Wealth in Happy Society
-
Upload
sarinee-achavanuntakul -
Category
Documents
-
view
19.753 -
download
3
description
Transcript of Wealth in Happy Society
![Page 1: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/1.jpg)
ความมงคงในสงคมอดมสข
สฤณ อาชวานนทกล
http://www.fringer.org/
โครงการอบรม “ผน าการเปลยนแปลงในขบวนองคกรชมชน”
28 พฤษภาคม 2554
งานนเผยแพรภายใตสญญาอนญาต Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) โดยผสรางอนญาตใหท าซ า แจกจาย แสดง และสรางงานดดแปลงจากสวนใดสวนหนงของงานนไดโดยเสร แตเฉพาะในกรณทใหเครดตผสราง ไมน าไปใชในทางการคา และเผยแพรงานดดแปลงภายใตสญญาอนญาตแบบเดยวกนนเทานน
![Page 2: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/2.jpg)
การพฒนาทผานมาไมยงยน
2
![Page 3: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/3.jpg)
เราก าลงทะลขดการรองรบของธรรมชาต
ทมา: The Biosphere Economy, http://www.volans.com/lab/projects/biosphere-economy/
Planetary Boundaries:
3
![Page 4: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/4.jpg)
4
เศรษฐกจขบเคลอนดวยพลงงานทไมยงยน
ทมา: Carol King, “Will we always be more capable in the future?”;Worldchanging.com -http://www.worldchanging.com/archives/007962.html
![Page 5: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/5.jpg)
นกเศรษฐศาสตรกระแสหลกเชอวา...
• การเตบโตทางเศรษฐกจท าใหเราผลตทกอยางได
มากขน โดยเฉพาะสนคาอปโภค
• สนคาอปโภคบรโภคมากขน มาตรฐานความ
เปนอยดกวาเดม คณภาพชวตดข น
• เศรษฐกจโต รฐเกบภาษไดมาก โครงสรางและ
สวสดการพนฐานดขน (ถนน โรงพยาบาล ฯลฯ)
• ความมงคงทสรางนนจะ “ไหลรน” ลงมาสคนจนโดย
อตโนมต เชน ผานการจางงาน และเมอรฐบาลเกบ
ภาษจากคนรวยไดมากขน กจะชวยคนจนไดมากขน
ประโยชนของการเตบโตทางเศรษฐกจ
5
![Page 6: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/6.jpg)
“ตนทน” ของการเตบโตทางเศรษฐกจ
ตวอยางตนทนของการเตบโตทางเศรษฐกจ
• คนรวยรวยขน คนจนอาจจนลงหรอล าบากกวาเดม
“รวยกระจก จนกระจาย”
• “ผลไหลรน” ในความเปนจรงไมคอยไหล
• คอรรปชนบนทอนการกระจายรายไดและลดทอน
คณภาพของบรการภาครฐ
• องคประกอบของการเตบโตบางอยางอาจไมเปนผลดตอ
ประชาชน เชน เพมงบประมาณทางทหารเกนจ าเปน
• องคประกอบ (composition) ส าคญกวา ผลรวม (sum)
6
![Page 7: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/7.jpg)
ตนทนดานสงแวดลอม
7
![Page 8: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/8.jpg)
คาเสยโอกาสของการเตบโตทางเศรษฐกจ
• เนองจากทรพยากรมจ ากด เราจงมกจะตองเลอกวาจะ
เนนการผลตอะไรมากกวากน ณ ชวงเวลาใดเวลาหนง
ระหวาง
สนคาทน (capital goods) กบ
สนคาอปโภคบรโภค (consumer goods)
• การเตบโตทางเศรษฐกจในระยะยาวตองอาศยการลงทน
ในสนคาทน เชน เครองจกร ถนนหนทาง ทรพยสนทาง
ปญญา อยางตอเนอง เนองจากเปน “ปจจยการผลต” ท
ผลตสรางการเตบโตในระยะยาว
• แตกละเลยสนคาอปโภคบรโภคไมได เพราะรวมปจจยส
+ เครองอ านวยความสะดวก + ปรบปรงคณภาพชวต 8
![Page 9: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/9.jpg)
ปรมาณสนคาทน
ปรมาณสนคาอปโภคบรโภคC1C2
K1
K2
ตนทน
ประโยชน
ภาวะไดอยาง-เสยอยางของการเตบโต
คาเสยโอกาสของสนคาทน K2-K1 = สนคาอปโภคบรโภค C1-C2 ทตอง “เสยสละ” (ไมไดผลต)
9
![Page 10: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/10.jpg)
C1
A
B
K1
K2
C2
การเตบโตและศกยภาพในการผลต
ปรมาณสนคาทน
ปรมาณสนคาอปโภคบรโภค
เมอประเทศยงใชศกยภาพในการผลตไมเตมท เศรษฐกจจะขยายตวจากจด A ไป B ได ทงสนคาทนและสนคาอปโภคบรโภคเพมขน
10
![Page 11: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/11.jpg)
C1
A
B
K1
K2
C2
ปรมาณสนคาทน
ปรมาณสนคาอปโภคบรโภค
ในระยะยาว ตองเพมศกยภาพในการผลต
เมอประเทศผลตเตมศกยภาพแลว การเตบโตตองอาศยการเพมศกยภาพ เชน เพมทรพยากร (คนพบน ามน, แรงงานตางดาว) หรอปรบปรงประสทธภาพในการผลต (เทคโนโลย, ปรบปรงการศกษา)
11
![Page 12: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/12.jpg)
C1
AB
K1
K2
C2
การเพมศกยภาพทดระยะสนแตอาจไมยงยน
ปรมาณสนคาทน
ปรมาณสนคาอปโภคบรโภค
การเพมศกยภาพทเอยงไปขางสนคาอปโภคมากกวาสนคาทน เชน เงนลงทนจากตางชาตอาจเนนผลตสนคาอปโภคบรโภคเพอสงออก ประเทศเตบโตในระยะสน แตยงยนหรอเปลา? (อยาลมวาสนคาทนเสอมตามกาลเวลา)
12
![Page 13: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/13.jpg)
เศรษฐกจผกขาด
โดยรฐ
ววฒนาการ (?) ของระบบเศรษฐกจ
ทนนยมผกขาด/
ทนนยมสามานย/
ทนนยมพวกพอง
ระดบเสรภาพทางเศรษฐกจ
ของประชาชน
ระดบความยงยนของระบบเศรษฐกจ
ทนนยมเสร
(แนวคด
กระแสหลก)
“ทนนยมธรรมชาต”
“ทนนยมกาวหนา”
ทนนยมในไทยยงเปน “ทนนยมสามานย” อย สาเหตหลกๆ อาจเปนเพราะ:• ธนกจการเมองยงเฟองฟ • โครงสรางศกดนา/อ านาจนยมยงอย• กฎหมายปองกนการผกขาดไมมผล• กฎหมายคมครองผบรโภค สงคม ฯลฯ ยงใชไมไดจรง
ทนนยมเสรมเพยงบางธรกจในบางประเทศ ในระดบโลกยงเปนทนนยมสามานยอย
13
![Page 14: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/14.jpg)
„มายาคต‟ ทตอนนพสจนแลววาไมจรง (1)
• เงนซอไดทกอยาง
• GDP วด „สขภาพสงคม‟ ได
• ประโยชนจากทนนยมเสร จะ „ไหล‟ ลงมาสคนทกระดบชนเอง โดยทรฐไมตองแทรกแซงตลาด – “คลนยกเรอทกล าเทากน”
• รฐไมควรแตะ “สวนเกน” ของคนรวย เพราะสวนเกนเหลานนมาจากการท างานหนกซงกอใหเกดผลผลตทเปนประโยชน
มายาคต
• เงนซอความสข, ความปลอดภย, ฯลฯ ไมได ถากลไกตางๆ ไมท างาน
• Human Development Index (Amartya Sen) วดระดบ „ความสข‟ ของประชาชนไดดกวา GDP
• ความมงคงของคนจ านวนมากมาจากมรดกหรอการเกงก าไร ไมใชการท างานหนก
• “ในระยะยาว เรากตายหมด” (John M. Keynes)
ขอเทจจรง
14
![Page 15: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/15.jpg)
• ทกภาคสวนควรมงเนนการสรางประสทธภาพสงสดอยางเดยว
• เนองจากระบบตลาดเปนระบบทดทสดในการสรางประสทธภาพ รฐจงควรปลอยใหระบบตลาดท างานดวยตวของมนเอง
มายาคต
• ประสทธภาพอยางเดยวอาจไมท าใหเกดความเปนธรรมในสงคม (หรออยางนอยกสงคมทมมนษยธรรม) : สถานการณทมเศรษฐไมกคนในขณะทคนหลายลานคนตองอดอาหารตายอาจ “มประสทธภาพสงสด” (Pareto optimal) แลว หากไมมทางทจะชวยใหใครรอดชวตโดยไมท าให เศรษฐเสยประโยชน
• มแนวโนมสงทจะเกด “ทนนยมสามานย” หากรฐไมควบคมตลาดอยางแขงขนและเปนอสระอยางแทจรงจากภาคธรกจ
ขอเทจจรง
„มายาคต‟ ทตอนนพสจนแลววาไมจรง (2)
15
![Page 16: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/16.jpg)
• สมองมนษยมศกยภาพพอทจะเขาใจการท างานของธรรมชาตอยางสมบรณ
• ธรรมชาตเปรยบเสมอนเปน „เครองจกร‟ ทเดนอยางเทยงตรงตามกฎเกณฑแนนอนตายตว
• ดงนน มนษยจงสามารถเอาชนะและควบคมธรรมชาตได
มายาคต
• ปญหาสงแวดลอมหลายประการ เชน โลกรอน ก าลงบอนท าลายโลก และชดเจนวาเกดจากน ามอมนษย
• กฎวทยาศาสตรใหมๆ เชน Relativity, Uncertainty, Incompleteness พสจนชดเจนวา ความไมแนนอนและความไมสมบรณเปนสจธรรมของโลก และพรมแดนความรของมนษยแปลวาไมมวน „เอาชนะ‟ ธรรมชาตได
ขอเทจจรง
„มายาคต‟ ทตอนนพสจนแลววาไมจรง (3)
16
![Page 17: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/17.jpg)
• ทกบรษทควรตงเปาหมายท“ผลตอบแทนสงสดตอผถอหน” เพราะผถอหนยอมค านงถงประโยชนของสวนรวมอยแลว
• ดงนน บรษททมงเนนเปาหมายนจะชวยใหเกดประโยชนสงสดตอสวนรวมโดยอตโนมต
มายาคต
• ปญหาขอมลไมเทาเทยมกน (asymmetric information) ระหวางผบรหารบรษทกบผถอหน และระหวางบรษทกบผบรโภค/สงคม ท าใหเกดการหลอกลวงและฉอฉลงายและปกปดงายดวย
• ทกฝายมผลประโยชนทบซอน
• แนวโนมทจะไดก าไรสงกวาจากการเกงก าไรระยะสนในตลาดหน เทยบกบเงนปนผลในระยะยาวท าใหผถอหน „มกงาย‟ กวาทควร
• ผถอหนในตลาดหลกทรพยสมยใหมไมกระจกตวเหมอนในอดต – „ความเปนเจาของ‟ ลดลง
ขอเทจจรง
„มายาคต‟ ทตอนนพสจนแลววาไมจรง (4)
17
![Page 18: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/18.jpg)
• ทกคนควรท าแตในสงทตวเองเชยวชาญทสด ภาคธรกจกควรท าธรกจ ภาคสงคมกท างานดานสงคม ภาครฐกน าเงนภาษไปสรางระบบสวสดการสงคม
• นกธรกจทอยากชวยเหลอภาคสงคมนอกเหนอจากเงนภาษทจายรฐ กท าไดโดยผานกจกรรม „สงคมสงเคราะห‟ ตางๆ เชน การบรจาค เทานนกพอแลว
มายาคต
• นอกเหนอจากเงน ภาคสงคมยงตองการระบบ & องคความรในการบรหารจดการ ซงภาคธรกจมความรความเชยวชาญดทสด
• ระบบราชการของรฐยงไร ประสทธภาพ คอรรปชน และไมเหลยวแลผดอยโอกาสทสด ซงไมมสทธมเสยงในระบอบการเมอง
• „สงคมสงเคราะห‟ ไมสามารถใช
แกปญหาเชงโครงสราง เชน ความเสยงในชวตและทรพยสน ไมมทดนท ากน ไรการศกษา ฯลฯ
• ผท าหนาทบรหารเงนไดดทสดคอนกการเงน ไมใชนกพฒนาสงคม
ขอเทจจรง
„มายาคต‟ ทตอนนพสจนแลววาไมจรง (5)
18
![Page 19: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/19.jpg)
• กรรมสทธสวนบคคลเปนปจจยส าคญในการผลกดนความเจรญทางเศรษฐกจ เพราะคนทสามารถอาง „ความเปนเจาของ‟ เทานน ทจะมแรงจงใจในการผลตงาน
• „พนทสาธารณะ‟ ทปราศจากเจาของจะไรคนดแล
• ดงนน รฐจงตองตกรอบและมอบกรรมสทธสวนบคคล และคมครองกรรมสทธนนอยางเครงครด
มายาคต
• คนจ านวนมากไมไดสรางสรรคเพอเงน แตเพอความสขใจและแบงปน
• พนทสาธารณะมากมายมสมาชกในชมชนเปนผรวมกนดแลอยางดโดยไมเคยตองมเอกสารสทธ
• ระบบลขสทธทเขมงวดคมครองผสรางมากเกนไป และน าไปสการผกขาดความร ตอยอดไมได
• ในหลายกรณ ความเหนแกตวของนกธรกจหนาเลอดและความไร ประสทธภาพของรฐ คอสาเหตทพนทสาธารณะทรดโทรม
• ระบบยอมออกสทธบตรแมกระทงธรรมชาต เชน DNA, พนธพช
ขอเทจจรง
„มายาคต‟ ทตอนนพสจนแลววาไมจรง (6)
19
![Page 20: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/20.jpg)
20
GDP เปนองคประกอบเดยวของ “ความสข”
ทมา: Deutsche Bank Research, 2007
![Page 21: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/21.jpg)
21
ความส าคญของ “ความยตธรรมทางสงคม”
• การเตบโตของเศรษฐกจทม “ฐานกวาง” นนคอ เตบโตในทางทคนสวนใหญไดประโยชน ไมใชในทางทความมงคงกระจกตวอยในมอชนชนน านน เปนการเตบโตทท าใหคณภาพชวตของคนดขน และเอออ านวยตอกระแสประชาธปไตย ซงชวยใหคนในสงคมรจกอดทนอดกลนตอความคดเหนทแตกตาง แทนทจะทะเลาะจนน าไปสความรนแรง หรอถกกดขโดยผครองอ านาจ
• การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจท “ด” ทมฐานกวาง จงชวยใหสงคมมระดบ “คณธรรม” สงขนกวาเดม และระดบคณธรรมทสงขนนนกจะท าใหสงคมยงยน มสนตสขและเสถยรภาพมากกวาในสงคมทความเจรญกระจกตวอยในมอคนเพยงไมกคน
![Page 22: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/22.jpg)
22
ลกษณะของนโยบายพฒนาในอดมคต• ตงเปาหมายทการสงเสรมและด ารง “ความอยดมสข” ของประชาชนในสงคม
• ใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน : “การพฒนาอยางยงยน” (Sustainable Development) หมายความวา ไมใชทรพยากรธรรมชาตในอตราทเรวกวาความสามารถของมนษยในการผลตทรพยากรทดแทน และไมทงทรพยากรธรรมชาตในอตราทเรวกวาอตราทธรรมชาตจะสามารถดดซบมนกลบเขาไปในระบบ
• ประเมนผลดและผลเสยจากนโยบายอยางรอบคอบส าหรบผมสวนไดเสยทกฝาย โดยเฉพาะผดอยโอกาส
• มองทรพยากรทมวนหมดตางๆ รวมทงผลกระทบภายนอกวาเปน “ตนทน” ทผกอตองรบภาระ
![Page 23: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/23.jpg)
23
ลกษณะของนโยบายพฒนาในอดมคต (ตอ)
• เปาหมายควรอยทการพฒนา “ศกยภาพ” ของมนษย ไมใชแค “ระดบรายได” (Amartya Sen)
• สงเสรม “ความยตธรรมทางสงคม” โดยรฐตองคมครองสทธมนษยชนขนพนฐานของประชาชน จดบรการสาธารณปโภคขนพนฐานทไดคณภาพ ด าเนนนโยบายทมจดมงหมายทการลดความเหลอมล าทางรายได และสงเสรมการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน
• สามารถรองรบความหลากหลายของแตละวฒนธรรมทองถนในทกระดบได เพราะการใชชดนโยบายพฒนาทยดเยยดแบบ “ส าเรจรป” อาจน าไปสความขดแยงและความรนแรงในสงคม และดงนนจงไมอาจเรยกวาเปนระบบเศรษฐกจทยงยนได
![Page 24: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/24.jpg)
อนาคต ? มงท าเงนสงสด
CO2 850 ppm
อณหภม +6ºC
เงน+สงแวดลอมประสานทงโลก
380ppm300
400
500
600
700
800
900
1000
ppm
CO2
2000 2020 2040 2060 2080 2100
CO2 550 ppm
อณหภม +2ºC
มงท าเงน +พลงงาน“สะอาด”
CO2 590 ppm
อณหภม +2.4ºC
24
![Page 25: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/25.jpg)
เงน+สงแวดลอมประสานทงโลก
มงท าเงนสงสด + พลงงานสะอาด
vs
ทมา : www.storyofstuff.com
จ ากดขยะผลต
สนคาสกดวตถดบ
จดจ าหนายบรโภค
การตลาดเพอทงขวาง
25
![Page 26: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/26.jpg)
จดจ าหนาย
บรโภค
ผลตสนคา
สกดวตถดบ
ยงยน
เงน+สงแวดลอมประสานทงโลก
มงท าเงนสงสด + พลงงานสะอาด
vs
26
![Page 27: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/27.jpg)
ขอสงเกตเรอง “ทางเลอก” ของชมชน• “ทางเลอก” ตองอยไดและยงยน (viable + sustainable) –ไมอยางนนกไมมประโยชนทจะเลอก เปนเพยง “มายาคตของเสรภาพ”
• ความมงคงชวยสรางความอดมสขได แตชมชนตองรเทาทน “ทน”
• กรอบและขอบเขตของ “ทางเลอก” เปลยนแปลงอยตลอดเวลาตามความเปลยนแปลงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม เทคโนโลย และองคความร เชน เมอตนทนของโลกรอนสงขน โมเดลการผลตพลงงานหมนเวยนระดบชมชน กกลายเปนทางเลอกทนาสนใจขนมาได
• นกวชาการ นกปฏบต และสอไทยเนนศกษาแต “กรณความส าเรจ” และ “ความเกง” ของปจเจกบคคล (เชน ปราชญชาวบาน) มากเกนไป จนสงเคราะหกระบวนการ และระบบทจะเอาไป “ผลตซ า” ยากมาก
• โลกาภวตนเปดทางใหกบ “ทางเลอก” ทอาศยการรวมมอระหวางชมชนกบ “คนนอก” มากกวาเดม 27
![Page 28: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/28.jpg)
ระบบจายตรง (Direct Payment)(ขอขอบคณขอมลจาก คณเพชร มโนปวตร รองผอ านวยการ สมาคมอนรกษสตวปา (WCS) ประเทศไทย ผเขยนคอลมน “โลกสเขยว” ในโอเพนออนไลน
: http://www.onopen.com/?cat=81)
28
![Page 29: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/29.jpg)
แนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาต
• สมยกอน เปาหมายหลกดานการอนรกษสงแวดลอมคอ “การจดตงพนทอนรกษ” แตในความเปนจรงพบวา พนทอนรกษหลาย
แหงมกอยแคบนกระดาษ (“Paper Park”) เทานน • แนวทางการอนรกษจงแตกออกเปน 2 แนวทาง ไดแก
– แนวทางการเสรมสรางประสทธภาพในการจดการพนทอนรกษของภาครฐ เนนการบงคบใชกฎหมาย สรางศกยภาพดานงานวจยและพฒนาบคลากรในพนทอนรกษ ปจจบน “ลาสมย” แลว เพราะความส าเรจขนอยกบคณภาพของเจาหนาทเปนหลก และชมชนขาดแรงจงใจทจะมสวนรวม
– แนวทางการจดการ “คน” ทอยรอบ ๆ พนทอนรกษ เนนการท างานรวมกบชมชนทองถน เสรมสรางการมสวนรวมและพฒนาชวตความเปนอย เชอวาเมอคนอยดกนดและมจตส านกในการอนรกษทดแลว จะไมเขาไปท าลายธรรมชาตอก แนวทางนไดรบการตอบรบอยางกวางขวางจากทง World Bank และ UNDP เพราะตอบโจทยเรองสงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจไปพรอมกน เปน “การพฒนาอยางยงยน”
29
![Page 30: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/30.jpg)
แนวทางการอนรกษแบบจดการ “คน” • แนวทางจดการ “คน” เกอบจะกลายเปน
กระแสหลก โดยการบรณาการอนรกษเขา
กบการพฒนา (ICDP- Integrated
Conservation and Development Project)
และการจดการทรพยากรธรรมชาตโดย
ชมชน ทองถน (CBNRM- Community-based
Natural Resource Management) เปนวธใหชมชนทพงพาการใชทรพยากรอยแลว มาเปนผดแลอนรกษ ใช และจดการทรพยากรดวยตวเอง โดยใชมาตรการตาง ๆ ซงมหวใจส าคญอยทการสรางจตส านกและความพรอมของแตละชมชน
ทผานมาประสบปญหาในหลายพนท เพราะตองใชเวลาบมเพาะ ปรบเปลยนวถชวต และมตนทนมหาศาล
30
![Page 31: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/31.jpg)
ระบบการจายตรง
• งานศกษาหลายชนตงขอสงเกตวาแนวทางนลมเหลว เพราะไมอาจตานทานกระแสทนนยมได สดทายชาวบานยงคงท าลายทรพยากรตอไป ดงนนงบประมาณททมเทไปกเหมอน “ต าน าพรกละลายแมน า”
• องคกรอนรกษบางแหงจงเรมหนกลบใชระบบจายตรง (Direct Payment) เพอเปนการสรางแรงจงใจใหชมชนทองถนเขามามสวนรวมกบการอนรกษ แทนทจะตองไปผานกระบวนการสรางจตส านกหรอเปลยนแปลงวถชวตของชมชนทองถนเสยกอน
31
![Page 32: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/32.jpg)
ระบบการจายตรง• การจายตรง เปนการสรางแรงจงใจทางเศรษฐกจให ชมชนทองถนหนมาอนรกษธรรมชาตแทนการท าลาย มหลายรปแบบและกอใหเกดผลโดยตรงกบการอนรกษแตกตางกนออกไป
– การจายคาตอบแทนใหคนในชมชนเพอสงเสรมการอนรกษ เชน จางพรานใหมาเปนเจาหนาทอนรกษ
– การสนบสนนงบประมาณใหหนวยงานทดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต
– การสรางรายไดใหชมชนผานชองทาง “การทองเทยวเชงอนรกษ”
– การครอบครองกรรมสทธในการบรหารจดการพนทนน ๆ เชน การระดมทนซอพนทธรรมชาตเพอน ามาจดตงเปนเขตอนรกษเอกชนหรอศนยศกษาธรรมชาต 32
![Page 33: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/33.jpg)
โครงการอนรกษนกน าหายากในกมพชา• Northern Plains เปนทงหญาธรรมชาตผสม
ปาเตงรงและพนทชมน าอนอดมสมบรณ
ขนาดใหญอยในประเทศกมพชา และยงเปน
แหลงอาศยและวางไขของนกหายากใกล
สญพนธหลายชนด โดยเฉพาะนกชอนหอยด า
(White-Shouldered Ibis) และนกชอนหอยใหญ (Giant Ibis)
ทใกลสญพนธและมอยทนทเดยวเทานนในโลก
• ตงแตปลาย 1990 เรมมการกอตวอยางเงยบ ๆ ของโครงการ
Ecotourism หลายโครงการ หนงในนนคอโครงการทองเทยว
เชงอนรกษนกหายาก (Tmatboey Ibis Tourism Site) โดย
จดตงคณะกรรมการหมบานอนประกอบไปดวยตวแทนทมาจาก
การเลอกตง 9 คน มหนาทหลกคอจดการ “กองทนพฒนา
หมบาน” ในนามของชมชน33
![Page 34: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/34.jpg)
โครงการอนรกษนกน าหายากในกมพชา (ตอ)• ด าเนนโครงการหลก 2 โครงการ
– โครงการทองเทยวเชงอนรกษ โดยจดใหพนท
บรเวณนนเปนแหลงทองเทยว ส าหรบนกดนก
โดยไกดทองถนไดผลตอบแทนจากการพา
นกทองเทยวไปดนก และเกบคาบรการจาก
ทพก (Home stay), อาหารและเครองดม
– โครงการปกปองรงนก (Bird Nest Production
Program) เนองจากการเกบไขนกมาขายเปนภย
คกคามทส าคญทสดตอความอยรอดของนก
ในโครงการนรฐจงใหเงนตอบแทนแกชาวบานท
พบรงนกและดแลรกษารงนกไปจนกวาลกนกจะ
ออกจากรง รวมทงมเจาหนาท 2 คนคอยดแลตรวจสอบและตดตามผลงานเตมเวลา
34
![Page 35: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/35.jpg)
• เมอถงป 2004 รฐจงออกกฎใหพนทแหงนเปนพนทอนรกษ หามลาสตว
• ถาสมาชกคนใดไมเคารพกฎการรกษารงนกหรอฝาฝนลานก แผนการทองเทยวทงหมดจะถกยกเลกทนท หรอไมผฝาฝนจะตองถกตดสทธจากการไดรบผลประโยชนตาง ๆ
• หลงจากด าเนนการมาระยะหนง โครงการนเรมเปนทรจกมากขนในกลมนกดนก นกทองเทยวเพมขน และมแนวโนมวาจะใช
เวลาทองเทยวนานขนทกป ท าใหเกดรายไดหมนเวยนในชมชนมากขน
• เฉพาะป 2006 – 2007 การทองเทยวสรางรายไดใหกบชมชนกวา $7,000 ซงเมอเทยบกบรายได 50 เซนตตอวนของชาวกมพชาแลว นถอเปนความแตกตางอยางมนยส าคญ
35
โครงการอนรกษนกน าหายากในกมพชา (ตอ)
![Page 36: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/36.jpg)
ผลของโครงการ
• ประชากรนกมจ านวนเพมขน ปญหาการลานกลดลงอยางมนยส าคญ รวมทงยงสรางทศนคตในเรองการอยรวมกบนกของชาวบานใหดข น เพราะสมาชกชมชนรวานกและสตวปาอนๆ เปนแมเหลกดงดดนกทองเทยว
• รายไดจากโครงการนกวา 80 เปอรเซนตตกอยกบชาวบานโดยตรง เปนการสงเสรมการสรางรายไดอยางถกกฎหมายใหชาวบาน แทนทจะตองเสยงหารายไดจากการลาหรอขโมยลกนกซงผดกฎหมาย 36
![Page 37: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/37.jpg)
• สรางความเขาใจเกยวกบการจดสรร
พนทเพอการอนรกษใหกบชาวบาน
เปนวธแกปญหาทเสยตนทนนอยและ
มประสทธภาพเมอเทยบกบวธอน ๆ
ปจจบนคณะกรรมการหมบานสามารถ
รบผดชอบดแล และจดการการทองเทยวไดดวยตวเองเกอบทงหมดแลว
• จดแขงของโครงการอยทการเชอมโยงเปาหมายการอนรกษ เขากบแนวทางการด าเนนงานโดยตรง และมระบบการส ารวจตดตามประชากรนกทชดเจน
• ใช “เงน” สรางแรงจงใจในทางทเออตอการอนรกษอยางยงยน 37
ผลของโครงการ (ตอ)
![Page 38: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/38.jpg)
38
กองทนบรณาการบานขาม จ.ชยภม และการเงนชมชนไทย
![Page 39: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/39.jpg)
กองทนบรณาการบานขาม• ต าบลบานขาม อ.จตรส จ.
ชยภม มประชากรประมาณ 1,198 คน 250 หลงคาเรอน กอตงรานคาชมชนขนในป พ.ศ. 2533 น าผลก าไรไปจดตงกลมออมทรพยเพอการผลตขนในปตอมา ในป 2546 น าเงนกองทนทกกองเขามารวมกน
• ณ สนป 2552 มสมาชก 808 คน มเงนออมสจจะจ านวน 5,914,207 บาท และเงนสจจะพเศษ 5,985,578 บาท
![Page 40: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/40.jpg)
28/05/54 40
มตการเงน• การบรหารเงน
– การ matching เงนจากภายนอกเขามาใช ในหมบานตามวตถประสงค สามารถจบค
แหลงเงนกบการใชเงนไดด มองออกวาจะเอา
สวนไหนไปใชท าอะไร และสามารถน าเงนจาก
ภายนอกเขา ผสมไดโดยไมสบสน
• แยกชนการใหบรการ
– จดสวสดการตามศกยภาพและความ
จ าเปนของสมาชกและแยกกลมการ
ใหบรการ: ก ไดมาก ก ไดนอย ก ไมมดอกเบย
• การตลาดรานคาชมชน
– ใชระบบคปอง สรางแรงจงใจใหคนมาซอของ
สรางยอดใหรานคา สามารถท าใหลกคาเขาใจ
ไดวาเงนปนผลรายปตองมาจากยอดขายของ
ราน หากคนไมซอ รานไมมยอด ลกคากไมได
ปนผล และรานกเจง
• การบรณาการกล มตางๆ ในชมชน
– ใชกองทนบรณาการเปนทรวมทนและม
กรรมการ(มาจากทกกล ม)ก าหนดนโยบาย
– ใชกล มออมทรพยเปนหนวยบรหารกลาง
แบบ holding company– ลดหนสน
• ความสมพนธระหวางวด และชมชน
– สามารถน าเรองศาสนามาสปฏบต เชน“บาตร
ออมสน” พระแจกบาตรใหชาวบานเอาไปหยอด
เงน พรอมกบอธบายหลกธรรมะประกอบ ใน
บาตรมศล มหลกธรรมะอธบาย
– พระทานวา “คนใหพระมาเยอะแลว (ทอดผาปาให
พระ) พระอยากชวยคนบาง (ทอดผาปาใหโยม)”
• ก าหนดเปาหมายการพฒนาทเหมาะสม
กบพนทและมองคนเปนศนยกลาง
– แกปญหาอาชพหลกท าใหม impact สง– เขาใจเปาหมายการเพมรายไดวาอาจท าไดโดยการ
ลดรายจายและจดกจกรรมทสอดคลอง
มตการพฒนา
Best Practices บานขาม
มตการพฒนา
![Page 41: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/41.jpg)
งบการเงนรวม: ความส าคญของวสาหกจชมชน
![Page 42: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/42.jpg)
งบการเงนรวม: ความส าคญของวสาหกจชมชน
![Page 43: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/43.jpg)
• องคกรการเงนชมชนไทยยงมนอยรายทมงท าก าไร สวนใหญเนนการรกษาเงน ให “เงนไมหาย” มากกวา
• ขอกงวล/ความเสยงหลายประการเปนประเดนดานการบรหารจดการ เชน หาผสนใจมาเปนกรรมการใหมยาก กลมสวนใหญยงไมมความรเพยงพอดานบญช สงผลใหตวเลขทางบญชไมสะทอนผลการด าเนนงานทแทจรง กลมไมสามารถใชบญชเปนเครองมอชวยวเคราะหความเสยง และวางแผนทางการเงน
• ส าหรบกองทนทเนนการจดสวสดการ ความเสยงหลกอยทความเพยงพอของเงนทนในการจดสวสดการ โดยเฉพาะฌาปนกจ เชน เนองจากจายเงนปนผลมากเกนควร เมอเปรยบเทยบกบแนวโนมทผสงอายจะมมากขน
• ส าหรบกองทนทเนนการปลอยก ความเสยงหลกอยทการไมสามารถใชเงนกในการยกฐานะตวเอง ท าใหภาระหนไมลดลง (ไมสะทอนในอตราหนเสยตราบใดทยง „ผลดผาขาวมา‟ ได)
ขอคนพบจากภาคสนาม
![Page 44: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/44.jpg)
หนงสอทเคยเขยน/แปลในเรองเหลาน
![Page 45: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/45.jpg)
สยค “เศรษฐกจแหงคณคา”?
“ In the 19th century, we were making money with money. In the 21st century, I believe and hope that we will use values to create value.”
- Oliver Le Grand , Chairman of the Board of
Cortal (a subsidiary of BNP Paribas)
“[There is] No Place To Hide for the Irresponsible Business”
- Financial Times headline,
29 September 2003
45
![Page 46: Wealth in Happy Society](https://reader030.fdocuments.in/reader030/viewer/2022020217/54b759084a7959ba2d8b4594/html5/thumbnails/46.jpg)
46
“You never change things by fighting the existing reality.
To change something, build a new model
that makes the existing model obsolete.”
- R. Buckminster Fuller -
“คณไมมวนเปลยนอะไรกตามดวยการตอกรกบ
ความจรงทเปนอย
ถาคณอยากเปลยนอะไรกตาม จงไปสรางโมเดลใหม
ทท าใหโมเดลเดมลาสมย”
- อาร. บคมนสเตอร ฟลเลอร -