Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

68
USTAWA O PRAWACH KONSUMENTA praktyczny przewodnik po ustawie wraz z zestawieniem zmian w formie tabeli ACT ON CONSUMER RIGHTS a practical guide to the Act, with a list of modifications gathered in a table

Transcript of Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Page 1: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

USTAWA O PRAWACH KONSUMENTA

praktyczny przewodnik po ustawie wraz z zestawieniem zmian w formie tabeli

ACT ON CONSUMER RIGHTS

a practical guide to the Act, with a list of modifications gathered in a table

short logotype

horizontal logotype

vertical logotype

Page 2: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Spis treściWstęp

Nowe porządki w sieci – zestawienie najważniejszych zmian

Jak informować kosumenta w sieci?

Nowe obowiązki informacyjne sprzedawców internetowych

– surowsze niż w dyrektywie?

Odszkodowanie za zużycie rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy zawartej w internecie

Koniec umów zawieranych przez telefon?

Rozliczenia z konsumentem w sieci – koniec zakazu przedpłaty

Nowe zasady rękojmi

Nowe przepisy dotyczące ochrony konsumenta – jak zmienić regulamin

serwisu internetowego

Tabelaryczne zestawienie zmian wprowadzonych ustawą

o prawach konsumenta

O autorach

ContentsPreface

New online order – specification of key changes

How to provide information to consumers online?

New information requirements for online traders – more stringent than prescribed in the Directive?

Damages for diminished value of the goods in the case of withdrawal from a contract concluded online

End of contracts concluded by telephone?

Online payments from consumers – end of the ban on pre-payments

New rules for defect liability warranty

New consumer protection laws – how to change the terms and conditions of a website

A table including a list of modifications which were introduced by the Act on Consumer Rights (Polish version only) About the Authors

1

2

6

10

14

17

21

24

28

34

61

Page 3: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Wstęp Szanowni Państwo!

Implementacja do polskiego porządku prawnego dy-rektywy 2011/83/UE stanowi bez wątpienia jedną z najważniejszych w ostatnim czasie zmian prawa dla wszystkich przedsiębiorców internetowych kierują-cych swoją ofertę do odbiorcy nieprofesjonalnego. Za-kres zmian wprowadzonych ustawą z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz. U. z 2014 roku, poz. 827) jest imponujący począwszy od nowego, komplek-sowego uregulowania obowiązków informacyjnych względem konsumentów, poprzez uporządkowanie kwestii rozliczeń transakcji zawieranych na odległość, odpowiednie zmodyfikowanie instytucji odstąpienia od umowy, a  skończywszy na istotnej nowelizacji ko-deksu cywilnego w  zakresie przepisów dotyczących rękojmi. Ten ostatni element wynika z  równoczes-nej, ponownej implementacji dyrektywy 1999/44/WE o  sprzedaży konsumenckiej i  sprawia, że omawiane zmiany nabierają w Polsce szczególnego charakteru.

Mamy przyjemność zaprezentować Państwu publi-kację kancelarii TaylorWessing e|n|w|c poświęconą nowej ustawie o  prawach konsumenta. Nowy stan prawny jest niemałym wyzwaniem dla dużej części przedsiębiorców internetowych, którzy muszą prze-stawić się na funkcjonowanie według odpowiednio zmienionych zasad. Mamy nadzieję, że niniejsza pub-likacja ułatwi ten proces oraz pomoże zrozumieć wy-mogi wynikające z nowej regulacji prawnej.

Prezentowany materiał składa się z  dwóch części. Pierwsza obejmuje artykuły poruszające najważniej-sze z  praktycznego punktu widzenia zmiany, przy czym część z tych artykułów ukazała się już w charak-terze samodzielnych publikacji. W pewnej mierze jest to oczywiście nasz autorski wybór, bez ambicji pełne-go i wyczerpującego omówienia wszelkich zawiłości nowego prawa. Natomiast druga część to tabela za-wierająca dynamiczne zestawienie zmian względem poprzednio obowiązujących przepisów prawa. Biorąc pod uwagę długi, dwuletni okres odpowiedzialności z  tytułu umów zawartych jeszcze pod rządami po-przedniej ustawy i związanej z tym konieczności sto-sowania w odniesieniu do niektórych klientów uchy-lonych już przepisów prawa, wierzymy, że tabela ta okaże się szczególnie przydatna w praktyce.

Publikacja została przygotowana zarówno w  wersji polsko- i  angielskojęzycznej, z  wyłączeniem tabeli porównawczej, która – z  uwagi na jej obszerność i  dość techniczny charakter – dostępna jest jedynie w wersji polskiej.

Preface Ladies and Gentlemen,

The implementation of Directive 2011/83/EU to the Polish legal framework is certainly one of those recent amendments of the law which are of key importance for all on-line traders targeting their product range at non-professional customers. The extent of changes introduced through the Act of 30 May 2014 on Con-sumer Rights (Journal of Laws of 2014, item 827) is impressive, starting with the new comprehensive regulation on consumer information requirements, through the organisation of the issue of settlement of distance transactions, a modification of the institu-tion of withdrawal from contract and finishing with a major amendment of the Civil Code with regard to defects liability warranty provisions. The latter part emerges from simultaneous re-implementation of Di-rective 1999/44/EC on the sale of consumer goods and adds certain special characteristics to the discussed changes in Poland.

We are pleased to present you with a publication by TaylorWessing e|n|w|c, which is devoted to the new Consumer Rights Act. The new legal status is a major challenge for a large group of online traders who will have to change their operating methods according to the amended regulations. We hope that our publica-tion may facilitate the process and enable readers to understand the requirements arising from the new legislation.

The presented material consists of two parts. The first one comprises of articles that mention the key changes from the practical viewpoint, of which some have already been published separately. Obviously, to a certain extent this is our independent selection and it is not our intention to fully and exhaustively discuss all the complexities of the new legislation. The second part consists of a table which lists a dynamic specifi-cation of changes as against the legislation previously in force. If one considers the lengthy 2 year liability period under contracts that were governed by the pre-vious Act, and the related need to comply with certain regulations that were already repealed with regards to certain customers, we believe that the table will be particularly useful in trading practice.

The publication is prepared in the Polish and English language version, with the exception of the compara-tive table which, due to its extensive volume and rath-er technical character, is only available in Polish.

Przemysław Walasek, LL.M.adwokat, partner w kancelarii TaylorWessing e|n|w|c

Attorney at law, Partner at TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 1

Page 4: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Poniżej przedstawiamy najistotniejsze kwestie związane z wejściem w życie nowej ustawy o prawach konsumenta, które będą miały praktyczne przełożenie na funkcjono-wanie zdecydowanej większości komercyjnych platform internetowych działających w modelu B2C.

Przedsiębiorco, informuj!

Wraz z wejściem w życie nowej ustawy zwiększył się zakres obowiązków informacyjnych przedsiębiorcy. Jednak, największe znaczenie praktyczne dla branży e-commerce ma nie tyle rozbudowany katalog infor-macji, które przedsiębiorca zobowiązany jest podać konsumentowi, co przede wszystkim sposób prze-kazania tych informacji oraz konsekwencje ewen-tualnego niespełnienia obowiązków w  tym zakresie. Przypomnijmy, że do tej pory przedsiębiorca był obo-wiązany potwierdzić takie informacje w  tradycyjnej formie pisemnej, przy czym w  praktyce ten wymóg bardzo często nie był dochowywany. Znacznym uła-twieniem dla przedsiębiorców jest więc zastąpienie potwierdzania konsumentowi koniecznych informa-cji na piśmie obowiązkiem potwierdzenia zawarcia umowy na trwałym nośniku, co (wbrew wątpliwoś-ciom językowym) obejmuje także komunikację mai-lową. Przedsiębiorcy internetowi mogą więc ostatecz-nie pożegnać się z papierem w komunikacji ze swoimi użytkownikami.

Z formularzem bezpieczniej

Konsekwencje braku odpowiedniego poinformowa-nia konsumenta są natomiast znacznie surowsze niż w  poprzednim stanie prawnym – od przedłużenia okresu prawa na odstąpienie od umowy do 12 miesię-cy, poprzez poniesienie dodatkowych kosztów (łącz-nie z  kosztami odesłania zwracanego towaru) przez przedsiębiorcę, kończąc na uznaniu, że do zawarcia umowy w ogóle nie doszło. Wydaje się, że w praktyce nie będzie rozsądnej alternatywy względem stoso-wania teoretycznie fakultatywnego wzoru pouczenia o prawie odstąpienia, który stanowi załącznik do no-wej ustawy i  który zapewni przedsiębiorcy komfort należytego spełnienia przynajmniej części obowiąz-ków informacyjnych. Rezygnacja ze stosowania usta-wowego formularza może w  praktyce okazać się po prostu zbyt ryzykowna.

Przemysław Walasek, Marta Tuzimek-Wiśniewska

Nowe porządki w sieci – zestawienie najważniejszych zmianNew online order – specification of key changes

Below is a presentation of the key issues related to the entry into force of the new Consumer Rights Act that would have a practical impact on the operations of the vast majority of commercial online platforms operat-ing according to the B2C model.

Traders, inform!

With the entry into force of the new Act, the scope of information requirements for traders has increased. However, the greatest practical importance for the e-commerce sector is not particularly associated with the extensive range of information that traders have to give to their consumers, but firstly the methods of communicating this information and the conse-quences of possible non-compliance. We would like to remind you that traders used to be obliged to con-firm such information in traditional written form and this requirement was frequently disregarded in practice. Therefore, it will be much more conveni-ent for traders to replace the requirement to confirm the necessary information for consumers in writing with the requirement to acknowledge entering into a contract on a durable medium which also (despite the linguistic uncertainties) includes e-mail com-munication. Thus, online traders will be able to say their final goodbye to paper in communicating with their users.

It’s safer with a form

The consequences of failure to provide adequate in-formation to consumers, on the other hand, are much more stringent than in the former legal framework, starting with extending the period of entitlement to withdraw from a contract to 12 months, through in-curring extra costs (including costs of sending back the returned goods) by traders, ending with the right to assume that a contract was not concluded at all. It seems that in practice there will be no reasonable al-ternative to apply the theoretical optional form of in-struction of the right of withdrawal, which is enclosed to the new Act of law and which will give traders the comfort of proper compliance with at least a part of their information obligations. A decision not to use the statutory form may simply transpire as excessively risky in practice.

2 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 5: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Dopasowanie funkcjonowania strony internetowej

Co istotne, zmiany w zakresie obowiązków informa-cyjnych w zdecydowanie większej mierze przełożą się na konieczność dostosowania struktury serwisu inter-netowego oraz jego funkcjonalności (w tym przebiegu procesu składania zamówień), niż na samą potrzebę dopasowania regulaminu (co skądinąd w większości przypadków i tak będzie nieuniknione).

Upewnij się, że możesz zmienić warunki regulaminu

W  ramach adaptacji serwisów internetowych do zmian w  prawie należy dokonać krytycznej analizy postanowień stosowanego regulaminu, m.in. po to, aby się upewnić, że zawarte w tym regulaminie posta-nowienia dotyczące procedury wprowadzania zmian jego treści zostało prawidłowo sformułowane, nie na-ruszają praw konsumentów, a w szczególności nie są zbieżne z  niedozwolonym postanowieniami umow-nymi wpisanymi już do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK. Te postanowienia będą miały klu-czowe znaczenie, gdyż będą stanowiły prawną pod-stawę do dokonania wszelkich koniecznych korekt regulaminu. Niedozwolone postanowienia umowne stanowią obecnie jedno z  najtrudniejszych wyzwań prawnych polskich przedsiębiorców internetowych, a  przegląd wspomnianego rejestru potwierdza, że nieodpowiednia procedura zmian treści regulami-nów to jeden z najczęściej powtarzających się błędów przedsiębiorców z sektora e-commerce.

Prawo odstąpienia po nowemu

Nowa ustawa wydłużyła okres na złożenie oświad-czenia o odstąpieniu od umowy z 10 do 14 dni. Ter-min ten jest teraz jednolity we wszystkich państwach członkowskich UE, co ma ułatwić transgraniczny handel elektroniczny. Konsument może złożyć swo-je oświadczenie o odstąpieniu od umowy za pomocą ujednoliconego formularza. Przedsiębiorca może za-pewnić konsumentowi możliwość złożenia takiego oświadczenia drogą elektroniczną, musi jednak pa-miętać, że w takim przypadku zobowiązany będzie przesłać konsumentowi potwierdzenie otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy na trwałym nośniku (np. droga mailową). W nowej ustawie do-konano dość istotnej korekty katalogu przypadków, w których konsumentowi nie będzie przysługiwało prawo odstąpienia. Konsument co do zasady nie bę-dzie mógł odstąpić od umowy o dostarczanie treści cyfrowych niezapisanych na nośniku materialnym, a więc np. przesyłanych przez Internet (dotychczas prawo odstąpienia było wyłączone jedynie w obrocie materialnymi nośnikami danych). Warto również wskazać, że w przypadku świadczenia usług utrata prawa odstąpienia będzie następowała wraz z  peł-nym wykonaniem usługi (do tej pory wystarczyło w tym zakresie samo rozpoczęcie świadczenia).

Website functionality adjustments

Importantly, changes in the field of information re-quirements will much more strongly require opera-tors to adjust their website structure and function-alities (including the ordering process) than to adjust their terms and conditions (which will be unavoid-able in most cases anyway).

Make sure you can change your terms and conditions

Within the scope of adapting websites to the amend-ed legislation, a critical analysis of the applied terms and conditions of service is required, so as to make sure that these terms and conditions regarding the amendment procedure are adequately phrased, do not violate any consumer rights, and specifically are not consistent with forbidden contract terms already included in the register kept by the President of the Office for Competition and Consumer Protection (UOKiK). These provisions will be of crucial impor-tance as they will constitute the legal basis for making any necessary adjustments to the terms and condi-tions. Forbidden contract clauses currently represent one of the most difficult challenges faced by Polish online traders and a review of the above mentioned register supports the claim that an inadequate proce-dure for modifying terms and conditions is one of the most frequent mistakes made by traders operating in the e-commerce sector.

New right of withdrawal

The new Act of law has extended the time limit for giving a notice of withdrawal from a contract from 10 to 14 days. At the moment, this time limit is uni-form across all EU Member States, which is aimed at facilitating trans-national e-commerce. A consumer is able to give notice of withdrawal using a uniform model withdrawal form. A trader may enable con-sumers to give such notice by electronic means; how-ever, they must bear in mind the obligation to send a confirmation of receiving a notice of withdrawal to the consumer on a durable medium (e.g. via e-mail). The new Act of law introduces an important adjustment to the list of circumstances in which consumers are not entitled to withdraw from a con-tract. By principle, consumers will not be allowed to withdraw from a contract for delivery of digital con-tents not stored on physical media, including con-tents transferred via the Internet (before, the right to withdraw from a contract used to be excluded only in trading in physical data storage media). It is also worth mentioning that in the case of service provi-sion, the right to withdraw from a contract will be discontinued at the time of complete performance of service (before, commencing service provision was sufficient in this respect).

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 3

Page 6: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Ostrożnie z korzystaniem rzeczy

Nowelizacja rozwiązuje jak najbardziej praktyczne dyle-maty związane z korzystaniem przez konsumenta z na-bytego towaru w razie odstąpienia od umowy. W nowej ustawie zrezygnowano z  posługiwania się pojęciem

„zwykłego zarządu” i zamiast tego wskazano wprost, że w ciągu 14 dni, które konsument będzie miał na odstą-pienie od umowy, można korzystać z rzeczy w sposób konieczny do stwierdzenia jej charakteru, cech i  funk-cjonowania. Bardzo praktycznych wskazówek, co przez to rozumieć, dostarcza preambuła dyrektywy 2011/83/UE, zgodnie z którą konsument powinien się obchodzić z dostarczonym towarem w taki sam sposób jak przy-padku nabycia towaru w sklepie (np. może przymierzyć ubranie, ale nie powinien go nosić). Kolejną pozytyw-ną dla przedsiębiorców zmianą jest jednoznaczne roz-strzygnięcie kwestii odpowiedzialności konsumenta za zmniejszenie wartości rzeczy. W  poprzednim stanie prawnym możliwość dochodzenia od konsumenta od-szkodowania z  tytułu zbyt intensywnego korzystania ze zwracanego towaru została co prawda potwierdzo-na w orzecznictwie TSUE, tym niemniej w praktyce ta odpowiedzialność była bardzo trudna do wyegzekwo-wania. Przedsiębiorca powinien jednak pamiętać, że żądanie zapłaty odpowiedniego odszkodowania jest za-leżne od wcześniejszego poinformowania konsumenta o prawie odstąpienia od umowy.

Można zaoszczędzić na zwrotach kosztów wysyłki

Niewątpliwym plusem nowej ustawy jest odpowied-nie usystematyzowanie i doprecyzowanie kwestii roz-liczeń z konsumentami, które w praktyce dotychczas budziły mniej lub bardziej uzasadnione wątpliwości. Nowa ustawa rozstrzyga jednoznacznie, że przypad-ku odstąpienia od umowy przez konsumenta, przed-siębiorca jest zobowiązany zwrócić cenę towaru oraz koszty jego dostarczenia do konsumenta, natomiast bezpośrednie koszty odesłania towaru do przedsię-biorcy ponosi konsument. Przedsiębiorcy powinni jednakże zadbać o  odpowiednie poinformowanie o obowiązku poniesienia przez konsumenta kosztów odesłania towaru w  regulaminie lub na swojej stro-nie internetowej. Ponadto, jeżeli konsument wybierze inny sposób dostarczenia niż najtańszy z  oferowa-nych (np. przesyłkę kurierską zamiast zwykłej prze-syłki pocztowej), przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu różnicy kosztów związanych z  szybszym czy też pewniejszym sposobem dostarczania towaru.

Careful with using the goods

The amendment resolves the entirely practical di-lemmas concerning the consumer’s use of the goods they purchased in the case of withdrawal from the contract. The concept of “ordinary management” is abandoned in the new Act; instead, the Act straight-forwardly stipulates that during the 14-day period in which the consumer is entitled to withdraw from con-tract, they are allowed to use the goods as necessary to determine their character, features and function-ality. Highly practical guidelines on interpretation of the above are given in Recitals to Directive 2011/83/EU whereunder the consumer should only handle the supplied goods in the same manner as they would be allowed to do in a shop (for example, the consumer should only try on a garment and should not be al-lowed to wear it). Another change which is positive for traders is the express regulation on the issue of consumer’s liability for diminished value of the goods. In the former legal framework, the option of pursuing damages from a consumer for too intensive use of re-turned item was confirmed in the CJEU case law, but in practice this liability was very difficult to enforce. However, a trader should bear in mind that the right to pursue indemnification depends on informing the consumer previously of his right to withdraw from the contract.

Potential savings on reimbursement of shipping costs

An unquestionable advantage of the new Act will be the fact that it will properly systematise and clarify the issue of settlements of accounts with consumers, which previously raised more or less justified doubts. The new Act of law expressly states that in the case of withdrawal from a contract by a consumer, the trader shall reimburse the price of goods and the delivery costs to the consumer, while the consumer bears the immediate costs of returning the goods to the trader. Nevertheless, traders should make sure that consum-ers are properly informed of the requirement to cover the costs of returning the goods, in their terms and conditions or on their website. In addition, if the con-sumer chooses a form of delivery other than the least expensive type of standard delivery (e.g. courier in-stead of ordinary postal service), the trader will not be obliged to reimburse the difference in costs related to expediting or a higher level of insuring the goods during shipment.

4 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 7: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Koniec zakazu przedpłaty

Do tej pory nie można było nakładać na konsumen-ta obowiązku zapłaty ceny lub wynagrodzenia przed otrzymaniem świadczenia. Aby sprostać temu zaka-zowi, sklepy internetowe oferowały wśród dostęp-nych konsumentowi metod rozliczenia tzw. płatność za pobraniem. Usługodawcy internetowi byli w  tym zakresie w zdecydowanie gorszej sytuacji, gdyż jedy-nym teoretycznie zgodnym z prawem rozwiązaniem było w ich przypadku najpierw zrealizowanie usługi, a  następnie domaganie się płatności, co z  bizneso-wego punktu widzenia było po prostu nieracjonalne. Nowelizacja uchyliła omawiany zakaz, w  związku z  czym usługodawcy internetowi mogą spać spokoj-niej, a  właściciele sklepów internetowych mogą roz-ważyć, czy rzeczywiście chcą swoim użytkownikom oferować płatność za pobraniem jako jeden z dostęp-nych sposobów płatności.

Nowy model odpowiedzialności za jakość rzeczy

Wraz z wejściem w życie nowej ustawy dokonała się ponowna implementacja dyrektywy o  sprzedaży konsumenckiej poprzez przesunięcie przepisów doty-czących odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzeda-wanej konsumentowi z odrębnej ustawy do kodeksu cywilnego. W chwili obecnej obowiązuje jeden reżim odpowiedzialności za wady rzeczy oparty na instytu-cji rękojmi. W tym zakresie nastąpiły pewne zmiany

– konsument może m.in. w pierwszym rzędzie skorzy-stać z prawa zwrotu produktu w ramach odstąpienia od umowy, gdy tymczasem do tej pory zwrot ceny był możliwy jedynie wtedy, gdy wadliwy produkt nie mógł zostać naprawiony albo zastąpiony nowym.

No more ban on pre-payments

Traders used to be forbidden to charge consumers before receiving the goods or services. In order to comply with this requirement, online stores would offer cash on delivery as a method of payment. On-line service providers were in a much worse position in this respect because theoretically, the only option available for them was to first provide the service and only then demand payment, which was simply unrea-sonable from a business perspective. The amendment repealed the said prohibition; therefore, online trad-ers have more assurance and owners of online stores can decide whether they really want to offer cash on delivery to their users as one of the available payment methods.

New liability model for the quality of goods

With the new Act of law coming into force, the con-sumer sales directive was re-implemented through transferring the regulations concerning liability for the quality of goods sold to consumers from a separate Act of law to the Civil Code. At the moment, there is a single regime in place for liability for defects of goods, based on the institution of defects liability warranty. Certain changes have occurred in this respect; among others, a consumer may exercise the right to return the product through withdrawal from contract, while previously reimbursement was only possible when the defective product could not be repaired or replaced with a new item.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 5

Page 8: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Wraz z wejściem w życie nowej ustawy o prawach kon-sumenta zwiększył się zakres obowiązków informa-cyjnych przedsiębiorców działających w  sieci. Przed-siębiorcy powinni uważnie zapoznać się z katalogiem nowych informacji, gdyż niespełnienie nowych obo-wiązków ustawowych, niesie ze sobą poważne kon-sekwencje. Poniżej przedstawione zostały nowe obo-wiązki informacyjne przedsiębiorców internetowych przez pryzmat ram czasowych, w  jakich wymagane informacje muszą zostać przekazane konsumentom.

W chwili wyrażenia woli związania się umową

Informacje, które przedsiębiorca będzie zobowiązany podać konsumentowi, mają charakter przedumow-ny, co zgodnie z dyrektywą 2011/83/UE oznacza, że powinny być mu udzielone przed związaniem umo-wą. Na początku prac nad projektem nowej ustawy, polski ustawodawca, inspirując się zapewne brzmie-niem przepisów poprzednio obowiązującej ustawy o  ochronie niektórych praw konsumentów oraz od-powiedzialności za szkodę wyrządzoną przez pro-dukt niebezpieczny, dość niefortunnie zdefiniował ten moment jako chwilę złożenia propozycji zawarcia umowy. Podczas prac w  Sejmie wprowadzono po-prawkę, zgodnie z którą, informacje powinny zostać udzielone konsumentowi najpóźniej w  momencie wyrażenia przez niego woli związania się z  umową. Poprawka niniejsza została uwzględniona w ostatecz-nym kształcie uchwalonej ustawy. Pojęcie „wyrażenia woli związania umową” jest dosyć nieostre, ale może-my mieć pewność, że przedsiębiorca powinien udzie-lić konsumentowi wszystkich niezbędnych informacji przed zawarciem umowy.

Co to oznacza w praktyce?

Przede wszystkim, zależy to od rodzaju umowy zawie-ranej na odległość. Należy pamiętać o tym, że już samo zarejestrowanie konta w  danym serwisie interneto-wym stanowi zawarcie umowy na odległość, w związ-ku z czym informacje powinny zostać przekazane kon-sumentowi zanim to nastąpi.

Najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie zamiesz-czenie wszystkich wymaganych informacji na stronie internetowej przedsiębiorcy, gdyż zgodnie z nową usta-wą, przedsiębiorca ma obowiązek udzielić informacji w  sposób odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na odległość. Niektóre informa-cje mogą być przedmiotem regulacji regulaminowej, a  pozostała część powinna być udostępniona konsu-mentowi w inny, czytelny sposób. Przedsiębiorca może udzielić konsumentowi wszelkich niezbędnych infor-macji za pomocą odpowiedniej, oznaczonej w  spo-sób czytelny i  jednoznaczny zakładki. Trzeba jednak

With the new Consumer Rights Act coming into force, the scope of information requirements for on-line traders has increased. Traders should become thoroughly acquainted with the specification of new types of information because non-compliance with the statutory requirements bears certain serious con-sequences. Below is a presentation of new information requirements for online traders, structured according to the timing for communication of the required in-formation to consumers.

At the point in time when one expresses the intent to become bound by a contract

Information which a trader will be obliged to com-municate to a consumer are of a pre-contracting char-acter and therefore, according to Directive 2011/83/EU, should be communicated to the consumer prior to concluding the contract. At the outset of work on the draft new legislation, the Polish legislative bod-ies, perhaps inspired by the wording of the previously applicable Act on Protection of Certain Consumer Rights and Liability for Damage Caused by a Hazard-ous Product, defined this point quite awkwardly as the time of making a proposal to conclude a contract. In the course of working in the Polish Parliament, a modification was introduced whereunder informa-tion should be provided to the consumer no later than at the time of expressing consent to conclude the con-tract. This amendment was incorporated in the final wording of the adopted Act. The concept of “expres-sion of consent to become bound by a contract” is un-clear, but we can be sure that a trader should provide all the necessary information to a consumer before concluding a contract.

What does it mean in practical terms?

Firstly, it depends on the type of distance contract concluded. One should bear in mind that even the registration of an account on a given website consti-tutes conclusion of a distance contract and therefore information should be provided to the consumer be-fore they do so.

The safest option would be to publish all the neces-sary information on the trader’s website because, ac-cording to the new Act, a trader is obliged to provide information in a manner appropriate for the type of means of distance communication used. Certain in-formation can be subject to regulation in the terms and conditions, while others should be made available to the consumer in another legible form. A trader may provide all the necessary information to a consumer using an appropriate, clearly and expressly identi-fied tab. It must be emphasised that of all the infor-mation a trader is obliged to provide to a consumer,

Marta Tuzimek-Wiśniewska

Jak informować kosumenta w sieci? How to provide information to consumers online?

6 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 9: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

pamiętać, że spośród informacji, które przedsiębiorca ma udzielić konsumentowi niektóre mają charakter ogólny, np. adres, siedziba, czy prawo odstąpienia od umowy, a inne siłą rzeczy odnosić się będą do konkret-nej transakcji, np. cena lub główne cechy świadczenia. Wydaje się więc, że zamieszczenie informacji o  głów-nych cechach świadczenia oraz jego cenie w dostępnej na stronie internetowej ofercie danego towaru bądź usługi będzie spełniało dany obowiązek informacyjny.

W  nowej ustawie ustawodawca wychodzi naprzeciw przedsiębiorcom, korzystającym z  wszelakich aplika-cji mobilnych, które stają się coraz bardziej popularne. W przypadku zawierania umów z konsumentem za po-średnictwem środka porozumiewania się na odległość, którego właściwości techniczne ograniczają rozmiar możliwych do przekazania informacji (np. smartfon), przedsiębiorca jest zobligowany udzielić co najmniej informacji o  głównych cechach świadczenia, jego oznaczeniu, łącznej cenie, prawie odstąpienia od umo-wy oraz czasie trwania umowy lub przesłankach wy-powiedzenia. Pozostałe informacje można przekazać np. za pośrednictwem tradycyjnej strony internetowej.

Najpóźniej na początku składania zamówienia

Ponadto, najpóźniej na początku składania zamówie-nia, przedsiębiorcy są zobligowani poinformować kon-sumenta w  sposób jasny i  wyraźny o  ograniczeniach dotyczących sposobu dostarczania oraz akceptowal-nych sposobach płatności. W  praktyce, najwygodniej jest to zrobić za pośrednictwem regulaminu lub osobnej zakładki wyraźnie oznaczonej np. „Dostawa i płatność”.

Bezpośrednio przed złożeniem zamówienia

Spośród informacji, które przedsiębiorca jest zobowią-zany podać konsumentowi przed zawarciem umowy wyszczególnione zostały takie, które powinny zostać powtórzone bezpośrednio przed złożeniem zamówie-nia. Jest to nowy obowiązek dla przedsiębiorców, który ma na celu umożliwienie konsumentowi przeczytania i zrozumienia głównych elementów umowy tuż przed sfinalizowaniem transakcji. Przedsiębiorca będzie zobowiązany poinformować klienta w  sposób jasny i  widoczny, bezpośrednio przed złożeniem zamówie-nia, o głównych cechach świadczenia, łącznej cenie lub wynagrodzeniu, czasie trwania umowy lub sposobie i przesłankach wypowiedzenia, a także minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta.

Zgodnie z preambułą dyrektywy 2011/83/UE, wymóg podania informacji bezpośrednio przed złożeniem zamówienia oznacza, że elementy te powinny być wi-doczne w  bezpośrednim sąsiedztwie potwierdzenia wymaganego do złożenia zamówienia. Zgodnie nato-miast z wytycznymi Komisji Europejskiej w sprawie stosowania dyrektywy 2011/83/UE, termin „bezpo-średnio przed” oznacza, że konsument powinien mieć możliwość przeczytania przedmiotowych informacji przed złożeniem zamówienia bez potrzeby powrotu na np. inną zakładkę lub stronę internetową w  celu ich przypomnienia.

Ponadto, w  momencie składania zamówienia konsu-ment powinien wyraźnie potwierdzić, że ma świa-domość, iż zamówienia pociąga za sobą obowiązek zapłaty. Jeżeli do złożenia zamówienia używa się

some items are general, such as address, registered seat, right to withdraw from contract, while others will naturally refer to a specific transaction, such as the price or main qualities of service. Thus, it seems that the publication of information regarding the pri-mary features and price of the service in an offer for the given type of goods or service available on a Web page should fulfil the information requirement.

In the new Act of law, the legislative authority in-tends to meet the needs of traders who use all types of mobile applications which are becoming more and more popular. For contracts concluded with a consumer using means of distance communication which, due to certain technical properties, place restrictions on the size of information that can be communicated (e.g. a smartphone), the trader shall be obliged to provide at least the information on the main features of the goods or service, identification, total price, right to withdraw from the contract, term of contract or grounds for termination. Other infor-mation may then be provided by such means as a tra-ditional website.

At the latest at the beginning of the ordering process

In addition, no later than at the beginning of the or-dering process, traders must clearly and legibly in-form the consumer of any delivery restrictions and acceptable means of payment. In practice, the sim-plest method will be to include this in the terms and conditions, or as a separate tab clearly identified as, for instance, “Delivery and payment”.

Immediately prior to placing an order

Of all the information that a trader is obliged to give to consumers before concluding a contract, there are certain types of information specified that should be re-stated immediately before placing an order. This is a new requirement for traders, aimed at enabling con-sumers to read and understand the main parts of the contract immediately before completing the transac-tion. The trader must inform the customer in a clear and legible manner, directly before an order is placed, of the main features of the goods or services, total price or fee, term of contract, method and grounds of termination, and minimum duration of consumer’s obligations.

According to the Recitals to Directive 2011/83/EU, the requirement to provide information immediately prior to placing an order means that those elements must be displayed in the close vicinity of the confir-mation requested for placing the order. According to the European Committee’s guidelines on appli-cation of Directive 2011/83/EU, “immediately prior to” means that a consumer should be able to read the information concerned before placing an order, without having to return to a different tab or page for a reminder.

In addition, at the time of placing an order, the con-sumer should expressly confirm their awareness of the fact that placing the order entails the obligation to pay the trader. If a button or any other similar func-tion is used for placing orders, they must be identified in an easily legible manner with the wording “order

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 7

Page 10: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

przycisku lub podobnej funkcji, muszą być one ozna-czone w łatwo czytelny sposób słowami „zamówienie z  obowiązkiem zapłaty”. Dzięki temu rozwiązaniu konsument będzie w  stanie dokładnie określić mo-ment, w którym przyjmuje na siebie obowiązek zapła-ty. W przypadku niespełnienia tego obowiązku umo-wa w ogóle nie zostaje zawarta.

W rozsądnym czasie po zawarciu umowy

Ostatnim z  obowiązków przedsiębiorcy w  zakresie rzetelnego informowania konsumenta jest potwier-dzenie zawarcia umowy na odległość. Potwierdzenie powinno zawierać wszystkie informacje, które przed-siębiorca musi podać konsumentowi na etapie przedu-mownym oraz w przypadku usługi dostarczania treści cyfrowych – informację o udzielonej przez konsumen-ta zgodzie dostarczania takich treści i związanej z tym utracie prawa odstąpienia od umowy. Potwierdzenie takie powinno zostać przekazane w rozsądnym czasie po zawarciu umowy, jednak nie później niż w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadcze-nia usługi. W  związku z  tym, że w  przypadku usług termin na odstąpienie od umowy biegnie od dnia jej zawarcia, a  potwierdzenie powinno być przekazane nie później niż przed rozpoczęciem świadczenia usługi, teoretycznie istnieje możliwość, że potwierdzenie zo-stanie przesłane po upływie 14-dniowego terminu na odstąpienie. Pojęcie „rozsądnego czasu” sugerowałoby jednak, że przedsiębiorca powinien dać konsumentowi możliwość zapoznania się z  potwierdzeniem w  odpo-wiednim terminie, umożliwiającym mu ewentualne odstąpienie od umowy.

Potwierdzenie powinno zostać przekazane konsumen-towi na trwałym nośniku, przez co należy również ro-zumieć przesłanie wiadomości e-mail na adres poczty elektronicznej klienta. Najbezpieczniejszym i najprak-tyczniejszym rozwiązaniem dla przedsiębiorców bę-dzie automatyczne przesłanie wszystkich informacji mailowo bezpośrednio po złożeniu zamówienia przez klienta. Takie rozwiązanie stanowi w istocie usankcjo-nowanie dotychczasowej praktyki, w  ramach której większość przedsiębiorców potwierdza sfinalizowanie transakcji właśnie poprzez przesłanie konsumentowi wiadomości e-mail. Aby dochować nowych obowiąz-ków informacyjnych konieczne będzie uzupełnienie potwierdzenia zawarcia umowy o  nowe informacje zawarte w ustawie.

Co to oznacza dla przedsiębiorcy?

Wprowadzenie powyższych zmian z pewnością wpły-nie na strukturę serwisu internetowego i proces skła-dania zamówień online. Przedsiębiorcy będą musieli dostosować swoje strony internetowe oraz formularze zamówień do nowych wymogów prawa. Przedsię-biorca ma prawo wybrać metodę udostępniania in-formacji, czy to za pomocą regulaminu, innego doku-mentu lub zakładki na stronie internetowej, powinien jednak pamiętać o  wymogu podawania informacji w  sposób jasny i  czytelny. Informacje powinny być zamieszczone w miejscu widocznym dla konsumenta, odpowiedniej wielkości czcionką i prostym językiem.

with the obligation to pay”. With such an arrange-ment, a consumer will be in a position to accurately identify the point in time of accepting the obligation to pay. Otherwise, the contract shall be deemed not to have been concluded at all.

Within a reasonable time after concluding the contract

The final requirement for traders in respect of pro-viding reliable information to consumers is the con-firmation of concluding a distance contract. Such confirmation should include all information that the trader must give to the consumer prior to the contract and, in the case of digital content supply service, in-formation on the consent given by the consumer to supply such contents and related loss of the right to withdraw from the contract. However, such confir-mation should be given within a reasonable time-scale after concluding the contract, in any case no later than at the time of delivery of goods or before commencing the provision of the service. As in the case of services, the withdrawal period commences with a contract conclusion and confirmation should be given no later than before commencing the pro-vision of the services, theoretically it is possible that confirmation will be sent after a 14 day lapse to with-draw from the contract. The phrase “reasonable time”, however, would suggest that the trader should enable the consumer to become acquainted with the confir-mation within the right time so as to enable the con-sumer to withdraw from the contract.

Confirmation should be provided to the consumer on a durable medium, which should include an e-mail message sent to the customer’s e-mail address. The safest and most practical solution for traders will be to e-mail all information automatically and im-mediately after the customer places their order. This option would in fact legitimise the current practice in which most traders would confirm finalizing the transaction by an e-mail sent to the consumer. In order to comply with the new information require-ments, it will be necessary to supplement the confir-mation of concluding a contract with new informa-tion envisaged in the Act.

What does it imply for traders?

The introduction of the above mentioned amendments will certainly affect website structure and the online ordering process. Traders will have to adjust their websites and order forms to the new le-gal requirements. A trader is entitled to choose the method of making information availa-ble, whether through terms and conditions, any other document or website tab; however, they should make sure that the information is provided in a clear and legible manner. Information should be presented in a location which is visible for the consumer, with the right font size, in plain language.

8 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 11: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Konsekwencje niedochowania obowiązków informacyjnych

Niespełnienie obowiązków informacyjnych niesie ze sobą szereg konsekwencji. W  przypadku niepoinfor-mowania konsumenta o  jego prawie odstąpienia od umowy, okres na odstąpienie przedłuża się o 12 mie-sięcy i konsument zostaje zwolniony z odpowiedzial-ności za zmniejszenie wartości rzeczy będące wyni-kiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i  funk-cjonowania. Z kolei, jeżeli przedsiębiorca nie poinfor-muje konsumenta o  obowiązku poniesienia kosztów odesłania rzeczy oraz kosztów dostarczenia rzeczy w inny niż najtańszy sposób, sam będzie zobowiązany ponieść powyższe koszty. Najsurowszą jednak sankcją jest skutek w postaci niezawarcia umowy w ogóle, któ-ry następuje, jeżeli przedsiębiorca nie zapewnia, aby konsument w  momencie składania zamówienia wy-raźnie potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty, np. poprzez czytelny przycisk

„zamówienie z  obowiązkiem zapłaty”. Ponadto, nie-spełnienie obowiązku informacyjnego przez przedsię-biorcę stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny, a  także może, w określonych okolicznościach, zostać uznane za zachowanie wprowadzające w błąd, noszą-ce znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej.

Consequences of the failure to meet with the information requirements

Failure to be in line with the information require-ments will have extensive consequences. If a con-sumer is not informed of the right to withdraw from a contract, the time for withdrawal shall be extended by 12 months and the consumer will be exempt from any liability for diminished value of goods as a result of handling the goods other than is necessary to es-tablish the nature, characteristics and functioning of the goods. On the other hand, if the trader does not inform the consumer of the requirement to cover the costs of returning the goods and costs of delivery oth-er than the least expensive type of standard delivery, the trader will have to cover the said costs by himself. However, the most severe sanction is the consequence of the contract being considered not concluded at all, which will arise if the trader fails to ensure that the consumer, when placing his order, explicitly ac-knowledges that the order implies an obligation to pay, e.g. through a legible button labelled with the words

“order with obligation to pay”. In addition, non-fulfil-ment of the information requirements by the trader is a misdemeanour punishable by a fine, and in certain circumstances it may be considered as misleading behaviour which meets the criteria of unfair market practice.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 9

Page 12: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Ustawa o prawach konsumenta w art. 17 wprowadza nowe obowiązki informacyjne, jakie musi spełnić przedsiębiorca zawierając z  konsumentami umowy przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Przed wejściem w  życie nowej ustawy tak zawierane umowy nie miały swojej regulacji w tym zakresie. Jest to zatem nowość w polskim prawie konsumenckim, na którą przedsiębiorcy winni zwrócić szczególną uwagę, bowiem niedopełnienie związanych z nią obowiązków może rodzić poważne konsekwencje, o czym niżej.

W  pierwszym rzędzie ust. 1 wskazanego przepisu wymaga, by w  przypadku umów zawieranych przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, nakła-dających na konsumenta obowiązek zapłaty, przed-siębiorca dostarczył konsumentowi w  sposób jasny i  widoczny, bezpośrednio przed złożeniem przez konsumenta zamówienia, szereg informacji, w  tym przede wszystkim dotyczących głównych cech świad-czenia, łącznej ceny lub wynagrodzenia za świad-czenie wraz z podatkami, czasu trwania umowy lub sposobu i przesłanek wypowiedzenia umowy, a także minimalnego czasu trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy.

Stosownie do art. 17 ust. 2 nowej ustawy, przedsię-biorca ma również obowiązek zapewnić, aby konsu-ment w  momencie składania zamówienia wyraźnie potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty. Ustawodawca określił ponad-to w  ust. 3 wymagany sposób oznaczenia przycisku używanego do złożenia zamówienia, który musi być oznaczony w  łatwo czytelny sposób słowami „zamó-wienie z obowiązkiem zapłaty” lub innym równoważ-nym i jednoznacznym sformułowaniem.

Treść polskiej regulacji na tle postanowień dyrektywy

Art. 17 nowej ustawy stanowi implementację art. 8 ust. 2 Dyrektywy 2011/83/UE. Po przeprowadzeniu głębszej analizy polskiej regulacji zauważa się jednak szereg istotnych różnic względem postanowień dy-rektywy, które z pewnością powinni mieć na uwadze przedsiębiorcy działający w sektorze e-commerce.

W pierwszym rzędzie warto zwrócić uwagę na sposób sformułowania obowiązku zapewnienia potwierdze-nia przez konsumenta, że wie, że zamówienie pocią-ga za sobą obowiązek zapłaty. W myśl przepisu art. 8 ust. 2 dyrektywy, zgodnie z jego polskim przekładem,

Article 17 of the Consumer Rights Act introduces new information requirements for a trader who con-cludes contracts with consumers using a means of electronic communication. Before the new Act came into force, contracts concluded in this way were not regulated in this respect. Thus, it is a certain inno-vation in the Polish consumer law, which should be carefully reviewed by traders, as non-fulfilment of the related obligations may have certain serious con-sequences discussed below.

Firstly, paragraph 1 of the aforesaid provision re-quires that for contracts concluded using means of electronic communication which impose on a con-sumer an obligation to pay, the trader must provide the consumer, in a clear and legible manner and im-mediately before ordering, with a certain portion of information, particularly concerning the main fea-ture of the goods or services, the total price or consid-eration for such goods or services, with taxes, term of contract or manner and criteria of termination, and the minimum duration of the consumer’s obligations under the contract.

Pursuant to Article 17 paragraph 2 of the new Act, the trader is also obliged to ensure that the consumer, when placing his order, explicitly confirms that he/she knows that the order implies an obligation to pay. In paragraph 3, the legislator states the required method of identifying a button used for placing an order, which must be labelled in an easily legible manner with the words “order with obligation to pay” or any other equivalent and clear expression.

Contents of the Polish regulation compared to the provisions of the Directive

Article 17 of the new Act is an implementation of Ar-ticle 8(2) of Directive 2011/83/EU. Upon an in-depth analysis of the Polish regulation, one may notice a number of significant differences as compared to the Directive, which should certainly be taken into con-sideration by traders who operate in the e-commerce sector.

Firstly, attention should be paid to the phrasing of the requirement to ensure confirmation by the consumer of his awareness of an order involving an obligation to pay. According to Article 8(2) of the Directive, in

Marcin Przybysz

Nowe obowiązki informacyjne sprzedawców internetowych – surowsze niż w dyrektywie? New information requirements for online traders – more stringent than prescribed in the Directive?

10 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 13: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

wymaga się, aby konsument w  momencie składania zamówienia „wyraźnie przyjął do wiadomości, że za-mówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty”. Przepis polskiej ustawy wymaga natomiast, aby konsument w  momencie składania zamówienia „wyraźnie po-twierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obo-wiązek zapłaty”. Pomimo że różnica ta jest dość subtel-na, wydaje się, że polska regulacja wyraźnie akcentuje wymóg pozytywnej czynności ze strony konsumenta. Porównując te przepisy można odnieść wrażenie, że

„potwierdzenie” stanowi jednak czynność dalej idącą, niż samo „przyjęcie do wiadomości”, które jest raczej równoznaczne z faktycznym pozyskaniem wiedzy.

Za przyjęciem, że wyżej opisana różnica była zamie-rzonym zabiegiem polskiego ustawodawcy, za którym mogła kryć się intencja surowszego uregulowania obo-wiązków informacyjnych przedsiębiorców interneto-wych, może przemawiać również fakt, że ustawodawca ten zdecydował się na wyraźne rozdzielenie regulacji na dwie osobne jednostki redakcyjne (ustępy) – w art. 17 ust. 2 nowej ustawy ujęto kwestię potwierdzenia konsumenta, natomiast w ust. 3 określono odpowied-nie oznaczenie przycisku. To wyodrębnienie zostało dodatkowo wzmocnione w art. 17 ust. 4 nowej ustawy określającym konsekwencje niedochowania omawia-nych obowiązków informacyjnych, w  którym wyraź-nie wskazuje się na „wymagania określone w ust. 2 lub 3”. Tymczasem w  dyrektywie, bezpośrednio po okre-śleniu obowiązku zapewnienia, by konsument wyraź-nie przyjął do wiadomości, ze zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty, w  tym samym ustępie zawar-to obowiązek oznaczenia przycisku, przy użyciu które-go dochodzi do złożenia przez konsumenta zamówie-nia, w  łatwo czytelny sposób, słowami „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub równoważnym sformuło-waniem. Taka redakcja postanowień dyrektywy może sugerować, że samo aktywowanie przez konsumenta przycisku oznaczonego odpowiednimi słowami, sta-nowi już potwierdzenie wyraźnego przyjęcia przez konsumenta do wiadomości, że zamówienie wiąże się z  obowiązkiem zapłaty, a  zatem po stronie przedsię-biorcy nie aktualizuje się żaden dodatkowy obowiązek zapewnienia, że potwierdzenie takiego przyjęcia do wiadomości nastąpi w inny jeszcze sposób.

Sam przycisk nie wystarczy?

Mając zatem na względzie wyżej wskazane różnice, istnieje pewne ryzyko, że samo oznaczenie przyci-sku, przy użyciu którego składane jest zamówienie, odpowiednimi słowami wskazującymi na obowiązek zapłaty (oczywiście zakładając, że wszystkie wyma-gane w  ust. 1 informacje zostały podane bezpośred-nio przed złożeniem zamówienia), może, na gruncie polskiej ustawy, zostać uznane za niewystarczające do spełnienia przez przedsiębiorcę obowiązku zapew-nienia, aby konsument w momencie składania zamó-wienia wyraźnie potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty. W praktyce zatem przedsiębiorca internetowy powinien rozważyć wpro-wadzenie dodatkowych funkcji umożliwiających uzy-skanie wyraźnego, oddzielnego potwierdzenia konsu-menta, poza odpowiednio oznaczonym przyciskiem. Może to na przykład zostać rozwiązane poprzez dodatkowy „checkbox”, poprzez zaznaczenie które-go konsument dokonuje wyraźnego potwierdzenia, a którego zaznaczenie warunkuje możliwość złożenia zamówienia zakupu towaru lub usługi. Nie powinien on jednak być domyślnie zaznaczony, gdyż zgodnie ze

its Polish translation, the consumer should “explic-itly acknowledge that the order implies an obligation to pay.” On the other hand, the Polish Act requires that the consumer, when placing his order, “explicitly confirms that he/she knows that the order implies an obligation to pay.” Despite that, the difference is quite subtle, the Polish regulation seems to clearly empha-sise the requirement of a positive action to be taken by the consumer. When comparing these provisions, one may get the impression that “confirmation” is more far-reaching than “acknowledgment”, the lat-ter being rather tantamount with actually getting to know something.

The assumption that the above mentioned difference may be an intentional effort of the Polish legislator which could have involved an intention to regulate the information requirements for online traders in a more stringent manner is further supported by the fact that the legislator decided to clearly separate the provision into two separate editing units (para-graphs): Article 17(2) of the new Act refers to the matter of confirmation by the consumer while para-graph(3) defines the appropriate labelling of a button. This distinction is further strengthened in Article 17(4) of the new Act, stating the consequences of non-compliance with the information requirements under consideration, where reference is expressly made to the “requirements prescribed in paragraph 2 or 3”. On the other hand, in the Directive, immedi-ately following the statement of obligation to ensure that the consumer, when placing his order, explicitly acknowledges that the order implies an obligation to pay, the same paragraph stipulates the obligation to label a button activated by the consumer when placing his order in an easily legible manner with the words “order with obligation to pay” or a cor-responding formulation. This manner of editing the provisions of the Directive may suggest that the very activation by the consumer of a button labelled with the appropriate words in itself is an explicit acknowl-edgment by the consumer that the order entails an obligation to pay; therefore, the trader will not be bound by any further obligation to ensure that such acknowledgment is confirmed otherwise.

Is a button not enough?

Therefore, considering the differences pointed out above, there is a certain risk of the labelling of a but-ton used to place an order with the relevant wording implying an obligation to pay (assuming, obviously, that all the information required in paragraph (1) was given immediately before placing the order) being considered insufficient as fulfilment by the trader of his obligation to ensure that the consumer, when plac-ing his order, explicitly acknowledges [confirms] that the order implies an obligation to pay. In practice, an online trader should therefore consider introducing additional functionality to enable obtaining a sepa-rate and explicit confirmation from the consumer, apart from a properly labelled button. This issue may be resolved, for instance, with an additional checkbox which, if checked, means the consumer’s explicit ac-knowledgment and which must be checked to place an order for goods or services. However, such a check-box should not be checked by default because, accord-ing to the seemingly reasonable opinion expressed by

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 11

Page 14: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

słusznym, jak się wydaje, stanowiskiem wyrażonym w  jednej z  publikacji UOKiK-u  odnośnie uzyskiwa-nia „wyraźnych zgód” konsumenta, zgoda uzyskana poprzez zastosowanie takich domyślnych opcji może budzić wątpliwości1.

Co do samego odpowiedniego oznaczenia przyci-sku, przy użyciu którego zamówienie zostaje złożone, warto wspomnieć jakie oznaczenia uważa się za speł-niające ten obowiązek, według wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących Dyrektywy 2011/83/UE. Oznaczeniami takimi są zwroty „kup teraz”, „zapłać teraz”, „potwierdź zakup”. Niespełniającymi komen-towanego wymogu oznaczeniami są natomiast zwro-ty „zarejestruj”, „potwierdź”, „zamów teraz” oraz zbyt długie oznaczenia, mogące ukryć informację o  obo-wiązku zapłaty2.

Wskazówki Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Jak się wydaje, przedstawiony powyżej, bardziej wy-magający dla przedsiębiorcy kierunek interpretacji komentowanych przepisów, znajduje potwierdzenie we wspomnianej wyżej publikacji UOKIK-u. Opisano w niej modelowy przykład właściwego przeprowadze-nia procesu zawarcia umowy przy użyciu środków ko-munikacji elektronicznej. W przykładzie tym, w celu pobrania pliku z  portalu, konsument musi założyć konto, co wiąże się z koniecznością opłacenia roczne-go abonamentu za 99 zł brutto. Wedle komentowanej publikacji, informacje o cenie i czasie trwania abona-mentu muszą w  takim przypadku być wyświetlone na ekranie monitora konsumenta w osobnym oknie, dużą czcionką, bezpośrednio przed rejestracją. Czy-tając dalej, „kupujący musi zaakceptować powyższą wiadomość, aby przejść do następnego etapu rejestra-cji”. Następnie, po wypełnieniu stosownych danych, finalizacja umowy następuje po naciśnięciu przez konsumenta przycisku „zamówienie z  obowiązkiem zapłaty”. Dopiero po wykonaniu tego kroku, umowę uważa się zawartą3.

W powyższym przykładzie mamy zatem do czynienia z osobnym spełnieniem obowiązku:

zapewnienia przez przedsiębiorcę wyraźnego po-twierdzenia przez konsumenta, że wie, że zamówie-nie wiąże się z koniecznością zapłaty (art. 17 ust. 2), co następuje przez wymaganie zaakceptowania przez konsumenta wiadomości o cenie i czasie trwania abo-namentu, bez którego nie ma możliwości przejścia do następnego etapu, oraz

obowiązku odpowiedniego oznaczenia przycisku, przy użyciu którego zawierana jest umowa (art. 17 ust. 3), poprzez oznaczenie go zwrotem „zamówienie z obowiązkiem zapłaty”.

Wedle komentowanej publikacji, „jeżeli przy zawar-ciu umowy nie zostały zapewnione takie warunki, uważa się ją za niezawartą”.

1 K. Lehmann; UOKiK, Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców, Warszawa 2014, s. 16.

2 Komisja Europejska, DG ds. Sprawiedliwości, czerwiec 2014 r., Wytyczne DG ds. Sprawiedliwości dotyczące dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE…, s. 38.

3 K. Lehmann; UOKiK, op. cit., s. 25.

the Office for Competition and Consumer Protection regarding obtaining “explicit consents” from a con-sumer, consent obtained through the use of such de-fault options may be disputable1.

Regarding the labelling of a button used to place an order, it is reasonable to mention what types of label-ling are considered as conforming with this require-ment, according to the guidance of the European Commission concerning Directive 2011/83/EU. Such labelling includes terms such as “buy now”, “pay now” or “confirm purchase”. On the contrary, phrases such as “register”, “confirm” or “order now”, as well as un-necessarily long phrases that may effectively conceal the message about the obligation to pay, are less likely to meet this requirement2.

Guidance by the Office for Competition and Consumer Protection

It seems that the line of interpretation of the discussed regulation, which is presented above and which is more demanding as regards the trader, is supported by the above mentioned publication of the Office for Competition and Consumer Protection (UOKiK). It defines a model example of properly conducting the process of concluding a contract using a means of electronic communication. In this example, in order to download a file from a portal, the consumer must create an account and pay a subscription fee of PLN 99 gross, for one year. According to the discussed publication, information on the price and duration of the subscription must in such a case be displayed on the consumer’s display in a separate window, in large font, immediately before registration. Reading on, “the buyer must accept the above message to go to the next step of registration”. Then, after filling in the relevant data, the contract will be finalised when the consumer presses a button labelled as “order with ob-ligation to pay.” Only after this step will the contract be considered as duly concluded3.

The above example includes separate fulfilment of the requirement:

for the trader to ensure explicit confirmation by the consumer that he/she knows that the order implies an obligation to pay (Article 17(2)), through requiring the consumer to accept the message concerning the price and the term of subscription, which is manda-tory to pass to the next step, and

to properly identify the button used to conclude the contract (Article 17(3)) with the words “order with obligation to pay”.

According to the above referenced publication, “if such requirements were not met at the time of con-cluding the contract, such contract shall be deemed as not to have been concluded.”

1 K. Lehmann; UOKiK, Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców [Con-sumer Legislation for Traders], Warsaw 2014, p. 16.

2 European Commission, DG Justice, June 2014, DG Justice Guidance Do-cument concerning Directive 2011/83/EU of the European Parliament and of the Council…, p. 32.

3 K. Lehmann; UOKiK, op. cit., p. 25.

12 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 15: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Skutki niedochowania obowiązków informacyjnych

W  związku z  powyższym, właściwe zaprojektowa-nie procesu składania zamówień jest bardzo istotne. Z  niedopełnieniem przez przedsiębiorcę któregoś z  obowiązków informacyjnych w  ramach tego pro-cesu nowa ustawa wiąże daleko posunięte sankcje. Zgodnie bowiem z  art. 17 ust. 4, jeżeli przedsiębior-ca nie spełnia wymogu zapewnienia, aby konsu-ment w  momencie składania zamówienia wyraźnie potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty, jak również wymogu oznaczenia przycisku, przy użyciu którego zamówienie zostaje złożone w łatwo czytelny sposób słowami „zamówie-nie z  obowiązkiem zapłaty” lub innym równoważ-nym i  jednoznacznym sformułowaniem, umowa nie zostaje zawarta.

Brak zawarcia umowy powoduje z  kolei, że w  przy-padku, gdy niefrasobliwy przedsiębiorca spełni świadczenie, będzie ono miało charakter świadczenia niezamówionego przez konsumenta. W  myśl art. 5 ust. 1 nowej ustawy, spełnienie takiego świadczenia następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań. Oznacza to, że w  takim przypadku konsument nie będzie zobowią-zany do jego zwrotu. Aby uniknąć zatem takich nie-komfortowych sytuacji, przedsiębiorcy – nie bagateli-zujcie obowiązków informacyjnych!

Consequences of non-compliance with information requirements

Considering the foregoing, designing the order-ing process properly is a very important matter. The new Act imposes far-reaching sanctions on traders for non-fulfilment of any of the information require-ments within that process. Under Article 17(4), if the trader fails to meet the requirement to ensure that the consumer, when placing his order, explicitly confirms that he/she knows that the order implies an obligation to pay, or the requirement to label the button used for placing the order in an easily legible manner only with the words “order with obligation to pay” or a cor-responding unambiguous formulation, the contract shall not be concluded.

On the other hand, without the contract being con-cluded, if a careless trader delivers the goods or ser-vices anyway, it will be considered as a performance not ordered by the consumer. Pursuant to Article 5(1) of the new Act, such performance takes place at the trader’s risk and does not impose any obligations whatsoever on the consumer. Therefore, in such a case the consumer is not obliged to return the goods. To avoid such situations, traders should be aware and not disregard the information requirements!

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 13

Page 16: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Przedsiębiorcy internetowi relatywnie często ogra-niczają prawo konsumenta do odstąpienia od umo-wy zawartej za pośrednictwem sieci. W  regulami-nach sklepów internetowych często spotykamy się z  postanowieniami, które nakazują zwrot towaru w  oryginalnym opakowaniu bądź zakazują jego zwrotu w przypadku używania. Tego typu regulacje są sprzeczne z  prawem, gdyż ograniczają ustawo-we uprawnienia konsumentów. Przed odstąpieniem może jednak dojść do zmniejszenia wartości nabytej rzeczy w związku z używaniem jej przez konsumen-ta. W tym zakresie powstaje uzasadnione pytanie, czy konsument powinien odpowiadać za tego typu zuży-cie rzeczy?

Stanowisko UOKiK

Pod koniec 2013 roku Prezes UOKiK wydał trzy de-cyzje4, które uznały zapisy, ograniczające prawo kon-sumenta do odstąpienia od umowy, za praktykę na-ruszającą zbiorowe interesy konsumentów. W swoich decyzjach UOKiK uznał, że postanowienia regulami-nów umożliwiające zwrot jedynie produktu nieuży-wanego, kompletnego, w  oryginalnym opakowaniu i  nienaruszonym stanie są sprzeczne z  podstawowy-mi regułami prawa konsumenckiego. Zdaniem Pre-zesa UOKiK, kupując przez Internet, konsument nie ma możliwości obejrzenia i  sprawdzenia produktu, dlatego ma prawo to zrobić po odebraniu przedmiotu. Konsument ma więc prawo rozpakować rzecz, przy-mierzyć ją bądź użyć w inny sposób, który pozwoli na zbadanie jej funkcjonalności. W jednej ze wspomnia-nych powyżej decyzji, Prezes UOKiK potwierdził, iż sprawdzenie funkcjonalności rzeczy, do którego uprawniony jest konsument obejmuje sprawdzenie jakości wyrobu poprzez jego dotyk, przymierzenie, sprawdzenie wytrzymałości na określone czynniki, jak i zweryfikowanie stanu produktu poprzez stwier-dzenie braku mechanicznego uszkodzenia czy usterki.

O jak najbardziej praktycznym wymiarze omawiane-go zagadnienia świadczy wysokość kar nakładanych przez Prezesa UOKiK w przypadku naruszeń w tym 4 Decyzja w sprawie sklepu internetowego Vision Express - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=10612.

Decyzja w sprawie portalu internetowego „złotewyprzedaże.pl” - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=10629.

Decyzja w sprawie sklepu internetowego Leroy Merlin - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=10706.

Online traders relatively frequently restrict the con-sumers’ right to withdraw from a contract concluded online. The terms and conditions of online stores often include provisions requiring the consumer to return the goods in their original packaging, or for-bidding to return goods that have been used. Such regulations are illegal, as they limit the consumers’ statutory rights. Before withdrawal, the value of the purchased item can be diminished as a result of its use by the consumer. In this respect, a reasonable ques-tion arises: whether the consumer should be liable for such diminished value of goods.

Opinion of the Office for Competition and Consumer Protection (UOKiK)

By the end of 2013, the President of UOKiK issued three decisions4 where under any provisions restrict-ing consumers’ right to withdraw from a contract are considered a practice which violates consumers’ col-lective interests. In its decisions, UOKiK concluded that any provisions of terms and conditions which only allow returning an unused and complete product, in its original packaging and unimpaired condition, are contrary to the basic rules of consumer law. Accord-ing to the President of UOKiK, when a consumer buys goods online, he is not given an opportunity to view and verify the product and therefore, he is entitled to do so after receiving the item. Thus, the consumer has the right to unpack the item, try it on or use it oth-erwise so as to verify its functionality. In one of the above mentioned decisions, the President of UOKiK confirmed that verification of functionality of goods which the consumer is entitled to carry out includes verification of the product quality through touching, trying on, checking resistance to certain impacts, or verifying the condition of the product through deter-mination that it has no mechanical damage or fault.

The entirely practical dimension of the issue at hand is supported by the amounts of penalties imposed by the President of UOKiK for non-compliance in this 4 Decision concerning Vision Express online store - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=10612.

Decision concerning „złotewyprzedaże.pl” portal - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=10629.

Decision concerning Leroy Merlin online store - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=10706.

Marta Tuzimek-Wiśniewska

Odszkodowanie za zużycie rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy zawartej w internecie Damages for diminished value of the goods in the case of withdrawal from a contract concluded online

14 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 17: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

zakresie. W jednej z wyżej wymienionych spraw Pre-zes UOKIK zdecydował się nałożyć na przedsiębior-cę karę w wysokości 360 tysięcy złotych, a powyższa kara została utrzymana wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów5.

Zbyt intensywne korzystanie może kosztować

Zdaniem Prezesa UOKiK, nawet użycie rzeczy wy-kraczające poza zakres konieczny do zbadania jej cech i funkcjonalności nie pozbawia konsumenta prawa do odstąpienia, aczkolwiek może wiązać się z  koniecz-nością zapłaty na rzecz sprzedającego stosownego odszkodowania. Taką interpretację potwierdza wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w  sprawie C-489/07 Pia Messner v. Stefan Kruger. W przedmioto-wym wyroku, ETS podniósł, iż co do zasady przyzna-nie konsumentowi prawa do odstąpienia od umowy za-wartej na odległość nie może wiązać się z nałożeniem na konsumenta obowiązku zapłaty odszkodowania, gdyż przeczyłoby to zasadniczemu celowi konstrukcji odstąpienia od umowy zawieranej na odległość polega-jącym na zapewnieniu możliwości sprawdzenia towaru i czasu do zastanowienia się. Tym niemniej Trybunał potwierdził możliwość obciążenia konsumenta obo-wiązkiem zapłaty na rzecz przedsiębiorcy słusznego odszkodowania w  przypadku używania rzeczy w  za-kresie wykraczającym poza wskazany wyżej cel w spo-sób niezgodny z zasadami prawa cywilnego. Wydaje się więc, że odszkodowanie przysługuje przedsiębiorcy nie tylko w przypadku ewidentnego zniszczenia rzeczy, ale także w sytuacji, gdy konsument celowo nabywa towar, aby wykorzystać go jednorazowo bez zamiaru używa-nia go przez dłuższy okres, ale za to z wyraźnym za-miarem zwrotu towaru po jego wykorzystaniu. Takie zachowanie konsumenta nie zasługuje na szczególną ochronę prawną. W  praktyce jednak udowodnienie konsumentowi złej wiary przy zakupie towaru jest bar-dzo trudne, tym bardziej, że podstawową zasadą prawa cywilnego jest domniemanie dobrej wiary. 5 Wyrok SOKiK w sprawie sklepu internetowego Vision Express - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=11324.

respect. In one of the cases referred to above, the Pres-ident of UOKiK decided to impose a penalty on the trader to the amount of 360 thousand PLN and said the penalty was sustained in a judgment of the Com-petition and Consumer Protection Court5.

Excessive handling may be expensive

According to the President of UOKiK, even handling the goods other than what is considered necessary to establish the nature, character and functionality of the goods does not deprive the consumer of his right of withdrawal, albeit it may imply the obligation to pay adequate damages to the seller. This interpretation is supported by the judgment of the European Court of Justice on case C-489/07 Pia Messner v. Stefan Kruger. In the aforesaid judgment, ETS claims that in princi-ple, giving the consumer the right to withdraw from a distance contract cannot imply imposing an obliga-tion on the consumer to pay compensation because this would be contrary to the general purpose of the distance contract withdrawal construction, which is to give the consumer the opportunity to examine the goods along with time for reflection. Nevertheless, the Court confirmed that the consumer may be obliged to pay reasonable compensation to the trader if the con-sumer has made use of the goods beyond the above specified purpose and in a manner incompatible with the principles of civil law. Therefore, it seems that the trader is entitled to compensation not only if the goods are evidently damaged but also in such circumstances when the consumer intentionally buys the goods to use them once, without the intention to use them for an extended period, albeit with a clear intention of re-turning the goods after using them. Such behaviour of the consumer does not merit special legal protec-tion. In practice, however, it is very difficult to prove that the consumer acted in bad faith while buying the goods, which is even more true considering that pre-sumption of good faith is a core principle of civil law. 5 Judgment of the Competition and Consumer Protection Court on the

case of the Vision Express online store - http://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=11324.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 15

Page 18: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Jakie zmiany w nowej ustawie?

Omawiane zagadnienie zostało jednoznacznie ure-gulowane w  nowej ustawie o  prawach konsumenta, w  którym wyraźnie wskazano, jakie uprawnienia przysługują przedsiębiorcy w przypadku odstąpienia konsumenta od umowy zawartej na odległość. Zgod-nie z art. 34 ust. 4 ustawy, konsument ponosi odpowie-dzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wy-nikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjo-nowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinfor-mował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy. Wprowadzona zmiana statuuje wprost uprawnienie przedsiębiorcy do dochodzenia stosownego odszko-dowania. Sprecyzowany został zakres odpowiedzial-ności konsumenta, który obejmować będzie nie tylko uszkodzenie rzeczy, ale generalnie zmniejszenie jej wartości.

Wraz z  wejściem w  życie nowych przepisów stało się jasne, że konsument nie tyle ma prawo używać rzecz zgodnie z  jej przeznaczeniem, a  jedynie może sprawdzić charakter, cechy i  funkcjonowanie rzeczy. Bardzo praktycznych wskazówek odnośnie zakre-su dopuszczalnego korzystania z  rzeczy dostarcza dyrektywa 2011/83/UE w  sprawie praw konsumen-tów. W  myśl motywu 47 przedmiotowej dyrektywy

„konsument powinien obchodzić się z towarami i sprawdzać je tylko w taki sam sposób, w jaki mógłby to zrobić w sklepie. Na przykład: konsument powinien jedynie przymierzać odzież, lecz nie powinien móc jej nosić”.

Jednakże, aby żądanie odszkodowania było skuteczne, przedsiębiorcy muszą pamiętać, żeby uprzednio poin-formować konsumenta o trybie, terminie oraz sposo-bie wykonania prawa odstąpienia.

W poprzednim stanie prawnym zakres dozwolonego korzystania z  kupionej w  internecie rzeczy w  przy-padku odstąpienia przez konsumenta od umowy bu-dził w  praktyce dość poważne wątpliwości. Dobrze więc, że ustawodawca postanowił jednoznacznie rozstrzygnąć tę kwestię, tym bardziej że nowa ustawa zasadniczo odpowiada w  tym zakresie dotychczaso-wemu stanowisku UOKiK oraz orzecznictwu TSUE. Art. 34 ust. 4 ustawy stanowi przy tym wyraz rozsąd-nego kompromisu pomiędzy z jednej strony potrzebą szczególnej ochrony interesów konsumentów oraz koniecznością zabezpieczenia przedsiębiorców przez nadużywaniem ochrony konsumenckiej z  drugiej strony.

What changes are there in the new Act?

The issue discussed above is clearly regulated in the new Consumer Rights Act, which explicitly enumer-ates the rights of a trader in the event of a consumer’s withdrawal from a distance contract. According to Article 34(4) of the Act, the consumer shall be liable for any diminished value of the goods resulting from the handling of the goods other than what is neces-sary to establish the nature, characteristics and func-tionality of the goods, unless the trader has failed to provide notice of the right of withdrawal. The change thus expressly establishes the trader’s right to pursue due compensation. It details the range of the consum-er’s liability, which will not only include damage to goods, but generally diminishing their value.

With the new legislation coming into force, it be-came clear that the consumer is not entitled to use the goods according to their designed use but only to verify the nature, characteristics and functionality of such goods. Highly practical instructions concerning the range of acceptable use of goods are provided by Directive 2011/83/EU on consumer rights. Under re-cital 47 of the said Directive,

“the consumer should only handle and inspect the goods in the same manner as he would be allowed to do in a shop. For example, the consumer should only try on a garment and should not be allowed to wear it.”

However, in order for a compensation demand to be effective, traders must remember to inform the con-sumer in advance of the procedure, period and man-ner of exercising their right of withdrawal.

In the previous legal situation, the extent of accept-able use of goods purchased online in the case of the consumer’s withdrawal from contract would raise a quite significant uncertainty in practice. Thus, it is good that the legislator decided to resolve this issue clearly, which is even more positive considering that the new Act generally corresponds in this respect with the prior standing on the matter of the Office for Competition and Consumer Protection, as well as the case law of the Court of Justice of the European Union. In addition, Article 34(4) is a reasonable com-promise between, on one hand, the need to provide special protection of consumer interests, and on the other the necessity to protect traders from abuse of such consumer protection.

16 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 19: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Jednym z  powszechnie stosowanych przez przedsię-biorców sposobów zawierania umów z  konsumenta-mi jest kontakt telefoniczny. Taki tryb, choć wiążący się dla konsumenta z  pewną dozą niepewności, bez wątpienia pozwala na zawieranie umów, szybko, wy-godnie i przy jednoczesnej minimalizacji kosztów.

Nie ma wątpliwości, że ustna umowa zawarta przez te-lefon jest ważna i skuteczna, zakładając, że ustawa dla danego rodzaju umowy nie przewiduje formy pisemnej pod rygorem nieważności (art. 73 Kodeksu cywilnego). Przed wejściem w życie nowej ustawy, umowy zawiera-ne telefonicznie nie miały szczególnej regulacji prawnej. Pewne obowiązki po stronie przedsiębiorcy wyznaczały w tym zakresie przepisy art. 6 poprzednio obowiązują-cej ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szko-dę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. 2000 nr 22 poz. 271 ze zm.), w  tym ust. 3, wedle któ-rego posłużenie się telefonem, wizjofonem, telefaksem, pocztą elektroniczną, automatycznym urządzeniem wywołującym lub innym środkiem komunikacji elek-tronicznej w celu złożenia propozycji zawarcia umowy mogło nastąpić wyłącznie za uprzednią zgodą konsu-menta. Najpóźniej w momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia, przedsiębiorca był również zobowiązany do potwierdzenia konsumentowi na piśmie podstawo-wych informacji o przedsiębiorcy i przedmiocie umowy (art. 9 ust. 3 poprzedniej ustawy).

Ustawa o prawach konsumenta wprowadza nowe obo-wiązki po stronie przedsiębiorcy zawierającego umo-wy z konsumentami telefonicznie. Wedle art. 20 ust. 2, jeżeli przedsiębiorca proponuje konsumentowi zawar-cie umowy przez telefon, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku. Czytając dalej, oświad-czenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwa-łym nośniku po otrzymaniu potwierdzenia od przed-siębiorcy. Skuteczność tak zawartej umowy zasadniczo warunkuje zatem potwierdzenie na trwałym nośniku treści proponowanej umowy, a  następnie utrwalenie oświadczenia konsumenta o zawarciu umowy.

Potwierdzenie, oświadczenie, utrwalenie

Kilka interesujących wniosków płynie z głębszej ana-lizy powołanego przepisu, które z  pewnością winny być wzięte pod rozwagę przez przedsiębiorców pozy-skujących klientów poprzez kontakt telefoniczny.

W  pierwszej kolejności należy zauważyć, że wspo-mniany przepis nie wyznacza sposobu, w jaki oświad-czenie konsumenta o  zawarciu umowy musi być zło-żone, na co słusznie zwracają uwagę w komentarzu do nowej ustawy B. Kaczmarek-Templin i D. Szostek. We-dług autorów komentarza oświadczenie musi co praw-da zostać utrwalone na trwałym nośniku, ale przepis ten milczy w kwestii sposobu jego złożenia, co ozna-cza, że należałoby dopuścić możliwość złożenia przez

Marcin Przybysz

Koniec umów zawieranych przez telefon? End of contracts concluded by telephone?

Telephone contact is one of the popular ways of concluding contracts between traders and consum-ers. This procedure, despite that it involves a certain amount of uncertainty for the consumer, certainly al-lows for the conclusion of contracts in a fast and con-venient manner, minimising costs at the same time.

There is no doubt as to the fact that an oral contract concluded over the telephone is valid and effective, unless the law stipulates that the given type of con-tract must be made in writing, under pain of nullity (Article 73 of the Civil Code). Before the new Act came into force, contracts concluded by telephone did not have any specific legal regulation. Certain obliga-tions of the trader were defined in this respect by the provisions of Article 6 of the previously applicable Act of 2 March 2000 on Protection of Certain Consumer Rights and Liability for Damage Caused by a Hazard-ous Product (Journal of Laws of 2000, No. 22, item 271, as amended), including paragraph (3) stating that use of a telephone, videophone, fax, e-mail, automat-ic calling machine or any other means of electronic communication to make a contract proposal was only allowed with the consumer’s prior written consent. The trader was further required to confirm in writ-ing for the consumer the basic information about the trader and the object of contract no later than at the time of commencement of performance (Article 9(3) of the previous Act).

The Consumer Rights Act introduces new require-ments for a trader who concludes contracts with con-sumers by telephone. Under Article 20(2), if a trader offers the consumer a contract be concluded by tel-ephone, such trader is obliged to confirm the offer to the consumer on paper or another durable medium. Furthermore, the consumer’s statement of conclud-ing the contract shall be effective if it is recorded on paper or another durable medium after receiving confirmation from the trader. Therefore, the validity of a contract concluded in this method depends on confirmation of the contents of the proposed contract on a durable medium, followed by recording the con-sumer’s statement of concluding the contract.

Confirmation, statement, recording

In-depth analysis of the above mentioned provision leads to some interesting conclusions that should cer-tainly be taken into consideration by traders who ac-quire customers by telephone contact.

Firstly, it should be pointed out that the aforesaid provision does not establish the manner in which the consumer’s statement of concluding the contract must be given, which is reasonably stated by B. Kacz-marek-Templin and D. Szostek in the commentary to the new Act. According to the authors of the aforesaid commentary, such statement must be recorded on a durable medium, but the regulation does not specify the manner of submission, meaning that it should

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 17

Page 20: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

konsumenta takiego oświadczenia również ustnie, podczas rozmowy telefonicznej, które to oświadczenie następnie powinno zostać odpowiednio utrwalone.Kolejne istotne spostrzeżenie dotyczy braku wska-zania przez ustawodawcę podmiotu odpowiedzial-nego za utrwalenie oświadczenia złożonego przez konsumenta. Z  przepisu nie wynika bowiem, czy dla skuteczności tak zawartej umowy konieczne jest utrwalenie dokonane przez konsumenta, czy może dopuszczalne jest utrwalenie oświadczenia konsu-menta także przez przedsiębiorcę. Wydaje się zatem, że w  oparciu o  wykładnię literalną przepisu należa-łoby opowiedzieć się za dopuszczalnością również ostatniego ze wskazanych przypadków6.I wreszcie, art. 20 ust. 2 nowej ustawy nie wskazuje kon-kretnego momentu procesu zawierania umowy z kon-sumentem przez telefon, w  którym powinno nastąpić potwierdzenie przez przedsiębiorcę treści proponowa-nej umowy utrwalonej na papierze lub innym trwałym nośniku. Ma to istotne konsekwencje dla całej procedu-ry, gdyż oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne wyłącznie jeżeli zostało utrwalone na pa-pierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu ta-kiego potwierdzenia od przedsiębiorcy. Istotne jest więc 6 B. Kaczmarek-Templin i  D. Szostek [w:] B. Kaczmarek-Templin (red.),

P. Stec (red.), D. Szostek (red.), Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywilny (wyciąg). Komentarz; komentarz do art. 20, Legalis/el. 2014.

be considered acceptable for the consumer to make such a statement orally as well, during a telephone call, which statement should then be recorded adequately.

Another important remark is the fact that there is no indication by the legislator of the party re-sponsible for recording the statement given by the consumer. The provision does not specify whether recording by the consumer is necessary for the contract concluded in this form to take effect, or perhaps it should be allowed for the trader to re-cord the consumer’s statement as well. Thus, on the basis of literal interpretation of this provision, it seems that we should support acceptability of the latter case6.Finally, Article 20(2) of the new Act does not specify the exact point in the process of concluding a con-tract with the consumer by telephone, at which the trader should confirm the proposed wording of the contract recorded on paper or another durable me-dium. This has far-reaching consequences for the en-tire procedure because the consumer’s statement of concluding the contract is effective only if recorded on paper or another durable medium after receiv-ing such confirmation from the trader. It is therefore 6 B. Kaczmarek-Templin i D. Szostek [in:] B. Kaczmarek-Templin (ed.), P.

Stec (ed.), D. Szostek (ed.), Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywil-ny (wyciąg). Komentarz [Consumer Rights Act. Civil Code (extract). Com-mentary]; commentary to Article 20, Legalis/el. 2014.

THE PROCEDURE OF CONCLUDING A CONTRACT BY TELEPHONE UNDER THE NEW CONSUMER RIGHTS ACT

Analysis of Article 20 of the new Act has a significant impact on determining the procedure for concluding consumer contracts by telephone.According to certain views, this procedure should be as follows:1. the trader offers the consumer the opportunity to

conclude a contract by telephone;2. at the end of the call, the trader confirms the

wording of the proposed contract to the consum-er, recorded on paper or another durable medium (e.g. in an e-mail message);

3. after receiving such confirmation, the consumer will send a statement to conclude the contract to the trader, recorded on paper or another durable media (which shall be the point at which the con-tract is concluded).

While with due consideration of the above points, it can be claimed that it is possible to conclude a con-tract by telephone in the following stages: 1. the trader offers concluding a contract by telephone

to the consumer;2. at the end of the call, the trader confirms the

wording of the proposed contract to the consum-er, recorded on paper or another durable medium (e.g. in an e-mail message);

3. the trader calls the consumer by telephone again, offering the consumer to conclude the same con-tract by telephone, and during the call the con-sumer would give an oral statement of concluding the contract (the point of concluding the contract);

4. the trader records the consumer’s statement of con-cluding the contract on paper or another durable medium (a prerequisite for the contract to be ef-fectively concluded).

PROCEDURA ZAWARCIA UMOWY PRZEZ TELEFON WEDŁUG NOWEJ USTAWY O PRAWACH KONSUMENTA

Analiza art. 20 nowej ustawy w sposób istotny prze-kłada się na ustalenie kształtu procedury zawierania umów z konsumentami przez telefon.Według niektórych poglądów procedura ta powinna wyglądać następująco:1. przedsiębiorca proponuje konsumentowi zawarcie

umowy przez telefon;2. po zakończonej rozmowie przedsiębiorca potwier-

dza konsumentowi treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośni-ku (np. poprzez wiadomość e-mail);

3. po otrzymaniu takiego potwierdzenia konsument przesyła przedsiębiorcy oświadczenie o  zawarciu umowy utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku (i to jest chwila zawarcia umowy).

Tymczasem, przy uwzględnieniu powyższych spo-strzeżeń można bronić poglądu, że możliwe jest za-warcie umowy przez telefon w następujących etapach: 1. przedsiębiorca proponuje konsumentowi zawarcie

umowy przez telefon;2. po zakończonej rozmowie przedsiębiorca potwier-

dza konsumentowi treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośni-ku (np. poprzez wiadomość e-mail);

3. przedsiębiorca ponownie nawiązuje kontakt tele-foniczny z konsumentem, proponując konsumen-towi zawarcie tej samej umowy przez telefon, pod-czas której to rozmowy konsument składa ustne oświadczenie o zawarciu umowy (chwila zawarcia umowy);

4. przedsiębiorca utrwala na papierze lub innym trwałym nośniku oświadczenie konsumenta o za-warciu umowy (warunek skutecznego zawarcia umowy).

18 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 21: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ustalenie, kiedy takie potwierdzenie zostało otrzymane i czy nastąpiło to we właściwym czasie.

Zawarcie umowy jednak przez telefon

W drugiej z wyżej opisanych procedur, przedsiębiorca ponownie kontaktuje się telefonicznie z  konsumen-tem, aby ustne oświadczenie konsumenta o  zawarciu umowy zostało złożone podczas tejże rozmowy telefo-nicznej odbywającej się – co ważne – po otrzymaniu przez niego potwierdzenia treści umowy na papierze lub innym trwałym nośniku (wysłane przez przedsię-biorcę po pierwszej rozmowie telefonicznej). Zachowa-nie takiej kolejności jest konieczne, gdyż oświadczenie konsumenta złożone zanim zostanie mu doręczone potwierdzenie treści proponowanej umowy mogłoby budzić wątpliwości co do jego skuteczności. Przedsię-biorca następnie utrwala na papierze lub innym trwa-łym nośniku oświadczenie konsumenta o  zawarciu umowy, co jeśli przyjąć wyżej przytoczoną literalną wykładnię przepisu, należałoby uznać za dopuszczalne.

Taki model jest bez wątpienia atrakcyjniejszy dla przedsiębiorcy, gdyż nie wymaga dla zawarcia umo-wy przez telefon żadnego pozytywnego działania konsumenta, innego niż złożenie ustnego oświadcze-nia woli o zawarciu umowy podczas drugiej lub kolej-nej rozmowy telefonicznej z przedsiębiorcą. Co więcej, taka interpretacja zbliża tryb zawierania umów przez telefon określony w  nowej ustawie do typowej pro-cedury zawierania umów przez telefon funkcjonują-cej na gruncie poprzedniej ustawy, gdzie możliwość związania się przez konsumenta umową w  wyniku ustnego oświadczenia złożonego podczas rozmowy telefonicznej nie budziła wątpliwości. Jeśli natomiast przyjąć, że komentowany przepis nale-ży czytać jako dopuszczający jedynie pierwszą z opi-sanych procedur, wymagającą wymiany pomiędzy stronami potwierdzenia treści umowy i oświadczenia konsumenta utrwalonych na papierze lub na innych trwałych nośnikach, to wówczas telefon zostanie w  praktyce zredukowany jedynie do środka pozy-skiwania kontaktów z potencjalnymi kontrahentami oraz przedstawiania oferty, bez możliwości samego zawarcia umowy.

Nie ma problemu z dyrektywą

Należy w  tym miejscu wskazać, że stosowania dru-giej z  przedstawionych wyżej interpretacji nie wy-klucza również treść art. 8 ust. 6 Dyrektywy 2011/83/UE. Według tego przepisu, w przypadku gdy umowa na odległość ma być zawarta przez telefon, państwa członkowskie mogą postanowić, że przedsiębiorca musi potwierdzić ofertę złożoną konsumentowi, któ-ry staje się związany dopiero po podpisaniu oferty lub przesłaniu swojej pisemnej zgody. Państwa członkow-skie mogą również postanowić, że takie potwierdze-nia muszą być przekazywane na trwałym nośniku. Wynika z  tego, że dyrektywa nie nakłada na polskie-go ustawodawcę obowiązku wprowadzenia warunku związania się konsumenta umową dopiero po pod-pisaniu oferty lub przesłaniu pisemnej zgody. Użyte w przywołanym przepisie dyrektywy zwroty „państwa członkowskie mogą postanowić” wskazują, że jest to roz-wiązanie opcjonalne, z którego, jak się wydaje w świetle literalnej wykładni przepisu art. 20 ust. 2 nowej ustawy, polski ustawodawca nie skorzystał. W rezultacie nie ma sprzeczności pomiędzy proponowaną interpretacją art. 20 ust. 2 nowej ustawy z przepisami dyrektywy.

important to determine when such confirmation was received and whether it was done in due time.

Contract is still concluded by telephone

In the latter procedure, the trader will contact the consumer by telephone again so that the consumer’s oral statement of concluding the contract is made during such call, which – importantly – will fol-low receipt by the consumer of confirmation of the wording of the contract on paper or another durable medium (sent by the trader after the first telephone call). This sequence must be followed because the consumer’s statement given before receiving confir-mation of the wording of the proposed contract could raise doubt as to the effectiveness of such statement. Then, the trader records the consumer’s statement of concluding the contract, on paper or another durable medium which, if the above referenced literal inter-pretation of the regulation is adopted, should be con-sidered acceptable.This model is certainly more appealing to the trader because it does not require any positive action of the consumer for concluding a contract by telephone oth-er than giving an oral statement of intent concerning conclusion of the contract during the second or next consecutive telephone conversation with the trader. Moreover, this interpretation makes the procedure of concluding contracts by telephone as prescribed by the new Act similar to the typical procedure of concluding contracts by telephone which used to prevail under the previous Act, where there was no doubt as to the pos-sibility of the consumer becoming bound by a contract as a consequence of an oral statement given during a telephone call. On the other hand, if we assume that the discussed provision should be read to allow only the former of the two presented procedures, requiring exchange of confirmation of the wording of contract and consum-er’s statement as between the parties recorded on pa-per or on any other durable media, then the telephone will be practically reduced to a mere means of estab-lishing contact with potential customers and present-ing the offer, without actually concluding the contract.

No problem with the Directive

It should be pointed out here that applicability of the latter of the two above presented interpretations is not ruled out by Article 8(6) of Directive 2011/83/EU, either. According to that regulation, where a dis-tance contract is to be concluded by phone, Member States may provide that the trader has to confirm the offer to the consumer who is bound only once he has signed the offer or has sent his written consent. Mem-ber States may also provide that such confirmation must be made on a durable medium. Therefore, the directive does not require the Polish legislator to introduce the requirement for the con-sumer to be bound by a contract only after signing an offer or sending written consent. The expression

“Member States may provide”, which are used in the above quoted provision of the Directive, indicate that this is an optional choice which, as it seems in view of the literal interpretation of Article 20(2) of the new Act, was not selected by the Polish legislator. Conse-quently, there is no inconsistency between the pro-posed interpretation of Article 20(2) of the new Act with the Directive.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 19

Page 22: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Jakie będzie stanowisko UOKiK?

Z  punktu widzenia przedsiębiorcy bez wątpienia istotne jest jednak stanowisko właściwych organów państwowych. Jak wynika z  ostatnich publikacji UOKiK dotyczących nowej ustawy, interpretacja ko-mentowanego przepisu zdaje się niestety przybierać niekorzystny dla przedsiębiorców kierunek.

W  opublikowanym w  październiku 2014 r. poradni-ku dla przedsiębiorców czytamy, że konsument „po zapoznaniu się z  propozycją, może potwierdzić wolę zawarcia umowy na powyższych warunkach, czyli zło-żyć stosowne oświadczenie na papierze lub na innym trwałym nośniku. Dopiero po złożeniu takiego oświad-czenia w  powyższej formie można uznać, że doszło do zawarcia umowy. Jeżeli konsument nie potwierdzi woli zawarcia umowy lub zrobi to w  inny sposób niż na trwałym nośniku, uznaje się, że umowa nie zosta-ła skutecznie zawarta”. W dalszej części przytoczono przykład prawidłowo przeprowadzonej procedury za-warcia umowy przez telefon, który odpowiada pierw-szej procedurze, wyżej opisanej w niniejszym artyku-le. Wedle zdania podsumowującego „z  powyższego wynika, że umowa nie może zostać zawarta tylko na podstawie kontaktu telefonicznego. Niezbędna będzie wymiana oświadczeń woli za pomocą informacji za-mieszczonych na trwałych nośnikach”7.

Według UOKiK-u  konsument może zatem złożyć oświadczenie wyłącznie na piśmie lub innym trwałym nośniku, natomiast oświadczenie złożone ustnie podczas rozmowy telefonicznej uznać należałoby za bezskutecz-ne. Wyklucza to również możliwość późniejszego utrwa-lenia oświadczenia konsumenta przez przedsiębiorcę.

Czas pokaże, co ustawodawca miał na myśli

Można argumentować, że prezentowane przez UOKiK stanowisko jest zgodne z wykładnią funkcjonalną ko-mentowanego przepisu. U jego podstaw legła zapewne potrzeba zapewnienia większej pewności po stronie konsumenta. Zwiększenie liczby czynności koniecz-nych do wykonania przez konsumenta jako warunku skuteczności umowy, w  tym zwłaszcza utrwalonych na trwałym nośniku, ma, jak się wydaje, służyć temu właśnie celowi. Biorąc jednak pod uwagę treść polskiej regulacji jak również generalnie przyjęty w doktrynie i praktyce prymat wykładni literalnej nad funkcjonal-ną, taka interpretacja może budzić pewne wątpliwo-ści. Stosowanie tej interpretacji wyklucza w  zasadzie zawieranie umów przez telefon, co w  sposób bardzo bezpośredni przełoży się na obroty dotkniętych tą re-gulacją przedsiębiorców. W przypadku ustawy, której celem jest w  pierwszym rzędzie ochrona interesów konsumentów, nie jest to, co prawda, najbardziej prze-konywujący argument. Tym niemniej, nawet słuszny postulat ochrony konsumentów nie powinien legity-mować interpretacji doszukujących się w  przepisach treści, których ustawodawca w  nich nie zawarł. Jeśli rzeczywiście orzecznictwo UOKiK-u  miałoby pójść w tym kierunku, to pozostaje mieć nadzieję, że docze-ka się ono odpowiedniej korekty ze strony Sądu Ochro-ny Konkurencji i Konsumentów.7 K. Lehmann; UOKiK, op. cit., s. 24.

What will be the future standing of the Office for Competition and Consumer Protection (UOKiK) on the matter?

From the trader’s viewpoint, the opinion of the com-petent State authorities is certainly important. Ac-cording to recent publications of UOKiK concerning the new Act, interpretation of the discussed provision seems to turn out disadvantageous for traders.

A set of guidelines for traders, published in Octo-ber 2014, states that the consumer “after becoming acquainted with the offer, may confirm his intention to conclude the contract on the above terms, i.e. give a relevant statement on paper or on another durable medium. Only when such statement is made in the form prescribed above can the contract be deemed to have been concluded. Unless the consumer confirms his intention to conclude the contract, or if the consum-er does so otherwise than on a durable medium, the contract shall be deemed as not to have been validly concluded”. Further provisions refer to an example of a correctly completed procedure of concluding a contract by telephone, corresponding to the former of the two procedures specified above in this article. According to the summary, “the above implies that a contract cannot be concluded on the basis of telephone communication only. It will be necessary to exchange statements of intent, using the information recorded on a durable media”7.

According to UOKiK, the consumer may therefore only make a statement in writing or on another du-rable medium, while a statement given orally, during a telephone call, should be considered null and void. Therefore, the possibility of the consumer’s statement being recorded later by the trader is excluded as well.

Time will tell what the legislator’s intention was

One may argue that the position presented by UOKiK is consistent with the functional interpretation of the discussed provision. It was most probably based on the need to provide more assurance for the consumer. It seems that the increased number of steps necessary to be taken by the consumer as a pre-requisite for the validity of the contract, particularly recorded on a du-rable medium, is aimed at serving that purpose. How-ever, taking into account the wording of the Polish regulation as well as the primacy of the literal inter-pretation over the functional interpretation which is generally acknowledged in the doctrine and practice, this interpretation may raise certain doubts. Applica-tion of this interpretation generally rules out conclud-ing contracts by telephone, which will have an imme-diate effect on sales transacted by traders affected by this regulation. In the case of the Act which is primar-ily dedicated to protect the consumers’ interests, this is not indeed the most convincing argument. Never-theless, even a justified claim of consumer protection should not legitimise interpretations which seek such contents in the regulations which were not in fact in-cluded in the legislation. If the rulings of UOKiK were in fact to take that direction, one should only hope that it will be corrected accordingly by the Competi-tion and Consumer Protection Court.

7 K. Lehmann; UOKiK, op. cit., p. 24.

20 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 23: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Ustalenie odpowiedniego modelu płatności jest klu-czową kwestią dla każdego przedsiębiorcy z  sektora e-commerce. Wybrany mechanizm płatności powi-nien z jednej strony być wygodny i praktyczny dla od-biorców oferowanych produktów lub usług, z drugiej jednakże strony powinien też zabezpieczać przedsię-biorcę przed ryzykiem niewykonania umowy przez klienta. Dotyczy to w szczególności świadczeń, które nie mają materialnego substratu, tj. przede wszystkim usług świadczonych za pośrednictwem internetu (np. typowych dla wszelkich serwisów społecznościowych usług przechowywania treści lub usług streamingu treści muzycznych) jak również udostępniania różne-go rodzaju treści w formie elektronicznej (np. sprzedaż gier komputerowych, filmów lub muzyki za pośredni-ctwem sieci). Jest rzeczą oczywistą, że w tego rodzaju transakcjach uprzednim warunkiem udostępnienia nabywanego produktu lub usługi jest zapłata ceny lub wynagrodzenia. Ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o  prawach konsumenta wprowadza w  tym zakresie ważną z perspektywy przedsiębiorców zmianę.

Jeśli na odległość, to bez przedpłaty

Nie ma wątpliwości, że sprzedaż w sieci w modelu B2C stanowi przykład umowy zawieranej na odległość. Do takich transakcji zastosowanie znajdowały przepisy ustawy z dnia 2 marca 2000 roku o ochronie niektó-rych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzona przez produkt niebezpieczny, któ-ra utraciła moc wraz z  wejściem w  życie nowej usta-wy o prawach konsumenta. Stosownie do art. 11 ust. 1 uchylonej ustawy umowa nie mogła nakładać na kon-sumenta obowiązku zapłaty ceny lub wynagrodzenia przed otrzymaniem świadczenia. Co to oznaczało w  praktyce? Przedsiębiorca, który sprzedawał usługi lub produkty za pośrednictwem internetu, powinien był, o ile kierował swoją ofertę do konsumentów, udo-stępnić im również i  taką opcję realizację transakcji, w  ramach której najpierw wykonywane było świad-czenie przedsiębiorcy, a  dopiero później konsument dokonywał związanej z tym zapłaty. Z treści omawia-nego przepisu wynikało, że wystarczająca była rów-nież równoczesność spełnienia wzajemnych świad-czeń (wydanie towaru w zmian za przekazanie, w tym samym czasie, odpowiedniej kwoty). Z tego względu za zgodną z  prawem uznawać należało powszechną wśród przedsiębiorców prowadzących sklepy interne-towe praktykę polegającą na umożliwianiu użytkow-nikom, obok typowych dla takiej działalności sposo-bów uiszczenia ceny (np. płatność przelewem, kartą płatniczą), dokonywania zapłaty przy odbiorze kupo-wanego towaru (tzw. przesyłka za pobraniem). Oczy-wiście w praktyce sekwencja wydarzeń w ramach tego

Przemysław Walasek

Rozliczenia z konsumentem w sieci – koniec zakazu przedpłaty

Online payments from consumers – end of the ban on pre-payments

Establishing an adequate payment model is a key is-sue for each trader operating in the e-commerce sec-tor. The selected payment mechanism should on the one hand be convenient and practical for recipients of the products or services offered and on the other hand it should protect the trader from the risk of customer’s default. The above shall apply in particular to services which have no material substrate, i.e. mainly to ser-vices provided via the Internet (e.g. content storage services typical of any kind of community websites, or music streaming services) as well as provision of various types of contents in electronic form (e.g. sales of computer games, films or music online). It is obvi-ous that in transactions of this kind, payment of the price is a pre-requisite for provision of the purchased product or service. The Consumer Rights Act of 30 May 2014 introduces an important change in this re-spect, from the traders’ viewpoint.

If it is a distance contract, then no pre-payment is required

There is no doubt as to the fact that online sales trans-acted on the basis of the B2C model are an example of a distance contract. Such transactions used to be governed by the provisions of the Act of 2 March 2000 on Protection of Certain Consumer Rights and Liability for Damage Caused by a Hazardous Prod-uct which expired when the new Consumer Rights Act came into force. Pursuant to Article 11(1) of the repealed Act, a contract was not allowed to force a consumer to pay a price before receiving the actual service. What did it mean in practice? A trader who was selling products or services via the Internet, if his offer targeted consumers, should have provided them with a transaction option in which the trader’s service was performed first and only later would the consumer make the relevant payment. The wording of the discussed provision indicated that simultaneous-ness of execution of the parties’ mutual undertakings was satisfactory as well (issuing goods in exchange for transfer of a relevant amount at the same time). Therefore, common practice among traders operating online stores where users were enabled – apart from methods of payment of the price which are typical of such businesses (such as bank transfer, card pay-ment) – to make their payment at the time of receiv-ing the purchased goods (so-called cash on payment shipment) had to be considered legal. Obviously, in practice the sequence of events for the latter method of payment may vary (typically, the courier will first demand payment and only then will he hand over the

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 21

Page 24: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

goods), nevertheless such doubts were rather mar-ginal and were generally unable to dispute the general assessment, according to which payment was effected at least simultaneously with issuing the goods. Con-sequently, giving users freedom to choose between payment at the time of acceptance of the goods and various forms of pre-payment used to be considered consistent with the above discussed prohibition.

Unreasonable prohibition

However despite that, cash on delivery shipping is quite a reasonable solution for online sales of various types of products, compliance with the pre-payment prohi-bition was particularly difficult for all online traders whose performance did not have any material substrate, which includes not only online ser-vice provision, but also the distribution of elec-tronic contents. In practice, it was not possi-ble to comply with the discussed pre-payment prohibition without the trader previously executing the contract (performing the service or delivering electronic contents), and such an arrangement was unsatisfactory due to the lack of any security of per-formance by the consumer. In other words, compli-ance with this prohibition would question the reason behind selling services or intangible goods online, as there was too much potential for abuse on behalf of buyers.

End of dilemma?Fortunately for traders, the problematic prohibition has been eliminated from the legal framework. The new Act does not comprise of any provision which could correspond to Article 11(1) of the invalid Act on Protection of Certain Consumer Rights and Liability for Damage Caused by a Hazardous Product. Conse-quently, the problem seems to have been resolved with the new Consumer Rights Act coming into force.

Nevertheless, a very interesting opinion expressed by Olgierd Rudak8 should be pointed out in which the change of the legal framework need not neces-sarily be tantamount to complete freedom for trad-ers to oblige consumers to fulfil the obligation to pay the price prior to the trader’s performance. With the implementation of Directive 2011/83/EU, the Polish legislator decided to re-transpose Directive 1999/44/EC on consumer sales where under the Act of 27 July 2002 on Special Conditions of Consumer Sales was repealed, and the amended provisions of the Civil Code will once again apply to contracts of sale con-cluded with consumers. In this context, notice should be taken of the wording of Article 544 § 2 of the Civil Code according to which the buyer is obliged to pay for the goods only upon arrival of the goods to their destination, after the buyer has been able to examine the goods. However, pursuant to § 1 of the discussed provision, this rule should apply to circumstances where an item sold is to be sent by the seller to a loca-

8 Cash on receipt in the new consumer legislation, http://czasopismo.lege-artis.org/2014/12/platnosc-za-pobraniem-ustawa-konsumencka.html.

ostatniego sposobu zapłaty może kształtować się róż-nie (najczęściej bowiem kurier najpierw zażąda zapła-ty, a dopiero później dojdzie do wydania towaru), tym niemniej tego typu wątpliwości miały raczej margi-nalne znaczenie i zasadniczo nie były w stanie podwa-żyć ogólnej oceny, zgodnie z którą do zapłaty docho-dziło przynajmniej równocześnie z wydaniem towaru. W  rezultacie zapewnienie użytkownikowi swobody wyboru pomiędzy płatnością ceny przy odbiorze to-waru a  różnymi formami przedpłaty uznawane było za praktykę zgodną z omawianym zakazem.

Nieracjonalny zakaz

O  ile jednakże przesyłka za pobraniem stano-wi całkiem rozsądne rozwiązanie w  przypad-ku sprzedaży w  internecie różnego rodzaju produktów, o  tyle przestrzeganie zakazu przedpłaty było szczególnie problematyczne dla wszystkich przedsiębiorców internetowych, których świadczenie nie ma materialnego substratu, co dotyczy nie tylko świadczenia usług on-line lecz również dystrybucji treści elektronicznych. W praktyce bowiem nie było możliwości zastosowania się do omawianego zakazu przedpłaty bez wcześniejszego wykonania umowy przez przedsiębiorcę (realizacja usługi lub dostarcze-nie elektronicznej treści), przy czym, takie rozwią-zanie było niezadawalające z  uwagi na brak jakiego-kolwiek zabezpieczenia wykonania umowy przez konsumenta. Innymi słowy, stosowanie tego zakazu stawiało pod znakiem zapytania racjonalność sprze-daży w  internecie usług lub produktów niematerial-nych, gdyż stwarzało zbyt duże pole do nadużyć po stronie nabywców.

Koniec dylematu?Szczęśliwie dla przedsiębiorców internetowych kło-potliwy zakaz został usunięty z  systemu prawnego. Nowa ustawa nie zawiera bowiem przepisu, który mógłby stanowić odpowiednik art. 11 ust. 1 nieobo-wiązującej już ustawy o  ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wy-rządzoną przez produkt niebezpieczny. W  rezultacie wygląda na to, że problem został rozwiązany wraz z wejściem życie nowej ustawy o prawach konsumenta.

Tym niemniej warto zwrócić uwagę na bardzo inte-resujący pogląd wyrażony przez Olgierda Rudaka8, według którego zmiana stanu prawnego niekonieczne musi być równoznaczna z pełną swobodą nakładania na konsumenta obowiązku wcześniejszego wyko-nania obowiązku zapłaty ceny lub wynagrodzenia. Wraz implementacją dyrektywy 2011/83/UE polski ustawodawca zdecydował się bowiem na ponowną transpozycję dyrektywy 1999/44/WE o  sprzedaży konsumenckiej, w  ramach której uchylona zosta-ła ustawa z  dnia 27 lipca 2002 roku o  szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, a  do umów sprzedaży z  zawartych z  konsumentami na powrót stosować się będzie odpowiednio znowelizowane przepisy kodeksu cywilnego. W tym kontekście nale-ży uwzględnić treść art. 544 § 2 k.c., zgodnie z którym kupujący obowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i po umoż-liwieniu mu zbadania rzeczy. Stosownie jednakże do 8 Płatność za pobraniem w nowej ustawie konsumenckiej,

http://czasopismo.legeartis.org/2014/12/platnosc-za-pobraniem-ustawa--konsumencka.html.

22 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 25: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

tion other than the place of service performance. Still, according to Article 4541 of the Civil Code which was added pursuant to the new Consumer Rights Act, if a trader is obliged to send an item to the consumer to a specified location, such location shall be considered the place of service performance, and any provision to the contrary shall be deemed null and void. Conse-quently, Article 544 of the Civil Code shall not apply to B2C mail order sales9.

9 J. R. Antoniuk [in:] B. Kaczmarek-Templin (ed.), P. Stec (ed.), D. Szostek (ed.), op. cit., commentary to Article 544 of the Civil Code, Legalis/el. 2014.

§ 1 omawianego przepisu regułę tę należy stosować do sytuacji, w których rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia. Tymczasem zgodnie z doda-nym mocą nowej ustawy o prawach konsumenta art. 4541 k.c. jeżeli przedsiębiorca jest obowiązany prze-słać rzecz konsumentowi do oznaczonego miejsca, miejsce to uważa się za miejsce spełnienia świadcze-nia, przy czym zastrzeżenia przeciwne są nieważne. W  rezultacie art. 544 k.c. nie znajdzie zastosowania do sprzedaży wysyłkowej w obrocie B2C9.

9 J. R. Antoniuk [w:] B. Kaczmarek-Templin (red.), P. Stec (red.), D. Szostek (red.), op. cit., komentarz do art. 544 k.c., Legalis/el. 2014.

Będzie łatwiej

Wygląda więc na to, że rzeczywiście na gruncie no-wej ustawy wymaganie od konsumenta uprzedniego spełnienia wzajemnego świadczenia finansowego nie będzie już naruszało przepisów prawa. Nie oznacza to jednakże, że zapis umowny konstruujący taki wy-móg nie może, w określonych okolicznościach, zostać uznany za kształtujący prawa i obowiązki konsumen-ta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, a więc, posługując się języ-kiem ustawy, za niedozwolone postanowienie umow-ne, które jako takie nie będzie wiązać konsumenta. Podsumowując, będzie zapewne trochę łatwiej, jed-nak w żadnym razie nie zwolni to przedsiębiorców in-ternetowych z niezmiennego obowiązku podwyższo-nej ostrożności w formułowaniu treści regulaminów i innych wzorców umów wykorzystywanych w obro-cie z konsumentami.

It will be easier

It seems that indeed, under the new legislation, re-quiring the consumer to previously fulfil the mutual financial undertaking will no longer breach the law. This does not imply, however, that a contract provi-sion imposing such a requirement cannot in certain circumstances be considered as establishing the con-sumer’s rights and obligations contrary to good prac-tice which constitutes a gross infringement of the con-sumer’s interests; therefore, using the language of the Act of law, such a provision would be deemed to be an unfair contract term which as such shall not be bind-ing on the consumer. Summing up, the procedures will probably be somewhat easier, but this will not in any way exempt online traders from the persistent ob-ligation to exercise additional care in formulating the wording of terms and conditions and other forms of contract implemented in consumer sales.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 23

Page 26: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Nowa ustawa o  prawach konsumenta wprowadza zmiany nie tylko w zakresie funkcjonowania szeroko pojętej branży e-commerce, ale również w  zakresie tradycyjnej sprzedaży konsumenckiej. Wraz z jej wej-ściem w życie dokonała się ponowna implementacja dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów sprzedaży to-warów konsumpcyjnych i związanych z tym gwaran-cji (dyrektywy o sprzedaży konsumenckiej) poprzez przesunięcie przepisów dotyczących odpowiedzial-ności za jakość rzeczy sprzedawanej konsumentowi z odrębnej ustawy do kodeksu cywilnego. Od tej pory obowiązuje jeden reżim odpowiedzialności za wady rzeczy oparty na instytucji rękojmi.

Zmiana definicji wady fizycznej

Poprzednia ustawa o szczególnych warunkach sprze-daży konsumenckiej posługiwała się pojęciem nie-zgodności towaru z umową. Sprzedawca odpowiadał wobec kupującego-konsumenta, jeżeli sprzedany towar w chwili jego wydania nie posiadał właściwo-ści określonych w  umowie. Z  kolei Kodeks cywilny mówił o  wadach fizycznych rzeczy, które polegają na zmniejszeniu wartości lub użyteczności rzeczy ze względu na oznaczony w  umowie lub wynikają-cy z  okoliczności lub przeznaczenia cel, lub na bra-ku właściwości cech rzeczy, o  których istnieniu za-pewniał sprzedawca lub wydaniu rzeczy w  stanie niezupełnym. Nowe regulacje łączą obydwa pojęcia, tworząc tym samym nową definicję wady fizycznej rzeczy, która stanowi niezgodność rzeczy sprzedanej z umową, przez co rozumie się w szczególności: brak właściwości, które rzecz powinna posiadać ze wzglę-du na oznaczony w  umowie cel, przeznaczenie lub o których istnieniu zapewniał sprzedawca, brak moż-liwości użycia do celu, o jakim informował sprzedaw-ca, stan niezupełny rzeczy. Niniejszy katalog nie jest zamknięty i każda inna niezgodność rzeczy z umową może stanowić o jej wadliwości. W praktyce pojęcie wady będzie miało takie samo znaczenie, jak w  po-przednim stanie prawnym. Jedną z  różnic jest roz-szerzenie pojęcia wady w  obrocie B2B o  przypadek wadliwego montażu, co było już standardem w obro-cie konsumenckim. Ujednolicenie definicji wady rze-czy wydaje się mieć pozytywny aspekt, gdyż tożsame pojęcie w  obrocie B2C oraz B2B ułatwi zawieranie transakcji przedsiębiorcom, działającym w  obydwu tych płaszczyznach.

Jednokrotność naprawy

Jedną z  najważniejszych i  najgłośniej omawianych zmian jest wprowadzenie do obrotu B2C zasady tzw. „jednokrotnej naprawy”. W  poprzednim stanie prawnym, zgodnie z  art. 8 ustawy o  szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, jeżeli towar był niezgodny z umową, konsument mógł żądać jego nieodpłatnej naprawy lub wymiany, chyba że napra-wa lub wymiana były niemożliwe lub wymagały nad-

The new Consumer Rights Act introduces certain changes not only in the functioning of the general e-commerce sector but also in traditional consumer sales. With the new Act coming into force, Direc-tive 1999/44/EC of the European Parliament and the Council on certain aspects of the sale of consumer goods and associated guarantees (Consumer Sales Directive) was re-implemented through transferring the regulations concerning liability for the quality of goods sold to consumers from a separate Act of law to the Civil Code. Since then, there has been a single regime in place for liability for defects of goods, based on the institution of defects liability warranty.

Change of physical defect definition

The former Act on Specific Conditions of Consumer Sales used the concept of goods non-conformity with the contract. The seller would be liable to the buyer/consumer if the goods sold did not have the charac-teristics defined in the contract at the time of issue. On the other hand, the Civil Code referred to physical de-fects of goods, consisting of diminished value or usable quality of goods in terms of the purpose defined in the contract or arising from the circumstances or designa-tion, or lack of such characteristics or properties of the goods of which the seller was assuring the consumer, or issuing the goods in incomplete condition. The new regulations merge these two concepts, thus establish-ing a new definition of a physical defect of goods that constitutes non-conformity of sold goods with the contract, which shall specifically mean: lack of such characteristics which the item should have in view of the purpose set out in the contract, in view of its des-ignation, or which was claimed existent by the seller, or inability to use the item for the purpose claimed by the seller, or incomplete condition of the item. This list is not exhaustive, and any other non-conformity of an item with the contract may determine its defectiveness. In practice, the concept of defect will have the same meaning as in the former legal framework. One of the differences is the extension of the concept of defect in B2B trading with the case of defective assembly, which was already standard in consumer sales. Consolidation of the definition of a defect of a goods item seems to have a positive aspect, as the identical concept in B2C and B2B trading will facilitate execution of transac-tions to traders who operate on both these platforms.

One-time repair

One of the most important and most discussed changes is the introduction of the so-called “one-time repair” principle to B2C trading. In the previous legal framework, according to Article 8 of the Act on Specific Conditions of Consumer Sales, if the goods did not conform to the contract, the consumer was able to demand gratuitous repair or replacement of the same, unless such repair or replacement was not

Marta Tuzimek-Wiśniewska

Nowe zasady rękojmi New rules for defect liability warranty

24 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 27: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

miernych kosztów. W praktyce oznaczało to, że o ile naprawa lub wymiana były możliwe lub nie spowodo-wałyby powstania wygórowanych kosztów, można ich było dokonywać wielokrotnie. Wielokrotne naprawy były bardzo uciążliwe dla klienta, który w okresie ich przeprowadzania często nie mógł korzystać z  zaku-pionej przez siebie rzeczy.

Nowe przepisy ograniczą możliwość dokonywania wielokrotnych napraw. Zgodnie ze znowelizowanym art. 560 kodeksu cywilnego, jeżeli rzecz ma wadę, kupujący może żądać obniżenia ceny lub od umo-wy odstąpić, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz lub ją naprawi. Ograniczenie to nie ma zasto-sowania, jeżeli rzecz była już wymieniana lub napra-wiana. Przedsiębiorca będzie więc mógł naprawić lub wymienić rzecz jedynie raz. W  przypadku wystąpie-nia kolejnej wady, sprzedawca będzie musiał zaakcep-tować żądanie kupującego obniżenia ceny lub jego oświadczenie o  odstąpieniu od umowy. Do tej pory (w  przeciwieństwie do obrotu profesjonalnego) kon-sument nie miał takiej możliwości, w związku z czym dokonanie jednej naprawy lub wymiany nie skutko-wało bezwarunkowym prawem do odstąpienia od umowy w przypadku powstania kolejnej wady.

Nie oznacza to jednakże, że na podstawie poprzed-nio obowiązujących przepisów konsument nie mógł odstąpić od umowy w przypadku wadliwości rzeczy (niezgodności towaru z  umową). Zgodnie, bowiem z  art. 8 ust. 4 poprzedniej ustawy, jeżeli kupujący nie mógł żądać wymiany ani naprawy lub sprzedaw-ca nie dokonał ich w  odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana naraziłyby kupującego na znaczne niedogodności, kupujący miał prawo do-magać się obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Teoretycznie więc możliwość odstąpienia od umowy istniała, jednak w  praktyce to zazwyczaj przedsię-biorcy decydowali, czy wystąpił któryś z przypadków wymienionych powyżej i uprawnienia konsumentów w tym zakresie były mocno ograniczone. Nowe prawo ogranicza w  tym zakresie swobodę przedsiębiorców i mówi wprost – jeśli wada wystąpiła po raz kolejny i jest istotna, a rzecz była już naprawiana lub wymie-niana, kupujący ma prawo żądać obniżenia ceny lub od umowy odstąpić. Uprawnienie kupującego w tym zakresie nie jest ograniczone żadnymi, dodatkowymi warunkami. Ponadto, nie ma znaczenia, czy konsu-

feasible or involved excessive costs. In practice, it would mean that as long as a repair or replacement was feasible or would not result in excessive costs, it could be repeated more than once. Such repeated re-pairs were highly troublesome for the customer, who was often unable to enjoy the purchased item during the period of such repairs or replacements.

The new regulations will limit the possibility of re-peated repairs. According to the amended Article 560 of the Civil Code, if an item is defective, the buy-er may demand that the price be reduced, or he may withdraw from the contract unless the seller is able to replace or repair the item immediately and with-out causing any excessive inconvenience to the buyer. This restriction will not apply if the item was already replaced or repaired. Therefore, the trader will be al-lowed to repair or replace an item only once. If a sub-sequent defect occurs, the seller will have to accept the buyer’s demand to reduce the price, or his notice to withdraw from the contract. Up to now (unlike in professional trading), the consumer had no such option and therefore completion of one repair or replacement did not give him the unconditional right to terminate in the case of any subsequent defect occurring.

However, this does not imply that under the previous legislation the consumer was not allowed to termi-nate the contract in the event of defect of the goods (non-conformity with the contract). Under Article 8(4) of the previous Act of law, if the buyer could not demand replacement or repair, or if the seller failed to do so within an appropriate time, or if the repair or replacement could put the buyer at risk of major inconvenience, the buyer was entitled to demand a price reduction or withdrawal from contract. Theo-retically, there was the option to withdraw from the contract; in practice, however, traders would usually decide whether any of the circumstances enumerated below actually occurred, while consumers’ rights in this respect were strongly limited. The new law re-stricts the traders’ freedom in this respect, stating straightforwardly that if a defect occurred repeatedly and is a major defect, while the item was already re-paired or replaced, the buyer is entitled to demand a price reduction or to withdraw from the contract. The buyer’s entitlement in this respect is not restrict-ed by any further conditions. In addition, it is irrele-

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 25

Page 28: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ment jeszcze raz zgłosił taką samą wadę, czy też wada ma inny charakter. Ważne jest jedynie, żeby wada była istotna, tj. uniemożliwiała normalne korzystanie z  rzeczy. Konsument będzie mógł również odstąpić od umowy, jeżeli sprzedawca nie uczyni zadość zgło-szonemu przez niego żądaniu naprawy lub wymiany w rozsądnym czasie.

Wprowadzone zmiany spotkały się z ostrą krytyką ze strony przedsiębiorców, zwłaszcza tych, którzy w swo-jej ofercie posiadają produkty drogie i  używane dłu-goterminowo, np. samochody, sprzęt elektroniczny. Jak wynika z  wyjaśnień Ministerstwa Sprawiedliwo-ści z  dnia 30 maja 2014 r. oraz wielu publikacji pra-sowych, oburzenie to jest niezrozumiałe dla zespołu przygotowującego nową ustawę oraz części przedsta-wicieli doktryny prawa cywilnego. Ich zdaniem, nowe rozwiązanie znajduje już zastosowanie w obrocie B2B i  nie można stawiać kupujących-konsumentów w  sy-tuacji gorszej niż kupujących-przedsiębiorców. Trze-ba jednak pamiętać, że regulacje dotyczące rękojmi w obrocie B2B nie mają charakteru norm bezwzględ-nie obowiązujących i zazwyczaj są wyłączane lub moc-no ograniczane umownie. W przypadku obrotu kon-sumenckiego takiej możliwości nie ma.

Domniemanie istnienia wady w chwili wydania rzeczy

Kolejną zmianą jest wydłużenie terminu, w  ciągu którego domniemywa się, że wada istniała w  chwi-li wydania rzeczy (przejścia niebezpieczeństwa na kupującego) z  6 miesięcy do 1 roku. Oznacza to, że każda wada powstała w ciągu roku od dnia nabycia rzeczy przez kupującego jest objęta domniemaniem jej istnienia w chwili wydania. Ciężar udowodnienia, że wada powstała z  innych przyczyn leży po stronie przedsiębiorcy. Jeżeli konsument zgłosi wadliwość to-waru w ciągu 1 roku od jego zakupu, przedsiębiorca nie będzie mógł automatycznie wyłączyć swojej odpo-wiedzialności, nawet jeśli na pierwszy rzut oka będzie można obiektywnie stwierdzić, że wada nie mogła istnieć w chwili wydania rzeczy.

vant whether the consumer reported the same defect again or a different defect. The only important aspect is that the defect is a major one, preventing normal use of the item. The consumer will also be entitled to withdraw from the contract if the seller fails to fulfil his demand for repair or replacement within a rea-sonable time.

The amendments were strongly criticised by traders, particularly those offering expensive products for long-term use, such as cars or electronic equipment. According to the clarifications given by the Ministry of Justice on 30 May 2014 as well as statements made by some representatives of civil law doctrine in the press, such outrage is considered unreasonable. In their opinion, the new arrangement is already being used in B2B trading, and buyers-consumers cannot be put at a disadvantage against buyers-entrepre-neurs. However, one should bear in mind that the regulations concerning defects liability warranty in B2B trading are not mandatory rules of law and are usually excluded or strongly limited in contracts. No such option is available in consumer sales.

Presumption of existence of a defect at the time of issuing the goods

Another modification is the extension of the time period during which the defect is presumed to have existed at the time of issuing the goods (passing the risk to the buyer), from 6 months to 1 year. It implies that any defect which occurs within one year after purchase of the item by the buyer is covered by pre-sumption of existence at the time of delivery. The bur-den of proof of the defect which occurs for other rea-sons is with the trader. If the consumer reports that the goods are defective within 1 year of purchase, the trader will not be allowed to automatically disclaim liability, even if it is possible to objectively determine at first sight that the defect could not have existed at the time of delivery of the goods.

26 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 29: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Okres przejściowy

Wejście w życie nowych regulacji nie oznacza defini-tywnego pożegnania się z reżimem „niezgodności to-waru z umową”. Zgodnie z przepisami przejściowymi do nowej ustawy, umowy zawarte przed 25 grudnia 2014 r. objęte będą dotychczasowymi regulacjami. Oznacza to, że przez okres najbliższych dwóch lat będziemy mieć do czynienia z  dwoma współistnie-jącymi reżimami odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzedanej.

Czy oznacza to, że przedsiębiorca internetowy po-winien posługiwać się na swojej stronie dwoma re-gulaminami – dla transakcji zwartych przed i po 25 grudnia? Z pewnością jest to rozwiązanie bezpieczne i warte rozważenia, aczkolwiek wydaje się, że akcep-towalną metodą będzie również poinformowanie konsumenta w jednym regulaminie, iż do transakcji zawartych przed 25 grudnia 2014 r. stosuję się prze-pisy dotyczące rękojmi w brzmieniu ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o  szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, a do umów zawartych po 25 grudnia 2014 r. – nowe regulacje kodeksowe dotyczące odpo-wiedzialności za jakość rzeczy sprzedanej.

Konsekwencje

Ujednolicenie zasad dotyczących rękojmi w  obrocie profesjonalnym i konsumenckim ma umocnić upraw-nienia konsumentów, gdyż poprzednie przepisy nie-jednokrotnie utrudniały im efektywne korzystanie z ustawowych uprawnień z uwagi na hierarchiczność ich stosowania. Powyższe zmiany należy ocenić po-zytywnie, lecz trzeba liczyć się z  konsekwencjami praktycznymi, które mogą przynieść. Przedsiębior-cy, którzy będą obawiali się masowego odstępowania od umów przez konsumentów, mogą negować każdą pojawiającą się wadę, żeby zniechęcić konsumentów do korzystania ze swoich ustawowych uprawnień. Po-nadto, kwestia wystąpienia wady, jej źródła, istotności będzie najprawdopodobniej odmiennie interpretowa-na przez strony umowy i może to spowodować wzrost liczby sporów sądowych.

Transitional period

The new regulations which came into force did not mark a final farewell to the “non-conformity of goods with contract” regime. According to transitional regu-lations for the new law, contracts concluded before 25 December 2014 will be covered by the old regulations. The above means that during the upcoming two years, we will be dealing with two co-existing regimes of li-ability for the quality of goods sold.

Does this imply that an online trader should follow two sets of terms and conditions, one for transac-tions closed before and another for transactions closed after 25 December? Certainly this would be a safe arrangement that is worth taking into consid-eration; however, it seems that another acceptable method would be to inform the consumer in a single set of terms and conditions that the defects liability warranty regulations as stipulated by the Act of 27 July 2002 on Specific Conditions of Consumer Sales shall apply to transactions completed before 25 De-cember 2014 while the new codes concerning liability for the quality of goods sold will apply to contracts concluded after 25 December 2014.

Consequences

Consolidation of the rules relating to defects liabil-ity warranty in professional and consumer trading is expected to strengthen the consumers’ rights, as the former/previous legal framework would often have prevented them from effectively exercising their statu-tory rights due to the hierarchy of their applicability. The changes discussed above should be considered positive; however, there are certain practical conse-quences that may be brought about. Traders who are wary of massive withdrawals from contracts by con-sumers may dispute any defect that occurs in order to discourage consumers from exercising their statutory rights. In addition, the issue of occurrence of defect, its source and severity will probably be interpreted dif-ferently by the contract parties, which may lead to an increase in the number of disputes in court.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 27

Page 30: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

With the Consumer Rights Act of 30 May 2014 com-ing into force, which implements the provisions of Directive 2011/83/EU on consumer rights to the Pol-ish legal framework, the vast majority of online trad-ers targeting their product range at non-professional buyers are now facing the necessity of conducting a critical analysis of their prior operating model and making relevant changes to ensure compliance with the new Act. This will firstly apply to the structure and contents of websites, including the process of placing and receiving orders; nevertheless, traders will also have to modify the wording of their terms and conditions accordingly. This theoretically sim-ple movement may become a serious challenge in practice.

Unavoidable change of terms and conditions

Nearly every aspect of commercial activity in the Internet will be subject to the provisions of the Act of 18 July 2002 on Provision of Services by Electron-ic Means. Under Article 8 of the aforementioned Act, an online trader is obliged to establish a set of terms and conditions, specifying the type, scope and terms of provided services, including the tech-nical requirements, conditions of concluding and terminating contracts, and complaints procedure, as well as possible prohibition for users to deliver illegal contents.

Notwithstanding the above specified mandatory elements of terms and conditions, online traders have a relatively wide margin of freedom to decide on which issues will be covered by their terms and conditions. For obvious reasons, the most common matter to be covered by the terms and conditions is a description of the process for placing and executing an order for goods or services by users. In addition, terms and conditions would also usually include regulations on terms and procedure of contract ter-mination, instructions and information required by law. These areas are covered by the new Consumer Rights Act and therefore, each online trader should carry out a critical analysis of the wording of their terms and conditions and identify those provisions which are less advantageous for the consumer as compared to the new Act of law. Consequently, the

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta implementującej do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy 2011/83/UE w  sprawie praw konsumentów, zdecydo-wana większość przedsiębiorców internetowych kie-rujących swoją ofertę do odbiorcy nieprofesjonalnego stanęła przed koniecznością dokonania krytycznej analizy dotychczasowego modelu działania jak rów-nież dokonania stosownych zmian w  celu zapewnie-nia zgodności z nową ustawą. Dotyczy to w pierwszym rzędzie struktury i zawartości serwisu internetowego, w tym także procesu składania i przyjmowania zamó-wień, tym niemniej przedsiębiorcy będą również zmu-szeni odpowiednio zmodyfikować treść stosowanych regulaminów. Ten teoretycznie prosty zabieg może jednak w praktyce okazać się nie lada wyzwaniem.

Nieunikniona zmiana regulaminu

Niemal każdy przejaw komercyjnej aktywności w  internecie będzie podlegał przepisom ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Zgodnie natomiast z art. 8 wspomnianej ustawy przedsiębiorca internetowy ma obowiązek określenia regulaminu, w  którym powinien wskazać rodzaj i  zakres jak również warunki świadczonych usług, włącznie z  wymaganiami technicznymi, warunki zawierania i rozwiązywania umów oraz tryb postępowania reklamacyjnego jak również zawrzeć zakaz dostarczania przez użytkowników treści bezprawnych.

Pomijając wskazane powyżej obligatoryjne elementy treści regulaminu przedsiębiorcy internetowi dys-ponują relatywnie dużym marginesem swobody od-nośnie decydowania, jakie kwestie zostaną zawarte w  regulaminie. Z  zupełnie oczywistych przyczyn najbardziej chyba typową materię regulaminową sta-nowi opis procesu składania i  realizacji zamówienia usługi lub towaru składanego przez użytkownika. Po-nadto zazwyczaj regulamin zawiera również postano-wienia dotyczące warunków i procedury odstąpienia od umowy oraz wymaganych przez prawo pouczeń i informacji. Są to obszary objęte przedmiotem regu-lacji nowej ustawy o prawach konsumenta, w związ-ku z  czym każdy przedsiębiorca internetowy powi-nien dokonać krytycznej analizy treści używanego regulaminu i  zidentyfikować postanowienia mniej

Przemysław Walasek

Nowe przepisy dotyczące ochrony konsumenta – jak zmienić regulamin serwisu internetowego New consumer protection laws – how to change the terms and conditions of a website

28 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 31: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

vast majority of the terms and conditions applicable to commercial online platforms operating accord-ing to the B2C model will require appropriate ad-justment to the new legal framework.

How to change your terms and conditions?

Probably the majority of agreements with website us-ers are presented as framework agreements whereun-der the user is able to place individual orders, paid for or free of charge. The legal relation thus established will be a continuing one, where to Article 3841 of the Civil Code shall apply accordingly. Under the afore-said regulation, effective amendment of the terms and conditions depends on the adequate provision of their contents (so as these contents can be retained and retrieved during the normal course of opera-tions), as well as on the other party’s (i.e. the user’s) response, i.e. lack of contract termination during the upcoming period. The interpretation of the above provision raises certain doubts; both in case law and doctrine, the prevailing opinion seems to be that al-lowing an amendment of contract provided that the contract explicitly envisaged such an option.

At the same time, the regulation in this respect should be in compliance with the guidelines arising from Article 3853 of the Civil Code which contains an ex-ample list of unlawful clauses that cannot be stipulat-ed in contractual relations with consumers. Accord-ing to sub-clause 10 of the aforementioned regulation, such provisions include those which entitle the other party to the consumer to amend the contract on a one-sided basis without good reason as prescribed in the said contract; sub-clause 19 forbids the use of any provisions which would stipulate the trader’s one-sided entitlement to modify, without good reason, certain essential characteristics of his performance. A so-called modification clause should therefore point to specific reasons justifying the modification of the terms and conditions.

korzystne dla konsumenta względem przepisów no-wej ustawy. W  rezultacie, zdecydowana większość regulaminów komercyjnych platform internetowych funkcjonujących w modelu B2C będzie wymagała od-powiedniej adaptacji do nowych ram prawnych.

Jak zmienić regulamin?

Przeważająca zapewne część umów z  użytkownika-mi serwisów internetowych ma charakter umowy ramowej, w ramach której użytkownik może składać poszczególne (odpłatne bądź nieodpłatne) zamówie-nia. Tak ukształtowany stosunek prawny będzie miał charakter ciągły, do którego zastosowanie znajdzie art. 3841 kodeksu cywilnego. Zgodnie ze wspomnianym przepisem skuteczna zmiana regulaminu uzależnio-na jest od odpowiedniego udostępnienia jego treści (tj. w taki sposób aby można było tę treść przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności) jak również od reakcji drugiej strony (tj. użytkownika) polegają-cej na braku wypowiedzenia umowy w  najbliższym terminie. Interpretacja wspomnianego przepisu bu-dzi pewne wątpliwości – zarówno w orzecznictwie jak i  doktrynie przeważać zdaje się (wykraczający poza wykładnię językową) pogląd dopuszczający zmianę umowy pod warunkiem, że taka możliwość została wyraźnie w niej przewidziana.

Równocześnie regulacja w  tym zakresie powinna być zgodna z  wytycznymi wynikającymi z  art. 3853 kodeksu cywilnego zawierającym przykładowy katalog niedozwolonych postanowień umownych, których nie wolno zastrzegać w umownych relacjach z konsumentem. Stosownie do punktu 10 wspomnia-nego przepisu chodzi tu m.in. o  takie zapisy, które uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostron-nej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wska-zanej w  tej umowie, natomiast punkt 19 zakazuje stosowania postanowień przewidujących dla przed-siębiorcy jednostronne uprawnienie do zmiany, bez ważnych przyczyn, istotnych cech świadczenia. Tzw. klauzula modyfikacyjna powinna więc wskazywać konkretne przyczyny uzasadniające dokonywanie zmian treści regulaminu.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 29

Page 32: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Ważna, konkretna przyczyna

Istotne jest przy tym, żeby wspominane przyczyny zostały sformułowane w sposób na tyle wyczerpujący i  precyzyjny, aby wykluczyć po stronie przedsiębior-cy jakikolwiek margines dowolności interpretacyjnej, który mógłby potencjalnie skutkować niekontrolowa-ną swobodą w zakresie kształtowania (w sposób nie-korzystny dla konsumenta) treści stosunku prawnego. Chodzi przy tym o  to, aby użytkownik był w stanie jednoznacznie rozpoznać i zrozumieć związek pomię-dzy wystąpieniem określonych okoliczności a zmianą treści umowy wiążącej go z przedsiębiorcą.

Dzięki godnemu lepszej sprawy zapałowi jednego ze znanych stowarzyszeń jak również grupy jego naśla-dowców prowadzony przez Prezesa UOKiK rejestr po-stanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolo-ne stanowi bardzo pokaźne źródło wiedzy odnośnie okoliczności, których przedsiębiorcy internetowi nie powinni wykorzystywać w charakterze przyczyn ma-jących uzasadniać zmiany regulaminu. Przede wszyst-kim niedozwolone są postanowienia blankietowe, któ-re – ze względu na oględność użytych sformułowań i pojemność znaczeniową – skutecznie wymykają się jakiejkolwiek, obiektywnej weryfikacji. Klasycznym przykładem jest proste odwołanie się do „ważnych przyczyn”, „względów ekonomicznych” lub „zaistnie-nia zdarzeń nieznanych w  dacie podpisania umowy”. Co ciekawe, do rejestru konsekwentnie wpisywane są

– z podobnym jak się zdaje uzasadnieniem – postano-wienia uprawiające do zmiany regulaminu w przypad-ku zmian przepisów prawa. Wskazuje się przy tym, że zmiana stanu prawnego może, co prawda, uzasadniać modyfikowanie treści regulaminu pod warunkiem jednakże, że nie skutkuje to niekontrolowaną swobo-dą przedsiębiorcy w ustalaniu rodzaju i zakresu takich zmian. Niedozwolone jest również powoływanie się na, co prawda bardziej konkretnie opisane okoliczno-ści, aczkolwiek leżące w sferze naturalnego ryzyka wy-nikającego z prowadzonej przez danego przedsiębior-cę działalności (np. zmiany kursów walut, cen paliwa, kosztów transportu lub stawek podatku).

Oprócz należytego sformułowania przyczyny uza-sadniającej zmianę treści regulaminu należy zadbać o  dochowanie odpowiednich ram proceduralnych. Jest rzeczą oczywistą, że zmieniony regulamin nie powinien obowiązywać ze skutkiem wstecznym, tj. wszelkie złożone przed zmianą zamówienia użyt-kownika powinny zostać zrealizowane według do-tychczasowych zasad. Regulamin powinien przy tym przewidywać wystarczająco długi okres wypowie-dzenia, tak aby użytkownik mógł spokojnie przeana-lizować proponowane zmiany oraz podjąć swobodną decyzję odnośnie ich ewentualnej akceptacji.

Jakie są granice ochrony konsumentów?

Przedstawione wyżej stanowisko odnośnie za-sad zmiany regulaminu obowiązującego w  relacji umownej z  konsumentem uwzględnia treść posta-nowień wpisanych dotychczas do rejestru klauzul abuzywnych jak również odzwierciedla poglądy wyrażane w  raportach Prezesa UOKiK dotyczących poszczególnych sektorów gospodarki. W  tym miej-scu nasuwa się jednakże uzasadnione pytanie, czy takie podejście nie jest zbyt restrykcyjne i czy nie za bardzo ingeruje w  swobodę zawierania umów oraz

30 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 33: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Valid and specific cause

It is important here that the said causes be phrased exhaustively and accurately enough to rule out any margin of freedom of interpretation on behalf of the trader which could potentially result in unrestricted freedom to establish the contents of the legal relation-ship (to the consumer’s disadvantage). The point is that the user must be able to clearly recognise and un-derstand the relationship between the occurrence of certain specific circumstances and the modification of the contract between him and the trader.

Due to the persistence of one of the famous associa-tions and a group of its followers, the register kept by the President of the Office for Competition and Con-sumer Protection with specimen terms of contract which are considered unfair is now a very extensive knowledge source concerning the circumstances which should not be taken advantage of by online traders as reasons which justify changes of their terms and conditions. First of all, blank provisions are prohibited which, due to the generality of formu-lations and semantic capacity, cannot effectively and objectively be verified in any way. A classic example is a simple reference to “important reasons”, “eco-nomic reasons” or “occurrence of any circumstances unknown as at the date of concluding the contract”. Interestingly, the contract clauses which entitle trad-ers to modify their terms and conditions in the event of any change of applicable legislation are continu-ously being recorded in the registry, with a seemingly similar justification. It is further emphasised that a change of the legal situation may justify the modifi-cation of the terms and conditions, provided however that it does not give the trader unrestricted freedom in establishing the types and scope of such changes. It is also prohibited to refer to circumstances which, albeit defined more specifically, are within the area of natural risk involved in the given trader’s operations (such as fluctuations of currency exchange rates, fuel prices, cost of transport or tax rates).

Apart from stating the cause justifying the modifica-tion of terms and conditions properly, adequate pro-cedural framework must also be duly complied with. It is obvious that the amended terms and conditions should not apply retrospectively, i.e. all the user’s orders placed before the modification should be ex-ecuted according to the rules previously in force. The terms and conditions should further stipulate a suf-ficiently long notice period, to enable the user to care-fully review the proposed changes and to take a free decision regarding their possible acceptance.

What are the limits of consumer protection?

The standpoint presented above regarding the rules of modifying the terms and conditions applied to a contractual relationship with a consumer takes into account the provisions previously recorded in the registry of abusive clauses, and represents the views expressed in the reports produced by the President of the Office for Competition and Consumer Protection regarding specific sectors of the economy. At that point, however, there is a justified question as to whether this approach is not overly restrictive and whether it does not excessively interfere with the freedom of contract and business activity, which is not only protected

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 31

Page 34: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

under the Constitution of the Republic of Poland and Polish legislation, but also on the grounds of the Char-ter of Fundamental Rights of the European Union. The concept in which the trader is limited in his ability to vary a long-term contractual relationship only in cases which are objectively verifiable and accurately defined in the terms and conditions issued by that trader not only limits the freedom of business activity but may even contradict the idea of such freedom. This issue is clearly visible on the example of rules allowing modifi-cations in the case of “extension or improvement of ser-vice or product functionality” which were questioned in the report of the Office for Competition and Consumer Protection of an audit of traders granting consumer credits in 2012.

Reasonable balance is needed

The definitely justified claim for consumer protection must, in this case, be properly balanced with the trad-er’s right to respond to rapidly changing market con-ditions through modification of his own commercial offer. Otherwise, a trader providing services online or operating an online store would become hostage to the contract terms offered to consumers in completely different circumstances of the past few years, or some-times even in the last decade. Without awarding a specific margin of freedom (or even arbitrariness) in establishing and modifying the terms and conditions of his current offer, a trader will not be able to adapt to the new circumstances, which in the long run may have a negative effect on the efficient functioning of competition as one of the fundamental mechanisms of a free market economy.

An example of a reasonable approach to this issue is the judgment of the Court of Appeals in Warsaw of 23 August 2011 (file ref. VI ACa 259/11) concerning a provision which entitles the trader to independently modify the terms and conditions without cause. The Court concluded that failure to specify “the causes justifying modification of the form of contract does

prowadzenia działalności gospodarczej chronionej na gruncie nie tylko Konstytucji RP oraz polskich ustaw, lecz również w oparciu o Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej? Koncepcja, według której przed-siębiorca zostaje ograniczony w  możliwości zmiany długotrwałego stosunku umownego wyłącznie do sy-tuacji obiektywnie weryfikowalnych oraz precyzyjnie opisanych w wydanym przez siebie regulaminie, nie tylko ogranicza swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, lecz może wręcz stanowić jej zaprze-czenie. Problem ten w  sposób jaskrawy uwidacznia się na przykładzie postanowień pozwalających na dokonywanie zmian w  przypadku „rozszerzenia lub ulepszenia funkcjonalności usług lub produktów”, któ-re zostały zakwestionowane w raporcie UOKiK z kon-troli przedsiębiorców udzielających kredytów konsu-menckich w 2012 roku.

Potrzeba rozsądnej równowagi

Niewątpliwie słuszny postulat ochrony konsumentów wymaga w  tym przypadku odpowiedniego wyważe-nia względem prawa przedsiębiorcy do reagowania na dynamicznie zmieniające się uwarunkowania rynko-we w  drodze modyfikowania własnej oferty handlo-wej. W przeciwnym razie przedsiębiorca świadczący usługi w  internecie lub prowadzący sklep interneto-wy stawałby się zakładnikiem warunków umownych proponowanych konsumentowi w  zupełnie odmien-nych realiach sprzed kilku, a  czasami nawet kilku-nastu lat. Bez przyznania określonego marginesu swobody (a nawet arbitralności) w zakresie ustalania i  zmiany warunków obowiązującej oferty, przedsię-biorca nie będzie miał możliwości adaptacji do no-wych okoliczności, co w  dalszej perspektywie może negatywnie rzutować na sprawne funkcjonowanie konkurencji jako jednego z podstawowych mechani-zmów gospodarki rynkowej.

Przykładem rozsądnego podejścia w tej kwestii jest wy-rok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku (sygnatura akt VI ACa 259/11) dotyczący postanowienia zastrzegającego dla przedsiębiorcy pra-wo do jednostronnej zmiany postanowień regulaminu

32 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 35: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

bez konieczności uzasadniania przyczyny. W  ocenie Sądu brak sprecyzowania „przyczyn uzasadniają-cych zmianę wzorca umowy samo w sobie nie kształ-tuje jeszcze praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z  dobrymi obyczajami, ani nie stanowi o  rażącym naruszeniu jego praw.” Istotne znaczenie dla takiego rozstrzygnięcia sądu miało zapewnienie konsumentowi możliwości rozwiązania umowy oraz nieobowiązywanie wprowadzanych zmian ze skutkiem wstecznym. W uzasadnieniu wyroku sąd zawarł intry-gującą konkluzję, w myśl której trudno w tym przypad-ku w ogóle mówić o jednostronnej zmianie regulaminu, skoro zmiana nie jest automatycznie wiążąca dla kon-sumenta i wymaga jego akceptacji.

O czym jeszcze trzeba pamiętać

Analizując treść regulaminu w kontekście zgodności jego postanowień z  nową ustawą o  prawach konsu-menta bez wątpienia warto zwrócić uwagę na zapisy, które mogą zostać uznane za niedozwolone postano-wienia umowne. Tak zwane klauzule abuzywne sta-nowią bezsprzecznie jedno z  największych wyzwań prawnych branży e-commerce tym bardziej, że na-prawdę trudno znaleźć w internecie regulamin, który byłby zupełnie wolny od tego ryzyka. Wejście w życie nowej ustawy jest więc okazją do dokonania komplek-sowej rewizji treści regulaminu i w rezultacie zapew-nienia pełnej zgodności z obowiązującym prawem.

not in itself establish the consumer’s rights or obliga-tions in a manner contrary to good practice, nor does it constitute a gross breach of consumer rights.” An important matter for this court ruling was to provide the consumer with the opportunity to terminate the contract and lack of retrospective effect of changes. In the statement of reasons of the judgment, the court included an intriguing conclusion pursuant to which it would be hard to mention a one-sided change of terms and conditions in this case at all if the change is not automatically binding upon the consumer and must be accepted by the consumer accordingly.

Other aspects to remember

When reviewing any terms and conditions in the context of their compliance with the new Consumer Rights Act, one should certainly pay attention to the provisions which can be considered unlawful clauses. The so-called abusive clauses most certainly constitute one of the hardest legal challenges for the e-commerce sector, which is even more the case considering that a set of terms and conditions which would be without any risk would be really difficult to find on the Inter-net. Therefore, the entry into force of the new Act is an opportunity for comprehensive revision of the word-ing of the terms and conditions and consequently for ensuring full compliance with the applicable law.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 33

Page 36: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Tabelaryczne zestawienie zmian wprowadzonych ustawą o prawach konsumenta A table including a list of modifications which were introduced by the Act on Consumer Rights (Polish version only)

34 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 37: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 35

Page 38: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRZEPISY OGÓLNE I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓWUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

Umowa na odległośćArt. 2 pkt 1) umowa zawarta na odległość – umowa zawarta z konsu-mentem w  ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z  wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Umowa na odległośćArt. 6 ust.1 Umowy zawierane z  konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, w  szczególności drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego w postaci drukowanej lub elektronicznej, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamy w postaci elektro-nicznej, katalogu, telefonu, telefaksu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektro-nicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej w  rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204, z późn. zm.), są umowami na odległość, jeże-li kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność.

Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwaArt. 2 pkt 2) umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa – umowa z konsumen-tem zawarta: a) przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, b) w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznoś-ciach, o których mowa w lit. a, c) w  lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron, d) podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której ce-lem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami;

-

Lokal przedsiębiorstwaArt. 2 pkt 3) lokal przedsiębiorstwa:a) miejsce prowadzenia działalności będące nieruchomością albo częścią nieruchomości, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność na stałe, b) miejsce prowadzenia działalności będące rzeczą ruchomą, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność zwyczajowo albo na stałe;

Lokal przedsiębiorstwaArt. 1 ust. 2 Przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do ob-sługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalno-ści gospodarczej.

Trwały nośnikArt. 2 pkt 4) trwały nośnik – materiał lub narzędzie umożliwiające kon-sumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowa-nych osobiście do niego, w sposób umożliwiający dostęp do informa-cji w przyszłości przez czas odpowiedni do celów, jakim te informacje służą, i które pozwalają na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci;

-

Treść cyfrowaArt. 2 pkt 5) treść cyfrowa – dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej;

-

Aukcja publicznaArt. 2 pkt 6)  aukcja publiczna – sposób zawarcia umowy polegający na składaniu organizatorowi aukcji w  ramach przejrzystej procedury konkurencyjnych ofert przez konsumentów, którzy w  niej fizycznie uczestniczą lub mogą uczestniczyć, i  w  której zwycięski oferent jest zobowiązany do zawarcia umowy.

-

Wyłączenie stosowaniaArt. 3 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do umów:1) dotyczących usług socjalnych, mieszkań socjalnych, opieki nad dziećmi, wsparcia dla rodzin i osób znajdujących się stale lub cza-sowo w potrzebie, w tym opieki długoterminowej;2) dotyczących gier hazardowych;3) zawieranych z przedsiębiorcą dokonującym częstych i regularnych objazdów, podczas których przedsiębiorca dostarcza środki spożyw-cze, napoje i  inne artykuły, przeznaczone do bieżącego spożycia w gospodarstwach domowych, do miejsca zamieszkania, pobytu lub pracy konsumenta;4) dotyczących przewozu osób, z wyjątkiem art. 10 i art. 17;5) zawieranych za pomocą automatów sprzedających lub zautomaty-zowanych punktów sprzedaży;

Wyłączenie stosowaniaArt. 5 Przepisów o umowach zawieranych z konsumentami poza loka-lem przedsiębiorstwa nie stosuje się do umów:1) o  charakterze ciągłym lub okresowym, zawieranych na pod-stawie oferty sprzedaży lub przez odwołanie się do ogłoszeń, reklam, cenników i  innych informacji skierowanych do ogółu albo doposzczególnych osób, jeżeli konsument mógł uprzednio zapoznać się z treścią otrzymanej oferty lub informacji pod nie-obecność drugiej strony umowy, a zarazem w tej ofercie lub infor-macji, jak i w umowie zastrzeżono prawo konsumenta do odstą-pienia od umowy w terminie dziesięciu dni od dnia jej zawarcia;2) sprzedaży artykułów spożywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawcę do miejsca zamieszkania konsumenta;3) powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach ży-cia codziennego, o wartości przedmiotu umowy do równowartości 10 euro;

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

36 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 39: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRZEPISY OGÓLNE I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓWUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

6) zawieranych z  dostawcą usług, o  którym mowa w  art. 2 pkt 27 lit. a ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2014 r. poz. 243 i 827) za pomocą aparatu publicznego w celu skorzystania z ta-kiego aparatu lub zawieranych w celu wykonania jednorazowego połą-czenia telefonicznego, internetowego lub faksowego przez konsumenta;7) dotyczących usług zdrowotnych świadczonych przez pracowni-ków służby zdrowia pacjentom w celu oceny, utrzymania lub po-prawy ich stanu zdrowia, łącznie z przepisywaniem, wydawaniem i udostępnianiem produktów leczniczych oraz wyrobów medycz-nych, bez względu na to, czy są one oferowane za pośrednictwem placówek opieki zdrowotnej;8) o  imprezę turystyczną, o  których mowa w  ustawie z  dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 196);9) o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o ti-meshare (Dz.U. Nr 230, poz. 1370);10) zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, jeżeli konsument jest zo-bowiązany do zapłaty kwoty nieprzekraczającej pięćdziesięciu złotych.2. Przepisów ustawy nie stosuje się do sprzedaży dokonywanej w  postępowaniu egzekucyjnym oraz postępowaniu upadłościo-wym w związku z likwidacją masy upadłości.Art. 4 ust. 1 Przepisów ustawy nie stosuje się do umów dotyczących ustanawiania, nabywania i przenoszenia własności nieruchomości lub innych praw do nieruchomości oraz do umów dotyczących najmu pomieszczeń do celów mieszkalnych, z wyjątkiem przepisów rozdziału 2, które sto-suje się, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

4) o prace budowlane;5) dotyczących nieruchomości, z wyłączeniem usług remontowych;6) ubezpieczenia, w tym o członkostwo w otwartych funduszach eme-rytalnych, oraz reasekuracji;7) dotyczących papierów wartościowych oraz jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych i inwestycyjnych (usługi inwestycyjne).Art. 16 1. Przepisów o umowach zawieranych na odległość nie stosuje się do umów:1) z wykorzystaniem automatów sprzedających;2) z  wykorzystaniem innych automatów umieszczonych w  miejscach prowadzenia handlu;3) (uchylony)4) (uchylony)5) (uchylony)6) rent;7) (uchylony)8) zawartych z operatorami telekomunikacji przy wykorzystaniu pub-licznych automatów telefonicznych;9) dotyczących nieruchomości, z wyjątkiem najmu;10) sprzedaży z licytacji.2. Przepisów art. 7, 9 i art. 12 ust. 1 nie stosuje się do:1) sprzedaży artykułów spożywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawcę do mieszkania lub miejsca pracy konsumenta;2) świadczenia, w  ściśle oznaczonym okresie, usług w  zakresie zakwaterowania, transportu, rozrywek, gastronomii; w wypadku rozrywek na świeżym powietrzu przedsiębiorca może zastrzec także wyłączenie obowiązku zawiadomienia o niemożności speł-nienia świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 2, jednak tylko we wskazanych w umowie okolicznościach.

Świadczenie niezamówioneArt. 5 1. Spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta, o któ-rym mowa w art. 9 pkt 6 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o prze-ciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. Nr 171, poz. 1206 oraz z 2014 r. poz. 827), następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań.2. Brak odpowiedzi konsumenta na niezamówione świadczenie nie stanowi zgody na zawarcie umowy.

Świadczenie niezamówione (umowy zawierane na odległość)Art. 15 Spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobo-wiązań.

Umowy mieszaneArt. 6 Do umowy, na mocy której przedsiębiorca jest zobowiązany do przeniesienia własności rzeczy i wykonania usługi, stosuje się przepisy dotyczące umów zobowiązujących do przeniesienia własności.

-

Niemożność wyłączenia/zrzeczenia się praw przez konsumentaArt. 7 Konsument nie może zrzec się praw przyznanych mu w ustawie. Postanowienia umów mniej korzystne dla konsumenta niż postanowie-nia ustawy są nieważne, a w ich miejsce stosuje się przepisy ustawy.

Niemożność wyłączenia/zrzeczenia się praw przez konsumentaArt. 17 Nie można w drodze umowy wyłączyć lub ograniczyć praw kon-sumenta określonych w art. 1-16e.

Umowy z konsumentami inne niż zawierane poza lokalem przed-siębiorstwa oraz na odległość – obowiązki informacyjne Art. 8 Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta, o  ile informacje te nie wynikają już z okoliczności, w sposób jasny i zrozumiały o:1) głównych cechach świadczenia, z  uwzględnieniem przedmiotu

świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z konsumentem; 2) swoich danych identyfikujących, w  szczególności o  firmie, organie,

który zarejestrował działalność gospodarczą, i numerze, pod którym został zarejestrowany, adresie, pod którym prowadzi przedsiębior-stwo, i numerze telefonu przedsiębiorstwa;

3) łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami, a gdy charakter przedmiotu świadczenia nie pozwala, rozsądnie oce-niając, na wcześniejsze obliczenie ich wysokości – sposobie, w  jaki będą one obliczane, a  także opłatach za dostarczenie, usługi pocz-towe oraz jakichkolwiek innych kosztach, a  gdy nie można ustalić wysokości tych opłat – o obowiązku ich uiszczenia; w razie zawarcia umowy na czas nieoznaczony lub umowy obejmującej prenumeratę przedsiębiorca ma obowiązek podania łącznej ceny lub wynagrodze-nia obejmującego wszystkie płatności za okres rozliczeniowy, a także wszystkich kosztów, które konsument jest zobowiązany ponieść;

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 37

Page 40: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRZEPISY OGÓLNE I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓWUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

4) sposobie i  terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji;

5) przewidzianej przez prawo odpowiedzialności przedsiębiorcy za ja-kość świadczenia;

6) treści usług posprzedażnych i gwarancji; 7) czasie trwania umowy lub – gdy umowa zawarta jest na czas nie-

oznaczony lub ma ulegać automatycznemu przedłużeniu – o sposo-bie i przesłankach wypowiedzenia umowy;

8) funkcjonalności treści cyfrowych oraz mających zastosowanie tech-nicznych środkach ich ochrony;

9) mających znaczenie interoperacyjnościach treści cyfrowych ze sprzętem komputerowym i oprogramowaniem.

Art. 9 Do drobnych umów życia codziennego wykonywanych natych-miast po ich zawarciu przepisu art. 8 nie stosuje się.

-

Umowy z konsumentami inne niż zawierane poza lokalem przed-siębiorstwa oraz na odległość – wyraźna zgoda na dodatkowe płatnościArt. 10 1. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową przedsiębiorca ma obowiązek uzyskać wyraźną zgodę konsu-menta na każdą dodatkową płatność wykraczającą poza uzgodnione wynagrodzenie za główne obowiązki umowne przedsiębiorcy.2. Jeżeli przedsiębiorca nie otrzymał wyraźnej zgody konsumenta, lecz założył jej istnienie przez zastosowanie domyślnych opcji, które kon-sument musi odrzucić w celu uniknięcia dodatkowej płatności, konsu-ment ma prawo do zwrotu uiszczonej płatności dodatkowej.

-

Umowy z konsumentami inne niż zawierane poza lokalem przed-siębiorstwa oraz na odległość – opłaty za połączenia telefoniczne Art. 11 Bez uszczerbku dla prawa dostawcy usług, o którym mowa w art. 2 pkt 27 lit. a ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne do po-bierania opłat za połączenia telefoniczne, jeżeli przedsiębiorca wskazu-je numer telefonu przeznaczony do kontaktowania się z nim w sprawie zawartej umowy, opłata dla konsumenta za połączenie z tym numerem nie może być wyższa niż opłata za zwykłe połączenie telefoniczne, zgodnie z  pakietem taryfowym dostawcy usług, z  którego korzysta konsument.

-

Obowiązki informacyjne w  umowach zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległośćArt. 12 1. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa przed-siębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta w  sposób jasny i zrozumiały o: 1) głównych cechach świadczenia z  uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z konsumentem;2) swoich danych identyfikujących, w szczególności o firmie, organie, który zarejestrował działalność gospodarczą, a  także numerze, pod którym został zarejestrowany;3) adresie przedsiębiorstwa, adresie poczty elektronicznej oraz nu-merach telefonu lub faksu jeżeli są dostępne, pod którymi konsument może szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą;4) adresie, pod którym konsument może składać reklamacje, jeżeli jest inny niż adres, o którym mowa w pkt 3;5) łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami, a  gdy charakter przedmiotu świadczenia nie pozwala, rozsądnie oceniając, na wcześniejsze obliczenie ich wysokości – sposobie, w jaki będą one obliczane, a także opłatach za transport, dostar-czenie, usługi pocztowe oraz innych kosztach, a  gdy nie można ustalić wysokości tych opłat – o obowiązku ich uiszczenia; w razie zawarcia umowy na czas nieoznaczony lub umowy obejmującej prenumeratę przedsiębiorca ma obowiązek podania łącznej ceny lub wynagrodzenia obejmującego wszystkie płatności za okres rozliczeniowy, a gdy umowa przewiduje stałą stawkę – także łącz-nych miesięcznych płatności;6) kosztach korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy, w przypadku gdy są wyższe niż stosowane zwykle za korzystanie z tego środka porozumiewania się;

Obowiązki informacyjne w  umowach zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległośćArt. 1 ust. 1 Przedsiębiorca, który proponuje konsumentowi za-warcie umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, okazuje przed zawarciem umowy dokument potwierdzający prowadzenie dzia-łalności gospodarczej oraz dokument tożsamości. W razie zawie-rania umów w imieniu przedsiębiorcy zawierający umowę okazuje ponadto dokument potwierdzający swoje umocowanie.Art. 9 ust. 1Konsument powinien być poinformowany, przy użyciu środka porozu-miewania się na odległość, najpóźniej w chwili złożenia mu propo-zycji zawarcia umowy, o:1) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) przed-siębiorcy oraz organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przedsiębiorcy, a  także numerze, pod którym przedsiębiorca został zarejestrowany;2) istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu;3) cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, a w szczególności cła i podatki;4) zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia;5) kosztach oraz terminie i sposobie dostawy;6) prawie odstąpienia od umowy w terminie dziesięciu dni, ze wskaza-niem wyjątków, o których mowa w art. 10 ust. 3;7) kosztach wynikających z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli są one skalkulowane inaczej niż wedle normal-nej taryfy;8) terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagro-dzeniu mają charakter wiążący;9) minimalnym okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe;10) miejscu i sposobie składania reklamacji;11) prawie wypowiedzenia umowy, o którym mowa w art. 8 ust. 3.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

38 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 41: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRZEPISY OGÓLNE I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓWUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

7) sposobie i terminie zapłaty;8) sposobie i terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji;9) sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy na pod-stawie art. 27, a  także wzorze formularza odstąpienia od umowy, zawartym w załączniku nr 2 do ustawy;10) kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, które ponosi konsument; w  odniesieniu do umów zawieranych na odległość – kosztach zwrotu rzeczy, jeżeli ze względu na swój charakter rzeczy te nie mogą zostać w  zwykłym trybie odesłane pocztą;11) obowiązku zapłaty przez konsumenta poniesionych przez przedsiębiorcę uzasadnionych kosztów zgodnie z  art. 35, jeżeli konsument odstąpi od umowy po zgłoszeniu żądania zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2;12) braku prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 38 lub oko-licznościach, w których konsument traci prawo odstąpienia od umowy;13) obowiązku przedsiębiorcy dostarczenia rzeczy bez wad;14) istnieniu i treści gwarancji i usług posprzedażnych oraz sposo-bie ich realizacji;15) kodeksie dobrych praktyk, o którym mowa w art. 2 pkt 5 usta-wy z  dnia 23 sierpnia 2007 r. o  przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz sposobie zapoznania się z nim;16) czasie trwania umowy lub o sposobie i przesłankach wypowie-dzenia umowy – jeżeli umowa jest zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu przedłużeniu;17) minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy;18) wysokości i  sposobie złożenia kaucji lub udzielenia innych gwarancji finansowych, które konsument jest zobowiązany speł-nić na żądanie przedsiębiorcy;19) funkcjonalności treści cyfrowych oraz technicznych środkach ich ochrony;20) mających znaczenie interoperacyjnościach treści cyfrowych ze sprzętem komputerowym i oprogramowaniem, o których przed-siębiorca wie lub powinien wiedzieć;21) możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatry-wania reklamacji i dochodzenia roszczeń oraz zasadach dostępu do tych procedur.2. Jeżeli umowa jest zawierana w  imieniu innego przedsiębiorcy, na-leży podać dane, o których mowa w ust. 1 pkt 2-4, identyfikujące tego przedsiębiorcę.3. W przypadku aukcji publicznej informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 2-4, mogą być zastąpione informacjami dotyczącymi organizatora aukcji.

Formularz pouczeniaArt. 13 Informacji, o  których mowa w  art. 12 ust. 1 pkt 9-11, można udzielić przy wykorzystaniu wzoru pouczenia o odstąpieniu od umo-wy, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy. Przedsiębiorca, który dorę-czy konsumentowi pouczenie, zgodne z wzorem stanowiącym załącz-nik nr 1 do ustawy, spełnia obowiązki informacyjne określone w art. 12 ust. 1 pkt 9-11.

-

Sposób udzielenia informacjiArt. 141. W  przypadku umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek udzielić konsumentowi informacji, o któ-rych mowa w art. 12, utrwalonych na papierze lub, jeżeli konsument wyrazi na to zgodę, na innym trwałym nośniku, w sposób czytelny i wyrażonych prostym językiem. 2. W  przypadku umów zawieranych na odległość przedsiębiorca ma obowiązek udzielić informacji, o  których mowa w  art. 12, w  sposób odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na odległość, w sposób czytelny i wyrażonych prostym językiem.

Sposób udzielenia informacjiArt. 9 ust. 2Informacje, o których mowa w ust. 1, powinny być sformułowane jed-noznacznie, w sposób zrozumiały i łatwy do odczytania.Art. 9 ust. 3Przedsiębiorca jest obowiązany do potwierdzenia konsumentowi na piśmie informacji, o  których mowa w  ust. 1, najpóźniej w  momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia.Art. 9 ust. 4Obowiązek określony w ust. 3 nie dotyczy jednorazowych świadczeń, które same są spełniane przy użyciu środków porozumiewania się na odległość i za które rachunek wystawia osoba fizyczna lub prawna, któ-ra w ramach swojego przedsiębiorstwa udostępnia co najmniej jeden środek porozumiewania się na odległość, dostępny dla konsumenta i przedsiębiorcy (operator środków porozumiewania się), z wyjątkiem jednak informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 39

Page 42: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRZEPISY OGÓLNE I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓWUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

Potwierdzenie zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwaArt. 15 1. Przedsiębiorca jest zobowiązany wydać konsumentowi dokument umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub potwierdzenie jej zawarcia, utrwalone na papierze lub, za zgodą konsumenta, na in-nym trwałym nośniku.2. W  taki sam sposób przedsiębiorca potwierdza konsumentowi otrzymanie zgody na dostarczenie treści cyfrowych w okolicznoś-ciach powodujących utratę prawa odstąpienia od umowy.3. Jeżeli na wyraźne żądanie konsumenta wykonywanie usługi albo dostarczanie wody, gazu, energii elektrycznej, gdy nie są one dostarczane w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej ma się rozpocząć przed upływem terminu do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębior-stwa, przedsiębiorca wymaga od konsumenta złożenia wyraź-nego oświadczenia zawierającego takie żądanie na trwałym nośniku.

Potwierdzenie zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwaArt. 3 1. Kto zawiera z konsumentem umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, powinien przed jej zawarciem poinformować konsumenta na piśmie o prawie odstąpienia od umowy w terminie, o którym mowa w art. 2 ust. 1, i wręczyć wzór oświadczenia o odstąpieniu, z oznaczeniem swo-jego imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresem zamieszkania (siedziby); obowiązany jest także wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świad-czenia i cenę.2. Konsument, na żądanie przedsiębiorcy, poświadcza na piśmie, że został poinformowany o prawie odstąpienia i że otrzymał wzór oświad-czenia o odstąpieniu od umowy.

Usługi naprawy i konserwacjiArt. 16 1. W przypadku zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, gdy ustalone w umowie wynagrodzenie nie przekracza sześciuset złotych, konsument zażądał wykonania usługi przez przedsiębiorcę w celu na-prawy lub konserwacji, a przedsiębiorca i konsument natychmiast wy-konują swoje zobowiązania, przedsiębiorca jest zobowiązany:1) udzielić konsumentowi informacji, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3, oraz informacji dotyczących wynagrodzenia i sposobu, w jaki ma być obliczane;2) przedstawić łączny kosztorys utrwalony na papierze lub, za zgodą konsumenta, na innym trwałym nośniku;3) udzielić informacji, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1, 9 i 12, z tym że jeżeli konsument wyrazi na to zgodę, nie muszą być one utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku.2. Dokument umowy lub potwierdzenie jej zawarcia, które przedsię-biorca zobowiązany jest wydać konsumentowi zgodnie z art. 15 ust. 1, obejmuje informacje wskazane w art. 12.

-

Informowanie o obowiązku zapłatyArt. 17 1. Jeżeli umowa zawierana na odległość, przy użyciu środków komuni-kacji elektronicznej, nakłada na konsumenta obowiązek zapłaty, przed-siębiorca ma obowiązek dostarczyć konsumentowi w sposób jasny i wi-doczny, bezpośrednio przed złożeniem przez konsumenta zamówienia, informacji, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1, 5, 16 i 17.2. Przedsiębiorca zapewnia, aby konsument w momencie składania za-mówienia wyraźnie potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty.3. Jeżeli do złożenia zamówienia używa się przycisku lub podobnej funkcji, muszą być one oznaczone w  łatwo czytelny sposób słowami „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub innego równoważnego jed-noznacznego sformułowania.4. Jeżeli przedsiębiorca nie spełnia wymagań określonych w ust. 2 lub 3, umowa nie zostaje zawarta.

-

Informowanie o sposobie płatnościArt. 18 Na stronach internetowych służących do prowadzenia handlu elektronicznego wskazuje się w sposób wyraźny, najpóźniej na począt-ku składania zamówienia, jasne i czytelne informacje o ograniczeniach dotyczących dostarczania oraz akceptowanych sposobach płatności.

-

Sposób informowania w razie ograniczeń technicznychArt. 19 Jeżeli właściwości techniczne użytego środka porozumie-wania się na odległość ograniczają rozmiar możliwych do przeka-zania informacji lub czas na ich przedstawienie, przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi przed zawarciem umowy co najmniej informacje dotyczące głównych cech świadczenia przedsię-biorcy, oznaczenia przedsiębiorcy, łącznej ceny lub wynagrodzenia, prawa odstąpienia od umowy, czasu trwania umowy, a jeżeli umowa została zawarta na czas nieoznaczony – sposobu i przesłanek jej wy-powiedzenia. Przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumen-towi pozostałe informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1, zgodnie z art. 14 ust. 2.

-

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

40 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 43: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRZEPISY OGÓLNE I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓWUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

Zawieranie umów przez telefonArt. 20 1. Jeżeli przedsiębiorca kontaktuje się z  konsumentem przez telefon w celu zawarcia umowy na odległość, ma obowiązek na początku rozmo-wy poinformować konsumenta o tym celu, a ponadto podać identyfiku-jące go dane oraz dane identyfikujące osobę, w imieniu której telefonuje.2. Jeżeli przedsiębiorca proponuje konsumentowi zawarcie umowy przez telefon, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku. Oświadczenie kon-sumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu potwierdzenia od przedsiębiorcy.

-

Potwierdzenie informacji i zawarcia umowy na odległośćArt. 211. Przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi potwierdze-nie zawarcia umowy na odległość na trwałym nośniku w  rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóźniej w  chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi. Potwierdzenie obejmuje:1) informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1, chyba że przedsiębiorca dostarczył konsumentowi te informacje na trwałym nośniku przed za-warciem umowy;2) informację o udzielonej przez konsumenta zgodzie na dostarczenie treści cyfrowych w okolicznościach powodujących utratę prawa odstą-pienia od umowy.2. Jeżeli na wyraźne żądanie konsumenta wykonywanie usługi albo do-starczanie wody, gazu, energii elektrycznej, gdy nie są one dostarcza-ne w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej ma się rozpocząć przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, przedsiębiorca wymaga od konsumenta złożenia wyraźnego oświad-czenia zawierającego takie żądanie.

Potwierdzenie informacji i zawarcia umowy na odległośćArt. 9 ust. 3Przedsiębiorca jest obowiązany do potwierdzenia konsumentowi na piśmie informacji, o  których mowa w  ust. 1, najpóźniej w  momencie rozpoczęcia spełniania świadczenia.

Obowiązkowe informacje jako integralna część umowyArt. 22 Informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1, stanowią integral-ną część umowy zawieranej na odległość albo poza lokalem przedsię-biorstwa i mogą być zmienione jedynie za wyraźnym porozumieniem stron.

-

Konsekwencje niedopełnienia obowiązków informacyjnychArt. 23 Jeżeli przedsiębiorca nie spełnił obowiązków informacyjnych dotyczących opłat dodatkowych lub innych kosztów, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 5, lub kosztów zwrotu rzeczy, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 10, konsument nie ponosi tych opłat i kosztów.

-

Ciężar dowoduArt. 24 Ciężar dowodu spełnienia obowiązków informacyjnych okre-ślonych w art. 12 spoczywa na przedsiębiorcy.

-

Odpowiednie stosowanie przepisów dot. umów z konsumentami in-nych niż zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległośćArt. 25 Do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość stosuje się przepisy art. 10 i art. 11.

-

Relacja do innych ustawArt. 26 W  przypadku sprzeczności pomiędzy przepisami art. 12-23 a przepisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na tery-torium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 47, poz. 278, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2013 r. poz. 1422) stosuje się przepisy niniejszej ustawy.

-

- Wypowiedzenie umowy na czas nieoznaczonyArt. 8 1. Umowa o świadczenie ciągłe lub okresowe może być zawarta na czas oznaczony albo nieoznaczony.2. Umowę zawartą na czas dłuższy niż rok poczytuje się po upływie tego terminu za zawartą na czas nieoznaczony.3. Jeżeli czas trwania umowy nie jest oznaczony, każda ze stron może ją wypowiedzieć bez wskazania przyczyn, z zachowaniem terminu mie-sięcznego, chyba że strony zastrzegły krótszy termin wypowiedzenia.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 41

Page 44: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRZEPISY OGÓLNE I OBOWIĄZKI PRZEDSIĘBIORCÓWUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

- Zakaz przedpłatyArt. 11 1. Umowa nie może nakładać na konsumenta obowiązku zapłaty ceny lub wynagrodzenia przed otrzymaniem świadczenia.2. Umowa powinna określać miejsce i  sposób składania reklamacji, niepowodujące nadmiernych trudności lub kosztów po stronie konsu-menta.

- Świadczenie zastępczeArt. 12 1. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, przedsiębiorca powinien wyko-nać umowę zawartą na odległość najpóźniej w terminie trzydziestu dni po złożeniu przez konsumenta oświadczenia woli o zawarciu umowy.2. Jeżeli przedsiębiorca nie może spełnić świadczenia z tego powodu, że przedmiot świadczenia nie jest dostępny, powinien niezwłocznie, najpóźniej jednak w terminie trzydziestu dni od zawarcia umowy, za-wiadomić o tym konsumenta i zwrócić całą otrzymaną od niego sumę pieniężną.3. W  wypadku gdy przedsiębiorca nie może wykonać zobowiązania z  powodu choćby przejściowej niemożności spełnienia świadczenia o  właściwościach zamówionych przez konsumenta, przedsiębiorca może, jeżeli zawarto takie zastrzeżenie w umowie, zwolnić się z zobo-wiązania przez spełnienie świadczenia zastępczego, odpowiadającego tej samej jakości i przeznaczeniu oraz za tę samą cenę lub wynagrodze-nie, informując zarazem konsumenta na piśmie o jego prawie nieprzy-jęcia tego świadczenia i odstąpienia od umowy, ze zwrotem rzeczy na koszt przedsiębiorcy.4. W wypadku, o którym mowa w ust. 3, konsument ma prawo odstąpić od umowy w sposób i na zasadach określonych w art. 7. Zwrot rzeczy następuje w takim wypadku na koszt przedsiębiorcy.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

42 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 45: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRAWO ODSTĄPIENIA OD UMOWYUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

Prawo odstąpienia – zasadaArt. 27Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przed-siębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem kosztów określo-nych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35.

Prawo odstąpienia – zasadaArt. 2 1. Konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.2. Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że konsumentowi wolno od-stąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne).3. W razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co stro-ny świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Zwrot powi-nien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.Art. 71. Konsument, który zawarł umowę na odległość, może od niej odstą-pić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni, ustalonym w sposób określony w art. 10 ust. 1. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.2. Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że konsumentowi wolno od-stąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne).

Bieg terminu do odstąpieniaArt. 28Bieg terminu do odstąpienia od umowy rozpoczyna się:1) dla umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany do przeniesienia jej własności – od objęcia rzeczy w po-siadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trze-cią inną niż przewoźnik, a w przypadku umowy, która: a) obejmuje wiele rzeczy, które są dostarczane osobno, partiami lub w częś-ciach – od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części, b) polega na regularnym dostarczaniu rzeczy przez czas oznaczony – od objęcia w posiadanie pierwszej z rzeczy; 2) dla pozostałych umów – od dnia zawarcia umowy.

Bieg terminu do odstąpieniaArt. 10 ust. 1 Termin dziesięciodniowy, w którym konsument może odstąpić od umo-wy, liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadcze-nia usługi – od dnia jej zawarcia.

Brak poinformowania o prawie odstąpieniaArt. 291. Jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębior-cę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu, o którym mowa w art. 27.2. Jeżeli konsument został poinformowany przez przedsiębiorcę o pra-wie odstąpienia od umowy przed upływem terminu, o którym mowa w  ust. 1, termin do odstąpienia od umowy upływa po 14 dniach od udzielenia konsumentowi informacji o tym prawie.

Brak poinformowania o prawie odstąpieniaArt. 10 ust. 2W razie braku potwierdzenia informacji, o których mowa w art. 9 ust. 1, termin, w którym konsument może odstąpić od umowy, wynosi trzy miesiące i liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa do-tyczy świadczenia usługi – od dnia jej zawarcia. Jeżeli jednak kon-sument po rozpoczęciu biegu tego terminu otrzyma potwierdzenie, termin ulega skróceniu do dziesięciu dni od tej daty.

Złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowyArt. 301. Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie można złożyć na formularzu, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do ustawy. 3. Jeżeli przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadcze-nia o  odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, konsument może także odstąpić od umowy: 1) przy wykorzystaniu wzoru formularza odstąpienia od umowy, stanowiącego załącznik nr 2 do ustawy; 2) przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej przedsię-biorcy.4. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie przesłać konsumen-towi na trwałym nośniku potwierdzenie otrzymania oświadczenia o  odstąpieniu od umowy złożonego w  sposób, o  którym mowa w ust. 3.

Złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowyArt. 7 ust. 1 Konsument, który zawarł umowę na odległość, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w  terminie dziesięciu dni, ustalonym w  sposób określony w  art. 10 ust. 1. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.

Skutki odstąpieniaArt. 311. W przypadku odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub umo-wy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę uważa się za nie-zawartą.2. Jeżeli konsument złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy zanim przedsiębiorca przyjął jego ofertę, oferta przestaje wiązać.

Skutki odstąpieniaArt. 7 ust. 3W  razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co stro-ny świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Zwrot powi-nien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 43

Page 46: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRAWO ODSTĄPIENIA OD UMOWYUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

Zwrot płatnościArt. 321. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w  terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokona-ne przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy. 2. Przedsiębiorca dokonuje zwrotu płatności przy użyciu takie-go samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.3. Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze rzecz od konsumenta, może wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzy-manych od konsumenta do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania, w  za-leżności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.

-

Zwrot kosztów dostarczeniaArt. 33Jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, przed-siębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów.

-

Zwrot rzeczy/odpowiedzialność za zmniejszenie wartościArt. 341. Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy lub prze-kazać ją osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru nie-zwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. Do zachowania terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego upływem. 2. Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsu-menta o konieczności poniesienia tych kosztów. 3. Jeżeli umowę zawarto poza lokalem przedsiębiorstwa a rzecz do-starczono konsumentowi do miejsca, w którym zamieszkiwał w chwili zawarcia umowy, przedsiębiorca jest zobowiązany do odebrania rzeczy na swój koszt, gdy ze względu na charakter rzeczy nie można jej ode-słać w zwykły sposób pocztą. 4. Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rze-czy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie od-stąpienia od umowy zgodnie z wymaganiami art. 12 ust. 1 pkt 9.

-

Zapłata za świadczenia spełnione do chwili odstąpieniaArt. 351. Jeżeli konsument wykonuje prawo odstąpienia od umowy po zgło-szeniu żądania zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2, ma obowiązek za-płaty za świadczenia spełnione do chwili odstąpienia od umowy. 2. Kwotę zapłaty oblicza się proporcjonalnie do zakresu spełnionego świadczenia, z uwzględnieniem uzgodnionej w umowie ceny lub wy-nagrodzenia. Jeżeli cena lub wynagrodzenie są nadmierne, podstawą obliczenia tej kwoty jest wartość rynkowa spełnionego świadczenia.

-

Zwolnienie konsumenta z obowiązku ponoszenia kosztówArt. 36Konsument nie ponosi kosztów: 1) świadczenia usług, dostarczania wody, gazu lub energii elektrycznej w przypadku, gdy nie są one oferowane w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej, w całości lub w części, za czas do odstąpienia od umowy, jeżeli: a) przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy i skutkach jego wykonania zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 9 lub b) konsument nie żądał spełniania świadczenia przed upływem termi-nu do odstąpienia od umowy zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2; 2) dostarczania treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli: a) konsument nie wyraził zgody na spełnienie świadczenia przed upły-wem terminu do odstąpienia od umowy lub

-

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

44 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 47: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

PRAWO ODSTĄPIENIA OD UMOWYUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

b) konsument nie został poinformowany o utracie przysługującego mu prawa odstąpienia od umowy w chwili udzielania takiej zgody, lub c) przedsiębiorca nie dostarczył potwierdzenia zgodnie z art. 15 ust. 1 i art. 21 ust. 1.

Umowy dodatkoweArt. 371. W chwili odstąpienia przez konsumenta od umowy zawartej na od-ległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa wygasają powiązane z nią umowy dodatkowe zawarte przez konsumenta, jeżeli na ich pod-stawie świadczenie jest spełniane przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą. Konsument nie ponosi kosztów związanych z wygaśnięciem tych umów, z wy-jątkiem kosztów określonych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35.2. Jeżeli umowa dodatkowa została zawarta z osobą trzecią, przedsiębiorca informuje tę osobę o odstąpieniu przez konsu-menta od umowy.

Umowy dodatkoweArt. 13 1. W wypadku odstąpienia od umowy przez konsumenta przedsię-biorca ma obowiązek poświadczyć na piśmie zwrot świadczenia.2. Jeżeli świadczenie konsumenta ma być spełnione z wykorzysta-niem kredytu lub pożyczki udzielonych przez przedsiębiorcę albo gdy umowa przewidywała wykorzystanie kredytu udzielonego na podstawie porozumienia kredytodawcy z przedsiębiorcą, od-stąpienie od umowy zawartej na odległość jest skuteczne także wobec umowy kredytu lub pożyczki zawartej przez konsumenta.

Wyjątki od prawa odstąpienia od umowyArt. 38Prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębior-stwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w  odniesieniu do umów: 1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usłu-gę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy; 2) w  której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy; 3) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowa-na, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb; 4) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia; 5) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w za-pieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu; 6) w której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostar-czeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połą-czone z innymi rzeczami; 7) w której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, któ-rych cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przed-siębiorca nie ma kontroli; 8) w której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do nie-go przyjechał w  celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, któ-rych wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konser-wacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy; 9) w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizu-alne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu; 10) o dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjąt-kiem umowy o prenumeratę; 11) zawartej w drodze aukcji publicznej; 12) o  świadczenie usług w  zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z  wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w  umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi; 13) o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na noś-niku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstą-pienia od umowy i  po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia od umowy.

Wyjątki od prawa odstąpienia od umowyArt. 103. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość nie przysługuje konsumentowi w wypad-kach: 1) świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem terminu, o którym mowa w art. 7 ust. 1; 2) dotyczących nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na in-formatycznych nośnikach danych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania; 3) umów dotyczących świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie za-leży wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym; 4) świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą; 5) świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu; 6) dostarczania prasy; 7) usług w zakresie gier hazardowych.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 45

Page 48: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

UMOWY DOTYCZĄCE USŁUG FINANSOWYCH ZAWIERANE NA ODLEGŁOŚĆUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

- Pojęcie usług finansowychArt. 16a ust. 11. Usługami finansowymi w rozumieniu ustawy są w szczególności:1) czynności bankowe;2) umowy kredytu konsumenckiego;3) czynności ubezpieczeniowe;4) umowy uczestnictwa w: funduszu inwestycyjnym otwartym, specja-listycznym funduszu inwestycyjnym otwartym, funduszu inwestycyj-nym zamkniętym, specjalistycznym funduszu inwestycyjnym zamknię-tym i funduszu inwestycyjnym mieszanym.

Obowiązki informacyjneArt. 391. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową przedsiębiorca jest obowiązany poinformować konsumenta w  sposób jasny i  zrozumiały, wskazujący na zamiar zawarcia umowy i odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na od-ległość o:1) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) przed-siębiorcy, organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przed-siębiorcy, a  także numerze, pod którym przedsiębiorca został zare-jestrowany, a  w  przypadku gdy działalność przedsiębiorcy wymaga uzyskania zezwolenia – danych dotyczących instytucji udzielającej zezwolenia;2) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) w Rze-czypospolitej Polskiej przedstawiciela przedsiębiorcy, o ile taki wystę-puje;3) imieniu i  nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) pod-miotu innego niż przedsiębiorca świadczący usługi finansowe na od-ległość, w  tym operatora środków porozumiewania się na odległość, oraz charakterze, w jakim podmiot ten występuje wobec konsumenta i tego przedsiębiorcy;4) istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu;5) cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, w tym opłaty i podatki, a w  przypadku niemożności określenia dokładnej ceny lub wynagrodzenia – podstawie obliczenia ceny lub wynagrodzenia umożliwiającej konsumentowi dokonanie ich weryfikacji;6) ryzyku związanym z usługą finansową, jeżeli wynika ono z jej szcze-gólnych cech lub charakteru czynności, które mają być wykonane lub jeżeli cena bądź wynagrodzenie zależą wyłącznie od ruchu cen na ryn-ku finansowym;7) zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia;8) kosztach oraz terminie i sposobie świadczenia usługi;9) prawie oraz sposobie odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 40 ust. 1 i 2, albo wskazaniu, że prawo takie nie przysługuje, oraz wy-sokości ceny lub wynagrodzenia, które konsument jest obowiązany zapłacić w przypadku określonym w art. 40 ust. 4;10) dodatkowych kosztach ponoszonych przez konsumenta wynikają-cych z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli mogą one wystąpić;11) terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie lub wynagrodzeniu mają charakter wiążący;12) minimalnym okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe;13) miejscu i sposobie składania reklamacji;14) możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów wynikających z umowy;15) prawie wypowiedzenia umowy, o którym mowa w art. 42, oraz skut-kach tego wypowiedzenia, w tym karach umownych;16) istnieniu funduszu gwarancyjnego lub innych systemów gwaran-cyjnych, jeżeli takie istnieją;17) języku stosowanym w relacjach przedsiębiorcy z konsumentem;18) prawie właściwym państwa, które stanowi podstawę dla stosunków przedsiębiorcy z  konsumentem przed zawarciem umowy na odległość oraz prawie właściwym do zawarcia i wykonania umowy;19) sądzie właściwym do rozstrzygania sporów związanych z wykony-waniem umowy;20) żądaniu od konsumenta oświadczenia o  poddaniu się egzekucji, stanowiącego podstawę do wystawienia przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego stosownie do przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.).

Obowiązki informacyjneArt. 16b1. Konsument powinien być poinformowany, przy użyciu środka poro-zumiewania się na odległość, najpóźniej w chwili złożenia mu propozy-cji zawarcia umowy, o:1) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) przed-siębiorcy, organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przed-siębiorcy, a  także numerze, pod którym przedsiębiorca został zare-jestrowany, a  w  przypadku gdy działalność przedsiębiorcy wymaga uzyskania zezwolenia, danych dotyczących instytucji udzielającej ze-zwolenia;2) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) na ob-szarze Rzeczypospolitej Polskiej przedstawiciela przedsiębiorcy, o  ile taki występuje;3) imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) podmio-tu innego niż przedsiębiorca świadczący usługi finansowe na odległość, w tym operatora środków porozumiewania się na odległość, oraz cha-rakterze, w jakim podmiot ten występuje wobec konsumenta;4) istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu;5) cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, w tym opłaty i podatki, a w przypadku niemożności określenia dokład-nej ceny, podstawie obliczenia ceny umożliwiającej konsumentowi do-konanie jej weryfikacji;6) ryzyku związanym z usługą finansową, jeżeli wynika ono z jej szcze-gólnych cech lub charakteru czynności, które mają być wykonane, lub jeżeli cena bądź wynagrodzenie zależą wyłącznie od ruchu cen na ryn-ku finansowym;7) zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia;8) kosztach oraz terminie i sposobie świadczenia usługi;9) prawie oraz sposobie odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 16c ust. 1 i ust. 2, albo wskazaniu, że prawo takie nie przysługuje, oraz wysokości ceny, którą konsument jest obowiązany zapłacić w przypad-ku, o którym mowa w art. 16c ust. 5;10) dodatkowych kosztach ponoszonych przez konsumenta wynikają-cych z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli mogą one wystąpić;11) terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagrodzeniu mają charakter wiążący;12) minimalnym okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe;13) miejscu i sposobie składania reklamacji;14) możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów wynikających z umowy;15) prawie wypowiedzenia umowy, o którym mowa w art. 8 ust. 3, oraz skutkach tego wypowiedzenia, w tym o karach umownych;16) istnieniu funduszu gwarancyjnego lub innych systemów gwaran-cyjnych, jeżeli takie istnieją;17) języku stosowanym w relacjach przedsiębiorcy z konsumentem;18) prawie właściwym państwa, które stanowi podstawę stosunków przedsiębiorcy z  konsumentem przed zawarciem umowy na odległość, oraz prawie właściwym do zawarcia i wykonania umowy;19) sądzie właściwym dla rozstrzygania sporów związanych z wykony-waniem umowy;20) pobieraniu od konsumenta oświadczenia o poddaniu się egzeku-cji, stanowiącego podstawę do wystawienia przez bank bankowego tytułu egzekucyjnego stosownie do przepisów Prawa bankowego.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

46 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 49: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

UMOWY DOTYCZĄCE USŁUG FINANSOWYCH ZAWIERANE NA ODLEGŁOŚĆUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

2. W wypadku przekazywania konsumentowi informacji w formie gło-sowych komunikatów telefonicznych nie stosuje się przepisów ust. 1 pkt 6-8 oraz pkt 10-20, jeżeli konsument udzieli na to wyraźnej zgody. Przedsiębiorca jest obowiązany zamieścić w  komunikacie informacje o prawie konsumenta do żądania przedstawienia informacji, o których mowa w tych przepisach oraz sposobie ich uzyskania.3. Przedsiębiorca jest obowiązany do przekazania konsumentowi in-formacji, o których mowa w ust. 1, utrwalonych na papierze lub innym trwałym nośniku dostępnym dla konsumenta, przed zawarciem umowy, a gdy umowa jest na życzenie konsumenta zawierana z  zastosowaniem środka porozumiewania się na odległość, który na to nie pozwala – niezwłocznie po jej zawarciu. 5. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy jednorazowych świadczeń, które są spełniane przy użyciu środków porozumiewania się na odle-głość i za które fakturę wystawia osoba fizyczna lub prawna, która w ra-mach swojego przedsiębiorstwa udostępnia co najmniej jeden środek porozumiewania się na odległość dostępny dla konsumenta i przedsię-biorcy, z wyjątkiem jednak informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1.6. Obowiązek określony w  ust. 1 nie dotyczy poszczególnych czynności (umów szczegółowych) wynikających z umowy (umowy ramowej).7. W wypadku wykonywania poszczególnych czynności o tym samym charakterze pomiędzy tymi samymi stronami, jeżeli czynności te nie wynikają z  wcześniej zawartej umowy (umowy ramowej), obowiązek określony w ust. 1 dotyczy tylko pierwszej z tych czynności. Jeżeli w cią-gu roku od dnia wykonania pierwszej czynności nie wykonano żadnej czynności o tym samym charakterze pomiędzy tymi samymi stronami, to do pierwszej czynności wykonanej po tym czasie stosuje się ust. 1.8. Obowiązek określony w ust. 1 uważa się za spełniony, jeżeli przedsię-biorca przekazał konsumentowi informacje zgodnie ze wzorem okre-ślonym w  formularzu informacyjnym, o  którym mowa odpowiednio w art. 14 lub art. 19 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumen-ckim (Dz.U. Nr 126, poz. 715, z późn. zm.).

2. W wypadku przekazywania konsumentowi informacji w formie gło-sowych komunikatów telefonicznych nie stosuje się przepisów ust. 1 pkt 6-8 oraz pkt 10-20. Przedsiębiorca jest obowiązany zamieścić w ko-munikacie informację o prawie konsumenta do żądania przedstawienia pozostałych informacji, o których mowa w ust. 1, oraz o sposobie uzy-skania tych informacji.3. Przed zawarciem umowy lub gdy umowa jest na życzenie konsumen-ta zawierana z  zastosowaniem środka porozumiewania się na odle-głość, który nie pozwala na doręczenie warunków umowy, niezwłocz-nie po jej zawarciu, przedsiębiorca jest obowiązany do potwierdzenia konsumentowi na piśmie lub za pomocą innego statycznego noś-nika informacji dostępnego dla konsumenta, w szczególności dy-skietki, CD-ROM-u, DVD, informacji, o których mowa w ust. 1. 5. Obowiązek określony w ust. 1 nie dotyczy jednorazowych świadczeń, które same są spełniane przy użyciu środków porozumiewania się na odległość i  za które rachunek wystawia osoba fizyczna lub prawna, która w  ramach swojego przedsiębiorstwa udostępnia co najmniej jeden środek porozumiewania się na odległość, dostępny dla konsu-menta i przedsiębiorcy (operator środków porozumiewania się), z wy-jątkiem jednak informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1.6. Obowiązek określony w  ust. 1 nie dotyczy poszczególnych czynności (umów szczegółowych) wynikających z umowy (umowy ramowej).7. W wypadku wykonywania poszczególnych czynności o tym samym charakterze pomiędzy tymi samymi stronami, jeżeli czynności te nie wynikają z  wcześniej zawartej umowy (umowy ramowej), obowiązek określony w ust. 1 dotyczy tylko pierwszej z tych czynności. Jeżeli w cią-gu roku od dnia wykonania pierwszej czynności nie wykonano żadnej czynności o tym samym charakterze pomiędzy tymi samymi stronami, to do pierwszej czynności wykonanej po tym czasie stosuje się ust. 1.8. Obowiązek określony w ust. 1 uważa się za spełniony, jeżeli przed-siębiorca przekazał konsumentowi właściwy formularz informacyjny, o którym mowa odpowiednio w art. 14 lub art. 19 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126, poz. 715, z późn. zm.).

Odstąpienie od umowyArt. 401. Konsument, który zawarł na odległość umowę o  usługi finansowe, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając oświadczenie na piśmie, w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy lub od dnia potwier-dzenia informacji, o którym mowa w art. 39 ust. 3, jeżeli jest to termin późniejszy. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem oświadczenie zostało wysłane. Konsument nie ponosi kosztów związa-nych z odstąpieniem, z wyjątkiem kosztów, o których mowa w ust. 4.2. W przypadku umów ubezpieczenia termin, w którym konsument może odstąpić od umowy, wynosi 30 dni od dnia poinformowania go o zawar-ciu umowy lub od dnia potwierdzenia informacji, o którym mowa w art. 39 ust. 3, jeżeli jest to termin późniejszy. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem oświadczenie zostało wysłane.3. W przypadku odstąpienia od umowy, umowa jest uważana za nieza-wartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co stro-ny świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmia-na była konieczna w granicach zwykłego zarządu, w terminie 30 dni:1) od odstąpienia od umowy – w przypadku świadczeń konsumenta albo2) od otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy – w przy-padku świadczeń przedsiębiorcy.4. W przypadku rozpoczętego za zgodą konsumenta świadczenia usług przed upływem terminów, o których mowa w ust. 1 i 2, przedsiębiorca może żądać zapłaty ceny lub wynagrodzenia za usługę rzeczywiście wykonaną.5. Przedsiębiorca nie może żądać zapłaty, o której mowa w ust. 4, jeżeli rozpoczął świadczenie usług bez zgody konsumenta, a także jeżeli nie wskazał, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 9, wysokości ceny lub wynagrodze-nia, które konsument jest obowiązany zapłacić w wypadku, o którym mowa w ust. 4.6. Prawo odstąpienia od umowy nie przysługuje konsumentowi w przy-padkach umów:1) całkowicie wykonanych na żądanie konsumenta przed upływem ter-minów, o których mowa w ust. 1 i 2;2) dotyczących instrumentów rynku pieniężnego, zbywalnych papie-rów wartościowych, tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego

Odstąpienie od umowyArt. 16c1. Konsument, który zawarł na odległość umowę o  usługi finansowe, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie, w  terminie czternastu dni od dnia zawarcia umowy lub od dnia potwierdzenia informacji, o  którym mowa w  art. 16b ust. 3, jeżeli jest to termin późniejszy.2. W wypadku umów, o których mowa w art. 16a ust. 1 pkt 3, termin, w którym konsument może odstąpić od umowy, wynosi trzydzieści dni od dnia poinformowania go o  zawarciu umowy lub od dnia potwier-dzenia informacji, o którym mowa w art. 16b ust. 3, jeżeli jest to termin późniejszy.3. Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że konsumentowi wolno odstą-pić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne).4. W  wypadku odstąpienia od umowy, umowa jest uważana za nie-zawartą, a  konsument jest zwolniony z  wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu, w terminie trzy-dziestu dni:1) od dnia odstąpienia od umowy – w przypadku świadczeń konsumen-ta albo2) od dnia otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy – w przy-padku świadczeń przedsiębiorcy.5. W wypadku rozpoczętego za zgodą konsumenta świadczenia usług przed upływem terminów, o których mowa w ust. 1 lub ust. 2, przed-siębiorca może żądać zapłaty ceny za usługę rzeczywiście wykonaną.6. Przedsiębiorca nie może żądać zapłaty, o której mowa w ust. 5, jeżeli rozpoczął świadczenie usług bez zgody konsumenta, a także jeżeli nie wskazał, zgodnie z art. 16b ust. 1 pkt 9, wysokości ceny, którą konsu-ment jest obowiązany zapłacić w wypadku, o którym mowa w ust. 5.7. Prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje konsumentowi w wypadkach:1) umów całkowicie wykonanych na żądanie konsumenta, przed upły-wem terminów, o których mowa w ust. 1 i ust. 2;2) umów dotyczących instrumentów rynku pieniężnego, zbywalnych pa-pierów wartościowych, tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowe-go inwestowania, sprzedaży papierów wartościowych z zobowiązaniem

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 47

Page 50: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

UMOWY DOTYCZĄCE USŁUG FINANSOWYCH ZAWIERANE NA ODLEGŁOŚĆUSTAWA O PRAWACH KONSUMENTA USTAWA O OCHRONIE NIEKTÓRYCH PRAW KONSUMENTÓW

inwestowania, sprzedaży papierów wartościowych ze zobowiązaniem do ich odkupu oraz operacji finansowych, w  których ustalono cenę, kurs, stopę procentową lub indeks, a w szczególności nabywanie wa-lut, papierów wartościowych, złota lub innych metali szlachetnych, to-warów lub praw, w tym umowy obliczone tylko na różnice cen, opcje i prawa pochodne, zawarte na umówioną datę lub umówiony termin, w obrocie rynkowym;3) ubezpieczenia dotyczących podróży i  bagażu lub innych podob-nych, jeżeli zawarte zostały na okres krótszy niż 30 dni.7. Jeżeli do umowy jest dołączona kolejna umowa zawarta na odległość dotycząca usług świadczonych przez przedsiębiorcę lub podmiot inny niż przedsiębiorca na podstawie porozumienia pomiędzy tym podmio-tem a  przedsiębiorcą, odstąpienie od umowy zawartej na odległość dotyczącej usług finansowych jest skuteczne także wobec tej kolejnej umowy.

Art. 41 Jeżeli przedsiębiorca nie dopełni obowiązków określonych w art. 39 ust. 1-3, konsument ma prawo odstąpić od umowy w każdym czasie bez konieczności ponoszenia kosztów należnych przedsiębiorcy.

do ich odkupu oraz terminowych operacji finansowych; przez termino-we operacje finansowe rozumie się operacje, w których ustalono cenę, kurs, stopę procentową lub indeks – a  w  szczególności nabywanie walut, papierów wartościowych, złota lub innych metali szlachetnych, towarów lub praw, w tym umowy obliczone tylko na różnicę cen, opcje i prawa pochodne – zawarte na umówioną datę lub umówiony termin, w obrocie rynkowym;3) umów ubezpieczenia dotyczących podróży i bagażu lub innych podob-nych, jeżeli zawarte zostały na okres krótszy niż trzydzieści dni.8. Jeżeli do umowy jest dołączona kolejna umowa zawarta na odległość dotycząca usług świadczonych przez przedsiębiorcę lub podmiot inny niż przedsiębiorca na podstawie porozumienia pomiędzy tym podmio-tem a  przedsiębiorcą, odstąpienie od umowy zawartej na odległość dotyczącej usług finansowych jest skuteczne także wobec tej kolejnej umowy.

Art. 42 Jeżeli czas trwania umowy nie jest oznaczony, każda ze stron może ją wypowiedzieć bez wskazania przyczyn, z zachowaniem miesięcznego terminu wypowiedzenia, chyba że strony zastrzegły krótszy termin wy-powiedzenia.

-

Wyłączenie stosowania przepisów ustawyArt. 4 ust. 2Przepisów ustawy nie stosuje się do umów dotyczących usług finanso-wych, w szczególności takich jak: czynności bankowe, umowy kredytu konsumenckiego, czynności ubezpieczeniowe, umowy uczestnictwa w  funduszu inwestycyjnym otwartym, specjalistycznym funduszu in-westycyjnym otwartym, funduszu inwestycyjnym zamkniętym, specja-listycznym funduszu inwestycyjnym zamkniętym i  funduszu inwesty-cyjnym mieszanym, usługi płatnicze – z wyjątkiem umów dotyczących usług finansowych zawieranych na odległość, do których stosuje się przepisy rozdziałów 1 i 5.

Wyłączenie stosowania przepisów ustawyArt. 16a ust. 2Przepisów ustawy nie stosuje się do usług polegających na gromadze-niu środków pieniężnych i  ich lokowaniu, z  przeznaczeniem na wy-płatę członkom otwartego funduszu emerytalnego lub uczestnikom pracowniczego funduszu emerytalnego po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego w  rozumieniu ustawy z  dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 34, poz. 189, z późn. zm.) i ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o pracow-niczych programach emerytalnych (Dz.U. z 2001 r. Nr 60, poz. 623 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 141, poz. 1178).

Art. 431. Przepisów niniejszego rozdziału nie stosuje się do usług polegają-cych na gromadzeniu środków pieniężnych i ich lokowaniu, z przezna-czeniem na wypłatę członkom otwartego funduszu emerytalnego lub uczestnikom pracowniczego funduszu emerytalnego po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i  funkcjonowaniu funduszy emerytal-nych (Dz.U. z  2013 r. poz. 989, 1289 i  1717) i  przepisów ustawy z  dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 710).2. Przepisów niniejszego rozdziału nie stosuje się do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.3. Przepisów art. 39 ust. 1 pkt 1-4, 12-15, 17 i 19 nie stosuje się do usług płatniczych, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. Nr 199, poz. 1175, z późn. zm.).

Art. 16a ust. 3Przepisów ustawy nie stosuje się do odstąpienia od umowy o  kredyt konsumencki zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębior-stwa.

Art. 16a ust. 4Przepisów art. 16b ust. 1 pkt 1-5, 12, 14, 15 oraz 17-19 nie stosuje się do usług płatniczych w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usłu-gach płatniczych (Dz.U. Nr 199, poz. 1175 i Nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 1166).

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

48 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 51: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Definicja konsumentaArt.22¹ KC Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Definicja konsumenta Art. 221 KC Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czyn-ności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodar-czą lub zawodową.

Koszty zapłatyArt. 383¹ KC Przedsiębiorca nie może żądać od konsumenta opłaty za skorzystanie z określonego sposobu zapłaty przewyższającej poniesio-ne przez przedsiębiorcę koszty w związku z tym sposobem zapłaty.

-

Miejsce spełnienia świadczeniaArt. 454¹ KC Jeżeli przedsiębiorca jest obowiązany przesłać rzecz kon-sumentowi do oznaczonego miejsca, miejsce to uważa się za miejsce spełnienia świadczenia. Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne.

-

Odstąpienie przed terminem spełnienia świadczeniaArt. 492¹ KC Jeżeli strona obowiązana do spełnienia świadczenia oświadczy, że świadczenia tego nie spełni, druga strona może odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego, także przed nadej-ściem oznaczonego terminu spełnienia świadczenia.

-

Skutki odstąpienia od umowyArt. 494 KC§ 1. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz rów-nież na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewyko-nania zobowiązania.§ 2. Zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie.

Skutki odstąpienia od umowyArt. 494 KC Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwró-cić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również napra-wienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

- Stosowanie przepisów kc do sprzedaży konsumenckiejArt. 535¹ KC Przepisy niniejszego działu stosuje się do sprzedaży konsumenckiej w takim zakresie, w jakim sprzedaż ta nie jest uregulowana odrębnymi przepisami.

Wydanie rzeczyArt. 543¹ KC§ 1. Jeżeli kupującym jest konsument, sprzedawca obowiązany jest nie-zwłocznie wydać rzecz kupującemu, nie później niż trzydzieści dni od dnia zawarcia umowy, chyba że umowa stanowi inaczej.§ 2. W razie opóźnienia sprzedawcy kupujący może wyznaczyć dodat-kowy termin do wydania rzeczy, a  po jego bezskutecznym upływie może od umowy odstąpić. Przepisy art. 492, art. 492¹ i art. 494 stosuje się.

Wydanie rzeczy w umowie z konsumentem zawartej na odległośćArt. 12 ust. 1 ustawy o  ochronie niektórych praw konsumentów oraz o  odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpiecznyJeżeli strony nie umówiły się inaczej, przedsiębiorca powinien wykonać umowę zawartą na odległość najpóźniej w terminie trzydziestu dni po złożeniu przez konsumenta oświadczenia woli o zawarciu umowy.

Wyjaśnienia sprzedawcy i instrukcjaArt. 546 KC§ 1. Sprzedawca obowiązany jest przed zawarciem umowy udzielić kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycz-nych dotyczących rzeczy.§ 2. Sprzedawca obowiązany jest wydać posiadane przez siebie doku-menty, które dotyczą rzeczy. Jeżeli treść takiego dokumentu dotyczy także innych rzeczy, sprzedawca obowiązany jest wydać uwierzytel-niony wyciąg z dokumentu. Ponadto, jeżeli jest to potrzebne do nale-żytego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, sprzedawca obowiązany jest załączyć instrukcję i udzielić wyjaśnień dotyczących sposobu korzystania z rzeczy.

Wyjaśnienia sprzedawcy i instrukcjaArt. 546 KC § 1. Sprzedawca obowiązany jest udzielić kupującemu potrzebnych wyjaśnień o  stosunkach prawnych i  faktycznych dotyczących rzeczy sprzedanej oraz wydać posiadane przez siebie dokumenty, które jej dotyczą. Jeżeli treść takiego dokumentu dotyczy także innych rzeczy, sprzedawca obowiązany jest wydać uwierzytelniony wyciąg z  doku-mentu.§ 2. Jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy zgodnie z  jej przeznaczeniem, sprzedawca powinien załączyć instrukcję doty-czącą sposobu korzystania z rzeczy.

Wyjaśnienia i oznakowanie rzeczyArt. 546¹ KC§ 1. Jeżeli kupującym jest konsument, sprzedawca jest obowiązany udzielić mu przed zawarciem umowy jasnych, zrozumiałych i niewpro-wadzających w  błąd informacji w  języku polskim, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania z rzeczy sprzedanej. W szczegól-ności należy podać: rodzaj rzeczy, określenie jej producenta lub impor-tera, znak bezpieczeństwa i znak zgodności wymagane przez odrębne przepisy, informacje o dopuszczeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Pol-skiej oraz, stosownie do rodzaju rzeczy, określenie jego energochłonno-ści, a także inne dane wskazane w odrębnych przepisach.

Wyjaśnienia i oznakowanie rzeczyArt. 3 USK§ 1. Sprzedawca dokonujący sprzedaży w Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany udzielić kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewpro-wadzających w  błąd informacji, wystarczających do prawidłowego i  pełnego korzystania ze sprzedanego towaru konsumpcyjnego. W  szczególności należy podać: nazwę towaru, określenie producen-ta lub importera, znak zgodności wymagany przez odrębne przepisy, informacje o dopuszczeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej oraz, stosownie do rodzaju towaru, określenie jego energochłonności, a tak-że inne dane wskazane w odrębnych przepisach.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 49

Page 52: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

§ 2. Jeżeli rzecz jest sprzedawana w  opakowaniu jednostkowym lub w zestawie, informacje, o których mowa w § 1, powinny znajdować się na rzeczy sprzedanej lub być z  nią trwale połączone. W  pozostałych przypadkach sprzedawca jest obowiązany umieścić w  miejscu sprze-daży informację, która może być ograniczona do rodzaju rzeczy, jej głównej cechy użytkowej oraz wskazania producenta lub importera rzeczy.§ 3. Sprzedawca jest obowiązany zapewnić w miejscu sprzedaży odpo-wiednie warunki techniczno-organizacyjne umożliwiające dokonanie wyboru rzeczy sprzedanej i sprawdzenie jej jakości, kompletności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespo-łów.§ 4. Na żądanie kupującego sprzedawca jest obowiązany wyjaśnić zna-czenie poszczególnych postanowień umowy.§ 5. Sprzedawca jest obowiązany wydać kupującemu wraz z  rzeczą sprzedaną wszystkie elementy jej wyposażenia oraz sporządzone w  języku polskim instrukcje obsługi, konserwacji i  inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy.

§ 2. Informacje, o  których mowa w  ust. 1, powinny znajdować się na towarze konsumpcyjnym lub być z nim trwale połączone, w przypadku gdy towar jest sprzedawany w opakowaniu jednostkowym lub w zesta-wie. W pozostałych przypadkach sprzedawca jest obowiązany umieścić w miejscu sprzedaży towaru informację, która może zostać ograniczo-na do nazwy towaru i  jego głównej cechy użytkowej oraz wskazania producenta lub importera. § 3. Sprzedawca jest obowiązany zapewnić w miejscu sprzedaży odpo-wiednie warunki techniczno-organizacyjne umożliwiające dokonanie wyboru towaru konsumpcyjnego i sprawdzenie jego jakości, komplet-ności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespołów. § 4. Na żądanie kupującego sprzedawca jest obowiązany wyjaśnić zna-czenie poszczególnych postanowień umowy. § 5. Sprzedawca jest obowiązany wydać kupującemu wraz z towarem kon-sumpcyjnym wszystkie elementy jego wyposażenia oraz instrukcje obsłu-gi, konserwacji i inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy. § 6. Informacje lub dokumenty, o których mowa w ust. 1 i 5, powin-ny być sporządzone w języku polskim lub, o ile rodzaj informacji na to pozwala, w powszechnie zrozumiałej formie graficznej. Wymogu używania języka polskiego nie stosuje się do nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych, oznaczeń pochodzenia towarów oraz zwyczajowo stosowanej terminologii naukowej i technicznej.

Przejście korzyści, ciężarów i ryzykaArt. 548 KC§ 1. Z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego ko-rzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadko-wej utraty lub uszkodzenia rzeczy (przejście niebezpieczeństwa).§ 2. Jeżeli strony zastrzegły inną chwilę przejścia korzyści i  ciężarów, poczytuje się w razie wątpliwości, że niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z tą samą chwilą.§ 3. Jeżeli rzecz sprzedana ma zostać przesłana przez sprzedawcę ku-pującemu będącemu konsumentem, niebezpieczeństwo przypad-kowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z chwilą jej wydania kupującemu. Za wydanie rzeczy uważa się jej powierzenie przez sprzedawcę przewoźnikowi, jeżeli sprzedawca nie miał wpływu na wybór przewoźnika przez kupującego. Posta-nowienia mniej korzystne dla kupującego są nieważne.

Przejście korzyści, ciężarów i ryzykaArt. 548 KC§ 1. Z chwilą wydania rzeczy sprzedanej przechodzą na kupującego ko-rzyści i ciężary związane z rzeczą oraz niebezpieczeństwo przypadko-wej utraty lub uszkodzenia rzeczy.§ 2. Jeżeli strony zastrzegły inną chwilę przejścia korzyści i  ciężarów, poczytuje się w  razie wątpliwości, że niebezpieczeństwo przypadko-wej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z tą samą chwilą.

Stosownie przepisów o sprzedażyArt. 555 KC Przepisy o  sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii, praw oraz wody.

Stosownie przepisów o sprzedażyArt. 555 KC Przepisy o  sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw.

RękojmiaArt. 556 KC Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).

Wada fizycznaArt. 556¹ § 1 KC Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzeda-nej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umo-wą, jeżeli:1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze wzglę-du na cel w  umowie oznaczony albo wynikający z  okoliczności lub z przeznaczenia;2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupują-cego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;

3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do ta-kiego jej przeznaczenia;4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Rękojmia

Wada fizyczna i niezgodność towaru z umowąArt. 556 § 1 KC Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupują-cego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwo-ści, o  których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).Art. 4 § 2 USK W przypadku indywidualnego uzgadniania właściwości towaru konsumpcyjnego domniemywa się, że jest on zgodny z umową, jeżeli odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, a także gdy nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba że sprze-dawca zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia towaru. Art. 4 § 3 USK W przypadkach nieobjętych ust. 2 domniemywa się, że towar konsumpcyjny jest zgodny z  umową, jeżeli nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany, oraz gdy jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar tego ro-dzaju. Takie samo domniemanie przyjmuje się, gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na skła-danych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela;w  szczególności uwzględnia się zapewnienia, wyra-żone w  oznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszące się do właści-wości towaru, w  tym także terminu, w  jakim towar ma je zachować.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

50 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 53: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprze-dawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przed-stawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego ozna-czenia odróżniającego przedstawia się jako producent.§ 3. Rzecz sprzedana ma wadę fizyczną także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpo-wiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.Art. 5562 KC Jeżeli kupującym jest konsument, a wada została stwier-dzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego.Wada prawnaArt. 5563 KC Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzy-staniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu; w razie sprzedaży prawa sprzedawca jest odpo-wiedzialny także za istnienie prawa (wada prawna).

w szczególności uwzględnia się zapewnienia, wyrażone w oznakowa-niu towaru lub reklamie, odnoszące się do właściwości towaru, w tym także terminu, w jakim towar ma je zachować. Art. 4 § 4 USK Na równi z zapewnieniem producenta traktuje się za-pewnienie osoby, która wprowadza towar konsumpcyjny do obrotu krajowego w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, oraz oso-by, która podaje się za producenta przez umieszczenie na towarze swo-jej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego.

Art. 6 USK Za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową uważa się również nieprawidłowość w jego zamontowaniu i uruchomieniu, je-żeli czynności te zostały wykonane w ramach umowy sprzedaży przez sprzedawcę lub przez osobę, za którą ponosi on odpowiedzialność, albo przez kupującego według instrukcji otrzymanej przy sprzedaży.Art. 4 USK § 1 Sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową; w przy-padku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania.Wada prawnaArt. 556 § 2 KC Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupujące-go, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej; w razie sprzedaży praw sprze-dawca jest odpowiedzialny także za istnienie praw (rękojmia za wady prawne).

Zwolnienie od odpowiedzialnościArt. 557 KC§ 1. Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.§ 2. Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do ga-tunku albo rzeczy mające powstać w przyszłości, sprzedawca jest zwol-niony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy. Przepisu tego nie stosuje się, gdy kupującym jest konsument.§ 3. Sprzedawca nie jest odpowiedzialny względem kupującego będącego konsumentem za to, że rzecz sprzedana nie ma właś-ciwości wynikających z  publicznych zapewnień, o  których mowa w art. 556¹ § 2, jeżeli zapewnień tych nie znał ani, oceniając rozsądnie, nie mógł znać albo nie mogły one mieć wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy sprzedaży, albo gdy ich treść została sprostowana przed zawarciem umowy sprzedaży.

Zwolnienie od odpowiedzialnościArt. 557 KC§ 1. Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.§ 2. Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do ga-tunku albo rzeczy mające powstać w przyszłości, sprzedawca jest zwol-niony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy.Art. 5 USKSprzedawca nie jest związany zapewnieniem, o którym mowa w art. 4, jeżeli wykazał, że zapewnienia tego nie znał ani, oceniając rozsądnie, znać nie mógł albo że nie mogło ono mieć wpływu na decyzję kupu-jącego o  zawarciu umowy, albo też że jego treść sprostowano przed zawarciem umowy.Art. 7 USKSprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, gdy kupujący w chwili zawarcia umowy o tej niezgodności wiedział lub, oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć. To samo odnosi się do niezgodności, która wynikła z przyczyny tkwiącej w ma-teriale dostarczonym przez kupującego.

Modyfikacja odpowiedzialnościArt 558 KC§ 1. Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ogra-niczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z  tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.§2. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z  tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed ku-pującym.

Modyfikacja odpowiedzialnościArt. 558 KC§ 1. Strony mogą odpowiedzialność z  tytułu rękojmi rozszerzyć, ogra-niczyć lub wyłączyć. Jednakże w  umowach z  udziałem konsumentów ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest do-puszczalne tylko w wypadkach określonych w przepisach szczególnych.§ 2. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.

Chwila powstania wadyArt. 559 KC Sprzedawca jest odpowiedzialny z  tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili.

Chwila powstania wadyArt. 559 KC Sprzedawca nie jest odpowiedzialny z  tytułu rękojmi za wady fizyczne, które powstały po przejściu niebezpieczeństwa na ku-pującego, chyba że wady wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy sprzedanej.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 51

Page 54: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Uprawnienia kupującego – zasada tzw. jednokrotności napraw (odstąpienie od umowy, obniżenie ceny)Art. 560 KC§ 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświad-czenie o  obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla ku-pującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił za-dość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zapropono-wanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z  umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wyma-gałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem propo-nowanym przez sprzedawcę. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia.§ 3. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wy-nikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do warto-ści rzeczy bez wady.

§ 4. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.

Uprawnienia kupującego – zasada tzw. jednokrotności napraw w obrocie B2B (odstąpienie od umowy, obniżenie ceny)Art. 560 KC § 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstą-pić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedaw-cę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne.

§ 2. Jeżeli kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprze-danej, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świad-czenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej.

§ 3. Jeżeli kupujący żąda obniżenia ceny z powodu wady rzeczy sprze-danej, obniżenie powinno nastąpić w takim stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości obliczonej z uwzględ-nieniem istniejących wad.§ 4. Jeżeli sprzedawca dokonał wymiany, powinien pokryć także zwią-zane z tym koszty, jakie poniósł kupujący.

Uprawnienia kupującego – zasada tzw. wielokrotności napraw w obrocie B2CArt. 8 ust. 4 USKJeżeli kupujący, z  przyczyn określonych w  ust. 1 (naprawa albo wy-miana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów), nie może żądać naprawy ani wymiany albo jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w  odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedo-godności, ma on prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy; od umowy nie może odstąpić, gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest nieistotna. Przy określaniu od-powiedniego czasu naprawy lub wymiany uwzględnia się rodzaj towa-ru i cel jego nabycia.

Uprawnienie kupującego – wymiana, naprawaArt. 561 KC§ 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady.

§ 2. Sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogod-ności dla kupującego.

§ 3. Sprzedawca może odmówić zadośćuczynieniu żądaniu kupują-cego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z  umową rzeczy wadliwej w  sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w  porów-naniu z  drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z  umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorca, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.

Uprawnienie kupującego – wymiana, naprawaArt. 561 KC§ 1. Jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, kupujący może żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadli-wych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szko-dy wynikłej z opóźnienia.§ 2. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz określona co do tożsa-mości, a  sprzedawcą jest wytwórca tej rzeczy, kupujący może żądać usunięcia wady, wyznaczając w tym celu sprzedawcy odpowiedni ter-min z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego ter-minu od umowy odstąpi. Sprzedawca może odmówić usunięcia wady, gdyby wymagało ono nadmiernych kosztów.§ 3. Przepisy powyższe nie wyłączają uprawnienia do odstąpienia od umowy lub do żądania obniżenia ceny.

- Art. 8 ust. 1 USKJeżeli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową, kupujący może żą-dać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłat-ną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Przy ocenie nad-mierności kosztów uwzględnia się wartość towaru zgodnego z umową oraz rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie naraziłby kupującego inny sposób za-spokojenia.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

52 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 55: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Demontaż, koszty naprawy lub wymiany rzeczyArt. 561¹ KC§ 1. Jeżeli rzecz wadliwa została zamontowana, kupujący może żądać od sprzedawcy demontażu i ponownego zamontowania po dokonaniu wymiany na wolną od wad lub usunięciu wady. W razie niewykonania tego obowiązku przez sprzedawcę kupujący jest upoważniony do do-konania tych czynności na koszt i niebezpieczeństwo sprzedawcy.§ 2. Sprzedawca może odmówić demontażu i  ponownego zamonto-wania, jeżeli koszt tych czynności przewyższa cenę rzeczy sprzedanej.§ 3. Jeżeli kupującym jest konsument, może on żądać od sprzedawcy demontażu i ponownego zamontowania, jest obowiązany jednak po-nieść część związanych z tym kosztów przewyższających cenę rzeczy sprzedanej albo może żądać od sprzedawcy zapłaty części kosztów demontażu i  ponownego zamontowania, do wysokości ceny rzeczy sprzedanej.Art. 5612 KC§1. Kupujący, który wykonuje uprawnienia z  tytułu rękojmi, jest obo-wiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy takiego miejsca nie określo-no w umowie – do miejsca, w którym rzecz została wydana kupujące-mu.§ 2. Jeżeli ze względu na rodzaj rzeczy lub sposób jej zamontowania dostarczenie rzeczy przez kupującego byłoby nadmiernie utrudnione, kupujący obowiązany jest udostępnić rzecz sprzedawcy w  miejscu, w którym rzecz się znajduje.§ 3. Przepisy § 1 i § 2 stosuje się do zwrotu rzeczy w razie odstąpienia od umowy i wymiany rzeczy na wolną od wad.Art. 5613 KC Z zastrzeżeniem art. 561¹ § 2 i 3 koszty wymiany lub na-prawy ponosi sprzedawca. W  szczególności obejmuje to koszty: de-montażu i dostarczenia rzeczy, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia.Art. 5614 KC Sprzedawca obowiązany jest przyjąć od kupującego rzecz wadliwą w razie wymiany rzeczy na wolną od wad lub odstąpienia od umowy.

Demontaż, koszty naprawy lub wymiany rzeczy

Art. 8 ust. 2 USK Nieodpłatność naprawy i  wymiany w  rozumieniu ust. 1 oznacza, że sprzedawca ma również obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego, w szczególności kosztów demontażu, dostarczenia, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia.

Termin na rozpatrzenie reklamacjiArt. 5615 KC Jeżeli kupujący będący konsumentem zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, a sprzedawca nie usto-sunkował się do tego żądania w terminie 14 dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione.

Termin na rozpatrzenie reklamacjiArt. 8 ust. 3 USKJeżeli sprzedawca, który otrzymał od kupującego żądanie określone w ust. 1 (naprawa albo wymiana), nie ustosunkował się do tego żądania w terminie 14 dni, uważa się, że uznał je za uzasadnione.

Terminy reklamacyjneArt. 563 KC§ 1. Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnie-nia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w wypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu.

§ 2. Do zachowania powyższego terminu wystarczy przed jego upły-wem wysłanie zawiadomienia o wadzie.

Terminy reklamacyjneArt. 563 KC§ 1. Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rze-czy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a w wypadku gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie czasu, w  którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć. Minister Handlu Wewnętrznego może w drodze rozpo-rządzenia ustalić krótsze terminy do zawiadomienia o wadach artyku-łów żywnościowych.§ 2. Jednakże przy sprzedaży między osobami prowadzącymi działal-ność gospodarczą utrata uprawnień z tytułu rękojmi następuje, jeżeli kupujący nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie, a w wypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej wykryciu.§ 3. Do zachowania terminów zawiadomienia o wadach rzeczy sprzeda-nej wystarczy wysłanie przed upływem tych terminów listu poleconego.Art. 9 USK1. Kupujący traci uprawnienia przewidziane w art. 8, jeżeli przed upły-wem dwóch miesięcy od stwierdzenia niezgodności towaru konsump-cyjnego z  umową nie zawiadomi o  tym sprzedawcy. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie zawiadomienia przed jego upływem. 2. Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów określi, w drodze rozporządzenia, dla towarów żywnościowych krótsze terminy zawiadomienia, mając na względzie trwałość tych towarów.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 53

Page 56: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Wiedza sprzedającego o istnieniu wadArt. 564 KC W wypadkach przewidzianych w art. 563 utrata uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nie następuje mimo niezacho-wania terminów do zbadania rzeczy przez kupującego lub do zawia-domienia sprzedawcy o wadzie, jeżeli sprzedawca wiedział o wadzie albo zapewnił kupującego, że wady nie istnieją.

Podstępne zatajenie wadyArt. 564 KC W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym utrata uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nie następu-je mimo niezachowania terminów do zbadania rzeczy przez kupujące-go i do zawiadomienia sprzedawcy o wadach, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił albo zapewnił kupującego, że wady nie istnieją.

Szkoda powstała z powodu wad fizycznychArt. 566 KC § 1. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o  istnieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, a w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosz-tów odebrania, przewozu, przechowania i  ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w  takim zakresie, w  jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów. Nie uchybia to przepisom o obowiązku na-prawienia szkody na zasadach ogólnych.§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie dostarczenia rzeczy wol-nej od wady zamiast rzeczy wadliwej albo usunięcia wady przez sprze-dawcę.

Szkoda powstała z powodu wad fizycznychArt. 566 KC § 1. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący odstę-puje od umowy albo żąda obniżenia ceny, może on żądać naprawie-nia szkody poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że szkoda jest następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowie-dzialności. W  ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko napra-wienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady; w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów.§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio, gdy kupujący żąda dostarczenia rzeczy wolnych od wad zamiast rzeczy wadliwych albo usunięcia wady przez sprzedawcę.

Obowiązki i uprawnienia korzystającego z rękojmiArt. 567 KC§ 1. Jeżeli sprzedawca dopuszcza się zwłoki z  odebraniem rzeczy, kupujący może odesłać rzecz na koszt i niebezpieczeństwo sprze-dawcy.

§ 2. W  przypadku sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący jest uprawniony, a gdy interes sprzedawcy tego wymaga – obowiąza-ny sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo pogorszenia rzeczy. O  zamiarze sprzedaży ku-pujący powinien w miarę możliwości zawiadomić sprzedawcę, w każ-dym zaś razie powinien wysłać mu zawiadomienie niezwłocznie po do-konaniu sprzedaży. Kupujący może również odesłać rzecz sprzedawcy na jego koszt i niebezpieczeństwo.

Obowiązki i uprawnienia korzystającego z rękojmiArt. 567 KC§ 1. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy nadesłanej z innej miejsco-wości kupujący odstępuje od umowy albo żąda dostarczenia rzeczy wolnej od wad zamiast rzeczy wadliwej, nie może on odesłać rzeczy bez uprzedniego porozumienia się ze sprzedawcą i  obowiązany jest postarać się o jej przechowanie na koszt sprzedawcy dopóty, dopóki w normalnym toku czynności sprzedawca nie będzie mógł po-stąpić z rzeczą według swego uznania.§ 2. Jeżeli istnieje niebezpieczeństwo pogorszenia rzeczy, kupujący jest uprawniony, a gdy interes sprzedawcy tego wymaga – obowiązany sprzedać rzecz z zachowaniem należytej staranności. Powyższe upraw-nienie przysługuje kupującemu także wtedy, gdy sprzedawca zwleka z wydaniem dyspozycji albo gdy przechowanie rzeczy wymaga znacz-nych kosztów lub jest nadmiernie utrudnione; w tych wypadkach kupu-jący może również odesłać rzecz sprzedawcy na jego koszt i niebezpie-czeństwo.§ 3. O zamiarze sprzedaży kupujący powinien w miarę możności zawia-domić sprzedawcę, w każdym zaś razie powinien wysłać mu zawiado-mienie niezwłocznie po dokonaniu sprzedaży.

Terminy rękojmi za wady fizyczneArt. 568 KC§ 1. Sprzedawca odpowiada z  tytułu rękojmi, jeżeli wada fizycz-na zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a  gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wyda-nia rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmio-tem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprze-dawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od wydania rzeczy kupującemu.§ 2. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wol-ną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem terminu określonego w § 1.§ 3. W terminach określonych w § 2 kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej. Jeżeli kupujący żądał wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady, bieg terminu do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny rozpoczyna się z chwilą bezskuteczne-go upływu terminu do wymiany rzeczy lub usunięcia wady.§ 4. W razie dochodzenia przed sądem albo sądem polubownym jed-nego z uprawnień z tytułu rękojmi termin do wykonania innych upraw-nień, przysługujących kupującemu z tego tytułu, ulega zawieszeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.§ 5. Przepis § 4 stosuje się odpowiednio do postępowania mediacyjne-go, przy czym termin do wykonania innych uprawnień z tytułu rękojmi, przysługujących kupującemu, zaczyna biec od dnia odmowy przez sąd zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem lub bezskutecznego zakończenia mediacji.

Terminy rękojmi za wady fizyczneArt. 568 KC § 1. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upły-wie roku, a gdy chodzi o wady budynku – po upływie lat trzech, li-cząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.§ 2. Upływ powyższych terminów nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.§ 3. Zarzut z  tytułu rękojmi może być podniesiony także po upływie powyższych terminów, jeżeli przed ich upływem kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie.Art. 10 USK1. Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania tego towaru kupującemu; termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz używa-na, strony mogą ten termin skrócić, jednakże nie poniżej jednego roku. 2. Roszczenia kupującego określone w art. 8 przedawniają się z upły-wem roku od stwierdzenia przez kupującego niezgodności towaru konsumpcyjnego z  umową; przedawnienie nie może się skończyć przed upływem terminu określonego w ust. 1. W takim samym terminie wygasa uprawnienie do odstąpienia od umowy. 3. Zawiadomienie sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjne-go z umową przerywa bieg przedawnienia. Przedawnienie nie biegnie w czasie wykonywania naprawy lub wymiany oraz prowadzenia przez strony, nie dłużej jednak niż przez trzy miesiące, rokowań w celu ugo-dowego załatwienia sprawy.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

54 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 57: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

§ 6. Upływ terminu do stwierdzenia wady nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.

4. Upływ powyższych terminów nie wyłącza wykonania uprawnień wynikających z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, jeże-li sprzedawca w  chwili zawarcia umowy wiedział o  niezgodności i nie zwrócił na to uwagi kupującego.

Termin przydatności rzeczy do użycia Art. 568¹ KC Jeżeli określony przez sprzedawcę lub producenta termin przydatności rzeczy do użycia kończy się po upływie dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu, sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi za wady fizyczne tej rzeczy stwierdzone przed upływem tego terminu. Przepis art. 568 § 6 stosuje się.

-

- Sprzedaż zwierzątArt. 570 KC Do sprzedaży zwierząt, które wymienia rozporządzenie Mi-nistra Rolnictwa wydane w porozumieniu z Ministrami Sprawiedliwości oraz Przemysłu Spożywczego i Skupu, stosuje się przepisy o rękojmi za wady fizyczne ze zmianami wskazanymi w dwóch artykułach poniższych.Art. 571 KC§ 1. Sprzedawca zwierzęcia jest odpowiedzialny tylko za wady główne i  jedynie wtedy, gdy wyjdą one na jaw przed upływem oznaczonego terminu. Wady główne i terminy ich ujawnienia, jak również terminy do zawiadomienia sprzedawcy o wadzie głównej określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa wydane w porozumieniu z właściwymi ministrami.§ 2. Za wady, które nie zostały uznane za główne, sprzedawca ponosi odpowiedzialność tylko wtedy, gdy to było w umowie zastrzeżone.§ 3. Jeżeli w ciągu terminu oznaczonego w rozporządzeniu wyjdzie na jaw wada główna, domniemywa się, że istniała ona już w chwili wydania zwierzęcia.Art. 572 KC§ 1. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa wydane w  porozumieniu z  właściwymi ministrami może postanawiać, że uprawnienia z  tytułu rękojmi wygasają, jeżeli kupujący w określonym przez rozporządzenie terminie nie zgłosi choroby zwierzęcia właściwemu organowi państwo-wemu lub nie podda chorego zwierzęcia zbadaniu we właściwej pla-cówce lekarsko-weterynaryjnej.§ 2. Uprawnienia z  tytułu rękojmi za wady główne wygasają z  upły-wem trzech miesięcy, licząc od końca terminu rękojmi, przewidziane-go w  rozporządzeniu Ministra Rolnictwa wydanym w  porozumieniu z właściwymi ministrami.

- Wady prawneArt. 572¹ KC Kupujący może dochodzić uprawnień z tytułu rękojmi za wady prawne, chociażby osoba trzecia nie wystąpiła przeciw niemu z roszczeniem dotyczącym rzeczy sprzedanej.

Szkoda powstała w wyniku istnienia wad prawnychArt. 574 KC§ 1. Jeżeli z  powodu wady prawnej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on żą-dać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wie-dząc o istnieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, a w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i  ubezpieczenia rzeczy, zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł z nich korzyści, a nie otrzymał ich zwrotu od osoby trzeciej, oraz zwrotu kosztów procesu. Nie uchybia to przepisom o obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych.§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w  razie dostarczenia rzeczy wolnej od wad zamiast rzeczy wadliwej.

Szkoda powstała w wyniku istnienia wad prawnychArt. 574 KC Jeżeli z  powodu wady prawnej rzeczy sprzedanej kupujący odstępu-je od umowy albo żąda obniżenia ceny, może on żądać naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że szkoda jest na-stępstwem okoliczności, za którą sprzedawca odpowiedzialności nie ponosi. W ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę nie wiedząc o istnie-niu wady; w  szczególności może on żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w  takim zakresie, w  jakim nie odniósł z nich korzyści, a nie otrzymał ich zwrotu od osoby trzeciej. Może również żądać zwrotu kosztów procesu.

Terminy rękojmi za wady prawneArt. 576 KCDo wykonywania uprawnień z  tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej stosuje się przepisy art. 568 § 2–5, z tym że bieg terminu, o  którym mowa w  art. 568 § 2, rozpoczyna się od dnia, w którym kupujący dowiedział się o istnieniu wady, a jeżeli kupują-cy dowiedział się o istnieniu wady dopiero na skutek powództwa osoby trzeciej – od dnia, w którym orzeczenie wydane w sporze z osobą trze-cią stało się prawomocne.

Terminy rękojmi za wady prawneArt. 576 KC§ 1. Uprawnienia z  tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej wygasają z  upływem roku od chwili, kiedy kupujący dowiedział się o istnieniu wady. Jeżeli kupujący dowiedział się o istnieniu wady praw-nej dopiero na skutek powództwa osoby trzeciej, termin ten biegnie od dnia, w którym orzeczenie wydane w sporze z osobą trzecią stało się prawomocne.§ 2. Upływ powyższego terminu nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.§ 3. Zarzut z  tytułu rękojmi może być podniesiony także po upływie powyższego terminu, jeżeli przed jego upływem kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 55

Page 58: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Dział II¹Roszczenie sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanejArt. 576¹ KC§ 1. Jeżeli rzecz nie miała właściwości, które powinna mieć zgodnie ze swoim przeznaczeniem lub zgodnie z  publicznie składanymi zapew-nieniami, o których mowa w art. 5561 § 2, lub została wydana w stanie niezupełnym, sprzedawca, który poniósł koszty w  wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy przez konsumen-ta, może żądać naprawienia poniesionej szkody od tego z poprzednich sprzedawców, wskutek którego działania lub zaniechania rzecz stała się wadliwa.§ 2. Odpowiedzialność określoną w § 1 ponosi także poprzedni sprze-dawca, który wiedząc o wadzie rzeczy, nie poinformował o niej kupu-jącego lub sporządził instrukcję montażu i uruchomienia dołączoną do rzeczy, jeżeli wada powstała na skutek zamontowania i uruchomienia rzeczy przez konsumenta zgodnie z tą instrukcją.§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, obejmuje zwrot wydatków niezbędnych w  celu realizacji uprawnień konsumenta, w  szczególno-ści związanych z wymianą lub usunięciem wady rzeczy sprzedanej, jej demontażem, transportem i  ponownym zamontowaniem, a  ponadto kwotę, o którą została obniżona cena rzeczy, oraz utracone korzyści.

Roszczenie sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanejArt. 12 USK1. W  przypadku zaspokojenia roszczeń wynikających z  niezgodności towaru konsumpcyjnego z  umową sprzedawca może dochodzić od-szkodowania od któregokolwiek z  poprzednich sprzedawców, jeżeli wskutek jego działania lub zaniechania towar był niezgodny z umową sprzedaży konsumenckiej. Do odpowiedzialności odszkodowawczej stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o skutkach niewykonania zo-bowiązań. 2. Roszczenie zwrotne przewidziane w ust. 1 przedawnia się z upływem sześciu miesięcy; staje się wymagalne z chwilą zaspokojenia kupujące-go, nie później jednak niż w dniu, w którym sprzedawca obowiązany był to uczynić.

Art. 5762 KC§ 1. Roszczenie sprzedawcy przedawnia się z upływem sześciu miesię-cy. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z  dniem poniesienia kosztów przez sprzedawcę w  wyniku wykonania uprawnień z  tytułu rękojmi przez konsumenta, nie później jednak niż w  dniu, w  którym sprzedawca powinien wykonać swoje obowiązki wobec konsumenta.§ 2. Jeżeli sąd oddali powództwo o naprawienie szkody, stwierdzając, że strona pozwana nie była odpowiedzialna za powstanie wady rzeczy, bieg terminu przedawnienia w stosunku do wszystkich pozostałych sprzedaw-ców nie może zakończyć się przed upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym orzeczenie oddalające powództwo stało się prawomocne.

-

Art. 5763 KCPrzepisy niniejszego działu nie uchybiają innym przepisom o obowiąz-ku naprawienia szkody.

-

Art. 5764 KCOdpowiedzialności przewidzianej w niniejszym dziale nie można wyłą-czyć ani ograniczyć.

-

Dział III. Gwarancja przy sprzedaży Dział III. Gwarancja jakości

Pojęcie gwarancjiArt. 577 KC§ 1. Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwo-ści określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie.§ 2. Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwro-cie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz za-pewnieniu innych usług.§ 3. Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprze-danej, poczytuje się w  razie wątpliwości, że gwarant jest obo-wiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o  ile wady te ujawnią się w  ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym.§ 4. Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wy-nosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

Pojęcie gwarancjiArt. 577 KC§ 1. W wypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwa-rancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpli-wości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunię-cia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji.§ 2. Jeżeli w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosi jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

Art. 13 ust. 1 USKUdzielenie kupującemu gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone w  dokumencie gwarancyj-nym lub reklamie, odnoszących się do towaru konsumpcyjnego; okre-śla ono obowiązki gwaranta i  uprawnienia kupującego w  przypadku, gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wska-zanej w tym oświadczeniu. Nie uważa się za gwarancję oświadczenia, które nie kształtuje obowiązków gwaranta.

Oświadczenie gwarancyjneArt. 577 ¹ KC§ 1. Gwarant formułuje oświadczenie gwarancyjne w  sposób jasny i  zrozumiały, a gdy rodzaj informacji na to pozwala – w powszechnie zrozumiałej formie graficznej. Jeżeli rzecz jest wprowadzana do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej, oświadczenie gwarancyjne sporządza się w  języku polskim. Wymagania używania języka polskiego nie stosuje się do nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych, ozna-czeń pochodzenia towarów oraz zwyczajowo stosowanej terminologii naukowej i technicznej.

Oświadczenie gwarancyjneArt. 13 ust. 3 USKOświadczenie gwaranta powinno być sformułowane zgodnie z wymo-gami określonymi w art. 3 ust. 1 zdanie pierwsze.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

56 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 59: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

§ 2. Oświadczenie gwarancyjne zawiera podstawowe informacje po-trzebne do wykonywania uprawnień z  gwarancji, w  szczególności nazwę i  adres gwaranta lub jego przedstawiciela w  Rzeczypospoli-tej Polskiej, czas trwania i  terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej, uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady, a także stwier-dzenie, że gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z  przepisów o  rękojmi za wady rzeczy sprzedanej. § 3. Uchybienie wymaganiom określonym w § 1 i 2 nie wpływa na waż-ność oświadczenia gwarancyjnego i nie pozbawia wynikających z nie-go uprawnień.

Art. 13 ust. 4 USKW  dokumencie gwarancyjnym należy zamieścić podstawowe dane potrzebne do dochodzenia roszczeń z gwarancji, w tym w szczegól-ności nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczypo-spolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyj-nej. Ponadto powinno być w nim zawarte stwierdzenie, że gwarancja na sprzedany towar konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową. Art. 13 ust. 5 USKUchybienie wymogom, o  których mowa w  ust. 2 i  4 oraz art. 3 ust. 1 zdanie pierwsze, nie wpływa na ważność gwarancji i nie pozbawia ku-pującego wynikających z niej uprawnień.

Wydanie dokumentu gwarancyjnegoArt. 5772 KC Uprawniony z  gwarancji może żądać od gwaranta wydania oświad-czenia gwarancyjnego utrwalonego na papierze lub innym trwałym nośniku (dokument gwarancyjny).

Wydanie dokumentu gwarancyjnegoArt. 13 ust. 2 USKSprzedawca udzielający gwarancji wydaje kupującemu wraz z towarem dokument gwarancyjny; powinien także sprawdzić zgodność znajdują-cych się na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwa-rancyjnym oraz stan plomb i  innych umieszczonych na towarze zabez-pieczeń.

Art. 5773 KC Sprzedawca wydaje kupującemu wraz z rzeczą sprzedaną dokument gwarancyjny oraz sprawdza zgodność znajdujących się na rzeczy oznaczeń z  danymi zawartymi w  dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na rzeczy zabezpieczeń.

-

Gwarancja a rękojmiaArt. 579 KC§ 1. Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.§ 2. Wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzial-ność sprzedawcy z tytułu rękojmi.§ 3. Jednakże w  razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękoj-mi ulega zawieszeniu z  dniem zawiadomienia sprzedawcy o  wa-dzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z  gwarancji albo bezsku-tecznego upływu czasu na ich wykonanie.

Gwarancja a rękojmiaArt. 579 KC Kupujący może wykonywać uprawnienia z  tytułu rękoj-mi za wady fizyczne rzeczy, niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.

Obowiązki stronArt. 580 KC§ 1. Kto wykonuje uprawnienia wynikające z gwarancji, powinien do-starczyć rzecz na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwa-rancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady.§ 2. Gwarant jest obowiązany wykonać swoje obowiązki w terminie określonym w treści oświadczenia gwarancyjnego, a gdy go nie określono – niezwłocznie, ale nie później niż w terminie czterna-stu dni, licząc od dnia dostarczenia rzeczy przez uprawnionego z gwarancji, oraz dostarczyć mu rzecz na swój koszt do miejsca wskazanego w § 1.§ 3. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy w czasie od wydania jej gwarantowi do jej odebrania przez uprawnione-go z gwarancji ponosi gwarant.

Obowiązki stronArt. 580 KC § 1. Kto wykonuje uprawnienia wynikające z gwarancji, powinien do-starczyć rzecz na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwa-rancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady.§ 2. Gwarant jest obowiązany wykonać obowiązki wynikające z gwarancji w odpowiednim terminie i dostarczyć uprawnionemu z gwarancji rzecz na swój koszt do miejsca wskazanego w paragrafie poprzedzającym.§ 3. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy w czasie od wydania jej gwarantowi do jej odebrania przez uprawnione-go z gwarancji ponosi gwarant.

- Umowa dostawyArt. 6051 KC Jeżeli umowa dostawy jest zawierana w zakresie działal-ności przedsiębiorstwa dostawcy, a odbiorcą jest osoba fizyczna, która nabywa rzeczy w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, do umowy tej stosuje się przepisy o sprzedaży konsumen-ckiej.

- Umowa o dziełoArt. 6271 KC Do umowy zawartej, w zakresie działalności przedsię-biorstwa przyjmującego zamówienie, z osobą fizyczną, która zamawia dzieło, będące rzeczą ruchomą, w celu nie-związanym z jej działalnoś-cią gospodarczą ani zawodową, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 57

Page 60: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

ZMIANY W KODEKSIE CYWILNYM I POZOSTAŁYCH, WYBRANYCH USTAWACHOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Dzieło, będące rzeczą ruchomąArt. 6361 KC Jeżeli konsument zamówił dzieło będące rzeczą ruchomą, stosuje się przepisy art. 5431, art. 5461 i art. 548.

Rękojmia w umowie o dziełoArt. 637 KC§ 1. Jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wy-znaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów.§ 2. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodze-nia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyj-mujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

Rękojmia w umowie o dzieło – odesłanieArt. 638 KC§ 1. Do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Odpowiedzialność przyjmujące-go zamówienie jest wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przy-czyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego.§ 2. Jeżeli zamawiającemu udzielono gwarancji na wykonane dzie-ło, przepisy o gwarancji przy sprzedaży stosuje się odpowiednio.

Rękojmia w umowie o dzieło – odesłanieArt. 638 KCJeżeli z artykułów poprzedzających nie wynika nic innego, do rękojmi za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprze-daży.

Umowa komisu Art. 770 KC§ 1. Komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowie-dzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli kupującym jest konsument.

Umowa komisuArt. 770 § 1 KCKomisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rze-czy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowie-dzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

- Art. 7701 KC Do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez ko-misanta z osobą fizyczną, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprze-daży konsumenckiej.

KC – Kodeks cywilny USK – Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

KODEKS WYKROCZEŃOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

- Brak okazania dokumentówArt. 138a § 1. Kto, zawierając umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, nie okazuje konsumentowi dokumentu potwierdzającego wykonywanie działalno-ści gospodarczej oraz dokumentu tożsamości, podlega karze grzywny.§ 2. Tej samej karze podlega, kto zawierając umowę w cudzym imieniu poza lokalem przedsiębiorstwa, nie okazuje ponadto dokumentu po-twierdzającego swoje umocowanie.

Brak udzielenia informacji lub wydania dokumentuArt. 139b Kto w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa zawie-rając umowę z konsumentem nie spełnia wymagań dotyczących udzie-lenia informacji lub wydania dokumentu, przewidzianych w przepisach ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827), podlega karze grzywny.

-

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

58 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 61: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

USTAWA PRAWO TELEKOMUNIKACYJNEOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Marketing bezpośredniArt. 172 1. Zakazane jest używanie telekomunikacyjnych urządzeń koń-cowych i  automatycznych systemów wywołujących dla celów mar-ketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę.2. Przepis ust. 1 nie narusza zakazów i ograniczeń dotyczących przesy-łania niezamówionej informacji handlowej wynikających z odrębnych ustaw.3. Używanie środków, o których mowa w ust. 1, dla celów marke-tingu bezpośredniego nie może odbywać się na koszt konsumenta.

Marketing bezpośredniArt. 172 1. Zakazane jest używanie automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkow-nik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę.2. Przepis ust. 1 nie narusza zakazów i ograniczeń dotyczących przesy-łania niezamówionej informacji handlowej wynikających z odrębnych ustaw.

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU NIEUCZCIWYM PRAKTYKOM RYNKOWYMOBECNIE PRZED 25 GRUDNIA 2014 ROKU

Pojęcie nieuczciwej praktyki rynkowejArt. 4 1. Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsu-mentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z  dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie ryn-kowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.2.Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności prakty-kę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk. Praktyki te nie podlegają ocenie w świetle przesłanek określonych w ust. 1.3. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się prowadzenie działalności w formie systemu konsorcyjnego lub organizowanie grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupu w systemie konsorcyjnym. Praktyki te nie podlegają ocenie w  świetle przesłanek określonych w ust. 1.

Pojęcie nieuczciwej praktyki rynkowejArt. 4 1. Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsu-mentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z  dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie ryn-kowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.2. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności prakty-kę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk, jeżeli działania te spełniają przesłanki określone w ust. 1.3. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się prowadzenie działalności w formie systemu konsorcyjnego lub organizowanie grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupu w systemie konsorcyjnym. Praktyki te nie podlegają ocenie w  świetle przesłanek określonych w ust. 1.

Praktyki agresywneArt. 9 Nieuczciwymi praktykami rynkowymi w  każdych okolicznoś-ciach są następujące agresywne praktyki rynkowe:(…)pkt 6. żądanie natychmiastowej lub odroczonej zapłaty za pro-dukty bądź zwrotu lub przechowania produktów, które zostały dostarczone przez przedsiębiorcę, ale nie zostały zamówione przez konsumenta;

Praktyki agresywneArt. 9 Nieuczciwymi praktykami rynkowymi w  każdych okolicznoś-ciach są następujące agresywne praktyki rynkowe:(…)pkt 6. żądanie natychmiastowej lub odroczonej zapłaty za produkty bądź zwrotu lub przechowania produktów, które zostały dostarczone przez przedsiębiorcę, ale nie zostały zamówione przez konsumenta, z wyjątkiem sytuacji, gdy produkt jest produktem zastępczym do-starczonym zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów i odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

przygotowane przez TaylorWessing e|n|w|c

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 59

Page 62: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

60 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 63: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Przemysław Walasek, LL.M. Partner in TaylorWessing e|n|w|c in Warsaw

Przemysław Walasek is a partner at TaylorWessing e|n|w|c Attorneys at Law in Warsaw and Head of IP and new technologies department. Together with his team he advises a significant number of blue chip and other key international trading organisations, par-ticularly focusing on legal aspects of e-commerce, trademarks, copyright, media and competition law.

He has extensive experience in advising clients re-garding all legal aspects of e-business including host providers, producers and distributors of computer games and on-line shops. He also supports clients with regards to IP protection strategies and helps them to enforce IP rights, both in Poland and in other CEE countries.

He is not only an author of various publications regarding Intellectual Property Law, IT, e-business but also is speaker at many relevant and topical con-ferences.

Przemyslaw studied law in Germany and Poland. He worked in notable international law firms in Warsaw before he joined TaylorWessing e|n|w|c in 2012.

He is an attorney at law and a member of the Warsaw Bar Association.

O autorach About the AuthorsPrzemysław Walasek, LL.M. partner w Kancelarii TaylorWessing e|n|w|c w Warszawie

Przemysław Walasek jest partne-rem w  kancelarii TaylorWessing e|n|w|c w  Warszawie i  kieruje działem Prawa nowych techno-logii i  własności intelektualnej. Wraz ze swoim zespołem dora-dza największym spółkom gieł-dowym i  innym międzynarodo-wym firmom, koncentrując się

w szczególności na prawnych aspektach prowadzenia działalności komercyjnej w internecie, zagadnieniach związanych z prawem autorskim, ochroną znaków to-warowych oraz ochrony konsumentów.

Ma wieloletnie doświadczanie w  doradztwie dla klientów z sektora e-commerce, tym host providerów, producentów i  dystrybutorów gier komputerowych oraz sklepów internetowych. Wspiera klientów w za-kresie kształtowania strategii ochrony praw własności intelektualnej oraz pomaga im w  egzekwowaniu ich naruszeń, w  tym także dokonywanych w  internecie, zarówno w  Polsce, jak i  w  innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej.

Regularnie występuje jako prelegent na konfere--ncjach dotyczących prawnych aspektów sektora e-commerce, prawa własności intelektualnej oraz nowych technologii.

Przemysław Walasek studiował prawo w  Niemczech i  w  Polsce. Pracował w  renomowanych, międzyna-rodowych kancelariach w Warszawie, zanim w roku 2012 dołączył do zespołu TaylorWessing e|n|w|c.

Jest adwokatem, członkiem Okręgowej Izby Adwoka-ckiej w Warszawie.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 61

Page 64: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Marta Tuzimek-Wiśniewska Associate in TaylorWessing e|n|w|c in Warsaw

Marta Tuzimek-Wiśniewska is an Associate and member of Intellectual Property team at TaylorWess-ing e|n|w|c in Warsaw. She specialises in corporate, pharmaceutical and intellectual property law.

Her experience encompasses complex legal advice in the field of new technologies and consumer rights in-cluding drafting general terms & conditions of inter-net services and privacy policies.

Morover she deals with issues related to unfair compe-tition and legal assesment of advertising of medicinal products and dietary supplements. Marta also advises in relation to data protection, protection of Intellec-tual property rights and registration of trademarks. In addition, her area of expertiese also includes cor-porate matters related to day-to-day activity of clients.

Marta graduated from the Law Faculty at Warsaw University. She also completed the Centre of Ameri-can Law Studies and the School of German Law.

Currently she attends the School of Intellectual Prop-erty Law at the H. Grocjusz Center for Intellectual Property Law in Warsaw.

Marta is an attorney at law trainee and a member of the Warsaw Bar Association.

Marta Tuzimek-Wiśniewska prawnik w Kancelarii TaylorWessing e|n|w|c w Warszawie

Marta Tuzimek-Wiśniewska jest prawnikiem w  kancelarii Tay-lorWessing e|n|w|c w  Warszawie i  wspiera klientów w  zakresie prawa ochrony konsumentów, prawa własności intelektualnej, prawa farmaceutycznego oraz ochrony danych osobowych.

Jej doświadczenie obejmuje kompleksowe doradztwo prawne w  zakresie prawa nowych technologii oraz ochrony konsumentów, w  tym sporządzanie regula-minów świadczenia usług drogą elektroniczną oraz polityk prywatności.

Ponadto, zajmuje się kwestiami związanymi ze zwal-czaniem nieuczciwej konkurencji oraz oceną prawną działań marketingowych w sektorze ochrony zdrowia oraz opiniowaniem reklamy produktów leczniczych i  suplementów diety. Marta doradza również klien-tom w sprawach zakresu ochrony danych osobowych, prawa własności przemysłowej i  rejestracji znaków towarowych. Zajmuje się także bieżącą obsługą kor-poracyjną klientów kancelarii.

Ukończyła prawo na Uniwersytecie Warszawskim, Szkołę Prawa Niemieckiego (organizowaną przez Uniwersytet Warszawski we współpracy z  Uniwer-sytetem w Bonn w Niemczech) oraz Centrum Prawa Amerykańskiego (organizowane przez Uniwersy-tet Warszawski we współpracy z  Uniwersytetem na Florydzie, USA).

Obecnie Marta Tuzimek-Wiśniewska jest słuchaczem studiów z zakresu prawa IP w Centrum Praw Własno-ści Intelektualnej im. H. Grocjusza w Warszawie.

Marta Tuzimek-Wiśniewska jest aplikantką ad-wokacką, członkiem Okręgowej Izby Adwokackiej w Warszawie.

62 Ustawa o prawach konsumenta – praktyczny przewodnik • Polska

Page 65: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

Marcin Przybysz Associate in TaylorWessing e|n|w|c in Warsaw

Marcin Przybysz is an Associate in TaylorWessing e|n|w|c in Warsaw. He has a broad experience in Con-sumer Law with a particular focus on e-commerce projects. He advises national and international clients with regards to the operation of various internet plat-forms including web-shops, online gaming platforms, web contests, etc. Marcin also specialises in the pro-tection of Intellectual property rights including copy-rights, patents, trade marks and designs. In addition, his areas of expertise also include new technologies and data protection.

Marcin studied law at the Kozminski University in Warsaw, Poland. In addition, he graduated from the University of Warsaw in Company Law. Currently, Marcin is developing his practical knowledge within the field of Intellectual Property Law during the stud-ies at the H. Grotius Centre for Intellectual Property Rights in Warsaw.

Marcin is an attorney at law trainee and a member of the Warsaw Bar Association.

Marcin Przybysz prawnik w Kancelarii TaylorWessing e|n|w|c w Warszawie

Marcin Przybysz jest prawni-kiem w kancelarii TaylorWessing e|n|w|c w  Warszawie. Posiada szerokie doświadczenie z  zakre-su prawa ochrony konsumentów, ze szczególnym uwzględnieniem projektów związanych z sektorem e-commerce. Wspiera klientów działających na rynku krajowym

jak i  międzynarodowym w  związku z  funkcjonowa-niem różnego rodzaju platform internetowych, w tym sklepów internetowych, platform gier on-line, kon-kursów organizowanych w internecie, itp. Specjalizuje się w  sprawach dotyczących ochrony praw własności intelektualnej, a w kręgu jego zainteresowań pozostają ponadto zagadnienia związane z nowymi technologia-mi oraz ochroną danych osobowych.

Marcin Przybysz jest absolwentem Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Ukoń-czył również Podyplomowe Studium Prawa Spółek na Uniwersytecie Warszawskim. Obecnie poszerza swoją wiedzę z zakresu prawa własności intelektualnej w ra-mach studiów w Centrum Praw Własności Intelektu-alnej im. H. Grocjusza w Warszawie.

Marcin jest aplikantem adwokackim, członkiem Okręgowej Izby Adwokackiej w Warszawie.

Act on Consumer Rights – a practical guide • Poland 63

Page 66: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

TaylorWessing is a full-service international law firm, working with clients in the world’s most dynamic in-dustries. It takes a single-minded approach to advise its clients, helping them succeed by thinking innova-tively about their business issues.

TaylorWessing focuses on the industries of tomorrow which has enabled the firm to develop market-leading expertise in Technology, Media and Communications, Life Sciences, Private Wealth and Energy.

TaylorWessing is proud of its reputation as a forward-thinking firm and supports its clients wherever they want to do business. The firm’s 26 offices around the world are not token presences – they blend the best of local commercial, industry and cultural knowledge with international experience to provide proactive, integrated solutions for its clients.

TaylorWessing jest międzynarodową kancelarią praw-ną, która oferuje wszechstronne doradztwo prawne współpracując z klientami z najbardziej dynamicznie rozwijających się branż. Doradzając naszym klientom działamy w sposób konsekwentny oraz z determinacją, wspierając ich w  osiąganiu sukcesów innowacyjnym podejściem do zagadnień biznesowych.

TaylorWessing koncentruje się na branżach przyszło-ści, co pozwoliło nam rozwinąć doskonałe kompeten-cje w sektorze nowych technologii, mediów i komuni-kacji, life sciences, private wealth oraz energii.

Jesteśmy dumni ze swojej reputacji jako firmy myślą-cej w  sposób awangardowy oraz wspierającej swoich klientów wszędzie tam, gdzie chcą prowadzić dzia-łalność biznesową. 26 lokalizacji na całym świecie nie ma bynajmniej jedynie wymiaru symbolicznego

– nasze biura doskonale łączą bardzo dobrą znajo-mość lokalnych warunków biznesowych i  przemysłu jak również lokalnych uwarunkowań kulturowych z międzynarodowym doświadczeniem, aby w ten spo-sób służyć klientom proaktywnymi i kompleksowymi rozwiązaniami.

TaylorWessing e|n|w|c E. Stobiecka, Kancelaria prawna sp. k. PL-00-640 Warszawa, ul. Mokotowska 1 Tel: +48 22 584 97 40

Redakcja merytoryczna: Przemysław Walasek, Marta Tuzimek-Wiśniewska, Marcin Przybysz

Projekt i skład przewodnika: Grey Studio Paweł Myszkowski, Katarzyna Jerzmanowska

www.greystudio.pl

TaylorWessing e|n|w|c

Page 67: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...
Page 68: Ustawa o prawach konsumenta - praktyczny przewodnik po ustawie ...

BeijingΩ Berlin Bratislava BrnoΩ Brussels Budapest Cambridge Dubai Düsseldorf Frankfurt Hamburg JakartaΩΩ KievKlagenfurtΩ London Munich New YorkΩ Palo AltoΩ Paris Prague SeoulΩΩ ShanghaiΩ Singapore Vienna Warsaw

www.taylorwessing.com