingin daw aung san suh kyi Teel

A merican gam bulphuh aa leitung ah lainasep lam aminthang khat ahi Time

Magazine in a beisa kum 10 sungah thuneipen teelna ding online panin dottel na khat a bawlna ah NLD pawllutang Daw AungSanSuhKyi in me tampi tak tawh ngah hi ci’n Times magazine ten pulakkhia uhi. Hih dottel na ah a tawpna thuap ah Pop lasa siam Lady Gaga le Daw AungSan SuhKyi te a tungtuang uh le Lady Gaga in deihtelna me (Vote) 39% le Daw Aungsansuhkyi in 61% ngah hi cih thu kiza hi.April kha kipat aa Time Magazine in online panin a dottel uh hi aa, tua mun ah

US kumpi Obama le zi Michell Obama, presenter minthang Oprah Winfrey, facebook phuankhiapa Mark Zukerberg cihte zong kihel hi ci hi. Hih thu tawh kisai in Gamlutang U Thein Sein tangin Tangpi thukizaksakna a sem, U YeThut in “ Daw Aung San Suh Kyi pen democracy kikhel na ah limpha khat hi aa i vekpi in i angtan pih ding a kisap mah bangin i gam kilam na ah i vekpi vaipuak te i zawh ciatding kisam hi” ci’n facebook laimai ah gelh hi. (sr; biweekly eleven no 4., vol.6)

kawlgaM gaMluTang u Theinsein in In PursuIt of Peace MinPhaTna ngah

K awlgam Gamlutang U Theinsein pen International Crisis Group in In Pursuit of Peace cih minphatna pen 22 April in American gam Newyork khuapi ah nitak angtanpihna ankuang um khopna tawh pia uh hi cih thu kiza hi.Hih minphatna piakna ah gamlutang U Theinsein in video pan thugen na nei aa “Hih minphatna ka ngahna in ko Kawlgam mipi te khutkilen in a suakta democracy gamthak ah kituak takin ka pai hang uh ahi hi. Kawlgam tangpitangta te tangin hih minphatna angah ka hi hi. Kei tawh khut kilen aa a paite, democracy aa ding khutkilen aa ka tonkhoppihte khempeuh tawh hih minphatna kisai hi cih kong theisak nuam hi” ci’n gen hi.“Kilemna omlo pi’n democracy

kilam thei lo aa, democracy lam lo pi’n kilemna kibawl thei lo hi. Democracy vai ah lametna thak tawh Kawlgam hong en te zong kong muak hi. Democracy cih ngaihsutna bek hi lo aa a zung hoihtak in hong kha in a kipna ding. Democracy hongpiak suahtakna, ngahtheihthute ah zong muhna zaitak tawh sep ding ahi hi. Kawlgam i democracy lamah kikhelna lamsaupi ah Kawlgam mite tawh naitak in nong omkhopna ding un zong ka lamen hi” ci’n gamlutang U Thein Sein in gen hi.Hih International Crisis Group i minphatna piakna le angtanpihna nitaak ankuang umkhopna pen kikhelna piangsak muhna azai makaile kilemlohnate a vengsak, leitung deihna bangin na a sem thuneite, kizopna diplomacy le tangpi

policy tepan micitak te aa ding angtanpihna hunpha khat ahi hi ci’n ICG in gen hi.Hih ICG minphatna piakna pawipi pen a (8)veina hi ta hi. Hi minphatna a ngah ngeite ah US Gamlutang lui William Jefferson, Clinton le George H. W. Bush, Nobel Kilemna angah Martti Ahtisaari le Ellen Johnson Sirleaf cihte kihel uhi.(sr; biweekly eleven no 4., vol.6)

Kawlgam tung ah galvan zuakna lohsiah a dang sum-bawlna kikhihnate E.U in phelta

Kawlgam tung ah galvan zuakding simloh a dang sumbawlna khaktanna le kikhihnate E.U in phelta cihthu 22 April aa kibawl kikupkhopna panin genkhia uhi. E.U in Kawlgam tung ah kikhihna te phelna in Kawlgam i democracy lam kikhelna te theihpihna piakna hi ci hi. Ahih hangin galvan lam zuak ding pen khaktan lai uh ahi hi. A khatvei na kiphelna pen January kha in pia uh aa tua ah Kawlgam kumpipa le kumpi lam makaite khualzintheihna visa khaktanna pan phelkhia uh ahi hi. (sr; biweekly eleven no 4., vol.6)

Sen Communist Party i sapna tawh kizui in NLD makai te Sen gam ah paidingYangon, April 23Sen communist party i sapna tawh kizui in National League for Democracy (NLD) makaite Sengam ah zinding hi cih thu Mr. Shong Ye Win in ah gen hi. Kawlgam ading Sengam te Palaipi (embassador) Mr Yan Po Lan le NLD pawllutang Daw Aung San Suh Kyi te Daw Suh inn ah April 22 ni in ki muhna pan hih thu hong piang ahi hi.“Mai kha sung in Sen communist party i hong sapna hangin Sen gam pai mah nung. Zan ni in embrassor thak tawh Daw Su a ki muhna uh ah NLD le Sen communist party te nasepkhop ding in thukim uhi.” ci-in gen beh lai hi. Sen communist party i sapna pen gamnih kizopna a khantoh nading le Asia gam ciatciat kipumkhat nading cih thu nih kihel hi ci hi.(Source; Lu Htuh Pong Yeik)

Daw Aung San Su Kyi Mongolia gam ah pai

Yangon, April 24Japan khualzinna pan hong tungkhit ciang in NLD pawllutang Daw Aung San Su Kyi pen Sen gam le Russia gam kikal aa om Mongolia gam ah kal khat sung zin cih thu kiza hi.Mongolia gamlutang Tsakhiagiin Elbegdorjo i sapna hang in a pai hi aa April 27 ciang Kawlgam pan dingkhia hi. Hih khualzinna ah Mongolia gam i gamlutang le Daw Aung San Su Kyi te in Mongolia le Kawlgam i suahtakna lampite le

thusinna (Road to Freedom and Lessons learned) thute gending uhi ci hi.Hih khualzinna ah NLD pawllutang Daw Aung San Su Kyi i kha khat sung ah a nih vei na leilu lam akhualzinna ahihi. Daw Aung San Su Kyi pen 2012 kum sung in Nitumna lam gamte ahi Britain, Norway, Ireland, French, Switzerland, American , Thai le India gamte ah zin in 2013 kum sung in South Korea le Japan gam te ah hawh khin hi.

Mandalay ah inn 200 val MeikangTuM April 12, 2013 ni zingsangtung lamin Mandalay khuasung Township nih ah inn 200 val kaang tum cih thu kiza hi. Meikatna munte pen Chan Mya Thazi Township leh Pyi Kyi Ta Kone Township sungah hi a asi aliamgawp kuamah omlo cih kiza hi. Innkang tepen atamzaw Gua le Sing vive tawh akilam ahih manin, innkhat akatkhit ciangin adangkhat kilawhto mengmeng in inn 200 val akangtumziau ci hi.Sr:www.zomidaily.com

Page 10: Zingsol May 2013 (Light File)

10 Vol 15. No 4May 2013Leitung Thuthang

UN ah Malala in thugendingPakistan, April 20Numiete pilna sinna ding a hanciamna hang aa Taliban te in thautawh a kap uh Pakistan numeino Malala Yousafzai in a ma i kum 16 cinna pawi ciang New York khuapi ah thugen ding hi ci-in Mangkang mangputalukpilui Gordon Brown in a zumkhan sung pan gen khia hi.Malala in UN ah July 12 ni in thugen ding hi ci-in UN leitungbup pilna tawh kisai thunei ahi Gordon Brown in gen khia hi.Malala thugenna ah khangno 4000 kim bang kah ding in ki lam-en hi. A ma i tangthu a kigelh laibu zong tu kumbei lam ciang kihawmkhia ta ding hi ci-in ki gen hi.

Venezuela gam Kumpi ding in Nicolas Marduro in ngahKarakat, April 18.

Venezuela mipi kiteelna (CNE) in a beisa nipini in kumpi ding akidempih Henrique Capriles Radonski i gamtat hoihloh golhguk la in a kimawhsakna

huhau in gualzawhna a ngah Nicolás Maduro pen Venezuela gam i kumpi (2013 pan 2019) sung a semding in zanni in mipitung ah kitaangko khia ta hi. Venezuela gam i kumpi thuneite, uliante le media te a kihelna pawipi khat ah akihel CNE i pawlutang Lucyna in Venezuela gam i kumpi dingin Nicolás Maduro a hih lam phulakkhia hi ci-in Senhua thukizaksakna pan genkhia uhi.

Parague Gamlutang kiteelna ah mihau Horacio Cartes in zo

Parague gamlutang kiteelna ah akihel Colorado party pan mihau Horacio Cartes inzo hi ci-in kiteelna tawh kisai thu neite in April 21 ni in gen uhi. Korts pen nung kum in gamlutang Lugo i el na athuak khit teh tu in Parague i gamvai haksatna le zawnna abei nading in a nawk ding ahihi. Za le khantheih tuamtuam bawlna set anei Parague FC i bot khat ahi Korts pen 2009 kum in gamvailam ah alut pan ahihi. Kum 58 apha Korts pen Parague gamlutang thak kum nga sung a sem ding in August kha 15 ni pan kipan in semta ding hi. Ref: No. 4, Vol 6, April 26, 2013 Weekly 11.

Britain ah ahaupen Russia te London, April 22— Britain gam pan kihawm Sunday Times thukizakna ah mangkang mihau pen mi 1000 khat lak ah Russia mihau pi Alisher Usmanov's in nambat khat mihau pen hi ci-in BBC ah phulakkhia hi.Arsenal FC i share 30% nei in Russia Metalloinvest bawlna anei kum 59 a pha Alisher Usmanov's i hauhna pen pound 13.3 billion tawh mangkang gam Iceland (Tuikhal Gam) ah nambat khatna in ki ciamteh hi.

Syria galkapte in damascus ah numei le naupang kigawm mi 85 val that

Syria kumpi galkapte le gamlutang(president) Bashar al-assad tung aa akiciam galkapte in ninga sung kido na sung ah Damascus aa om numei le naupang ki hel vekpi gawm mihing 85 that lum hi cih thu April 21 ni in thukitangko nate ah ki suaksak hi.Jdeidet al-Fadel ah mi a honpi in akithah nathu a langpang te in agen hang in kipsakna om nai lo hi.A beisa kum nih la in gam sung gamlum na hang in Syria kumpi thunei te in gam sung aa om media pawl khat khawlsak hi. Alangpang te khat a hi Revolution Leadershiip Council pan thunei khat in a kithat mi a tawmpen 250 val hi ci-in gen hi. Akithat mite anai pan akikap lum vive ahih hangin galkapte veve in cing a ahihman in marn zaih ding haksa hi ci hi.Assad in migilo 270 kim aom na mun khauhpai tak a do ahi hi. Gulani in lampi tungah a luang 98 mu in 86 pen ahi thei bang aa kilam zatui piakna te pan liam in alup lai tak aa kithat hi ci-in gen hi.

Pakistan palikte in kumpilui Pervez Musharraf manPakistan, April 20Pakistan palikte in kumpilui ahi Pervez Musharraf man uhi ci-in April 19 ni in thukizakna te ah suak hi. Khuahuam thukhenzum(District Court) pan thukhenmangkhat in Musharraf pen a omna inn ah ninih sung khumcip ding in thuhkhen masa phot hi.2007 kum march kha sung thukhenmangte a omna inn uh ah khumcip ding hanciam ahihman in thukhenzum in tu in Musharraf mat dingin April 18 ni in thu a piak a hihi.Musharraf pen gampua ah kum tampi a om khitteh hongtung ding khasung aa kiteelna ah a ma i party a hi All Pakistan Muslim League (APML) a makaihding in march kha sung in Pakistan ah hong ciah kik a hihi. Ahih zongin tu kha kipah lamin kiteelna ah alut nading aa asiauhna a meekhuang luina mun li ah kideih lo khin hi.

Bangaladesh lutdaw pawllutang pen Gamlutang (President) ding in kiteelBangaladesh lutdaw pawllutang Abdul Hamid pen gam i gamlutang dingin April 22 ni in nialna om vet lo in kiteel hi ci-in kumpi lampan ki tangko hi.Mai kum ciang kiteelna kibawl ding hi a a dai lo Bangaladesh gam ah Gamlutang pen a thupi mahmah za khat ahihi. Gamlutang Zillur Rahman in March kha 20 ni in khang ham natna tawh Singapore ah hong nusiat zawh ciang thunei Bangaladesh nationalist party i muan le saun pi ahi kum 69 apha Hamid in gamlutang ding in a teel ahihi.

Leitung khanghamsemsem na tawh kizui in natna thak H7N9 Sen gam pan hong kipan hi. Leitung mungte kihawi in zinte zong ling hi. Hunte kikhel in Venezuela le Bangaladesh in kumpi thak nei hi. Hi mah taleh North Korea le South Korea te kilem nading kikupding lemzo nai lo hi. Kum thum val bang a cing khin Syria gamsung buaina kizom toto lai… Leitung ah ahoih a bawl le asia a bawl na’h om aa leilu nihsuahna lampan Russia mihau Alisher

in mangkang mihau lak ah nambat khatna ahih sam hang in nitumna lam American, Boston Marathon pawipi ah Bomb ki puak kham sak sese… Hi bang teng kawm kal ah UN aa thugen ding numei no Malala…

by Peter Tg En Lam Suum & Tg Nang Khan Lian

Page 11: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 11

us bOsTOn MaraThOn PawiPi aa bOMb PuakkhaM sak aa ki uM MawhTe kiManzO

Washington, April 20.American gam Boston khuapi ah a beisa kal khat lai aa kibawl Marathon kidemna ah bomb puakkhapna tawh kizui in a ki um mawh a khat zawpa pen Watertown khuapi ah April 19 ni in man hi ci-in Reuters thuthangkan pawl pan ki za hi.Kum 19 a pha DzhokarTsarnaev pen Watertown khuapi aa lo lai khat ah um cih uh aatua pan palikte le FBI te kapna hangin kituk in kum 26 a pha a u pa TamerlanTsarnaev

nangawn hunkhia man lo in a suahtak nading in ataisuak hi. Franklin lampi, inn nambat 67 i nung lam, mi om nading aa kikhoih pi 22 a sau motor sung ah a lut hi.Tua inn pan Henberry a kici khatzatep ding in a pusuah leh mu a hih man in palikte phone hong set in tua pan palikte in man zo hi ung ci-in Boston palik bu khat in gen hi. DzhokarTsarnaev pen tulaitak in zato pi ah zato kilumsak hi cihthukiza hi.Ref: No.21, Vol. 349, YadanaponNewspaper.

American Texas gamke sung ah Ekleizabawlna puakkhamTexas, April 18. — American gam, Texas ah ekleiza bawlna khat zanni nitak lam in puakkham in a tawmpen mi 15 sipah in mi 170 val liam hi ci-in Senhue thukizakna pan kiphulak hi.Ref: No.21, Vol. 347, Yadanapon Newspaper.

Leitung Thuthang

North Korea in Nuclear thautang lawn zo kenteh ci-in Obama in gen Washington, April 18 American kumpi Barack Obama in North Korea in Nuclear thautang lawn zo nailo ding hi ci-in genkhia hi. American media ahi NBC le Obama te i kiholimna ah North Korea in Nuclear thautang lawt ding vai tawh kisai NBC i dotna tawh kizui in Obama in tu ciangciang ka kantelna uh tawh kizui in North Korea in hibang in lawn zo nailo ding hi ci-in genkhia hi. Korea tuikulh i kithukhauhna te a kiamloh hang in North Korea ilauthawnna te hongpiang takpi lo ahihman in kikupna khat hong piang thei ding ahihman in hoih lam manawh hi ci-in Senhue thukizakna pan genkhia uhi.

Nuclear galvan anei gam in akiciapteh nading in North Korea in gen leuleuSoul, April 22Nuclear galvan anei gam in akiciapteh nading in North Korea in April 23 ni in ngen leuleu aa hih pen American tawh kikupna khatpeuh neih ma aa akisam khat hi ci-in gen hi.Kikupna khat peuh kipat ma in Nuclear galvante le thutangpi te nusia nung ci-in North Korea in atangko nading in American i ngetna pen a sanzawh kilkel loh na pen North korea i neih Rudawng Shin Mon thukizakna ah gelh khia uhi.Kikupna khat peuhpeuh pen Nuclear nei gamte bek kikup ding hi ci-in zong gen lai hi.North Korea pen nuclear galvan nei in cikmah hun ciang in ciamteh ngei kei nung ci-in American in siang tak in gen hi. North Korea in nuclear galvan a sep nawnloh nading anget mah bang in North Korea in zong amau tung aa kikhat tan nate a hon nading le South Korea tawh galvai a sin nate uh a khawl nading in ngen hi.Korea tuikulh ah North Korea i galvai

lauthawn nate hangin kha khat sung ki khauh mahmah uh aa Washington, Soul le Puo Yam te kikal ah kikupna apian zawh nading lam-et na zong om hi. Ahi zong in kikupna akipat ma in a lang nih un a nget kholh nate uh ki nial tuak uhi.

Lauthawnna te nungah kikup nading North Korea in ngenSoul, April 20North Korea in Souht Korea le American gamte tawh kikupkhopna nei ding in April 18 ni in ngen uhi. Ahi zong in American le South Korea te in hi banga a zawt bawlna te a nial hangin a lungsim uh tawm bang khiam zaw deuh in teh ci-in pawlkhat in gen hi.UN i khak tan nate a hon theih nading le South Korea le American te kipawl in gal sinna a neih nate a tawpsiang nading cihte aa kipan North Korea galkapte i ngetna te nong ngaih uh leh kikupkhopna bawl ding ci-in gen hi.North Korea in hi bang aa ngetna pen khiatna aneihloh lam le a telzawhloh lam South Korea Mangzum pan in thu nei Cho Tai Jan in thukan te kiang ah gen hi. American gamdang mangpu John Kerry in North Korea i ngetna te nial hi.Ahizongin April 18 ni in North Korea in a mau i Nuclear galvan te nusiat nading kikup ding vai a om loh lam zong gen beh lai hi.Ref: No.28, Vol.8, Weekly Eleven.

h7n9 naTna lungnOTe Mihing Pan Mihing kilawhna OM/OMlO Cih a siaMTen a siT laiTakSengam, April 20.Ak nattun natna thak a hi H7N9 pen mihing pan mihing kilawh maw /kilawh lo cih pen UN cidamna lam pan mipil te in a sittel laitak uhi.Shanghai aa om inn kuan khat sung ah mikhat sang a tam zaw in natna vei in tua inn kuan pan in a dang inkuan te zong natbeh hi cih ki mu khia hi. Hih pen mipan a kilawh sawn maw (akl) ak pan maw cih pen a ki kantel laitak a hihi. Sen gam ah a beisa kal thum lai in hih natna H7N9 ki mu khia in hih nantna hang in mi 17 si in mi 70 kim bang in natna vei lai hi. Hih tawh ki sai in a kantel ding in gamdang pan mipil 15 te Beijing le Shanghai ah pai uhi.H7N9 lungno i bulpi a kitheih masiah Sen

kumpi in hih natna tawh kisai bang ci vanhiam cih pen leitung bup in a et cik laitak ahihi.

sengaM siChuan gaMke zinling Mi 150 val siSengam, April 20.April 20 ni in Sen gam nitumna lam Sichuan gamke ah a khauhna 6.6 (Richter Scale) tawh ling in mi 156 valsi in mi 5500 valliam hi ci-in Sen gam aa TV ah kiphulak hi.Hih zinlingna pen 2008 kumlai in mi 70000 kim a sihna pen a suuk penpen in ki gen hi.Ref: No.28, Vol.8, Weekly Eleven.

nOrTh kOrea Te nuClear kiMawlna kOi laM ah?

Page 12: Zingsol May 2013 (Light File)

12 Vol 15. No 4May 2013Nute’Ni

A khangto minamte in pianna Nute zaktakin thupi sim ciat uh hi. Sente le Kawlte bangin pasian zahin zahtakin bia uh hi. Leitungah Nute’ ni taktak hong piankhiatna

pen a nu a itluat manin pasal zong nei lo-in, a nu a sih dong a kem Anna Jarvis hanciamna hi ci-in kiciamteh hi. Anna in a nu’ sih (1905) khit ciangin nute’ thupina phawk phapha hi. Nute’ ni neih ding hanciam hi. 1908 kum ciangin a pawlpi in thukimpihin Nute’ ni bawl uh hi. Hih thu hoih kisa-in pawlpi sung bek hi lo, US gam sungah hong kizel henhan hi. 1914 kum ciangin US President Woodrow Wilson in gambup a bawl dingin kipsakna thu tangko khia hi. Hi ci bangin leitung ah Nute’ ni hong kizel hi. Mimal kim kihel theihna Nute ni- bawlzia ding ka ngaihsutsut ciangin:

Nute’ ni Kam tawh bawl dih ni. “Pasian aw! hih bang Nu nong piak ka lungdam ci-in kam tawh pulak ni. Tua khit ciangin, “Nu aw, hong it ing. Nu aw, hong maisak in, Nu aw, ka lungdam.” cih kammalte cilbawl lo-in pulak khia ciat ni. Zomite pen “Hong it ing” a kici dakdakte hi khol lo hi hang. Ahih hangin khangthak hun ah, ngeina thak suaksak ni.

La sasiamte la phuaksiamte in la tawh pahtawi ni. Biakinn ah le innkuan kikhopna ah nute pahtawina thu gen ni. Khualgam a omte in phone tawh hopih ni. Naupang a pauthei cilte in nu nu, pa pa a cih theih lai a, nu le pa a lungdam zahin nute lungdam mahmah uh hi. Nute lungdamna in tate a dingin thupha ahi hi. Nu tawh a om khawmte in hong it ing i cih khit ciang, i nu biang nam dih ni. Lungdamna khitui mualtuang pelmawh ding hi. Nute tungah i itna, i lungdamna muhtheih gamtatna khat teitei tawh pulak hamtang ni. Nu tawh a omkhawm lo tate in email khak dih ni. Lai khak ni. A sihkhit cianga email le laikhakte nute in za thei nawn lo uh hi.

Neihna tawh kizui-in letsong pia ni. Neuno khat ahi zongin lungdam mahmah uh hi. Mangngilh lo-in gengen uh hi. Nute ?a dam sungin i piak theihte suangmanpha sangin manpha zaw a, a om nawn loh ciangin bangmah kipia thei nawn lo hi. Nute tungah i lungdamna i kamin gen khin zo ngei lo ding hi. I neihsa in lak khin zo ngei lo ding hi. A taktak in nute in i kamsiam hong lamen masa lo hi. I letsong lunggulh masa lo hi. Muanhuai tak a i nuntak ding hong ngak gige hi. A khanggui a zom ding ihih lam phawk gige uh hi. A kum uh tam deuhdeuh tate tungah hong kinga deuhdeuh uh hi. Tua ahih manin i nuntakna tawh nute tungah lungdam ko ni.

Nute’ theihin hi ta leh a theih loh in hi ta leh,Nute’ muhin hi ta leh a muh loh in hi ta leh,Nute’ dam lai hi ta leh a sih khit ciang hi ta leh,Nute’ tawh i om khop ciang hi ta leh i kigamlat ciang hi ta lehNute’ lunggimsak ding nuntakziate pelin,Nute’ lungkimsak ding nuntakziate nei-in,Sih dong nuntak sawm ciat ni.Tua ciang bek in a sang penpen in Nu aw hong it mahmah ing a cici i hi ding hi.

Tua hi leh i nute lungmuang ding hi. Koikoi ah i tung zongin a tawldam ding hi. A sih ciang nangawn in lungkim takin leitung nusia ding hi. Pianna nu nei nawn lote in zong thuman le citak in nungta-gamta le hang i nu’ kha siangtho a omna pan nuihmaisa-in thupha hong pia ding hi. Hih a tunga thuthum teng lungngai kawm-in 2013 NUTE NI zang khawm ni.

Nute itna tawh,Rev. Khoi Lam Thang General SecretaryBible Society of Myanmar

www.fgatulsa.com pan a ki la hi. 2013 tawh kituak ding in ki endik pha hi. — Editor

Nu aw… Nang Kiang

Ka neu lai-in, ka nu’thu hilh Bengong lua ee, ka zak tha dah Ci-in leh tai, ka bil hum ngei Hai lua mah si’ng.Ka neu lai-in, ka nu’n it tuam Ka sanggam om, kei hong it kei Ci-in nuak san, ka kha sia ngei Hai lua mah si’ng.Ka neu lai-in, ka nu ciil lua Niik ten puan silh, a khum a ngal, hong pia nuam kei Ci-in ngaih sun, nuntak haksat ka theih pih kei Hai lua mah si’ng.Tuu in, Nu aw… Na vontawi te, sim le mal ah Ki theh thang in, nang kia khat tang Lungleng khua ngai’n, om ni teh maw…Na thu mang lo, kei na ta hai Tuu in na tongdam ngai nuam Na khaliim hong bel ding in Na anglum hong zuan ta’ng ee…Tehpih om lo, nong itna te Maimit suan in, gual tung tuang ding Hong han ciam ning Van aa aksi, khat in tang ding Nu aw…Na ta hong en aw…

Zolianu

Ka Nu' Inn

Laphuak, Lasa: VaiZolengthe Band Inn... Ka nu inn mah nuam belKa nu inn kan a nuam inn om lopiMu keng ee ka zongzong hangInn hoih tampi om mah eeLo hoih tampi om mah eeTua te sang in, ka nu in nuam zaw...

Cho: Inn ka ciah hun ding ngak lah ing..Gam la pi ah ka om ciang...Ka lungleng lua...Ka nu inn nuam....Hong phawk lua ing....Hong ngai lua ing nu....Tuun aw... na inn nuam ee..Nang' anglum ahHaksatna, tauna, lungkhamna te om lo iinNa inn sung ah... Inn... ka mitkha ah mu ingKa ut bangbang in sumtung in pusuak in ka nu' inn ahMundang, gamdang ah ka tung zong inTuidang, leidang ah ka om zong..Ka nu om na, ka nu' inn mah nuam bel....(Nu aw.. na inn nuam ee)(Ka nu inn mah nuam bel)

"Nu Te Ni"

Lei tung vaan nuai, zong kha zel ingKa mang sung ah, na mat zel ingNeu aa ki pan, hong cing hong khawiSiat na phat na, lam hong lak aaTu hun ciang dong, mi lak lian ahMai neu loh nang, hong pan tah aa“Nu”..na hoih na ,sim theih hi keiSim dang gam zang, tung ta leng zongThu hong nget sak, thu pha hong pia“Kata” ci in, “IT” hong khak denNu..nang tung ah, sep khialh..bawl khialhDawn khialh om leh, sin lung tak tawhThum nuam veng e, them neu hi zongCihtaak kei zong,"Nu Te Ni” ahHih lapau tawh, na khe taw ahSin lung phah in, hong pah tawi ingA gam la aa, Tun Nu ang....

Tg.Deric

AmAN PhANU TE NIRev. Khoi Lam Thang

Page 13: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 13

bangCih lehang zOlai kisiM nuaMin

Tangzaisak Thei ding ihi hiaM?Agelh: Hang Cin Hau (B.Min)

Tuciangciang Zolai tawh ki-at thute i sim ciangin a diakdiakin biakna thu, pawlpi pan

thupi i sakte kitam at penpen hi. Biaknalam a kin a ukte in bel kisim mahmah sam a biaknalam a kinlo a uklote a dingin simnop huai ding tam nai hetlo hi. Biaknalam pan zong i zatsiam khollohna te ah pawlpi khat leh khat i kibatlohnate kilim atin lai atna huhau-in a kitotlawh a kisiatlawh zong om geihgeih zel thei hi. Biaknalam ahilo lakah khua tangthu leh beh tangthu zong kikan mahmahin a ki-at om kawikawisam hi. Tuate zong i at siamlohna h a ng i n zu m kong mang kong nangawn ah kitunin a kikhia ki om geihgeih thei hi. Lai atte in mi tampi sim nop ding thuhoih mi tampi phattuamna ding thulu telin at lehang hoih penpen ding hi. Gtn. in lokhawhna, gankhawina, singno cinna bang at lehang 70-80% ahi i mipite in kiphattuamlawh pih thei ding hi. Tua nangawn zong laitan 1-10 gualte ciang tel theih dingin i at kul ding hi. Mi tampite zat ding uuk ding thute telin at lehang hoih penpen khathei ding hi.M.A tungsiahte in zong i degree sih pihpihin singlamteh tung bekah suang kei ni.

Zomite sungah pilna lamah sangpi a tungto a pil mahmah a siam mahmah eimi lak bek zong hilo-in leitung bup level dongin a pil a siam ki om mahmah khinta hi. (Zomi ci-in kaat ciangin Tedimlam Zomite bek ka cihna hilo-in Falam, Khalkha, Matu, Mindat, Paletwa dongin a gennuam ka hihi. Zomi = Chin a kibang hi a ahi zongin ei leh ei minam i kigen ciangin Chin kicilo-in Zomi, Laimi, Khumi, Khami kici hihang. Kawlte, Vaite, Mikangte in bel Chin ong ci mah ahi. Ahi zongin ei le ei Chin kicilo hihang.) B.A degree ngahte in zong laibu kici thei ding khat peuhmah bawl ding, suaksak ding ahoihlamin kidemin hanciamin i minamte phattuam pih ding thute zongin at ding hihang. Laibu-in i suahsak pah zawh kei leh zong manuscript i

suahsak zawh ciang a suaksak dingin hanciam ni. Zomi i pu i pate samat, tangza, dolcial, thaulawng, innpi nei ding kidemTanglai-in i pu i pate a mau hun tawh kituakin na kidem pha mahmah uh hi. Galmat, samat, zunun kidem mahmah uh hi. Ahi zongin tuhunin tua bangte hun beita in kizat theih huh hi nawnlo hi.

Tedim lam Zomite lakah a kipilsak a kiliansak a kihausak a kisiam sak naktam mahmah hihang. I kipilsak, i kiliatsak, i kihausak nop ding mah hi. Ahi zongin i liatna, i pilna, i hauhna, i siamna in tangpi a phatuamsak hiam. Ei aituam bek a ding ahi hiam, kingaihsut mahmah ding hi. Zopaunak Hausa ziakin tuikuang ban. Tu-in i gam kituk dan democracy tawh pai ding in kumpite in ong kalsuan pihpihta ahi hi. Kawlgam a om gamdang aom mipil, mihaute i gamah makai nuamin litdawk ong bang keeita ding hi. Uttah ci in kawk piakpiaklo in a man bang i gam leh i minam a ding nasem, mipite in i et ding kisam ding hi. A kimawk pilsak, a kimawk hauhsak, a kimawk liatsakte ei thu tawh tello ding hihang. Pil ing, hau ing, lian ing, akici nuamte ko mipite in a tuimawl beek ne nuam, hawpnuam hi ung, Tangpi ading phattuamna abawllote makai dingin ong tel hetlo ding hi ung. Na thei khol un. Zomi bucipte napilna, na siamna, na hauhna ong zekkhia mengmeng un.

L a i n e i l o m i n a m t e mangthang ding hi. Kawlte paunak (sapi piauhzian lumiu piauh di, ci uh)Minam kician khatin i kip theihna dingin lai, pau, ngeina, biakna, tatzia, hekzia a tuam vilvel-in neih a kul thu ahi hi. Khanglui i pu i pate in lai nei khinin ui in ong neksak na ci uh hi. Tua zomah Laipian lai kinei-in Piancik paite leh tua hunin hausate in tua laite tawh thu ciamtehin lai kikhak uh

hi. Zongeina tawh dahna, nopna ni sagihgih lamin, tawnzo hihang. Silh leh tente zong na kinei-in tudong mah gamsung khuate ah i zanglai hi. Dah laa, nop laa, zawl laa cingtakin nei-in tulai khangnote in i Zolai thei nawnlo mai-in dahhuai mahmah khinta hihang. Mangthang dektak hihang, kingaihsut huai pha mahmah khinta hi.Lai Siangtho sung

a lai ki-atna thutawmTu-in i mibup phialin Pasian um ihita hi. Zomi Christian ahilote in zong lai thupisa kim hihang. I Zolai tawh Manglai, Kawllai theilo te in thu zaipi atheihna dingin B.A, M.A te in thu hoih, laa hoihte at ni. Laibu bawl hamtang ni! EZERA 6:1Tua ciangin kumpi Dairias in lai manphate a kisenna innte sungah zong hi. Ahi zongin Babilon khua sungah na omlo a Media gamsung kumpi khuapi Ekbatana ah laizial khat kimu a (simsuakin.) Isaiah 30:8 Ru-in pai inla, hong tung lai ding hunte ah teci ahi ngitnget dingin amaute maiah suangpek tungah gelh in la, laizial khat sungah at in. Thuhilh sia 12:12Kata aw, na phawk ding thu khat om hi. Laigelh a abu bawlna in bei hun nei theilo a laitam sin luatna in i pumpi gimsak thei hi. Degree neisa peuhmahin laibu bawlin thuhoih, laahoihte gelh in khum ni!Hang Cin Hau, B.Min.Khualai veng inn no.195Tedim Khuapi

Degree neisa peuhmahin laibu bawlin thuhoih, laahoihte gelh in khum ni!

Muhna

Sang khat ah ahi hi.Sia pa in sangnaupang te khen nih in  a khen hi.A khen masa te kum 18 a pha numeino lim le a khen nihna te kum 80 a pha piteek khat lim a pia hi.Amau’ lim ciat khat le khat kigen sak lo hi.Minit nga sung bang a et sak khit teh tua limte a la kik hi.Tua zawh ciang a khen nih un lim a kibang khat bek en sak tuak  leuleu hi.Setkan 30 sung a et sak khit teh a la kik hi.

Sia pa in“Anunung a na et uh lim pen bang lim a hia leh?”“Numei no lim hi ei sia”“Dih zen lai zang, piteek lim ai veh”Khen khat le khen khat ki-ot san ngeingai uh hi.Tua ciang in sia pa in“Dai vo dai vo..kua te maan, kua te khial kinial na bel hun bei sak lel. Na vek un hong pai vo. Hih lim en khawm dih sin vua. Na muh uh lim pen kawk kawm in khat le khat kitelgen dih un.”Sang naupang te in zong tua bang mah in hih pah hi.A sawt lo in “kei maan, nang khial, nang et maan kei” cih te ong dai pah hi.“Alai!! hi mah ei, nang zong maan, kei zong khial lo. Nong genteh numeino zong piteek nu zong mu ta ing ei.”Tua ciang in sia pa in,“A taktak in cileng a nih veina na et uh lim ah numeino zong piteek lim zong a kisuai khawm aive.A hihhang a masa pen na et uh lim in na lungsim uh ong tuam in a nihna lim na et khop uh teh a masa lim mah mu hi uh teh.Leitung nate zong tua bang mah hi.Khat peuhpeuh i et teh i muh na pen ni dang lai pek pan i tuak ngei thute,ngaihsutna te bang in a mu i hih lam phawk ding kisam.Minit nga sung bek na muh uh lim nangawn in i muhna ong kikhel sak hi leh,i suah a ki pan i ngah tuahkhak thute(experience),lungsim ngaihsutna te in ong lumlet zo mahmah ding.Tua a hih man in khat i muh zia san zia te thupi ngaihsut sang siam in nasem khawm leng hoih zaw cih ciamteh un”a cih khit ciang in pusuak vingveng ta hi.Khat le khat i kibang kei hi.I pumpi lamzia mahmah zong i ki lamdang hi.Tua a hih man in a sang,a niam,a thau,a gawng cih te i om hi.I lungsim ngaihsut zia zong ki bang thei peuhmah lo hi.I khankhiatna tawh kizui-in a kibang na khat i muh zia kilamdang mah hi.A hi bang i muh sang in i et bang i saan bang in a kimu ahi hi.Tua a hih ciang in a ma’muhzia te thupi bawl,ei’muhna te hawmsawn in i gawmkhawm ding hi.

“A kibang zo lo na thel khat tawh kitelkhial lo e... A kibang a thupi tampi te gawm ding hi e....

muhNA NAm NIh(Pitek le Nungak)

Agelh: Lia Cing Van KimB.N.Sc, Generic

Page 14: Zingsol May 2013 (Light File)

14 Vol 15. No 4May 2013

Hih i pu pen galkap lui khat hi. Kumpi in pibuk khang ding cih a zak ciang in a pibuk siau ding in Mandalay ah a pai kul ding hi. Mibang in tuleta anei hi leh a tute ama tang in pai ding hi. Ahih hang in apai ding adang kua mah om lo le thu vaikhak ding kuamah om lo ah hih man in amah mah a hong kithawi ahihi. Kawlzang gam lam azi loh sawtta le agamla pen kawlpi ciang bek zin ngei hi. Hih bang aa zinna ah ama i kigin ziate, atuah khak thute sim dih ni…

“Den ciang Pa Sial Khupte mawtawpi pai ding ci in na an ne in la ki thawi mengmeng dih o.”

Ka zi in pautau tak in hong nawh hi. Kawlgam ka zinloh pen kum 30 bang a pha hi ta hi. Ka pibuk vai hi kei leh tu-a zong a zin lo ding hing. Ka pibuk lak zawh ka tate sum zonna hu hau in Tio ah a teng ka hihi.

“Ka van naguan sak khin na hia?”

“ Ka gensa hi in nang bek khawng hong kingak ahih ding kisuan huai in.”

“ A kinawhnawh mah hi veng aw. Ka puanten, i innkuan lai, ka matpong ten, tua gate phone numbatte, tua …te (akp)a kim hia?”

Ataktak in Pi Chit Tar zong a om a hihi. Amau Ph. No pen Tio-09400457407 le Tedim,Tonzang ph. 09 47213290, 09400310032 te ah ki dawp thei hi.

“ Kimmah e. Mawtaw na kham ding leh hih ne o.”

Mawtaw ka kham loh nading in ka zi in B6 hong pia hi. B6 pen mawtaw kham loh na ki ci hi.

Mawtaw ngak in Pa Sial Khupte inn mai ah ka van teng le ka gei ah ka zi tawh ka ding lingleng uhi. Ka zi a lungnuam lo hi ding hi ven thu tampi tak

hong vai khak hi. Mandalay na tun ciang i vengte phone tawh hong ho in a cih tawh. Mi mawk up pahpah kei in a cih tawh. Na zintun nading ei mi Hotel zong om ci in tuate bek ah tung in hong cih tawh kim mahmah hi. Bang bang hita leh ka zi in hong it a hih man in kei aa ding a patauh man aa hong gen hi. Zong kisam takpi mah hi.

“ Pai vo leh hon zui ding teng kah dih ning ei.”

Zingsang nai 9:40 AM hong sat ciang mawtaw hawlpa En Siam in a passengerte hong kai khawm in kei zong kah pah giaigiai in a tung zang ah ka van angpon in ka tu khinkhian hi. Tua lai in vanman tawh kizui in mawtaw sap zong ki pia hi.

Tio pan Haimual khuathak. Tu laitak aa Gamgi le Vanleh Kizopna Zum (နယစ္ပက္နုသ္ ြယေ္ရးဥးီစးီဌာန ယာဥစ္စေ္ဆးေရးက ြငး္) om hi. Tua lai ah nailang tang ding khawng ki khawl hi. Tua pan Haimual khua lui ah, Muntekawn ah, Lentang ah, Laaitui ah. Laaitui ka tun un ah sun 12:18 PM satta ahih ciang in Laaitui aa ansai te ah na ka ne uhi.

Tua pan nai 1:15 PM in ka ding khia in Tedim lam ka zuan uhi. Mansuang lei aki ci sikgunleipi ka zak sawt mahmah ta hi. Ko hunlai in singlei hi in pia leng ki huang duaiduai hi. Tu in a hih leh ka mit tawh amu kha ta ka hi. Tua pan Lengtong Kam Khen te khua Lamzaang ka nawkto lai uhi. Ka pailoh sawt mahmah a hih man in nate na kilam dang hi. Ko zinlai nabang nawn hetlo hi. Tedim ka tun uh ciang in sum nai 2:50 PM satta hi. Kawllam pai ding mawtaw lapnawn lo ka hih ciang in Tedim aa ka zawlpa Khup Lang te in ah ka tung hi. A mau inn pen Lawibual veng hi.

Tedim pen na khangto mahmah hi. Inn hoih lo hoih zong tampi om hi.

Ken tuleta ka neih loh hang in ka zawlpa tate in kei aa ding in katu kata mah a bang a hihi. Amau bel hong maingap mello uhi. Kei pailai khawng in neulai mahmah uh a hih ciang aa a ngen uh ciang hong thei nawn lo zong hi kha ding in um ing.

“ Bawi hi napu mawtaw letmat ding dawp sak ve.”

“ Pa ken ph.no. te thei lo pi ing. Na theih leh hong gen ve. A mawtaw sap zong ci pah o”

Shwe Tha Zin awng nawnlo ci ahih man in Zotaang Bus ah letmah hong kham sak hi. A tangzangte zong om mah hi ven ka sum zekdan tawh ka tuat teh tutung bel a zuizo nailo ding hi mai ing.

Tu ni pen Tedim ah ka tam kul ding hi. Ka zawlpa in a tapa sawl hi.

“ Napu khua sung va et pih ve.”Khua sungzong na thupi

mahmah hi. Sakollam a Pa Suan Pau zato( Hornbill Nursing Home) bang pen ei Zomite aa ding angtan huai ka sa mahmah hi.

“ Pu a mah pen Dr Piang hi ei. Hilai aa siavuan pipa hi e. Khua khawng pan Phone na set nopleh hih zato phone no. 07050115, 07050264, 09400308247 hi e. Hih teng tawh ki ho pih thei e.”

Tua pan Siangsawn le Gout tual hong et pih in tua khit teh ka ciah uhi.

Tedim pen ka pai loh sawt mahmah ta ahih man in khangto ka sa mahmah hi. Zomite khua pi hi aa mite zong kizep kipuah zong siamthei sa ing. CMBC, AG, EBC, TCBC, RC, le Tuiphum biak inn te zong et lawm

thei mahmah hi. Khua sung lawmsuah mahmah hi. I Tedim pen i biakinnte mahmah in zong zempha kasa mahmah hi.

“ Pu nitak an ne ni e. Gim niteh zingsang nai guk ding hi e.”

Tu ni bel Tedim i hoihna te va mu kha ing in ka pai thaman om ei. Bangbang hita leh tun khawl nga phot ding ning e. Zingsang lol ding ka hihteh.

“ Pu na van kim mate. Gate ah pai phei ni e leh hong kha phei ning e.”

Zingsang nai 6 AM lap in gate ka tung phei uhi.

“ Hih Zingsol Journal nasim sa uh ahih leh lampi ah ka cimphawng kasim ding pua nuam si-ing”

“ Pua oo ngah lua e.”“ Pu ci dam in natung thei o leh

maw. Na tun ciang phone hong set o.”

“ Passenger te i kim leh pai ni e.” Mawtaw nungzui pa hong awt khitteh ka pai khia ta uhi. Tedim pan Sezang, Saimual. Saimual pan thungetna khat Pasian tung ah ki ap na nei hong neih pih hi. Hih pen a ki hih den khat a hihi. Zomite Pasian tate i hih mah bang in na i sepna peuh ah Pasian a phawk a ko tawntung te i hihi. Hih bang dante pen seploh phamawh in i neih ding thupi kasa hi.

Saimual pan Dimlo, Khuainuai, Sozang. Sozang ah cidamna ci in tawmvei khawl hi. Tua lai ah Apple, Lengmaw, Thawhbat, Tango, Aktui pumhuan, te ankam anteh khawng kizuak hi. Khat veivei sakhisa khawngzong kizuak hi. Hi lai aate pen i zogam pan aa piang sinsen te hi in cidamna tawh zong kituak mahmah hi.

Sozang pan Akluai. Aklui zong ankam hoih thei taktak e. Hong

kizuak ngei ngai hi. Kei zong kawl ah zin tung ding hi leng ka zinte aa ding leisak mah ding hi veng.

Akluai pan Taingen. Tai ngenpen Tedim le Falam lamka zong a hihi. Taingen ah zing an ki ne hi.

Ei sum tawh kizui in i duh dandan in kine thei hi. Taingen pan Hiangzing (Hongciah lamte annekna). Hiangzing pan Theizang. Theizang pan Mualpi. Mualpi Tai 9. Tua pan kawlzang aki tung hi ta hi.

Ka khualzin loh a sawt tawh zawm pian kahih man in kawlpi ah tamding in kangaih sun hi. Kawlpi ah ka zintun nading mun nei lo kahih man in bang cih ding cih ka ngaihsut laitak zingsol sung aa Hotelte ka mu kha vat hi. Tawng Za Lat Hotel (ph 09 57321463, 09 57321835) le Chin Tawng Tan Hotel (073 22676, 073 22288, 0947073346)te ka mu hi. Kei zong kalungmuan pah in Bus phual pan peithum mawtaw sap in a nai pen Chin Tawng Tan Hotel ah zankhat ka va giak hi. Hotel te lah anop dan ei pau veve hi in ka kisap bangbang ka dong thei hi. Amau thusiamna tawh zingciang aa ka zin nading vai hong lem hi.

Mandalay pai nading mawtaw letmat vaite phone hongset sak in hong vaikhak sak uhi.

Hi mawtaw mante pen sathau mantawh ki zui in ki khel thei hi. A thu a cing in a tung aa phone numbat te tawh ki dong tel hi. Hih te pen 2013 Jan. kha sung aa mawtaw sap man ko gen hi.

Nang deih bangbang vai kha in hong ci ahih man in kei zong a dang thei tuan lo in Zotaang Bus (Chin Tawng Tan) mah ah sun nai 2 Pm aa ding ding in letmat ka kham hi.

TIO PAN MANDALAY AH KHAT VEI

Khualzinna

Aksa buhcim kuangkhat 500 Ks

Vaimincim le sa Kuangkhat 500 Ks

Buhsih le sa (Aksa/voksa) Khatvei thuk kik 1000 Ks

Buhsih le sa (Aksa/ vaksa) Kham 1500 Ks

Saphelh Bakkhat 200 Ks

Taingen ah Anman te

Bus Min Din hun Sap Man Phone Numbat

Chin Tawng Tan 2 PM 13000 Ks 073 21893, 21237, 09 47080976, 400309173

Shwe Tha Zin 2 Pm 13000 Ks 073 22672, 09 47073607, 400457725, 400457027

Thun Taut 2Pm, 3Pm, 4Pm(air con)

13000 Ks 073 21576

The Truth 2Pm 13000 Ks 09 47080881

Shin Tawng Tan 2 Pm 13000 Ks 073 21867, 09 49584090, 47213430

Kyaw Ye Za 2Pm 4Pm(aircon)

13000Ks 073 21382, 09 470734, 400478058

Bus Min Din hun Sap man (mikhat) Phone NumbatChin Taung Tan (Zotaang Bus) Micro Bus (Mi 13 kita)

6 Am

7 - 8 Am

4,000 Ks.

5000 Ks.

0705013909400312288

Shwe Tha Zin Bus 6 Am 4,000 Ks. 07050364(LB)07050065(LB)07050617(MM)07050211(SKL)

Atangzang Maw-taw Neu te(Inn ah hong samte)

7 - 8 Am 7,000 KsAmai buk12000Ks

07050364(LB)07050065(LB)07050617(MM)07050211(SKL)

Tedim pan Kawlpi Mawtaw te Kawlpi pan Mandalay Mawtaw te

LB = Lawibual, MM = Myoma, SKL = Sakkollam. 2013 February hun a kila hi.

Page 15: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 15

Kawlpi pan Gunkhawmah tuapan matpong tin hongki sit hi. Tua pan nitak an nek nading in Kyaw khua ah kikhawl hi. An pen Buhsih le sa hi in gilvah hi le 1500ks hi in khatvei thukkik hi le 1300 Ks hi. Ei sumtawh ki tuak in nek ding hi. I tel kei leh an manpen a saite zong kidong thei hi. Tua pan zan kim 12:45Am kim in kani khuapi, Ya Gyi khuakhua ki tung hi. Hihkhua pen Mandalay lam pan ciah leng annekna hi ci hi. Tua pan mawtawte khat le khat ki ngak hi. Kani khua pan nai khat kim khawng pai le hang Chin Dwin gunlei ki tung hi. Chin Dwin lei pan nai lang khit ciang Monywa ki tung hi. Monywa tun in zing sang nai 2 Am kim satta hi. Monywa pan Chaung Oo, Min Mu, Sagaing, Sagaing lei a hih Aye Ya Waddy gunlei pi ki tawn in tua pan mawtaw zong a ci a dam leh Mandalay

pen zingsang nai 5:30 Am kim in ki tung hi.

Lampi pen nih om aa Gangaw lam le Ya Gyi lam ahihi. Gangaw lam pen tuk ciang bek in kitawn hi. Gamla zaw hi. Tai in cileng tai 50 bang kikhai ci in athei te in gen hi. Ya Gyi lam pen nai zaw hi. Ahih hangin tuk ciang lamnal in kipai thei lo hi.

Mandalay ka tun ciang in khua zinglai ahih man in kacih nading ka thei kei hi. Zotaangbus pen gate ngakte ei mite ahih man in a mau gate ah khuvak ngak lel in hong ci ahih man in khuavak ka ngak hi.

“ Kei ka zintun na ding zong om kei veh aw”

“ Aw pu lau kei o hi lai ah ei mi te Hotel on ei hih Hotel te ah tung le teh lem mahmah in ciei.”

Mandalay kawng ah mi i theih ngeiloh te nungkhawng a mawk zuih huai loh na thu zong hong gen hi.Mandalay tawh kisai

hiteng thei huai ci in hong gen hi.

Mandalay pan zintun nading ei mi Hotel ahi Dynasty Hotel le Victiria Hotelte om hi.

Dynasty Hotel No.304, 81st Street, Bet: 24th& 25th Street.Mandalay Phone: 02 35801, 02 61689

Victoria Hotel No. 176, 31st street, Bet:

82nd& 83rd street. Mandalay Phone: 02 31588, 66524, Fax 02 61685

Tua bek tham lo in tuah siatna khatpeuh i tuah leh huhnget nading ci-in Zomi donghu kipawlna - Mandalay (Chin Social Welfare - Mandalay) Phone No. 02 66524, 02 31588 zong hong gen hi.

Tu in kei zong Mandalay ah lungnuam tak in atung kah ihi ta hi.

I tun ngei lohna munte ah i zin ciang in a kisam lo haksatna ki tuak kha thei hi. Mandalay kapai cil in keibek hi in inn lam pan ka puak ci leng “Kua mah

um pahpah kei in mi khem tam’ cih le ka zin tun nadingte address bek ahihi. Hih bang in haksatna

ka tuah ciang lam hong lak thei ding mi ahizong lai ahizong khat peuh om thei leh bang zah in ahoih

tam ci in ka ngaihsun kha hi. Na khempeuh aki cing le aman gai lian ding bel hong gelh zolo ka hihman

in hih aa ding in hong thum khol ing. Kawlzang gam lam a zin ngeilo khat peuh aa ding phat

tuamna khat peuh in a na ngeih leh ka laigelh man om hi ci ning. — Tg. Peter En Lam Suum.

Khualzinna

Laimai 18 Lasiam Thein Khai tawh holimna pan...Zawlla cih zong itna la mah hi aa itna zong Pasian’ kiang pan hong pai ahih man in tua bang in ngaihsut tuan keng . A nih in hoih sa ing. Khangthak la ukte bang ci bang in tha na pianuam aa..? Ki patkhiat ngam ding mah kisam sa ing. Tua ciang thuak zawh na le mai ngalna zong kisam hi. Ei i hih theihna mi tung i lakkhiat mateng miten hong theilo ding hiven. I gam i minam sung ah akiselcip a siam khangno tampi tak om lai. Tuate pattah nading zong mi masa te i vaipuak khat zong hi sa ing. Ei mi pawl khatte in lasa siam, la phuaksiam te mihau tam lo hi ci tua tawh kisai nang muhdan hong gen ve. Hih tawh kisai in nidang in ei mite pen i zuakna ding lah a toi i theihsa hi napi a sum nei keei lah hi lo in sum neilo pipi asumh ding aa Album i bawl pen anuh-pyin-ngea (ukna) man taktak hi ci nuam ing. Tu hun leuleu ciang bel ei mi tezong mundang gamdang om tamta ihihman in marketing hoih mahmah ta hi cih kei muhna hi. I late hoihin mite’n deih peuh leh music(la) tawh zong nuntakna apiang thei dinmun tung ta hang. Tu aa na tunna ciang le nidang aa na ngimna a kituak kim hia? Ka ngimna tawh kituak in tu aa ka tunna ciang pen ka lungkim mahmah hi. Ahizong in hanciam ding leh thasan

ding tampi mah om lai ei.Kua man hong theih nailoh nathu namthum hong gen ve. Um... 1. Ka lawp mahmah nate ahihleh sempah bawlpah manpah, ka lawp phatloh na hi leh a hun khinkhin he hehe. 2. Mi tawh ki ciamna ka neih leh hunlap ding hanciam mahmah ing. 3. Vai thupi khawng ka neih kei leh zingsang thawhbaih ding pen haksa sa mahmah ing. Zingsol tawhkisai in nang ii muhdan hong gen ve. Zingsol pen a quality zong hoih sa mahmah ing. Eimite sung ah a masa pen ding in zong um ing. Ang tang mahmah ing . Hoih zong sa mahmah ing. Tha ngah mahmah ing. A sung aa thute zong hoih thei sa mahmah ing. Na mipite tung ah na gennop a om dia? Kei tha hong pia atamzaw pen siamsin khangno te nahihman un ka album nihna zong a kuama peuh in tha nong piak lai ding uh hong thuum nuam ing. Music tawh kisai kei i hih theih a om leh hong contact un. Ka hih theizah in hong panpih ding hing. Eimite pen ukna tawh kisem hi aa neihna tawh kisem hi lo hi cih zong hong theisak nuam ing. Zingsol hi taleh ka la a ngai ka mipite khempeuh tung ah lungdam mahmah ing. Mailam ah zong i minam a ding i gam a ding i pantheihna ciat pan mapang khawm ni.

Page 16: Zingsol May 2013 (Light File)

16 Vol 15. No 4May 2013

Neuha te a hengna ding pan kidal kholhna dingNaupang te kamsung siantho na ding thupi hi.- Neuno kum (1) nuai ahih leh pat (ahkl) puanthem kawt khutme ah vial in nauno hate nawtsak in.- Kum 2-3 a phak ciang hanawt dan ding hilh in. Haza tawmkha (bepum tangcia) le hanawtna nem zang leh hoih pen hi. Khat veivei ciangin amah thu tawh nawt nuam kha thei ding aa nang huhna deihlo thei ding hi. Ahih hang lenkip in la huh veve in. Nauno te’n hanawt uh hangin habalte siangkim zolo

thei ahih man hi.- Sangkah thei gual (kum 4, kum 5) a phak ciang hanawt ding zongsat na ding lamlak in. Ha nawt ciang in haza te valh kha thei uhi. Haza phuante cilte a siat khiat ding gen in.

Neu ha baihluatna hangin siatlawh nate- A nung aa hong pokhia upa hate kithuap ahih manin ha heng baih, melsia sak cbt..- Upa hate pona ding mun omlo- A nuai khaguh (mandible) ha te amai lam dawk/pho

- Upa ha te pokhiat ding zekai- Hate i laizang line (pumpi laizangaa line ) kipelh, kikhin – mel siasak tuam(source; Text book of PaediatricDentristry, Final B.D.S., UDM)

Ha nam nihHa pohun tawh kisai in ha pen namnih in kikhen hi.

Neu ha (Deciduous teeth)Khankum (age) kha 6 (kumlang) ah neu hate pokhiat kipan uh aa, kum 2 le lang pan kum 3 sung in pokim khin uhi. Ha tang vekpigawm 20 pha hi. Naupang hate pen upa hate sangin hengbaih (lungvei) zaw hi. Nu in nauno kha 6 a phak ciangin kamsung sianthona ding kinbawl sak ding kisam hi.

Upa ha (permanent teeth)Khankum kum 6 phak ciang po kipan hi. Kum 6-12 sungin neu ha te alaih upa hate a tamzaw pokhia khinta hi. Kum 13 ah upa hate (ha dong losiah) pokhia kimta hi. Hih hun ah neu hate a omlai aa leh ha siavuante kiang ah kilak ding thupi hi. Ha dong ahihleh khankum 18-25 hun sung ah pokhia pan hi. Ha tang vekpi 32 pha hi. Mipawlkhatte ah hadong (last molar) a polo zong om thei hi.

Mel le kamsung kilamzia a siasak tatdan zialetongte

• Khutpi, khutmete tawp (thumb and finger sucking)

• Cin pet (nail bitting)• Muk pet • Sawtveipi naunawithawl dawnna• Naupang citkapna vante tawpna,

petnaHih bang zialetong a nei i naunote a omleh a zong sat ma in kikhel na ding thapia in. Hi bang tatdante hangin ;

• A tunglam ha te pho ding hi.• A nuai hate a nung awn ding hi• Ha polai dingte zekai tuamsak hi.• Kam a cip ciang a tung le anuai

hate kikal ah lei phu (adaptive tongue thrush)

• A tung lam hate kilamzia (arch form) toisakaa, ha nasepnate nawngkai tuam sakbek tham lo melsia sak mahmah hi.

Cidamna Special: Kamsung le Ha

Ha heng baih nuam penNaupang ha te pen a hen hangin a laih ding upa hate omlai hi. Ahih hangin a mau kum tawh kituak in neu hate zong kepcing ding thupi mahmah hi. Upa ha lak ah a pokhia masa pen hapi masa (first molar) ahi hi. Tua hi aa hapi masa pen hengbaih nuampen hi. Ahang in neulai ahihmanin kamsung sianthona lam thanem lai, nulepate’n neu ha sa awlmawh lo cih bang teng hang ahi hi. Ha heng gollua leh bot khiat ding kisam thei hi. Tua hi aa hapimasa a laih ding ha om nawnlo aa, hatok suak hi.

No 1) Haza sung ah "Fluoride 700-1000 ppm" cih lai akigelh haza te hoih pen hi. Gtn: ColgateNo 2) Angawina, a tung lam, ha maitang nawt dan ding.No 3) Angawina, a nuai lam, ha maitang nawt dan ding.No 4, 5) Ha pualam, nawt dan ding. (A tung le nuai in nawt in. Phei nawt ken.)No 6, 7) Ha sunglam, nawt dan ding. (A tung le nuai in nawt in la Kiat bawl in.)

hanawT dan Man (gOlden rule)

Nisim in ha na nawt hiam?Ha anawt den mi khempeuh in ha le kamsung tawh kisai natna te ngah lo ding hi kici thei lo hi. Banghang hiam cihleh hanawt dan man lohna hangin habal te a siankim lo leh hate kikal aa om hanite bei, hani te kiasuk, ha kilok cihbang melsiat nate piangsak thei hi. Tua hi aa, hanawt dan man (golden rule) in tua bang poimawhna te pan nang hong dal ding hi.

(i.) Hanawtna a zangnem (soft bristles) le fluoride (700-1000 ppm ) kihel haza zangh in.(ii.) Ni khat nihvei, zing an nek khit le zan lupma hi leh hoih pen hi.(iii.) Ha maitang khempeuh nawt siangin. Ha nawt hun a tawmpen minutes 3 bang hi leh hoih pen hi.(iv.) Ha nawt ciangin, ha nawtna a zangnem maitang in hani le ha kizopna mun panin a tung lamin (verticle) nawt in (ha mai le nung anih aa kibang hi). An gawina (chew) ha maitang te (occlusal surfaces) ahih leh a phei lam (horizontal) in nawt in. Mun khatta ah 8 veita bang nawt in. (v.) Lei (tongue) pen a nung lampan lei dawn lam manawh in kiat/nawt in.(vi.) Ha nawt khit ciang, kam khatvei bek khuah in.

KAmSuNG Le hA CIdAmNA

Leitung ah mel hoih nuam lo mi omlo kha ding hi. A ci a sa hoihna pi ha neilo mikhat, ha tok mikhat, ha phu mikhat pen bangzah ta in a kipuah zong in hoih hi na ci thei ding hiam? A mel hoih mahmah hang a kam-uih sese leh bang na ci tam? Na lungsim hong lok zo veve dia? Khangno, khangham a hunlo pi gamtat khialhna

hangin hanmual lam hong paisan mitampi om hi ven na thei kha hiam? Ha pen mihing khat i pumpi tung ah a khauhpen pumpi van khat hi. Ha in pumpi aa ding angawiset ahi hi. Ha in mihing limlemel, kampau (awsuah) te tawh zong kisai hi. Mihing hate nihvei bek po hi. Neu tung aa hoihtak aa kipattah na in gol ciang aa ding limpha ahi hi. Golkhit hang zong lungkia kei in tu'n zong a hun omlai hi. Kikhel thei lai hi. Kamsung le ha tawh kisai in a pil aa siam Ha Siavuan te nang aa ding om hi. A mau kiang ah zong hawh zel dih aw...

by Tg. Nang Khan Lian, House Officer, University of Dental Medicine.

KAMSUNG LE HA CIDAMNA DING ZUIH DING LE

PELH DING THUTE• Zing an nek khit le nitak

lup ma ha nawt hamtang in.

• Tha piangsak ahi mehteh mehgah, singgah, bawngnawi, aktui, ngasa, sa cihte ne in.

• A khum lua le a manlua anne tam nek kei-in, muam kei in.

• Nektheih khat peuhpeuh nek khit ciangin kam khuah hamtang in.

• Naupangnote zan lupciang nawithawl dawnsak na, khutme tawp cih dante hi sak kei in.

• Kamsung cidamna a siasak zapi, tuibuk, khaini, kuunza, zu cihte zangh kei in.

• Kum (1) ciang (2) vei Ha siavuan te kiang ah kilak tanghtangh in.

Neu ha po hun ah Nausen ten bang teng tuak thei uh hiam?Neuha pona lim le mel teHa hong po tung ding ciangin naunote a ngeina sangin kibawlzaw uh, kapzaw, cingh lo, ciltui kai nena den, hani ze sa, khutkam ah muam, muhpeuh pet (gtn. Naupang kimawlnate) cih bang dante kimu thei hi. Kam sung enleng ha pona ding mun bawk, dup, mailang bawk, an ne theilo cihte om thei hi. Hih bang ahih leh Ha Siavuante kiang ah a manlangthei pen in kilak ding thupi hi. Naupang pawlkhatte cisa, sungpai cih bang zong om thei hi. Tua bang ahihleh Siavuante kiang ah lakpah in.

Neu lai in khutpi tawpna hangin ha le kamsung kilamzia kisiat lawh thei hi.

Ha a siatuamsak gamtat ziate• Ha pen zat theih zatmawh aa

zatna (gtn. Thawl sin honciang)• A khauhlua nate haizanna• A thuk nektheih dawntheih te

muamna, hupna• Ha nak nawtluatna• Ha gawina• Avot (soft drink) tam dawn

luatna

Page 17: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 17

suM le Pai beilawh liang a akiTha lawh TawM naTna gilO khaT i sungThu

KAmSuNG CANCer Leitung ah a limpian cancer lak ah kamsung cancer pen a (4) na ahi hi. A dang cancer te mah bangin a hunlap in kibawl kei aa leh sihna dong piang sak hi. Kawlgam sung ah ahih le tuap cancer, sin cancer te mah bangin limpian mahmah hi. Zanah, zapi, kuunza a kilim nek na gamte (gtn; India) ah limpian mahmah hi. Kamsung cancer pen banghang aa piang cih kiciantak in ki genthei nailo hi. Virus pawlkhatte, ni vang sung aa om UV rays te le chemical dat pawlkhatte hangin zong piang thei hi. Ahih hangin hih a nuai aa khamtheih guihtheih a zangte kiang ah piang phadeuh pen hi. (a)Kuunza haina, (b) Zanah muamna, Khaini muamna(c) Zu tampi dawnna(d) Kuun gah, leikang (thoong) zatna le(e) Zatepna

A mapai limlemel teCancer a pian ma a mapai limlemel te in kamsung le lei (tongue) maitang ah a kang, a san cihbang a bem in om kawikawi, hate kiplo/ hate kiling, kamsung meima (kalnih sung aa damlo), kam kaak ding hamsa, lei limtat theilo, a sa athak ne zolo cihte kimu khia thei hi.

Kamsung liamma te Cancer suak thei Ha heng, ha bulsum, a kisia ta hasuan le ha tuh (denture) te pan a zum nate in biangsung lam, lei (tongue) te tawh kisuk khak na pan hongpiang khia liamma te zong cancer suak thei hi.

Kamsung cancer pianmuun na munte(a.) Biang sung lam(b.) Lei pang/kil (lateral border of tongue)(c.) Lei nuai le hani (d.) Muk (lip) te ah piang muun pen hi.

Ki dalkholhna in kibawl na sang manpha zaw Kamsung cancer pen a pian tung in ki thei kha lo, ki awlmawh lo hi. A suksiak tak ciang bek in kiphawk kha

pan thei hi. Tua hun ciangin nuntakna ding lam et bei ta hi. Tua hi aa a hoihlo gamtatna (gtn. kuunza, zu, za, khaini, kamsung siantholohna) te KIPAT VET LOH DING HI. Azongsang khin ihih leh zong lungsim kizo takin i nusiat pah ding hi. Ha them zum, kum sawtvei pi tak a kizang hasuan, a kisia ta hatuh te zong hemkhia in. Biang sunglam, lei (a tung anuai), na dang te ah cibawk, meima, a kang bem, a san bem cihte om hi ci aa na theih phet in Ha Siavuan te kiang ah kilak pah in. Cidamna tawh kituak nekledawn te ne le dawn in, kamsung cidamna ding hanciam leng simlei tung ah kum kicing tak in nungta thei ding cih ahi hi.

cidamna

Kamsung meima khat pen nipi kal 2 sung in hong dam zawh kei leh Cancer hi ding in kingaihsun thei hi.

Khai Ni, Kun-pawng (Shikhar), Sadah te hangin apiang Kamsung cancer

TObaCCO kills!

HA HENG (DENTAL CARIES)Ahang; Hate kikal ah le ha maitangte ah a belh ha bal (dental plaque) akici mittawh akimu zolo sung ah lungnoneute kihel uhi. Tua lungnoneu (bacteria) te le an neng(aphadiak in a khumdat)te kigawmna panin acid dat hongpiang aa tua in hate na ne aa, ha heng hong piangkhia ahi hi.

Ha heng piandan thuap thumte;Thuapkhatna; A kipat tung in vomciuciau hi. Hih hun laitak in Ha siavuante kiang ah kilak leng hoihpen pen hi.Thuapnihna; Thuapkhatna ah awlmawh lo-in hi ci koih leh a sawtciangin a lum a vot dawn ciang ha zesa ta hi. Ha maitangte ah a vom vanggolte kimu thei hi. Thuapthumna; A sawt ciangin ha sung aa om sihui neute le nerve te omna Ha sungkua (pulp chamber) sung let a, ha natna kipanta hi.

Ha heng i nungsang siatnateHa hengkoihkoih leng a sawt ciangin ha a melkikhel hi. Tuapan in natna hong suksuah zawkna hangin kamsung le maitang mun tuamtuamte bawk, na in anne zolo, nasem zolo, zan lam ah ihmuthei lo cihbang te kituak thei hi.Ha natna a sukmahmah le ha zung a dawn munpawl ah naikual (abscess) in tuapan in lungnote pumpi sihui sung kizel in nunna nangawn lauthawn zothei hi.

Bang hang in Kam-uih?Kam uih pen mite tawh kihona ahizong, kampauna ah nawngkaisak mahmah hi. Kam-uihte zong amauleamau kisungsiat na hangin lungsim gimsak tuam mahmah hi. Kamuihna hangpen kamsung siantholohna hang hipen hi. Tua hi aa, kamuih hi ci’n na kitheihphet in Ha Siavuante kiang ah kilakpah in. Kam-uihna bulpi nam 2 om hi.Kamsung tawh kisai;i. Kamsung siangtho loii. Hani natna (periodontitis)iii. Ha heng omiv. Lei bal sahv. An neng omvi. Hasuante siangtho lovii. Kamsung ah meima nai omviii. Kamsung meima, siluang (ahkl) muat (necrosis)ix. Chemical tuamtuam kihel nate nekledawnnax. Zatepnaxi. Kamsung cancer le allergic natnate

Pumpi natna tawh kisai;i. Huihgui (Awmsung, tuapsung) tawh kisai natna teii. Gilpi um le ngoi ah natna omiii. Kamsung kimlepam aa om pumpi vante (perioral structure) ah natna omiv. Lungsim van puaklahna/gimna (stress/nervous tension)v. Nin neihhun (numei te)vi. Kal (renal), sin (liver), pancrease te ah

natna om.

HANI NATNA (PERIODONTITIS)Hani natna a tam zaw pen kamsung siantho lohna hangin a piang ahi hi. Ha nawt lohna l e hanawt dan manlo cihte hang hi pen hi. Tualo kamsung cidamna a siasak thei gamtatna (zateep, kuunza ne cbt..) ah zong kimu thei hi.

Hani natna (periodontitis) i limlemelteHani san, hani bawk, hani pan siluang (a pha deuhin hanawt laitak, a khauh singah pet ciang) cihte kimu thei hi. Tua panin a suk zawk aa leh hani thak (iching), ha kikal ah anneng bang, an hai (chew) ciang na, ha kiling/kilok le ha a ma thu aa kia khia cih bangte piang thei hi.

Hani natna le a dang pumpi natna te kizopnaMi pawlkhatte ah hani natna pen a dang natna te tawh zong kizom thei hi. Gtn; zun khum, sisan tawh kisai natnate, AIDS, nau paai hun, khangcing hun, tha neihloh na (malnutrition) le zatui pawlkhatte sawtvei pi zatna cihte tawh zong kisai thei hi.

Hani natna nungsang siatlawhna te Ha kiling, hani sate kiam in

ha zung kidawk, hate awn, kam uihna cihbang te leh khat veivei hani naikual (periodontal abscess) cih te piang thei hi. Tua bang dan hi leh anne zolo, mai langkhat bawk, cisa, gawlgui aa om sanengno (lymphnode) te bawk cih bang te kimu khia thei hi.

Theih dingHani bawk mek leng siluang, ha nawt ciang le singgah pet ciang siluang cih bang te a om aa le hani natna a kipan nuam ta hi cih theih ding ahi hi. Tua bang dan ahih hangin ha pen siangthotak aa nawt ding kisam veve hi.

tawh kisai theihnop

thu tuamtuam te Zingsol

kidong thei hi.Minpi, Omna, dotnop thu te tom-kim-cing in email: [email protected]

ah kikhak thei hi.Akinai penpen Zingsol laihawm ah Mimal thu te kihel sak lo-in hong suak

sak kik ding hi ung.— Zingsol cidamna

lamsang tanute

cidamna

Kam sung siangtho leh hih bang piang lo ding hi.

?

kaMsung le ha naTnaTe

Page 18: Zingsol May 2013 (Light File)

18 Vol 15. No 4May 2013

“… Tullel dawn aa heisa aw.. nang kong itna sinthu in… Hemlam sinthu hikei…itna tak sinthu hi… tuang hong niam in Zolianu aw…” cih la tawh khangno te lungtang sung ah mun hong la music lam ah a madawk, Zomi khangno music ukte aa ding a etteh huai, Rap le Rock late sa in la zong a phuak, Zola bek thamlo aa kawlla zong a sa, Tedim khua ah a teng ngiat, Zomipi in Thein Khai a i theih pa Pau Thein Khai tawh holimna te kong suaksak uhi.

LASIAm TheIN KhAI TAwh hOLImNAby Peter Tg En Lam Suum & Tg Nang Kim Sang

Zingsol: U Thein Khai aw tulaitak in bang sem laitak na hia? Thein Khai: Tulaitak in ka album nihna ka bawlsan laitak hi ei. Bang thulupi guan na hia leh? Two(second)na ci ing. Kadeihna pen kakhui bawl a nihna le na khat peuhpeuh eikia i sep sang nih pha leng muibun zaw ka cih nopna hi. Bang dan lanamte a hia? Kuateng in featuring hong sakpih? Tu a ka khui nihna pen hiphop, rap le R&B nam vive pian hi. Featuring bel ka lawmte u Kamsen, Mung, Tuatuang, Lzpau, Sannuam, Nutoih, Tlzamte le ka lawm pawlkhat in honghuh uh. Koi studio zang a bang band tawh khum? Studio bel ko a Dream Maker, Tedim ah a tamzaw khum ing. Tua lo teng Yangon ah Pan Thaaang kiang le Kawlpi ah Lzpau kiang ah khum.

Music bel atamzaw keimah i tum hi. H i h n a k h u i b aw l tawh kisai haksatna, thangahna a omhia? Haksatna bel tampi mah om nakhempeuh abaihsa hilian lo in kipat tawmtawm hi in baihkei, ka thangahna bel hun tampi mah la a ka hanciam hi in muhkhiat theih a hong om leh tua mah ka thangahna pipen hi. Tu laitak hiphop le Rock koi sa nuam zaw na hia? A nih in hoih ka sak tuak hi. Khua hunpai zia zui in mipite deihna mah ngaihsut masak in nei ing. Na la at sa la dawng bang zah bang pha khin ding a? Tu ciangciang pen dawng 130 pan 150 kikal phuak ta ing. Kawl la zong phuak veteh aw ma te? He, Cing Lian Moong khui le u Dalpi khui ah hong ki hel gemgam buang ei.

Lalam pen nang ii pianpih ukna ahia (akl) kim le pam hang maw?Lalam pen nidang aa ki pan ka ci kasa sung ah a omkhin hi. Nu le Pa te tungpan hong piangsuk hi mai. Kapu kapa te piakkhiatna uknate a luahsuk hi ing. U TheinKhai aw na la “…Tullel dawn aa heisa aw...” (Zolia nu) a cih pen na at lai in na phawkkhak thu pen hong gen ve hi hi hi..(nui kawm sa in)? Mi’n lah deih mahmah ahihciang aa..hi hi.. Tua la pen college ka kah laitak aa ka-at hi. Tua lai in bel kei tawh nuntakna a ki bang lo kei sang a living standard asang zaw nungak khat hoihsa peuhmah ka hih ciang aa tua ka ngiahsutna tawh hong piangkhia hi ei he hehe .I Zogam lasiamte lak ah kuate pakta aa kuate thangah na hia? Kei mai aa aphukhia masa lasa siam khempeuh ka

zahtak veve hi. Avek un zong thupisa mahmah ing. Mikang lasiam kuate la te khawng ngai mun pen na? Breaking Benjamin, Eminem cihte pawl mah ngai pen ing. N a a l b u m m a s a “NangBek” series ii hong piankhiatna thu hong gen ve. Tua pen series bawl sawmlian lo in ka la neihte dawng khatta aa khum ing .Tua leh

Lamka(Imphal) aa kapano Go Hau kiang ah ka va khum hi. A music te zong kei ma tum in mixing zong kei ma bawl hi. Tua pen kalawmte in series khat in bawl le teh namualsuang ding hi ci in hong hanthot uh ciang in kei zong sumlepaai kicing lo hi ta leh lawmte hong pan pihna tawh series khat a bawl khia zo hing. Haksatna khat peuhpeuh thuak in nalung zing ciang bang hih thei na hia?

Guitar tum in lasa in awng leng nuamsa ing. Thu zong ngen zel ing. Mipawlkhatte in i Zolate zawlla tamzaw leh khangnote in hong deihzaw ding uh, mite in thupi ngaihsut zaw ding uh hi a ci tawh pawl khatte in lah Pasian la hi leh hoihzaw a ci tawh hih thu tawh kisai nang muhdan hong gen ve. Lamai 15 ah a zom...

Profile A min : Pa Pau TheinKhai(TheinKhai) Azi : Nu Zam Deih LunKhualui :LamzaangTenna: Tedim, MyomnaPianpih laizom : 5 lak ah a U pen Uknadang : Sport(Tennis), laisimNu le Pa Min : Pa Lengtong Sua Mang & Nu Luan San Kammal let: Faith Moves Mountain. Tu laitak nasep: 2013 kumsung "Second" album hawm khiat zawh nang. Laitan :B.Th, Cert.in Church Music, B.A(Geo 2th year) Nasep: Pianist, CMBC. DM home studio Kizop nading: [email protected] Facebook: www.facebook.com/Thein Khai.Ph: 09400302235

Interview

"I gam i minam sung ah akiselcip a siam khangno tampi tak om lai hi." — Thein Khai

Page 19: Zingsol May 2013 (Light File)

Lom 15 Hawm4Dopi Kha 2013 19 Hun-Nuam

Hun•Akisuplawhsumlepaitehanciamna

tawh kingah kik thei hi. Aki manggilh theihnate sinkikna tawh kizong kik thei hi. Aki khahsuah kha cidamna zong damhtui tawh kithoih kik thei

hi. Ahih hangin mualliamsa nite le a beikhinsa hunte cikmah hun

in kilakik thei nawnlo hi. - Smile

Amah in hoihtak aa hun a zatsiam aa leh amah ii a khanhun pen a kum in a

tawm hang a nai in a tam ahi hi. – Francis Bacon

SimleitungSimleitung pen ahoih mahmah laibupi

khat tawh kibang hi. Ahih hangin a simtheilo ta ding in man neilo hi.

– GodoniSimleitung theihsiamna in mawhsak

na sangin hoihzaw hi. Simleitung kantel na in kantello in kihepkhiat

na sangin hoihzaw hi. Simleitung zatsiam na in hamsiatna sangin hoih

zaw hi. Simleitung a hoih semsem nading, a nop semsem nading sepna

in mihing te aa ding in a sang penpen sepkhiatna ahi hi.

Sumlevangil hauhnaSum le vangil hauhna tepen nasepna i

hongpiak khiat ahi hi. – Lock

BuainaThumu mi in a maa tuahkhak ding

buainate thu khat peuhpeuh sep ding a om ciang bek in ngaihsun hi. A dang hunte ah a dang thute ngaihsun in om thei hi.

– B. RusselBuaina in hong buai sak se kei le tua

buaina buaisak se kei in. – Americante Paunak

Pilna laigil Pilna’ laigil in a theihhuai pen thute

theih ding le a sephuai pen nate sep ding ahi hi.

-Hampherry

Gilpi Kuamah peuhmah gilpi-um dim lo

pi’n mipil hi thei lo hi. – George Elijet

LaibuLaibu i cihpen hun a kici tuipi tung ah

a kilam meitausang tawh kibang hi.

Laisim dan ding•Mitawhkinialnadinginlaisimkeiin. Upding le keppah ding in sim kei

in. Kampau siamna ding in sim kei in. Ahih hang tehkak ding le ngaihsutna

ding in sim in. – Francis BaconAkaikhawm: Tg NK Khanno

Sawt LuaTangval hampian, 75 khawng 1, api bek tawh om, anau khualzin ciah hak sa lua aih ciangaa, api kiangah,"Pi, ka nau khualzin ong ciah leh 'U' ka ci mai tam""Lawmlawm, na ci buang sam mah ke"......!!!! Ci saw sawn....

— Cin Sian Mung

Om maw, Om lo?Sia pa: Nang Pasian na mu thei na? Sangnaupang: Mu thei loSiapa: Pasian e a ki lawng thei na a ki khoih thei na?Sangnaupang: Ki lawng thei lo, ki khoih thei loSiapa: Tua leh Pasian om lo.Sangnaupang in siapa dong kik hi.Sangnaupang: Siapa na khuak na nei na?Siapa: Nei mah.Sangnaupang: Na khuak na mu thei na?Siapa: Mu thei loSang nau pang: Tua leh Siapa nang khuak nei lo maw leh

– Siampy

Thungen thei kua omVangleng kia ding hi ta. Hoi dengdeng ta. Vanleng hawl pa: "Tulaitak ei sung ah thungen thei kua om?"ci a mipi te kiang ah dong hi. Pastor: "Kei om ing ei"Vanleng hawl pa: "Tua leh nang thu na ngen o sia. Ko na tuak nung, i Huih-Lukhu te pen mi 1 ai lian kisam ciitciat." ci hiau.

– El Sophia Alex NK Khanno

Door Lock!Pasal khat kiang a lawm ngaihnu’n, "nitak ciang ka inn vuah ong hawh ve, kuamah omlo ding" ci. Lawmpa zong lawp lua. Nitak ciang a vahawh depleh kuamah na omlo takpi. Kongkhak ah tawhtang na ki khai beubau.

– Emmanuel Muana

Nidang ciang...Papi khat zong atapa khat si in ah, sihgaalna sum sazian le a sum kituak thei mahmah lo ahih cianga, inntek pa in, "Nidang ciang ka ta te asih kik ciang ken sum sazian len ta ning" ci.

Haa bawlna ah;Cinapa: Siavuanpa aw tu a ka haa nong bawhsak pen a naalo zaw pen hi ei, bot khial ciai!Siavuanpa: Bot khiallo e, hih pen zong hong na veve ding hi ven.

"My Father"Sangnaupang khatzong laihuan na ah, "My Father"(essay writing) pai ahih ciang a ama

lotngah pen lah "my Friend" citciat, tua leh a ma sim Friend aki cihna ah Father ci'n laih ziau dan hi; a gelhdan,.."My Father"I have many fathers, some are boys and some are girls.They are very kind to me... My real Father is my neighbour.

– Khual Overdream

Ni khat an sagih vei ne pahTangval khat zong zuukham lua, an ne zolo in a nu in "bawi aw zuu nadawn ma taa in an ne masa in a cih leh, a tapa in "aw le nu" ci in, tua a kipan ni khat an sagih vei ta ne ci.

Tawm ngen ve ciaPastor: "Thungen un maw Pu Mang, muang tak um tak, na lungsim takpi uh tawh ngen un. Kei bang, ka suah a kipan tu dong ka nget khem peuh ka ngah loh omlo."Pu Mang: "Sia.., tua a hih leh, nang tawm ngen tak ciai maw."

– VanmangSr:Ciamnuih Group, Facebook.

CiaMnuih: ahOih Pen zaTuiaCiik (MahMah) kaMMal Te

4 8 2

3 1

7 3

6 9 4

7 6 8 3

9 3 5

5 2

8 2

8 1 7 64

31

82

79

52

95

73

48

16

81

75

96

42

33

56

27

91

84

17

46

58

93

29

28

34

15

67

53

19

67

24

87

89

42

36

51

46

28

15

37

9

sudOku Challenge #4

Page 20: Zingsol May 2013 (Light File)

20 Vol 15. No 4May 2013

i Nampuan

i Lapau

Model Lia Pinky Thang Sian Cing

2nd Yr, France, MUFLLia Annie Cing San Lun

Final Yr, France, MUFL

Photography byApril Queen

for Zingsol