Van lees-en/of spellingsproblementotdyslexie – dysorthografie
-
Upload
ictjonatan -
Category
Education
-
view
6.595 -
download
0
Transcript of Van lees-en/of spellingsproblementotdyslexie – dysorthografie
Van lees-en/of spellingsproblementot
dyslexie – dysorthografie(lees- en/of spellingsstoornis)
werking en aanpak op deJONATANSCHOOL
inhoud• Doel van deze avond• Dyslexie – dysorthografie:…wat nu??…Nou en!!...• Wat is dyslexie?• Wat is dysorthografie?• + en – punten• Do’s en don’ts• Aanpak dyslexie binnen Jonatan• Aanpak dysorthografie binnen Jonatan• leerlingvolgsysteem binnen Jonatan• Casus• Ouders• Besluit
doel buitengewone school
andere sfeer en manier van werkenAndere klasindelingAangepaste lessen
Buitengewone kinderen 20% dyslexie
13.75 % dysorthografie( 28 % ADHD20% ASS …)
Buitengewone aanpakWelke hulpmiddelen?
Welke weg?Welke doelstellingen?
Spellingsregels?+ en – punten?Do’s en don’ts?Compensaties?
VERHAAL VAN BASIk heb dyslexie: Wat nu?
• Hoe moet het nu verder? • Hoe kan ik mezelf helpen? • Hoe kan ik met dyslexie leren leven? • Zal ik wel ooit kunnen lezen? • Waarom kan ik niet snel genoeg lezen? • Zal ik het kunnen maken in het leven?
Ik heb dyslexie: Nou en!
• Dyslexie hebben is niet het einde van de wereld. Het enige wat me te doen staat is middelen vinden om mijn moeilijkheden te omzeilen.
• Ik verbeter mijn zelfbeeld door vooral naar de positieve kanten van dyslexie te kijken.
• Anders zijn is oké, maar wil niet zeggen dat ik minder waard bent dan de andere.
• Ik weet dat ik niet dom ben, maar alleen maar een beetje anders denk. • Slim zijn is niet goede punten behalen maar vooral volhouden!
Staat er nu post of spot, slip of pils, dorp of drop, park of krap, straat
of staartEen tekst kan er dan heel vreemd
gaan uitzien:In het prak van Plankendael zijn
veel dieren!
dyslexie
• Lezen• Stoornis in de ontwikkeling van vaardigheden om
correct woorden te herkennen• Signalen: spellend, traag tempo, radend,
synoniemen, vervangen, weglaten, toevoegen, richtingsfouten, lettervolgorde, omkeringen,
• foute letter/klankkoppeling• Criteria ( Luk Koning)
dysorthografie
• Spelling• Stoornis in de ontwikkeling van de vaardigheden
nodig voor het schrijven ( spellen) van woorden• Signalen: trage klank/tekenkoppeling, verwarring
klanken, stemhebbend/stemloos, weglaten, toevoegen, vervangen, voor/achtervoegsels, woordbeeldkennis zwak, spellingsregels zwak, geen automatisatie
• Criteria ( Luk Koning)
Mogelijke + en – kanten- +
• Aandacht en concentratie
• Oriëntatie in tijd en ruimte
• Orde en structuur• Geheugen• Sociale vaardigheden
• Geheugen• Creatief problemen
oplossen• Visueel-analytische
vaardigheden• Ruimtelijke
vaardigheden• Sociale vaardigheden
Invloed op andere vakken
• Wiskunde: tafels automatiseren, wiskundige termen onthouden, tekens verwarren, omkeren van getallen 35/53 , spiegelbeeld 3,… ( aanpak wiskunde binnen Jonatan)
• Frans: lezen en schrijven, andere klanken, fonetisch schrijven, inzicht in grammatica, automatiseren ( aanpak leerlijn Frans binnen Jonatan)
• Wero: kaart lezen, onthouden en schrijven van aardrijkskundige namen, bladen invullen,…
• …
Do’s• Accepteren: probleem aanvaarden, begrip tonen, geloven• Stimuleren en begeleiden: structureren ( beertjes,
schema’s, luidop stappen verwoorden,…)opdrachten opsplitsen, schema’s visueel auditief, voordoen, agenda controleren, teksten opdelen, herhalen en plannen, tekens bij woorden,…
• Compenseren: hulpmiddelen ( tekens, luidop stapjes zeggen, splitsen, schema’s, spellingscorrector, computer,…)
• Dispenseren: minder oefeningen, wat wel/wat niet
Don’ts• In begeleiding en aanpak: veel tekst, in andere vakken
spellingsfouten aanrekenen, hardop lezen onvoorbereid, meerdere opdrachten, enkel schriftelijke toetsen, te moeilijke dictees, uit schriften leren
• Taalgebruik: te lange mondelinge opdrachten, niet zeggen “je hebt niet geleerd”, maar wel “ hoe heb je dat proberen leren”
• Gedrag: straffen, niet verwachten dat leerling zelfstandig kan plannen, kinderen vergelijken
• Materiaal: te drukke teksten, geschreven bladen, te veel bladen voor te veel verschillende mappen, laten schrijven zonder eerst de hulpmiddelen te nemen
Dyslexie binnen Jonatan
• Leesbevordering:- schoolbib, leesplezier
• Leesbegeleiding:- niveaulezen, klas, logo
• Aanpak, compensaties
Voorbeeld
http://www.youctube.com/watch?v=mScUismOy1s
Dysorthografie binnen Jonatan
• Spellingsbegeleiding:- aanpak en visie in deze school- materiaal- hulpmiddelen
• Spellingsbevordering:- attitude, hulpmiddelen steeds
gebruiken, spellingshouding
Voorbeeld “ ik hep het beok van geronimo silton
meegunoomen naar heus. Ik meost dus egt gan kooken.
Pas op, het was wel luik en leker. Gelukeg kreeg ik hulp.
Ik val weer in herhaalig maar het is egt tof. Ik vint het luek dat er in de bib zo’n beoken saan.”
Aanpak problemen in Jonatan• b/p: bolle kaken b, ploffen p• Omkeringen klanken: oe/eo, eu/ue : tekening reus• Verwarring letters: eu/ui,… : tekening reus• Klanken: kort/lang,…: klankenkast (adder 1)• Medeklinkerverbindingen: silton/stilton, saan/staan :
auditieve analyse, gekleurde blokken• Ng/nk (herhaling): tekening en verhaal bank (adder 2)• Doffe klanken: vis (adder 3)• Regel open gesloten lettergreep: schema dubbelzetter,
letterdief ( adder 10)• Regel sch/cht (echt): schema (adder 7)• Ik vind ( d of t?): schema werkwoorden
LeerlingvolgsysteemJONATAN
Intake formulier
De weg die wordt afgelegd, welke compensaties en doelstellingen worden vooropgesteld, wordt allemaal bekeken in de totaliteit van het kind!
Grafiek 1wisk sterk
spelling zwakt af
• Links niveau in DLE• Onder DLE (leeftijd)• Niveau-aanduiding
van verschillende leerstofonderdelen
AVIF
AVIF AVIF AVIF
AVIT
AVIT
AVIT AVIT
BegLez
BegLezjonawis
jonawis
jonawis jonawis
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep LVS-T -sep
P i
P i
P i
P iT aS
T aS
0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
AVIF
AVIF
AVIF AVIF
AVIT
AVIT AVIT
AVIT
BegLez
BegLez
jonawis jonawis
jonawis
jonawis
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
P i
P i
P i
T aS
T aS
0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
Grafiek 2taal+begr lezen sterk
Grafiek 3alle onderdelen
zwakken afAVIF AVIF AVIF AVIF AVIF
AVIF
AVIF
AVIF
AVIT AVIT AVIT AVIT
AVIT AVIT AVIT AVIT
BegLez
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis jonawis
jonawis
jonawis
juni r ek
juni r ek
LVS-T -sep
LVS-T -sep LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
P I
P I
P I P I
P I
P I
P I
P I
P I
T aS 0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
AVIF
AVIF
AVIT AVIT
BegLez
jonawis
jonawis
LVS-T -sep
LVS-T -sep
P i
P i
0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
Grafiek 4wisk sterk
taal zwakt af
AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIFAVIT AVIT AVIT AVIT AVIT AVIT AVIT AVIT
BegLez
BegLez
BegLez
BegLez
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
juni r ek
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
P I
P I
P I
P I
P I
P I
P I
P I
T aS
T aS
T aS
T aS
0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
AVIF
AVIF
AVIF
AVIF
AVIT
AVIT AVIT
AVIT
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
LVS-T -sep LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
P i
P i
P i
P i
T aS
0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
AVIF
AVIF
AVIF AVIF
AVIF
AVIF
AVIF
AVIF
AVIF
AVIF
AVIF
AVIT AVIT
AVIT
AVIT
AVIT AVIT
AVIT AVIT
AVIT AVIT
AVIT
BegLez
BegLez
BegLez
BegLez
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
juni r ek
juni r ek
LVS-T
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
P I
P I
P I
P I
P I
P I
P I
P I
P I
P I
P I
pi -jun
T aS
T aS
T aS
0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
AVIF
AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF
AVIT
AVIT
AVIT
AVIT AVIT AVIT AVIT AVITBegLez
BegLez
BegLez
BegLez
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
jonawis
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
LVS-T -sep
P I
P I
P I
P I
P I
P I P I P I
T aS
T aS
T aS
T aS
0
10
20
30
40
50
60
dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80
De weg die wordt afgelegd, welke compensaties en doelstellingen worden vooropgesteld, wordt allemaal bekeken in de totaliteit van het kind!
Om JONATAN te leren vliegen, moet ik hem af en toe een pluim geven, en geen pluimen uittrekken!!!
Schoolloopbaan leerling XX uit 1 2 kind met dyslexie en/of dysorthografie
Eerste jaar (niv2de)
Zorgvraag: deze leerling heeft hardnekkige problemen met spelling en lezen
BeeldvormingKind met leerproblemenInfo verzamelen vanuit CLB (IQ), RC, privé-onderzoek, therapeuten, ouders, school-sterke inzet en leerbaarheid blijkt nog mogelijk-algemene interesse-valt enkel uit op spelling en lezen
STARTKLASSENRAADDoelenfase:Structuur (Schema’s)MotiverenSlecteren van inhoud: basis vastzetten
Strategiefase:SpellingsklasAanbod klas: klankenkast, prenten, tekens, addersSTIMULEREN
TUSSENTIJDSE KLASSENRAADHulp in klas is onvoldoende
Doelenfase:Structuur (Schema’s)MotiverenSelecteren van inhoud: basis vastzetten
Strategiefase:SpellingsklasAanbod klas: klankenkast, prenten, tekens, adders EN/OFLogo: REMEDIËREN stapjes aanleren, tekens, schema’s, schema’s op bank
EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwakOpmerking dat andere leergebieden wel vlot vorderen, op schrijven (spelling) naKloof tussen spelling, lezen en de algemene vakken wordt te groot, de fouten zijn specifiek te kaderen binnen problematiekDY/DO begint negatieve invloed te hebben op alle schoolse vaardigheden, ook motivatie, frustratie, neemt geen spelling en leestips op
klas voor taal volop 3de, spelling en lezen aparte aanpak basis vastzetten! Andere vakken blijven matig: andere doelen, andere weg!
Besluit:
In taalklas plaatsen , spelling en lezen lager niveau, nood aan aparte aanpak STICORDI
Volgend jaar (niv3de )
STARTKLASSENRAAD
Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenVervolg schema’s + tekens map vol spelverstandMotiverenSelecteren van inhoud: basis vastzetten
Strategiefase:Logo: REMEDIËREN stapjes aanleren, tekens, schema’s, schema’s op
bank EN/OF verdere hulp in klas of differentiatie
TUSSENTIJDSE KLASSENRAADHulp in klas is onvoldoende
Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenVervolg schema’s + tekens map vol spelverstand
Strategiefase:Logo: COMPENSEREN spellingsmachine voor bepaalde woorden
EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwak Opmerking dat andere leergebieden wel vlot vorderen, op
schrijven (spelling) na Kloof tussen spelling, lezen en de algemene vakken wordt te
groot, de fouten zijn specifiek te kaderen binnen problematiek DY/DO begint negatieve invloed te hebben op alle schoolse
vaardigheden, ook motivatie, frustratie, neemt geen spelling en leestips op
Nood aan compensaties voor spelling en lezen (kind is te sterk op andere onderdelen)
!! Kloof tussen lezen, spelling en andere vakken is niet groot : andere weg, ander verloop!!
Besluit:
nood aan compensaties ( bijv. schema’s, stappenplan, spellingscorrector, computer,… afhankelijk van evolutie en bespreking klassenraad)Naar bovenbouw, indeling van de klas volgens taal (geen rekening houden met spelling en Lezen)
Volgend jaar 4de
STARTKLASSENRAAD
Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenschema’s + tekens map vol spelverstand gebruik in de klas om basis
verder vast te zettenmotiveren
Strategiefase:Logo: COMPENSEREN spellingsmachine voor bepaalde woorden +
start pakket Luk Koning 3000 meest frequente woordenAchterstand is wel al>2j, grafiek spelling/lezen buigt af
TUSSENTIJDSE KLASSENRAADSlechts kleine vorderingen, rendement te weinig, kind met
mogelijkhedenWil spellingsmachine niet hanteren, is wel gemotiveerd op computer
Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenVervolg schema’s + tekens map vol spelverstandComputer inschakelen STIMULEREN
Strategiefase:Logo: COMPENSEREN ipv spellingsmachine op computer met
spellingscorrector
EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwak Motivatie beter Rendement groter Leerbaarheid sterk
Computer meer integrerenNood aan typen
Besluit:
Motivatie sterk verbeterd door computer, computer als compensatie, ouders bij betrekken, huistaken op computer laten maken,…
Volgend jaar 4de – 5de
STARTKLASSENRAAD
Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenschema’s + tekens map vol spelverstand gebruik in de klas om basis
verder vast te zettencomputer inschakelenvaardigheden aanleren om met de computer overweg te kunnen Aanleren van SPRINT om wat ze schrijven te verklanken, Spellingscorrectie sterk inoefenen Klassikaal typen
Strategiefase:Logo: COMPENSEREN spellingsmachine voor bepaalde woorden +
start pakket Luk Koning 3000 meest frequente woordenAchterstand is wel al>2j, grafiek spelling/lezen buigt af +
DISPENSEREN: sprint aanleren, typen, 3000 woorden,…Kine: typen ( blind, verkort met 2 vingersKlas: dictee op computer ( zonder/met corrector), huistaken op
computer, Ambrasoft op computerWero: WORD, ICT
TUSSENTIJDSE KLASSENRAADLl is terug gemotiveerd, inzet vergroot, zelfstandigheid zgAndere vakken nog meer uitdagen, kind met mogelijkheden ( TSO?)
Doelenfase:Computergebruik voor lezen en spelling: ook verder trekken naar
andere vakken
Strategiefase:vervolg
EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwak Motivatie beter Rendement groter Leerbaarheid sterk Vorderingen op andere gebieden Vertrouwd met compensatie-middelen
Computer nog meer integreren: wat kan met/zonder computer
Besluit:
Vorderingen op andere gebieden Vertrouwd met compensatie-middelen Eventueel Lap top? (afhankelijk van evolutie grafiek van leerling)
Laatste jaar 5de – 6de
STARTKLASSENRAAD
Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenschema’s + tekens map vol spelverstand gebruik in de klas om basis verder vast te zetten wordt verminderdcomputer inschakelenvaardigheden aanleren om met de computer overweg te kunnenVervolg sprintSpellingscorrectie sterk inoefenenLaptop gebruik intensief opstarten met begeleidingKlassikaal typenTaken doormailenOefentaken en teksten op USB
Strategiefase:Logo + kine + ICT: geen therapeutische hulp meer, maar eerder de taken met laptop leren uitvoeren, mappen aanmaken, gebruik sprint, gebruik USBAndere leervaken hierbij betrekken
TUSSENTIJDSE KLASSENRAADKind verandert, is zelfstandig, spelling en lezen blijven zwak, maar ll leert zijn plan trekken ahv de aangeboden compensaties
Doelenfase:Computergebruik voor lezen en spelling: ook verder trekken naar andere vakken
Strategiefase:vervolg zelfstandig werken met laptop,compensaties uit eigen beweging verder leren hanteren
EIND KLASSENRAAD - EvaluatieSchool en richting zoeken die bereid is dit kind verder te laten werken met compensaties
Afspreken wat kan/niet kan op laptop
Besluit:Schrijfachterstand blijft, maar compensaties gekendLl kan volledig zijn plan trekkenLkr geeft schriftelijk werk op USBLl werkt via mailFiche compensaties DY/DO map leerzorg tips of gemotiveerd verslag alle stappen en hulpmiddelen in functie van evolutie leerling algemeen elk kind maakt hierin zijn weg!!!
ouders
• Communicatie tussen ouders en school heel belangrijk
• Aanpak thuis - aanpak op school• Kinderen stimuleren om te lezen• Kinderen stimuleren om de hulpmiddelen
altijd te gebruiken• Gelukkige kinderen worden gelukkige
volwassenen!!!
Interessante literatuur:
• Wij zijn niet dom! Pamela Maniet-Bellermann• Als spelling een kwelling is A. Cooreman• Ik schreif faut, Omgaan met dyslexie . Martine
Ceyssens• Ik heet niet dom. Leren leven met leerstoornissen.
Anny Cooreman Marleen Bringmans• Leven met dyslexie. K.P. van den Bos. • Zeer ernstige dyslexie en dysorthografie; wat nu ?
Luc Koning PRAVOO• Hulpgids dyslexie