V. I. LÊ – NIN TOÀN TẬP 10 - marxists.org · Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp...

V. I. L NIN

TON TP

10

NH XUT BN CHNH TR QUC GIA

H NI - 2005

V

V sn tt c cc nc, on kt li!

v.i. l-nin ton tp

10

v.i. l-nin

Ton tp 10

Thng Ba - thng Su 1905

Nh xut bn Chnh tr Quc gia H Ni - 2005

Nhng tc phm ca V. I. L-nin trong tp ny in theo bn dch ca Nh xut bn S tht, H-ni

Nh xut bn Tin b, 1979

10102 499

013(01) 79

900 _ 79 0101020000

Nhng tc phm ca V. I. L-nin trong tp ny in theo bn dch ca Nh xut bn S tht, H-ni

Nh xut bn Tin b, 1979

10102 499

013(01) 79

900 _ 79 0101020000

9

Li nh xut bn

Khng nh ch ngha Mc - L-nin v t tng H Ch Minh l nn tng t tng v kim ch nam hnh ng l vn c tnh nguyn tc i vi cch mng Vit Nam; l bc pht trin v nhn thc v t duy l lun ca ng ta trong cng cuc i mi, quyt tm xy dng t nc theo con ng x hi ch ngha.

Nhng thnh tu mi mt do cng cuc i mi t nc mang li trong nhng nm qua tht ng trn trng v khch l, ng thi i hi ton ng, ton dn phi tip tc nghin cu, pht trin l lun cch mng khoa hc ca ch ngha Mc - L-nin gii quyt nhng vn thc tin ang t ra trong s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc trong giai on hin nay.

Vi tinh thn , vic tm hiu, nghin cu c h thng v vn dng sng to nhng t tng, nhng tinh hoa ca ch ngha Mc - L-nin l v cng quan trng v cp thit i vi chng ta hin nay.

p ng nhu cu hc tp, nghin cu l lun ca ng o bn c, c bit l ca cc nh hoch nh chnh sch, cc nh khoa hc, cc nh nghin cu, ging vin v sinh vin cc trng i hc, nhn dp k nim 135 nm ngy sinh ca Vlaimia Ilch L-nin (22-4-1870 - 22-4-2005), Nh xut bn Chnh tr quc gia xut bn B sch qu V. I. L-nin - Ton tp gm 55 tp v 2 tp Tra cu.

B sch V. I. L-nin - Ton tp ra mt bn c ln ny

Li ta

10

c xut bn theo ng nguyn bn ca B V. I. L-nin - Ton tp, ting Vit do Nh xut bn S tht, H Ni, hp tc vi Nh xut bn Tin b, Mtxcva, xut bn vo nhng nm 70-80 th k XX.

* * *

Tp 10 ca B sch V. I. L-nin - Ton tp bao gm nhng tc phm vit trong thi gian t thng Ba n thng Su 1905 trong iu kin cuc khng hong cch mng mi ang tng ln. i b phn nhng tc phm ny c in trn bo "S tht" v tp ch "Gio dc".

Ni dung nhng tc phm chnh trong tp ny c phn tch kh ton din trong phn Li ta in u sch, do Vin Nghin cu ch ngha Mc - L-nin (Lin X) vit cho ln xut bn bng ting Vit.

Phn Ph lc v cc Bn ch dn (vi nhng s trang tng ng ca phn ni dung trong tp) cui sch c trnh by ht sc khoa hc v chun xc; y l phn tra cu rt b ch, gp phn lm sng t nhiu vn trong ni dung tc phm, gip bn c hiu su sc hn t tng ca V. I. L-nin.

Ch thch cui trang bng du (*) l ca V. I. L-nin; Ch thch bng ch s Arp (1)) l ca Vin Nghin cu ch ngha Mc - L-nin trc thuc Ban Chp hnh Trung ng ng cng sn Lin X (trc y).

Chc chn Tp 10 ni ring v B sch V. I. L-nin - Ton tp ni chung s l ti liu nghin cu v tham kho qu bu, cn thit cho bn c.

Thng 8 nm 2005 Nh xut bn chnh tr quc gia

VII

Li ta

Tp ny gm nhng tc phm do V. I. L-nin vit vo thng Ba - thng Su 1905, trong iu kin cch mng dn ch - t sn Nga tip tc ln mnh.

Cuc cch mng nhn dn v i t ra cho ng dn ch - x hi Nga nh L-nin vit "nhng i hi m lch s cha tng bao gi v cha tng ni no li ra nh vy cho mt ng cng nhn trong thi i cch mng dn ch" (tp ny, tr. 246). Nhim v ra cho ng l lnh o giai cp cng nhn v mt chnh tr trong thi k cch mng, lp ra khi lin minh ca giai cp v sn v nng dn, on kt tt c cc lc lng cch mng nhm u tranh chng li ch chuyn ch, t chc khi ngha v trang ca ton dn.

Vic gii quyt nhng nhim v y gp phi nhng kh khn rt ln. ng tri qua cuc khng hong do nhng hnh ng chng ng v chia r ca bn men-s-vch gy ra. Chng ph hoi ngh quyt ca i hi II ng cng nhn dn ch - x hi Nga; sau khi chim cc c quan trung ng ca ng, chng tin hnh u tranh c lit chng li nhng ng vin bn-s-vch, ph ri cng tc ca cc t chc ng, ph v s thng nht hnh ng ca giai cp cng nhn; trn cc trang bo "Tia la" ca bn men-s-vch chng mc sc tuyn truyn ch ngha c hi trong cc vn t chc v sch lc. Nh L-nin ch r, ba vn ch yu m ng phi gii quyt trong thi k ny l: a ng ra khi cuc khng hong, xem xt li cc

Li ta

VIII

hnh thc t chc cng tc ng v cc iu kin hot ng ca ng thay i, v vch ra ng li sch lc ca ng trong cch mng.

L-nin coi vic triu tp i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga l mt li thot khi cuc khng hong. Ngi cho rng ch c i hi mi c th chm dt hot ng ph ri ca bn men-s-vch, sit cht hng ng ng, nh ra chin lc v sch lc ca ng. L-nin c gng triu tp c i hi III ht sc nhanh chng. Ngi xc tin cng tc chun b, nht l vo thng Ba v u thng T 1905; Ngi vit bi cho t "Tin ln" v ti Gi-ne-v pht biu v cc vn chun b i hi ng, chun b cc d tho ngh quyt ca i hi, gi th v nc Nga cho cc ban chp hnh ng b bn vic c cc i biu tham d i hi. Theo ngh ca Ngi, tt c cc ban chp hnh c ca nhng ngi bn-s-vch ln ca nhng ngi men-s-vch u c mi tham d i hi; nhng phi men-s-vch t chi khng tham gia i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga v hp hi ngh i biu ca h ti Gi-ne-v. Hai i hi hai ng, L-nin nh gi tnh hnh lc nh vy. ngh triu tp i hi do L-nin a ra c cc ng b a phng nhit lit ng h. C 21 trong s 28 ban chp hnh tn thnh i hi. Cc ng b ch yu ca P-tc-bua, Mt-xc-va, Tu-la, U-ran, Tve, Cp-ca-d, v.v. ng h nhng ngi bn-s-vch.

i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga tin hnh Lun-n t 12 n 27 thng T (t 25 thng T n 10 thng Nm) 1905. Tham gia i hi c 38 i biu; 24 i biu c quyn biu quyt, thay mt cho 21 ban chp hnh. Tt c cc t chc ln ca ng u c i din. Ti phin hp u tin ca i hi, L-nin c bu lm ch tch i hi v Ngi lnh o ton b cng tc ca i hi. Cc bn d tho cc ngh quyt ch yu c in trong tp ny l do Ngi vit. Ngi c cc bo co v vn ng dn ch - x hi tham gia chnh ph cch mng lm thi, v ngh quyt v s ng h phong tro nng

Li ta

IX

dn; c cc din vn v khi ngha v trang, v thi i vi sch lc ca chnh ph ngay trc cch mng, v quan h gia cng nhn v tr thc trong cc t chc ca ng dn ch - x hi, v iu l ng, v bn bo co ca Ban chp hnh trung ng v nhng vn khc. Trong tp ny in 70 vn kin lin quan n i hi, trong c 43 vn kin c in ln u trong Ton tp ca V. I. L-nin.

Cc ngh quyt ca i hi do L-nin vit, nhng li pht biu ca Ngi ti i hi cng nh cc tc phm khc in trong tp ny chng t r rng l V. I. L-nin c mt thi sng to i vi hc thuyt ca ch ngha Mc, Ngi tip tc pht trin hn na v lm phong ph thm l lun cch mng bng nhng kt lun v lun im mi. Trong cc ngh quyt ca mnh, i hi hon ton ng trn lp trng ca L-nin trong vn c im, ng lc v trin vng ca cuc cch mng Nga ln th nht vi tnh cch l cuc cch mng dn ch - t sn trong thi i ch ngha quc.

Trn c s phn tch su sc cc quy lut pht trin x hi, s phn b cc lc lng giai cp, c xt n kinh nghim phong tro cch mng Nga v cc nc khc, L-nin tho ra k hoch chin lc ca ng trong cch mng. K hoch ny, c i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga thng qua, l nhm lm cho giai cp v sn, trong iu kin lin minh vi nng dn v c lp c giai cp t sn, u tranh cho thng li ca cch mng dn ch - t sn, u tranh nhm lt ch chuyn ch v thit lp ch cng ha dn ch, th tiu tt c cc tn d ca ch nng n. Nn tng ca k hoch chin lc ca nhng ngi bn-s-vch l t tng ca L-nin v b quyn lnh o ca giai cp v sn trong cuc cch mng dn ch; t tng y c th hin trong kt lun cho rng "giai cp v sn, do a v ca n, l giai cp tin tin nht v duy nht trit cch mng, do c nhim v gi vai tr lnh o trong phong tro cch mng dn ch chung Nga" (tr. 137).

Li ta

X

ng li ca ng bn-s-vch ch trng thc hin s lin minh gia giai cp cng nhn vi nng dn, coi l iu kin quan trng nht i vi thng li ca cuc cch mng, c th hin c th trong ngh quyt v thi i vi phong tro nng dn do L-nin tho. Trong ngh quyt ni rng ng cng nhn dn ch - x hi Nga t cho mnh nhim v l phi ng h mt cch kin quyt nht tt c cc bin php cch mng ca nng dn, k c vic tch thu rung t ca a ch, rung t cng, rung t ca nh chung, ca tu vin v rung t hong tc. Lp trng ca ng i vi phong tro nng dn c lun chng trong cc bi lun vn ca L-nin: "Mc bn v phong tro "chia u rung t" M" v "Cng lnh rung t ca phi t do", cng nh trong bo co v vn ny ti i hi. Trong bo co ti i hi, L-nin ch ra rng lun im ng h mi bin php cch mng ca nng dn k c vic tch thu rung t ca a ch, l s c th ha v pht trin trn c s kinh nghim ca phong tro cch mng v tnh n cc yu cu ca nng dn cng lnh rung t ca ng c thng qua ti i hi II ng cng nhn dn ch - x hi Nga. i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga theo ngh ca L-nin ku gi thnh lp cc y ban nng dn cch mng nhm thc hin tt c cc cuc ci to dn ch - cch mng, v nu ln s cn thit phi c mt t chc c lp ca giai cp v sn nng thn, phi lm cho h on kt vi giai cp v sn thnh th di ngn c ca ng dn ch - x hi v a cc i biu ca h vo cc y ban nng dn.

L-nin dy rng b quyn lnh o ca giai cp v sn trong cch mng v vic thit lp khi lin minh gia giai cp cng nhn vi nng dn i hi phi tch giai cp t sn t do khi qun chng, lm cho nng dn thot khi nh hng v chnh tr v t tng ca n. Cn c vo ch th ca L-nin, i hi III ca ng thng qua ngh quyt v thi i vi giai cp t sn t do, trong i hi tha nhn s cn thit phi vch trn tnh cht phn cch mng ca n, ng thi khng t b vic li

Li ta

XI

dng mt s hnh ng ca giai cp t sn t do chng li ch Nga hong.

Chiu theo k hoch chin lc, L-nin tho ra ng li sch lc ca ng; ng li ny cng c i hi tn thnh. i hi ra nhim v t chc khi ngha v trang, xem y l nhim v chnh v cp bch ca ng v ca giai cp cng nhn. Trong ngh quyt ca i hi c nu ln rng phi gii thch cho giai cp v sn hiu r chng nhng mt chnh tr, m c mt t chc - thc tin ca cuc khi ngha, vai tr cc cuc bi cng chnh tr qun chng vo thi gian u v ngay trong tin trnh khi ngha, phi dng nhng bin php tch cc v trang cho giai cp v sn, phi tho ra mt k hoch khi ngha v trang v trc tip lnh o n. Pht biu ti i hi v vn ny, L-nin nhn mnh rng cn phi ch n nhng nhim v thc tin trong vic chun b khi ngha v tng kt kinh nghim u tranh v trang hin c.

Mt trong nhng vn c bn trong ng li sch lc ca ng bn-s-vch, c cp n trong cc tc phm in trong tp ny, l vn chnh ph cch mng lm thi v vic ng dn ch - x hi tham gia chnh ph y. Bn v vn ny c cc bi lun vn ca L-nin "ng dn ch - x hi v chnh ph cch mng lm thi", "Nn chuyn chnh dn ch cch mng ca giai cp v sn v nng dn", cc d tho ngh quyt v bo co ca L-nin v vn ny ti i hi III ca ng, v cc bi ca Ngi vit sau i hi "Bn v chnh ph cch mng lm thi" v "Bc tranh v chnh ph cch mng lm thi". Cc ti liu chun b cho cc bi bo v tham lun ti i hi c cng b trong tp ny cho ta thy r L-nin nghin cu cc kha cnh lch s, l lun v chnh tr ca vn chnh ph cch mng lm thi su sc nh th no.

L-nin xut pht t lp trng ca ch ngha Mc sng to m cp n vn chnh quyn nh nc, chnh quyn ny phi xut hin do kt qu thng li ca cch mng dn ch - t sn Nga. Tri vi bn men-s-vch, l bn khng nh rng

Li ta

XII

kt qu ca cuc cch mng dn ch - t sn phi l chuyn chnh quyn vo tay giai cp t sn, L-nin ch ra rng kt qu ca vic lt ch Nga hong phi l thit lp nn chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v nng dn, m c quan chnh tr ca n s l chnh ph cch mng lm thi. Ch vi iu kin nh vy mi c th bo m c cho cch mng thng li hon ton v tip tc pht trin hn na. Nhim v ca chnh ph cch mng lm thi l trn p s phn khng ca bn phn cch mng, lnh o ton b sinh hot ca t nc trc khi c quc hi lp hin l quc hi do chnh ph triu tp, thc hin cng lnh ti thiu ca ng cng nhn dn ch - x hi Nga, chun b iu kin chuyn sang cch mng x hi ch ngha.

L-nin coi vic cc i biu ng dn ch - x hi tham gia chnh ph cch mng lm thi cng vi phi dn ch cch mng chng nhng l c th, m trong nhng iu kin thun li cn l cn thit na. L-nin kch lit ph phn bn men-s-vch l bn c bm ly quan im i lp, buc ti nhng ngi bn-s-vch l theo ch ngha Min-l-rng, chng khng nh rng nhng ngi dn ch - x hi s ri vo tnh trng sai lm nu tham gia mt chnh ph c s mnh gii quyt nhng nhim v dn ch - t sn. L-nin vch ra rng Min-l-rng tham gia chnh ph t sn phn ng v ng h chnh sch ca chnh ph chng li giai cp cng nhn, cn ng dn ch - x hi tham gia chnh ph dn ch - cch mng l nhm bo m cho cuc u tranh kin quyt chng bn phn cch mng, bo m cho vic bo v nhng li ch c lp ca giai cp cng nhn v cho s tip tc pht trin hn na cuc cch mng. V lp trng ca bn men-s-vch, L-nin vit: " khng phi l quan im ca i tin phong ca giai cp v sn, m l ca nhng k theo ui n, khng phi l nhng nh lnh o chnh tr m l nhng k hiu bin chnh tr, khng phi l nhng nh cch mng m l mt bn phi-li-xtanh" (tr. 35).

Cn c vo nhng kin pht biu ca Mc v ng-ghen,

Li ta

XIII

L-nin lun chng nhng iu kin nhng ngi dn ch - x hi c th tham gia chnh ph: th nht, phi c s kim sot nghim ngt ca ng i vi nhng i din c ng y quyn v phi kin quyt gi vng tnh c lp ca ng dn ch - x hi; th hai, khng mt pht no c l l mc tiu cch mng x hi ch ngha. Mun vy th s tc ng n chnh ph t trn xung thng qua nhng i din c y quyn ca ng dn ch - x hi phi kt hp vi p lc t di ln ca qun chng nhn dn i vi chnh ph. Chnh ph cch mng phi da vo "cc tng lp di trong nhn dn, da vo qun chng cng nhn v nng dn; khng lm iu ny, th chnh ph s khng th tn ti c; khng c s ch ng cch mng ca nhn dn th chnh ph ch l con s khng, t hn con s khng" (tr. 381).

Nhng lun im ca L-nin v chnh ph cch mng lm thi v v vic ng dn ch - x hi tham gia chnh ph y l mt kt lun mi trong vic pht trin l lun cch mng v lm phong ph thm kho tng sch lc ca ch ngha Mc. Nhng lun im y c ngha v mt nguyn tc v l nhng ch th c tnh cht ch o i vi cc ng cng sn v cng nhn ang u tranh chng li cc th lc phn ng, v dn ch v c lp dn tc ca nhn dn.

Nhng ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, do L-nin tho ra, l nhm bo m cho cch mng dn ch - t sn Nga c thng li hon ton v lm cho n pht trin thnh cch mng x hi ch ngha. L-nin vch ra rng vic giai cp v sn thc hin vai tr lnh o trong cch mng dn ch s bo m cho n c nhng iu kin thun li nht u tranh cho ch ngha x hi, rng "cuc cch mng dn ch ch l giai on u tin trn con ng hon ton gii phng lao ng khi mi s bc lt, trn con ng i ti mc tiu x hi ch ngha v i" (tr. 383).

Nhng t tng v b quyn lnh o ca giai cp v sn, v nn chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn

Li ta

XIV

v nng dn, v cch mng dn ch - t sn chuyn bin thnh cch mng x hi ch ngha, c L-nin pht trin ton din v lun chng trong cun sch ca Ngi "Hai sch lc ca ng dn ch - x hi trong cch mng dn ch" in trong tp sau.

Vic i hi thng qua iu l mi ca ng v cc ngh quyt ca i hi v cc vn xy dng ng c ngha v cng ln lao. Nhng ngh quyt y xut pht t ch cho rng "giai cp v sn ch c th gi c" vai tr ngi lnh o trong cch mng "nu n on kt li thnh mt lc lng chnh tr thng nht v c lp di ngn c ca ng cng nhn dn ch - x hi, l ng lnh o cuc u tranh ca giai cp v sn khng nhng v mt t tng m c v thc tin na" (tr. 137). i hi thng qua tit th nht trong iu l ng theo cch din t ca L-nin, bc b cch din t ca Mc-tp; iu ny c ngha ht sc ln trong cuc u tranh sau ny nhm cng c ng kiu mi. i hi lp ra c quan trung ng lnh o duy nht ca ng Ban chp hnh trung ng thay th cho hai c quan trung ng (Ban chp hnh trung ng v C quan ngn lun trung ng). Quyn hn ca Ban chp hnh trung ng v cc ban chp hnh a phng c phn nh chnh xc hn. Ti i hi L-nin kin tr i phi ht sc cng c mi lin h ca ng vi qun chng giai cp cng nhn. Ngi lu n s cn thit phi a nhng cng nhn dn ch - x hi vo cc ban chp hnh a phng ca ng v vo c quan trung ng ca ton ng.

i hi ln n nhng quan im men-s-vch, c hi ch ngha v cc vn t chc v sch lc. ng thi, tnh n s cn thit phi thng nht cc lc lng ca giai cp v sn trong cch mng, i hi tha nhn l c th cho cc ng vin, nht l cc cng nhn, trc y theo phi men-s-vch, c tham gia cng tc ca cc t chc ng vi iu kin l h phi phc tng cc ngh quyt ca i hi, phc tng iu l v k lut ca ng. Theo ngh ca L-nin, i hi giao cho Ban

Li ta

XV

chp hnh trung ng gii tn nhng t chc men-s-vch no khng chu phc tng cc ngh quyt ca i hi III ca ng.

i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, nh L-nin vch r, m ra mt thi k mi trong lch s phong tro dn ch - x hi Nga. l i hi bn-s-vch u tin. Trong cc ngh quyt ca i hi th hin nhng nguyn tc sch lc v t chc ca L-nin. i hi chm dt c cuc khng hong trong ng, thng qua iu l mi ca ng, nh ra chin lc v sch lc ca ng trong cch mng dn ch.

Trong cc tc phm vit sau i hi, c in trong tp ny, "Thng co v i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga", cc bi lun vn "i hi III", "Bc li th ba", cng nh trong cc bo co v thuyt trnh c Gi-ne-v v Pa-ri, L-nin nu ln ngha ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, gii thch cc ngh quyt ca i hi v ph phn cc ngh quyt c hi ch ngha ca hi ngh nhng ngi men-s-vch.

i hi III, i hi bn-s-vch ca ng v hi ngh ca nhng ngi men-s-vch tho lun cng nhng vn nh nhau, nhng nhng ngh quyt c thng qua v cc vn li khc nhau v nguyn tc. Nhng ngi men-s-vch theo ui giai cp t sn t do. Chng ph nhn b quyn lnh o ca giai cp v sn v vai tr lnh o ca ng v sn trong cch mng dn ch - t sn, bc b tnh tt yu v kh nng lin minh gia giai cp cng nhn vi nng dn, chng chng li vic t chc khi ngha v trang v vic ng dn ch - x hi tham gia chnh ph cch mng lm thi. ng li ca nhng ngi men-s-vch nhm a cch mng n tht bi, bt li ch ca giai cp v sn phc tng li ch ca giai cp t sn, nn ng li y thc t l phn bi s nghip ca giai cp cng nhn; "ch ngha theo ui" ca phi "Tia la" mi L-nin vit ch l s tip tay cho giai cp t sn. L-nin nh gi cc ngh quyt ca hi ngh nhng ngi men-s-vch l

Li ta

XVI

"tht s nng vn ph hoi t chc ln thnh nguyn tc" v gi hi ngh l "bc li th ba".

L-nin coi vic gii thiu cho cc cng nhn Ty u bit ng li chnh tr ca nhng ngi bn-s-vch v nhng ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga c mt tm quan trng to ln; Ngi t chc pht hnh "Thng co" v i hi v cho in cc ngh quyt quan trng nht ca i hi bng ting c v ting Php. Cc th lnh c hi ch ngha ca ng dn ch - x hi c v ca Quc t II ng u l Cau-xky chng li cc ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga v chng li vic cng b cc ngh quyt y trn bo ch x hi ch ngha Ty u. Cau-xky xuyn tc tnh hnh trong ng cng nhn dn ch - x hi Nga, bao che cho bn men-s-vch v tm mi cch bi nh cng tc ca i hi III. Trong th ca ban bin tp C quan ngn lun trung ng ca ng cng nhn dn ch - x hi Nga bo "Ngi v sn" gi ban bin tp "Leipziger Volks-zeitung" do L-nin vit, t r s phn i kin quyt cc hnh ng trn y ca Cau-xky, phn i mu toan nh bt ting ni ca nhng ngi bn-s-vch trn bo ch dn ch - x hi c.

Sau i hi, L-nin tip tc gii thch v lun chng k hoch chin lc v ng li sch lc ca ng bn-s-vch trong cch mng. Trong cc bi "u tranh cch mng v hnh ng mi gii ca phi t do", "Nhng nhim v dn ch ca giai cp v sn cch mng", "Nhng bc phn bi u tin ca giai cp t sn", "Cuc u tranh ca giai cp v sn v hnh ng ti t ca giai cp t sn" v trong cc bi khc, nhn tnh hnh chnh tr c th v nhng nhim v ca ng, L-nin pht trin lun im v b quyn lnh o ca giai cp v sn, v s tt yu phi c lp giai cp t sn t do. Ngi ku gi hy li dng tng hnh ng ca phi t do vch cho nhn dn thy r b mt tht ca ch ngha t do t sn m ngay t u cuc cch mng i theo con ng tha hip vi ch Nga hong;

Li ta

XVII

Ngi vch trn tnh cht phn cch mng ca giai cp t sn t do Nga, s cu kt ca n vi Nga hong sau lng nhn dn v lm hi nhn dn.

L-nin bc trn mt n "ch dn ch" gi hiu ca ng dn ch - lp hin, vch r bn cht chnh tr - giai cp ca n. Ngi vit: "Ngi ta pht minh ra ci tn "ng dn ch - lp hin" che giu tnh cht qun ch ca ng. Tht vy, ai m chng bit rng ton b ng ny, c b phn lm ch ng y, tc l phi hi ng a phng, ln "Hi lin hip gii phng", u tn thnh ch qun ch?" (tr. 290). L-nin tng ni rng trong lc cuc u tranh gia ch chuyn ch v nhn dn tr nn gay gt th giai cp t sn t do kho len li: mt mt n vut ve nhn dn cch mng (la phnh nhn dn bng "ch dn ch"), i ch chuyn ch nhng b; nhng mt khc li da vo ch chuyn ch v chng li "tnh cc oan" ca nhn dn cch mng.

L-nin nhn mnh rng nhn dn lao ng khng c ch i giai cp t sn t do ci thin tnh cnh ca mnh. Ngi vit: "Vn mnh ca cch mng Nga hin nay ty thuc vo giai cp v sn. Ch c giai cp v sn mi chm dt c s bun bn . Ch c giai cp , bng nhng c gng anh dng mi, mi thc tnh c qun chng, mi chia r c qun i ng dao ng, mi tranh th c nng dn v pha mnh, v vi v kh trong tay ginh ly t do cho ton th nhn dn, bp khng thng tic nhng k th ca t do v gt b bn t sn v li v ng nghing ang khua ching g m v t do" (tr. 339).

L-nin dy ng rng phi li dng mi hnh thc u tranh v t chc gio dc chnh tr v thu ht nhng cng nhn cha tm thy v tr ca mnh trong cch mng, gii thch cho h thy r quan im dn ch - x hi, chng minh s cn thit phi c mt t chc ng c lp ca giai cp v sn. L-nin dnh bi lun vn "Mt lin minh cng nhn cch mng mi" cho vn ny. L-nin ch th l phi c thi ht sc thn

Li ta

XVIII

trng, mm do v c tnh ng ch i vi nhng cng nhn no hon ton ng tnh vi cuc u tranh ca giai cp v sn nhng v thiu th gii quan dn ch - x hi, v nhng thin kin chng li ch ngha Mc, v tn d ca nhng quan im c h ny khc m h cn xa ri chng ta. Khi nu ra rng khng c b ri nhng cng nhn khng cng t tng nh th, L-nin a ra lun im ht sc quan trng v cuc u tranh nhm thng nht giai cp cng nhn. Ngi vit: "Chng ta phi nh rng sc mnh ca ng dn ch - x hi ch c th trong s thng nht ca qun chng v sn rng ri, v s thng nht , do iu kin phn tn, chia r, lm cho ngu mui di ch t bn ch ngha, khng th thc hin ngay tc khc c, m ch c qua s c gng bn b v s kin nhn ln lao mi t c" (tr. 324). L-nin ra cho nhng ngi bn-s-vch nhim v l phi hc cch pht huy tc dng lnh o ca ng mc-xt cch mng i vi tt c qun chng v sn.

Cn c vo ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, ng bn-s-vch m rng cng tc chnh tr v t chc to ln trong qun chng v sn, tp trung ch ch yu vo vic chun b v chnh tr v nht l v t chc v k thut ca khi ngha v trang ton dn. Trn bo ch bn-s-vch v trong cc t chc ng tho lun rng ri cc vn qun s. Theo sng kin ca L-nin, trn bo "Ngi v sn" bt u cho ng mt cch c h thng cc bi v ti liu v cc vn u tranh v trang ca giai cp v sn. L-nin i hi cc ng vin phi kin tr hc tp cng tc qun s. Ngi p dng cc bin php tch cc t chc mua v chuyn v kh v Nga.

Trn cc truyn n "Ngy 1 thng Nm (ra trc khi hp i hi) v "Ba hin php hay l ba ch nh nc", bng hnh thc din t n gin v d hiu i vi qun chng, L-nin gii thch r nhng nhim v ca giai cp v sn v nng dn trong cch mng, ku gi u tranh lt ch chuyn ch, lp nn ch cng ha dn ch.

Li ta

XIX

Ma xun v ma h 1905, cc bin c cch mng lan rng khp nc chng minh s ng n ca cc ngh quyt ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga. Do tc dng ca cng tc c ng v tuyn truyn ca nhng ngi bn-s-vch m cuc u tranh nh cng ca cng nhn ngy cng c tnh cht tn cng hn v c bit l c tnh t chc cao. Gay gt nht l cc cuc u tranh cch mng din ra ti cc trung tm cng nghip ln nh I-va-n-v - V-d-n-xen-xc, -t-xa, Lt-d, Khc-cp, -ca-t-ri-n-xlp, Ni-gi-ni Np-g-rt. I-va-n-v - V-d-n-xen-xc, cuc bi cng bt u vo thng Nm v ko di 72 ngy. Lnh o cuc u tranh ca nhng ngi th dt ny l Ban chp hnh min Bc ca ng cng nhn dn ch - x hi Nga do nhng ngi bn-s-vch lp ra v nhm I-va-n-v - V-d-n-xen-xc ca Ban chp hnh y. lnh o cuc bi cng, mt X-vit ca nhng cng nhn c y quyn (cc i biu) c bu ra; trong tin trnh cc cuc u tranh cch mng, X-vit y bin thnh mt trong nhng X-vit i biu cng nhn u tin, m theo nh ngha ca L-nin, y l nhng c quan khi ngha v nhng mm mng ca chnh quyn cch mng mi.

Cuc bi cng chnh tr qun chng Lt-d pht trin thnh cuc khi ngha v trang. Trong ba ngy, trn cc ng ph din ra nhng cuc chin u thc s ca cng nhn vi qun i Nga hong. L-nin vit rng cng nhn Lt-d cho ta thy "khng nhng mt tm gng mi v s nhit tnh v tinh thn anh hng cch mng, m cn cho ta thy c nhng hnh thc u tranh cao nht" (tr. 347). biu th s phn i vic bn git nhng cng nhn Lt-d, cng nhn Vc-sa-va tuyn b tng bi cng. Nhng cuc bi cng lan rng khp thnh ph Ti-phlt, Ba-cu, Ba-tum v cc thnh ph khc.

Bng cuc u tranh cch mng v nhng hnh ng tn cng ca mnh, giai cp v sn nu gng cho nng dn. Phong tro nng dn pht trin cc tnh -ri-n, Cuc-xc v V-r-ne-gi, ti P-vn-gi-e, Pri-ban-tch,

Li ta

XX

Ba-lan, U-cra-i-na, Gru-di-a. Chp hnh ngh quyt ca i hi III ca ng, nhng ngi bn-s-vch tng cng cng tc nng thn.

Cao tro cch mng trong nc lan sang c qun i Nga hong, giai on khi ngha v trang bt u. Ni dy u tin l thy th trn thit gip hm "Cng tc P-tem-kin Ta-vri-tse-xki". Theo sng kin ca L-nin, Ban chp hnh trung ng phi M. I. Va-xi-li-p - I-u-gin n -t-xa lin lc vi t chc dn ch - x hi lnh o cuc khi ngha Hm i Hc-hi v trn thit gip hm. V. I. L-nin trao cho Va-xi-li-p - I-u-gin nhim v thuyt phc cc thy th hnh ng kin quyt v mau l, chim thnh ph, v trang cho cng nhn, tranh th s ng h tch cc ca nng dn v chim hm i cn li. Va-xi-li-p - I-u-gin khng thc hin c nhim v y, v khi ng ch n -t-xa th tu "P-tem-kin" ri cng. Thy th trn tu "P-tem-kin" khng th pht ng c cuc khi ngha trn ton hm i v phi hp cc hnh ng ca mnh vi cng nhn -t-xa. Ban chp hnh bn-s-vch thnh ph b suy yu v nhng v bt b trc y, hnh ng thiu qu quyt, cn phi men-s-vch th thm ch khng c nh t chc cng nhn -t-xa ng h cuc khi ngha trn hm i.

Cuc khi ngha ca tu "P-tem-kin" lm chnh ph Nga hong khip s n mc phi cu cu cc cng quc chu u gip n p cch mng. Trong bi: "Nga hong tm s che ch ca vua Th-nh-k chng li nhn dn Nga", L-nin gi li cu cu ca chnh ph Nga hong gi cc chnh ph Ru-ma-ni v Th-nh-k xin "gip cnh st chng li cc thy th khi ngha" l nh cao ca s nhc nh ca ch Nga hong. Thay mt Ban chp hnh trung ng ng cng nhn dn ch - x hi Nga, L-nin vit mt bc th ng trong tp ny cho Cc quc t x hi ch ngha, ngh ra li hiu triu gi cng nhn tt c cc nc ku gi khng cch mng Nga b n p.

Li ta

XXI

Cuc khi ngha trn thit gip hm "P-tem-kin" gy ra mt n tng rt ln c nc Nga ln trn th gii. Tuy cuc khi ngha khng thnh cng, L-nin cho rng n vn c mt ngha rt ln. Nhn nhng s kin ny, Ngi vit mt bi lun vn rt quan trng "Qun i cch mng v chnh ph cch mng".

L-nin ch r rng cuc khi ngha -t-xa v vic mt b phn qun i thit gip hm "P-tem-kin" chuyn sang pha cch mng nh du bc tin mi, rt ln trong s pht trin ca phong tro cch mng chng li ch chuyn ch. Ln u tin trong lch s, mt b phn ln lc lng qun s ca ch Nga hong, c mt chic thit gip hm, cng khai ng v pha khi ngha. L-nin vit rng chng ta chng kin mt s vic trng i: thnh lp ht nhn qun i cch mng.

Pht trin hc thuyt mc-xt v cch mng, L-nin da trn c s tng kt kinh nghim phong tro cch mng Nga, rt ra kt lun ht sc quan trng l mun cho cch mng thng li, nht thit phi thnh lp qun i cch mng. Phi c qun i cch mng u tranh bng qun s v lnh o qun chng nhn dn v mt qun s chng li lc lng qun s ca ch chuyn ch v ca cc nc t bn ch ngha gip ch y. Nhng qun i cch mng chng nhng cn thit lt chnh quyn c, ch chuyn ch, m cn cn thit nh l ch da ca chnh quyn mi chnh ph cch mng.

L-nin ku gi cc ng vin bn-s-vch hy ht sc ng h thnh lp qun i cch mng, gii thch cho qun chng rng ri nht ca giai cp v sn v nng dn thy r ngha ca qun i cch mng trong s nghip u tranh ginh t do, gip cc n v trong qun i ny thng nht li lc lng bp ch chuyn ch.

L-nin vit rng cuc chin tranh chng li bn p bc v bc lt nhn dn l cuc chin tranh chnh ngha, chnh ng ca nhn dn lao ng trong x hi t bn ch ngha. "Giai cp v sn Nga bt u tin hnh cuc chin tranh gii phng

Li ta

XXII

v i , v n s tip tc c cuc chin tranh bng cch t thnh lp ra nhng i qun cch mng, cng c nhng n v binh lnh hay thy th chy sang hng ng chng ta, li cun nng dn, bi dng cho nhng cng dn Nga mi, ang c hnh thnh v ti luyn trong khi la ca cuc ni chin, tinh thn anh hng v nhit tnh ca nhng chin s u tranh cho t do v hnh phc ca ton th loi ngi" (tr. 380).

Trong cc bi lun vn ca mnh, L-nin nhiu ln nhn mnh rng vic lt ch chuyn ch Nga hong s lm nh bt cuc u tranh ca giai cp v sn tt c cc nc chng ch ngha t bn, rng cuc cch mng Nga l giai on m u, bo hiu ca cuc cch mng x hi ch ngha phng Ty.

Trong phn "Cc ti liu chun b" c 24 vn kin cc cng, cc kin chun b v phc tho cc bi lun vn v cc bi pht biu ca L-nin. Ngoi bi " cng truyn n ngy 1 thng Nm", cc vn kin ny ln u tin c a vo Ton tp ca V. I. L-nin. Phn ln nhng vn kin y lin quan n cc ti liu ca i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, nht l n vn chnh ph cch mng lm thi.

ng ch l cng bn bo co v i hi III ng cng nhn dn ch - x hi Nga, cc kin chun b "Tm tt v s phn lit trong ng" trong nu r cc giai on ch yu ca cuc u tranh trong ni b ng, k t nm 1900 n ht i hi III. Kt thc tp ny l "D tho truyn n"; trong d tho truyn n ny L-nin trnh by cc khu hiu v mc tiu ca chnh ph cch mng, m nh Ngi nhn mnh, y l c s ca "hnh thc qun l ca nhn dn".

Vin nghin cu ch ngha Mc - L-nin trc thuc Ban chp hnh trung ng

ng cng sn Lin-x

1

ng dn ch - x hi v chnh ph cch mng lm thi1

ng ngy 5 v 12 thng T (23 v 30 thng Ba) 1905, trn bo "Tin ln", s 13 v 14

Theo ng bn ng trn bo, c i chiu vi bn tho

3

I

Ch mi nm nm trc y, nhiu i biu dn ch - x hi cn cho rng khu hiu: " o ch chuyn ch!" l ra qu sm v khng th hiu ni i vi qun chng cng nhn. Nhng i biu y c lit mt cch chnh ng vo loi nhng ngi c hi ch ngha. Ngi ta tng gii thch i gii thch li cho h hiu r rng h ang tt li sau phong tro, rng h khng hiu nhng nhim v ca ng vi t cch l i tin phong ca giai cp, ngi lnh o v t chc ca giai cp, ngi i biu ca ton b phong tro v ca nhng mc ch cn bn v ch yu ca n. Nhng mc ch ny c th tm thi b cng vic bnh thng hng ngy che lp i, nhng khng bao gi c mt ngha l ngi sao dn ng ca giai cp v sn ang u tranh.

Gi y n lc ngn la cch mng lan trn khp trong nc, n lc nhng ngi hoi nghi nht cng phi tin tng rng ch chuyn ch s khng trnh khi b lt trong tng lai gn y. Th nhng ng dn ch - x hi, hnh nh do s tr tru no ca lch s, li phi mt ln na i ph vi nhng mu toan phn ng v c hi ch ngha nh ko li phong tro li, h thp nhng nhim v ca phong tro xung, v lm lu m nhng khu hiu ca phong tro. Cuc lun chin vi nhng k mu toan tr thnh nhim v trc mt v (tri vi kin ca mt s rt ng ngi khng a nhng cuc lun chin trong ni b ng) c mt ngha thc tin rt ln lao. V chng ta

V. I . L -n in

4

cng tin gn n lc trc tip thc hin nhng nhim v chnh tr trc mt ca chng ta th li cng cn phi hiu ht sc r rng nhng nhim v y, v mi s khng r rng, mp m v thiu suy ngh chn chn v vn ny li cng c hi hn.

Nhng s thiu suy ngh chn chn th li khng phi l rt t c trong nhng ngi dn ch - x hi thuc phi "Tia la" mi hay phi "S nghip cng nhn"2 (hu nh cng l mt). o ch chuyn ch! tt c mi ngi u ng vi khu hiu ny, khng nhng l tt c nhng ngi dn ch - x hi, m l tt c nhng ngi dn ch, thm ch tt c nhng ngi thuc phi t do na, nu c th tin vo nhng li tuyn b hin nay ca h. Nhng khu hiu c ngha g? Phi lm th no lt c ci chnh ph hin nay? Quc hi lp hin m ngay c phi "Gii phng" gi y cng ang sn sng a ra vi vic tha nhn quyn u phiu ph thng v.v. lm khu hiu ca mnh (xem tp ch "Gii phng"3, s 67), quc hi lp hin y s phi do ai triu tp? Ci g c th s m bo thc s rng cuc bu c ra mt ngh vin nh vy s c t do v th hin quyn li ca ton th nhn dn?

Ngi no khng tr li c r rng v chnh xc v nhng cu hi trn, ngi khng hiu c ngha ca khu hiu: o ch chuyn ch! M nhng cu hi y nht nh a chng ta ti vn chnh ph cch mng lm thi; khng c g kh hiu rng di ch chuyn ch nhng cuc b phiu thc s t do, c tnh cht ton dn, bu ra mt quc hi lp hin, vi s m bo y vic u phiu thc s ph thng, bnh ng, trc tip v b phiu kn, nhng cuc b phiu nh vy khng nhng khng c kh nng thc hin, m thc ra l khng th c c. V nu chng ta nghim chnh ra yu sch thc tin i lt ngay chnh ph chuyn ch, th chng ta phi bit r xem chng ta mun thay th chnh ph b lt c th bng chnh ph no khc? Ni mt cch khc: chng ta quan nim nh th no v thi ca nhng ngi dn ch - x hi i vi chnh ph cch mng lm thi?

ng dn ch - x hi v chnh ph cch mng lm thi

5

V vn ny nhng ngi c hi ch ngha trong ng dn ch - x hi ngy nay, tc l nhng ngi thuc phi "Tia la" mi, cng ang ra sc ko ng li li nh phi "S nghip cng nhn" lm 5 nm trc y trong vn u tranh chnh tr ni chung. Quan im phn ng ca h v im ny c pht trin mt cch hon chnh nht trong cun sch nh ca Mc-t-np: "Hai nn chuyn chnh", cun ny c bo "Tia la"4 (s 84) tn thnh v gii thiu trong mt bi c bit, v chng ti nhiu ln lu c gi chng ti.

Ngay phn u cun sch nh ca mnh, Mc-t-np da chng ta bng ci trin vng ng s nh sau: nu t chc mnh m ca ng dn ch - x hi cch mng c th "n nh v tin hnh khi ngha v trang ton dn" chng li ch chuyn ch, nh L-nin m c, th "phi chng khng hin nhin l nguyn chung ca nhn dn sau cuc cch mng s lp tc c chnh ng ny ra lp chnh ph lm thi, hay sao? Phi chng khng hin nhin l nhn dn s y thc vn mnh trc mt ca cch mng cho chnh ng ny ch khng phi cho ng no khc?"

iu kh tin c, nhng iu c thc. Ngi vit s tng lai khi vit v ng dn ch - x hi Nga s phi ngc nhin ghi li rng ngay lc khi u ca cch mng Nga, phi Gi-rng-anh trong ng dn ch - x hi da giai cp v sn cch mng bng ci trin vng nh vy! Ton b ni dung cun sch nh ca Mc-t-np (cng nh ni dung ca hng lot bi v on trong cc bi ng trn t "Tia la" mi) tu trung ch l v y ln nhng s "khng khip" ca ci trin vng . y ngi lnh t t tng ca phi "Tia la" mi b m nh v mt cuc "cp chnh quyn", v ci con ngoo p "ch ngha Gia-c-banh", ch ngha Ba-cu-nin, ch ngha T-ca-tsp5 v nhng ch ngha ng s khc m nhng b nh mu ca cch mng1) rt thch dng da nhng ngi u

1) Trong bn tho: "... m nhng m gi ngi gh bn cnh cch mng

rt thch dng do nhng ngi u tr v chnh tr".

V. I . L -n in

6

tr v chnh tr. V d nhin, khi lm vic ngi ta khng th qun "trch dn" Mc v ng-ghen. Ti nghip cho ng Mc v ng ng-ghen, ngi ta lm dng bit chng no nhng trch dn rt ra t tc phm ca hai ng! Cc bn c nh: ci chn l cho rng "bt c cuc u tranh giai cp no cng u l u tranh chnh tr"6, c ngi ta vin ra bin h cho tnh cht hp hi v lc hu ca nhng nhim v chnh tr v nhng phng php c ng v u tranh chnh tr ca chng ta, hay khng? Gi y ng-ghen li b dng lm nhn chng gi to cho ch ngha theo ui. Trong cun "Chin tranh nng dn c" ng vit: "iu xu nht trong tt c nhng g c th n vi ngi lnh t ca mt ng cc oan l vic buc phi nm chnh quyn trong khi phong tro cha tht chn mui thc hin s thng tr ca giai cp m ngi lnh t y i din, v thc hin nhng bin php m bo s thng tr "7. Ch cn ch c on m u ny ca li trch dn di m Mc-t-np a ra l thy r anh chng theo ui ca chng ta xuyn tc ca tc gi nh th no. ng-ghen ni v mt chnh quyn m bo s thng tr ca mt giai cp. Chng l iu khng r rng hay sao? Nh vy l i vi giai cp v sn, iu c ngha l mt chnh quyn m bo s thng tr ca giai cp v sn, tc l nn chuyn chnh v sn thc hin cch mng x hi ch ngha. Mc-t-np khng hiu c iu ny, nn ln ln chnh ph cch mng lm thi trong thi k lt ch chuyn ch, vi s thng tr c m bo ca giai cp v sn trong thi k lt giai cp t sn, ln ln nn chuyn chnh dn ch ca giai cp v sn v nng dn vi nn chuyn chnh x hi ch ngha ca giai cp cng nhn. K thc, nu chng ta tip tc trch dn ng-ghen, th kin ca ng s cng sng t. ng ni: ngi lnh t ca ng cc oan s phi "bo v li ch ca mt giai cp xa l i vi lnh t v ng ph vi giai cp ca mnh bng nhng cu ni sung, nhng li ha hn v nhng li qu quyt rng li ch ca giai cp khc kia cng l li ch ca giai cp mnh. Ngi no sa vo ci tnh trng sai lm


7

ny th ngi s b dit vong mt cch khng th g c"8. Nhng on nhn mnh trn chng t r rng rng ng-

ghen ngn nga trc chnh ci tnh trng sai lm l kt qu ca vic ngi lnh t khng hiu c li ch tht s ca giai cp "mnh" v ni dung giai cp tht s ca cuc cch mng. lm cho sng t hn, chng ta th ly mt th d n gin gii thch k im ny cho Mc-t-np thm thu ca chng ta. Khi phi "Dn " nh i din cho li ch ca "lao ng" m qu quyt vi mnh v vi ngi khc rng 90% nng dn trong quc hi lp hin tng lai ca nc Nga s l nhng ngi x hi ch ngha, th h v vy m sa vo ci tnh trng sai lm nht nh s a h n s dit vong chnh tr khng th g c, v rng "nhng li ha hn v nhng li qu quyt" y khng ph hp vi hin thc khch quan. Thc t h s phc v li ch ca phi dn ch t sn, "li ch ca giai cp khc". ng bt u hiu c cht g cha, hi ng Mc-t-np ht sc ng knh? Khi nhng ngi x hi ch ngha - cch mng9 miu t nhng cuc ci cch rung t tt nhin phi n vi nc Nga, nh l mt cuc "x hi ha", nh l cuc "trao li rung t cho nng dn", nh l vic m u ca ch "s dng bnh qun", th h t t mnh vo ci tnh trng sai lm nht nh dn h ti s dit vong chnh tr khng th g c, v rng trn thc t chnh nhng cuc ci cch m h phn u thc hin, s m bo s thng tr ca giai cp khc, ca giai cp t sn nng dn, thnh th cch mng cng pht trin nhanh bao nhiu th nhng cu ni sung, nhng li ha hn v nhng li qu quyt ca h s li cng mau b thc t bc b by nhiu. ng vn cha hiu thc cht ca vn l g , hi ng Mc-t-np ht sc ng knh? Phi chng ng vn cha hiu rng thc cht ca ng-ghen l ch ng-ghen nu ln s nguy him ca vic khng hiu nhng nhim v lch s tht s ca cuc cch mng, rng do nhng li ca ng-ghen c th ng dng c cho phi "Dn " v nhng ngi "x hi ch ngha - cch mng"?

V. I . L -n in

8

II

ng-ghen nu r tnh cht nguy him ca vic nhng ngi lnh t ca giai cp v sn khng hiu tnh cht khng v sn ca cuc cch mng, nhng Mc-t-np thng minh li t rt ra kt lun l: nhng lnh t ca giai cp v sn, do cng lnh v sch lc ca h (ngha l ton b s tuyn truyn v c ng ca h) v t chc ca h nn t tch mnh khi phong tro dn ch cch mng, m li ng vai tr lnh o trong vic thit lp nn cng ho dn ch, th nh vy l nguy him. ng-ghen coi vic lnh t ln ln gia ni dung x hi ch ngha tng tng vi ni dung dn ch thc t ca cuc cch mng l nguy him; cn Mc-t-np thng minh li t rt ra kt lun l: giai cp v sn, cng vi giai cp nng dn, m nhim mt cch c thc quyn chuyn chnh trong vic thc hin nn cng ha dn ch, tc hnh thc cui cng ca nn thng tr ca t sn v l hnh thc tt nht cho cuc u tranh giai cp ca giai cp v sn chng giai cp t sn, th nh vy l nguy him. ng-ghen cho rng ci tnh trng sai lm, gi di, khi ngi ta ni mt ng lm mt no, khi ngi ta ha hn s thng tr ca mt giai cp nhng s thc th li bo m s thng tr ca giai cp khc, l nguy him. ng-ghen cho rng s gi di y nht nh dn n s dit vong chnh tr khng th g c, cn Mc-t-np thng minh li t rt ra kt lun l: s d c nguy c dit vong l v nhng ngi dn ch t sn s khng cho giai cp v sn v giai cp nng dn m bo mt nn cng ha dn ch tht s. Mc-t-np thng minh khng th no hiu c rng mt s dit vong nh vy, tc s dit vong ca lnh t ca giai cp v sn, s dit vong ca hng ngn ngi v sn trong cuc u tranh cho mt nn cng ha dn ch tht s, tuy l mt s dit vong v th xc, nhng khng nhng khng phi l mt s dit vong chnh tr, m ngc li n s cn l mt thnh qu chnh tr ht sc ln lao ca giai cp v sn, mt s thc hin ht sc to ln vai tr c quyn lnh o ca giai cp v sn trong cuc u tranh cho t do. ng-ghen ni v s dit vong chnh


9

tr ca k no v tnh i lc khi con ng giai cp ca mnh sang con ng giai cp khc, cn Mc-t-np thng minh, khi trch dn ng-ghen mt cch knh cn, th li ni v s dit vong ca ngi no c thng tin theo con ng giai cp ng n. y, s khc bit gia quan im ca nhng ngi dn ch -

x hi cch mng v ch ngha theo ui biu l mt cch hon ton r rng. Mc-t-np v bo "Tia la" mi li bc trc nhim v cch mng dn ch trit nht m giai cp v sn cng vi giai cp nng dn phi gnh vc; h li bc khng tha nhn quyn lnh o ca ng dn ch - x hi i vi cuc cch mng ny, v nh vy l h em trao, mc d l khng c thc, li ch ca giai cp v sn vo tay phi dn ch t sn. T ci kin ng n ca Mc cho rng chng ta phi chun b xy dng khng phi mt ng chp chnh, m mt ng i lp ca tng lai, Mc-t-np rt ra ci kt lun l chng ta phi lp ra mt phi i lp theo ui i vi cuc cch mng hin ti. S sng sut chnh tr ca Mc-t-np chung quy l nh vy. Sau y l lp lun ca Mc-t-np, v chng ti ht sc khuyn bn c hy suy ngh v lp lun :

"Giai cp v sn khng th ginh c ton b hoc mt b phn chnh quyn trong nc, chng no n cha lm c cuc cch mng x hi ch ngha. l mt nguyn l khng th no bc b c, n phn bit chng ta vi ch ngha Gi-re-x c hi..." (Mc-t-np, tr. 58), v nguyn l , chng ta phi ni thm, chng minh mt cch khng th bc b c rng Mc-t-np ng knh khng c nng lc hiu c vn . Nu ln ln s tham gia ca giai cp v sn trong mt chnh quyn chng li cch mng x hi ch ngha, vi s tham gia ca giai cp v sn trong cuc cch mng dn ch, th nh th l hon ton khng hiu vn l ch no c. Ci cng ging nh vic ln ln s tham gia ca Min-l-rng trong ni cc ca tn ao ph Ga-lp-ph vi s tham gia ca Vc-lanh trong Cng x bo v v bo v c nn cng ha.

Nhng hy nghe tip thy tc gi ca chng ta ln ln

V. I . L -n in

10

nh th no: "... Nhng nu th th r rng l cuc cch mng sp ti khng th thc hin c bt k nhng hnh thc chnh tr no chng li ch ca ton b (do Mc-t-np vit ng) giai cp t sn v giai cp t sn s l ch nhn ca ngy mai...". Th nht, ti sao y ch ni n nhng hnh thc chnh tr, trong khi on trn li ni n chnh quyn ca giai cp v sn ni chung, thm ch ni n cuc cch mng x hi ch ngha? ti sao tc gi khng ni n vic thc hin nhng hnh thc kinh t? V tc gi nhy, m bn thn mnh khng hay bit, t cch mng x hi ch ngha sang cch mng dn ch. Nu th (v y l im th hai) th tc gi hon ton sai lm khi tout court (ch n thun) ni n " ch ca ton b giai cp t sn", v c im ca thi k cch mng dn ch chnh l s khc bit v ch ca cc tng lp khc nhau trong giai cp t sn, tc l giai cp ch mi ang thot khi ch chuyn ch. Ni v cch mng dn ch m ch em i lp mt cch gin n v l liu giai cp v sn v giai cp t sn th nh vy l mt s v l ht sc1), v cuc cch mng y chnh l nh du thi k pht trin ca x hi khi m qun chng ca x hi thc ra th ng gia giai cp v sn v giai cp t sn v to thnh mt tng lp ht sc rng ln gm tiu t sn v nng dn. Chnh v cuc cch mng dn ch cha c hon thnh m tng lp rng ln ny c rt nhiu quyn li chung vi giai cp v sn trong vic thc hin nhng hnh thc chnh tr, hn l "giai cp t sn" hiu theo ngha tht v hp ca danh t . Vic khng hiu iu n gin ny l mt trong nhng ngun gc chnh a n s ln ln ca Mc-t-np.

Hy nghe tip: "... Nu th th bng cch gin n lm cho a s nhng phn t t sn khip s cuc u tranh cch mng ca giai cp v sn ch c th dn n mt kt qu, l s khi phc nguyn hnh ch chuyn ch, v, ng nhin, giai cp

1) Trong bn tho L-nin khng vit "mt s v l ht sc" m vit: "mt

s ngu ngc tt ".


11

v sn s khng dng li trc ci kt qu c th xy ra ; trong trng hp xu nht, nu s vic hon ton ng theo chiu hng phc hi v cng c chnh quyn chuyn ch thi nt bng mt s nhng b lp hin h o, th giai cp v sn s khng t b vic lm cho giai cp t sn khip s. Nhng d nhin, khi bc vo cuc u tranh, giai cp v sn ch t ti khng phi l trng hp xu nht ".

c gi, bn c hiu cht g khng? Giai cp v sn s khng dng li trc th on e da nhm phc hi ch chuyn ch, nu c nguy c ca mt s nhng b lp hin h o! iu hon ton ging nh th ti ni rng: ti b e da bi mt hnh pht kh sai cng cc l phi tip chuyn vi mt mnh Mc-t-np trong mt ngy; v vy trong trng hp xu nht, ti phi p dng th on e da, th on ny ch c th dn n cuc ni chuyn trong hai ngy vi Mc-t-np v Mc-tp. Tha ngi ht sc ng knh, chnh l mt iu v ngha!

Ci m nh Mc-t-np trong khi vit nhng li v ngha m chng ti nhc li y, l nh th ny: nu trong thi k cch mng dn ch, giai cp v sn ly cch mng x hi ch ngha ra e da giai cp t sn th iu ch dn n s phn ng lm gim ngay c nhng thnh qu dn ch. Ch c th thi. ng nhin, khng th ni n vn phc hi nguyn hnh ch chuyn ch, cng nh ni n vic giai cp v sn sn sng, trong trng hp xu nht, dng n s ngu xun thuc loi xu. Ton b vn li vn l s phn bit gia cch mng dn ch v cch mng x hi ch ngha, s phn bit m Mc-t-np qun mt; l s tn ti ca khi to ln qun chng nng dn v tiu t sn c kh nng ng h cuc cch mng dn ch, cn cuc cch mng x hi ch ngha th hin gi cha c kh nng ng h.

Chng ta hy nghe thm Mc-t-np thng minh ca chng ta: "... R rng l cuc u tranh gia giai cp v sn v giai cp t sn lc sp bc vo cch mng t sn, phi khc bit v mt vi phng din vi cng cuc u tranh giai on kt thc,

V. I . L -n in

12

lc sp bc vo cch mng x hi ch ngha...". ng, iu l hin nhin, v nu Mc-t-np suy ngh xem s khc nhau c th l ch no, th ng ta cha chc vit nhng li v ngha nh trn, cng nh ton b cun sch ca ng ta.

"... Cuc u tranh ginh nh hng i vi tin trnh v kt cc ca cch mng t sn, ch c th biu hin trong vic giai cp v sn s gy mt p lc cch mng i vi mun ca giai cp t sn t do v cp tin, trong vic cc "tng lp di" dn ch hn ca x hi bt cc "tng lp trn" ca x hi phi ng a cch mng t sn n ci kt cc l-gch ca n. Cuc u tranh s biu hin ch giai cp v sn trong mi trng hp u s ra cho giai cp t sn phi chn mt trong hai iu: hoc li li, chu s bp nght ca ch chuyn ch, hoc tin ln cng vi nhn dn".

on vn hng bin l im trung tm trong cun sch ca Mc-t-np. Tt c thc cht v tt c nhng "t tng" ch yu ca cun sch y l . V nhng t tng thng minh y l g? Hy xem: cc "tng lp di" y ca x hi l g, "nhn dn" m nh thng thi ca chng ta cui cng nh n l g? chnh l tng lp ng o hng bao nhiu triu nhng ngi tiu t sn thnh th v nng thn, h hon ton c kh nng tr thnh nhng ngi dn ch cch mng. Cn ci p lc ca giai cp v sn cng vi nng dn i vi cc tng lp trn ca x hi l ci g, s vn ng ca giai cp v sn tin ln cng vi nhn dn bt chp mun ca cc tng lp trn trong x hi l g? chnh l ci nn chuyn chnh dn ch cch mng ca giai cp v sn v nng dn m anh chng theo ch ngha theo ui ca chng ta chng i li! Nhng anh ta li s suy ngh n tn cng, s gi mt ch tn s vt ra. V v vy anh ta tht ra nhng li m chnh anh ta cng khng hiu. Bng nhng li hoa he bun ci v ngc nghch*, anh ta rt r lp li nhng khu hiu m anh ta khng nm c ngha tht

* Chng ti vch ra iu v l ca quan nim cho rng giai cp


13

s. V vy ch c k theo ch ngha theo ui mi c th ni nhng iu k quc nh th trong phn "hay" nht ca nhng li kt lun ca mnh: c p lc cch mng c ca giai cp v sn ln ca "nhn dn" i vi nhng tng lp trn ca x hi, nhng m khng cn c mt s chuyn chnh dn ch - cch mng ca giai cp v sn v giai cp nng dn, ch c Mc-t-np mi c th ni ngu xun n nh vy c! Mc-t-np mun giai cp v sn e da nhng tng lp trn ca x hi rng giai cp v sn s tin ln vi nhn dn, nhng ng thi li mun giai cp v sn kin quyt cng vi nhng ngi lnh t ca mnh thuc phi "Tia la" mi khng tin ln theo con ng dn ch, bi v l con ng ca chuyn chnh dn ch - cch mng. Mc-t-np mun giai cp v sn gy p lc i vi mun ca cc tng lp trn bng cch biu hin s thiu ch ca mnh. Mc-t-np mun giai cp v sn thc y cc tng lp trn phi "ng " a cuc cch mng t sn n kt cc l-gch ca n l chnh th cng ha dn ch, nhng li thc y bng cch biu hin s s st ca bn thn mnh, khng dm cng vi nhn dn m nhim vic a cch mng n cng, khng dm nm chnh quyn v thit lp nn chuyn chnh dn ch. Mc-t-np mun giai cp v sn l i tin phong trong cch mng dn ch v v vy Mc-t-np thng minh da giai cp v sn bng ci trin vng tham gia chnh ph cch mng lm thi trong trng hp khi ngha thng li!

Ch ngha theo ui phn ng t ti cc im. Tt c chng ta phi ci rp xung trc Mc-t-np nh trc mt v thnh, v ng ta pht trin nhng khuynh hng theo ui ca t "Tia la" mi n cng v biu hin ht sc ni bt v c h thng nhng khuynh hng ny trong vn chnh tr nng hi v cn bn nht *.

v sn c th y giai cp t sn li li, thm ch trong c trng hp v cng xu.

* Bi ny c ln khun th chng ti nhn c t "Tia la", s 95, chng ti s cn phi ni n s bo 10.

V. I . L -n in

14

III

Bi u m c s ln ln ca Mc-t-np? Bi v ng ta ln ln cch mng dn ch vi cch mng x hi ch ngha, v ng ta qun mt vai tr ca tng lp nhn dn trung gian, ng gia "giai cp t sn" v "giai cp v sn" ( l qun chng tiu t sn ngho thnh th v nng thn, l nhng "ngi na v sn", na hu sn), v ng ta khng hiu ngha thc s ca cng lnh ti thiu ca chng ta. Mc-t-np nghe ngi ta ni rng i vi ngi x hi ch ngha th tham gia ni cc t sn l iu khng xng ng (khi giai cp v sn ang u tranh cho cch mng x hi ch ngha), v ng ta vi "hiu" iu vi ngha l chng ta khng nn cng vi phi dn ch t sn cch mng tham gia cuc cch mng dn ch - cch mng v khng nn tham gia nn chuyn chnh cn thit cho vic thc hin y mt cuc cch mng nh vy. Mc-t-np c bn cng lnh ti thiu ca chng ta, nhng ng ta khng thy rng s phn bit cht ch trong bn cng lnh gia nhng ci cch c th thc hin c trn c s x hi t sn vi nhng ci cch x hi ch ngha, khng phi ch c ngha sch v, m cn c ngha thit yu nht, thc tin nht1); ng ta khng thy rng trong thi k cch mng, cng lnh ny phi c th thch v ng dng ngay trong thc t. Mc-t-np khng ngh ra rng t b t tng chuyn chnh dn ch - cch mng trong thi k ch chuyn ch sp th c khc g t b vic thc hin cng lnh ti thiu ca chng ta. Thc vy, hy ch cn nh li tt c nhng ci cch v kinh t v chnh tr nu ln trong bn cng lnh , nh i thit lp nn cng ha, i v trang nhn dn, i tch gio hi khi nh nc, i t

1) Trong bn tho: "... vi nhng ci cch x hi ch ngha, khng phi

ch c ngha sch v, ngha gio iu m nhng ngi kinh vin mc-xt thng thch th gn cho cng lnh, m cn c ngha thit yu nht, thc tin nht...".


15

do dn ch hon ton v nhng ci cch kinh t trit . Phi chng khng r rng l nhng ci cch y khng th thc hin c trn c s x hi t sn nu khng c nn chuyn chnh dn ch - cch mng ca nhng giai cp di? Phi chng khng r rng l y khng phi ch ni n mt mnh giai cp v sn khc vi "giai cp t sn"1) m l ni n nhng "giai cp di", ng lc tch cc ca mi cuc cch mng dn ch? Nhng giai cp ny l giai cp v sn cng vi hng chc triu dn ngho thnh th v nng thn ang sng trong iu kin sinh hot tiu t sn. Khng nghi ng g c, rt nhiu i biu ca s qun chng ny l thuc v giai cp t sn. Nhng li cng khng nghi ng g na rng vic thc hin y ch dn ch l ph hp vi li ch ca s qun chng y, v s qun chng y cng gic ng th s u tranh ca h thc hin y ch dn ch li cng khng trnh khi. D nhin, ngi dn ch - x hi khng bao gi qun bn cht chnh tr v kinh t hai mt ca qun chng tiu t sn thnh th v nng thn, ngi dn ch - x hi khng bao gi qun s cn thit phi c mt t chc giai cp ring bit v c lp ca giai cp v sn u tranh cho ch ngha x hi. Nhng ngi dn ch - x hi cng khng qun rng s qun chng y "ngoi qu kh cn c tng lai, ngoi nh kin cn c tr phn on"11, tr phn on y y h tin ln nn chuyn chnh dn ch - cch mng; ngi dn ch - x hi khng qun rng s gic ng khng phi ch thng qua sch v m c, v qua sch v cng khng nhiu bng qua bn thn qu trnh cch mng, v cch mng lm ngi ta sng mt v l trng hc chnh tr. Trong nhng iu kin nh vy, ci l thuyt no ph nhn t tng chuyn chnh dn ch - cch mng, th khng th c gi l ci g

1) Trong bn tho sau cc t "khc vi giai cp t sn", L-nin vit tip:

"(nh nh kinh vin lp lun khi anh ta p dng khng ng ch nhng phm tr hon chnh v thun nht ca ch t sn ngay trc ngy n sp )".

V. I . L -n in

16

khc m ch l mt s bo cha trit hc cho s lc hu chnh tr1).

Ngi dn ch - x hi cch mng s vt b mt cch khinh b ci l thuyt nh vy. Lc cch mng sp bng n, ngi dn ch - x hi cch mng khng phi ch nu ln ci "trng hp xu nht" ca cch mng2). Khng, h cn vch ra c ci kh nng ca mt trng hp tt. H s m c h nht nh phi m c nu h khng phi l nhng k phi-li-xtanh khng cu cha c rng, sau ci kinh nghim to ln ca chu u, sau ci ngh lc cha tng thy ca giai cp cng nhn Nga, chng ta s thnh cng hn bao gi ht trong vic t sng ngn uc cch mng trc qun chng ti tm v lc hu, rng nh c kinh nghim ca hng bao th h cch mng ca chu u, chng ta s thc hin c tt c nhng ci cch dn ch v ton b bn cng lnh ti thiu ca chng ta mt cch y cha tng thy; chng ta s thnh cng trong vic lm cho cuc cch mng Nga khng phi l mt phong tro ngn ngi trong vi thng, m l mt phong tro ko di trong nhiu nm, lm cho n khng nhng ch dn ti nhng nhng b nh ca nhng k nm chnh quyn, m cn dn ti s lt hon ton chnh quyn y. V nu thnh cng trong vic , th lc ... lc m chy cch mng s lan n chu u; n lt mnh, ngi cng nhn chu u, ang b qun qui di ch phn ng ca t sn, s ni dy v s ch cho chng ta thy "phi lm vic nh th no"; lc cao tro cch mng chu u s tc ng ngc li n nc Nga v n s bin mt thi i cch mng vi nm thnh mt thi i cch mng my chc nm,

1) Trong bn tho: "... s xem xt v mt trit hc ci "sn sau" ca giai

cp v sn Nga". 2) Trong bn tho sau nhng t "ca cch mng", L-nin vit tip: "(v

li cng s khng bao gi coi ci trng hp xu nht y l "phc hi nguyn hnh ch chuyn ch ", mt s phc hi khng th c v khng th tng tng c)".


17

lc ... nhng chng ta s cn th gi nhiu ln ni v ci m "lc " chng ta s lm, khng phi ni t thnh ph Gi-ne-v xa xi khn kip, m l ni trong nhng cuc mt-tinh ca hng ngn cng nhn trn cc ng ph Mt-xc-va v P-tc-bua, trong cc cuc hi hp t do ca nhng ngi "mu-gch" Nga.

IV

Nhng c m nh vy ng nhin l iu xa l v k qui i vi nhng k phi-li-xtanh trong bo "Tia la" mi v i vi "cha t v t tng" ca n, tc Mc-t-np, nh kinh vin tt bng ca chng ta. H s s thc hin y bn cng lnh ti thiu ca chng ta bng th on chuyn chnh cch mng ca nhng ngi dn en bnh thng. H lo s cho s nhn thc ca chnh h, h s mt nhng iu ch dn trong sch v m h hc thuc lng (nhng khng suy ngh), h s khng c kh nng phn bit c nhng bc ng n v mnh dn ca nhng ci cch dn ch, vi nhng bc nhy phiu lu ca ch ngha x hi dn tu, khng giai cp, hoc ca ch ngha v chnh ph. Tm a phi-li-xtanh ca h bo cho h mt cch ng n rng trong qu trnh tin ln nhanh chng th kh phn bit con ng ng n v kh gii quyt mau l nhng vn phc tp v mi m hn l trong ci np th cu ca cng vic nh nht hng ngy; v vy, theo bn nng sn c h lm bm: ng ng n ti, ng ng n ti! ci ha chuyn chnh dn ch - cch mng hy bung tha cho ti! mong sao ng cht! tha cc ngi! cc ngi "hy bc chm, quanh co rt r" th tt hn!..

Khng ly g lm ngc nhin rng Pc-vu-x, ngi ng h phi "Tia la" mi mt cch ho hip bit bao khi vn ch yu l ch nh b sung nhng ng vin lu nm nht v c cng nht, cui cng cm thy rt kh chu trong ci tp on m ly y. Khng ly g lm ngc nhin rng ng ta bt u ngy cng cm thy taedium vitae, cuc sng chn

V. I . L -n in

18

ngn trong ci tp on y. Cui cng ng ta chng li. ng ta khng phi ch bo v khu hiu: "t chc cuc cch mng", l khu hiu lm cho t "Tia la" mi cht khip, ng ta khng phi ch a ra nhng li ku gi m bo "Tia la" in thnh truyn n ring sau khi thm ch giu bit cng ch v ngh ti nhng iu khng khip "Gia-c-banh" ci tn ng cng nhn dn ch - x hi*. Khng. Sau khi thot khi c mng v ci l lun t chc - qu trnh, l ci l lun thm thu ca c-xen-rt (hay l ca Lc-xm-bua?), th Pc-vu-x cui cng tin ln c ch khng i li li nh mt con tm. ng ta khng mun lm "ci vic ca Xi-di-ph"12 l c phi sa cha mi nhng iu ngu xun ca Mc-t-np v Mc-tp. ng ta cng khai bnh vc (tic thay l cng vi T-rt-xki) t tng chuyn chnh dn ch - cch mng1), t tng cho rng nhim v ca nhng ngi dn ch - x hi l phi tham gia chnh ph cch mng lm thi sau khi lt ch chuyn ch. Pc-vu-x nghn ln ng khi ni rng ng dn ch - x hi khng c s tin ln nhng bc mnh dn, khng c s vai k vai phi hp vi phi dn ch t sn cch mng ging nhng "n" vo k th, vi iu kin bt buc (nhc n iu kin ny l rt ng lc) l: khng ha ln cc t chc vi nhau; i ring r, cng nhau nh; khng c che y s khc nhau v quyn li; theo di ng minh ca mnh nh theo di k th ca mnh, v.v..

* Ti khng bit c gi ca chng ta c nhn thy mt s kin tiu

biu sau y khng: trong ci m giy ln do t "Tia la" mi xut bn di hnh thc truyn n c nhng t kh, k tn Pc-vu-x. Ban bin tp bo '"Tia la" mi chnh l quay lng li nhng bi bo , h khng mun nhc n tn ca ng ta v cng khng mun nhc n tn nh xut bn ca h.

1) Trong bn tho: "ng ta cng khai bnh vc (tic thay l cng vi anh

chng ba hoa T-rt-xki trong li ni u vit cho cun sch nh ba hoa ca anh chng ny l cun "Trc ngy 9 thng Ging") t tng chuyn chnh dn ch - cch mng...".


19

Nhng chng ta cng nhit lit ng tnh vi tt c nhng khu hiu y ca mt ngi dn ch - x hi cch mng xa ri bn theo ch ngha theo ui1), th mt vi m iu khng ng ca Pc-vu-x li cng lm cho chng ta kh chu. Chng ta ni n nhng sai lm nh ny, khng phi v mun xoi mi, m v i vi ngi may mn c c nhiu ti nng th phi i hi nhiu ngi . Hin ti iu nguy him hn c l nu lp trng ng n ca ng Pc-vu-x b tn thng do s thiu thn trng ca bn thn ng ta. Nhng cu sau y chnh l thuc vo loi nhng cu t ra cng l thiu thn trng trong li ni u k trn ca ng ta vit cho cun sch nh ca T-rt-xki: "Nu chng ta mun lm cho giai cp v sn cch mng ng tch khi nhng tro lu chnh tr khc th chng ta phi bit ng u phong tro cch mng v mt t tng" (iu ny ng), "hy cch mng hn ai ht". iu ny khng ng. Ngha l iu khng ng nu hiu lun im theo ngha chung cha ng trong cu ca Pc-vu-x; iu khng ng theo quan im ca c gi no phn tch li ni u ny nh mt

1) Trong bn tho c mt on ch thch cui trang nh sau: "V cun

sch nh ca T-rt-xki vi li ni u ca Pc-vu-x, in ti nh in ca ng, th bo "Tia la" qu khim tn im lng khng ng n thc cht ca vn c nu ln. D nhin, vic g ci m bng bong ny khng c li i vi bo "Tia la": Mc-t-np ni mt ng, Pc-vu-x ni mt no, cn chng ta th hy lng thinh trong khi Pl-kha-np beo tai Mc-tp! Tnh trng ta gi l "lnh o t tng trong ng" y! Nhn tin cng xin nu mt iu k quc "rt hnh thc ch ngha" nh sau. Cc v X-l-mng2) trong Hi ng quyt ngh rng tn ng ch c php in trn cc ti liu xut bn theo s y quyn ca cc t chc ng. Chng ti mun hi cc v X-l-mng rng: t chc no y quyn xut bn cc cun sch ca Na--gi-in, T-rt-xki v nhng ngi khc? Hay l mt s ngi gi "ngh quyt" ni trn l mt hnh ng b phi b i chng li nh xut bn ca L-nin, l ng?".

2) X-l-mng theo thn thoi trong kinh thnh o Do-thi l ngi c bit ti anh minh sng sut.

V. I . L -n in

20

ci g c lp t ti, khng ph thuc vo Mc-t-np v nhng ngi thuc phi "Tia la" mi m Pc-vu-x khng nhc ti. Nu xt lun im mt cch bin chng, ngha l mt cch tng i, c th, ton din, v khng bt chc nhng nh vit sch t ph nhng thiu hiu bit, nhng ngi ny thm ch nhiu nm sau cn li nhng cu ring bit t mt tc phm hon chnh ra v bp mo ngha ca nhng cu , th s r rng l Pc-vu-x vit on chnh l nhm chng ch ngha theo ui v, trong chng mc ny, suy ngh ca ng ta ng (c bit ta hy i chiu nhng ch sau y ca ng ta: "nu chng ta tt li sau s pht trin ca cch mng", v.v.). Nhng c gi khng th ch thy c nhng ngi theo ch ngha theo ui, v trong hng ng nhng ngi bn nguy him ca cch mng thuc phe nhng ngi cch mng, cn c nhng k hon ton khc bn cnh nhng ngi theo ch ngha theo ui, l nhng ngi "x hi ch ngha - cch mng", l nhng k nh Na--gi-in b dng thc ca nhng bin c cun theo v t ra bt lc trc nhng cu cch mng sung; hoc c nhng ngi ly bn nng thay th th gii quan cch mng (i loi nh Ga-pn). Pc-vu-x qun mt nhng ngi , ng ta qun h bi v s trnh by v pht trin t tng ca ng ta khng c t do, m cn b vng vu s hi tng m m ti ci ch ngha Mc-t-np m ng ta tm cch d trc cho c gi khi mc phi. S trnh by ca Pc-vu-x thiu c th bi v ng ta khng tnh n ton b cc tro lu cch mng Nga, nhng tro lu khng th trnh khi c trong thi k cch mng dn ch v ng nhin nhng tro lu y phn nh tnh cht thiu phn nh v giai cp ca x hi trong thi k . Trong thi k nh vy, hon ton t nhin l nhng t tng x hi ch ngha khng r rng, i khi thm ch l phn ng, bao trm ly cc cng lnh dn ch - cch mng, nhng t tng y np sau nhng cu cch mng sung (ta hy nh li nhng ngi x hi ch ngha - cch mng v Na--gi-in, l ngi hnh nh ch thay i tn gi khi chuyn t phi "x hi ch ngha -


21

cch mng" sang phi "Tia la" mi). Trong iu kin nh vy, chng ta, nhng ngi dn ch - x hi, khng bao gi c th v s khng bao gi ra ci khu hiu: "Hy cch mng hn ai ht". Chng ta cng khng c nh chy theo ci tinh thn cch mng ca anh chng dn ch tch ri khi c s giai cp, ph trng nhng cu ni sung, say m vi nhng khu hiu thng dng v r tin (c bit trong lnh vc rung t). Ngc li, chng ta s lun lun ph phn ci tinh thn cch mng nh vy; chng ta s vch trn ci ngha thc s ca nhng cu ni, ci ni dung thc s ca nhng s kin v i c l tng ho v chng ta s dy cch bit tnh to nh gi cc giai cp v nhng xu hng khc nhau trong ni b cc giai cp trong nhng gi pht si ni nht ca cch mng.

Cng v l do y, Pc-vu-x cng sai trong nhng lun im cho rng "chnh ph cch mng lm thi Nga s l mt chnh ph dn ch cng nhn", rng "nu nhng ngi dn ch - x hi ng u phong tro cch mng ca giai cp v sn Nga, th chnh ph s l mt chnh ph dn ch - x hi", rng chnh ph dn ch - x hi lm thi "s l mt chnh ph thng nht, vi a s l nhng ngi dn ch - x hi". iu l khng th c c, nu chng ta khng ni n nhng s kin ngu nhin v ngn ngi, m ni n mt nn chuyn chnh cch mng tng i lu di v tng i c kh nng li du vt trong lch s. iu khng th c c, bi v ch c mt nn chuyn chnh cch mng da vo tuyt i a s nhn dn mi c th tr thnh tng i vng chc (d nhin, khng phi tuyt i m l tng i). Cn giai cp v sn Nga by gi l thiu s trong nhn dn Nga. N ch c th tr thnh a s v i a s nu n kt hp vi qun chng na v sn, na hu sn, ngha l vi qun chng tiu t sn ngho thnh th v nng thn. V thnh phn y trong c s x hi ca mt nn chuyn chnh dn ch - cch mng c th c thit lp v nn c thit lp, d nhin s phn nh vo thnh phn ca chnh ph cch mng v khng trnh khi dn ti s tham gia vo chnh ph hoc thm ch

V. I . L -n in

22

dn ti u th trong chnh ph ca nhng i biu ht sc khc nhau v mu sc i din cho phi dn ch cch mng. V im ny nu c bt c nhng o tng no th s l iu cc k tai hi. Nu anh chng ba hoa T-rt-xki kia, gi y cn vit (tic thay l bn cnh Pc-vu-x) rng "c o Ga-pn ch c th xut hin mt ln", rng "khng th c mt Ga-pn th hai", th hon ton ch v anh ta l mt k ba hoa. Nu Nga khng th c c mt Ga-pn th hai th cng khng th c c mt cuc cch mng dn ch thc s "v i" v trit . tr nn v i, ging thi k nhng nm 1789 - 1793, ch khng phi nhng nm 1848 - 1850 v vt xa hn nhng nm y, cuc cch mng y phi thc tnh ht sc ng o qun chng h tch cc tham gia cuc sng, h c nhng s n lc anh hng, tin n "s sng to lch s su sc"; phi thc tnh h h thot khi tnh trng ti tm khng khip, khi tnh khip nhc cha tng thy, khi s hoang di khng th tng tng c v s ngu mui tuyt vng. Cch mng ang thc tnh h v s thc tnh c h; bn thn chnh ph ang lm cho qu trnh d dng hn bng s khng c in cung ca n. Nhng, ng nhin, y cha th ni rng qun chng y v rt nhiu nhng th lnh "c o" ca nhn dn v thm ch ca mu-gch na, c thc chnh tr chn chn, thc dn ch - x hi. H khng th tr thnh nhng ngi dn ch - x hi ngay tc khc c nu khng tri qua mt s nhng th thch cch mng, khng nhng v s dt nt ca h (chng ti xin nhc li, cch mng lm cho ngi ta sng mt vi mt tc phi thng), m bi v a v giai cp ca h khng phi l a v v sn, bi v ci l-gch khch quan ca s pht trin lch s hin nay t ra cho h nhng nhim v hon ton khng phi ca mt cuc cch mng x hi ch ngha, m ca mt cuc cch mng dn ch.

Trong cuc cch mng ny, giai cp v sn cch mng s tham gia vi tt c ngh lc ca mnh, qut sch ci ch ngha theo ui thm hi ca mt s ngi v nhng cu cch mng


23

sung ca nhng k khc. N s a tnh r rt v mt giai cp v thc giai cp vo trong cn gi lc quay cung ca nhng s kin, tin ln khng ngng v dng cm, khng phi s hi, m l tha thit mong mun nn chuyn chnh dn ch - cch mng, u tranh cho nn cng ha v cho t do hon ton ca nn cng ho, u tranh cho nhng ci cch kinh t quan trng, nhm to ra cho mnh mt v i thc s rng ln v tht s xng ng vi th k XX tin hnh cuc u tranh cho ch ngha x hi.

24

Nn chuyn chnh dn ch cch mng ca

giai cp v sn v nng dn

Vn ng dn ch - x hi tham gia chnh ph cch mng lm thi ni bt ln l do nhng ngh lun v mt l lun ca mt phi dn ch - x hi ra nhiu hn l do tin trnh cc s bin. Trong hai bi tiu lun (s 13 v 14), chng ti phn tch nhng lp lun ca Mc-t-np1) l ngi u tin a ra vn y. Nhng ha ra vn y c ngi ta rt quan tm v s hiu lm do nhng lp lun ni trn (tham kho ch yu bo "Tia la", s 93) gy ra th rt ln, nn cn phi bn li vn ny mt ln na. D cho nhng ngi dn ch - x hi c nh gi nh th no i chng na ci kh nng chng ta s phi gii quyt vn ny trong mt tng lai khng xa khng phi ch ring v mt l lun thi, th vic hiu r mc tiu trc mt cng vn l cn thit i vi ng. Khng gii p minh bch vn y th ngay hin nay khng th tin hnh c mt cng tc tuyn truyn v c ng kin nh khng cht do d v ngp ngng.

Chng ta hy th nu li thc cht ca vn tranh lun . Nu chng ta khng nhng mun ch chuyn ch nhng b, m cn mun tht s nh ch , th chng ta cn phi lm cch thay chnh ph Nga hong bng chnh ph cch mng lm thi, chnh ph ny, mt mt, s triu tp quc hi lp hin trn c s u phiu thc s ph thng, trc tip, bnh

1) Xem tp ny, tr. 1 - 23.

Nn chuyn chnh dn ch cch mng ca giai cp v sn

25

V. I. L-nin

26 Nn chuyn chnh dn ch cch mng ca giai cp v sn

27

ng v b phiu kn, mt khc, c th thc t bo m c vic tin hnh tuyn c mt cch hon ton t do. Nh vy, th hi: ng cng nhn dn ch - x hi c th tham gia chnh ph cch mng lm thi c khng? i biu ca phi c hi ch ngha trong ng ta, c th l Mc-t-np, ngay trc ngy 9 thng Ging ra cu hi trc tin, ng ny, v t "Tia la" theo ui ng ta, u tr li l khng th tham gia c. Mc-t-np ra sc a quan im ca nhng ngi dn ch - x hi cch mng i n ch phi l, bng cch da h rng nu cng tc t chc cch mng tin hnh thnh cng v ng ta lnh o cuc khi ngha v trang nhn dn, th chng ta t phi tham gia chnh ph cch mng lm thi. V tham gia nh vy l mt hnh vi "tim ot chnh quyn" khng th tha nhn c, l "ch ngha Gi-re-x tm thng" m ng dn ch - x hi, mt ng c tnh cht giai cp, khng th dung th c.

Chng ta hy bn n lp lun ca nhng ngi ng h quan im y. H ni vi chng ta rng, mt khi tham gia chnh ph lm thi, th ng dn ch - x hi t s nm c chnh quyn; v ng dn ch - x hi, chnh ng ca giai cp v sn, khng th no nm chnh quyn m li khng tm cch thc hin cng lnh ti a ca mnh, ngha l khng tm cch thc hin cuc cch mng x hi ch ngha. M lm nh vy th lc ny ng nht nh s tht bi v ch lm mt danh d ca mnh, ch lm li cho th lc phn ng. V th nn vic ng dn ch - x hi tham gia chnh ph cch mng lm thi l mt vic khng th tha th c.

C s ca lp lun l s ln ln cch mng dn ch vi cch mng x hi ch ngha, ln ln u tranh cho chnh th cng ha (bao gm c ton b cng lnh ti thiu ca chng ta) vi u tranh cho ch ngha x hi. Nu ng dn ch - x hi ngay lp tc ra mc tiu ca mnh l lm cch mng x hi ch ngha, th qu tht l ng s t mnh lm mt danh d ca mnh. Nhng ng dn ch - x hi lun lun u tranh chng li chnh nhng quan nim m h v khng r rng ca phi

V. I. L-nin

28

"x hi ch ngha - cch mng" nc ta. Chnh v vy m lc no n cng nhn mnh tnh cht t sn ca cuc cch mng sp ti Nga; chnh v vy m n mi ro rit yu cu phi phn bit cng lnh ti thiu dn ch vi cng lnh ti a x hi ch ngha. Khng phi l ton ng, m ch c nhng ngi dn ch - x hi ring bit no c xu hng u hng trc tnh t pht, mi c th qun tt c iu trong thi k cch mng. Nhng k ng h kin sai lm sng bi tnh t pht, h cho rng trong tnh hnh , tin trnh ca cc s bin s buc ng dn ch - x hi phi tin hnh cch mng x hi ch ngha tri vi mun ca mnh. Nu qu nh vy, th cng lnh ca chng ta l khng ng, khng ph hp vi "tin trnh ca cc s bin": chnh l iu m nhng ngi sng bi tnh t pht lo s; h lo s khng bit cng lnh ca chng ta c ng n hay khng. Nhng h s nh vy (trong nhng bi tiu lun ca chng ti, chng ti c gng gii thch v mt tm l s hong s ) l hon ton khng c cn c. Cng lnh ca chng ta l ng. Chnh tin trnh cc s bin nht nh s chng thc iu , v ngy cng chng thc nh th. Chnh l tin trnh cc s bin "buc" chng ta tuyt i cn phi u tranh kch lit ginh ch cng ha; chnh l tin trnh cc s bin s thc t hng lc lng ca chng ta, lc lng ca giai cp v sn tch cc v mt chnh tr, v pha y. Chnh l tin trnh cc s bin nht nh s lm cho chng ta, trong cuc cch mng dn ch, c c s ln nhng bn ng minh thuc giai cp tiu t sn v nng dn, v yu cu thc t ca h i hi chng ta chnh l phi thc hin cng lnh ti thiu, cho nn s phi chuyn qu nhanh sang thc hin cng lnh ti a l ng bun ci.

Nhng mt khc, chnh nhng bn ng minh thuc phi dn ch tiu t sn y gy ra mi lo s mi trong mt phi thuc ng dn ch - x hi, tc l mi lo s v "ch ngha Gi-re-x tm thng". Ngh quyt ca i hi Am-xtc-am13 cm khng cho tham gia chnh ph cng vi phi dn ch


29

t sn, v l ch ngha Gi-re-x, ni mt cch khc l thi phn bi li ch ca giai cp v sn mt cch khng t gic, l bin giai cp v sn thnh ci ui ca giai cp t sn, l lm h hng giai cp v sn bng s ho huyn b ngoi ca quyn thng tr m thc t th khng th no t c trong x hi t sn.

Lp lun khng km sai lm. N t r l nhng ngi lp lun nh th, tuy thuc lng nhng ngh quyt tt p, nhng khng hiu c ngha ca nhng ngh quyt y; h hc thuc lng mt s danh t chng ch ngha Gi-re-x, nhng khng suy ngh chn chn v nhng danh t , nn h dng nhng danh t mt cch hon ton khng ng ch; ngha l h thuc ch, ch khng h nm c tinh thn ca nhng bi hc mi nht ca phong tro dn ch - x hi cch mng quc t. Ngi no mun ng trn quan im duy vt bin chng m nh gi ch ngha Gi-re-x, th phi phn bit rnh mch nhng ng c ch quan vi nhng iu kin lch s khch quan. V mt ch quan, Gi-re-x mun cu ch cng ha nn mi lin minh vi phi dn ch t sn. iu kin khch quan ca vic "th nghim" l: ch cng ha thnh s tht Php ri, v khng c mt s nguy him nghim trng no uy hip n c; giai cp cng nhn c y kh nng pht trin t chc chnh tr giai cp c lp ca mnh, nhng h khng s dng c y kh nng , mt phn chnh l do h chu nh hng ca v s tr chi ngh vin ho nhong ca nhng ngi lnh o h; v mt khch quan, lch s thc t ra cho giai cp cng nhn nhim v lm cuc cch mng x hi ch ngha, cuc cch mng m phi Min-l-rng c lm cho giai cp v sn xa ri, bng cch ha vi h nhng ci cch x hi nh nht.

By gi ta hy xt n nc Nga. V mt ch quan, nhng ngi dn ch - x hi cch mng nh phi "Tin ln" hay Pc-vu-x, mun bo v ch cng ha v nhm mc ch , h lin minh vi phi dn ch t sn cch mng. Nhng iu kin

V. I. L-nin

30

khch quan, so vi nc Php, th khc nhau mt tri mt vc. V mt khch quan, ngy nay tin trnh lch s cc s bin ra cho giai cp v sn Nga chnh l nhim v lm cch mng dn ch t sn ( ni cho gn, chng ti dng danh t ch cng ha ch ton b ni dung cuc cch mng ); y cng l nhim v ca ton th nhn dn, tc l ca ton th giai cp tiu t sn v nng dn; khng tin hnh cuc cch mng th khng th ngh ti vic pht trin tng i rng ri t chc giai cp c lp lm cch mng x hi ch ngha c.

Xin hy hnh dung c th tt c nhng s khc nhau gia nhng iu kin khch quan v xin hi: nn ngh nh th no v nhng ngi qun s khc nhau v mi m bi s ging nhau ca mt s danh t, ca mt s ch, bi s ging nhau ca nhng ng c ch quan?

V Gi-re-x Php nghing mnh sng bi cuc ci cch x hi ca giai cp t sn, t bin h cho mnh mt cch sai tri bng ci mc ch ch quan l u tranh cho ch cng ha, cho nn chng ta, nhng ngi dn ch - x hi Nga, tt phi t b cuc u tranh tht s cho ch cng ha! S thng minh ca phi "Tia la" mi quy li l nh vy, chnh l nh vy.

Qu tht, giai cp v sn nu khng lin minh vi qun chng nhn dn tiu t sn th n khng th u tranh cho ch cng ho c, iu h chng r rng sao? Khng c chuyn chnh cch mng ca giai cp v sn v nng dn, th khng my may c hy vng ginh c thng li cho cuc u tranh , nh vy h chng r rng sao? Mt trong nhng khuyt im ch yu ca quan im m chng ta ang phn tch, chnh l ch n c tnh cht cht cng, rp khun, ch nhng iu kin ca thi k cch mng b b qua. u tranh cho ch cng ho, m ng thi li c tuyt chuyn chnh dn ch cch mng, th cng chng khc g nh i-i-a-ma quyt nh chin u vi Cu-r-pt-kin gn Mc-en, nhng li t b ngay t trc ci ngh t mnh tin vo Mc-en. Nu chng ta, nhn dn cch mng, tc l giai cp v sn v nng dn, mun "cng nhau


31

nh" ch chuyn ch, th chng ta cng phi cng nhau nh n, cng nhau ha kip cho n, cng nhau nh li tt c mi mu toan khng th trnh khi mun khi phc li n ch? ( trnh khi mi s hiu lm, chng ti xin nhc li rng ch cng ha m chng ti ni y khng n thun ch l mt hnh thc chnh quyn, thm ch n l ton b nhng ci cch dn ch trong cng lnh ti thiu ca chng ta ng hn l mt hnh thc chnh quyn.) Ch nhng ngi hiu lch s tht s theo li hc sinh tiu hc th mi c th hnh dung s vic nh con ng thng i ln dn dn v u u m khng c "nhy vt": trc ht l phi i t sn t do u tranh ginh nhng nhng b nh nht ca ch chuyn ch nh ra, sau l tng lp tiu t sn cch mng ginh ly ch cng ho dn ch, cui cng l giai cp v sn ginh ly cch mng x hi ch ngha. Bc tranh , nhn chung v v ton b l ng, v l ng "v lu v di" nh ngi Php ni, cho mt thi gian chng mt th k (chng hn i vi nc Php t 1789 n 1905), nhng mun cn c vo bc tranh y nh ra k hoch hot ng ca mnh trong thi k cch mng, th qu phi l bc k ti ca ch ngha phi-li-xtanh. Nu ngay c by gi, ch chuyn ch Nga dng mt hin php b ct xn m cng khng thot khi him ngho, nu n khng nhng s b lung lay m cn tht s b nh , th khi y r rng l tt c mi giai cp tin tin cn phi ht sc pht huy ngh lc cch mng bo v thnh qu . M s "bo v" y khng phi g khc m chnh l chuyn chnh cch mng ca giai cp v sn v nng dn! Chng ta cng ginh c nhiu iu hm nay, chng ta cng kin quyt bo v nhng ci ginh c, th sau ny th lc phn ng tt nhin ngc u dy trong tng lai s c kh nng ot li cng t thnh qu y, thi k m bn phn ng ngc u dy s cng ngn, v cc chin s v sn tip bc chng ta cng d hon thnh nhim v.

Vy m c mt s ngi, trc cuc u tranh, li mun o trc mt cch chnh xc ci mu nh ca thnh qu sau ny ca chng ta bng ci thc o "theo I-l-vai-xki", v trc khi

V. I. L-nin

32

ch chuyn ch b sp , thm ch trc c ngy 9 thng Ging, li chc dng nn chuyn chnh dn ch cch mng ng s lm con ngoo p da giai cp cng nhn Nga! Th m ci bn ngi li c tham vng mun c gi l ngi dn ch - x hi cch mng...

H rn r rng tham gia chnh ph lm thi cng vi phi dn ch cch mng t sn, th c ngha l tha nhn ch t sn, tha nhn vic bo tn nh t v cnh st, nn tht nghip v cng kh, ch t hu v nn mi dm. Ch c bn v chnh ph ch ngha hay phi dn tu mi c th c l l nh vy. ng dn ch - x hi khng khc t cuc u tranh i t do chnh tr ch v l: l t do chnh tr ca giai cp t sn. ng dn ch - x hi ng trn quan im lch s m xt s "tha nhn" ch t sn. Khi c ngi hi Ph-bch rng ng ta c tha nhn ch ngha duy vt ca Buy-kh-n, Ph-gt v M-lt-st khng, th ng ta tr li: ti tha nhn ch ngha duy vt trong quan h ca n i vi qu kh, ch khng phi trong quan h ca n i vi tng lai. ng dn ch - x hi cng tha nhn ch t sn ng nh th. Trc kia v hin nay n u khng bao gi s ni rng n tha nhn ch t sn cng ho - dn ch l hn so vi ch t sn chuyn ch - nng n. Nhng n ch "tha nhn" ch cng ho t sn coi l hnh thc cui cng ca s thng tr giai cp, coi l v i tin li nht cho giai cp v sn u tranh vi giai cp t sn, n tha nhn ch khng phi v c nh t v cnh st ca ch , khng phi v c ch t hu v nn mi dm, m l u tranh rng ri v t do chng nhng thit ch d thng y.

D nhin, chng ti khng h mun ni qu quyt rng vic chng ta tham gia chnh ph cch mng lm thi khng em li mt mi nguy c no cho ng dn ch - x hi. Khng c v cng khng th c mt hnh thc u tranh no, mt tnh hnh chnh tr no m li khng em li nguy him. Nu khng c bn nng cch mng ca giai cp, khng c th gii quan hon chnh, hp vi trnh khoa hc, nu ngu dt (xin cc b bn


33

thuc phi "Tia la" mi ng c gin!), th ngay c vic tham gia bi cng cng l nguy him iu c th a ti "ch ngha kinh t"; c vic tham gia u tranh ngh trng cng l nguy him iu c th kt thc bng thi ngu ngc ngh trng14; c vic ng h phi dn ch t do ca hi ng a phng cng l nguy him iu c th a n "k hoch v cuc vn ng ca phi hi ng a phng". Nh vy thm ch c nhng tc phm ht sc c ch ca Gi-re-x v -la v lch s cch mng Php cng l nguy him iu c th dn ti quyn sch ca Mc-t-np v hai chuyn chnh.

D nhin, nu ng dn ch - x hi, d mt lc no , qun mt c im giai cp phn bit giai cp v sn vi giai cp tiu t sn, nu ng k kt khng ng lc mt lin minh bt li cho chng ta vi mt chnh ng khng ng tn nhim no ca nhng phn t tr thc tiu t sn, nu ng dn ch - x hi, d trong mt lc no , b qun mc tiu c lp ca mnh, b qun s cn thit (trong tt c mi tnh th v cc din chnh tr, trong tt c mi bc ngot v chuyn bin chnh tr) phi a cng tc nng cao gic ng giai cp ca giai cp v sn v pht trin t chc chnh tr c lp ca giai cp v sn ln a v hng u, th tham gia chnh ph cch mng lm thi s cc k nguy him. Nhng trong iu kin nh vy th, xin nhc li, bt c mt hot ng chnh tr no cng u ht sc nguy him. Ch cn nu ra nhng bng chng gin n nht l thy r rng ngi ta thiu cn c bit bao khi cho rng cch ra nhng nhim v trc mt hin nay ca ng dn ch - x hi cch mng s gy ra s nguy him c th c y. Chng ti s khng ni v bn thn chng ti, chng ti s khng nh nhc li v s nhng li tuyn b, cnh co v ch th v vn m chng ti xem xt, ng trn t bo "Tin ln", chng ti ch xin dn Pc-vu-x ra m thi. ng ta ch trng ng dn ch - x hi phi tham gia chnh ph cch mng lm thi, nhng ng thi li ht sc nhn mnh nhng iu kin m bt c lc no, chng ta cng khng nn qun: cng nhau nh, i ring

V. I. L-nin

34

r, khng ho ln cc t chc v theo di ng minh nh theo di k th, v.v.. Chng ti khng ni nhiu n phng din ny ca vn , phng din m chng ti ra trong bi tiu lun.

Khng, ci nguy c chnh tr thc s i vi ng dn ch - x hi hin ang nm hon ton khng phi ch m phi "Tia la" mi nh tm. Ci chng ta phi s, khng phi l t tng v chuyn chnh dn ch cch mng ca giai cp v sn v nng dn, m l ci tinh thn ca ch ngha theo ui v ca tnh cht cng1) ang c tc dng lm tan r i vi ng v sn v biu hin ra thnh mi th l lun t chc - qu trnh, qu trnh - v trang, v.v.. Hy xt chng hn vic mi y bo "Tia la" tm cch phn bit chnh ph cch mng lm thi vi chuyn chnh dn ch cch mng ca giai cp v sn v nng dn. H chng phi l mt in hnh v ch ngha kinh vin cht cng hay sao? Nhng ngi ba t ra nhng s phn bit nh vy u c kh nng sng tc ra nhng li m miu, nhng li hon ton khng c kh nng suy ngh. Quan h gia hai khi nim nu ra y, trn thc t, i khi cng ging nh quan h gia hnh thc php lut v ni dung giai cp. Ngi no ni: "chnh ph cch mng lm thi", th nh th l ngi nhn mnh vo phng din php lut v nh nc ca s vic, vo s pht sinh ca chnh ph khng phi l t php lut, m l t cch mng, vo tnh cht lm thi ca chnh ph rng buc bi quc hi lp hin tng lai. Nhng d l hnh thc nh th no, ngun gc nh th no, iu kin ra sao, th cng r rng l chnh ph cch mng lm thi khng th khng da vo nhng giai cp nht nh. Ch cn nh li ci chn l s ng l thy c

1) Trong bn tho: "... ci tinh thn ca ch ngha theo ui, ca u c

phi-li-xtanh, ca thi tm chng trch c, ca ci np rp khun v tnh cht cng".

T y tr i trong nhng ch thch cui trang chng ti khi phc theo bn tho nhng ch quan trng nht b M.X.n-min-xki sa i ng bo.


35

rng chnh ph cch mng lm thi ch c th l chuyn chnh cch mng ca giai cp v sn v nng dn thi. V th cho nn, s phn bit m bo "Tia la" nu ra ch ko li ng li nhng cuc ci v v ch, v lm cho ng xa ri vic phn tch c th nhng li ch giai cp trong cuc cch mng Nga m thi.

Hoc ta hy xem mt lp lun khc ca bo "Tia la". Bn v khu hiu: "Chnh ph cch mng lm thi mun nm!", t bo ln ging dy i, nhn xt rng: "ghp nhng ch "mun nm" v "chnh ph" vi nhau, l lm nh bn ming mnh". y, h chng phi l cu ni rng tuch hay sao?1). H ni n vic nh ch chuyn ch, m ng thi li s nh nhuc v hoan h chnh ph cch mng! Qu tht, iu rt l l h khng s nh nhuc v hoan h ch cng ho: v ch cng ho tt nhin i hi phi c mt chnh ph v t trc n nay khng mt ngi dn ch - x hi no nghi ng mt iu l chnh ph chnh l mt chnh ph t sn. Vy th hoan h chnh ph cch mng lm thi vi hoan h ch cng ho dn ch th c khc nhau g? L no ng dn ch - x hi, ngi lnh o chnh tr ca giai cp cch mng nht y, li phi ging ht mt c gi gi xanh xao v lon thn kinh, c ng o nng nc i phi c mt chic l nho, ngha l c th hoan nghnh ci m ta hiu l chnh ph dn ch t sn, nhng khng c cng khai hoan nghnh chnh ph dn ch - cch mng lm thi, hay sao?

Hy xem bc tranh sau y: cuc khi ngha ca cng nhn P-tc-bua thng li. Ch chuyn ch b lt . Chnh ph cch mng lm thi tuyn b thnh lp. Cng nhn v trang

1) Trong bn tho sau ch "hay sao" l: "V phi chng ch mt cu

thi cha xc nhn mt qu trnh no thi ra v t tng trong mt b phn no ca ng dn ch - x hi? Bi v khng phi l quan im ca i tin phong ca giai cp v sn, m l ca nhng k theo ui n, khng phi l nhng nh lnh o chnh tr m l nhng k hiu bin chnh tr, khng phi l nhng nh cch mng m l mt bn phi-li-xtanh".

V. I. L-nin

36

hn hoan h ln "Chnh ph cch mng lm thi mun nm!". Nhng ngi thuc phi "Tia la" mi ng tch ra mt ch, ngc i mt trinh bch nhn tri ri tay p vo lng ngc c tri tim a cm ca mnh m rng: cm n Cha, chng ti khng ging nh nhng ng quan thu thu kia, chng ti khng lm cho ming chng ti nh nhuc bng nhng kiu ghp ch nh vy...

Khng, mt nghn ln khng, cc ng ch ! Khng nn s nh nhuc v phi, cng vi phi dn ch t sn cch mng, tham gia ht sc kin quyt v khng cht tr tr vo cuc cch mng nhm thit lp nn cng ho. Khng c thi phng nhng s nguy him ca vic tham gia : giai cp v sn c t chc ca chng ta hon ton c th ng ph c vi nhng nguy him . Vi thng ca chuyn chnh cch mng ca giai cp v sn v nng dn s lm c nhiu vic hn l my chc nm di ci khng kh im ng, lm ngi ta u m, ca tnh trng chnh tr nh n. Nu giai cp cng nhn Nga, sau ngy 9 thng Ging, trong iu kin b n dch chnh tr, m ng vin c trn mt triu ngi v sn ni dy u tranh tp th, bn b v kin quyt, th vi iu kin chuyn chnh dn ch - cch mng, chng ta c th ng vin c hng chc triu dn ngho thnh th v nng thn, khin cho cuc cch mng chnh tr ca nc Nga tr thnh mn m u ca cch mng x hi ch ngha chu u.

"Tin ln", s 14, ngy 12 thng T (30 thng Ba) 1905

Theo ng bn ng trn bo "Tin ln", c i chiu vi bn tho

37

Thi quen "t lt" Php - Nga!

Di ci u ny t bo dn ch - x hi c "Vorwrts"15 mi y ng mt vn kin ht sc c gi tr, l nguyn vn bc th ca ng Giuy-l Goanh (Jules Gouin), gim c mt xng c kh ln Ba-ti-nhng (ngoi Pa-ri), gi cho mt quan chc ca mt b P-tc-bua. Qua s mi gii ca vin quan chc , xng Php nhn c mt n t hng gm 114 chic u my xe la. Tng gi n t hng (mi u my tr gi 27 700 phrng) l 3 000 000 phrng, tc l khong 1 2000 000 rp. Do lm mi gii trong vic t hng ny, v quan chc cao thng ca b n (chng ti c th ni thm rng v ny chc l gi mt chc kh quan trng), th nht, nhn mt mn hoa hng, nh thy r qua bc th, l 2% gi mua hng. S tin hoa hng gn 25 000 rp. Qua bc th (v thiu ch, chng ti khng ng y bc th) cn thy rng trong s tin , ngi lm mi gii nhn 13 000 phrng ri, s cn li s tr vo nhng thi hn khc nhau. Ngoi ra, nhng s thay i trong mu u my hp vi qui cch ca ng st nc Nga, s phi tr ring. Ngi i din ca cng ty Pa-ri ti P-tc-bua cam oan rng s bo trc cho v quan chc n bit s tin m xng i tr thm, l bao nhiu. Nu v quan chc "gip" lm cho chnh ph Nga tr mt gi cao hn gi do xng n n nh, th s tin chnh lch cng s thuc v "ngi lm mi gii", theo ng iu kin tho thun. Trong bn dch bc th ting Php ra ting c, ci c gi l Vermittlungs-

V. I. L-nin

38

gebhr, "tin hoa hng mi gii". Thc ra, d nhin danh t ch l s che y cho mt tr bp bm trng trn nht, mt v tham cng qu trng trn nht, m th phm l mt nh t bn Php v mt quan chc trong mt b ca Nga, h cng k kt vi nhau lm vic .

T "Vorwrts" ni mt cch chnh ng rng bc th phi by r ci t nn tham nhng Nga v vic t bn ngoi quc li dng t nn nh th no. Bc th l mt ti liu bng chng v ci l li "giao dch" thng thng cc nc t bn ch ngha vn minh. Nhng vic cng c din ra khp chu u, nhng khng c ni no li c din ra mt cch tr trn nh Nga v khng u t nn tham nhng li c "an ton chnh tr" (an ton khi b vch mt) nh nc Nga chuyn ch. Nhng ngi dn ch - x hi c kt lun: mt iu d hiu l ti sao cng nghip chu u li quan tm n vic duy tr ch chuyn ch Nga vi nhng tn quan li v trch nhim, nhng tn vn chuyn mn b mt khn kho lm nhng vic en ti! V cng d hiu l ti sao nhng tn quan li Nga ngoan c chng li mt hin php cha ng nguy c thit lp s kim sot cng khai i vi b my hnh chnh. Ngi ta c th qua cc th d m hiu r c bn quan li Nga, trong cuc chin tranh Nga - Nht, "kim chc" bit bao nhiu tin, v chng hn trong vic nc c bn cc tu vt i dng cho nc Nga, nhng quan chc lm vic trong cc b P-tc-bua b vo ti bit bao nhiu tin! Tai ha ca nhn dn l mt m vng i vi bn con bun chin tranh v bn quan li tham nhng.



39

Ch thch ca ban bin tp bo "Tin ln" cho ngh quyt

ca nhm cng nhn nh my kim kh xanh P-tc-bua1 6

Li ban bin tp. Chng ti ng bn ngh quyt ny ca cc ng ch cng nhn, coi l mt biu hin c tnh cht c trng ca mt tm trng m trong nhng iu kin nht nh c th ny sinh mt b phn ng k ca giai cp v sn ang u tranh1). Khng cn nghi ng g na, s phn lit trong ng, c bit l s phn lit ngm ngm, ang em li cho phong tro cng nhn nhiu iu bt hnh khn lng. Bn ngh quyt Khc-cp17 m chng ti ng trn y cho thy l trong nc, i vi ngha v ng vin, c nhng ngi men-s-vch trung thc hn rt nhiu so vi nhng ngi nc ngoi. Bn tuyn b chung mi y ca Ban chp hnh trung ng v Thng v cc ban chp hnh ca phi a s18 cng chng t iu . Mt ln na chng ti xin chc s c gng cui cng nhm tin ti thng nht s thnh cng.



1) Cu u do M. X. n-min-xki vit.

40

Vu oan gi ha*

T "Tia la", s 92, c ng bi "Nhng bc quanh co ca mt ng li vng chc" nhm chng minh rng, s tht th t "Tin ln" hon ton khng gi vng nhng nguyn tc v ng li ca t "Tia la" c19 mt cch vng vng v nht qun m, ngc li, ang i quanh co theo vt chn ca t "Tia la" mi. Thc cht li khng nh ny l qu k khi n ni khng ng c ni n mt cch nghim chnh. iu ng ch y khng phi l ni dung bi bt chin ca t "Tia la" mi, v bi chnh l khng c ni dung, m l nhng th on ca n. Nhng th on ny cn c xt; qua vic xem xt ta thy r rng c nhiu cch bt chin. V bt chin m ngi ta khng thch t "Tia la" c, nhng khng ai bao gi li c nh tuyn b cuc bt chin l cuc bt chin v nguyn tc. V bt chin m t "Tia la" mi b khinh r, bi l s ng cn b cng tc thc tin cng nh nhng ngi trit trong phi "S nghip cng nhn", v nhng ngi phi "iu ho" do Pl-kha-np dn u u thy tnh cht v nguyn tc ca cuc bt chin y.

Chng ti c mun ch cho c gi thy cuc bt chin y c tin hnh vi nhng th on no.

Chng ta hy theo di t "Tia la" tng bc mt. T "Tia la" ni rng t "Tin ln" ang y ng ti mt s phn lit.

* ng chm v thiu ch.

Vu oan gi ha

41

iu ny khng ng. Tt c nhng ai nghin cu cuc khng hong ca ng, khng phi qua nhng cu chuyn ba t m qua cc ti liu, u bit rng chnh phi thiu s lm ng phn lit ngay sau i hi II20, v h b mt lm vic bng cch thnh lp mt t chc b mt. Gi y va xuyn tc s tht, t "Tia la" va t ra gi nhn gi ngha. Vic cng khai gy s phn lit c th b cm ght, vic ngm ngm gy s phn lit th khng th khng b khinh b. T "Tin ln" khng mun ngm ngm phn lit, ch c th thi.

Sau na, h mun vch trn chng ti rng chng ti t mu thun vi mnh trong vn ch t tr v ch tp trung. H ni rng L-nin trong "Nhng bc"1) ni rng ch t tr l mt nguyn l ca ch ngha c hi, th m by gi bn thn Thng v cc ban chp hnh ca phi a s li ng h mt s t tr ht sc rng ri ca cc ban chp hnh a phng. L-nin khng nh rng quan h gia ch ngha quan liu v ch ngha dn ch l quan h gia nguyn tc t chc ca ng dn ch - x hi cch mng v nguyn tc t chc ca nhng ngi c hi ch ngha, m by gi th bn thn Thng v cc ban chp hnh ca phi a s li ni n ch quan liu. l ni dung li buc ti ca h chng li chng ti. Li buc ti ny cng vn da trn s ba t hon ton. Trong "Nhng bc" (v trc "Nhng bc", trong "Th gi ban bin tp bo "Tia la""1)) L-nin ni trc, tuyn b, nhc i nhc li, v nhn mnh hng chc, hng trm ln rng nhng cu ni chng ch quan liu, bnh vc ch t tr v.v. u ht sc mp m, c mt hm ngha ht sc khc nhau v thng b thay i mt cch tu tin. L-nin tuyn b hng trm ln rng, tht ra, nhng cu ny ch chuyn dng che lp cho ci mun ch nh b sung. Nhng li

1) Xem Ton tp, ting Vit, Nh xut bn Tin b, Mt-xv-va, t. 8,

tr. 215 - 502.

V. I. L-nin

42

ni y ca L-nin gi y c chng thc hon ton v y . Cn nu ng hiu nhng cu ny v nguyn tc L-nin ni (nu ng !) th chng ta s thy nh sau: ch ngha quan liu ni chung, c th c ngha l bnh hnh chnh, tc phong l m, giy t, tr li quy qu. Loi ch ngha quan liu ny tht l xu xa, L-nin ni nh th v minh ha nhng li ca mnh bng bn d tho iu l ni ting ca Mc-tp. Mi c gi no trung thc i cht cng thy r rng Thng v cc ban chp hnh ca phi a s mun ni ti loi ch ngha quan liu , v vy buc cho t "Tin ln" ci ti t mu thun vi mnh th l mt tr tr con. Quan liu c th c ngha l vi phm nhng quyn li chnh ng v, nu c th ni nh vy, nhng quyn li "t nhin" ca mi phi i lp, c ngha l mt cuc u tranh chng li mt thiu s bng nhng th on khng ng. C th c th quan liu nh vy, L-nin ni, nhng th quan liu khng c g l tnh cht nguyn tc c. Cn phi chng li n bng cch ra nhng m bo v mt hin php cho quyn li ca phi thiu s. Ln u tin phi cng rn, hay theo tn gi by gi l phi "Tin ln", trong bn tuyn b ni ting ca 22 ngi21, ngh a ra nhng m bo y mt cch r rng, thng thn v cng khai; bn tuyn b y c cng b hi thng Tm, cch y 7 thng, v t n nay vn khng h lm cho nhng ngi thuc phi "Tia la" mi c t thi r rng ca mnh i vi bn tuyn b y.

Nhng ngoi nhng cch hiu v ch ngha quan liu, v ch ngha chng t tr v.v., th c th c mt cch hiu c tnh cht nguyn tc tht s v nhng iu , tc l khng phi hiu nh l nhng s sai tri c bit, nhng s cc oan c bit v.v. m nh l nhng nguyn tc chung ca ton b t chc. l cch hiu m nhng ngi men-s-vch c p chng ti theo, tri vi mun ca chng ti, bt chp s phn khng ca chng ti. L-nin, trong c hai tc phm "Th gi ban bin tp bo "Tia la"" v "Nhng bc", ln ting hng trm ln d

Vu oan gi ha

43

trc cch hiu nh vy v n lm lu m qu trnh tin trin c th v thc t ca cuc khng hong v ca s phn lit. L-nin thng thn ku gi trong bi "Th gi ban bin tp bo "Tia la"": hy b ci tr ni nhm nh y i, tha cc ngi , trong 9/10 l ci v! L-nin b cng kch kch lit v li ku gi , v C quan ngn lun trung ng c chng minh rng c nhng nguyn tc. L-nin tr li v phi "Tin ln" s lun lun tr li nh sau: c, nu th th nguyn tc t tr l mt nguyn tc thc s c hi ch ngha ca t chc dn ch - x hi. Nu th th v nguyn tc nhng li la ca cc ngi chng ch ngha quan liu l hon ton cng mt loi vi nhng ting la ca nhng ngi theo ch ngha Gi-re-x Php, ca nhng ngi theo ch ngha Bc-stanh c v ca bn ci lng . Vn l nh th; thy r iu , ch cn nghin cu cuc khng hong ca ng qua cc ti liu ch khng phi qua nhng li qu quyt ca bn b. Ngay trong i hi II L-nin ni vi Li-be, mt ngi thuc phi Bun (xem cc bin bn), rng L-nin s bo v ch t tr ca mt Ban chp hnh Tu-la "no ", chng li ch tp trung dung tc1); L-nin khng pht biu mt li no chng li s bo m ch t tr nh vy trong 8 ca iu l ng ta. Nhng nguyn tc t tr khng bao gi c L-nin cng nh Thng v cc ban chp hnh ca phi a s bnh vc; nguyn tc c A-ki-mp, Li-be, nhng ngi thuc phi "Tia la" mi bnh vc. D nhin, lm cho nhng c gi khng am hiu tnh hnh, m h i vi s vic, bng cch t nhng ch khc nhau rt ra nhng cu ch c ngha hon ton khc nhau, c pht biu trong nhng hon cnh hon ton khc nhau, l mt iu khng kh, nhng i vi nhng t bo dng nhng phng php tranh lun nh vy, ngi ta cng c thi nh i vi t "Thi mi"22.

1) Xem Ton tp, ting Vit, Nh xut bn Tin b, Mt-xc-va, t. 7,

tr. 325 - 327.

V. I. L-nin

44

Chng ta hy xem cun sch nh ca "Ra-b-tsi". Thc cht ca vn m t "Tia la" lm cho ri m ln, l ch no? L ch nhng ngi v nguyn tc cng vi nhng li ku go ca h v nguyn tc t tr v.v., buc ngi ta phi tr li, m cu tr li ch c th l s i hi phi c nguyn tc bu c. Lc nhng ngi ph sn y bt u rt lui. Nhng ngi phi "Tin ln", th v ang ni: ph trng mnh bng nhng cu ni sung, nhng "nguyn tc" v t tr v dn ch, l khng xng ng, cn nu iu l cn c nhng s sa i nghim chnh, thit thc theo tinh thn dn ch c th thc hin c trong nhng iu kin ca nc Nga, th chng ta hy tho lun nhng im sa i y mt cch cng khai v thng thn. T "Tin ln" thch "Ra-b-tsi": hy dn ra d l mt on no trong sch bo dn ch - x hi m trong li ni n s cn thit phi a cng nhn vo cc ban chp hnh ca ng, mt cch r rng nh L-nin ni1). "Ra-b-tsi" b nhng ngi thuc phi "Tia la" mi nh lc hng, vit bi tr li rng ng ta nhn s thch thc ; nhng ha ra ng ta khng hiu nhn s thch thc c ngha l g, v ng ta khng ch ra c mt on no m ch e da cho L-nin "bit tay" hoc s "tr" L-nin. T nhin l t "Tin ln" khng p li nhng li e do kinh khng y.

Sau na chng ta hy xt n vn trung tm duy nht. Ngi ta ni: trong "Nhng bc", L-nin ni rng nhng ngi c hi ch ngha ch trng mt t

V. I. LÊ – NIN TOÀN TẬP 10 - marxists.org · Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp...

Documents

Transcript of V. I. LÊ – NIN TOÀN TẬP 10 - marxists.org · Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp...