TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | �

Türkevi

MEVLANA SPECIAL

32Sayı

Yıl:2007

TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | �

Op het Derde Internationale Mevlânâ Congres aan de Selçuk Universiteit van Konya, maakten de schrijvers Mohamed el-Fers en Veyis Güngör bekend dat de 800ste verjaardag van Mevlânâ als een Europees Feest van Tolerantie, Reden en Toegang tot Kennis gevierd diende te wor-den, in overeenstemming met de principe, ge-dachten en liefde van Mevlânâ. Vier aanwezige Turkse ministers waren het roerend eens, maar waarom de meest vooraanstaande filosoof en grootste mystieke schrijver van de islam beper-ken tot Europa? De hele wereld heeft Mevlânâ nodig!

Op 14 januari 2005 richtte de Turkse Permanente Delegatie in de UNESCO een schrij-ven aan de Directeur-Generaal van de UNESCO met het verzoek dat de UNESCO het jaar 2007 zou associeren met de 800ste geboortedag van Mevlânâ. Dit verzoek werd ondersteund door het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Af-ghanistan, aangezien Mevlânâ was geboren in Balkh in Noord Oost Afghanistan.

De Directeur-Generaal merkte op dat de man die eeuwen lang zijn stempel had gedrukt op de islamitische cultuur en devotie voldeed aan de criteria van de UNESCO, zoals vastge-steld tijdens de 159ste sessie van de Algemene Vergaderingen nam het voorstel over voor het UNESCO Jaar van de viering van de 800ste Geboortedag van Mevlana in 2007.

Dus, UNESCO viert de 800ste verjaardag we-reldwijd, TÜRKEVi en MOKUMTV vieren de geboorte van de Meester van de Vrije Geest op kleinere schaal in de Hoofdstad van de Vrije Wereld: Amsterdam, en in de rest van Nederland.

De heer Veyis Güngör was erg vlij met de on-dersteuning van de UNESCO, aangezien dit ‘een garantie is dat de hele wereld nu toegang krijgt tot de mystieke kennis van de meester-werken die Mevlânâ produceerde. ‘

De heer Mohamed el-Fers liet weten dat ‘het werk van Mevlânâ en zijn gedachtengoed van universeel belang zijn tot op vandaag de dag, ook buiten de grenzen van Turkije en Europa.’

Redactie

De hele wereld heeft Mevlânâ nodig!

Türkevi; cultureel magazine-kültürel dergi nr. 32, tweetalig kwartaalblad, verschijnt 4 keer per jaar. Türkevi is een uitgave van Türkevimedia, Üç Aylık Türkevi Dergisi Türkevi Medya’nın yayınıdır, yılda 4 sayı yayınlanır.

Hoofdredacteur/Genel Yayın Yönetmeni : Güngör KoneviEindredactuer/Yazı İşleri Müdürü : Yalçın YağcıEditeur/Editör : Burhanettin CarlakFoto’s/Fotograflar : Basri Doğan, Şenol Ocaklı, Selman Karaman, Semazen.netVormgeving/Tasarım : insite-media.nl

Aan dit nummer werkten verder mee/Bu sayıya katkıda bulunanlar:Bu sayıya katkıda bulunanlar: Ö. Tuğrul İnançer, Tahir Akyürek, Yusuf Alan, Nuri Can, Ahmet Selahaddin Hidayetoğlu, Nettie en Elko Westervaarder, Annemiek Telkamp, Mohamed el-Fers, Fevzi Halıcı, Savaş Avcı, www.semazen.net

ISSN 1387-4373 Postadres/Yazışma Adresi: Postbus 58070 – 1040 HB AmsterdamTel. 020-6845712 Giro 4052106 www.turkevi.nl / info@turkevi.nl

2007

20 april

AMSTERDAM EXPOSITIES: 18.00 uurHOOFDPROGRAMMA: 20.00 uur

Dit Mevlana-project komt tot stand in samenwerking met de volgende organisaties:

UETD (Union of European Turkish Democrats), SMHO, Stichting Mystiek, Stichting Kleurrijke Dans, Stichting Kulsan, Vereniging IFKSAN, Cultuur- en Kunststichting Mozaïek, Vereniging Turks Huis, Türk Danış, Vereniging Turkse Schrijvers Nederland, Stichting Tevazu, Stichting ODA,

Stichting Kardelen, Mokum TV Amsterdam, Historisch Museum Turkije-Nederland Hoorn, Zaman Nederland, Webisrehberi, Gemeente Konya en Restaurant MERAM

Nationaal Openlucht Museum Zaanse Schans • vanaf: 13.00 uur

ZONDAG 22 APRIL 2007ZAANDAM

Gebouw de SCHALMEI • vanaf: 15.30 uur

ZONDAG 22 APRIL 2007ROTTERDAM

Julianakerk • vanaf: 19.30 uur

ZATERDAG 21 APRIL 2007DEN HAAG

Turks-Nederlands Museum Mevlana tentoonstelling • vanaf 14:00 uur

ZATERDAG 21 APRIL 2007HOORN

vrijdag20 April 2007

Contact: Propaanweg 3 - 1041 AG Amsterdam + 31 (0)20 6845712 - info@turkevi.nl - www.mevlana800.info

Kaartverkoop:

Centrale kassa Muziekgebouw

Tel: 020-788 20 10

insi

te-m

edia

.nl

MUZIEKGEBOUW AAN ’T IJ

MEVLANAOPENING VAN HET UNESCO JAAR VAN

met de WERVELENDE DERWISJEN uit Konya (Turkije)

•••••••••

•

•

•

� | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | �

in het verlengde van dit gegeven heb-ben aantal stichtingen en verenigingen besloten om in dit kader het gehele jaar door activiteiten te organiseren. Deze ac-tiviteiten zullen van informatief tot muzi-kaal zijn en verspreid over heel nederland worden georganiseerd.

Ter ere van “2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” is er voor het jaar 2007 een kalender gedrukt. Bij de �2 maanden zijn de historische afbeeldingen van de draai-ende Derwisjen voor �92� afgebeeld. Op de Mevlana 2007 kalender komt de uni-versele gedachte van Rumi tot uitdruk-king. Het calendarium bevat naast de

islamitische, joodse en christelijke feest- en gedenkdagen ook de Soefi-data. De kalenders zullen tijdens de activiteiten worden uitgedeeld.

De mysticus en dichterj werd in het jaar �207 in afghanistan, geboren. Toen hij in de vijftig was, dicteerde hij aan een vriend de tekst van wat zijn grote spiritu-ele meesterwerk zou worden, de Mesnevî. na een paar jaar was het werk voltooid: De zes boeken bestaan uit 2�.�77 versregels, waarin het leven, het bovennatuurlijke, buitenaards en kosmisch bewustzijn po-etisch wordt beschreven en verklaard. De naam Mevlana celâleddin Rumi staat voor

een estetische vlucht in oneindige liefde. Het belang van Mevlana’s oorspronkelijke Sufi filosofie overschrijd nationale en et-nische grenzen. Hij bevorderde ongeli-miteerde tolerantie, positieve redenatie, goedheid, welzijn en bewustzijn middels de liefde. na eeuwen in het Midden-Oosten en azië aanzien als groot spiritu-eel leraar te hebben genoten, is Mevlana ook in het westen doorgedrongen. En hoe! Het is een oprmekelijk gegeven dat 800 jaar na zijn geboorte, Mevlana Rumi de meest gelezen dichter in de Verenigde Staten van amerika is. Want:

Het verhaal van de liefde moet je horemvan de liefde zelfHet is als een spiegelzowel spraakloos als expressief. Mevlana Rumi (�207-�27�).

2007 UNESCO GEBOORTEJAAR VANMEVLANA RUMI

Levensloop van Mevlana

Mevlana werd geboren in de stad Balh, in het tegenwoor-dige afghanistan, op �0 sep-

tember �207. Hij was de zoon van Bahaeddin Veled , een islamitische geleerde, en kleinzoon van Hüseyin Hatibi, die bekend stond onder de naam ‘Sultan der kennis’. Zijn moeder, Mumine Hatun, was de dochter van de emir van Balh. Mevlana’s vader moest wegens een naderende invasie van de Mongolen de stad ontvluchten. Samen met familieleden en naaste vrienden verliet hij Balh rond het jaar �2�2.

Hun eerste tussenstop was nisabur, waar de groep kennismaakte met de bekende sufi Feriduddin attar. Mevlana werd ondanks zijn jonge leeftijd opge-merkt door attar, die zijn waardering en goedkeuring liet blijken ten aan-zien van deze veelbelovende jongen.

Mevlana: Turkijes grootste mysticus en dichter

Naar aanleiding van het 800’ste geboortejaar van de Turkse mysticus en dichter ‘Mevlana Celaleddin Rumi’ is het jaar 2007 door Unesco uitgroepen tot het jaar van Mevlana en tolerantie

Elko en Nettie Westervaarder

2007

in h

et te

ken

van

Mev

lana

en to

lera

ntie

Het 800ste geboortejaar van Mevlana was voor Unesco aanleiding om 2007 uit te roepen tot jaar van Mevlana en tolerantie. In dit kader heeft een aantal stichtingen en verenigingen in Nederland besloten om activiteiten te organiseren in het verlengde van de levenswijze en het gedachtegoed van de allergrootste dichter en mysticus die Turkije gekend heeft.

Gedurende dit Mevlana-jaar is er een scala aan evenementen georganiseerd, van informatieve tot muzikale, verspreid over het hele land. Eveneens is er speciaal voor deze gelegenheid een jaarkalender gedrukt, die de universele gedachten van Mevlana Celaleddin Rumi tot uiting brengt. Niet alleen staat deze kalender in het teken van Mevlana en soefisme, ook islamitische, joodse en christelijke feest- en gedenkdagen zijn hierop vermeld. Mevlana’s meesterwerk de Masnavi wordt in het Nederlands vertaald en postzegels met de beeltenis van Mevlana zijn dit jaar onder andere te koop bij evenementen die tijdens het Mevlana-jaar worden gehouden.

Wie was deze 13de eeuwse islamitische filosoof wiens spirituele erfenis tot op de dag van vandaag door miljoenen volgelingen verspreid over de wereld, levend wordt gehouden?

� | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | 7

Hij schijnt over Mevlana’s vader en diens zoon gezegd te hebben: ‘daar gaat een zee, gevolgd door een oceaan’.

Van nisabur reisde het gezelschap door naar Bagdad om vervolgens via Kufe richting Kaaba te gaan. Op de terugweg van deze pelgrimsreis werd gestopt in Damascus, waarna de lange tocht door Turkije eindigde in Karaman. Hier sticht-ten zij een medresse (school voor theo-logie), die werd gebouwd door Subasi Emir Musa.

Mevlana’s familie en vrienden kwamen in �222 aan in Karaman, waar zij zeven jaar verbleven. in die periode trouwde Mevlana met Gevher Hatun. Uit dit hu-welijk werden twee zonen geboren, Sultan Veli en alaeddin celebi. Jaren la-ter, nadat zijn eerste vrouw was gestor-ven, trouwde Mevlana opnieuw met Kerra Hatun, een weduwe die al een dochter, genaamd Melike, had. Uit zijn tweede hu-welijk werden weer twee zonen geboren: Muzaferredin en Emir alim celebi. De streek rond Karaman werd toenter-tijd geregeerd door de Seltsjoeken, die

het grootste deel van anatolië veroverd hadden. Hoofdstad van dit gebied was Konya, ook toen al een trekpleister voor kunstenaars, artiesten en studenten. Het hoofd van deze Seltsjoekse provincie, alaeddin Keykubad, vroeg de vader van Mevlana naar Konya te komen om zich daar te vestigen.

Bahaeddin Veled accepteerde deze uit-nodiging en arriveerde in Konya op � mei �228 samen met zijn familie en naaste vrienden. Sultan alaeddin onthaalde hen met een grote ceremonie en wees de altunapa Medrese toe voor huisvesting van hun theologische school.

Mevlana’s vader stierf in Konya op �2 ja-nuari �2��. Hij werd begraven in de ro-zentuin van het Seltsjoekse paleis, waar de huidige Mevlevi-grafkamer van het Mevlana Museum gesitueerd is.na het overlijden van zijn vader, werd Mevlana (wat ‘onze gids’ betekent) gezien als diens opvolger.

Mevlana was in de loop der jaren uitge-groeid tot een uitmuntende student in wetenschap en theologie. ceremonies

met dansende derwisjen die hij gaf in de medresse trokken toen al een groot publiek.in �2�� ontmoette Mevlana de derwisj Sems-i Tebrizi (Semseddin), aanhanger van het soefisme, een ascetische stro-ming binnen de islam. Deze ontmoeting was het begin van hun sterke mystieke band. De invloed van Semseddin bracht de nuchtere Mevlana in contact met ex-tatische mystiek. Om soms dagenlang durende, meditatieve bijeenkomsten van Semseddin bij te wonen, begon hij zijn eigenlijke werk te verwaarlozen. Hun samenwerkingsverband duurde echter slechts korte tijd, want Semseddin stierf in �2�7, Mevlana in diepe rouw achter-latend.

Masnavi: Mevlana’s meesterwerkMevlana was de grote dichter van mys-tieke poëzie, hij legde de basis voor de mystieke stroming binnen de islam. De Masnavi is Mevlana’s belangrijkste en om-vangrijkste dichtwerk, geschreven tijdens de laatste jaren van zijn leven.

Hij wijdde zich hieraan tussen zijn ��ste en �7ste levensjaar, van �2�8 tot �2��, en zette het samenstellen van deze ver-zen voort tot hij in �27� stierf. Zijn laat-ste verhaal bleef dan ook onvoltooid. Dit 2�.��8 versregels tellend dichtwerk van Mevlana in zes delen, bevat allerlei poë-tische en filosofische verhalen over vele onderwerpen, fabels, mystieke gedachten en opvoedkundige ideeën en adviezen op velerlei gebied. al deze onderwerpen, die toch een geheel vormen zijn onder een noemer onder te brengen: de liefde. ‘Het doel van de liefde is God, de bron ervan is de geest’. Kort na zijn verschij-ning wordt de Masnavi, eerst in Turkije en omliggende islamitische landen, bekend.

Sinds dit meesterwerk in de �9de eeuw vertaald was in het Engels en Frans, werd de Masnavi ook in de westerse wereld, tot op de dag van vandaag, beschouwd als inspiratiebron voor hen die spirituele verdieping zoeken.Ter gelegenheid van het door Unesco uitgeroepen jaar van Mevlana wordt de Masnavi in samenwerking met de gemeente Konya in het nederlands vertaald door een selecte groep Turks-nederlandse schrijvers, onder supervisie van abdulwahid van Bommel.

Mevlana en de wervelende derwisjenna de dood van Mevlana werd door zoon Sultan Veli en anderen uit Mevlana’s kring, in zijn navolging de Mevlevi-orde gesticht.

De volgelingen van deze orde werden Mevlevi-derwisjen genoemd.Het woord Mevlevi houdt verband met de naam Mevlana en ook met de Korantekst: ‘Waarheen met ook keert of draait, overal zal men allahs gezicht zien’.

Voordat Mevlana in �27� overleed, was hij begonnen met het uitvoeren van sema’s. iedere vrijdagochtend zette hij in de se-mahane, de danszaal, zijn studenten aan tot mystieke extase die tot inzicht, god-delijke openbaringen en inspiratie moest leiden. in de achthoekige semahane van het Mevlana-klooster (het tegenwoor-dige Mevlana Museum) lopen rondom twee verdiepingen met galerijen, waar diegenen die niet dansten plaats konden nemen. Voor de muzikanten was er een aparte nis. Verreweg het belangrijkste in-strument van de sema-muziek is de ney, de rietfluit. Mevlana noemde de mens de ney, het riet, waar God door fluit en zingt.

ieder kledingstuk van de wervelende der-wisjen heeft een symbolische betekenis: de cilindervormige hoge hoed verwijst naar de grafsteen, de zwarte mantel naar

het graf, en het lange witte gewaad naar het doodskleed.

De wervelende bewegingen van de dan-sers representeren de aarde die om zijn as draait. Hun roterende weg over de dans-vloer symboliseert het draaien van aarde rondom de zon.

Bij het begin van de ceremonie zitten de derwisjen om de ‘meester’ heen. Wanneer de musici hun klagelijke, hypnotiserende muziek beginnen te spelen, staan de der-wisjen op, buigen voor de ‘meester’ en be-wegen met statige passen in een halve cir-kel om hem heen en blijven op een teken

stilstaan. Deze ‘meester’ heeft plaatsgeno-men op een rode schapenvacht; deze rode kleur symboliseert de zonsondergang. Dit ter herinnering aan de avond van zondag �7 december �27�, toen Mevlana van deze wereld naar de andere overging, terwijl de ondergaande zon de horizon en hemel van Konya rood kleurde.

Voordat het ronddraaien van de derwi-sjen begint, laten de dansers langzaam hun mantels vallen, ten teken van het zich ontdoen van wereldse gedachten. De semaleider gaat vervolgens naar de ‘meester’ om diens rechterhand te kus-sen, waarna deze hem op het hoofd kust.

De wereldDe slechte wereld is een vergankelijke situatie.De wereld is: niet weten van Gods bestaan.De slechte banden van de wereld moeten worden losgemaakt.De enige weg hiervoor is de liefde:‘De wereld is in voortdurende verandering en vernieuwing.Maar de wereld gaat sneller dan het leven, daarom lijkt hij ons blijvend en onvergankelijk’.

‘Kom, kom opnieuw,wie je ook bent, kom!heiden, vuuraanbidder, afgodvereerderal brak je honderd keer je beloftenkom en kom opnieuw,hier is de deur van de hoop,kom zoals je bent!’

8 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | 9

Daarmee geeft hij te kennen dat de sema kan beginnen. De rest van de dansers doet hetzelfde, waarmee ook zij aan de sema kunnen deelnemen. alle dansers houden hun rechterhand als in gebed open naar boven en de linkerhand naar beneden. Dit betekent: ’Wij krijgen van God en ge-ven door aan het volk. We vergaren niets voor onszelf. Wij zijn niets anders dan een uiterlijke schijn’.

aan het eind van de reeks van dansrondes voegt ook de ‘meester’ zich aan het gezel-schap toe. Hij vertegenwoordigt op dat moment Mevlana. De ‘meester’ beweegt zich uiteindelijk langzaam naar zijn rode vacht. Daarmee is de sema ten einde.

De eerste SemaVolgens overlevering wandelde Mevlana op een dag door de straten van Konya. Hij hoorde het geklop van een goudsmid. in iedere slag van het hamertje hoorde hij de naam van allah en deze bonkte hem met iedere slag opnieuw in het hart. Opgezweept door wat hij hoorde, begon hij in extase om zichzelf te draaien. Deze wervelende dans kreeg de naam ‘Sema’.

MevlanaweekJaarlijks bezoeken miljoenen mensen het vroegere Mevlana-kloostercomplex, dat in �92� door ataturk tot museum werd

verklaard. Dit museum van Mevlana is niet alleen een van de meest bezochte musea van Turkije, maar wordt tevens beschouwd als een van de heiligste plaatsen van de islam. Rond �7 december, Mevlana’s sterfdag, vindt jaarlijks de Mevlana-week plaats. Konya is in deze periode het cen-trum van allerlei herdenkingsevenemen-ten en wordt dan overspoeld door pel-grims uit Turkije en Mevlana-volgelingen uit de hele wereld.

Mevlana geloofde dat zijn sterfdag tevens de dag van zijn wedergeboorte was. Door deze overtuiging noemde hij de sterfdag ‘Seb-i arus’, wat ‘bruiloftsnacht’ betekent, en zijn laatste wil hield in, dat zijn familie, geliefden en volgelingen niet hoefden te rouwen om zijn heengaan. in een van zijn geschriften verwoordde hij deze wens: ‘als ik dood ben, laat uw ogen niet naar de grond gericht zijn om mijn graf te zoe-ken! Mijn graf zal liggen in de harten der wijzen’.

De Sultan en de derwisj

De Sultan reed eens, omgeven door hovelingen en soldaten door de straten

van Istanbul. De hele bevolking van de stad liep uit om de Sultan te zien.

Iedereen boog op het moment dat de Sultan voorbijkwam, behalve een in

lompen gehulde derwisj.

De Sultan liet de stoet stoppen en liet de derwisj bij zich brengen. Hij wilde

weten waarom de derwisj niet boog als hij voorbijkwam.

De derwisj antwoordde: “Laten al deze mensen voor u buigen. Zij willen

allemaal bezitten wat u bezit: geld, macht, status. Goddank betekenen die

zaken niets meer voor mij. Bovendien, waarom zou ik voor u buigen ter-

wijl ik twee slaven heb die uw meesters zijn?”

De menigte hield de adem in en de Sultan liep rood aan van woede. “Wat

bedoel je?”, schreeuwde hij.

“Mijn twee slaven, die uw meesters zijn, zijn woede en hebzucht”, ant-

woordde de derwisj rustig en hij keek de Sultan recht aan. Toen boog de

Sultan voor de derwisj, want hij erkende de waarheid van wat de derwisj

had gezegd.

De Ontmoeting. Twee hu-manisten en negen vraag-stukken...

in het kader van Mevlanajaar 2007 zul-len cihan Okuyucu (Fatih Universiteit, istanbul) en Jan van Herwaarden(Erasmus Universiteit, Rotterdam) de overeenkom-sten en verschillen analyseren tussen de

twee grootste vertegenwoordigers van humanisme. in het Oosten is dit Mevlana Rumi, in het Westen Desiderius Erasmus.

Zowel Erasmus als Mevlana hadden een geestelijke als vader. De moeder van Mevlana was de dochter van de Emir van Balkh. De moeder van Erasmus de huis-houdster van zijn vader, een priester in Gouda. Zijn leven lang heeft Erasmus de gevolgen moeten dragen van de ‘geestelijke’ status als defectus natalis (geboortedefect, ofwel een onwettig kind). in ��0� wijzigde hij zijn naam van

Gerrit Gerritszoon’ in Desiderius Erasmus. Desiderius betekent de gewenste.

Mevlana werd geboren als Mohamed celalledin. En net als Erasmes een reiziger. Treffen we Mevlana aan in plaatsen als Damascus, Mekka, Medina, aleppo, Karaman, Erasmus vin-den we terug in parijs, londen, leuven en Rome.

De negen on-derwerpen die Okuyucu

en Van Herwaarden ana-lyseren zullen ook in de tweetalige wekelijkse bij-lage van de krant Zaman

worden gepubliceerd. Deze artikelen zul-len met de verslagen van de discussie bijeen-komsten waarme het brede pu-bliek gezocht wordt, ook in de boekvorm verschijnen.

Mevlana en Erasmus

Desiderius Erasmus (Rotterdam, ���9 - Bazel ����) was een nederlands augustijner monnik, humanist, schrijver en filosoof.

celaleddin Rumi Mevlana (Balkh, afghanistan �207 – Konya, Turkije �27�) was een sufi, humanist, schrijver en filosoof.

De onderwerpen zijn:Mens, tolerantie en humanisme, volgens Mevlana en Erasmus Het werk van Mevlana en Erasmus, Ethiek, opvoeding en onderwijs volgens Mevlana en Erasmus De profeten Jezus en Mohamed volgens Mevlana en Erasmus Islam en Christendom volgens Mevlana en Erasmus Sufisme en Sofisme volgens Mevlana en Erasmus De dood en het hiernamaals volgens Mevlana en Erasmus De invloed van Mevlana en Erasmus in Oosterse en Westerse wereld De invloed van Mevlana op Konya en van Erasmus van Rotterdam

•

••

•

•••

•

•

Alle dansers houden hun rechterhand als in gebed

open naar boven en de linkerhand naar beneden. Dit

betekent: ’Wij krijgen van God en geven door aan het

volk. We vergaren niets voor onszelf. Wij zijn niets anders

dan een uiterlijke schijn’.

�0 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial

Juist in Santiago, waar de apostel als Morenslachter wordt vereerd. Tot op he-den dankt de Spaanse koning Juan carlos jaarlijks de apostel voor zijn hulp in de reconquista op de moslims. De koning wordt hierin bijgestaan door de aller-hoogste kerkelijke instanties en autori-teiten. Sedat Çakir, directeur van uitge-versbedrijf Webisrehberi in amsterdam: ‘Meer Rooms Katholieke geloofsgarantie bestaat er niet op dit niveau’.

Bij het bureau dat in Santiago de pelgrim-registratie noteert, moeten ze hartelijk la-chen om de vraag of er wel eens een Turk de pelgrimage naar de Morenmoller had volbracht.

Sedat Çakir loopt naar Santiago in het kader van het UnEScO-Jaar van Mevlana Rumi. Die in 2007 zijn achthonderste ver-jaardag viert. Mevlana Rumi is op dit mo-ment de meest gelezen dichter in uiteen-lopende landen als amerika en iran.

Çakir noemt Rumi ‘de tegenpool van de

karikatuur die katholieken in Spanje van de heilige Jacobus hebben gemaakt. Het is natuurlijk treurig hoe schandalig de kerk een heilig man heeft misbruikt tegen de Moren en Joden.

Çakir: Sint Jacob heeft nooit een moslim gezien, laat staan afgeslacht. Hij leefde in de eerste eeuw, moslims zijn er sinds de zevende eeuw. Jacob werd volgens de bijbel in Jeruzalem onthoofd. Engelen transporteerde hem naar Santiago in noordwest Spanje. Waar hij een onafhan-kelijk afterlife zou hebben geleid en de Katholieke Koningen van Spanje vanaf de wolken hebben opgehitst tegen de moslims en de joden.

Çakir wil tijdens zijn bedevaart de toleran-tie van Mevlana ten opzichte van andere godsdiensten tot uitdrukking brengen. in de middeleeuwen werd Santiago na Rome en Jeruzalem de belangrijkste be-devaartplaats van de christelijke wereld. Çakir: ‘Het geloof in heiligen vormt een wezenlijk onderdeel van de katholieke

geloofsbelijdenis. Santiago is een be-langrijke heilige. Deze sint staat met een eigen Hoogfeest in de canon van Heiligen op 2� juli.

Çakir noemt het treurig dat de heilige Jacob door de Spaanse kerk werd mis-bruikt om de Moren en Joden te verdrij-ven. Of, heel modern, Sant iago te zien als modern terrorismebestrijder.Juist omdat deze heilige als de Morendoder wordt vereerd hebben ze in Santiago Mevlana ´het hardst nodig´

Hoewel er al jaren geen morenpoppen meer worden onthoofd op de jaarlijkse feesten voor de kathedraal van Santiago, staat er de avond voor 2� juli een bord-papieren front voor de kerk in de vorm van een moskee. De overwinning van de Katholieken op de muzelmannen mag van de brandweer niet om middernacht in de hens. Çakir kan gerust zijn. al jaren hoor je niets meer over het traditionele musel-mannenjagen.

Of Sedat Çakir zelf de traditionele ‘ambraz-zo’ boven het hoogaltaar zal verrichten weet hij ‘nog niet.’Wat hij zeker wil zien is het roemruchte beeld van de heilige als El Matamoros. Het staat in de zijkapel. in het donker. alleen op flitsfoto’s zie je de vertrapping van de moren onder de hoeven van het paard van Jacobus de Veroveraar van Spanje.

Een ding is duidelijk, daar gelooft Çakir niet in. ’Dat kan toch niet. Die apostel was toen al tien eeuwen dood.’

Mevlanawalk Santiago de CompostelaHet moest er eens van komen. De eerste moslim die de bedevaart naar het graf van de apostel Jacobus in Santiago de Compostela gaat maken. Door het lopen van deze middeleeuws-christelijke boetetocht wil hij de tolerantie van Mevlana, ten opzichte van andere godsdiensten tot uitdrukking brengen.

Door Annemieke Telkamp

4 mei 2007: vertrek naar Lourdes

5 mei 2007: aanbieden van een boek van Mevlana

in het Frans aan de Bischop van Lourdes.

5 juni 2007: aankomst in Santiago de Compostela

6 juni 2007: aanbieden van een boek van

Bischop van Santiago de Compostela

9 juni 2007: aankomst finistera

10 juni 2007: rustdag in Santiago de Compostela

11 juni 2007: terugvlucht naar Amsterdam

�2 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | ��

Naar aanleiding van het 800’ste geboortejaar van de Turkse mysticus en dichter ‘Mevlana Celaleddin Rumi’ is het jaar 2007 door Unesco uitgroepen tot het jaar van Mevlana en tolerantie.

In het verlengde van dit gegeven hebben aantal stichtingen en verenigingen besloten om in dit kader het gehele jaar door activiteiten te organiseren. Deze activiteiten zullen van informatief tot muzikaal zijn en verspreid over het hele land

worden georganiseerd.

Unesco 2007 het jaar van Mevlana

HET JAARPROGRAMMA

projectleider(s): Cengiz Ozkaynak (Stichting Tevazu)

in het kader van ”2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” zal er van 22 tot 27 januari in amsterdam een cursus worden gegeven met als thema “Mevlana en zijn weg”. De cursus werd verzorgd door de heer Ömer Tugrul inancer uit Turkije, een deskundige op het gebied van Mevlana. De heer inancer, in dienst van de Turkse Ministerie van cultuur, heeft in amsterdam gedurende � dagen de cursisten informatie gegeven over Mevlana, zijn levenswijze, kijk op het leven en zijn gedachtegoed. De cur-sisten hebben deze intensieve cursus met succes doorlopen. Zij zullen vervolgens aan verschillende bijeenkomsten en workshops deelnemen om het leerstof over Mevlana over te brengen aan de deelnemers.

Mevlana Cursus

datum: 22-01-2007

plaats:Turkshuis te Amsterdamin het kader van ”2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” en door het 800’ste geboortejaar van Mevlana wordt zijn mees-terwerk de Masnavi, een leerdicht dat zes boeken en zo’n 2�.�77 versregels beslaat, vertaald naar het nederlands. De vertaling zal door een groep selecte schrijvers en de eindredactie door de schrijver abdulwahid van Bommel worden gedaan.

De Masnavi bestaat uit onderling verweven verhalen, metafysische bespiegelingen en hoge vluchten van lyrische inspiratie. De levenswijsheid die Rumi in zijn werk tot uitdrukking brengt, openbaart een grote waarheid, namelijk dat al het leven één is.

De vertaling van Masnavi wordt in samen-werking met de gemeente Konya uit Turkije gerealiseerd. Konya is de stad, gelegen in centraal Turkije, waar Mevlana zich in �2�0 definitief vestigde en in �27� stierf.

FragMenten uit de Mesnevi

Ook ter ere van ”2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” zullen speciale post-zegels gedrukt worden met afbeeldingen van Mevlana. Deze postzegels zullen tijdens te organiseren evenementen te koop wor-den aangeboden aan de bezoekers zodat ze een aandenken hebben aan het Mevlana-jaar 2007.

Mevlana Postzegel

in het kader van het Mevlana-jaar 2007 zullen cihan Okuyucu (Fatih Universiteit, istanbul) en Jan van Herwaarden(Erasmus Universiteit, Rotterdam) de overeenkom-sten en verschillen analyseren tussen de twee grootste vertegenwoordigers van humanisme. in het Oosten is dit Mevlana Rumi, in het Westen Desiderius Erasmus.

De onderwerpen zijn:• Mens, tolerantie en humanisme, volgens Mevlana en Erasmus • Het werk van Mevlana en Erasmus, • Ethiek, opvoeding en onderwijs volgens Mevlana en Erasmus • De profeten Jezus en Mohammed volgens Mevlana en Erasmus • islam en christendom volgens Mevlana en Erasmus • Soefisme en Sofisme volgens Mevlana en Erasmus • De dood en het hiernamaals volgens Mevlana en Erasmus • De invloed van Mevlana en Erasmus in de Oosterse en de Westerse wereld • De invloed van Mevlana op Konya en van Erasmus van Rotterdam

De negen onderwerpen die Okuyucu en Van Herwaarden analyseren, zullen worden gepubliceerd in de tweetalige wekelijkse bijlage van de krant Zaman.

Mevlana en erasMus

projectleider(s): Sadik Yemni & Mehmet Ali Tasdemir (St. Kleurrijke Dans)

Er zal op �0 verschillende locaties in nederland Mevlana poëzie-avonden wor-den georganiseerd door de Vereniging Turks nederlandse Schrijvers. Deze poëzie-avonden zullen Turks- en nederlandstalig zijn en naast poëzie is in het programma volksdansen opgenomen. Het volksdansen gedeelte zal door de Stichting Kleurrijke Dans worden verzorgd.

Mevlana Poëzie avonden

datum: 01-02-2007/01-12-2007

plaats: verschillende steden

projectleider(s): Sadik Yemni

Er zal van � april tot � juli een ideeënwed-strijd worden georganiseerd met als thema “Mevlana en de kunst van het samenleven”. aan deze wedstrijd kan iedereen tussen de �� en �0 jaar deelnemen. De teksten mogen zowel in het nederlands als in het Turks wor-den opgesteld. Voor het te vormen juryta-fel zijn momenteel gesprekken gaande met oud minister Hans Dijkstal en de schrijvers abdulwahid van Bommel en Geert Mak.De namen van winnaars van de ideeën-wedstrijd zullen na de zomervakantie in amsterdam op een feestelijke manier wor-den bekendgemaakt. De prijsuitreiking vindt op een feestelijke manier plaats.

ideeënwedstrijd Met als theMa “Mevlana en de

kunst van het saMenleven”

datum: 01-04-2007 / 01-07-2007

plaats: Turkevi

Bezoek aan aFghanistan

Eind mei is een reis naar Belh, de stad waar Mevlana is geboren, gepland om daar zijn ouderlijke huis te bezoeken. Tegelijkertijd wordt een school bezocht en voorzien van nodige technische apparatuur en andere spullen die leerlingen hard nodig hebben.

Ter ere van ”2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” is er voor het jaar 2007 een kalender gedrukt. Bij de �2 maanden zijn de historische afbeeldingen van de draai-ende Derwisjen van �92� afgebeeld. Op het kalender komt de universele gedachte van Rumi tot uitdrukking. Het calendari-um bevat naast de islamitische, joodse en christelijke feest- en gedenkdagen ook de Soefi-data. De kalenders zullen worden uit-gedeeld tijdens de diverse activiteiten.

Mevlana soeFi kalender

datum:eind mei 2007

Programma: Unesco 2007 het jaar van Mevlana

2007Projectleider: Adbullah Sevinçkan en Yusuf Meral

naar aanleiding van het jaar van Mevlana en Tolerantie heeft de Turkse schrijver Yavuz nufel gedichten geschreven met onderwer-pen als armoede, apartheid, rampen en mi-gratie. De gedichten zijn in de vorm van een album onder de naam “Hiç” (nihil) uitge-bracht. Met dit cD krijgt men een duidelijk beeld van de poëzie van Yavuz nufel.

HİÇ CD

�� | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | ��

datum: 21-04-2007

plaats: Hoorn & Amsterdam

oPtreden van derwisChen in zaanse sChans

datum: 22-04-2007

plaats: Zaandam

projectleider(s): Yalcin Yagci (SMHO) De groep draaiende Derwischen uit Konya zullen voordat ze teruggaan naar Turkije op zondag 22 april als laatste een optreden verzorgen in Openluchtmuseum Zaanse Schans.

lezingen over Mevlana en Mesnevi-FilosoFie

datum: 14 t/m 21mei 2007

plaats: Diverse universiteiten en hogescholen

projectleider(s): Cengiz Ozkaynak (St. Tevazu)

Er zal in de week van �� t/m 2� mei van maandag t/m vrijdag, elke dag op een andere universiteit en hogeschool in nederland een lezing worden georgani-seerd over Mevlana en zijn filosofie. De lezingen worden verzorgd door de heer Ömer Tugrul inancer, met een vertaling door abdulwahid van Bommel. Er zullen ook voorbeelden te zien zijn van de Ebru kunst (papiermarmer) en er zal een volks-dansoptreden zijn.

reis naar konya en Mevlana

datum: 24 april t/m 8 mei 2007projectleider(s): Sema Büber (SMHO)

in het kader van een internationale jonge-renuitwisselingsprogramma van Xplore zul-len �2 jongeren van 2� april tot en met 8 mei 2007 Konya en Mevlana bezoeken. De jongeren zullen in twee weken een duide-lijk beeld krijgen hoe het leven in Konya (Turkije) in elkaar zit en kennis maken met de Mevlana filosofie. Zij krijgen les in de Mevlana filosofie en zullen het Mevlana museum en andere musea bezoeken. Ook zullen ze worden ingewijd in verschillende kunstvormen en – technieken. Ze zullen de gelegenheid krijgen zelf een “kunstobject” te maken door het toepassen van het ge-leerde. Daarnaast zullen lokale gezinnen worden bezocht om een completer beeld te krijgen van hoe het leven zich afspeelt in Konya.

projectleider(s): Yalcin Yagci (SMHO) en Zeki Şahin (TGRT EU)

Op � mei 2007 zal de internationale televisie-zender TGRT EU vanuit de tuin van Mevlana Museum (Konya) een live uitzending ma-ken die geheel in het kader staat van de Mevlana activiteiten in nederland. naast een aantal nederlandse organisatoren zul-len vertegenwoordigers van het Ministerie van cultuur en de Gemeente Konya aanwe-zig zijn. Ook zullen de nederlandse-Turkse jongeren die op dat moment in Konya zijn in het kader van uitwisselingsprogramma het programma bijwonen. De live uitzen-ding zal van 20.00 t/m 2�.00 uur (lokale tijd in Turkije) worden uitgezonden.

tgrt eu en de sPeCiale Mevlana uitzending

datum: 30-04-2007

plaats: Konya - Turkije

Programma: Unesco 2007 het jaar van MevlanaProgramma: Unesco 2007 het jaar van Mevlana

projectleider(s): Emir Barhan (St. Mystiek)

Om het Mevlana jaar een stijlvolle start te geven zal de officiële opening, door Stichting Mystiek georganiseerd, 20 april in het Muziekgebouw aan het iJ plaats-vinden. Op deze avond zal ”2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” officieel worden geopend door een afgevaardigde van het Turkse Ministerie van cultuur. Op de avond is een expositie van foto’s van Derwisjen, Ebru (papiermarmer) en Turkse kalligrafie. Daarnaast kan men genieten van een Soeficoncert met een optreden van draaiende Derwisjen uit Konya. Er zal ook een korte toelichting worden gege-ven over Mevlana door de geleerde Ömer Tugrul inancer, de vertaling daarvan wordt verzorgd door de schrijver abdulwahid van Bommel.

oFFiCiële oPening ”2007 unesCo jaar van

Mevlana en tolerantie”

datum: 20-04-2007

plaats: Muziekgebouw aan ‘t Ij

Projectleider: Songül Şentürk en Şenol Ocaklı

Van 2� t/m 28 april 2007 zal in het Historisch Museum Turkije-nederland te Hoorn een foto expositie over Mevlana plaats vinden. naast een foto expositie zullen de schilde-rijen van nuri can met als thema Mevlana worden geëxposeerd.

Het museum is ontstaan uit de in �989 op-gerichte Stichting Vriendschapsbrug Turkije - nederland. De vereniging is er gaandeweg van overtuigd geraakt dat de in haar bezit zijnde foto’s en documenten zo waardevol zijn, dat zij het de moeite waard vond om de collectie in een aparte museum onder te brengen. in het museum bevindt zich een voor het publiek toegankelijke biblio-theek als ook een archief. Bovendien kan men een grote hoeveelheid culturele en gebruiksvoorwerpen in originele staat be-wonderen. Verder kunnen er in het museum dia’s worden vertoond, welke zowel het his-torische verleden als ook het heden van beide landen in beeld brengen. Bij dit alles staan de vriendschappelijke betrekkingen tussen Turkije en nederland centraal. De mogelijkheid bestaat om op afspraak met b.v. schoolklassen, verenigingen e.d. een bezoek aan het museum te brengen.

Mevlana Foto exPositie & oPtreden derwisjen

in de oosterkerk

datum: 21-04-2007

plaats: Julianakerk / Den Haag

De Haagse Bibliotheek organiseert in sa-menwerking met de Vereniging Turks Huis diverse lezingen en evenementen voor de volgende doelgroepen.2� april voor de Turks doelgroep (Julianakerk)�9 mei voor de afghaanse doelgroep2� juni voor de iranese doelgroep 22 of 29 september is een symposium voor alle Mevlana liefhebbers.Het thema van die dag kan zijn (hoe kunnen wij het gedachtegoed van Mevlana toepas-sen in onze samenleving.

projectleider(s): Mohammad Behshti (Bibliotheek Transvaalkwartier) en Ramadan Odek

Hobbemaplein �02�2� JB Den Haag Tel. 070-�������

Mevlana in de julianakerk

de dansende derwisjen in rotterdaM

datum: 22-04-2007

plaats: Rotterdam

projectleider(s): Hasan Tekten en Bayram AltuntasGebouw de ScHalMEiKrabbendijkestraat �20 �08� lp Rotterdam Vanaf: ��.�0 uur

ottoMaanse Culturele BijeenkoMst

datum: 20-05-2007

plaats: Zaandam

U zult welkom zijn, wie u ook bent en waarin u ook gelooftprojectleider(s): Songül Demir

in het Ottomaanse Rijk werden de mensen van verschillende geloven met ongekend grote tolerantie behandeld. Zoals duidelijk wordt uit de filosofieën gebaseerd op de goede wil van mensen en het belang van menselijke waarden zoals uitgedragen door de grote filosofen van die tijd Yunus Emre en celaleddin Rumi. Deze geleerden welke in de wereld van de islam zeer bekend zijn om hun verlichte uitspraken als: “hetzelfde uitgangspunt hebben voor alle 72 verschil-

lende volkeren” en “u zult welkom zijn, wie u ook bent en waarin u ook gelooft”. De vrijheid en de grote tolerantie die de Ottomanen toonden tegenover de niet-moslims was in Europa zo bekend dat het Rijk van de Sultans de belangrijke veilige haven werd voor hen die op de vlucht wa-ren wegens religieuze en politieke onder-drukking. Beginnend met de duizenden Joden die, na de herovering van Spanje in ��92 door de Moren, vluchtten voor de vervolging die hierop volgde. Ook de Joden in midden- en oost Europa vonden de weg naar het Ottomaanse Rijk teneinde aan de pogroms daar te ontsnappen.Vanuit dit gedachtegoed willen een aan-tal organisaties (Vereniging Turks Huis, Vereniging Yeni Osmanlılar) een culturele bijeenkomst organiseren met als thema de “Ottomaanse Tolerantie”.

PreislisteNr. 1, gültig ab 01.10.2004

B. Württemberg:Westliche Karl-Friedrichstr. 5575172 PforzheimTel. : 07231 / 424 62 94Fax : 07231 / 35 26 71

Berlin :Dominicusstr. 32, 10827 Berlin Tel. : 030 - 629 850 31 - 32 Fax : 030 - 629 850 33

Dortmund:Schliepstr. 3, 44145 DortmundTel. : 0231 - 961 25 50 - 51Fax : 0231 - 961 25 52

Hamburg:Borgfelderstr. 34, 20537 HamburgTel. : 040 - 300 675 20Fax : 040 - 300 675 21

Köln:Lüxemburgerstr. 178, 50937 KölnTel. & Fax : 0221 - 941 96 24

München:Landwehrstrasse 43, 80336 MünchenTel & Fax : 089 - 720 590 69

Nürnberg:Landgrabenstr. 90, 90443 NürnbergTel. & Fax : 0911 - 61 63 60

Niederlande:Van der Poelstraat 30

NL-3021 VW RotterdamTel. : +31-10-425 93 23 Fax : +31-10-477 51 02

Österreich:Lerchenfelderstr. 128/1/5, 1040 WienTel. : +43-1-403 51 15Fax : +43-1-403 51 15 16

Schweiz:Tel. : +41-1-320 01 40Fax : +41-1-320 01 42

VERTRETUNGEN

HAUPTZENTRALE:Medien TV und Handels GmbH

®

Starkenburg Str. 7-9, 64546 Mörfelden-Walldorf • Zentrale: 06105 - 98130 • Fax: 06105 - 9813171

�� | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | �7

Firmaların vazgeçilmez tanıtım araçları olan, tek sayfalık tanıtım broşürlerinden, yüzlerce sayfalık promosyon ya da ürün kataloglarına kadar her türlü tanıtım materyalini, fotoğraf çekimlerinden, görsel tasarımlara ve matbaa baskısına kadar bütün hizmetleri en uygun maliyetlerle yerine getiriyoruz.

Reklam tasarımı Web sitesi tasarımı Tanıtım broşürü Ürün katalogları Afiş çalışmaları

Grafik tasarım bir mesajı iletmek için metnin ve görsellerin algılanabilir ve

görülebilir bir düzlemde organize edilmesidir. Baskı, ekran, hareketli film,

animasyon, iç mimari, paketleme gibi birçok ortamda uygulanabilir. Temel

ilkeleri hizalama, denge, karşıtlık, vurgulama, hareket, görüntü, oran,

yakınlık, tekrarlama, ritim ve birliktir. (Kaynak: Vikipedia Ansiklopedisi)

www.insite-media.nl

creativesolutions

Contact:Propaanweg 3 - 1041 AG Amsterdam

+ 31 (0)20 6845712 - info@turkevi.nl - www.mevlana800.info

Dit Mevlana-project komt tot stand in samenwerking met de volgende organisaties:

UETD (Union of European Turkish Democrats), SMHO, Stichting Mystiek, Stichting Kleurrijke Dans, Stichting Kulsan, Vereniging IFKSAN, Cultuur- en Kunststichting Mozaïek, Vereniging Turks Huis, Türk

Danış, Vereniging Turkse Schrijvers Nederland, Stichting Tevazu, Stichting ODA, Stichting Kardelen, Mokum TV Amsterdam,

Historisch Museum Turkije-Nederland Hoorn, Zaman Nederland, Webisrehberi, Gemeente Konya en Restaurant MERAM

oFFiCiële aFsluiting ”2007 unesCo jaar van Mevlana en tolerantie”

datum: eind december 2007Eind december 2007 of begin 2008 zal de officiële afsluiting van het “2007 Unesco jaar van Mevlana en tolerantie” zijn. Op het programma staan diverse exposities en grote internationaal bekende artiesten

en soefimuzikanten. De definitieve inhoud, locatie en datum zullen later bekend worden gemaakt onder andere op de website:www.mevlana800.info

Mevlana ontBijten

datum: verschillende data

plaats: Turkshuis Amsterdam

projectleider(s): Mikail Gunes (UETD)

Er zullen ontbijtsessies worden georga-niseerd op verschillende belangrijke da-gen van verschillende religies, welke op de Mevlana 2007 kalender zijn vermeld. Daarbij worden mensen van de desbetref-fende religie uitgenodigd.

Doel is het bevorderen van de interreligi-euze dialoog. Deze ontbijtsessies zullen op het kantoor van Turkshuis in amsterdam worden gehouden.

raMadan iFtar BijeenkoMsten

datum: 13-09-2007 / 13-10-2007

plaats: van Hart Restaurants in Amsterdam, Den Haag en

Rotterdam

projectleider(s): Dhr. Cemal Aydin(van Hart Restaurants) & Kaya Kocak (UETD)

in samenwerking met “van Hart” restaurants zal in Den Haag, Rotterdam en amsterdam iftar bijeenkomsten in de maand Ramadan worden georganiseerd. Tijdens deze bijeen-komsten zal naast het gebruikelijke iftar diner ook informatie over Mevlana worden gegeven en er vinden volksdans optredens plaats.

interreligieuze iFtar-avond

Met Muziek en dans

datum: 30-09-2007

plaats: Amsterdam

projectleider(s):Yalcin Yagci (SMHO) en Mikail Gunes (UETD)

Er zal op �0 september 2007, de 800’ste geboortedag van Mevlana, op een varend schip een bijzonder iftardiner worden gehouden met soefimuziek en draaien-de Derwisjen. Er zullen op deze speciale avond verschillende vertegenwoordigers van verschillende religies, stichtingen, ver-enigingen en andere ambtenaren en func-tionarissen worden uitgenodigd. Getracht zal worden om dit evenement ook in het programma van het Ramadan Festival op te laten nemen.

ConCert in de doelen

datum: 05-12-2007

plaats: De Doelen, Rotterdam

projectleider(s): Emir Barhan (St. Mystiek) & Adnan Dalkiran (St. Kulsan)

na een lange reeks van allerlei activiteiten zal de viering van het Mevlana jaar met het concert van ZaRa en Halil necipoglu voortgezet worden op � december in de concertgebouw De Doelen in Rotterdam. Dit evenement zal door Stichting Mystiek, Stichting Kulsan en De Doelen worden ge-organiseerd.

�8 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | �9

- Sinds ze mij ontworteld hebben uit het riet-land, weeklaag ik en hierdoor worden mannen en vrou-wen tot groot verdriet gedreven.

- ik heb iemand nodig met een doorboorde en doorstoken borst, zoals de mijne, zodat ik hem kan vertellen van de pijnen van mijn verlangen.

- De ney gaat verder: “Hij, die weggaat van zijn oorsprong, zoekt de gelegenheid om terug te ko-men.

- ik ben verdrietig in allerlei gezelschap en wordt bezocht door zowel de gelukkigen als de onge-lukkigen.

- Een ieder wordt een vriend van mij naar gelang zijn vermogen om waar te nemen, en velen ne-men niet de moeite om mijn innerlijke geheim te achterhalen.

- Mijn geheim is niet ver verwijderd van mijn ge-weeklaag, maar de lichamelijke ogen en oren be-zitten niet het licht of zijn niet toegestaan het te zien.

- Het lichaam van de geest van het lichaam zijn niet verborgen, toch is het niemand toegestaan het te zien.

- De klank van de ney is vuur en het is niet de ge-wone wind, maar hij die dit vuur niet heeft, kan zijn bestaan verliezen.

- Het is de liefdesvuur dat in de ney zit, het is het verlangen naar liefde dat de wijn zijn kracht geeft.

- De ney is vriend van een ander die verlaten is, en haar muzikale delen hebben onze sluiers weg-getrokken.

- Hij, die zowel het antigif als gif heeft gezien, houdt van de ney.

Uit de Mesnevi

Duy şikayet etmede her an bu nEY,Der ki; feryadım kamışlıktan gelir,ayrılıktan parçalanmış bir yürek,Şayet aslından biraz ayrılsa can,ağladım her yerde, hep ah eyledim.Herkesin zannında dost oldum ama;Hiç değil feryadıma sırrım uzak.aşikardır can- beden, gör insanınEY sesi tekmil hava; oldu ateş.aşk ateş olmuş, dökülmüştür nEY’e,Yardan ayrı dostu nEY dost kıldı hem,Kanlı yoldan nEY sunar hep arzuhal.nEY zehir, hem panzehir, ah nerde varSırrı bu aklın, bilinmez akl ile,Sırf keder, gam; gitti kaç gün, kaç gece,Geçse günler, korku yok, her şey masal;Kandı her şey; tek balık kanmaz sudan,anlamaz olgun adamdan bil ki, ham

anlatır hep ayrılıklardan bu nEYDuysa her kim, gözlerinden kan gelir.İsterim ben; derdimi dökmem gerekÖyle bekler, vuslata ersin zamanGördüğüm her kul için, dostum dedim.Kimse talip olmadı esrarıma.Gözde lakin yok ışık, duymaz kulakYok izin, görmez fakat insan, canı.Hem yok olsun, kimde yoksa bu ateş!cezbesi aşkın karışmıştır mey’e.perdesinden perdemiz yırtıldı hem.Hem verir Mecnun’un alkından misal.Böyle bir dost, böyle özlemli yar?Tek kulaktır müşteri, ancak dile.Geçti yanlışlarla günler, öylece.Ey temizlik örneği, sen gitme kal!Gün uzar, rızkın bulmazsa eğer can.Söz uzar kesmek gerektir vesselam!

Dinle NEY’den

Mesnevi’nin vezniyle tercüme eden: Feyzi Halıcı

Luister naar deze Ney, die klaagt en het verhaal probeert te vertellen van schreiding

Bismillâhirrahmânirrahîm

Dinle, bu ney nasıl şikâyet ediyor, ayrılıkları nasıl anlatıyor:

Beni kamışlıktan kestiklerinden beri fer-yadımdan erkek, kadın...herkes ağlayıp inledi.Ayrılıktan parça parça olmuş, kalb isterim ki, iştiyak derdini açayım.Aslından uzak düşen kişi, yine vuslat za-manını arar.5. Ben her cemiyette ağladım, inledim. Fena hâllilerle de eş oldum, iyi hâlli-lerle de.Herkes kendi zannınca benim dos-tum oldu ama kimse içimdeki sırları araştırmadı.Benim esrarım feryadımdan uzak değildir, ancak (her) gözde, ku-lakta o nur yok.Ten candan, can da tenden gizli kapaklı değildir, lâkin canı gör-mek için kimseye izin yok.Bu neyin sesi ateştir, hava değil; kimde bu ateş yok-sa yok olsun!

10. Aşk ateşidir ki neyin içine düşmüştür, aşk coşkunluğudur ki şarabın içine düş-müştür.Ney, dosttan ayrılan kişinin arkadaşı, hâlda-şıdır. Onun perdeleri, perdelerimizi yırttı.Ney gibi hem bir zehir, hem bir tiryak, ney gibi hem bir hemdem, hem bir müştak kim gördü?Ney, kanla dolu olan yoldan bahsetmek-te, Mecnun aşkının kıssalarını söylemek-tedir.Bu aklın mahremi akılsızdan başkası değildir, dile de kulaktan başka müşteri yoktur.15. Bizim gamımızdan günler, vakitsiz bir hâle geldi; günler yanışlarla yoldaş oldu.Günler geçtiyse, geçip gitsin; korkumuz yok. Ey temizlikte naziri olmayan, hemen

sen kal!Balıktan başka her şey suya kandı, rızkı olmayana da günler uzadı.Ham, pişkinin hâlinden anlamaz, öyle ise söz kısa kesilmelidir vesselâm.

“Vrienden, vrienden, laten we niet van elkaar los zijnDe ideeën van anderszijn proberen te vergetenOmdat jullie in wezen hetzelfde zijnWaarom is er sprake van anderszijn”(Mevlana)

20 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | 2�

Mevlana’nın doğum yeri, bugünkü afganıstan’da bulunan, eski büyük Türk Kültür merkezi Belh’tir. Mevlana’nın do-ğum tarihi ise �0 Eylül �207.

Hazret-i Mevlana’nın Babası ile Belh’ten Çıkışları ve Konya’ya GelişleriEsasen tasavvuf ehline iyi gözle bakma-yan ve bunların Harezmşah katında saygı görmelerini çekemeyen Fahreddin-i Razi, Bahaeddin Veled’in açıkça kendi aleyhi-ne tavır almasına da çok içerlediğinden onu harezmşah’a gammazladı. Bahaeddin Veled’in de gönlü Harezmşah’tan incin-di ve Belh’i terk etti. ancak araştırıcılar, Bahaeddin Veled’in Belh’ten göç etmesine sebep olarak, Moğol istilasını gösterirler. Sultanü’l-Ulema, aile fertleri ve dostlarıyla Belh şehrini �2�2-�2�� tarihlerinde terk ettikten sonra Hacca gitmeye niyet etmişti. nişabur’a ugradı. Göç kervanıyla Bağdat’a yaklaştığında, kendisine hangi kavimden olduklarını ve nereden gelip nereye gittik-lerini soran muhafızlara Sultanü’l-Ulema

Şeyh Bahaeddin Veled şu manidar ceva-bı verir: “allah’dan geldik, allah’a gidiyo-ruz. allah’dan başka kimsede kuvvet ve kudret yoktur.” Bu söz Şeyh Şehabeddin-i Sühreverdi (����-�2��)’ye ulaştığında: “Bu sözü Belhli Bahaeddin Veled”den başkası söyleyemez” dedi, samimiyetle ve muhab-betle karşılamaya koştu. Birbirleriyle kar-şılaşınca Seşh Sühreverdi, katırından inip nezaketle Bahaeddin Veled’in dizini öptü, gönülden hürmetlerini sundu. Bahaeddin Veled, Bağdat’ta üç günden fazla kalmadı ve Kufe yolundan Kabe’ye hareket etti. Hac farizasını yerine getirdikten sonra, dönüş-te Şam’a uğradı. Bahaeddin Veled, yanında biricik oğlu Mevlana olduğu halde, göç kervanıyla Şam’dan Malatya’ya, oradan Erzincan’a, oradan Karaman’a uğradılar. Karaman’da bir müddet kaldıktan sonra, nihayet Konya’yı seçip oraya yerleştiler.

Hazret-i Mevlana’nın EvlenmesiKaraman’da bulundukları �22� tarihinde Mevlana, babanın buyruğu ile, itibarlı, asil

bir zat olan Semerkantlı Hoca Şerafeddin lala’nın, huyu güzel, yüzü güzel kızı Gevher Banu ile evlendi. Mevlana dünya evine girdiğinde onsekiz yaşındadır.

Hazret-i Mevlana’nın, Konya’ya Yerleşmeleriyle İlgili Yorumu: “Hak Teala’nın anadolu halkı hıkkında büyük inayeti vardır ve Sıddik-ı Ekber Hazretlerinin duasıyla da bu halk bütün ümmetin en merhamete layık olanıdır. En iyi ülke anadolu ülkesidir; fakat bu ülkenin insanları mülk sahibi allah’ın aşk alemin-den ve deruni zevkten çok habersizlerdir. Sebeplerin hakiki yaratıcısı allah, hoş bir lutufta bulundu, sebepsizlik aleminden bir sebep yaratarak bizi Horasan ülkesinden anadolu vilayetine çekip getirdi.

Haleflerimize de bu temiz toprakta kona-cak yer verdi ki, ledünni (allah bilgisine ve sırlarına ait) iksirimizden (altın yapma hassamızdan) onların bakır gibi vücutla-rına saçalım da onlar tamamıyla kimya (bakışıyla, baktığı kimseyi manen yücel-ten olgun insan); irfan aleminin mahremi

HZ. MEVLANA’NIN HAYATI

ve dünya ariflerinin hemdemi (canciğer arkadaşı) olsunlar.”

Hazret-i Mevlana’yı Yetiştiren Mutasavvıflar

Sultanü’l-Ulema Şeyh Bahaeddin Veled HazretleriÖnceki bahislerde şahsiyetini belirtmeye çalıştığımız Bahaeddin Veled, Mevlana’nın ilk mürşididir. Yani Mevlana’ya allah yolu-nu öğretip, tasavvuf usulunce hakikatleri ve sırları gösteren tarikat şeyhidir. Bütün İslam aleminde yüksek itibar ve şöhrete sa-hip olan Bahaeddin Veled, Selçukluluların Sultanı alaaddin Keykubat’tan yakın alaka ve sonsuz hürmet görür. Bahaeddin Veled, � Mayıs �228 tarihinde Selçukluların baş şehri Konya’yı şereflendirip yerleştikden kısa bir süre sonra, son derece samimi dindar olan Sultan alaaddin Keykubat (saltanat müddesi �2�9-�2��), sarayında Bahaeddin Veled’in şerefine büyük bir top-lantı tertip etti ve bütün ileri gelenleriyle birlikte onun manevi terbiyesi altına gir-di. Sultaü’l-Ulemaya gönülden bağlı olan Sultan alaaddin onu hayranlıkla şöyle över; “Heybetinden gönlüm tir tir titriyor, yüzüne bakmaktan korkuyorum.

Seyyid Burhaneddin Hazretleri Bahaeddin Veled’in irtihalinde Mevlana yirmidört yaşında idi. Babasının vasiyeti, dotlarının ve bütün halkın yalvarmaları ile babasının makamına geçti, otur-du. Mevlana, babasından sonra, Seyid Burhaneddin ile buluncaya katar bir yıl mürşidsiz kaldı. �2�2 tarihinde babası-nın değerli halifesi Seyyid Burhneddin-i Muhakkık-ı Tirmizi, Konya’ya geldi. Mevlana onun manevi terbiyesi altına girdi.

Hazret-i Mevlana’nın Dostları, Halifeleri; Kendisine ilham Kaynağı Olan Mutasavvıflar

Şems-i Tebrizi HazretleriBu zatın adı, Şemseddin Muhammed olup doğumu ��8� dır. Tebrizli Melekdad oğlu ali’nin oğlu olan Şems, tahsilini bi-tirdikten sonra, zamanının yegane şeyhi olarak gördüğü Tekbirzi Şeyh Ebu Bekir Sellebaf’a (sele ve sepet örücüsüne) in-tisap etti ve onun terbiye ve irşadıyla yetişip olgunlaştı. Şems, ulaştığı manevi makama kanaat etmediğinden daha ol-

gun mürşidler bulmak arzusuyla seyehate çıktı. Senelerce takati tükenircesine bir çok bir çok yerler dolaştı, zamanının arifleriy-le görüştü. Bu arifleri, mana alemindeki uçuşunda kinaye olarak Şems’e, Şems-i perende (Uçan Güneş) adını vermişlerdir. Şems, ta çocukluğundan itibaren fikren ve ruhen hür bir derviş, kendinden ge-çercesine ilahi aşka dalarak yaşayan bir şahsiyetti. Şems, kendisini ruhen tatmin edecek seviyede bir Hak dostu bulamayan ve hep kendi mertebesinde bir sohbet ar-kadaşı arayan bir kamil velidir. Yana yakıla, kendisine muhatap olabilecek, sohbetine dayanabilecek bir dost arayan Şems’in bir gece kararı elden gitti, heyecan içinde idi. allah’ın tecellilerine gömülüp mest olmuş bir halde münacatında “Ey allah’ım! Kendi, örtülü olan sevgililerinden birini bana gös-termeni istiyorum” diye yalvardı. allah ta-rafından, istediğinin, anadolu ülkesinde bulunan, Belhli Sultanü’l-Ulema’nın oğlu Muhammed celaleddin olduğu ilham edildi. Bu ilham ile Şems, 29 Kasım �2�� yılı cumartesi sabahı Konya’ya geldi.

Konya’lı Kuyumcu Şeyh Selahaddin HazretleriYağıbasan’ın oğlu Konyalı Zerkub (kuyum-cu) diye tanınan Şeyh Selahaddin Feridun, Konya civarındaki bir gölün kenarında ba-lıkçılıkla geçinen bir ailedendir. Ummi ola-rak bilinen Şeyh Selahaddin, gençliğinde Seyyid Burhaneddin’in terbiyesine girmiş, onun sohbetlerinde pişmiş, onun feyziy-le olgunlaşmış, kamil bir insandır. ayrıca Şems’in sohbetlerinde de bulunmuş, on-dan da feyz almıştır. Mevlana ile Şems bu-luşmalarında, altı ay Şeyh Selahaddin’in hücresinde sohbet etmişlerdir. Onlara hiz-met edebilme şerefine ve sohbetlerinde bulunabilme bahtiyarlığına eren zat, Şeyh Selahaddin’dir. Şeyh Selahddin, kuyumcu dükkanında altın varak yaparak, helalin-den para kazanmak ve manevi halini kuv-vetlendirmekle uğraşırdı.

Hazret-i Mevlana’nın Vecd ile Sema’ıŞeyh Selahaddin’in, Mevlana ile tanışma-sı ta Seyyid Burhaneddin’in manevi ter-biyesi altına girdiği tarihte başlar, fakat bütünsevgilerden tamamen vaz geçip Mevlana’ya manen bağlanmasına ve va-kitlerini onun sohbetlerine hasretmesine sebep şu hadisedir. Mevlana bir gün Şeyh Selahaddin’in Kuyumcular çarşısındaki dükkanının önünden geçmektedir. İçeride varak yapmak için çekiçle altın dövmekte olan Kuyumcu Şeyh Selahaddin ve çırak-larının çekiç darbelerinden çıkan sesle-

ri duyan Mevlana, o hoş seslerin ahengi ile cezbelenir. (allah tarafından manen çekilerek iradesi elden gider) ve vecd ile (kendinden geçip ilahi aşka dalarak) Sema etmeye başlar. Dışarıda Mevlana’nın Sema ettiğini gören Şeyh Selahaddin onun, çe-kiç darbelerinin ahengine, ritmine uya-rak Sema ettiğini anlayınca, altının zayi olmasını düşünmez ve çıraklarına, çekiç darbelerine devam etmelerini emrede-rek kendisi de dışarı fırlar ve Mevlana’nın ayarlarına kapanır.

Çelebi Hüsameddin HazretleriÇelebi Hüsameddin, vaktiyle Konya’ya göçmüş bir soylu ailedendir ve doğum yeri Konya’dır. (�22�) Çelebi lakabını ken-disine veren Mevlana’dır. Gençliğinin ilk yıllarında, ahilerin şeyhi olan babasını kay-beden Çelebi Hüsameddin, zamanının bü-tün ulu kişileri ve şeyhlerinden yakın alaka ve himaye gördüğü halde, bütün hizmet-karları ve arkadaşlarıyla, Mevlana’nın hiz-metini seçmiştir. Böylece Mevlana’nın terbiyesinde yetişip olgunlaşmış, kamil insan olmuştur.

Mesnevi’nin YazılışıEflaki, Mesnevi’nin yazılıp tamamlanma-sını anlattığı bahiste diyor ki: “Mevlana Hazretleri, asil kişilerin sultanı Çelebi Hüsameddin’in cazibesi ile heyecenlar içerisinde Sema ederken, hamamda otu-rurken, ayakta, sükunet ve hareket halinde daima Mesnevi’yi söylemeye devam etti. Bazen öyle olurdu ki, akşamdan başlıyarak gün ağarıncaya kadar birbiri arkasından söyler, yazdırırdı. Çelebi Hüsameddin de bunu sür’atle yazar ve yazdıktan sonra hepsini yüksek sesle Mevlana’ya okurdu. cilt tamamlanınca Çelebi Hüsameddin, beyitleri yeniden gözden geçirerek gere-ken düzeltmeleri yapıp tekrar okurdu.” Bu şekilde dikkatlice �2�9-�2�� yılları arasın-da yazılmaya başlanılan Mesnevi, �2��-�2�8 yılları arasında sona erdi.

Hazret-i Mevlana’nın Baki Aleme GöçüşüMevlana, Çelebi Hüsameddin ile tam on-beş sene güzel demler, hoş safalar sürdü. Bu müddet zarfından bahtsızların fitne ve hücumundan uzak, huzur ve sürur içinde yaşadı. Dostları onun cemalinin nuruna pervane olmuşlardı. Mevlana, artık son anlarını yaşadığını, özlediği ebedi cemal alemine kavuşacağını anlamıştı. ansızın hastalanıp yatağa düştü. Mevlana’nın hastalık haberi Konya’da yayıldığı zaman ahali, şifaler dilemeye, gönlünü, duasını almaya geliyorlardı.

Mevlana’nın asıl adı Muhammed Celaleddin’dir. Mevlana ve Rumi de, kendisine sonradan verilen isimlerdendir. Efendimiz manasına gelen Mevlana ismi O’na daha pek genç iken Konya’da ders okutmaya başladığı tarihlerde verilir. Bu ismi, Şemseddin-i Tebrizi ve Sultan Veled’den itibaren Mevlana’yı sevenler kullanmış, adeta adı yerine sembol olmuştur. Rumi, Anadolu demektir. Mevlana’nın, Rumi diye tanınması, geçmiş yüzyıllarda Diyar-ı Rum denilen Anadolu ülkesinin vilayeti olan Konya’da uzun müddet oturması, ömrünün büyük bir kısmının orada geçmesi ve nihayet türbesinin orada olmasındandır.

22 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial

Şeb-i Arusİrfan ve sevgi güneşi Mevlana, � cemaziye’l-ahir, �72 (�7 aralık �27�) pazar günü gurup vakti, bütün parlaklığı ile, bütün güzellikleriyle gülerek ebediyet aleminin asumanına doğdu. Mevleviler, o geceye Şeb-i arus derler.

Hazret-i Mevlana’nın Cenaze Merasimi Müslüman olan, müslüman olmayan, kü-çük büyük ne kadar Konyalı varsa hepsi, Mevlana’nın cenaze merasimine katıldı. Müslümanlar, müslüman olmayanları sopa ve kılışla savmaya çalışarak onlar: “Bu merasimin sizinle ne ilgisi vardır? Bu din sultanı Mevlana bizimdir, bizim ima-mımızdır” diyorlardı. Onlar da şu cevabı

veriyorlardı. “Biz Musa’nın, sa’nın ve bütün peygamberlerin hakikatini onun sözlerin-den anlayıp öğrendik. Kendi kitaplarımız-da okuduğumuz olgun peygamberlerin huy ve hareketlerini onda gördük. Sizler nasıl onun muhibbi ve müridi iseniz, biz de onun muhibbiyiz. Mevlana Hazretleri’nin zatı, insanlar üzerinde parlayan ve onlara iyilikte, cömertlikte bulunan hakikatler gü-neşidir. Güneşi bütün dünya sever. Bütün evler onun nuruyla aydınlanır. Mevlana ekmek gibidir. Hiç kimse ekmeğe ihtiyaç duymamazlık edemez. Ekmekten kaçan hiçbir aç gördünüz mü?

Hazret-i Mevlana’nın Cenaze Namazı

Mevlana’nın vasiyeti üzerine Şeyh Sadreddin, Mevlana’nın namazını kıldır-

mak üzere niyetlendiğinde dayanamayıp baygınlık geçirdi. Bunun üzerine namaza Kadı Siraceddin imamlık etti.

Hazret-i Mevlana’nın Ziyaretçilerine Seslenişi “Kardeş, mezarıma defsiz gelme; çünkü allah meclisinde gamlı durmak yaraşmaz. Hak Teala beni aşk şarabından yaratmıştır. Ölsem, çürüsem bile, ben yine o aşkım.”“Ölümümüzden sonra mezarımızı yerde aramayınız?Bizim mezarımız ariflerin gönüllerinde-dir.”

*Yrd. Doç.Dr. Ahmed Selahaddin HİDAYETOĞLU’nun Hz. Mevlana Hayatı Şahsiyeti Eserleri adlı kitabından derlen-miştir.

Yazıma Mevlana’dan bir kaç alıntıyla başlıyorum.“Nice insanlar gördüm, üzerinde elbisesi yok. Nice elbiseler gördüm, içinde insan yok.”

“Her gün bir yerden bir yere göçmek ne iyi. Her gün bir yere konmak ne güzel. Bulanmadan, donmadan akmak ne hoş. Dünle beraber gitti cancağızım, Ne kadar söz varsa düne ait. Şimdi yeni şeyler söylemek lazım.”

Biz birleştirmek için geldikAyırmak için gelmedikMevlânâ

‘Mevlevi Sema Ayini’, UNESCO nez-dinde dünya kültür mirası olarak ka-bul edildi. Sıra 2007 yılının Mevlana yılı ilan edilmesi ve yapılacak etkin-liklerle kutlanması kaldı....

Merkezi Fransa’nın Başkenti Paris’te bulunan BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’nun “Somut Olmayan Sözlü Baş Eserleri Ödülü”nü alan ülkeler arasında Türkiye de var. ‘Mevlevi Sema Ayini’, UNESCO nezdinde kültür mirası olarak kabul edildi. Paris’teki UNESCO mer-kezinde düzenlenen törende, UNESCO Genel Direktörü Koichiro Matsuura tarafından ödüle layık görülen eserlerin beratları kazanan ülkelerin yetkililerine teslim edildi.

UNESCO, “Mevlevi Sema Ayini”ni kültürel mirasların ko-runması amacıyla “İnsanlığın Somut Olmayan Baş Eserleri

Listesi”ne dahil etti.”Pes zi cân kün, vasl-ı cânânrâ taleb, Bî leb-ü bî gâm mîgû, nâm-ı Rab!

“O hâlde, sevgiliye kavuşmağı, cân u gönülden iste. Dudağını ve damağını oynatmadan, Rabbin ismini (kalbinden) söyle!” demekdir.

Dileğim odur ki Mevlana ve Mevlevihaneler kapsamlı ve akademik bilgiler ışığında gereği gibi üzerinde durularak geniş bir biçimde en temel kaynakların merkezin-

den yola çıkılarak anlatılabilmesi ve tanıtılabilmesidir.

Sevgi İnsan Olmaktır Nuri CAN

2� | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | 2�

Batıda Rûmi olarak tanınan Mevlâna Muhammed celaleddin (�207-�27�) bütün zamanların

en büyük mistik ve ruhani şairlerinden-dir. O insanlığın en yüksek tepelerinde bulunan engin bir vadi gibidir. Onun ruhani mesajı bugün tüm dünyada, milyonlarca insanın gönlüne ışık saç-maktadır.

Rûmi, bir ifadeyle dinin aşk yönünü, sufizmi ve şiir sanatını birleştirmiştir. O’nun yaşamında ve O’nun öğretileri ışığında ortaya çıkan Mevlevi gelene-ğinde İslâm’ın ruhani mesajının hayat tarzına dönüşmesi ile ilgili bir çok vur-gu yer almaktadır. Rumi’nin en büyük kitabı Mesnevî, Kur’an’ın şiirsel bir an-latımı ve de İslâm’ın kutsal bir kitabı de-ğildir ancak sufilerin dilinde Mesnevî, aşkın şarkısını nazik ve derin bir şekil-de seslendiren, bir birlik ve hoşgörü kitabıdır.

Rumi her şeyden önce bir ruh ustasıdır. O şiirler yazmıştır ama sadece bir şair olarak görülemez. O hikayeler anlat-mıştır ama sadece bir öykü yazarı olarak görülemez. Düşünüldüğünün aksine o yeni bir dinin kurucusu veya öncüsü de değildir. O, tüm kötülüklerden arınarak insanın kendi tabii varlığına dönmesi gerektiğini insanlara hatırlatan İslam dininin esaslarını yorumlayarak, insan-ları ruhun inceliklerine ve gerçeklere yönlendiren bir mürşit, bir pir ve bir us-tadır. Bu nedenle herkes onda kendisi için bir şeyler bulabilmekte; O’nun çağ-rısı tüm dünyada yankılanabilmektedir. Bunun için Mesnevî her ruh ve kalbe ışık veren bir güneştir. ancak herkes bu denizden kendi nasibi kadar alır.

İnsanlığın günümüzdeki durumu derin bir ruhani bunalıma işaret etmektedir. problemlerin çözümsüzlüğü büyük bir sorun olarak önümüzde durmak-tadır. Şundan eminim ki bu sorunları

Rumi’nin sonsuz aşk ve ruhani özgürlük mesajlarıyla aşabiliriz. Bu mesajlar din, dil ırk ve benzeri sınırlar koymaksızın herkese hitap etmektedir. Rumi bunu nazikçe şöyle ifade ediyor. “Eğer kapı-nıza sadece iyiler gelirse, kötü olanlar nereye gitsin”

Bu inançla, elinizdeki eserin mütercimi merhum İzbudak’a cenab-ı Hakk’tan rahmet dilerim. Konya’da, halihazırda yaşayan ve bazılarıyla tanışmak şere-fine nail olduğum İzbudak ailesi baş-ta olmak üzere emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum. Bu eser, susayan ruhların faydalanması için bir pınar; cahillik, yalnızlık ve emniyetsiz-lik bulutlarının dağıtılması için bir ışık, ebedi arkadaşlarımız ve sevenlerimiz içinde bir rehberdir.

Tahir aKYÜREKKonya Büyükşehir Belediye Başkanı

Mesnevi’yi Yeniden Yayınlarken...Rahman ve Rahim Tanrı adıyla,

Bu kitap, Mesnevî kitabıdır. Mesnevî, ha-kikate ulaşma ve yakîn sırlarını açma hu-susunda din asıllarının asıllarının asılları-dır. Tanrı’nın en büyük fıkhı, Tanrı’nın en aydın yolu, Tanrı’nın en açık burhanıdır. Mesnevî, içinde kandil bulunan kandil-liğe benzer, sabahlardan daha aydın bir surette parlar.Kalblere cennettir; pınarları var, dalları var, budakları var. O pınarlar-dan bir tanesine bu yol oğulları Selsebil derler. Makam ve keramet sahiplerince en hayırlı duraktır, en güzel dinlenme yeri. Hayırlı ve iyi kişiler orada yerler, içerler.. hür kişiler ferahlanır, çalıp çağırırlar. Mesnevî, Mısır’daki nil’e benzer: Sabırlılara içilecek sudur, Firavun’un soyuna sopuna ve kâfir-lere hasret. nitekim Tanrı da “Hak onunla çoğunun yolunu azıtır, çoğunun da yolunu doğrultur” demiştir. Şüphe yok ki Mesnevî gönüllere şifadır, hüzünleri giderir, Kur’anı apaçık bir hale koyar, rızıkların bolluğu-na sebebolur, huyları güzelleştirir. Şanları yüce, özleri hayırlı kâtiplerin elleriyle ya-zılmıştır, temiz kişilerden başkalarının do-kunmasına müsaade etmezler. Mesnevî Âlemlerin Rabbinden inmedir: Bâtıl ne önünden gelebilir, ne ardından, Tanrı onu korur, gözetir; Tanrı en iyi koruyan-dır, merhametlilerin en merhametlisidir. Mesnevînin bunlardan başka lâkapları da

var, o lâkapları veren de Tanrıdır. Fakat biz bu az lâkapları anarak sözü kısa kestik. az çoğa, bir yudum su göle, bir avuç tane büyük bir harmana delâlet eder.

Ulu Tanrı’nın rahmetine muhtaç zayıf kul Belh’li Hüseyin oğlu Muhammed’in oğlu Muhammed -Tanrı, Mesnevîsini kabul etsin der ki: Şaşılacak ve nadir söylenir hikâyele-ri, hayırlı ve büyük sözleri, delâlet incilerini, zahitler yolunu, ibadet edenler bahçesini müştemil bulunan ve lâfzı az, mânası çok olan bu manzum Mesnevî’yi efendimin.. dayandığım, güvendiğim zatın.. cesedim-de ruh gibi hâkim ve mutasarrıf olup bu günümün de, yarınımın da azığı bulunan kişinin dileğiyle uzatmak ve etraflıca yayıp genişletmek için çalıştım, çabaladım. O zat, ariflerin ulusu ve muktedası, hidayet ve yakîn ehlinin imamıdır.. halkın feryadı-na erişen, kalblerin ve akılların emini olan, Tanrı’nın halk arasında emaneti, mahlû-katı içinde güzidesi, peygamberine olan vasiyetlerinde ve safîsinin indindeki sır-larında seçilmişti. arş hazinelerinin anah-tarı, yeryüzü definelerinin emini bulunan ahıtürkoğlu diye tanınmış faziletler sahibi, Hak ve dinin husâm’ı (kılıcı) Hasan oğlu Muhammed’in oğlu Hasan’dır. O, vaktin Bâyezid’idir zamanın cüneyd’i. Sıddıyk Oğlu Sıddıyktir. Tanrı ondan da razı ol-sun, atalarından da. aslen-Urumu’ludur

ve “Kürt olarak yattım, arap olarak kalk-tım” diyen kadri yüce Şeyh’in soyundandır, Tanrı onun ruhunu ve soyundan gelenle-rin ruhlarını kutlulasın. ne güzel selef, ne de güzel halef!

Öyle bir soyu var ki güneş bile kaftanını o soyun üstüne salmış; Öyle bir aslı var ki yıldızlar bile ona karşı ışıklarını yere yaymış!

Eşikleri daima ikbal kıblesidir; yüce kişi-lerin evlâtları, oraya yönelirler.. daima di-lekler Kâbesidir; dileği olanlar, orayı tavaf ederler. Rabbe, ruha, göğe, arşa ve nura mensup, görünüşte sükût ehli, sureta gaip, manen hazır nazır, hırka altında sultan olanlara.. halkın ileri gelenleriyle fazilet-lere ve deliller nurlarına sahip bulunan can gözleri açık kişilere mukteda olması için yıldız doğdukça, güneş tulü edip durduk-ça hep böyle olmadan geri kalınsın, hep böyle eşiği ikbal kıblesi, dilekler Kâbesi olup dursun. amin ya Rabbelâlemin.

Bu bir duadır ki reddedilmez,Çünkü bütün halk sınıflarına şâmildir.Hamd, Âlemlerin Rabbi Tanrı’yadır. Tanrı Resulüne -allah rahmet etsin, selâmetler versin ve onun tertemiz soyunun ve saha-besinin hepsine rahmet olsun.

(Mesnevi’nin Giriş Bölümüdür)

Neden Mesnevi?Öyle bir soyu var ki güneş bile kaftanını o soyun üstüne salmış; Öyle bir aslı var ki yıldızlar bile ona karşı ışıklarını yere yaymış!

2� | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial | 27

Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu Müdürü Ömer Tuğrul İnançer, 22-2� Ocak tarihleri ara-sında, amsterdam Türkevi araştırmaları Merkezi’nde, “Mevlâna ve Mevlevilik Dersleri”ni verdi. Tasavvuf alanındaki cid-di ve samimi tecrübe ve eserleriyle de maruf olan Tuğrul İnançer ile bir mülakat yaptık.

Hollanda’daki genel izlenimlerinizi ala-bilir miyiz?

Hollanda’ya bu ilk gelişim değil. Birkaç defa daha geldim. Hollanda’nın hemen her tarafını dolaştım. Bu tür görevler do-layısıyla da dünyanın bir çok yerini dolaş-mıştım. Şu kanaati edindim: İnsanlar ara-sındaki farklılaşma, insanların zannettikleri kadar büyük değil. İnsanlar kendi bilgi-leriyle değil, zanlarıyla hareket ediyorlar. Her toplumu, her milleti, her şehri ayrı ayrı zannediyorlar. Hakiki güzelliği görebilen-ler için, şehirler de, tabiat da, insanlar da hep cenab-ı Hakk’ın kudretinin izharı. Bu gözle bakıldığında arada çok fark olma-dığı anlaşılıyor. aslında insanların genel davranışları birbirine çok benziyor. Herkes nasırına basıldığında bağırıyor. ancak özel terbiyeliler bağırmıyor ve bu özel terbi-yeliler de herhangi bir topluma ait değil. Her toplumda böyle insanlar var. ancak toplumları idare edenler birbirleriyle çe-kişirken, toplumları kendi çekişmelerine alet ediyorlar. Toplumlar, ne yazık ki bu

alet edilmenin farkında olmadan sadece bir şeyin zahiri farkına varıyorlar: “O ben-den değil”. Halbuki, şunu unutmamak lazım: İnsanlar ya dinde kardeş, ya yara-tılışta eştir.

Bir mülakatınızda, “imanın tahsini aşk-tır” diyorsunuz. Açabilir misiniz?

Biz aşk kelimesini nefsimize tâbi olarak çok ucuzlaştırmış ve şahsi meyillerimizi, arzu-larımızı ve heveslerimizi “aşk” kelimesiyle ifade eder olmuşuz. aşk bu değildir. Her şeyden önce onun tarifini yapmak lazım. Batı dillerinin hiçbirinde aşk kelimesinin karşılığı yoktur. aynen gönül kelimesinin karşılığının olmadığı gibi. ama mesela, Farsça’da gönül kelimesi vardır; “dil”dir. aşk zaten arapça bir kelimedir. Batı dil-lerinde “sevgi”nin karşılığı var. aşk, sevgi değildir. aşk, sevginin cünun şubesidir. Kişiyi mecnunlaştırmaktır. Mecnunluk da, zannedildiği gibi, delilik değildir. akla, akıl-la veda ederek, gönlün emrini dinlemeye aşk derler. Gönül, Molla cami’nin tarifiyle, allah’ın tecelli ettiği yerdir. Elbette allah’a iman, O’nun tecelli ettiği yerde olur.

Mecazi mahbupların üstündeki “fani” damgasını görememenin sebepleri ne-dir?

Çünkü biz hem faniliğe, hem de kesafete mahkumuz. Halbuki beden hapishanesine sokulmadan önce hürdük. İşte “Ölmeden

evvel ölünüz” hadisi, iradi olarak o hürriye-ti yeniden kazanmak demektir. O hapisha-neden kendini azat edebilmek demektir. Bu yüzden, zanlarımızın değil, imanları-mızın peşinde koşmalıyız. İmanla zan bir araya gelen kavramlar değildir, ama zannı iman zannetmek çok geçerli bir haldir.

Türkçemizde güzel bir söz vardır: “Allah’ın işine karışılmaz”. İnsanlar, Allah’ın işine nasıl ve niçin karışır?

Biz cenabı Hakk’ı yüceltirken, farkında olmadan çok aksini yapıyoruz. Mesela dua ettiğimizi zannediyoruz. Dua etme-yip allah’a akıl öğretiyoruz. “Öyle yapma, böyle yap” diyoruz. Bu dua etmek değil-dir. Türkçemize yerleşmiş şu sözler de var: “allah’a havale et”, “allah korur”. allah bi-zim ne korucumuzdur, ne bekçimizdir ne de hizmetçimizdir. allah Mabudumuzdur, Rezzakımızdır, Kayyumumuzdur. Biz onun kulu olduğumuz halde, kul olduğumu-zu unutup allah’tan arzularımızı yerine getirme kudreti olarak istifade etmeye çalışıyoruz. Bu kullukla bağdaşan bir hal değildir. ama burada şöyle bir incelik ve allah’ın ululuğunun izharı var. Birçok insan günlük hayatında, işinde gücünde, ailesin-de muvaffak olduğu zaman, allah’ı pek aklına getirmez. ne zaman sıkışır, “allah!” der. Bazı sofu kardeşlerimiz, “Sıkıştığın za-man allah’a gidiyorsun. İyiyken de allah’a gitseydin. Şimdi sana yardım etmez” diye zanlarını, allah’ın adeti olarak sunarlar.

Ömer Tuğrul İnançer: “İnsanlar ya dinde kardeş, ya yaratılışta eştir”

Sıkıştıkları zaman allah’ın kapısını ça-lan kardeşlerimiz bize neyi öğretiyorlar? “Sıkıştığın zamanda bile allah’tan başka çalacak kapın yok.” Bu açıdan baktığımız-da onların o davranışlarının eksik de olsa doğru olduğunu görürüz.

Birçok Müslüman’ın zannettiği gibi, allah-ı Zülcelal, sadece “Rabbül Müslimin” (Müslümanların Rabbi) değil, “Rabbül âlemin”dir (alemlerin Rabbi). Rasûlullah Efendimiz’in de (sallalahu aleyhi ve sel-lem), “rahmetenlil müslimin” (müslüman-lara rahmet olarak gönderilen) değil, “rah-metenlil âlemin” (alemlere rahmet olarak gönderilen) olduğu gibi. Bu kavramlar üzerinde biraz düşünebilirlerse insanlar, hem allah’ı hem Rasûlünü çok daha iyi tanırlar.

Bir spor takımını tutar gibi, ben onların ta-raftarıyım veya onlar benim taraftarım gibi hallerden çıkıp birlik ve beraberliğin öne-mini, hepimizin “Âdemzade” olduğunu, he-pimizin Rasûlullah Efendimiz’in davetinin muhatapları olduğunu ve sıfatlarımızdan, yanlış fiillerimizden dolayı ara-mıza duvar örmememiz gerek-tiğini; gözle, gönülle, lisanla ve her türlü vasıta ile rabıta içinde olmamız gerektiğini daha rahat anlarız. Bunun için sadece irfan sahibi olmak yeter. İrfan ise ima-nın gerektirdiği fiilleri yapmakla kazanılır. İman bir kavram ve bir kabulden ibaret değildir. Fiile intikal ettiğinde nuru artar. Yol gösterici bir projektör olur.

Bunları Mevlana ve benzeri tasavvuf bü-yüklerinden öğreniyoruz. Onları öğren-mek, Rasûlullah’ı öğrenmek, Rasûlullah’ı öğrenmek de allah’ı öğrenmek demek-tir. “Direkt Kur’an’dan öğrenelim” lakırdısı pek moda bugünlerde. Öğrenilmez efen-dim… Direkt Kur’an’ı Kerim’i okuyarak beş vakit namaz kılmasını bile öğrenemeyiz. Sabahın iki, öğlenin dört, akşamın üç re-kat olduğu Kur’an’da yazmaz. Çünkü allah insana, insandan tecelli eder. O insanın da en yücesi Muhammed Mustafa’dır. Muhammedsiz Müslümanlık olmaz.

Zahiren sahip olduklarımızı emanet olarak göremeyişimiz, neden kaynaklanıyor?

Benlik, enaniyet, ego… adına ne derseniz deyin. Kendimizin bile kendimize emanet olduğu şuurunu edindiğimiz zaman, işimi-zin de, aşımızın da, eşimizin de, yavrumu-zun da bizlere emanet olduğunu ve bizim onlara hizmetle mükellef olduğumuzu id-rak etmiş oluruz.

Rasûlullah Efendimiz’in yüceliği neden kaynaklanır? Gelmiş geçmiş bütün insanlık içinde, insanlığa en büyük hizmeti yapan olduğu için. Çünkü insanlığa allah’ı öğret-miştir. Ondan daha büyük hizmet olmaz. Yani en büyük “hizmetçi” Rasûlullah’tır, onun için en büyüktür. Kendisi gayet sarih bir şekilde buyurmuştur: “İnsanların hayır-lısı, insanlara faydalı olandır.” İnsan evvela

kendisine faydalı olacak. Kendine faydalı olmak için aklının değil, imanının istika-metinde yürüyecek. Çünkü insanlara iki şey yol gösterir: Biri akıl, biri iman. İman ya haktır, ya batıldır. Hak iman, akıldan daha güzel yol göstericidir. akıl, batıl imandan daha güzel yol göstericidir. Bunun top-lumdaki yansımasını, Batı dünyasındaki Reform hareketinden anlarız. Bundan beş asır öncesine kadar, Batı dünyası batıl bir itikadın peşinde koşmaktaydı ve geri bir toplumdu. Batıl olan itikatlarını geriye atıp akıllarını öne aldılar; yolları aydınladı ve yükseldiler. Yalnız akılda menfaatperestlik vardır. Başkasının sırtına basma pahasına da olsa, başkasının ayağının altına muz kabuğu koyma pahasına da olsa bir men-faat vardır. Buna rağmen batıl bir inancın peşinde koşmaktansa aklın peşinde koş-mak, onları yükseltti. Biz ise hak mı batıl mı olduğunu ayırt etmeksizin dini geriye attık, aklı öne aldık; onun için geri kaldık.

Kendimiz de dahil her şeyin bir emanet olduğu ve ölüm anında, dünya hayatın-da ehemmiyet vererek arkasında koştu-ğumuz şeylerin hiçbirinin ehemmiyetli olmadığını anlamış olacağız. Marifet; kafa, teneşire vurmadan onu anlamaktır. Çünkü kafası teneşire vuran herkes zaten onu anlıyor.

Şu çok önemli: “Emaneti ehline veriniz” ayet-i kerimesi, Mekke’nin fethedildiği gün, Kabe’nin içinde geldi. cenabı Hak bu ayeti, Rasûlullah Efendimiz, Kabe’nin dışına çıktığında da gönderebilirdi, ama allah, lisanen değil, fiili durum olarak, bu ayetin özel ehemmiyetine dikkat çekmek için, Habibi (sav), Kabe’nin içinde put te-mizlerken gönderdi.

Bu meselelere dikkat etmek için dinimizi “tapınma” dini halinden çıkarmak lazımdır. Çünkü dinimizi “tapınma dini” haline biz getirdik. Bizim dinimiz “yaşama dini”dir. Din, evde seccadenin üstüne, dışarıda caminin dört duvarı arasına, yıl içinde de Ramazan ayına hapsedilecek bir olgu de-ğildir.

Feyiz nedir?

Efendim, biz maddi bir dünyada yaşadı-ğımız ve bir kesafete maruz kaldığımız için izahlarımız da maddi olmaya başladı. Elektrik akımı da enerji de bir tür madde-dir. Her şeyi maddeyle tarif ettiğimiz için feyzi de enerjiye benzeterek tarif edebi-liriz. Feyiz, enerji gibi maddesel değildir, ama enerjiye benzer. Mesela, Bir heyecan anında adrenalin salgımız artıyor. peki ad-renalin nasıl bir enerji sağlıyor? Takatten düşmüş, yorgunken; bir sözle, bir hareket-le, bir uyarılışla adrenaliniz yükseliyor ve birden takatiniz yerine geliyor. Feyiz buna benzer. adrenalin kişilerde tek tek zuhur eder. Feyiz ise bir topluluğa geldiği zaman, ayrı ayrı tesir etse de tamamına gelir. İşte onun için ibadetin aslı, cemaatle ibadettir. Mesela bir zikir meclisinde bir feyiz ge-lirse, herkes birden kendinden geçer. Üç beş kişi nara atıyorsa, inanmayın… Şahsi keyfidir o, feyzi değil. Ya sarhoş narası gibi bir naradır veya ortalığı gaza getirmek için söylenmiş bir lakırdıdır. Feyiz geldi mi her-kese gelir. Miktarı ve tesiri ayrıdır, o başka mesele.

Röportaj: Yusuf alan

Ömer Tuğrul İnançer�9��’da Bursa’da doğdu. Orta tahsilini Bursa’da tamamlayıp İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. Yirmi yıl kadar muhtelif şirketlerde müşavir-avukatlık yaptıktan sonra �99� yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğunda Sanatçı-Müdür olarak çalışmaya başladı.

Tahsili sırasında özel olarak müzik dersleri aldı. Çeşitli radyo ve televizyon programlarında misafir sanatçı ve konuşmacı olarak yer almış olup bir çok yurtiçi ve yurtdışı konserlerde müzik faaliyetlerinde bulundu. Tasavvuf konularında çeşitli makaleleri yayımlanan Ömer Tuğrul İnançer evli ve iki çocuk babasıdır.

“İnsanlara iki şey yol gösterir: Biri akıl, biri iman. İman ya haktır, ya batıldır. Hak iman, akıldan daha güzel yol göstericidir. Akıl, batıl imandan daha güzel yol göstericidir.”

28 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial

İşte feyiz böyle bir şeydir. Maddeyle ancak bu kadar anlatılır. lisan da bir maddedir, bu kadar sığar. Suyun tadını, susuz kalıp da içen bilir.

Akıl kendisini aşan şeyleri kabullenmek-te niçin zorlanıyor? Kalpsiz akıl olur mu? Olursa, bu nasıl bir akıl olur?

Büyüklerimiz aklı izah ederken, “akl-ı meaş” ve “akl-ı mead” diye iki tarzda izah etmişler. Birisi sadece menfaati gerektiren şeyleri yapma yollarını gösteren akıl, öteki de bi-raz daha maneviyatı düşündüren. ama her halükarda akıl bir mahluktur. Her mahluk gibi, evvela menfaatini düşünür.

“Gönül ve aşk meselelerinde akıl, bataklı-ğa düşmüş eşek gibidir, çırpındıkça batar” der Hazreti Mevlana.

akıl şuna benzer: Uçak, havada uçan bir araçtır, fakat bu uçak havalanmak için pis-te ve tekerleklere muhtaçtır. aprondan hareket edip piste gidene ve havalana-na kadar, iki kanadı, pervanesi ve motoru da olsa, fonksiyon olarak o bir uçak değil, tekerlekler üzerinde hareket eden, yere temas eden bir “araba”dır. ne zaman te-kerlekleri yerden kesilir, o zaman uçak fonksiyonunu yerine gelmiş olur. İşte akıl, kişinin yükselmesi için “pist” gibidir. Uçak pisti terk etmezse uçamaz, insan aklı terk etmezse yükselemez.

Kafa ve kalp, dünya ve ahiret, bilim ve din dengesinin bozulma sebepleri ne-lerdir?

Batıl inançla bilim bir araya gelmez. Dünyanın döndüğünü söyleyen Galilei’nin aforoz edilmesi gibi. ama hak inançla bi-lim, asla birbirinden ayrı değildir. Türk top-lumu olarak özellikle Tanzimat’tan beri, Batı kaynaklı ilim tahsil ettiğimiz için, on-ların kendi içlerindeki “batıl inanç ve bilim” çatışmasını, “batıl” kelimesini kaldırarak, “inanç ve ilim” çatışması halinde anlamaya başladık. Bu bizim yanlışımızdır, hakikatte böyle bir şey yoktur. Biz ağzımızı hep mübarek olarak görürüz. Güzel söz söylemeli, helal yemeli. Her ye-meğin sonu heladır. Hiç heladan bahset-meyiz. Helasız bir dünya düşünülebilir mi? Her şey lazımdır. Kafa da lazım, gönül de lazım. İnanç da lazım, ilim de lazım. Bunlar birbirine aykırı şeyler değildir. Birbirinin tamamlayıcısıdır. Sindirim ağızda başlar, anüste biter. anüssüz bir sindirim düşü-nülemeyeceği gibi, kafasız bir gönül, gö-nülsüz bir kafa düşünülemez.

Bunu sembolize etmek için eskiden şeyh-ler ve alimler, sardıkları destarın ucunu serbest bırakırlardı. Şimdiki gibi, sarık sarıp ucunu içine sokmazlardı. Taylasan denilen bir parça bırakılırdı. Bu parça genellikle meme hizasına kadar uzatılırdı. Bu bir sembolik anlatımdır: “Kafa ile gönül ara-sında rabıta olacak; kafasız veya gönülsüz adamdan, şeyh ve alim olmaz” demektir.

Zamanımızda “tearuf”u nasıl anlayıp uygulayabiliriz?

Ku’an-ı Kerim’i okurken, şimdiki moda ta-biriyle, satır aralarını da okumak lazımdır. Kur’an-ı Kerim’in satır aralarının aydınla-tıcısı, Rasûlullah Efendimiz’in hayat-ı se-niyyeleridir. İnsanlar birbirini iyi tanırsa, aslında kimi iyi tanımış olurlar? Mahluklar birbirini iyi tanırsa, Halıklarını iyi tanımış olurlar. Kullar birbirini iyi tanırsa, Rablerini iyi tanımış olurlar. “Ben sizi kabile kabile, meşrep meşrep yarattım ki birbirinizi daha iyi tanıyasınız.” İbare burada bitti, şimdi satır arası başlıyor: “Böylelikle beni daha iyi tanıyasınız.” İşte bu demektir bu ayetin manası. Tabii bundan ibaret değil, mevzu ile alakalı olanı bu kadar. Hiç kimse, hiçbir ayet için “bundan ibaret” diyemez.

İhlas ile iktidar telif edilebilir mi?

Telif edilmemiş olsaydı, Hulefa-i Raşidin ve Ömer ibni abdülaziz Hazretleri gibi zevat olmazdı. Biraz örnek ve abide şahsiyetler hakkında fikir edinirsek, ihlas ile iktidarın pekala bir arada olabileceğini öğreniriz.

Müslümanları birbirine bağlayan “nura-ni bağlar” nelerdir?

Tek allah, tek peygamber, tek kitap, tek kıble… Daha ne istiyoruz? Mesela, kıbleye yönelmeyi yeterince kav-radığımızı söylemek pek kolay değildir. Çünkü bir camiye gittiğimizde, birbirimi-

zin arkasında, saflar halinde durduğumu-zu görürüz. O safların hepsini teker teker Kabe’ye yaklaştırın ve tam Kabe avlusuna sokun. Birbirine sırtını dönmüş saflar mı göreceksiniz, yoksa bir nokta etrafında hal-ka olmuş saflar mı göreceksiniz? Bir nokta etrafında halka olma hususunda Hazreti Mevlana, “aradan Kabe’yi kaldır, birbirine doğru secde edersin ey insanoğlu” der. Bunu da anlamak için birazcık göz sahibi olmak lazımdır. Yine aynı sözü söyleyece-ğim: Bunu anlamak için dinimizi tapınma dini olmaktan çıkarmak lazımdır. “Yedim aşı, kıldım beşi, yattım aşağıya” kafasıyla Müslüman olunmaz.

ağır gelmesin… Hazreti-i peygamberin sözlerinden bir milim dışarıda bir laf asla söylemiyorum. Buyuruyorlar ki, “Sizin davranışlarınıza bakıp da Müslümanlığa özenen insanlar yoksa, imanınızı göz-den geçirin.” Bugün insaf ile bakalım Müslümanlara. Bir yabancı, bizim bu halimize bakıp Müslümanlığa özeniyor mu? peki, daha önce başka dinlere men-sup olup da Müslümanlığı kabul eden bu kadar insan var. Hiçbiri Müslümanlara ba-karak Müslüman olmuyor; Müslümanlığı tetkik ederek oluyor. �978’den beri yurt-dışına gidiyorum. Müslüman olmuş, belki �000’den fazla din kardeşimizi tanıyorum. Hiçbirisi bize bakarak Müslüman olmadı. Hepsi kaynak tetkik ederek oldu.

Kur’an-ı Kerim’de kendisi hakkında, “Benim Habibimin (sav) hayatında sizler için alına-cak güzel örnekler vardır” buyrulan, dola-yısıyla her hareketi örnek ittihaz edilmesi lazım gelinen bir peygamberin ümmeti olduğumuzu unutmuşuz. cebinde ayna ve tarak taşıyan, yani zahir itibariyle çok tertipli olan bir peygamberin ümmeti ol-duğumuzu unutmuşuz.

“Taş atan bizden, taş attıran bizden de-ğildir.” Bunu da erbabı anlasın.

�0 | TÜRKEVİ | MEVlana SpEcial

Mevlana Special is mede mogelijk gemaakt door:

UETD - HollandaAVRUPALI TÜRK DEMOKRATLAR BİRLİĞİ

Het UETD (Union of European Turkish Democrats) is een nGO, opgericht door de Turkse Europeanen en wil het emancipatie- en het participatieproces van de Turkse gemeenschap in Europa stimuleren en bevorderen. Tevens volgt het UETD het toetredings- en het integratieproces van Turkije en de EU met grote belangstelling.

propaanweg � • �0�� aG • amsterdam info@uetd.nl • www.uetd.nl

UETD; avrupalı Türk Demokratlar Birliği, avrupa’daki Türk toplumunun emansipasyon ve katılımını teşvik eden, bu süreci destekleyen, etkinlikler yapan bir sivil toplum kuruluşudur. ayrıca UETD, Türkiye-avrupa Birliği ilişkilerini ve uyum sürecini büyük bir dikkatle izler ve bu alanda etkinlikler gerçekleştirir.