Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam...

35
%

Transcript of Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam...

Page 1: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

%

Page 2: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

f ' '«?■■ ■■■%■ *\.v ;_jgsr

■ ■'-••■ ' - ' • -V- -.;" ■. - •■''■•• -\ s' -s^ ^

■;;¡>,V;;^' • *'** , ■•*’ . . -■.t''" - S :" .

■:/

'A

.. „ *VT-:'C., ' . V V . ’ - ' . . v ‘ , -

i:^Á^it\- -■ ' •

. 1^ •♦ ■•••■• "•■ '

i•J .A

ifTf<,-r.'- - - •<

'•■ V ’ ^ .i

Page 3: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

m :-ït'iÇ

-í:

>v , - - k*' - 4 d ^ V - : i ' : Í

i?% ' 1 ' ' '" '

- : ^ v - , . "■ - . 4 -.

''■s

Page 4: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

c

••V

■r,

Page 5: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

a e )UNIVERSAS

MATHEMATICAE AC PHILOSOPHL\E

P R O P O S I T I O N E SIN P E T IT IO N E C A TH ED RA E

PUBLICO C E R T A M I N I EXPOSITAE

J MARIANO PORTALESA R T IU M MAGISVRO

VALEN TIN O DOCTORE THEOLOGO,

IN ACADEMIA VALENTINAD IE MENSIS SEPTEM BRIS ANN. M DCCLXXVI.

V A L E N T IA E IN O F F I C I N A B E N E D I C T I M O N F O R T

A N N O M D C C L X X V I .

Page 6: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

: : , ^ / ' - : ‘ i t a :/ ü ' í o r T n ' i ' ; ' ! ! '' . ' I

' ^ . k h i Z O ^ r / i V A i K k X 2 z r > o l t g t i

' ' I ■ V í” . '^ : í T '■- 1 ‘ ■' f V^ u-k-— Ji..? i - - i * - ^ V j !v - - ío, X '

' í Ji;*

x o w c a w i u Á 0 \ ; i í y 3 . o x v r - . í ^ í v^H

> ,k . I .Á.

y : : i . z i c A ^ u ‘ • r

. ' r' -

4 : ^ 8 : ^ ' ' V,. '>k íl , ' .=• ■■ . . .•; -■

W t í . L ' \

iV;., .. í ^1

. i .' / .••

. , , , . . - r> *„• ;* '1 -t V

> a :•:- ü tí-y:

Page 7: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

P E R I L L U S T R I

VALENTINAE URBISS E N A T U I:

D . D . lO H A N N I D E C E R V E R A , P R A E T O R I DIGNISSIMO, luiliciae M alori Cencucioni Vaientinae Urbis , eiufque Gu« bernac ion is , cet. cec. cet.

M ag nìftch 'V A len ù tia t Vrhìs ReSiorihusi D . E m m a n e v l i F b r n a n d ì z d e M a r m a n i l l o R a m í r e z d e ik

P i s c i n a , in S. Officio V a len t . Inq'uifit. P r im ario A p p a r i to r ì : D . l osEPHO M i r a l l e s , e t CEBR-iANjAcadem. R cgiae H iftorico-

M acrit . Socio H o n o ra r io .D . l o s E P H o N a r v a e z , e t P o r t o c a r r e r o .D . F r a n c i s c o P a s c h a l i C a s t i i l o I s e o , e t Q u i n c o z e s , PKìL

M ig . I. U . D . Academiae M atriteniis R cg iaeN o b il iu m Artlutn A cadém ico H o n o r a r io , Itegiae i tem Valent. A r t iu m Àcadeiriac P r im o Confil. M arch ion i de Jura-Real.

D , F r a n c i s c o C e b r i a n , e t B o r d e s , R e g i i M ÌUtaris O r d i n i s B- M a r i a e d e M o n t , a c S .G e o rg ii d e A l f a m a f t emmace d e c o r a t o :

D . l osEPHO C a l d e s d e l R e a l , e t B a s d e C a r m o n a , I . C . D .Regiae Acad. Valent, N obilium Artiiim Académico Honorario ..

D . A n t o n i o P a s q u a l , e t G a r c i a d e A l m u n i a , I . U . D .D . V i n c e n t i o P a s c h a l i G u e r a v d e A r e l l a n o , P u c h a d e s ,

SiSTERNES DE O b l i t e s , P h i l . Mag. I. C. Baccalaur.D . F r a n c i s c o B e n e d i c t o F-s c u d e r , e t S e g a r r a , I. C. D . &

V alen tin i Fidei vioVatae T r ibuna lis Miniftro Familiari:D . P e t r o M e r i t a , e t L l a z e r , I .U . D . iam Inftic. Imper. Prof..

& Cenf. M athefeos Cathedrae candidato.D . l o s EP H o V i n c e n t i o R a m o n d e C a s c a j a r e s , D y r a n , H e r -

l a , e t H e n r i q u e z d e N a v a r r a , B aron i in T am arit .D . G a s p a r i P a s t o r , e t R o m b a v .D . B e r n a r d o I o s e p h o de B e r t o d 3No , e t N a r v a e z , N e y p e r ,

T r i p s , B e r r ì o , G u z m í n e t O v i e d o , M a r c h i o n i de el Mo ra l» R e g i i , & M i l i t a r i s Ord in i s^S . l a c o b i E q u i t i P iof eiTo , & D i œ a - c h a r u m Lul î ta 'niae Cent -ur ioo i .

D- ÎGNATio L l o p i s F t R R i s , ET S a l t , Phil. Mag. I. C. D . Regiac M atriten . lu r . Pub, Acad. iu^Reg. C oaf. Advoc. Colleg. eiufd*

A l u m n .

Page 8: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

X lum n. & in Règ. Valent. A uditorio Paiij^eram Patrono*D. O n u p h r i o V i n c e n t i o D a n v i l a , e t S o l s o n a , I. U . D .D . M a u r o A n t o n i o O l l e r » e t B o n o , olim Regai. Gratiae D e ­

cimar. Noval. lud . Apoft. & Reg.D . IOACHIMO E sTEVE DE A R B O R E D A , M AS DE M ASPAR RO TA,

I. U. D.D . SALVATO'RI M u SOLES , E t XÍMENO, T.U.X)»D . E m m a n ü eli G i n e r , e t G i ì t t r , I. C D i D . V i n c e n t i o G u i l l e m B u z a r a n , e t E l v i r a .D . loACHiMO E s c o L a , e t C l i m e n t , à Conf iU i s Reg. Adr*

Sindico Gener, Urbis Vrocuratori dignifsìmo:D . M a t h i a e P e r e l l ò , P h i l . B j c c . à Reg.ConiîI.Advocar,

ac in A udito r io Supremo VaJ.eiitin9 o lim Pauperuni Cauûdicô*

C en fu ltifsim is eiufdem XJrbìs Advocatìs'.D . IOACHIMO S o l s o n a , ï t So l e r , C olleg ii Regii Mattltenlis

Caufarum P atronorum Socio , D ec im arum , P r im ìtu rum , T e r t ia ru m Urbis , ac R egn i V alentin i fuigulari ludici Regio, Pa la t i i R ega lis , ac etiam Confulati M aris , & T errae eiufdem U rbis AíTeíTori a l le g o ,& R eorum violatae Religionis apud Va- lentinum S . Inquifit. T r ibuna l Advocato .

D . I o s e p h o I g n a t i o A l p h o n s o , e t M o r e o , Phil. Mag. eiufdera Facultatis , & I. U. Cathedrarum , 1& Praepofitura Civilis can­d id a to , I . U. D . M ont. M il. Advoc. o rd inario .

D . I o s e p h o M a r i a e A l e m a n y , lu r . Caef. & P o n t if . Do£t. p ro varlis utriufque luris Cath. Praepofìtura ,& Canonicatu candida­to , Imperiai.Inftitu t. poftea PtofeiT. & I .U .C . nunc vero à R eg. Confil. A dvoca:« , V alent. C olleg . A lum n. ï

D . V i n c e n t i o F e r r e r , e t P e r a l t a , Iuris Caefar. atque Pontif . Dodi, p ro variis C ithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit . Cath. Profeil. & Cenf. I l lm i. Dona. Archiep. Adv. Conf*

F idelifsim o Secretario*D . T h o m a e T i n a g e r o , e t V i l l a n o v a , D om ino In L o co d«

A y a c o r , P h il. M ag. I. C . D .

r i R l S ^ I D E M . A V IT A m B l L Î T A T E , S P L E N D O K E V IT A S , iig n U itìt gradu , v ir tu tt , atque do^rina lllu fír ifsim is , ac Acade­m ice Vaientinae P a trçn ij dignifsim is ¡b a t FbHofophicsj Tbefes^ D .O .G -

fubieCtifsîtnus fervusM a r i i t n u s P o r ta le s * .

Page 9: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

P a g .ie-X

A .

pp. PP.I .

___..Rtis Logico-Criticae AntonÜ Genuenfis L i­bros quinqué, ¡n his quae Logîcam fp e d a n t, défen- dimus. {a)

ILAloyfiî Antonii Vernea de re metaphyfica Libros

quatuor, {h)III.

Mathefeos unîverfae omnia Theorem ata, atque Pro-» blemata à Chriftiano W olffio duobus tomis refolu- ta ac dem onilrata, refolvemus atque demonftrabi- mus, (i?)

IV. . ■ t Quofcumque Traélatus tribus fuis volumînibüs gà-

Ilice editis inl'erit Paulianus fub fequentibus- tituHs recenfitos, totidem & ipfos propugnamus. {¿l)

P Ü R A E M A T H E M A T I C A E A R T IC Ü L I fecundum Patilianum.

Arztbmetîque ordinaire^ Aríthmti¿[üe Algebrique^ Arithmétique Aîgebriqm appliquée â l'’ ÀnalyCe , A~ rithmetique fublime^ FraÈion, RaifimÿBràportion^

B P ro-I

(<i) Vehetîis. 17^7. (A) Valenfiae 1773.(c) Laufanae, & Genevae. 17^8. Architeiluras hic excipitO' {d) A Nifnies. 1773.

Page 10: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

sProportîoneüe, Progres/ion^ Calcul differentiate^ Loga­rithmes Geometrie^ Trigonometrie reCtiligve^ Trigono- fnetrie/pberique^ Quadrature^ Suite^ SÆions Coni^ ques. « -

A R T IC Ü L Ï PH Y SIC O .M A TH EM A TIC Ï , PÜ - reque phyfici Pauliani more.

Matiere.^ .Forme^ Corps^ M atiere.fubtile Newto-‘ nienne Vuide^ Milieu^ D iviftb ilité Force centri- fu g e , Force centripete, Force M otrice , Force Pro^ ie6file \ Forcé F ive & M orte Mouvement locals Meu-* vement fimple in ligne droite , Mouvement compofé en ligne droite , Mouvement en ligne courve , Mouve-^

•méiit en:ligne circulaire^ Movement en ligne elliptic ■que Parabole^ Centre de Gravitation Mechaniquè^ AttraÜion^ Statique^ D ureté y Elajiicité^ Reflexion^ RepulJIon^ Denfîté Hydroftatique Barometre y. Bor rometrâ Phofphore, Eau Glace Feu Chaleur Froid^

-H yver \f Tb^rmot^etre Fermentation A ir AtbmoJ^ fbere-,- Atbmofpberê Solaire Athmofpb'ere Terreflré^ Fontaines , N iveau , Nivellement Flux. & Reflux de la m er, Botanique, înfeCtes, A nim aux , Coquillé^ Lon- giijudi f .haXitlide y T erre , Lumiéfe yOmbre Opti­que^ Réfraction: 4 Jifmomiqu<^.y Refira&ion des Corps Solides, Dioptrique , Lunnetes à longue v u e , M i-

..crofcope^ Cau^çurs Diffra^ion'^ Ç<^ti>ptriqné Son^ Son re la tif.M etbeores , V en t, Kepler, Sphere, Lu-~

.nCy Etoilesy,,P^aralaxëCopernic,- 0 . .Si pluradefUeratis, fçledas confulito propofitiones.

PP.

Page 11: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

pp. ss.I.

II.

III.

Hylofophia eft ; rerum Divinarum & Huma“ narum, caufarumque , quibus hae res con- tinentur, fcientia.

Earn partimur in Logicam , Metapbyfi- cam , Phyficam , & Ethicam , five M o- ralem.

Omnis noftra cognitio fuper ideis tamquam fuper fun­damento inaedificatur ; illarum nomine fignificamus ie^ i in intelleSîu cognofcentis formatam.

IV . De idearum natura ac origine fie opinamur : Mens ne- quit ipfa fibi eíTe caufa creatrix fim plidum , ac prim arum idea- rum.

V . Si ideae, & perceptiones funt una , eademque res, duo- rum alterum fit necefle eft , aut mentem efi> fubieilum mere pafsivum omnium fuarum cogitationum , aut eam omnes fibi re­rum ideas creare.

V I. Ideae , & perceptiones non videntur eft e poiTe una ea- demque res.

V II. Vulgaris opinio primas ideas effe à fenfu , quarum deinde ope mens conieôura , & ratiocinio alias fibi c rea t, conf- cientiae , & phaenomenis naturae conformis efl!è videtur.

V III. Nequeunt ideae omnes effe menti concrcatae.IX. Syftema idearum innatarum nullius uffus effe poteft ad

idearum originem explicandam.X. Nifi omnes ideae fint innatae , hypothefis idearum inna­

tarum inutilis eft ad originem idearum explicandam.X I. Ideae manifeftantur vocibus, ideft , fonis ab homine

articulatis cum intentione aliquid manifeftandi.X n . Vocum fignificatio ab humano penda arbitrio.XIII. Veritatis criterium est evidentia ex confcieniia reô â

ab omni afleétu purgata, polito etiam optimorum feofu.^ B 2 XIV.

à

Page 12: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

XIV. Hinc contra Scepticos pronuntiamus feapfe elTc primas Veritates, animumque noftrum vere cas cognofcere.

XV. Animam humanamincorpoream fubftantiam ilabilimus, ideft fpiritualem.

XVI. Mens nec fuapte natura , nec aélione corporum cir- cumpofitorum perire poteft : immortalis igitur.

XVII. Circa Brutorum animas aiTerimus raeram illas non efle m ateriam , fed fubftantias diverfi prorfus generis atque cor­pora funt, quae fenfuum ta â u cognofcimus.

XVIII. Nunc autem fpiritus necne fint brutorum animae ifta e , non valde explicatu difficile exiftimo : tantum fi quid fpi­ritus vocabulo fignificetur clarius exponatur.

XIX. Obieéla Phyficae funt corpus, fpatium , & mptus,XX. Per corpus intelligimus quamcumque rem ocuUs ihtueri, vel

manu comprehendere & palparepojjumus , quaeque prefsioni rejijiit,XXI. Extenfionem univerfi, in quo corpora fu n t , liberèque mo-

ventur fpatium dicimus.XXII. Motus tandem nomine fignifìcamus translationem corpo"

ris ex una in aliam /patii partem.XXIII. Cum corticem dumtaxat corporis, & pauca ulterius

ex phoenomenis ratiocinio collefta cognofcamus, quidnam inti- mam illius naturam condituat, non attingimus.

XXIV. Haec dumtaxat nofcimus corporis attributa : exten­fionem, foliditatem , figurabilitatem, quiefcibilitatem , mobi- litatem , gravitatem , vimque attradlricem , minime tamen iner- tiam , quam ab aliis attributis indiftinftam iudicamus.

XXV. Licet cuiufcumque generis extenfio concipi pofsit tam- quam infinite divifsibiiis; verofimilius tam e n , experientia du­ce , videtur , corpora non dividi aétu in infinitum, fed ad ali- quos tantum ufque terminos.

XXVI. Generatio òicorruptio corporum maiorum eft tantum partium exiguarum tiova accumulatio & compofiio t\xm compofttarum refolutxo in minores,

XXVII. Spatium vacuum in rerum natura non répugnât, immo , etfi de diffeminato fit fermo datur re ipfa.

XX.yiI. Huius fpeciei cum N ew tono, dicimus eflè illud quod in fpaiiis coeleftibus reperitur.

XXlX. Unde licet cum ilio afleramus moveri corpora coe- leftia per fpa tia , materia fubtiii repleta , minime illara Cartef-

fia-

Page 13: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

fîanorum adm ittim us, quam phaenomenis adverfar î contendi mus.

XXX. Tres funt leges generales motus, quas nullus non Phy- ficus admittit: „ i . Corpus omne perfeverat in ft.itu cet. i . M u- ,, tatio motus proportionalis eft vi motrici cet. 3.ReaiStio feu re- ,, fiftentia femper eil aequalis & coatraria aétioni feu compref- 5, fioni.

XXXI. Inco rpore m oto, dièta celeritate C , tempore T , fpatio S , valebit S T C , S ; T , S : C . Hinc non­nulla deduces.

•XXXII. Corpus viribus con îunâîs, diagonalem quadrilateri eodem tempore percu rre t, quo feparatis v iribus, latera eiuf- dem quadrilateri percurriiTet.

XXXliI. Determinabimus viam percurrendam à corpore per duas caufas aélo ubi primum innotuerit celeritas , quam feor- fim accip it, noto infuper ángulo , quem formant dirediones potentiarum.

XXXIV. Si tres potentiae trahentes vel prementes fuis dire-- dtionibus in eodem puntfto concurrant, manebunt aequilibratae, û earum quaevis fit ut fmus anguli fub aliarum direftionibus contenti.

XXXV. Determinabuntur quoque ipfarum magnitudines ope reâiarum perpendicularium in tres direétiones , & concurfu fuo formantium triangulum.

XXXVI. Huius propofitionis ingentifsimam utilitatem pro tribus potentiis aequilibratis determînanHi? , exemplis ex M uf- fchenbroekio dafumptîj ontom facicrnus.

XXXVII. Si corpus perfeéle durum , alterum in quiete poiî- tum im pingat, velocitas poft collifionem , erit ad ipfam ante collifionem , ut mafla corporis impingentis ad fumara maiTarum.

XXXVIII. In collifionibus confpirantibus velocitas poil im - paétionem =3 M V 1 mu

M t mXXXIX. In collifionibus oppofitis velocitas communis poft

impa6tionem s M V ^ muM l m

XL. Duo corpora perfette elaflica , quorum unum in alte­rum direéte incurrat pofitum in quiete , ita fe habent peraéto

C i¿tu,

Page 14: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

l(3u, u t quod erat in quiete, polleat vi dupla ilHus, quatti in ìà a ab incurrente recepit ; incurrens vero vj dupla iilius, quam quiefcenti communicavit in i(ftu , privatum maneat.

XLI. Experientiae confonum iudicamus vires vivas aeíli- mandas eíTe uti faétum ex maíTa ín fimplicem velocitatera.

X LII. Hinc dum experientia fe duci clamitant Leibniziani cum eas fupputant per quadratum velocitatis in malTam duétum, paralogifmos faciunt.

X L llL Linea curva à Phyficis contem pkri foluit veluti com- pofita ex infinitis diagonalibus infinite parvis, quaeque binae fuf- ceptae ángulos maxime obtufos eíFormant.

X H V . Inter motus penes curvas praecipuos confideramus parabolicum , circularem , &elJipticum.

XLV. In corpore parabolam defcribente velocitas proie6tio- nis aequalis eft iili quam acquireret corpus in defcenfu per quar- tam partem parametri.

X LV I. Focus parabolae eo magis à vertice difìabit, quo vis iadus fuerit maior per refpeAum ad pondus, aut quo angulus harum direftionum magis ad reftum acceíTerit.

X LV II. In corpore circulum defcribente velocitas circulatio- nis aequalis eft velocitati quam acquifiviíTet idem corpus libere decidens, atque motu uniformiter accelerato percurrens mediam partem radii circuii dofcripti.

XLVIIL In corpore circulum defcribenre velocitas proieñio* DÌS eft fenfibiliter aequalis velocitati circulationis.

XLIX. Vim centrifiigam determinamus per fecantem arcus dempto radio , aut etiam per qimtnm ca <juadroto arcus vel ce- leritatis diviiTo à diametro.

L . Vires centrales duorum corporum aeque velocium & in acquali diftantia à centro , funt inter fe in ratione maíTarum.

U . Si corpora aequalia, quorum idem eft tempus periodi- cum , Tint in diverfis diftantiis à centro , erunt vires centrales uti diftantiae a centro.

LIL Si haec ergo corpora fuerint inter fe in ratione inverfa diftantiarum , erunt vires centrales aequales.

LIIL Si duo corpora aequalia in eadem diftantia à centro, fe- rantur diverfa velocitate j erunt vires illorum , veluti funt qua­drata velocitatum,

L IV . Si quadrata temporum periodicorum fuerint inter fe utcu-

Page 15: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

?cubi diflantiarúm , erünt Vires centrales in ratione inverfa qua- dratorum diliantiarum.

LV . Si corpus feratur multiplici motu circular!, & unico paracentrico , curvam defcribet non citcuiarem , in qua veloci- tates circulares erunt in ratione inverfa radiorum vedorum ,

L V I. Vis proieâionis, quam accepit corpus defcribens ellip- fim , eft fenfibiliter aequalis velocitati, quam acquifiviíTet idem corpus libere cadens, atque motu uniformiter accelerato percur- rens mediam partem femiaxis maioris.

L V II. Corpus quodcumque defcribens ellipfim , donatur mi­nori vi proieétionis , quam fi defcripfiiTet circulum cuius radius aequalis fuiíTet diñantiae aphelii ellipßs eiufdem à foco.

LV IIL Dum Planeta movetur in ellipfi ex aphelio in perihe- lium direftio vis tangentialis, & direftio vis centripetae ángu­los acutos efformant.

LIX . Si vero ex perihelio in aphelium m oveatur, direélio vis tangentialis, & dire6tio vis centripetae efformabunt ángulos obtufos.

LX. In corpore ellipfim defcribente , vis centrifuga prove- niens ex variis motibus circularibus una cum motu paracentrico infervientibus ad eliipfim efformandam , eft in ratione inverfa cuborum diftantiarum à centro virium.

LXL Vis centripeta corporis attraéti aequalis eft maíTae cor­poris attrahentis diviíTae per quadratura diftantiae, five dicia vi centripeta P , malTa M , diftantia D , erit P =¡ M : DD.

L X ll. Vis centripeta corporis circa aliudgirantis;=5 R ;M a f-

T Tfa vero corporis attrahentis s

T 'LX III. Hinc facile determinabimus malTamSolis, Terrae,

aut cuiufcumque planetae fateliitera habentis, per refpedtum ad aliud.

LX IV . Cognitis molibus corporum coeleilium , & pariter cognofci poterit differentia ponderis corporum aequalium fupra illorum fuperficies pofitorum.

LXV. Centrum gravitationis omnium planetarum diftat à .centro .Solis fl're 144000. ieucarqm. ..

C a LXVI.

Page 16: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

LX VI. Ig itu r tale centrum reperitur intra folem ad diflan- tiam fere fex millium leucarum à fuperficie folari. Verum de Machinaria iam edilTeramus. Sit igitur

LXVII. Principium generale prolVlachinaria:Si veéli ita pon­dera applicentur utillorum maíTae fint in ratione inverfa diftan- tiarum à centro motus , ad aequilibrium fefe fuftinebunt.

LX V III. V is , cuius direétio eft parallela ad plani inclinati longitudinem, eft ad pondus ab illa fufpenfum, uti altitude pla­ni ad eiufdem longitudinem.

LXIX. Si vero direélio vis bafì fuerit para lle la , erit vis ad pondus uti altìtudo ad bafim plani.

LXX. ¿Quando labendo, quando vero volutando corpus per planum defcendit? Cum Genuenfi fentimus.

LXXI. Newtoni-anam definimus : tendentia mu-tua , qmm hahent ad fe invicem varia huius orbis corpora.

LXXIÍ. Huius attraftionis, quam cum Newtono fatemur du­plex diftinguitur lex , altera m olem , diftantiam altera fpeéìans, unde fit

Lex I . A ttraftio Newtoniana fit in ratione direéi’a molium,Lex IL Attra<3 io Newtoniana eft femper in tatione inverfa

quadratoruin dìftantiarum à centro virium.LXXIII. Duo corpora aequalia in fuperficie duarum fphae-

rarum aequalis denfitatis, & diverfae iragnitudinis conftituta, attrahuntur in ratione diredta radiorum fphaerarum earumdem.

LXXIV. Per attraétionem Newtonianam reéìe & facile ex- plicantur omnia phaenomena gravitatem corporum fpc<àantia.

LXXV. Omnibus terrestribus corporibtis hiicufque deteSis ineft g rav itas, ne quidem rarifsimis vaporibus, aut exhalationi- bus exceptis.

LXXVÍ. Differentia velociiatis in defcenfu gravium non à natura corporum , fed à medio aèreo refiftenti oritùr.

LXXVlì. -Gravitas eoruradem corporum ubivis terrarum ea- dem non eft , ied maior in locis terreftribus, qui Polis funt prò- priores , minor autem in locis Aequatori proximioribus.

LXXVIII. Corpora gravia libere decidentia, ita motunt fuum accelerant ,.ut fpatium percurfum primo tempore fit fub- triplum fpatli percurfi fecundo tempore , & fubquintuplum fpatii percurfi tertio tempore.

LXXIX. Corpus in altum proie<9:ura adfcetidit ad eamdemal-

Page 17: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

altltndlnem , à qua cadendo poteíl acquifere celeritatem , qua cum proiicitur.

LXXX. Altitudines ad quas diverfa corpora cum variis ce- leritatibus proiefta adfcendere poflunt , funt inter fe veluti qua­drata celeritatum.

LXXXI. Ex hifce eruemus ad quam altitudinem corpus per- pendiculariter in altum proiedtum adfcenderit, cognito inter afcenfum , & finem lapfus intermedio tempore.

LXXXII. Cognito fpatio percurfo à corpore libere cadenti primo temporis inftanti, adfignabimus fpatia ab ipfo percurren- da quibufcumque datis aequalibus temporibus.

LXXXIII. Cadit fupra planum inclinatum corpus grave mo­tu accelerato, & funt fpatia defcripca uti quadrata tempo- rum , vel celeritatum.

LXXXIV. Turn erunt celeritates in fine lapfus per plani longitudinem , ac ipfius altitudinem aequales.

LXXXV. Celeritas corporis cadentis per longitudinem plani eft ad celeritatem eiufdem per altitudinem , eodem tempore, u ti altitudo ad longitudinem. Hanc ipfam rationem fervant fpatia pari tempore defcripta.

LXXXVI. Tempus quo grave defcendit per planum inclina­tum eft ad tem pus, quo per illius altitudinem defcenderet, u t longitudo plani ad eius altitudinem.

LXXXVII. Spatium percurfum à corpore rúente per longi- tudinem , quo tempore percurritur integra altitude innotefcit, du¿la perpendiculari ab ángulo reflo ad plani longitudinem.

LXXXVIII. Tempora per longitudin^s duorum planorum, quae earadem perpendicularem referant altitudinem , funt uti eorum longituJines.

LXXXIX. Si diameter circuii perpendiculariter horizonti in- fifta t, ducanturque ex extremitatibus quaecumque chordae, hae omnes à gravi intra idem tempus percurrentur.

XC. Erunt quoque velocitates gravium fupra chordas de- currentium , in fine acquifitae, uti funt chordarum longitu- dines.

XCI. Si pendulum longifsimum ofcillatione exigua ofcilla- r e t , cum integram vibrationem abfolveret, elaberetur tempus, quo grave per ofto penduli longitudines defcenderet.

XCU. Si duo péndula divcrfae longitudinis in fimiles arcusex-

Page 18: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

I Oexcu rran t, efunt tempora ofcillationum in ratione fubdupli- cata longitudinum.

XGIII. Dato numero vibrationum, quae à péndulo notae longitudinis dato tempore perficiuntur , facile inveniemus vibra- tionum numerum , quae ab alio quovis péndulo notae etiam lon­gitudinis eodem tempore fient.

XCIV. Velocitas penduli in punito infimo eíl u t fubtenfa arcus , quem in fuo lapfu percurrit.

XCV. Si deotur duo péndula quorum longitudines funt in­te r fe ut vires gravitatis quibus ag u n tu r, erunt ofcillationes acque diuturnae.

XCVI. Si ambo haec péndula ad eamdem longitudinem re- ducantur, erunt tempora ofcillationum In ratione fubduplicata inverfa gravitatum.

XCVII. Corporis denfitas aequalis eft malTae diviflae per fuura volumen ; Hinc cum D s M , atque w , valebit M : m\\

xyDC7; i/«, ac proinde w D C /; unde plurima deducunturcorollaria.

X CV IÍI. Non funt univerfa fluida aeque fluida ; huius va- rietatis caufam dare non gravabimur. Fluidorum partes fphae- ricas , vel fphaeroideas eile probabile opinamur.

XCIX. Natura fluidi minime postulat perpetuum partium motum.

C. Si duo vafa lateruro ad horizontem perpendicularium & fibi parallelorum habuerint diverfae amplitudinis fundos ho­rizontales, & variae eiufdem fluidi altitudines, prementur fun­di in ratione eompofita ex fuis magnitudinibus & fluidorum altitudinibus.

CI. Si vas cubicum perpendiculare ad horizontem iroplea- tur fluido, unumquodque latus extrorfum vi duplo minori, quam fundus vafis deorfum premetur.

C lI. Si fuerit vas conicum , cuius bafis fit fundus, apex vero furfura fp e f te t, impleaturque fluido , premetur fundus ea- dem v i , ac fi vas cylindricum eiufdem bafeos ad parem altitu- dinem impletum fuiíTet.

c m . Pofitis fluidi altitudinibus variis , erunt celerirates par- ticularum ex foramine effluentium in ratione fubduplicaxa altitu- dinum.

Page 19: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

CIV. Si duorum vaforùm cylindricorum aequalíum fundi foraminibus inaequalibus pertufi fuerint , fluidorum quoque altitudines iint aequales, erunt tempora evacuationum in ra ­tione reciproca foraminum ; fi vero bafes fint inaequales, fo­ramina autera aequalia , erunt in ratione direéta bafium.

CV . Tempora evacuationum in vafis cylindricis inaequa- lis altitudinis, diametri & foraminis in fundo , funt in ra­tione compofita ex direfta bafium , reciproca foraminum, & fubduplica altitudinum.

CVI. Si duo tubi communicantes aqua repleantur in utroque tubo ad libellam erit.

CV II. Si duo tubi communicantes fluidis diverfae gra- vitatis rep lean tur, erit altitudo fluidi fpecifice levioris ad altitudinem fpecifice gravioris ut gravitas gravioris ad g ra- vitatem levioris fub eodem volumine.

CV III. jSed unde fluidorum afcenfus in exilifsimis ca- nalibus, qui tubi capillares dicuntur repetendus eft ? Nem- pe maxima eft inter Philofophos controverfia ; nos difficil- limum hunc noduni folvere non audentes, illorum tantum iudicia atque momenta referemus.

CIX. Si duo corpora fuerint paris in aere ponderi*, fed gravitatis fpecifice difcrepantis, merfa haec fub eodem flui­do , habent iafturam pooderis in ratione invcrfa gravitatis fuae fpecificae.

e x . Si corpus firmum fuerit fpecifice levius fluido cui imponitur , fubfidet tantifper , nem pe, donee fluidi exclufi volumen habeat gravitatem totius folidi immerfu

CXI. Si corpus fuerit immerfum fluido g rav io ri, vis quae illud ibidem retinet aequalis eft exceíTui gravitatis fluidi fub eodem volumine cum corpore.

CX;iI. Verum de corporibus generatim fatis ; ad parti- cularia iam , ipforumque qualitates noftra coavertatur oratio.

CXIII. Ignis elementaris particulae incomprehenfibiii ra- piditate commoventur : ¿at quanam caufa ? Hucufque defi- deramus.

CXIV. Concitatifsimus ignearum particularum motus ca- lorem g ig n it, qui minuitur in ratione inverfa quadratorum diftantiarum. ¿Sed cur maiorem in aeftivo , quara hyber- no tempore calorem experimur ? Hoc exponemus.

Fri-

Page 20: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

CXV. Frigorís , cuius plurímae e x ta n t, caufas dabi-R1US.

CKVI. Themometrum eft ir^rumentum meteorologicum ad no- tandas caloris , ^ frigoris mutationes ordviatum j diverfas illud conilruendi nievhodos, roganti dabimus.

CXVII. Dum acidas in alalinas partes immittuntur fer~ mentatio fe(^itur. Hac rauftum in vinum ; in 4cetum vinum vertitur : prim um , nempe , praecipitatione , fecutidura vero acidorum ab unitis fibi aliis particulis folutione.

CXVÍII. . Non folum hoc peculiare habet ignis quod ca- lefaciat , verum & etiam illud , quod lucem emittat.

CXIX. Confiftit icaque lux in effluviis- fuhliantialibus ra- pidifsimo motu à lucente corpore ad nos ufque per lineas recias propagatisi

CXX/ Eius denfitas in maiori intervallo à. centro de- crefcit in ratione inverfa . duplicata dìftantiarum.

CXXI, Corpus illuminatum poft tergum umbram .em it- tit diverfae quidem fìgurae pro diverfitaté magnitudinis cor­poris lu m in o fire i^ ftu illu ra in a tr.

CXXII. Cognitis femidiametris Solis & Terrae , atque diftantia unius ab alio’; yei etiam bis cognitis , refpeélu Solis & L uaae, in primo cafu longitudine™ axis coni um- bròfi Terrae , in fecundo vero , illam axis coni umbrofi L u- nae determinabimus.

CXXIII. In retina inverfo fitu poft trinam réfradionem obieftorura depinguntur imagines.

GXXIV. Magnitudo obieéti apparens menfur-atur ope an­gui! optici fub quo videtur.

CXXV. Radius lurtiinis ex medio rariori iti denfius, vel ex denfiori in rariùs oblique tranftens, refraétionem pati- tu r , quam 3 viribus attrahentibus pendere nianifeilum iu- dicamtis.

CXXVI. Celeritas luminis incidentis eft ad celeritatem eiufdem refraéli', u t-llnus annuii refraéìionis ad finum an- ^ l i incidentiae , qui yidentur rationem fervare conftao- tem.

CXXVII. D iv e rfita s co lo ru m rep eten d a e ft à v a r ia ra ­diorum refrangibìlitate , & reflexibilitate , hoc eft , à diver- fa D atura ra d io ru m , m inim e à d iv e r fa ip fo ru m m odificatione.;

Dif-

Page 21: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

CXXVIII. Díffraélionem etíam experitur lux ab a ttra- ftione quoque provenientem.

CXXIK. V ítra convexa radios lumínís njagís convergen­tes red d u n t, illosque , in quodam puuélo reuniunt , quod Focus dicitur.

CXXX. Focus vitri plano-convexi invenitur prope ex- tremitatem diametri fuae convexitatis.

CXXXI. Si vítrum fuerit convexo-convexum aequalíum convexitatum , Focus prope extremitatcm radii fuae conve- xitatis reperitur.

CXXXII. Sphaera tandera vitrea Focum habebit prope áiílantiam quarue partís fui diametri ab ipfius fuperficie.

CXXXIII. Celeberrimorum Theiefcopiorum GaJilaei, Ke- p le ri, atque Reitae fabrícam exponemus , rationemque prae- bebimus viíionis ipforum medio peraé^ae.

CXXXIV. Magnitudo apparens obieéií vifi ope Thele- fcopü Kepleri & Reitae , eo maior eft apparenti magnitu­dine eiufdem nudís oculis con fpefti, quo focus obieétivae rem otior eft à lente foco lentis ocularis.

CXXXV. Levigatile fuperficies unde radii certo ordine refie^ Guntur , fpecula audiunt.

CXXXVI. Si imago obieéli medio fpeculo plano con- fpíciatur 5 in ilio punéto apparebit ubi cathetus incidentiae cum radio reflexo concurret.

CXXXVII. Imago obieñi ad illam k fpeculo piano di- ftantiam intra ipfum fummerfa videtur , ad quam obieétum extra ilHus fuperficiem coilocatur.

CXXXVIII. Cum obieétum atque oculus aequaliter à plano fpeculo d ifta n t, integrum obieétum minime percipi- t u r , nifi cum altitudo fpeculi faltem femifsis eft magnitu- dinis obiefti.

CXXXIX. Ad quamcumque inclinationem fpeculum pla­num im m utetur, radius refìexus fpatium dnplum defcribet.

CXL. Specula convexa imagines reddunt minores quam fi iint plana.

CXLI, Si radius in fpeculum concavum axi parallelus incida t, & ab illa minus quam 60, gradus abfit, p®ft re- iiexionem cum axe concurret ad diftantiam quarta díame-, tr i pacte minorem«

Page 22: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

CX LII. Aqua elementaris t^flu idum injipidum_^ diaphamm ahfque colore ullo ac odore , quod fere omnia corpora permeai^ atque infiammata exti'nguit.

CX LIIl. Induci non poiTumus ut credamus formari gla- ciem quia ignis tantummodo ex aqua e v o la t, partesque eius motu orbantur , fed admittendae neceífario funt particulae conglaciantes. Hinc neque omnia probam us, quae a. noilro A uftore de glacie adducuntur.■ CXLIV. Aer eft corpus fiyidum , grave , elajiicum ufque ad certam altitudinem circa terram expanfum , ac cuius figU" ram perfedie ignoramus. Vim qua integram globi terraquei fuperficiem premat determinabimus.

CX LV. De Atmofphaerae terreftris altitudine , plura li­cet perlegerim us, nihil certi nos poiTe definire notavimus; Mairanus ultra 266. leucas ipfam collocai 5 ¿Qua metho- do ? Roganti apericraus.

CXLVI. Sed quoniam de Athmofphaeris agimus , fe- quentes pro folari funto propofitiones. Athmofphaera fola- ris minime inftar annuii Solem ita circum am bit, ut fpa- tium ipfa deftitutum inter illam ac Solem relinquatur.

CX LVII. Si aliquod folarli athtnofphaeraecorpufculum in diftantia 60 mille leucarum à noftro globo conftituatur, ma- gis à T erra , quam à Sole attrahetur.

CX LVIII. Barometra communia conftrufta ad mutatio- nes athmofphaerae defignandas, mercurium , vi aeris ex- te rn i , elevant atque fuftinent , fi vero Phofphorea fint in locis obfcuris concitata lucem emittunt. Praeclaros horum conftruendorum modos dare non renuemus.

CXLIX. Tellurem noftram , quantum ex obfervationi- b u s , ac expsrinnentis nobis inferre l ic e t , fpliaeroideam eíTe concludimus iuxta polos depreíTam , in aequatore eleva- tam.

CL . Hanc ornatam admiramur pulcherrima ilia varieta- te , quae nos undequaque deleiftat, dum in ilia maria, fiumina , fontes, plantas diverfas, diverfifiimaque intuemur animalia.

C L I. Inter ea , quae in maris aquis obfervamus , mira-• bills ille occurrit fluxus & refiuxus , cuius caufae phyficae investigatio , iamdiu praeftantifsimorum virorum ingenia de-

tor-

Page 23: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

torßt ; hanc tios ab a ttraz ione Solis & Lunae repetendam ciTe iudicamus.

CLTI. Quum aquae in fluminibus decurrentes libellam non fervent , quantum ab illa defidant definire, noftra inter- cfl.

CLIIT. Circa fontium originem ex oppofito fentiunt Car- tefiani , atque Anti-Cartefiani. Nos roediam inter hofee fententiam tenentes , aliorum originem unice à pluviis ac ni~ vibüs folutis aliorum unice à mari aliorum tandem partim à mari partim à nivihus pluviifque repetimus.

CLIV . 'Plantae ex feminibus omnes generantur ; hae nu- trimenta concoquunt, refpiratione gaudente fuccique nutri- tii circulatione.

CL.V. Quibufdam etiam infirmitatibus incurabilibus aliis, aliis vero curabiiibus funt obnoxiae.

CLV I. De animalibus tarn ratione utentibus, quam irratio- nalibus, io metaphyficis inftitutus fuit fermo , in praefenti tarnen, fequßmia firmamus.

C L V II. Vulgaris opinio infeéla ex putri generar], meri­to ab homine-phyfico reprobatur.

CLVIIIi^^ Duftì de concharum efformatione agitur , Reau- mu rii ac Pluchi opinionem ampleétimur. Atque haec de bis quae globum noflrum exornant.

CLÍJC. Latitudo loci QÌ\ dijfantia tius.ai aeqttatore verfus po^ lum ; haec elevationi poli aequalis e f t , cuius inveniendi metho- dum dare poH'cemur.

CLX, Lmgitudoloci efl arcus aeqnatoris inter meridianum pri‘ mum Ö* meridianum loci dati interceptus ; Hanc pro quocumque loco adinvenieraus.

CLXI. Quantitatem diametri Telluris invefìigabimus.CLX II. Perfequamur ceteras corporum qualitates. Sonus

in motu fuhfultorio partium corporis fonantis per medium quodpiam confìmili tremore agitatum idoneo auditus organo communicato con- ftitus eft.

CLXIII. Soni intenfitas decrefcit in ratione reciproca du­plicata diftantiarum.

CLXIV- Numerus vibrationuin , qua chordae dato tem­pore perficiunt eft ut radix quadrata ponderis tendentis divifsi tum à pondere chordae, tum à fuá longitudine.

Sa-

Page 24: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

CLXV. Sápms natura in eo videtur effe poHta^ qmif fa ^ pidae particulae, i?' potifsimum falinae linguae aut.palato admotae^ 6? à.foliva tenuifsime dijjolutae, vario modo t/et'vos linguae, aut pgHati adficiat.

CLXVI. Odor percipitur,^«^ ex odoris corporibus tenuifsimae particulae eggrejjae, atgueper refpiratiotiem in nares indu^at, «er- vos olfatorios ita commoveyit ut friSiione hac à merits percepta^ "haec pro affri^ionis ratione certum odorem perfentifcat.

CLXVII. Elafticitatis, duritiei, moiitiei, fic fìuiditatis cau- fas immediatas ignoramus.

CLXVIII. Ad meteora iam d e v e n ie n te s iJla diflinguimus in a q u e a , ig n ea , atque aerea,

CLXIX, Primi generis funt p luvia, ros m atutinus, nix, grando cet. De quibus omnibus in eirco.

CLXX. Aquae guttulae àfole^ certo modo colluflratae íV/- àem efformant.

CLXXI. Ad fccundum venti referuntur ; hinc quotiefcum- que aliquis aeris traSius ex loco in quo erat in aliji;p m.pvetur-ventum facit. . . . . ■ . _ v . *

CLXXII. Varia ventorum nomina, ex variis unde agitan- tu r plagis defumuntur. Veroiìmiliores ipforunt‘ cayfas ^xpla- nabimus.

CLXXIII. Ad fulgentiora ignis meteora pertinent fulgur, fu lm en, atque tonitru.- Fulgur voc^tur Jf’amma. adniodum kicidh quaquaverfus late explicata repente in fublime emicatís .¡ dcfitìenf- que ita ut momentanea fere videatur, . Il* . .

CLXXIV. Fulguris m ateria, quae ignem p roferì, eü pian- tarum oleum , calore diurno attenuatum , & furfum elatum, tum quidquid fulphureum , oleofumve ex terrae folo exhala- verit.

CLXXV. Fulmen vocatur Fiam m a fulgentifsima fuhìto orta^ magno Ímpetu^ praerapida celeritate lata per aerem ad quamli- het determinationem ex tetra furfum , horizontaliter, ob lile ^fcr- peutinis quafì duSiibus freguentifsime cum impetu , atque fragore deftnens.

CLXXVI. Praecipua itiateria fulminis efl fulphur adfuntetiam falinae particulae, atque nitrofae, & alia p lurim a, quactemeritatis elTet determinare, ^ . '

F u i - j

Page 25: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

CLXXVIL FulmJnibus faepefaepiusyrisi^iy ^ ma^icimus impetus fuccedic , qui Tonitru audit.■ CLXXVIII. A meteoris, quae fupra tellurem noftram ele­vata deprehendimus, ultra progrediam ur, atque altius elati ipfa coeleftia perfcrutemur.

CLXXIX. Corporum coeleilium alia planetae , alia ilellae fixae nuncupantur: illi ilatutis temporibus, fuas ab occaiTu In ortura orbitas abfo lvunt, cum hae tali periodico motu dcili- tuantur.

CLXXX. Planetae hucufque feptemdecim cognofcMntur, quorum fex funt prim arii. reliqui vero fecundarii; Illi circa folem , hi circa primaries revolbuntur.• CLXXXI. Luna, quae inter fecundarios recenfetur, terram comltatur , atque cum ipfa periodice ab occaiTu in ortum agi- tetur , nodos contraria, eadem vero direétione apogaeum mo- veri animadvertimus.

CLXXX n. Haec à varia aélione Solis in Lunam , prout illa in fyzigiis, aut in quadraturis conilitultur provenire lu­dica m us.

CLXXXin. L unae, aut cuiufcumque Planetae à Tellure diftantiam ex cognita ipforum paralaxi, facile inveniemus : qua cum Fixae fenfibiliter ca rean t, veram illarum diftantiam de­finire non poiTumus,

CLXXXIV. De flellarum latitudine, declinatione, longi­tudine , afcenfione reé la , amplitudine cet. dicemus rogati ; de ipfarum vero aberrationibus nihil definimus.

CLXXXV. Ut lie dlftantiis corporum coeleftium à centro ipforumque temporibus periodicis reéte iudlcemus , geminam iegem cum Keplero firmamus:

» Lex L Areae aftronomicae à Planetls defcriptae funt p r o M portionales temporibus.

f> IL Quadrata temporum periodicorum Planetarum circa 97 commune centrum girantlum funt inter fe ut cubi diftantia- 7> rum ab ipfo,

CLXXXVI. Circa fphaeram armillarem , ipilus circulos, cllm ata, zonas, pofitiones diverfas, diverfaque in illis phoe- nomena , percontamini.

CLXXXVII. Syjiematis nomine nihil aliud venit intelligen*» dum 3 quam difpofitiq vsl norijUtutig huius univerfi, eiufque par^

tium^

Page 26: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

tìum , expUcandis motihus, ac phaemmenis ùoelejììhus accommodate^CLXXXVIII. Tria celeberrima inventa funt: Tyconicura,

Copernicanum , atqne Ptolemaicum , quorum Copernicanura ceteris omnibus praeferendum effe cenfemus ad expiicandum# Hinc & ipfum tamquam hypothefim adhibemus. .

E T H I C A.

I . 'jn^Thici five Moralis Vl^lofophi id efl proprium , a^io^ nes videlicet humanas ftc ordinate injiituere ut Beath

tudo ohtineatur,II. N atura ipfa noflra nos adm onet, beatitudinem qualem-

cumque fpeftare , nec praefentis vitae tantum , fed a lte ri« quoque , cum ad utramque vitam procreerour.

III. Non poteft praefentis vitae felicitas in alio efle fita , ni­fi in eo ut corpus fine dolore f it , animus fine perturbatione, id eft in confcientia vacuitatis omnis doloris.

IV . Hie flatus confiftere nequit cum praefente hominura natura.

V . Emendatio intelleétus, capacitatis, & rationis augmen- tum neceiTaria funt ad qualemcumque praefentis vitae beatitu­dinem.

V I. Vhylofophia^ìàt^ijfudiumfapientiae^ tum ad beatitu­dinem praefentis vitae conducit, fi regatur epoche in his ubi evi- dentia deficit, coniungatur vero cognitio omnis cum ataraxia^ id eft quiete , & iadolentia feu perveftigatae res reperiantur, feu non.

V II. Ad praefentis vitae beatitudinem comparandam , & confervandam , neceiTaria eft prudentia cum fuis aiTecIis, nec non & fortitudo.

V III. Ad praefentis vitae qualemcumque felicitatem neceiTe eft ut ita animum corroborem us, ut mortem aut n ih il, aut quam minimum fbrmidemus.

IX. Ad praefentis vitae felicitatem neceiTaria funt tempe^ ranfia atque iujìitta cum fuis ailèclis.

X. PerfeSiio rationis epoche prudentia tempera/i'itia^fov^ titudo , iujiitia cum eorum afleclis funt virtutes morales : his •contraria funt vitia.

Sem-

Page 27: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

XI. Sempiternnm bonum etiam mínimum praeñantius eft bono finitae durationis edam intenfive maximo.

XII. Sempiternum bonum intenfitate maximum fed proba­bile , praeftantius eft bono finitae durationis máximo & certo.

XIII. Stipites fmt oportet hom ines, nifi qualiacurcque praefentis vitae bocia in comparatione eorum , quae aeterna fperantur, non contem nant, ubi iis adverfantur.

X iV . Ad beatitudinem alterius v ita e , quam chriftiana do- cet religio , confequendam neceilaria eft fidss in Deum & gratia»

XV. Virtutum caafae quinqué rec.enfentur, videlicet Deus, ingenium, feu tem peram entum , educatio, exercitatio, prac- c e p ta , de quibus omnibus in circo.

In caeteris verb Dialefticae , Logicae , Metahyficae , at­que Phyficae qaaeftionibus, quae de Scholae more atque Infti- tuto defiderari pofsin t, ftatim refolvemus propugnaturi.

Imprim atur.D t Joannes Ara. Maydns, Cmm Fernandez de Gatka^

^ UmVf Val» O n f Reg,

Page 28: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

■ ,

Page 29: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

, ¿ « i i p f e i l

-ÍV .

ij*’’*." • ■ .'-i.''' ■’ '

r . , i . lïînb’

V

•¡e ^ .

Page 30: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

•^íV ‘T . . ' %'

V.- ' '■'■

i '. : \ ■ i)W ; lO.'Ur --' íií

^.'fí^lgUWÍK:, ' . ■

fH Î. J .^ T rf 'íis tu " . ^

Page 31: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

t i a * ; ■’ :: i î : , i f S i î f 5j £ f e ; ' : , ! ^ Î s â i a M ' ? . '* '•vv*?'.-. .• • ^ 'j ‘\.««.'*t-< .--v.wKJH

i y « » ' - ; -Vj*.#*. . ' ' • fc* *'.‘ • •* • • _ »i > •

■ ' ‘ i»V‘X* Já5íPíi£.-i^»í»'TÍ{

. * *■ * • V *■ _ . «

l a'*'’-.’' ■• : ' ■ ' 'i iU i j à i^ à à ië ^ ^

\

..ïi ;. r". ,* •-

Page 32: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

•r •

-i26^

-,c-

.'•1

- 1

»? •

'.»'S1 t*A

. \

-----lì

Page 33: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

" - ' ■ :î' 1< '■■■ ■•;

■,:î;’Î \ *3 - i f - -,

'• .'h-

.V

:. U'ti . v;'

■:f 4 .' :,.» , . .- 4 C

. ‘f .

'• * (

'*• ■

-

• t

• J

;U'

- %r- *» '

Page 34: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus
Page 35: Universidad de Navarra · 2020. 3. 3. · Dodi, pro variis Cithedrts , atque Praepof. candidat, iam olim Inftit. Cath. Profeil. & Cenf. Illmi. Dona. Archiep. Adv. Conf* ... Focus

\

/

i o l o o ^ C u i ^ c i v