Windows Explorer

Windows Explorer je program koji omogućava organizaciju i pregled podataka sahijerarhijskom strukturom. Pokreće se iz menija Start.

Slika1. Radno okruženjeWindows Explorer-a

Na prikazanoj slici 1. u spisku fascikli označena je fascikla Edusoft u prozoru Folders, dokje u desnom prozoru dat sadržaj fascikle. Veličinu levog i desnog prozora možemo menjetipovlačenjem njihove zajedničke granice.

Fascikle (Folders) koje imaju znak + pored imena imaju podfascikle. Spiskak podfascikliotvara se klikom na znak +, koji se pri tome pretvara u znak -. Klik na znak – ponovouklanja prikaz podfoldera.

Kopriranje, premeštanje, brisanje kao i promenu imena datoteka i fasikli vrši se poproceduri iz poglavlja Rad sa datotekama i fasciklama.

Osnovna podešavanja u Windows-u

Osnovna podešavanja u Windowsu vrše se iz upravljačkog panela – (Control Panel) kojise aktivira iz menija Start naredbom Settings ili preko My computer-a.

Pomoću Control Panel-a podešava se izgled Windowsa, dodaju i uklanjajuo programi,podešavaju regionalne karakteristike (jezik, datum, vreme) i Windows okruženjeprilagođava osobama sa specijalnim potrebama. Pored softvera moguće je konfigurisanještampača, modema, skenera, mikrofona i zvučnika i drugih uređaja računarskog sistema.Control Panel aktiviramo pritiskom na taster START, pa izaberemo željenu opciju.

`

Slika 2 Aktiviranje Control Panel-a

Moguće je odabrati klasičan (slika 3.) ili XP (Vista) prikaz (slika 4.) upravljačkog panela.

Slika 3. Klasičan prikaz Control Panel-a

Slika 4. Windows (Vista) XPprikaz Control Panel-a

Jednostavan primer podešavanja je podešavanje datuma i vremena. Na levoj straniprozora za dijalog Date and Time Properties podešava se datum a u desnoj vreme.

Slika 5. Prozor za dijalog Date and Time Proporties

Kada su u pitanju podešavanja važno je podesiti raspored znakova na tastaturi, kako bidobili našu ćiriličnu i latiničnu podršku. Dvostrukum klikom na ikonu za regionalnu ijezičku podršku u Control Panelu dobijamo prozor za dijalog Regional and Language

Options.

Slika 6. Prozor za dijalog regional and Language Options

Na Language listi novi tastaturni raspored dodajemo pritiskom na taster Add i izboromopcije Serbian sa padajuće liste. Na taj način dobijaju se tri raspoloživa rasporeda slova natastaturi koji se po potrebi prebacuju sa indikatora na taskbar-u. (slika 7)

Slika 7. Linija alata za podešavanje jezika

Upravljanje štampanjem

Izbor i konfigurisanje štampača obavlja se odgovarajućim Windows (Vista) XP

konfiguracionim programom koji omogućava svim programima uslugu štampanja kada jepotrebna, bez dodatnih podešavanja.

Dvostrukum klikom na ikonu Printers and Faxes iz grupe Control Panel dobijamo prozorza dijalog prikazan na slici 8.

Slika 8. Prozor za dijalogPrinters and Faxes

Klikom na Add a printer pokrećeno sistemski program koji nas vodi kroz postupakinstaliranja podrške za novi štampač (Add Printer Wizard). Iz dijalog prozora Printer Tasks

možemo zaustaviti ili obrisati poslove štampanja kao i izvršiti promenu osnovnogštampača. Na sličan način, veoma jednostavno, vršimo i ostala podešavanja Windowsokruženja.

Automatsko pretraživanje sadržaja računara

Savremeni hard diskovi su velikog kapaciteta što korisnicima omogućava skladištenjemnoštva podataka. Na prvi pogled, može nam se učiniti da su hard diskovi pretrpanipodacima i da uskladištene podatke teško pronalazimo. Međutim, zahvaljujući opcijiSearch, Windows operativnog sistema, možemo brzo pronaći podatke na koje smoukazali, bez obzira gde se oni nalaze na hard disku.

Opciju Serch možemo aktivirati iz menija Start -Search -For Files or Folders ili iz

Windows Explorera pritiskom na ikonicu Search.

Slika 9. Prozor za pretraživanje

U prozoru za dijalog Search Results (slika 9) biramo vrstu podataka koju će programpretraživati (slike, muziku, video, dokumente, računare u računarskoj mreži, ljude). Ukolikoželimo da program pretražuje sve datoteke i fasikle izabraćemo opciju All Files and Folders.

Ako na liniju Search unesemo npr. Disk dobićemo popis datoteka i dokumenata koji sadržetu reč..Klikom na dugme Search započinje proces pretraživanja po upitu. Program brzozavršava pretragu i daje izveštaj. U našem slučaju (za upit Disk) pronađeno je 128 adresa(slika 10)

Slika 10. Rezultati pretrage

Program Search omogućava i pronalaženje ljudi iz adresara (Adress Book) operativnogsistema Windows ili spoljašnjeg imenika.

Instalacija i uklanjanje programa

Instalacija i uklanjanje programa (softvera) predstavlja važnu temu, jer programi koji rade uokruženju Windows operativnog sistema, kao što su programi MS Office paketa ili neki jednostavniji sutesno vezani sa operativnim sistemom, koji im obezbeđuje glavne delove korisničkog interfejsaprograma kao i korišćenje i kontrolu pristupa hardveru računara.

Instalacija programa obično uključuje kopiranje datoteka u foldere koji su deljeni,dodavanje odrednica u bazu Registry i druge korake za integrisanje programa u sistem.

Automatska instalacija programa

Postupak inastalacije većine programa koji se distribuiraju na kompakt–diskovimaizgleda ovako:

1. Zatvaranje svih otvorenih dokumenata i prozora aktivnih programa.

2. Ubacivanje instalacionog medija (najčešće kompakt-diska)

3. Kada se pokrene program za instalaciju kliknemo na dugme Install, ili SETUP, zatimsledimo uputstva sa ekrena

4. Izbacivanje instalacionog medija.

Instalacija i uklanjanje programa pomoću Add/Remove Programs

Procedura instalacije pomoću modula Add/Remove Programs sastoji se iz nekolikokoraka:

1. Pokretanje prozora za dijalog Add/Remove Programs iz Start -Control Panel-

Programs.

Slika 11. Prozor za dijalogAdd/Remove Programs

2. Izabor naredbe Add New programs.

3. Klik na dugme CD or Floppy.

4. Ubacivanje u računar kompakt-diska ili diskete.

5. Klik na dugme Next.

6. Program će pretražiti kompakt-disk ili disketu u potrazi za programom sa jedinm odstandardnih imena za inastalaciju (install.exe ili setup.exe).

7. Pritiskom na dugme Finish Windows aktivira program za instaliranje, čija uputstvasledimo.

Procedura uklanjanja programa se sastoji iz:

1. Pokretanja programa Add/Remove Programs,

2. Izbora programa sa liste instaliranih programa (slika 11.) koji želimo da uklonimo iliizmenimo.

3. Klika na dugme Change/Remove.

4. Praćenja datih uputstava.

Formatiranje prenosivih medija

Izborom objekta prenosivog medija (diskete, zip diska ili USB flash diska) iz programa MyComputer i klikom na desni taster miša dobijamo prozor za dijalog Format u kome možemopodesiti razne parametre formatiranja, kao što su: kapacitet diska (Capacity:), sistemdatoteke (File system), brzo formatiranje (Quick Format) i naziv diska (Volume label).

Pored diskova možemo formatirati i particije na hard disku, naravno osim one kojasadrži operativni sistem Windows.

Slika 12. Prozor za dijalog Format

Sistem za pružanje pomoći korisniku

Operativni sistem Windows (Vista) XP poseduje moćan sistem za pružanje pomoćikorisniku tzv. Help koji se sastoji od integrisanih baza podataka sa uputstvima za različiteprograme i teme, tako da u svakom trenutku možemo dobiti pomoć.

Sistem za pružanje pomoći pokrećemo iz menija Start klikom na naredbu Help and

Support koja otvara prozor za dijalog Help and Support Center prikazan na slici 13.

Slika 13. Prozor za dijalog Help andSupport Center

Windows help sistem je hipertekstualan, što znači da su teme međusobno povezane,tako da upućuju jedna na drugu, a mi biramo redosled objašnjenja. Možemo odabradiOsnovna podešavanja u Windows-u, sigurnost, on-line pomoć (ako smo priključeni nainternet), rešavanje problema za koje Windows ima rešenje i dr.

Na usluzi nam je i automatsko predraživanje (Search). Pored opšte pomoći na nivouoperativnog sistema, skoro svaki aplikativni program ima sopstveni sistem pomoći koji sepoziva iz menija Help.

Kompresija podataka

Kompresiju podataka koristimo kada želimo da čuvamo kopije datoteka važnih sadržaja,kada nemamo dovoljno prostora na disku ili kada podatke šaljemo elektronskom poštom.Program koji vrši kompresiju podataka (ko što je WinZip ili Power Archiver) podatke na diskupisuje tek pošto ih sabije algoritmima statističke kompresije, da bi pri čitanju podatakaautomatski vršio raspakivanje i dovođenje u predhodno stanje.

Kompresiju ili komprimovanje podataka vršimo, pre svega, zbog značajnog dobijanjaslobodnog prostora na disku. Skup zapakovanih datoteka na disku najčešće se zove arhiva,a program koji vrši kompresiju arhiver.

U jednu arhivu možemo staviti više datoteka ili sistem foldera. Arhivu prepoznajemo poekstenzijama (nastavcima) kao što su: zip, arj, rar, cab, tar.

Windows Vista ili XP poseduje interni arhiver. Proces raspakivanja se vrši dvostrukimklikom da sabijenu fasiklu ili datoteku dok je za sabijanje potrebno selektovati datoteke i/ilifoldere i klikom na desni taster aktivirati meni. Naredbom Send To Compressed (zipped)

Folder vršimo kompresiju (sabijanje).

Slika 14. Meni Send To Compressed

(zipped) Folder

Na osnovu izloženog moguće je zaključiti da je Windows Vista (XP) veoma moćansoftver za upravljanje i kontrolu rada na računaru. Novi operativni sistem Windows 7predviđen je za širu upotrebu od oktobra 2009. godine i smatra se da je usavršen u odnosuna svoje prethodnike. U svakom slučaju Windows je operativni sistem koji karakteriše:

- višekorisnički rad,

- višeprogramski rad,

- optimalno korišćenje memorije,

- plug and play tehnologija (mogućnost priključivanja novih uređaja koje Windows samprepoznaje i instalira),

- jednostavna instalacija novih programa,

- jednostavno uklanjanje programa koji nam više nisu potrebni,

- dobra podrška multimediji i internetu,

- jednostavno umrežavanje računara,

- pomoć korisniku,

- otklanjanje eventualnih grešaka u radu,

- dobra zaštita od virusa ili neovlašćenog pristupa.

Posebno bismo naglasili da je za nove verzije Windows-a, kao i aplikativnih programaveoma značajno da korisnik poseduje validnu licencu, jer je stalni pristup Internet mrežiomogućio proizvođačima softvera da kontrolišu tzv. piratske kopije i da onemoguće daljirad sa njima.