UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

The Bedouin Dialects of the Northern Sinai Littoral. Bridging the Gap betweenthe Eastern and the Western Arab World

de Jong, R.E.

Publication date1999

Link to publication

Citation for published version (APA):de Jong, R. E. (1999). The Bedouin Dialects of the Northern Sinai Littoral. Bridging the Gapbetween the Eastern and the Western Arab World.

General rightsIt is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s)and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an opencontent license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulationsIf you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, pleaselet the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the materialinaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letterto: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. Youwill be contacted as soon as possible.

Download date:26 Aug 2021

588

Bibl iography.

ABU ZA YD (1991) A. Abu Zayd, al-Mugtamacât as-Sahrâwïya fiMisr, al-baht al-3awwU, Samal Sïna^ (Cairo: al-Markaz al-Qawmï lï-1-Buhüï al-^Igtima^ya wa-l-ôina^ïya, 1991)

ABUL FADL (1961) F. Abul Fadl, Volkstümliche Texte in arabischen Bauerndialekten der ägyptischen Provinz Sarqiyya mit dialektgeographischen Untersuchungen zur Lautlehre, (Munich: thesis 1961)

CAMMÄR (1944) cAbbäs M. cAmmär, The People of Sharqiya, their Racial History, Serology, Physical Characters, Demography and Conditions of Life (Cairo: Publications de la Société Royale de Géographie d'Egypte,

ATTAYYIB 0993) Muh. Sulaymân at-Tayyib, mawsûcat al-qabâ^il al-carabiyya, buhut maydaniyya wa tàrïxiyya, (Cairo: Dar al-Fikr al-cArabi, 1993)

ATTAYYIB (1997) Muh. Sulaymân at-Tayyib, mawsûcat al-qabâDil al-carabiyya, buhut maydaniyya wa tàrïxiyya, Part 1 (Cairo: Dâr al-Fikr al-cArabl' 1997)

BAILEY (1974a) C. Bailey, "Bedouin Star - Lore in Sinai and the Negev" BSOAS XXXVII (1974), pp. 580-596

BAILEY (1974b) C. Bailey, "Bedouin Weddings in Sinai and the Negev", Folklore Research Center Studies, Vol. 4 (Jerusalem: Magness Press 1974) pp. 105-132

BAILEY (1981-2) C. Bailey, "Bedouin War Poems from the Negev: A Perspective on Pre-Islamic Poetry", Jerusalem Studies in Arabic and Islam, Vol. 3, pp. 131-164

BAILEY (1982) C. Bailey, "Bedouin Religious Practices in Sinai and the Negev", Anthropos, Vol. 77, pp. 65-88

BAILEY (1984) C. Bailey, "Bedouin Place-names in Sinai: Towards Understanding a Desert Map", PEFQS, Vol. 116 (1984), pp. 42-57

BAILEY (1985) C. Bailey, " Dating the Arrival of the Bedouin Tribes in Sinai and the Negev", JESHO, Vol. 28, pp. 20-49

BAILEY (1991) C. Bailey, Bedouin Poetry from Sinai and the Negev, Mirror of a Culture (Oxford: Clarendon Press, 1991)

Bibliography 589

BAILEY/SHMUELI (1977) C. Bailey, A. Shmueli, "The Settlement of the Sinaitic cAyâydah in the Suez Canal Zone", PEFQS, Vol. 109 (1977), pp. 27-35

BANI YAS1N/OWENS (1984) R. Bani Yasin, J. Owens "The Bduul dialect of Jordan", Anthropological Linguistics 26 (1984), pp. 202-232

BEHNSTEDT (1979) P. Behnstedt, "Die nordmittelägyptischen bukara-Dialekte", ZAL 3 (1979) pp. 62-95

BEHNSTEDT/WOIDICH (1982) P. Behnstedt, M. Woidich, "Die ägyptischen Oasen - Ein dialektologischer Vorbericht", ZAL 8 (1982) pp.39-71

BEHNSTEDT/WOIDICH (1985a) P. Behnstedt, M. Woidich, Die ägyptisch­arabischen Dialekte, Band 1: Einleitung und Anmerkungen zu den Karten (Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, 1985)

BEHNSTEDT/WOIDICH (1985b) P. Behnstedt, M. Woidich, Die ägyptisch-arabischen Dialekte. Band 2: Dialektatlas von Ägypten (Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, 1985)

BEHNSTEDT/WOIDICH (1988) P. Behnstedt, M. Woidich, Die ägyptisch-arabischen Dialekte. Band 3:Texte. Teil II, Niltaldialekte. Teil III, Oasendialekte (Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, 1988)

BEHNSTEDT/WOIDICH (1994) P. Behnstedt, M. Woidich, Die ägyptisch­arabischen Dialekte. Band 4:Glossar Arabisch-Deutsch (Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, 1994)

BERGSTRÄSSER (1915) G. Bergsträsser, Sprachatlas von Syrien und Palästina (Leipzig: 1915)

BLANC (1959) H. Blanc, review of HARREL (1957) in WORD 15 (1959), pp. 539-543

BLANC (1964) H. Blanc, Communal Dialects in Baghdad (Cambridge Mass.: Harvard University Press, 1964)

BLANC (1970) H. Blanc, "The Arabic Dialect of the Negev Bedouins", Israel Academy of Sciences and Humanities, Proceedings, Vol. 4, pp. 112-150

BLAU (1960) J. Blau, Syntax des palästinensischen Bauerndialekts von Bir-Zêt, Heft 13 of Beiträge zur Sprach- und Kulturgeschichte des Orients (Walldorf-Hessen: Verlag für Orientkunde Dr. H. Vorndran, 1960)

BLAU (1972) J. Blau, "Middle and Old Arabic Material for the History of Stress in Arabic", BSOAS XXXV (1972), pp. 476-484

590 Bibliography

BLOCH (1965) A. Bloch, Die Hypotaxe im Damaszenisch-Arabischen mit Vergleichen zur Hypotaxe im Klassisch-Arabischen (Wiesbaden: Komissionsverlag Franz Steiner GMBH, 1965)

BRAMLEY (1925) M. Bramley, Deport on the Arab Tribes in Egypt (Cairo: Archive Dep. of Frontiers, Ministry ofWar, 1925)

BROCKELMANN (1966) C. Brockelmann, Grundriss der vergleichenden Grammatik der semitischen Sprachen, I (Hildesheim: Georg Olms Verlagsbuch-handlung, 1966)

CANT1NEAU (1936) J. Cantineau, "Etudes sur quelques parlers de nomades arabes d'Orient", AIEO 1 (Algeria, 1936), pp. 1-118

CANTINEAU (1937) J. Cantineau, "Études sur quelques parlers de nomades arabes d'Orient", AIEO 2 (Algeria, 1937), pp. 119-237

CLEVELAND (1963) R.L. Cleveland, "A Classification for the Arabie Dialects of Jordan", BASOR 167 (1963), pp. 56-63

CLEVELAND (1967) R.L. Cleveland, "Notes on an Arabie Dialect of Southern Palestine", BASOR 185 (1967), pp. 43-57

DE JONG (1995) R.E. de Jong, "Aspects of Phonology and Morphology of Dialects of the Northern Sinai Littoral", in Proceedings of the 2nd International Conference of l'Association Internationale pour la Dialectologie Arabe held at Trinity Hall in the University of Cambridge 10-14 September 1995 (Cambridge: 1995), pp. 105-113

DE JONG (1996a) R.E. de Jong, "More Material on Fayyümi Arabic", part 1, ZAL 31 (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1996), pp. 57-92

DE JONG (1996b) R.E. de Jong, "Examples of Levelling and Counterreactions in the Dialects of the Bedouin Tribes in Northwestern Sinai", in Egypte/Monde arabe no 27-28 - 3e et 4e trimestres 1996 (1996), pp. 355-382

EDZARD (1991) L.E. Edzard, "Semitic phonology and preference laws for syllabic structure", In Alan S. Kaye (ed.) Semitic studies in honour of Wolf Leslau on the occasion of his eighty-fifth birthday November 14th, 1991, Vol. 1 (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1991), pp. 397-410

EUROCONSULT (1992) In ass. with Pacer and Darwish Engineers: World Bank/Arab Rep. of Egypt, Northern Sinai Agricultural Development Project, Environmental Impact Assessment, Vol. I- Main Report (draft), (Cairo / Arnhem: January 1992)

FERGUSON (1956) C.A. Ferguson, "The emphatic / in Arabic", Language 32 (Baltimore: 1956), pp. 446-452

Bibliography 591

FISCHER (1959) W. Fischer, Die demonstrativen Bildungen der neuarabischen Dialekte (The Hague: Mouton & Co., 1959)

FISCHER (1965) W. Fischer, "Probleme der Silbenstruktur im Arabischen", in Proceedings of the International Conference on Semitic Studies held in Jerusalem 19-23 July 1965 (Jerusalem: The Israel Academy of Sciences and Humanities, 1969)

FISCHER (1967) W. Fischer, "Silbenstruktur und Vokalismus im Arabischen", ZDMG 117 (Wiesbaden: Kommissionsverlag Franz Steiner GMBH, 1967) pp. 30-77

FISCHER/JASTROW (1980) W. Fischer, O. Jastrow (eds.) Handbuch der Arabischen Dialekte (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1980)

GOOSSENS (1969) J. Goossens, Strukturelle Sprachgeographie. Eine Einführung in Methodik und Ergebnisse (Heidelberg: 1969)

GROTZFELD (1964) H. Grotzfeld, Laut- und Formenlehre des Damaszenisch-Arabischen, (Wiesbaden; Deutsche Morgenländische Gesellschaft, Kommissionsverlag Franz Steiner GMBH, 1964)

GROTZFELD (1965) H. Grotzfeld, Syrisch-arabische Grammatik (Dialekt von Damascus), (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1965)

GROTZFELD (1967) H. Grotzfeld, "Zum arabischen Dialekt von cAinäb (Libanon)", ZDMG 117 (Wiesbaden: Kommissionsverlag Franz Steiner GMBH, 1967) pp. 287-302

GROTZFELD (1969) H. Grotzfeld, "Zur Geschichte des Wortakzents in den arabischen Dialekten", in : W. Fischer (ed.), Festgabe für Hans Wehr zum 60. Geburtstag am 5. Juli 1969 überreicht von seinen Schülern (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1969), pp. 153-164

HARRELL (1957) R.S. Harrell, The Phonology of Colloquial Egyptian Arabic (New York: American Council of Learned Societies, 1957)

HAWKINS (1984) P. Hawkins, Introducing Phonology (London: Hutchinson, 1984)

HINDS/BADAWI (1986) M. Hinds and S. Badawi, A Dictionary of Egyptian Arabic (Beirut: Librarie du Liban, 1986)

HOCKE (1986) H.H. Hocke, Principles of Historical Linguistics (Berlin-New York-Amsterdam, 1986)

HOPKINS (1990) S. Hopkins, "The word gayr", in STEWART (1990), pp. 297-300

592 Bibliography

INGHAM (1976) B. Ingham, "Regional and social factors in the dialect geography of southern Iraq and Khüzistän", BSOAS 39, 1 (1976), pp. 62-82

INGHAM (1979) B. Ingham, "Notes on the dialect of the Mutair of eastern Arabia", ZAL 2 (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1979) pp! 23-35

INGHAM (1982) B. Ingham, North east Arabian dialects (London: Kegan Paul International, 1982)

INGHAM (1986) B. Ingham, "Notes on the dialect of the Ä1 Murrah of Eastern and Southern Arabia", BSOAS XLIX (1986), pp. 271-291

INGHAM (1991) B. Ingham, "Subordinate clauses of time and condition in Bedouin dialects", BSOAS LIV (1) (1991), pp. 42-62

INGHAM (1993) B. Ingham, "The Sälfah as a Narrative Genre", AFS 52 (Nagoya: 1993), pp. 5-32

INGHAM (1994) B. Ingham, "Modality in the Arabic Dialect of Najd", In Caubet and Vanhove (eds.), Actes des premières journées internationales de dialectologie arabe de Paris (Paris: 1994)

INGHAM (1995) B. Ingham, "Texts in the dialect of the Rwala of Northern Arabia", Dialectologia arabica - A Collection of Articles in Honour of the Sixtieth Birthday of Professor Heikki Palva, SO 75 (Helsinki, 1995), pp. 121-140.

JANSSEN (1972) G. Janssen, Stress in Arabic and Word Structure in the Modern Arabic Dialects, Orientalia Gandensia Vol. 5 (1972)

JARVIS (1931) C S . Jarvis, Yesterday and Today in Sinai (London: W. Blackwood and Sons, 1931)

JASTROW (1978) O. Jastrow, Die Mesopotamisch-Arabischen Qaltu-Dialekte, Band 1: Phonologie und Morphologie. (Wiesbaden: Steiner, 1978)

JOHNSTONE (1967) T.M. Johnstone, "Aspects of Syllabication in the Spoken Arabic of ' Anaiza"', BSOAS, XXX (1967), pp. 1 - 16

KENNETT (1925) A. Kennett, Bedouin Justice, Law and Justice among the Egyptian Bedouin (Cambridge: 1925)

LANDBERG (1920) C. de Landberg, Glossaire Datjnois (Leiden, 1920)

LAVER (1994) J. Laver, Principles of Phonetics (Cambridge: Cambridge University Press, 1994)

MITCHELL (1960) T.F. Mitchell, "Prominence and Syllabication in Arabic", BSOAS, XXIII, (1960) pp. 369 - 389

Bibliography 593

MURRAY (1935) G.W. Murray, Sons of Ishmael - A Study of the Egyptian Bedouin (London: Routledge, 1935)

MUSIL (1928) A. Musil, The Manners and Customs of the Rwala Bedouins (New York: The American Geographical Society, 1928)

N1SHIO (1992) T. Nishio, A Basic Vocabulary of the Bedouin Arabic Dialect of the Jbali Tribe, Studia Sinaitica I, (Tokyo: Institute for the Study of Languages and Cultures of Asia and Africa, 1992)

PAL VA (1976) H. Palva, Studies in the Arabic Dialect of the Semi-Nomadic al-cAgarma Tribe (al-Balqâ3 District, Jordan) (Gothenburg: Acta Universitatis Gothoburgensis, 1976)

PALVA (1977) H. Palva, "The Descriptive Imperative of Narrative Style in Spoken Arabic", FO XVIII (1977), pp. 5-26

PALVA (1980) H. Palva, "Characteristics of the Arabic Dialect of the Bani Saxar Tribe", OS 29 (1980), pp. 112-139

PALVA (1982) H. Palva, "Patterns of Koineization in Modern Colloquial Arabic", AO XLIII (1982), pp. 13-32

PALVA (1984) H. Palva, "A General Classification for the Arabic Dialects Spoken in Palestine and Transjordan", SO 55 (1984), pp. 359-376

PALVA (1984-86) H. Palva, "Characteristics of the Arabic Dialect of the Hwêtât Tribe", OS 33-35(1984-86), pp. 295-312

PALVA (1989) H. Palva, "Linguistic Sketch of the Arabic Dialect of El-Karak", in: P. VVexler, A. Borg, S. Somekh (eds.) Studia Linguistica et Orientalia Memoriae Haim Blanc Dedicata (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1989), pp. 225-251

PALVA (1991) H. Palva, "Is there a North West Arabian Dialect Group?", in: M. Forstner (ed.) Festgabe für Hans-Rudolf Singer, zum 65. Geburtstag am 6. April 1990, überreicht von seinen Freunden und Kollegen, Part 1 (1990: Peter Lang, Frankfurt), pp. 151-166

PROCHAZKA (1988) T. Prochazka Jr., Saudi Arabian Dialects (London: Kegan Paul International, 1988)

PROCHAZKA (1993) S. Prochazka, Die Präpositionen in den neuarabischen Dialekten (Vienna, Verband der Wissenschaftlichen Gesellschaften Östereichs: 1993) (dissertation University of Vienna d.d. 1990)

RABIN (1951) C. Rabin, Ancient West Arabian (London: Taylor's Foreign Press, 1951)

594 Bibliography

ROSENHOUSE (1984a) J. Rosenhouse, "Towards a classification of bedouin dialects in Israel", BSOAS XLVII (1984), pp. 508-522

ROSENHOUSE (1984b) J. Rosenhouse, The Bedouin Arabic Dialects: general problems and a close analysis of north Israel bedouin dialects. (Wiesbaden: 1984)

SALONEN (1979) E. Salonen, "Zum Arabischen Dialekt von Gaza, Teil I", SARJA - Ser. B NIDE - Tom. 213 (Helsinki; 1979)

SALONEN (1980) E. Salonen, "Zum Arabischen Dialekt von Gaza, Teil II", SARJA - Ser. B NIDE - Tom. 213 (Helsinki; 1980)

SCHÖLCH (1976-7) A. Schölch, "The Egyptian Bedouins and the c lMbïyün (1882)", Die Welt des Islams XVII (1976-7), pp. 44-57

STATISTICS (1994) Statistical Yearbook, Central Agency for Public Mobilisation and Statistics, Arab Republic of Egypt (June 1994)

STEWART (1987) F.H. Stewart, " A Bedouin Narrative from Central Sinai", ZAL 16 (1987), pp. 44-92

STEWART (1988) F.H. Stewart, Texts in Sinai Bedouin Law, Part 1. The Texts in English Translation (Wiesbaden: Harrassowitz, 1988)

STEWART (1990) F.H. Stewart, Texts in Sinai Bedouin Law, Part 2. The Texts in Arabic (Wiesbaden: Harrassowitz, 1990)

SUQAYR (1916) N. Suqayr, tärix Sinä al-qadim w al-hadit wa-gugrâfîyatuhi, (Beirut: Dar al-Gil, 1991) (reprint of 1916)

TÄCKHOLM (1974) V. Täckholm, Students' Flora of Egypt, 2nd ed., Cairo University (publ.) (Beirut: Cooperative Printing Company, 1974)

TRUDGILL (1983) P. Trudgill, On Dialect, Social and Geographical Perspectives (Oxford: 1983)

TRUDGILL (1986) P. Trudgill, Dialects in Contact (Oxford: 1986)

VERSTEEGH (1984) C. Versteegh, Pidginisation and Creolisation, the Case of Arabic (Amsterdam; 1984)

VON OPPENHEIM (1943) M. Freiherr von Oppenheim, Die Beduinen, Band IL Die Beduinenstämme in Palästina, Transjordanien, Sinai, Hedjaz (Leipzig: Otto Harrassowitz, 1943)

WALLIN (1858) G.A. Wallin, "Bemerkungen über die Sprache der Beduinen", ZDMG XII (1858) pp. 666 - 675

Bibliography 595

WOIDICH (1969) M. Woidich, Negation und negative Sätze im Ägyptisch-Arabischen. Inauguraldissertation München 1969

WOIDICH (1976) M. Woidich, review of O. Jastrow: Daragözü - eine arabische Mundart der Kozluk-Sason-Gruppe (Südostanatolien). Grammatik und Texte. (Nürnberg: Carl, 1973), ZDMG 126 (1976), pp. 370-378

WOIDICH (1979) M. Woidich, "Zum Dialekt von il-cAwämra in der östlichen Sarqiyya (Ägypten)", ZAL 2 (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1979) pp. 76-99

WOIDICH (1980) M. Woidich, "Zum Dialekt von il-cAwämra in der östlichen Sarqiyya (Ägypten), Teil II: Texte und Glossar", ZÀL 4 (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1980) pp. 31-60

WOIDICH (1990a) M. Woidich, '7a/ im Kairenischen: ein vernachlässigtes Kapitel aus der Morphophonologie eines Arabischen Dialekts," Woidich, M. (ed.) Amsterdam Middle Eastern Studies (Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, 1990) pp. 131-159

WOIDICH (1990b) M. Woidich, Materialien zur Kenntniss des Kairenisch-Arabischen (Amsterdam: Instituut voor het Moderne Nabije Oosten, University of Amsterdam, 1990)

WOIDICH (1991) M. Woidich, "Short /a/ in Cairo Arabic Morphophonology", In Alan S. Kaye (ed.) Semitic studies in honour of Wolf Leslau on the occasion of his eighty-fifth birthday November 14th, 1991, Vol.. 2 (Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1991), pp. 1632-1651

WOIDICH (1995) M. Woidich, "Some Cases of Grammaticalization in Egyptian Arabic", in Proceedings of the 2nd International Conference of l'Association Internationale pour la Dialectologie Arabe held at Trinity Hall in the University of Cambridge 10-14 September 1995 (Cambridge: 1995), pp. 259-268

WOIDICH (1997) M. Woidich, "Upper Egyptian Arabic and Dialect Mixing in Historical Perspective", In Asma Afsaruddin & A.H. Mathias Zahniser (eds.), Humanism, Culture & Language in the Near East. Studies in Honor of Georg Krotkoff(Winona Lake, Indiana, 1997), pp. 185-197

WORSLEY (1925) A. Worsley, Sudanese Grammar (London: 1925)

YRTTIAHO (1988) K. Yrttiaho, ̂ 'Texts from Arabia Petraea in the dialect of the semi-nomadic an-Ncemat tribe of the Shara Mountains (Jordan)", SO 64 (1988), pp. 145-168

596 Bibliography

Abbreviations:

AO Acta Orientalia

AIEO Annales de l'Institut d'Études Orientales Alger

AFS Asian Foklore Studies

B ASOR Bulletin of the American Schools of Oriental Research

BSOAS Bulletin of the School of Oriental and African Studies

FO Folia Orientalia

JESHO Journal of the Economic and Social History of the Orient

OS Orientalia Suecana

PEFQS Palestine Exploration Fund Quarterly Statement

SO Studia Orientalia, edidit Societas Orientalis Fennica

ZAL Zeitschrift für arabische Linguistik

ZDMG Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft

De Bedoeïenendialecten van de Kuststreek

van de Noordelijke Sinai

Brug tussen de Oostelijke en Westelijke Arabische Wereld

. samenvatting in het Nederlands

Rudolf Erik de Jong, maart 1999

De noordelijke Sinai' heeft door de eeuwen heen gediend als natuurlijke landbrug tussen de oostelijke en westelijke Arabische wereld. Aan systematisch taalkundig onderzoek naar de dialecten van de bedoeïenenstammen die dit gebied bewonen heeft het tot nu toe ontbroken. De vraag is dan ook of het gebied ook in taalkundige zin deze brugfunctie heeft.

In de beschikbare literatuur wordt vaak gerefereerd aan "de dialecten van de Sinaï". Een volgende vraag is daarom of deze dialecten inderdaad zo'n homogene groep vormen, of dat er sprake is van een situatie waarin iedere stam een (tot op zekere hoogte) eigen dialect spreekt. Als dat laatste het geval is, is het dan ook mogelijk de noordelijke Sinaï als taalkundig overgangsgebied te identificeren tussen de oostelijke en westelijke Arabische wereld? Met andere woorden: zijn de afzonderlijke stammendialecten onderling zodanig gerelateerd dat zij een continuum vormen tussen enerzijds de bedoeïenische dialecten die gesproken worden door bedoeïenen in de Negev, de noordelijke Higâz en zuid Jordanië, en anderzijds de sedentaire dialecten die gesproken worden door de boerenbevolking in het meest oostelijke deel van de Nijldelta (in de provincie Sarqiyyah), zoals beschreven in ABUL FADL (1961) en WOIDICH (1979,1980)?

De hypothese van deze studie is dat de noordelijke Sinaï'in taalkundig opzicht een overgangsgebied is tussen bedoeïenische dialecten en sedentaire dialecten. Voor het toetsen van deze hypothese is het allereerst van belang vast te stellen welke kenmerken als typisch bedoeïenisch te beschouwen zijn, en welke als typisch sedentair. Hiertoe is op basis van ROSENHOUSE (1984) een lijst opgesteld van 41 criteria (waarvan overigens 3 onbruikbaar bleken voor dit onderzoek) aan de hand waarvan gemeten kan worden in hoeverre een dialect te karakteriseren is als bedoeïenisch dan wel als sedentair. De lijst van de in totaal 38 zogenoemde B-S (Bedoeïenisch-Sedentair) criteria is aangevuld met een selectie van 44 andere binnen de noord Sinaï relevante criteria, zodat het totale aantal criteria waaraan de dialecten in kwestie worden gemeten op 82 komt. Als norm voor het bedoeïenische type is het in de Negev-woestijn gesproken dialect van de

11

Dulläm genomen, zoals beschreven in BLANC (1970). De criteria zijn zo geformuleerd dat zij overeenkomsten of verschillen opleveren met dit dialect van de Negev. Zo wordt een bedoeïenisch dialect in de meeste gevallen positief (d.w.z. overeenkomend hetNegev-type), en een sedentair dialect negatief (d.w.z. afwijkend van het Negev-type) gekarakteriseerd. Deze waardering in termen van positief of negatief houdt overigens geen waardeoordeel in.

De redeneerrichting bedoeïenisch * sedentair in de gemaakte vergelijking is historisch bepaald; we weten dat de Arabische taal verspreid is door bedoeïenenstammen, en dat de moderne Arabische dialecten die buiten het Arabisch schiereiland worden gesproken in een ver verleden van oorsprong bedoeienendialecten zijn.1

Bij het vaststellen van de isoglossen tussen de verschillende dialecten binnen de noord Sinaï is uitgegaan van de hypothese dat leden van een bepaalde stam als sociale entiteit, en levend in hetzelfde gebied, een homogeen dialect spreken. Deze hypothese is getoetst door zoveel mogelijk verschillende leden op verschillende locaties binnen hetzelfde slamgebied te interviewen. Het blijkt dat de hypothese in de meeste gevallen juist is, hoewel er in een enkel geval ook verschillen bleken te bestaan tussen clans van dezelfde stam onderling. Een logisch gevolg van de homogeniteit van het dialect van sprekers van dezelfde stam in hetzelfde stamgebied is dat de geconstateerde isoglossen samenvallen met de grenzen van dat stamgebied.

Een aantal van de isoglossen heeft het predikaat "gedeeltelijk" gekregen. Deze isoglossen illustreren gedeeltelijke verschillen (of overeenkomsten) tussen dialecten. Zij zijn "gedeeltelijk" in die zin dat van meerdere, naast elkaar voorkomende vormen (zogenaamde parallelle vormen) in bijvoorbeeld dialect A, één of meerdere vormen identiek kunnen zijn aan (een) vorm(en) in een aangrenzend dialect B, waarmee dialect A wordt vergeleken. Als een dergelijke parallelle vorm in dialect A ook wordt aangetroffen in dialect B, dan is deze als gevolg van dialect­contact meestal overgenomen door dialect A uit dialect B. De parallelle vorm in dialect A die niet wordt aangetroffen in één of meerdere van de naburige dialecten, is meestal het best te beschouwen als de meer oorspronkelijke vorm van dialect A.2

Om een dergelijke "gedeeltelijke" isoglosse vast te stellen is een enigszins andere benadering dan gebruikelijk gevolgd. Voor het intekenen

m

van de kaarten in deze studie zijn niet uitsluitend de veronderstelde oorspronkelijke karakteristieken van een dialect weergegeven, omdat dit zou leiden tot kaarten die minder volledig de taalkundige realiteit weergeven. De taalkundige realiteit is namelijk dat al deze dialecten in meer of mindere mate verwikkeld zijn in een proces van taalverandering. Juist de parallelle vormen die resulteren in "gedeeltelijke" isoglossen zijn de indicatoren van de dynamiek van die verandering. Het generaliseren en in kaart brengen van de oorspronkelijke karakteristieken met weglating van de parallelle vormen zou hetzelfde zijn als het retoucheren van een momentopname om een netter en makkelijker te interpreteren beeld te verkrijgen. In ons geval kan juist de achtergrond in het beeld waardevolle informatie verschaffen over de richting van verandering in de bestudeerde dialecten en, naar gehoopt wordt, aangrijpingspunten bieden voor toekomstig onderzoek.

Verdere onderzoeksvragen in deze studie, die direct verband houden met de discussie over het continuum, zijn: Hoever westwaarts strekt het dialect-type van de Negev zich uit? Gekoppeld daaraan is de vraag: Hoever naar het oosten kan het dialect-type van de oostelijke Nijldelta nog gehoord worden?

Meting van de dialecten van de noordelijke Sinaï aan de hand van de 82 opgestelde criteria levert verschillende interessante resultaten op. Zo blijkt dat inderdaad een continuum geïdentificeerd kan worden, dat de overgang vormt tussen het dialect-type van de Negev en dat van de oostelijke Sarqiyyah. Het continuum wordt gekenmerkt door de geleidelijke verdwijning van Negev-achtige karakteristieken, die plaats maken voor meer sedentaire kenmerken, zoals die ook worden aangetroffen in de oostelijke Éarqiyyah Het overgangsgebied tussen deze beide dialect-types wordt gevormd door opeenvolgende, in dit onderzoek nader geïdentificeerde dialectgroepen.

Groep I wordt gevormd door het eerdergenoemde dialect van de Dulläm (in de Negev-woestijn), dat van de Ahtaywât (in de midden-oostelijke Sinai), de dialecten van de noordoostelijke Sinaï-stammen Rmëlat en Sawürkah, alsmede de (noordelijke) Taràbïn, de noordwestelijke stammen 'Ayâydah en Masâ'ïd, en in mindere mate dat van Biliy in het midden-noorden van de Sinai.

IV

Het dialect-type van groep I maakt deel uit van de door PALVA (1991) voorgestelde groep van Noordwestelijk Arabische dialecten (of NWA). Aan de door Palva gehanteerde criteria voor het identificeren van een NWA-dialect zijn in deze studie enkele criteria toegevoegd, terwijl andere opnieuw zijn geformuleerd. Zo is een strikter onderscheid gemaakt in de twee voor de classificatie van bedoeïenendialecten relevante criteria: dat van het zogenaamde gahawah- syndroom en dat van de hieronder nader toegeüchte resyllabicatie van CaCaCV -opeenvolgingen. Het gahawah-syndroom3 is bij uitstek een kenmerk van bedoeïenendialecten, en is dus te gebruiken voor het onderscheid tussen bedoeïenische en sedentaire dialect­types. Het criterium van resyllabicatie is daarentegen alleen te gebruiken voor het onderscheid tussen iVagd/y-bedoeïenisch en nou-Nagdiy-bedoeïenisch; deze resyllabicatie-regel is dus niet kenmerkend voor alle bedoeïenendialecten.

Het overgangsgebied tussen het dialect-type van groep I (of het Negev-type) en het dialect van de oostelijke Èarqiyyah wordt gevormd door de groep II dialecten van de in het noordwesten van de Sinai' woonachtige stammen Samä'nah en 'Agäylah, alsook de dialecten van groep III van de eveneens in het noordwesten woonachtige stammen Biyyâdiyyah en Axärsah.

Groep II neemt in het continuum een middenpositie in tussen de groepen I en III. Met behulp van de 82 criteria kan reeds vastgesteld worden dat groep II meer verschillen vertoont met groep I dan met groep III. Dit beeld wordt alleen maar bevestigd als de verschillende dialectgroepen aan de hand van uitsluitend B-S criteria worden gemeten; juist dan blijkt dat de typologische afstand tussen de groepen I en II groter is dan die tussen de groepen II en III.

Meer in het algemeen blijkt dat zich in dit overgangsgebied een relatief grote concentratie aan isoglossen laat vaststellen, wat aansluit bij de constatering van GOOSSENS (1969), p. 48: dat een overgangsgebied wordt gekarakteriseerd door een opeenhoping van isoglossen. Het continuum büjkt inderdaad de overgang te vormen tussen twee zogenaamde "Kernlandschaften"4: dat van de (voormalig) (semi-) nomadische bedoeïenencultuur in de noordelijke Higöz, zuid Jordanië en de Negev woestijn enerzijds, en dat van de sedentaire boerencultuur van de Egyptische Nijldelta anderzijds.5 Deze twee "Kernlandschaften" zijn

overigens ook in andere dan taalkundig opzicht duidelijk identificeerbaar als zelfstandige culturele entiteiten.

De vraag hoever het Negev-type westwaarts reikt is in het voorgaande al grotendeels beantwoord: de dialecten van de (Ayöydah en Masâ'ïd gesproken aan of nabij de oostoever van het Suez Kanaal vormen als dialecten van groep I de meest westelijke voortzetting van dit dialect­type.6

De indeling in de verschillende groepen op taalkundige gronden wordt geschraagd door informatie uit diverse bronnen7 met betrekking tot de datering van de aankomst van de verschillende stammen in de Sinaï: de stammen van groep I (met uitzondering van BUiy) blijken te zijn aangekomen in de Sinaï in de zestiende eeuw (A.D.) of later, terwijl de stammen van de groepen II en III reeds voor de dertiende eeuw (A.D.) in de Sinaï te vinden waren. Zo blijkt de indeling in dialect-typologische groepen naast een geografische oost-west dimensie ook een historische dimensie te hebben.

In het voorgaande was al sprake van "gedeeltelijke" isoglossen. Een ander nieuw element in de onderzoeksmethodiek is de "virtuele" isoglossenbundel. Deze onderscheidt het dialect van de oostelijke Sarqiyyah van dat van de Biyyàdiyyah (als duidelijkste voorbeeld van een bedoeïenendialect dat zich ontwikkeld heeft in de richting van een meer sedentair dialect-type). Deze "virtuele" isoglossenbundel verschilt van meer gangbaar getekende isoglossenbundels, omdat de beide gecontrasteerde dialecten niet in geografisch direct aan elkaar grenzende gebieden worden gesproken.

Het staat echter vast dat dit voorheen gedurende een aantal maanden per jaar wel het geval was. De verschillende stammen in het noordwesten van de Sinaï trokken jaarlijks naar de Nijldelta op zoek naar weidegronden voor hun klein vee. Daarbij werkten leden van die stammen als dagloners bij het binnenhalen van de oogst. Na de voltooiing van het Suez Kanaal werd de traditionele trek westwaarts met kleinvee zo goed als onmogelijk.

Later, vanaf het midden van de jaren veertig, kwam onder Egyptisch bestuur een proces van modernisering in de Sinaï op gang. Toen in 1948 de staat Israel werd gesticht, was de route oostwaarts naar Palestina, waar voor

VI

de diverse stammen eveneens weidegrond en seizoenarbeid te vinden was, ook afgesloten. De Israelische bezetting van de Sinai' (1967-82) versnelde het eerder ingezette ontwikkelingsproces. Na de teruggave van de Sinaï zette de Egyptische overheid haar beleid van het permanent sedentariseren van bedoeïenenstammen voort. Het belangrijkste effect van deze ontwikkelingen was dat bedoeïenen in het noorden van de Sinaï toegang kregen tot onderwijs, meestal van Egyptisch sprekende onderwijzers. Ook maakten zij kennis met moderne communicatiemiddelen en nam hun individuele mobiliteit toe; ze werden kort gezegd blootgesteld aan de moderne wereld.

De hier getekende "virtuele" isoglossenbundel dient dus vanuit een historisch perspectief te worden geïnterpreteerd, en minder vanuit een hedendaags geografisch perspectief. In deze studie illustreert de "virtuele" isoglossenbundel het relatief kleine aantal verschillen tussen het dialect van de oostelijke Sarqiyyah en dat van de Biyyâdiyyah

Andere binnen het gebied van de noordelijke Sinaï gesproken dialecten zijn het dialect van de paria-stam de Dawâgrah, die werken als vissers op de Bardawïl lagune (groep IV), en dat van de stad al(Anè (groep V). Deze dialecten maken geen deel uit van het continuüm.

Gemeten aan de B-S criteria is het dialect van de Dawâgrah weliswaar te karakteriseren als een bedoeïenendialect, maar het is niet van het bedoeïenische (Noordwestelijk Arabische) type van groep I. Het dialect van de Dawâgrah vertoont belangrijke overeenkomsten met het Nagdiy-type, en dan met name met de zuidelijke of centrale varianten hiervan. Eén van de belangrijkste criteria met behulp waarvan de oorsprong van dit dialect kan worden vastgesteld, is dat van de resyllabicatie van *CaCaCV-sequenties8. In dialecten van het Nagdiy-type, en dus ook in het dialect van de Dawâgrah, krijgen dergelijke opeenvolgingen van klinkers en medeklinkers een CCaCV lettergrepen-structuur (waar bepaalde factoren verhoging van a in de tweede lettergreep van de met * gemarkeerde sequentie voorkómen) of CC/CV (waar dergelijke factoren afwezig zijn), bijv. bâ$al "uien (collectivum)", maar (*baçalah -*•) bçâlah "ui (nomen unitatis)", en zo ook (*gahawah -*) ghàwah "koffie", en een beklemtoonde hoge korte klinker i in (*zalamah —*•) zlimah "man", maar u in (*hafabah —»•) hfübah "een stuk brandhout (nomen unitatis)". Dit verschijnsel van resyllabicatie van CaCaCV- sequenties is al eerder

vu

gehanteerd door Ingham als hoofdcriterium voor het onderscheid Nagdiy vs. non-Nagdiy (in INGHAM (1986), p. 276), wat grotendeels overeenkomt met Prochazka' s indeling in groep (i), zijnde de dialecten van de Tihâmah en de zuidelijke IjHgâz versus zijn groep (ii), zijnde Nagdiy en oostelijk Arabische dialecten (in PROCHAZKA (1988), pp. 10-11).

Een andere karakteristiek van het dialect van de Dawâgrah is dat het in zekere opzichten niet zo "différentiel"9 is als de omliggende dialecten: de korte klinker a wordt in bepaalde posities geëlideerd, terwijl in de dialecten van omliggende stammen, en ook in dat van al'ArïS, de a in soortgelijke posities wordt gehandhaafd.

Het dialect van al(Arï$ op zijn beurt vertoont weliswaar bedoeïenische trekjes, die waarschijnlijk het gevolg zijn van dialectcontact met de in de directe omgeving gesproken bedoeïenendialecten van groep I, het Negev-type, maar dit dialect kan toch in verreweg de meeste opzichten het best gekarakteriseerd worden als een sedentair of stadsdialect

Zowel het dialect van de Dawâgrah als dat van al'ArïS vallen zoals gezegd duidelijk buiten het geconstateerde continuum, en deze dialecten maken in taalkundig opzicht dan ook geen deel uit van het overgangsgebied tussen de oostelijke en westelijke Arabische wereld

Om de verscheidenheid van de in de regio gesproken dialecten die wel deel uitmaken van het continuum te kwantificeren is in deze studie een methode geïntroduceerd, waarmee op basis van de 82 eerder genoemde criteria een percentage berekend kan worden. Dit percentage drukt uit in hoeverre een dialect verschilt van een naburig dialect, waarmee het wordt vergeleken. Hoe hoger dit percentage is, hoe hoger het aantal geconstateerde isoglossen is, en dus ook hoe verschillender de betrokken dialecten zijn. De berekening illustreert waarom de dialecten, die deel uitmaken van het continuum, zijn onderverdeeld in de opeenvolgende typologische groepen I, II en Hl.

Het blijkt dat dialecten die deel uitmaken van één groep door 16,5% of minder van het totaal van 82 mogelijke isoglossen worden gescheiden. Dialecten van het continuum die zijn ondergebracht in verschillende, maar wel direct opeenvolgende groepen (dus I en II, of II en III, maar niet I en III), blijken door minimaal 29,9% en maximaal 47% van de 82 mogelijke isoglossen gescheiden te worden. Dialecten van het continuum, die zijn

VUI

ondergebracht in niet direct opeenvolgende groepen (dus I en III), worden gescheiden door tenminste 61% van de 82 mogelijke isoglossen.

De typologische afstand tussen de vergeleken dialecten blijkt stapsgewijs toe te nemen. De berekende percentages van verschillen tussen twee gecontrasteerde dialecten uit eenzelfde groep (of dat nu I, II of III is) bevinden zich binnen een duidelijke, zij het niet gekwantificeerde marge (namelijk tussen de 2,4% en 16,5%). Voorts zien we dat er een goed waarneembare stap is van 13,5 percentagepunten tussen deze verzameling van gecontrasteerde paren en de verzameling van steeds twee dialecten die deel uitmaken van verschillende direct opeenvolgende groepen van het continuum. Tussen deze verzameling van contrastparen en de verzameling van steeds twee dialecten uit verschillende en niet direct opeenvolgende groepen is wederom een soortgelijke stap van 14 percentagepunten zichtbaar.

Aan deze typologische afstand tussen dialecten is in deze studie een zogenaamde "stapwaarde" ("step value") toegekend. Tussen twee dialecten uit eenzelfde groep is de typologische afstand (uitgedrukt in de "stapwaarde") op 0 gesteld. Tussen twee dialecten uit twee verschillende, maar wel direct opeenvolgende groepen is een "stapwaarde" van 1 toegekend, en tussen twee dialecten uit niet direct opeenvolgende groepen is een "stapwaarde" toegekend van 2 of meer. Hoe hoger de toegekende "stapwaarde" is, hoe groter de typologische afstand.

Daarmee is nu ook een, zij het niet eenduidig, antwoord te geven op de vraag hoever het dialect-type van de oostelijke Sarqiyyah oostwaarts reikt: hoewel groep III nog een belangrijk aantal bedoeïenische kenmerken vertoont, is deze groep in veel opzichten te beschouwen als een oostelijke voortzetting van het meer sedentaire oostelijke $arqiyyah-type. Het berekende percentage op basis van de 82 criteria illustreert dit: in slechts 16,5 % van de gevallen is sprake van een verschil tussen deze twee dialecten, wat dit contrastpaar vergelijkbaar maakt met de verzameling van contrastparen die een "stapwaarde" van 0 hebben.

Wanneer beide dialecten echter uitsluitend aan de 38 B-S criteria worden gemeten blijkt de typologische afstand groter te zijn: de vergelijking levert dan een aantal verschillen op dat meer vergelijkbaar is met de groep contrastparen met een "stapwaarde" 1. Er is dus geen uitsluitsel te geven over de vraag of de beide dialecten deel uitmaken van eenzelfde groep, of dat zij behoren tot twee direct opeenvolgende groepen

IX

binnen het continuum; dit hangt ervan af hoe zwaar men de geconstateerde isoglossen wil laten wegen.

Een vergelijking van een dialect van het continuum met een dialect van buiten het continuum laat zich minder makkelijk via deze berekening kwantificeren. Het probleem is dat voor een vergelijking van dialecten binnen het continuum de criteria voor vaststelling van de typologische positie van een dialect zich beter laten vertalen in binaire opposities10, doordat er in het verleden waarschijnlijk een homogener dialect-type werd gesproken. Voor een vergelijking van dialecten met een minder homogene achtergrond doet de binaire methodiek echter in veel gevallen geen recht aan de aard van de geconstateerde verschillen. Zo is in deze studie de implicatie van de gehanteerde binaire vergelijking dat een afwijking van het bedoeienische Negev-type een meer sedentaire karakteristiek inhoudt. Met enige uitzonderingen is dit een automatisme, omdat het continuum de overgang vormt van een bedoeïenisch type naar een sedentair type en de berekeningsmethode erop is afgesteld juist deze overgang te illustreren. De gehanteerde berekeningsmethode telt simpelweg de isoglossen, zonder de aard van de verschillen op basis waarvan deze isoglossen zijn getrokken in ogenschouw te nemen.

Een illustratie van het falen van deze berekeningsmethode voor een vergelijking van dialecten die niet allebei deel uitmaken van hetzelfde continuum zien we als het dialect van de Dawägrah (buiten het continuüm) vergeleken wordt met dat van de Sawârkah (deel van het continuum). De vergelijking op basis van de 82 criteria levert 44,5% van het totale aantal mogelijke isoglossen op. Dit zou inhouden dat de typologische afstand uit te drukken zou zijn in een "stapwaarde" van 1. Wanneer we echter de aard van de verschillen nader bekijken, dan zien we dat de implicatie van een sedentaire karakteristiek voor Dawägrah Arabisch, waar dit dialect afwijkt van het bedoeienische Negev-type, onjuist zou zijn. Het dialect van de Dawägrah is namelijk wel degelijk te karakteriseren als bedoeïenisch, echter niet als Negev-bedoeïenisch, maar als Afagdiy-bedoeïenisch. Een vergelijking die gebruik maakt van implicatie-gebonden binaire opposities zou hier dus kunnen leiden tot een foute voorstelling van zaken. De typologische afstand tussen beide bovengenoemde dialecten is immers veel groter dan uitgedrukt in een "stapwaarde" 1. Dit dient in dit geval echter te worden opgemaakt uit de aard van de verschillen, niet uit het aantal ervan.

Rest de eerdere vraag of de dialecten van de Sinaï een homogene groep vormen, n Naar blijkt is hiervan niet echt sprake. Buiten de aangetroffen verschillen tussen dialecten van het continuum onderling, is zoals gesteld het dialect van de Dawägrah duidelijk van een andere (namelijk Nagdiy) oorsprong gebleken. Ook het dialect van Biliy12 (van groep I) draagt sporen van het Nagdiv-type.

Mogelijk spraken de overige stammen die deel uitmaken van het taalkundige continuum al voordat zij in de Sinaï arriveerden een min of meer homogeen dialect Dit sluit aan op de hypothese dat de betreffende stammen een relatief homogene T^yyi' of zuidwestelijk/tfigaz-ische oorsprong zouden hebben.'3 Mocht dit al zo zijn, dan ligt deze gemeenschappelijke oorsprong echter dermate ver terug in de geschiedenis, dat hieruit op taalkundig gebied hoe dan ook nog geen conclusies getrokken kunnen worden.

Met deze studie is nu een blinde vlek ingekleurd. Er is een vrij gedetailleerd beeld ontstaan van de linguïstische situatie in de noordelijke Sinaï. Ook wordt de taalkundige rol van deze kuststreek als overgangsgebied in de vorm van een continuum tussen het Noordwest Arabische dialect-type (waarvan het Negev-type deel uitmaakt) en het sedentaire dialect-type van de Egyptische Nijldelta (waarvan het dialect­type van de oostelijke Sarqiyyah in vele opzichten ook deel uitmaakt) metterdaad bevestigd. Daarnaast zijn de beschrijvingen van de verschillende dialecten van de noordelijke Sinaï door talrijke verwijzingen gekoppeld aan de dialecten in de directe omgeving, en daarmee in een breder dialect-geografisch perspectief geplaatst.

Windhoek, maart 1999

XI

Voetnoten:

1 Zie ROSENHOUSE (1984), p. 3. 2 Een voorbeeld is het 2de persoon mannelijk enkelvoud bezitssuffix voor "jouw". In de

dialecten van groep II ('Agâylah en Samä'nah) is zowel bëtak als bêtk voor "jouw huis" te horen, terwijl in de aangrenzende dialecten van groep I ('Ayâydah) en groep m {Axärsah en Biyyädiyyah) alleen bëtak voorkomt. Dit betekent dat de meer oorspronkelijke vonrï in de dialecten van groep II hoogstwaarschijnlijk bêtk is en de vorm bëtak overgenomen is uit één of meerdere van de aangrenzende dialecten.

3 mœnorjeenvolgingvanoXC,waarbijXeenlaryngaaloffaryngaalis(namelijk/i,/i,f, xof g) en C een willekeurige consonant, wordt een korte lage vocaal a ingevoegd tussen X en C, zodat een nieuwe opeenvolging aXaC ontstaat Voorbeelden zijn (de *aXC en aXaC opeenvolgingen zijn hier onderstreept): *naxlah -* rmxalah "dadelpalm" en *ftahwah—- sahawah 'koffie".

4 De term "Kemlandschaft" wordt gebruikt voor een dialectgebied waarin relatief weinig plaatselijke verschillen zijn aan te treffen (parafrase van GOOSSENS (1969), p. 48}

5 Taalkundig gezien gaat het hier om de gebieden waarin enerzijds Noordwestelijk Arabisch (MVA, zoals geïdentificeerd in PALVA (1991)) wordt gesproken, en anderzijds het dialect-type van de centrale Nijldelta, wat goeddeels het dialect-type is dat ook in de Egyptische hoofdstad Cairo te horen is (zie BEHNSTEDT/WODICH (1985), kaart 551).

6 Of dit dialect-type ook gesproken wordtdoorten westen van het Suez Kanaal wonende 'Ayâydah is niet met zekerheid te stellen. Er is een kans dat door de kortere afstand tot de sedentaire cultuur van de Nijldelta, de afwezigheid van de fysieke hindernis van het kanaal, en de ruimere beschikbaarheid van faciliteiten zoals onderwijs, transport en communicatiemiddelen ten westen van het kanaal het dialect van deze 'Ayâydali inmiddels zodanig is beïnvloed, dat niet langer sprake kan zijn van één homogeen dialect gedeeld door stamleden ten oosten en ten westen van hetkanaaL

7 Zie O.a. BAILEY (1985) en ATTAYYIB (1993). 8 De betekenis van de gebruikte symbolen in het volgende tekstgedeelte is: C - een

consonant, V= een korte of lange vocaal, /=een korte (hoge) vocaal u of i, afhankelijk van naburige consonanten, en a is een korte (lage) vocaal a

9 De term "différentiel" wordt gebruikt voor dialecten waarin, voor wat betreft de elisie of non-elisie van korte vocalen, een onderscheid gemaakt wordt tussen een hoge korte vocaal (i of u) en een lage korte vocaal (ö). Dialecten die zowel u I i als a in vergelijkbare posities elideren, of dat juist in geen van beide gevallen doen, worden "non-différentiei" genoemd.

10 Zo is " 1 " in een binair stelsel (waarin alleen 0 en 1 worden gebruikt) de implicatie van "niet 0". In het geval van de vergelijking van dialecten in het hier gehanteerde model is "sedentair" de implicatie van "niet-Negev-type".

11 Zie PALVA (1991X pp. 154 en 160, waar uitgegaan wordt van een meerhomogeenAWA dialect-type in het verleden.

12 BAIT FY (l 985), p. 47 vermeldt dat de stam BUiy al voor de komst van Islam in de regio aanwezig was. Dat is zo'n 1000 jaar eerder dan de andere stammen van het continuum.

13 Zie o.a. MURRAY (1935), CAMMÄR (1944), ATTAYYIB (1997) en Peter Behnstedt en Manfied Woidich 'Die Arabisierung Ägyptens" (verschijnt binnenkort).