Nederlandse

norm Veiligheid van machines -Afschermingen - Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen

NEN-EN 953

Safety of machinery - Guards - General requirements for the design and construction of fixed and movable guards

januari 1998 ICS 13.110-10

Vervangt NEN-EN 953:1993 Ontw.

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN 953, oktober 1997.

De Europese norm EN 953 heeft de status van Nederlandse norm.

Normcommissie 341 018 "Machineveiligheid"

Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Neder­lands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computer­bestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking.

Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldig­de vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht.

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indi­recte schade, ontstaan door of verband houdende met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-insti­tuut gepubliceerde uitgaven.

Prijsklasse 60

Nederlands Normalisatie-instituut © 1998 Nederlands Normalisatie-instituut

Kalfjeslaan 2, Postbus 5059, 2600 GB Delft, Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Dit

do

cum

ent

mag

sle

chts

op

een

sta

nd

-alo

ne

PC

wo

rden

gei

nst

alle

erd

. Geb

ruik

op

een

net

wer

k is

alle

en.

toes

taan

als

een

aan

vulle

nd

e lic

enti

eove

reen

kom

st v

oo

r n

etw

erkg

ebru

ik m

et N

EN

is a

fges

lote

n.

Th

is d

ocu

men

t m

ay o

nly

be

use

d o

n a

sta

nd

-alo

ne

PC

. Use

in a

net

wo

rk is

on

ly p

erm

itte

d w

hen

a su

pp

lem

enta

ry li

cen

se a

gre

emen

t fo

r u

s in

a n

etw

ork

wit

h N

EN

has

bee

n c

on

clu

ded

.

NEN-EN 953:1998

Nederlands voorwoord

Voor de in deze norm vermelde andere normen bestaan in Nederland de volgende equivalenten:

Vermelde norm Nederlandse norm Titel

Veiligheid van machines - Basisbegrippen, algemene ont-werpbeginselen - Deel 1: Basisterminologie, methodologie Veiligheid van machines - Basisbegrippen, algemene ontwerpbeginselen - Deel 2: Technische beginselen en beschrijvingen Veiligheid van machines - Veiligheidsafstanden ter voorko­ming van het bereiken van gevaarlijke zones met de boven­ste ledematen Veiligheid van machines - Minimumafstanden ter voorko­ming van het bekneld raken van menselijke lichaamsdelen Veiligheid van machines - Verlaging van de gezondheids­risico's ten gevolge van gevaarlijke stoffen, afkomstig van machines - Deel 1 : Grondbeginselen en specificaties voor fabrikanten van machines Veiligheid van machines - Veiligheidsafstanden ter voorko­ming van het bereiken van gevaarlijke zones met de onder­ste ledematen Veiligheid van machines - Principes voor de risicobeoorde­ling Veiligheid van machines - Termen en definities Veiligheid van machines - Blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen - Grondbeginselen voor het ontwerp en de keuze Ontploffingsgevaarlijke atmosferen - Voorkoming van en bescherming tegen ontploffingen - Deel 1 : Grondbeginse­len en methodologie Machines voor de voedselbereiding - Algemen basisregels - Deel 2: Hygiëne-eisen Veiligheid van machines - Elektrische uitrusting van machi­nes - Deel 1: Algemene eisen

Veiligheid van machines - Ergonomische ontwerpprincipes - Deel 1: Terminologie en algemene principes Veiligheid van machines - Menselijke fysieke belasting Deel 3: Aanbevolen maximale krachten bij machinewerk-zaamheden Hand-arm-trillingen - Richtlijnen voor de vermindering van de gevolgen van trillingen - Deel 1 : Technische maatrege­len door het ontwerp van machines Mechanische trillingen en schok - Trillingsisolatie van machines - Gegevens voor de toepassing van bronisolatie Machines voor de voedselbereiding - Veiligheids- en hygiëne-eisen - Algemene basisregels - Deel 1 : Veilig -heidseisen Veiligheid van machines - Leidraad voor het opstellen van hoofdstukken over geluid in veiligheidsnormen Veiligheid van machines - Integrale verlichting van machi­nes Akoestiek - Bepaling van geluidvermogenniveaus van geluidbronnen - Richtlijnen voor het gebruik van de basis­normen en voor het opstellen van geluidniveaubeproe-vingsbepalingen Akoestiek - Bepaling van geluidvermogenniveaus van geluidbronnen via de meting van geluidintensiteiten Akoestiek - Geluid uitgestraald door machines en toestel­len - Handleiding voor het gebruik van basisnormen voor het meten van geluiddrukniveaus op een werkplek en op andere aangegeven plekken Lasers en laserapparatuur - Lasertoestel - Mechanische aansluitingen Beschermingsgraden van omhulsels van elektrisch mate­rieel (IP-codering)

a) normatieve

EN 292-1:1991

EN 292-2:1991 +А1И995

EN 294

EN 349

EN 626-1

EN 811

EN 1050

EN 1070 EN 1088

EN 1127-1

EN 1672-2

EN 60204-1

b) literatuur EN 614-1

prEN 1005-3

CR 1030-1

EN 1299

prEN 1672-1

prEN 1746

prEN 1837

ISO 3740

EN-IS0 9614

EN ISO 11200

EN 31253

EN 60529

verwijzingen NEN-EN 292-1:1994

NEN-EN 292-2:1996

NEN-EN 294

NEN-EN 349

NEN-EN 626-1

NEN-EN 811

NEN-EN 1050

NEN-EN 1070 Ontw. NEN-EN 1088

NEN-EN 1127-1

NEN-EN 1672-2

NEN-EN 60204-1

NEN-EN 614-1

Ontw. NEN-EN 1005-3

NPR-CR1030-1

NEN-EN 1299

Ontw. NEN-EN 1672-1

Ontw. NEN-EN 1746

Ontw. NEN-EN 1837

NPR-ISO3740

NEN-EN-IS0 9614

NEN-EN-ISO 11200

NEN-ISO 11253

NEN 10529

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

EUROPESE NORM EUROPÄISCHE NORM EUROPEAN STANDARD NORME EUROPÉENNE

EN 953

Oktober 1997

ICS 13.110

Trefwoorden: veiligheid van machines, gevaarlijke machines, voorkoming van ongevallen, veiligheidsvoorzienin­gen, bescherming tegen mechanische gevaren, gevaren, ontwerp, materialen, categorieën, veiligheid, verificatie, informatie

Nederlandse versie

Veiligheid van machines - Afschermingen - Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen

Sicherheit von Maschinen -Trennende Schutzeinrichtun­gen - Allgemeine Anforderun­gen an Gestaltung und Bau von feststehenden und bewegli­chen trennenden Schutzein­richtungen

Safety of machinery - Guards -General requirements for the design and construction of fixed and movable guards

Sécurité des machines - Protec­teurs - Prescriptions générales pour la conception et la cons­truction des protecteurs fixes et mobiles

Deze norm is de Nederlandse versie van de Europese norm EN 953:1997. Hij is vertaald door het NNI. Hij heeft dezelfde status als de officiële versies.

Deze Europese norm is door de CEN aangenomen op 1997-03-26. De CEN-leden zijn verplicht zich te houden aan het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC, waarin is vastgelegd onder welke voorwaarden aan deze Europese norm, zonder veranderin­gen, de status van nationale norm moet worden gegeven.

Bijgewerkte lijsten van en bibliografische gegevens betreffende zulke nationale normen kunnen op aanvraag worden verkregen bij het Centrale Secretariaat en bij elk CEN-lid.

Deze Europese norm bestaat in drie officiële versies (Duits, Engels, Frans). Een versie in een andere taal die onder verantwoordelijkheid van een CEN-lid in zijn landstaal is gemaakt en die is aangemeld bij het Centrale Secretariaat, heeft dezelfde status als de officiële versies.

De leden van de CEN zijn de nationale normalisatie-instituten van België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, IJsland, Italië, Luxemburg, Neder­land, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zwe­den en Zwitserland.

CEN Europese commissie voor normalisatie

Europäisches Komitee für Normung European Committee for Standardization

Comité Européen de Normalisation

Centraal Secretariaat: Stassartstraat 36, B-1050 Brussel

© 1997 Auteursrechten voorbehouden aan de CEN-leden

Ref. nr. EN 953:1997 nl

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Biz. 2 EN 953:1997

(blanco)

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Biz. 3 EN 953:1997

Inhoud

0

1

2

3

4

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 5.16 5.17

6 6.1 6.2

6.3 6.4

7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6

8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7

9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6

Bijlage A

Voorwoord

Inleiding

Onderwerp en toepassingsgebied

Normatieve verwijzingen

Termen en definities

Risicobeoordeling

Basiseisen voor het ontwerp en de constructie van afschermingen Aspecten van de machine Menselijke aspecten Aspecten van het ontwerp van afschermingen Aspecten van de constructie van afschermingen Materiaalkeuze Emissiebeheersing Corrosiebestandheid Bestandheid tegen micro-organismen Non-toxiciteit Zichtbaarheid van de werking van de machine Transparantheid Stroboscopische effecten Elektrostatische eigenschappen Thermische stabiliteit Ontvlambaarheid Vermindering van geluid en trillingen Bescherming tegen straling

Keuze van afschermingen Algemeen Combinatie van verschillende afschermingen of van afschermingen met andere beschermende voorzieningen Keuze naar aantal en plaats van gevaren Keuze naar aard en frequentie van toegang

Aanvullende overwegingen voor ontwerp en constructie Klimmen Onverliesbare bevestigingsmiddelen Bestandheid tegen trillingen Waarschuwingstekens Kleur Esthetische aspecten

Verificatie van de veiligheidseisen aan afschermingen Algemeen Slagvastheid Veiligheidsafstanden Emissiebeheersing Geluid Bedieningskrachten van afschermingen Zicht

Informatie voor het gebruik Algemeen Gevaren van afschermingen Installatie Werking Verwijdering van afschermingen Inspectie en onderhoud

(normatief) Leidraad voor de keuze van afschermingen tegen gevaren veroorzaakt

4

5

5

5

5

8

8 8 9 9

10 10 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11

12 12

12 13 13

14 14 14 14 14 14 14

14 14 14 14 15 15 15 15

15 15 15 15 15 15 15

door bewegende delen 16

Bijlage В (normatief) Leidraad voor de keuze van afschermingen naar aantal en plaats van gevaren 17

Bijlage С (informatief) Literatuur 18

Bijlage ZA (informatief) Hoofdstukken in deze Europese norm die betrekking hebben op fundamentele of andere eisen van Europese Richtlijnen 19

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Biz. 4 EN 953:1997

Voorwoord

Deze Europese norm is opgesteld door de Technische Commissie CEN/TC 114 "Safety of machinery" waarvan het secretariaat door DIN wordt gevoerd.

Deze Europese norm moet de status van nationale norm worden gegeven, hetzij door publicatie van een identieke tekst of door hem ten minste voor april 1997 te erkennen. Nationale normen die er mee in strijd zijn moeten ten min­ste voor april 1997 worden ingetrokken.

Deze Europese norm is opgesteld onder een mandaat dat aan de CEN is verleend door de Europese Commissie en de Europese Vrijhandelsassociatie, en steunt fundamen­tele eisen van richtlijn(en) van de EU.

Zie voor het verband met EU-richtlijnen de informatieve bijlage ZA die een integraal deel is van deze norm.

Volgens de Internal Regulations van de CEN/CENELEC zijn de volgende landen verplicht deze Europese norm over te nemen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, IJsland, Italië, Luxem­burg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Biz. 5 EN 953:1997

O Inleiding

Deze Europese norm legt algemene principes vast voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen. Zij is bedoeld voor toepassing door fabri­kanten, ontwerpers, opstellers van normen en andere be­langhebbenden.

Als type B2-norm dient zij ter ondersteuning van het op­stellen van type C-normen die afzonderlijke aspecten van bepaalde groepen machines behandelen, en om bij het ontbreken van een geschikte type C-norm enige hulp te bieden.

Volgens de in EN 292-1 en EN 292-2 vastgelegde eisen moet de ontwerper de aan een machine verbonden geva­ren identificeren, een risicobeoordeling uitvoeren en door constructieve maatregelen de risico's minimaliseren voordat veiligheidsmaatregelen in beschouwing worden genomen.

1 Onderwerp en toepassingsgebied

Deze Europese norm legt algemene eisen vast voor het ontwerp en de constructie van afschermingen die vooral voor de bescherming van personen tegen mechanische gevaren zijn bedoeld.

De norm geldt primair voor machines die na de datum van uitgifte van deze norm worden vervaardigd.

Aandacht wordt ook besteed aan de toepassing van af­schermingen voor de minimalisatie van de blootstelling aan niet-mechanische gevaren.

De eisen gelden voor het gebruik van zowel vaste als be­weegbare afschermingen. De norm behandelt niet die de­len van afschermingen welke dienen voor het inwerkings­tellen van blokkeerinrichtingen. Deze worden in EN 1088 behandeld.

Deze norm bevat geen eisen voor bijzondere afschermin­gen die zijn bedoeld voor het transport en het hijsen/hef­fen van lasten, zoals beschermingen tegen kantelen (ROPS) en tegen vallen (FOPS).

2 Normatieve verwijzingen

Deze Europese norm bevat door gedateerde en ongeda­teerde verwijzing bepalingen uit andere publicaties. Deze normatieve verwijzingen zijn op passende plaatsen in de tekst aangehaald en de publicaties zijn hierna opgesomd. Bij gedateerde verwijzingen zijn latere wijzigingen of her­zieningen van een van deze publicaties slechts van toe­passing op deze Europese norm, indien ze door wijziging of herziening daarin zijn verwerkt. Bij ongedateerde ver­wijzingen is de laatste druk van de publicatie waarnaar is verwezen van toepassing.

EN 292-1:1991 Veiligheid van machines - Basisbegrip­pen, algemene ontwerpbeginselen -Deel 1: Basisterminologie, methodolo­gie

EN 292-2:1991 Veiligheid van machines - Basisbegrip-+ A1:1995 pen, algemene ontwerpbeginselen -

Deel 2: Technische beginselen en be­schrijvingen

EN 294 Veiligheid van machines - Veiligheids -afstanden ter voorkoming van het be­reiken van gevaarlijke zones met de bo­venste ledematen

EN 349 Veiligheid van machines - Minimumaf-standen ter voorkoming van het be­kneld raken van menselijke lichaams­delen

EN 626-1 Veiligheid van machines - Verlaging van de gezondheidsrisico's ten gevolge van gevaarlijke stoffen, afkomstig van machines - Deel 1: Grondbeginselen en specificaties voor fabrikanten van ma­chines

EN 811 Veiligheid van machines - Veiligheids -afstanden ter voorkoming van het be­reiken van gevaarlijke zones met de on­derste ledematen

EN 1050 Veiligheid van machines - Principes voor de risicobeoordeling

EN 1088 Veiligheid van machines - Blokkeerin­richtingen gekoppeld aan afschermin­gen - Grondbeginselen voor het ont­werp en de keuze

EN 1127-1:1993 Ontploffingsgevaarlijke atmosferen -Voorkoming van en bescherming tegen ontploffingen - Deel 1 : Grondbeginse­len en methodologie

EN 1672-2 Machines voor de voedselbereiding -Algemen basisregels - Deel 2: Hygiëne-eisen

EN 60204-1 Veiligheid van machines - Elektrische uitrusting van machines - Deel 1 : Alge­mene eisen

Aanvullende informatie is in bijlage С gegeven.

3 Termen en definities

Voor deze norm zijn, in overeenstemming met en in aan­vulling op de definities gegeven in EN 292-1 en ENV 1070, de volgende definities van toepassing:

3.1 afscherming: Een deel van een machine dat in het bijzonder door een fysieke hindernis een bescherming biedt. Afhankelijk van de constructie mag een afscher­ming worden genoemd: huis, deksel, scherm, deur, om­hulling, enz.

OPMERKING 1 Een afscherming kan: - zelfstandig functioneren; zij functioneert alleen in

gesloten toestand; - samen functioneren met een blokkeerinrichting

met of zonder vergrendeling van de afscherming: in dit geval wordt bescherming geboden ongeacht de positie van de afscherming1).

OPMERKING 2 Bij een vaste afscherming betekent "gesloten" dat deze in dezelfde positie blijft.

[3.22 van EN 292-1:1991]

3.2 vaste afscherming: Afscherming die in dezelfde positie blijft (d.w.z. gesloten is): - hetzij permanent (bijv. door vastlassen); - hetzij door bevestigingsmiddelen (schroeven, moe­

ren, enz.) die het verwijderen of openen zonder ge­bruik van gereedschap onmogelijk maken.

[3.22.1 van EN 292-1:1991] 3.2.1 omhulling: Afscherming die de toegang tot de ge­vaarlijke zone vanuit alle richtingen onmogelijk maakt (zie figuur 1).

1) Zie ook 3.5 van deze norm.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Biz. 6 EN 953:1997

Figuur 1: Voorbeeld van een omhulling die de toe­gang tot de overbrenging volledig onmoge­lijk maakt

3.2.2 afstandsafscherming: Afscherming die een ge­vaarlijke zone niet volledig omhult, maar die de toegang door haar afmetingen en haar afstand tot de gevaarlijke zone beperkt of verhindert, bijv. een hek of een tunnelvor-mige afscherming (zie de figuren 2 en 3).

Figuur 2: Voorbeeld van een afstandsafscherming

Figuur 3: Voorbeeld van een afstandsafscherming: tunnelvormige afscherming van een invoer-of uitvoerzone van een machine

3.3 Beweegbare afscherming: Een afscherming die meestal op mechanische wijze (bijv. door scharnieren of geleidingen) met de machine of aangrenzende vaste con­structies is verbonden, en die zonder hulp van gereed­schappen kan worden geopend.

[3.22.2 van EN 292-1:1991]

3.3.1 aangedreven afscherming: Een beweegbare af­scherming die door een krachtbron, anders dan spier- of zwaartekracht, wordt aangedreven.

3.3.2 zelf sluitende afscherming: Een beweegbare af­scherming die door een machine-onderdeel (bijv. een be­weegbaar plateau) of door het werkstuk of door het op-spangereedschap zo wordt bediend dat deze het werkstuk en het opspangereedschap door laat gaan en dan zelf­standig in de gesloten positie terugkeert (door zwaarte­kracht, een veer of een andere externekrachtbron, enz.) zodra het werkstuk de opening waar het door heen kon gaan, heeft verlaten (zie figuur 4).

Figuur 4: Voorbeeld van een zelfsluitende afscherming

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Biz. 7 EN 953:1997

3.3.3 bedieningsscherm: Een afscherming die zo met een blokkeerinrichting (met of zonder vergrendeling van de afscherming)(zie 3.23.1 van EN 292-1:1991) is verbon­den dat: - de door de afscherming afgeschermde gevaarlijke

handelingen van de machine niet plaats kunnen vin­den zolang de afscherming niet is gesloten;

- het sluiten van de afscherming de gevaarlijke hande­lingen) van de machine in gang zet.

[3.22.6 van EN 292-1:1991]

OPMERKING De toepassing van bedieningsschermen is aan be­paalde voorwaarden gebonden, zie 5.4.9 van deze norm.

3.4 instelbareafscherming: Een vaste of beweegbare af­scherming die als geheel instelbaar is of die instelbare on­derdelen bevat. De instelling blijft gedurende een be­paalde machinehandeling gehandhaafd.

[3.22.3 van EN 292-1:1991]

(zie ook figuur 5)

De afscherming is inschuifbaar om instelling ten opzichte van het werkstukoppervlak mogelijk te maken. Zij is scharnierend bevestigd om toegang te verschaffen tot de spil voor verwisseling van de boor.

Figuur 5: Voorbeeld van een instelbare afscherming voor een kolom- of tafelboormachine

3.5 blokkeerscherm: Een afscherming die zo met een blokkeerinrichting (zie 3.23.1 van EN 292-1:19912)) is ver­bonden dat: - de door de afscherming afgeschermde gevaarlijke

handelingen van de machine niet plaats kunnen vin­den zolang de afscherming niet is gesloten;

- een stopopdracht wordt gegeven wanneer de afscher­ming tijdens gevaarlijke machinehandelingen wordt geopend;

- indien de afscherming is gesloten, de gevaarlijke ma­chinehandelingen die door de afscherming worden af­

geschermd, kunnen plaatsvinden, maar het sluiten van de afscherming de gevaarlijke machinehandelin­gen niet zelf in gang zet.

[3.22.4 van EN 292-1:1991] (zie ook de figuren 6 en 7)

Figuur 6: Voorbeeld voor scharnierende blokkeer-schermen; deze omsluiten in gesloten toe­stand de gevaarlijke zone

Figuur 7: Voorbeeld van schuivende blokkeerscher-men

2) Zie ook EN 1088.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Via het digitale platform NEN Connect heeft u altijd toegang

tot de meest actuele versie van deze norm. Vervallen versies

blijven ook beschikbaar. U en uw collega’s kunnen de norm

via NEN Connect makkelijk raadplagen, online en offline.

Kies voor slimmer werken en bekijk onze mogelijkheden op

www.nenconnect.nl.

Heeft u vragen?Onze Klantenservice is bereikbaar maandag tot en met vrijdag,

van 8.30 tot 17.00 uur.

Telefoon: 015 2 690 391

E-mail: klantenservice@nen.nl

ALTIJD DE ACTUELE NORMIN UW BEZIT HEBBEN?Nooit meer zoeken in de systemen en uzelf de vraag stellen:

WERK SLIMMER MET NEN CONNECT

‘Is NEN-EN 953:1998 nl de laatste versie?’