Xizo magazine is een uitgave van Xicero communicatie, the brand new media company | editie najaar 2012

03 | Bewegwijzering - de gebruiksaanwijzing van gebouwen

Wayfinding -the manual on navigating buildings

08 | donald -Socialer in de voorhoede

06 SquaSh Bond nederland in het nieuwthe dutch squash Federation makeover

07 reSponSive deSign: maakt weBSiteS fleXiBelresponsive design: making websites more FleXible

2 Xizo najaar 2012

Xicero Communicatie Bv

the Brand new media Company

Postbus 312,

1900 AH Castricum

Bakkummerstraat 43,

1901 HJ Castricum

t +31 (0) 251 65 55 69

e info@xicero.com

Xicero.com

Xizo magazine is een uitgave van Xicero communicatie, the brand new media company | editie najaar 2012

03 | Bewegwijzering - de gebruiksaanwijzing van gebouwen

Wayfinding -the manual on navigating buildings

08 | donald -Socialer in de voorhoede

06 SquaSh Bond nederland in het nieuwthe dutch squash Federation makeover

07 reSponSive deSign: maakt weBSiteS fleXiBelresponsive design: making websites more FleXible

marketing | Marketing

Concept | Concepts

digitaal | Digital

grafisch | Graphic Arts

Content | Content

Contact

aan dit nummerwerkten meeContributing to this issue

onze dienstenOur services

Xizo magazine

is een uitgave van

Xicero communicatie,

the brand new media

company

editie najaar 2012

enige navraag leert onS dat het een wijdverBreide gewoonte iS: leeSwerk

meenemen naar het toilet. wetenschappelijk onderzoek naar dit onderwerp

is summier. er zijn wat kleine studies gedaan en daaruit blijkt dat 30 tot 50

procent van de mensen leest op de wc. vrouwen zijn in de minderheid.

Volgens de Rotterdamse hoogleraar Ernst

Kuipers (Maag-, Darm- en Leverziekten van

het Rotterdamse Erasmus MC) bestaat er

geen medische reden om het lezen op het

toilet te ontraden. De Maag Lever Darm

Stichting gaat nog verder en wil het toiletle-

zen zelfs promoten.

Een initiatief dat wereldwijd bijval kent. Zo

besloot een groepje New Yorkers, onder de

naam ‘Collector’s Edition’, dat deze routine

wel wat innovatie kon gebruiken door de

inzet van Twitter. Niet in de vorm van

software of een app, maar ouderwets:

op papier …

Hun customized toiletpapier, genaamd

‘Shitter’ brengt ons 140 karakters tellend

leesvoer op toiletpapier. Voor 35 dollar wor-

den er vier rollen geproduceerd met je eigen

favoriete Twitter feed …

Na gebruik gewoon weggooien, want het is

– gelukkig - een vluchtig medium.

Social in het kleinste kamertje

Taking reading material into the toilet seems to

be a habit practised around the world. Studies

reveal between 30 and 50 per cent of us read

while sitting on the throne, and that men are

more likely to do it than women.

So a group of New Yorkers called ‘Collector’s

Edition’ launched an initiative, using Twitter as

inspiration. Appropriately named ‘Shitter’, the

customised toilet roll reproduces your favourite

Twitter feeds for reading while otherwise occu-

pied. Four rolls cost $35. Simply read and throw

away after use …

english summary

disposable social media Dennis, Jasper, Chris, Jan, Paul,

Marcel, Donald, Carlijn, Daniël,

Janko, Susan en Fred.

Het is een bijzondere gewaarwording, te beseffen

dat wat wij als ‘mooi’ ervaren, die vorm slechts heeft

gekregen omdat er een functionele eis aan vooraf ging.

Het is een subtiel compliment voor Paul Mijksenaar,

Hij is er blijkbaar uitstekend in geslaagd het doel van

zijn objecten – de weg vinden – als volkomen normaal

wist in te passen in het ‘straatbeeld’ van onder meer

Schiphol, zijn bekendste werk. “Let wel” zegt Paul

Mijksenaar, “de belangrijkste persoon die zorgt dat wij,

als bezoekers van een luchthaven of ziekenhuis, weten

waar we naartoe gaan, is de architect. De bouwkun-

dige vormen die de ontwerper van de ruimte neerzet,

zijn bepalend voor hoe associatief wij ons bewegen

door een ruimte. Hoe slechter een architect zijn werk

doet, hoe meer borden wij nodig hebben. Het is ons

overkomen dat we een overvloed aan architectonische

creativiteit moesten compenseren met borden om

mensen de weg te wijzen naar de hoofdingang van het

gebouw.”

architecten verdienen aanvullende eisen bewegwijzeringMijksenaars bureau wordt daarom het liefst al in het

vroegst mogelijke stadium van de ontwikkeling van

een nieuw gebouw ingeschakeld. “Bewegwijzering

staat helaas maar in heel weinig bestekken. Terwijl

het o zo effectief zou zijn als de architect al op zijn

tekentafel zou schetsen hoe de mensen, bijvoorbeeld,

naar de perrons moeten lopen.

In samenwerking met een gedragspsycholoog hebben

we een programma van basiseisen voor de bewegwij-

zering opgesteld. Dit is een aanvulling op het vak-

manschap van de architect en per se géén inbreuk op

zijn creativiteit. We beschrijven vanuit onze gemeen-

schappelijke ervaring hoe je de lay-out van een ruimte

optimaal maakt voor mensen die er hun weg moeten

vinden. Een gebouw is namelijk veel méér dan een

statement van degene die het mag ontwerpen.

3Xizo najaar 2012

“ wij maken de geBruikSaan-wijzing van gebouwen”‘wayfinding at SChiphol’, ‘over het hoe en waarom van de bewegwijzering op schiphol’ is her-

drukt. er is grote vraag naar het boekje omdat daarin het ‘geheim’ van de Bewegwijzering op

SChiphol uit de doeken wordt gedaan. de ‘wayFinding-objecten’ zijn bovendien van een uitzon-

derlijke esthetische schoonheid. de maker er van zegt zelF: “de vorm is een zeer logisch gevolg

van de Functie. klanten betalen voor een perFecte gebruiksaanwijzing van hun gebouw. de vorm

krijgen ze er gratis bij.”

paul mijksenaar,

geestelijk vader van o.a. de bewegwijzering op Schiphol, was hoogleraar industrieel ontwerp aan de tu delft. Xicero sprak met hem.

4 Xizo najaar 2012

Bewegwijzering van Mijksenaar op de John F. Kennedy Airport - New York

Wayfinding by Mijksenaar at the John F. Kennedy Airport - New York

Het zou prettig zijn als hij zich realiseert dat de

waardering van een gebouw ook tot uiting komt in het

gebruiksgemak dat mensen ervaren.”

Toch moeten we Mijksenaar in dit pleidooi niet mis-

verstaan, want het straatbeeld is wel degelijk gebaat

bij architecten die conventies breken: “Ik was laatst bij

een lezing van een zeer inspirerende Iraakse ontwerp-

ster, Zaha Hadid, die alleen maar ronde gebouwen wil

maken, zonder plafonds. Zij wil geen bordjes in haar

panden en dat zorgt ervoor dat ik als waysigner al mijn

ervaring en creativiteit moet aanspreken. De uitdaging

is ervoor te zorgen dat het, in de juiste beeldtaal, toch

weer lukt om de intuïtie van mensen te sturen naar de

juiste bestemming. Ook in haar gebouwen.”

Beeldtaal is ontoereikendHet is in de moderne tijd verleidelijk om te denken dat

de beeldtaal het Esperanto van onze generatie zal wor-

den. Mijksenaar is daar echter stellig in: “Er zijn veertig

tot vijftig symbolen waar wereldwijd een zekere con-

sensus over de betekenis bestaat. Beeldtaal biedt je de

gelegenheid al van veraf te laten zien waar je naartoe

moet, of is heel geschikt om op een klein vlak (tele-

5Xizo najaar 2012

foon, magnetron) de functies van een apparaat weer te

geven. Dagelijks zijn er veel, zeer veel vormgevers bezig

om nieuwe symbolen te bedenken – en ze vergroten

daarmee de kans op misverstanden bij de interpretatie

ervan.

Het is onmogelijk om alleen maar in beeldtaal te com-

municeren. We hebben gemerkt dat het symbool voor

een toilet in begripswaarde stijgt door er de letters ‘WC’

bij te zetten. Beeldtaal is compact, pover en ontoerei-

kend. Gesproken of geschreven taal is oneindig veel

rijker.”

internet ook gebaat bij waysigningHoewel Mijksenaars laatste woorden de lezers onder

ons als lentelicht in de ogen schitteren, zien we, mede

door de komst van het internet, eerder een omgekeerde

waardering voor de gesproken of geschreven taal ont-

staan. Het heeft de beeldtaal nog prominenter gemaakt

dan zij al was – ontoereikend of niet. Toch is taal voor

iemand als Mijksenaar wel degelijk een medium dat

juist zijn bureau kansen biedt. ‘Wayfinding’ lijkt nog in

de kinderschoenen te staan, gunstige uitzonderingen

daargelaten.

Mijksenaar: “Zeker in het begin heerste het monopo-

lie van de techniek. Dat leidde ertoe dat men op de

gebieden van vormgeving of interfacing maar wat deed.

Het Wilde Westen. Programmeurs (al van nature niet

bepaald een groep mensen die zich erg druk maakt om

communicatie) wisten zelf tussen alle IP-adressen en

programmeerregels prima de weg te vinden. De eerste

internetvormgevers stonden ook met één been in de

techniek. Alle fouten op navigatiegebied, die we ook

kenden uit de oude wereld, werden dus nog een keer

gemaakt. Het internet doorloopt hetzelfde proces als de

eerste bewegwijzeraars.

Nu het echt een massamedium is geworden, zien we

wel dat zich meer vertegenwoordigers uit andere vakge-

bieden laten zien. Communicatiespecialisten, infor-

matiearchitecten, waysigners. Je ziet betere websites,

bijvoorbeeld die van de gemeente Amsterdam.

Maar we zijn er nog lang niet. Kijk maar eens naar de

overweldigende hoeveelheid vervelende introfilm-

pjes of de ongelukkige interface van Google of Gmail.

Interfaces van websites zouden ontwikkeld moeten

worden vanuit dezelfde principes van wayfinding die

wij toepassen. Bewegwijzering is immers de interface

van gebouwen.

‘Wayfinding at Schiphol: On the how and why

of Signage at Amsterdam Airport Schiphol’ is in

reprint. In it, Paul Mijksenaar reveals the ‘secret’

of how 50 million travellers rely on his visual

language to find their way around the sprawling

international airport.

Mijksenaar is a specialist in creating visual in-

formation systems, and Schiphol’s streetscape is

perhaps his best-known work. To achieve his goal

– finding the way – the waysigner stresses the

importance of the architect. “The more badly an

architect does his job, the more signs we need.”

He admits his design agency has compensated

for an abundance of architectural creativity with

signs to guide people to the building’s main exit.

It’s why Mijksenaar’s agency prefers to be in-

volved in the early stages of the building’s design.

They’ve developed basic signage requirements

with a behavioural psychologist. Interestingly,

they don’t necessarily infringe on the architect’s

creativity. Optimising a building’s layout and

exploiting human intuition ensures we can find

our way around.

It’s tempting to think visual language is the

Esperanto of our generation. Mijksenaar agrees.

He says forty to fifty symbols are recognised

worldwide. Many designers, however, are inven-

ting symbols daily, which increases the chances

of misunderstanding.

Another source of misunderstanding is the Inter-

net. The medium has made visual language more

prominent – perhaps to the detriment of written

language. Yet it seems websites have been

making the same navigational mistakes as their

bricks and mortar equivalents. It offers someone

like Mijksenaar copious opportunities.

Websites are improving as more communication

specialists become involved in their design, but

they still have a long way to go. Mijksenaar

believes the same principles should be applied

to website interfaces as to buildings. Signage is,

after all, the interface of buildings.

english summary

het is in de moderne tijd verleidelijk om te denken dat de beeldtaal het esperanto van onze generatie zal wor-den. mijksenaar is daar echter stellig in: “er zijn veertig tot vijftig SymBolen waar-over wereldwijd een zekere ConSenSuS over hun BetekeniS BeStaat.

Speaking to the spiritual father of wayfinding

6 Xizo najaar 2012

SquaSh wordt door Bijna 600.000 nederlanderS jaarlijkS

Beoefend EN IS DAARMEE EEN ‘GROTE SPORT’ TE NOEMEN. de

SquaSh Bond, OPGERICHT IN 1938, BEHARTIGT DE BELANGEN

VAN DE BEOEFENAARS.

Met haar 75 jarig jubileum en de Europese kampioenschappen

(op Nederlandse bodem) in 2013 in het vooruitzicht werden de

ambities bijgesteld. Een nieuwe, eigentijdse uitstraling stond hoog

op de prioriteiten lijst. Als verkozen partij uit de pitch is er aanslui-

tend hard gewerkt door de vormgevers van Xicero en de vertegen-

woordigers van de Squashbond. De nieuwe identiteit (grafisch en

online) tekent zich al af aan de horizon. Waarmee de 75e verjaardag

van deze sportbond in 2013 een wel heel frisse start kent.

Squash is played by about 600,000 people in the Netherlands. Their inte-

rests are represented by De Squash Bond, celebrating its 75th anniversary

next year. Reassessing its ambitions and image, the federation has asked

Xicero’s designers to create a new (graphic and online) identity, heralding a

young, fresh image for the 75 year-old federation.

english summary

waar zijn we mee bezig

nieuwespeelronde voorSquash Bond nederland

yamaha europe

Ontwikkeling marketing en sales kennisbank

Development marketing & sales knowledgebase

de jong BeeSd

Online & mobiel projectmanagement

gereedschap voor weginspecteurs

Online & mobile projectmanagement tool

for Highway supervisors

javo

Concept en realisatie product-film

Concept & execution promotional video

euro lottery ServiCeS

Marketing, redesign en ontwikkeling

Europese e-commerce omgeving

Marketing, redesign and development

European e-commerce environment

ravo holding

On- en Offline corporate rebranding

en verder ...

naast directe opdrachtgevers werkt Xicero (onder embargo) aan de realisatie van projecten voor vormgevers en reclamebureau’s.

tata Steel

Internationale R&D wervingsportal

Global Research recruitment portal

new game plan for dutch Squash federation

reSponSive weBdeSign (OOK WEL ADAPTIVE OF FLuID DESIGN

GENOEMD) IS EEN doeltreffende aanpak om weBSiteS toe-

gankelijker te maken OP BIJVOORBEELD SMARTPHONES EN

TABLETS NAAST DE BEKENDE PRESENTATIEVORMEN OP LAPTOPS

EN (DESKTOP) PC’S.

Een actueel thema merken we in de praktijk. Was de afgelopen jaren

de vraag naar een mobiele versie van de website een terugkerende

vraag, met de opkomst van met name tablets drong de behoefte aan

meer en verschillende formaten zich op. Het kan dus hard gaan, als

je bedenkt dat de eerste tablet in 2010 op de markt kwam …

Het ontwikkelen van websites voor al die verschillende formaten

werd daarmee zowel investeringstechnisch als onderhoudtechnisch

(redactioneel) een aparte uitdaging voor veel organisaties.

Door de toepassing van responsive webdesign maken we een website

die zich aanpast aan het apparaat en het gedrag van de gebruiker.

Hierbij wordt gebruik gemaakt van hetzelfde CMS (content manage-

ment systeem) en krijgt de gebruiker dus dezelfde content voorge-

schoteld, waarbij alleen presentatievorm en bediening kunnen ver-

schillen. Tot een jaar terug was dit complex programmeerwerk, maar

met de komst van nieuwe technieken (in jargon: HTML5 en CSS3) is

het een stuk eenvoudiger geworden en daarmee een haalbare kaart.

Een ander voordeel is vaak dat de ontwikkeling van mobiele applica-

ties (apps) en apparaatspecifieke websites daarmee achterwege kun-

nen worden gelaten. De website wordt weer het centrum van online

communicatie, bestuurd vanaf een centraal punt: er hoeft slechts

één site te worden onderhouden.

Bij het redesign van de corporate website van de vries & van de

wiel- deme was responsive design één van de uitgangspunten

Responsive design garandeert op elk scherm een optimaal ontwerp

en een optimale gebruikerservaring waarbij er praktische minimale

en maximale maten worden gehanteerd.

Maar er zijn nog meer voordelen, hier in het kort:

- Op smartphones en tablet gebruik je je vingers in plaats van een

muis. Door het groter maken van de belangrijkste navigatie ele-

menten behouden we gebruikersgemak en beleving.

- Geen Flash, het bekende Apple nadeel. Door toepassing van video-

players op basis van HTML5 of koppeling met de YouTube omge-

ving is integratie van video plots weer een aantrekkelijke optie

voor alle gebruikers.

- Mobiele verbindingen zijn vaak trager. Door bijvoorbeeld het

achterwege laten van achtergronden en beelden kleiner te tonen

bevorderen we ook juist mobiel een korte laadtijd van de pagina’s.

En sparen we bovendien op de databundel van de bezoeker.

Ontwikkeling van responsive design vraag om teamwork. Er is meer

interactie tussen designer, programmeur en opdrachtgever. Maar het

resultaat is er dan ook naar: de doelgroep kan jouw website op ieder

apparaat optimaal vinden en gebruiken. En dat was uiteindelijk toch

het doel.

Responsive Web Design is an effective approach to making

websites more accessible, whether you’re accessing it from

your desktop, notepad or smartphone.

Until recently, developing different websites and apps for these

rapidly emerging formats was a technical and editorial heada-

che for many organisations. But the introduction of Responsive

Web Design has deadened their pain. New techniques (in jar-

gon: HTML5 and CSS3) allow a website to use the same CMS

(more jargon: content management system), giving the user

the same web content no matter what device he is using. The

only difference being the presentation and operation. The web-

site is once again the centre of online communication, centrally

controlled. Great for the company and great for the user.

english summary

responsive one site fits all

7Xizo najaar 2012

a fluid response to a practical problem

marketing, CommuniCatie en verkoopproCeSSen ZIJN AAN HET VERANDEREN.

Website, Social, Mobiel, Google … De Online Marketing Benchmark

(OMB) van Xicero laat in één oogopslag zien hoe uw organisatie

of product er voor staat. Het DNA van uw online inspanningen.

In Infographics, rapportage en naslagwerk. In begrijpelijke taal.

daar komt u snel verder mee.

online marketing Benchmark

Al enige tijd liep ik met de uitdaging rond om verschil-

lende online marketing activiteiten inzichtelijk èn

begrijpbaar te maken. Helder gepresenteerd en in klare

taal. Zo ontstond in 2011 de samenwerking met Xicero.

Met als resultaat het zinderende product ‘Online Mar-

keting Benchmark’. Maar ook dat ik nu vast onderdeel

uitmaak van het Xicero-team. En op beide ben ik trots!

donald.thiery@xicero.com

Socialer in de voorhoede

donald:

walton & walton door janko Bosch

Bewegwijzering:Je kan niet vroeg genoeg beginnen.

Walton & Walton

Bewegwijzering:Je kan niet vroeg genoeg beginnen.

Walton & Walton

wayfinding ... je kunt niet vroeg genoeg beginnen ...

uen uw competitie.haarscherp in beeld

vlnr: Jasper Laterveer, Donald Thiery en Daniël Kuijk