Trial Chamber Judgement Case 002 01 KH · 2014-09-30 · E313 pøÚvCatielx 4 sgáat; ecamecA...

01006291

E313

pøÚvCatielx 4 sgáat; ecamecA x½NÐ ពោធិ៍សែនជ័យ RkugPñMeBj km

សំណ ំរ ឿងរេខៈ ០០២/១៩ កញ្ញា ២០០៧/អវតក/អជសដ

E313

សាេក្កម បសអ់ងគជំន ជំក្មះសាលាដំបងូនន អ.វ.ត.ក សំណ ំរ ឿង ០០២/០១/នងៃទី ០៧ ខខ សហីា ឆ្ន ំ ២០១៤/សាធា ណៈ

i

សាលក្រម សំណ ំរ ឿងរលខ ០០២/០១

មាតិកា

១. រសចរ្តរ ត្ើម ............................................................................................ 1

១.១ ក្បវតតសិរងេបននកចិ្ចដរំណើ កា នតីិវធិនីនរ ឿងកត ី............................................... 1

១.២ រសច្កតសីរងេបអពំបីទរោទក្បឆំ្ងនងឹជនជាបរ់ោទ ........................................ 8

២. បញ្ហា អញ្ញក្តរមម ................................................................................... 10

២.១ យ ត្តត ធកិា ..................................................................................... 10

២.២ រោេកា ណ៍នតីាន កេូភាព ................................................................ 12

២.៣ រោេកា ណ៍ននភ័សតតុ្តង នងិនតីិវធិ ី........................................................ 15

២.៣.១ រសច្កីតរ្តើម............................................................................ 15

២.៣.២ បនទកុ នងិបទដ្ឋា នននភ័សតតុ្តង ........................................................ 16

២.៣.៣ សំណ រំ ឿង ............................................................................ 17

២.៣.៤ ភាពទទេួយកបានននភ័សតតុ្តង ...................................................... 18

២.៣.៤.១ ក្កបខណឌ គតយិ តត ិ.............................................................. 18

២.៣.៤.២ ក្បភពននភ័សតតុ្តងដ្ឋករ់ៅច្រំ ះម ខអងគជនំ ជំក្មះ ........................... 19

២.៣.៤.២.១ ភ័សតតុ្តង បស់ជនជាបរ់ោទ ........................................... 19

២.៣.៤.២.២ ភ័សតតុ្តង បស់រដើមបណត ងឹ ដាបបរវណី សាកស ីនងិអនកជនំាញ ........ 21

២.៣.៤.២.៣ ភ័សតតុ្តងជាឯកសា ................................................... 24

២.៣.៥ កា វាយតនមៃជាច្ ងរក្កាយរេើភ័សតតុ្តង ............................................. 25

២.៣.៥.១ តនមៃននភ័សតតុ្តង ................................................................ 25

២.៣.៥.២ កា ក្បកបរ ម្ ះ នងិ ទកីខនៃង ................................................ 29

២.៣.៥.៣ ភាពមនិស សីង្វា កោ់ន ននកា បកខក្បផ្ទទ េម់ាត ់កា បកខក្បឯកសា នងិ

ក្បតោិ កឹ .................................................................................... 29

២.៣.៥.៤ ពត័ម៌ានខដេក្តវូបានរធាើច្ណំាតថ់្នន ក.់........................................ 30

២.៤ សិទធទិទេួបានកា ជនំ ជំក្មះកតរីដ្ឋយយ តតធិម ៌............................................... 31

២.៤.១ រសច្កតរី្តើម ............................................................................ 31

២.៤.២ វកិា ៈកនងុកា រស ើបសួ ត្តម្ៃូវត លាកា ខដេ ងកា រោទក្បកាន ់.................. 33

01006293


E313


ii

២.៤.៣ ភាពមនិេរមអៀង បស់អងគជនំ ជំក្មះសាលាដបំងូ .................................... 35

២.៤.៤ រពេរវលា នងិមរធាបាយខដេមានសក្មាបរ់ក្តៀមរ ៀបច្កំា កា កត ី......... 36

២.៤.៥ កា ជនូដណឹំងអពំបីទរោទ នងិដរំណើ កា ននកា ជនំ ជំក្មះកតកីនុងសំណ រំ ឿង ០០២/០១

.................................................................................................... 38

២.៤.៦ សិទធរិសនើស ឲំ្យរកាះរៅសាកស ី......................................................... 41

២.៤.៧ េទធភាព បស់ក្កមុរមធាវកីា កតកីនុងកា បង្វា ញឧក្កដិាកមមរៅកនងុប បិទ បស់ខៃួន

.................................................................................................... 45

២.៤.៨ សិទធកិនងុកា សួ រដញរដ្ឋេរៅកានស់ាកស ីរដើមបណត ងឹ ដាបបរវណី នងិអនកជនំាញ 47

២.៤.៩ សិទធកិនងុកា សួ តទេ ់................................................................. 51

២.៤.៩.១ បញ្ជភ័ីសតតុ្តងបឋម ( វធិាន ៨០(៣) នន វធិានន្ទកនងុ) ........................ 52

២.៤.៩.២ សវនាកា សតពីភីាពអាច្ទទេួយកបានននភ័សតតុ្តង........................... 53

២.៤.៩.៣ សវនាកា សតពីកីា បង្វា ញឯកសា គនៃះឹ ....................................... 55

២.៤.៩.៤ រសច្កតសីននដិ្ឋា នបទិបញ្ចបក់ចិ្ចពភិាការដញរដ្ឋេ ............................ 57

២.៤.៩.៥ រសច្កតសីននដិ្ឋា ន ................................................................. 60

២.៤.១០ សិទធ ិបស់ជនជាបរ់ោទកនងុកា រធាើរសច្កតសីននដិ្ឋា ន នងិរ ៃ្ើយតបច្រំ ះកា រោទសួ

.................................................................................................... 61

៣. ប ិបទក្បវតតិសាស្រសត ............................................................................... 64

៣.១ ទដិាភាពទរូៅ នងិកា បរងកើតបកសក មមយុនសីតកមពជុា ......................................... 65

៣.២ កា ទមាៃ កស់រមតច្ នរោតតម សីហន នងិកា បរងកើត ណសិ ស បួ មួជាតកិមពជុា នងិ

ោជ ដ្ឋា ភិបាេ បួ មួជាតកិមពជុា .................................................................... 80

៣.៣ កា បរងកើតរោេនរោបាយបកសក មមយុនសីតកមពជុា ........................................ 86

៣.៣.១ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជនម នឆ្ន ំ ១៩៧៥ ........................................... 88

៣.៣.២ កា បរងកើតសហក ណ៍ នងិកា ដ្ឋា ន ម នខខ រមសា ឆ្ន ំ ១៩៧៥ .................... 94

៣.៣.៣ កា អប ់ខំកខក្បសមាសភាពមនិេអ នងិកា ករមទច្ខ្ម ងំ ............................. 97

៣.៣.៤ កា កណំតរ់ោេរៅរេើក្កមុជាកល់ាក៖់ ជនជាតោិម ជនជាតរិវៀតណាម

ព ទធសាសនកិ នងិអតតីអនក ដាកា នន បបសាធា ណ ដាខខម ................................. 102

៣.៣.៤.១ កា កណំតរ់ោេរៅរេើ ទាហាន នងិអនក ដាកា នន បបសាធា ណ ដាខខម 102

01006294


E313


iii

៣.៣.៤.២ “បទពរិសាធន”៍ រៅឧតតងុគ ................................................... 108

៣.៣.៥ កា រ ៀបកា រដ្ឋយបងេ ំ............................................................. 111

៣.៤ កា សរក្មច្ “ រំដ្ឋះ” នងិជរមៃៀសក្បជាជនរដ្ឋយបងេរំច្ញពទីកី្កងុភនរំពញ នងិទកី្បជ ជំន

រ្សងៗរទៀត ....................................................................................... 114

៣.៤.១ ខខ មិង នា ឆ្ន ំ ១៩៧៤ ............................................................... 114

៣.៤.២ ខខ ក មភៈ ឆ្ន ំ ១៩៧៥ ................................................................ 124

៣.៤.៣ រដើមខខ រមសា ឆ្ន ំ ១៩៧៥ ......................................................... 125

៣.៤.៤ បទបញ្ញជ ខដេក្តវូបានបញ្ជូនរៅកមាម ភិបាេថ្នន ករ់ក្កាម ......................... 128

៣.៤.៥ រសច្កតសីននដិ្ឋា ន ..................................................................... 132

៣.៥ យ តតកិមមច្រំ ះកា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជនរច្ញពទីកី្កងុភនរំពញ - កា ទមាៃ កក់្ោបខ់បក

បស់អារម កិ ..................................................................................... 133

៣.៦ សាា នភាពជនរភៀសខៃួន នងិកងាះមាបូអាហា រៅកនងុទកី្កងុភនរំពញ ....................... 139

៣.៧ កា វាយេ កច្ ងរក្កាយមករេើទកី្កងុភនរំពញ ............................................ 144

៤. ទិដ្ឋភាពទរូៅ៖ ចាប់ព្ថ្ងៃទ ្១៧ ខខ រមសា ឆ្ន ំ១៩៧៥ ដ្ល់ថ្ងៃទ ្០៦ ខខ មររា ឆ្ន ំ

១៩៧៩ ................................................................................................... 149

៤.១ េកេខណឌ ទរូៅច្រំ ះឧក្កដិាកមមក្បឆំ្ងនងឹមន សសជាត ិខដេមានខច្ងកនុងមាក្ត្ត ៥ ននច្ាប ់

អ.វ.ត.ក ........................................................................................... 158

៤.១.១ ច្ាប ់.................................................................................. 158

៤.១.២ សំអាងច្ាប ់......................................................................... 170

៥ ចនាសមព័ន្ធ ដ្ឋបាល ............................................................................... 173

៥.១ ច្នាសមពន័ធបកសក មមយុនសីតកមពជុា.......................................................... 173

៥.១.១ សននបិាតបកស ......................................................................... 175

៥.១.២ គណៈកមាម ធកិា មជឈមិ នងិគណៈកមាម ធកិា អច្និ្នតយ ៍........................... 176

៥.១.៣ គណៈកមាម ធកិា រោធា ............................................................. 180

៥.១.៤ មជឈមិបកស ........................................................................... 181

៥.១.៥ មនទ ី ៨៧០ ........................................................................... 182

៥.១.៦ មនទ ី ដ្ឋា ភិបាេ (ស-៧១) នងិមនទ ីច្ណំ ះរ្សងៗរទៀត ........................... 185

01006295


E313


iv

៥.១.៧ អងគភាពភូមភិាគ តបំន ់ក្សុក នងិ ឃ ំ.............................................. 190

៥.១.៨ អងគកា ............................................................................... 198

៥.១.៩ ក្បជាធបិរតយយក្បមេូ្តុ ំ............................................................ 200

៥.២ ច្នាសមពន័ធ បស់កមពជុាក្បជាធបិរតយយ .................................................. 203

៥.៣ ច្នាសមពន័ធននកងកមាៃ ំងរោធាបកសក មមយុនសីតកមពជុា ................................... 211

៥.៣.១ កា បរងកើតកងទព័បដវិតតនក៍មពជុា ................................................... 211

៥.៣.២ ច្នាសមពន័ធននកងទព័បដវិតតនក៍មពជុា ............................................... 214

៥.៣.៣ កងទព័តបំន ់នងិកងឈ្ៃប .......................................................... 215

៦. ចនាសមព័ន្ធទំនារទ់ំន្ងកា ងា ................................................................ 216

៦.១ វធិសីា្សតទនំាកទ់នំង ....................................................................... 216

៦.១.១ ទ ូរេខ ............................................................................... 216

៦.១.២ សំប ក្ត ............................................................................... 220

៦.១.៣ ទ ូស័ពទ ............................................................................... 220

៦.១.៤ វទិយុ្ ាយសរមៃង .................................................................... 222

៦.១.៥ ទសសនាវដត ី............................................................................ 226

៦.១.៦ កា ត្តមដ្ឋនរសច្កតោីយកា ណ៍សា ពត័ម៌ានប រទស.............................. 231

៦.២ ក្បពន័ធទនំាកទ់នំង ........................................................................... 233

៦.២.១ ទនំាកទ់នំងរៅកនងុគណៈកមាម ធកិា មជឈមិបកស .................................... 234

៦.២.២ ទនំាកទ់នំង វាងគណៈកមាម ធកិា មជឈមិ នងឹភូមភិាគ ឬតបំនស់ាយត័ ............ 235

៦.២.៣ ទនំាកទ់នំង វាងភូមភិាគ នងឹតបំន ់................................................. 239

៦.២.៤ ទនំាកទ់នំង វាងតបំនន់ងឹក្សុក ...................................................... 240

៦.២.៥ ទនំាកទ់នំង វាងក្សុកនងឹឃ ំ........................................................ 241

៦.២.៦ ទនំាកទ់នំងរក្ៅក្បរទស ............................................................. 242

៦.៣ ទនំាកទ់នំងខ្នករោធា ..................................................................... 245

៦.៣.១ ទនំាកទ់នំងជាមយួមជឈមិបកស ...................................................... 246

៦.៣.២ ទនំាកទ់នំង វាងអគគរសនាធកិា នងិកងពេធ ំ.................................... 246

៦.៣.៣ ទនំាកទ់នំងរៅកនងុកងពេធ ំ....................................................... 249

01006296


E313


v

៦.៣.៤ ទនំាកទ់នំង វាងកងពេធ ំ.......................................................... 250

៧. តួនាទ្ និ្ង ម ខងា បស់ ន្ួន្ ជា ............................................................. 250

៧.១ ពត័ម៌ានអពំសីាវត្ត នងិអឡំងុរពេម ន បបកមពជុាក្បជាធបិរតយយ .................... 251

៧.២ ឋានៈ នងិតនួាទ ីបស់ ននួ ជា រៅកនុងបកស ................................................ 260

៧.៣ កខនៃងសាន ករ់ៅ កា រធើាកា ង្វ នងិទតី្តងំរធើាដរំណើ កនងុអឡំងុរពេនន បបកមពជុា

ក្បជាធបិរតយយ .................................................................................... 264

៧.៤ តនួាទកីនងុអឡំងុរពេនន បបកមពជុាក្បជាធបិរតយយ ..................................... 265

៧.៤.១ ក្បធានសភាតណំាងក្បជាជន ...................................................... 265

៧.៤.២ នាយក ដាម្នតសីី តទ ី.................................................................. 267

៧.៥ តនួាទកីនងុកា រោសនា នងិបញ្ញា កព់ន័ធរ្សងៗរទៀត .................................. 269

៧.៦ តនួាទកីនងុកាេមា៉ា ស នីរោធា នងិសនតសិ ខ ............................................... 275

៧.៦.១ សមាជកិភាពកនងុគណៈកមាម ធកិា រោធាននបកសក មមយុនសីតកមពជុា ............... 275

៧.៦.២ កា ជាប ់កព់ន័ធរៅនងឹបញ្ញា រោធា នងិសនតសិ ខរ្សងរទៀត .................... 277

៧.៦.៣ កា ក្គបក់្គងមនទ ីសនតសិ ខ ស-២១ ................................................ 282

៧.៧ រសច្កតសីននដិ្ឋា ន ............................................................................. 286

៨. តួនាទ្ និ្ងម ខងា បស់ រខៀវ សំ្ន្ ........................................................ 288

៨.១ ពត័ម៌ានអពំសីាវត្ត នងិអឡំងុរពេម ន បបកមពជុាក្បជាធបិរតយយ ..................... 289

៨.១.១ ជីវតិក មា ភាព នងិវជិាជ ជវីៈ ......................................................... 289

៨.១.២ សមាជកិបកស ........................................................................ 296

៨.១.៣ ឆ្ន ំ ១៩៧០ ដេឆ់្ន ំ ១៩៧៥ ......................................................... 299

៨.២ កខនៃងសាន ករ់ៅ កា រធើាកា ង្វ នងិទតី្តងំរធើាដរំណើ កនងុអឡំងុរពេនន បបកមពជុា

ក្បជាធបិរតយយ .................................................................................... 305

៨.៣ តនួាទកីនងុអឡំងុរពេនន បបកមពជុាក្បជាធបិរតយយ ..................................... 307

៨.៣.១ ឧបនាយក ដាម្នត ី ដាម្នតកីា ជាត ិនងិអគគរមបញ្ញជ កា ...................... 307

៨.៣.២ ក្បធានគណៈក្បធាន ដា ............................................................. 311

៨.៣.៣ សមាជកិភាពរៅកនងុគណៈកមាម ធកិា មជឈមិ នងិគណៈកមាម ធកិា អច្និ្នតយ ៍... 314

៨.៣.៤ សមាជកិភាពមនទ ី ៨៧០ ........................................................... 319

01006297


E313


vi

៨.៣.៥ កា ក្គបក់្គងគណៈកមាម ធកិា ណិជជកមម (ក្កសួង ណិជជកមម) ................ 325

៨.៤ រសច្កតសីននដិ្ឋា ន ............................................................................. 333

៩. ចាប់ជាធ មាន្ៈ ឧក្រដិ្ឋរមមក្បឆ្ងំន្ឹងមន្ សសជាត ិ...................................... 334

៩.១ កា រធាើមន សសោត .......................................................................... 334

៩.២ កា សមាៃ ប ់ង្វគ េ ........................................................................... 336

៩.៣ កា រធាើទ កេប ករមនញរដ្ឋយសា មេូរហត នរោបាយ ..................................... 342

៩.៤ អរំពើអមន សសធមរ៌្សងៗរទៀត ............................................................. 348

៩.៤.១ កា បាតខ់ៃួនរដ្ឋយបងេ ំ................................................................ 352

៩.៤.២ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅរដ្ឋយបងេ ំ......................................................... 356

៩.៤.៣ កា រធាើឲ្យប៉ាះ េដ់េរ់សច្កតនីងៃងន ូបស់មន សសជាត ិ.............................. 361

១០. កា ផ្លា ស់ទ្លំរៅក្បជាជន្ (ដ្ំណារ់កាលទ្ ១) ........................................ 363

១០.១ ដកីាដរំណាះក្សាយ ........................................................................ 363

១០.២ រហត កា ណ៍នងៃទ ី១៧ ខខ រមសា ឆ្ន ំ ១៩៧៥ នងិនងៃបនតបនាទ ប ់......................... 364

១០.២.១ កា អន វតត .......................................................................... 364

១០.២.២ កា ោក់្ ាយត្តមវទិយ ុ........................................................... 368

១០.២.៣ ប ោិកាសរៅកនងុទកី្កងុភនរំពញ នងិរសច្កតកី្បកាសសតពីកីា ជរមៃៀស ........ 370

១០.២.៤ េកេណៈបរណាត ះអាសនន នងិកា វេិក្តឡបម់កវញិ “កនុង យៈរពេ៣នងៃ” .... 373

១០.២.៥ កា អះអាងអពំកីា ក្ពយួបា មភខ្នកសនតសិ ខ ..................................... 377

១០.២.៦ កា ជរមៃៀស “រដ្ឋយរក្បើក្បាស់ក្គបម់រធាបាយ” ................................ 383

១០.២.៧ ោម នកា រេើកខេង ................................................................ 395

១០.២.៨ កា រធាើដរំណើ រច្ញពទីកី្កងុភនរំពញ ............................................... 407

១០.២.៩ រោេរៅខដេក្តវូរៅ ............................................................. 413

១០.២.១០ បនាទ បព់ ីយៈរពេ៣នងៃ .......................................................... 417

១០.២.១១ អរំពើហឹងាខដេបានទទេួ ង ................................................... 422

១០.២.១២ េកេខណឌ រ្សងៗខដេបានទទេួ ង ............................................ 425

១០.២.១៣ ជនំយួខដេក្តវូបាន្តេ ់........................................................ 430

១០.២.១៤ កា សាៃ ប ់......................................................................... 435

01006298


E313


vii

១០.២.១៥ សាកសព ......................................................................... 438

១០.២.១៦ កា ក្បក្ពតឹតមិករេើអនក ដាកា នងិទាហានសាធា ណ ដាខខម ................... 442

១០.២.១៧ ប៉ា សតិ៍ក្តតួពនិតិយ .................................................................. 464

១០.២.១៨ កា ក្បក្ពតឹតមិករេើអនកខដេក្តវូបានជរមៃៀសរៅរពេរៅដេភ់ាៃ ម ........... 472

១០.២.១៩ កា បញ្ចបក់ា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន ........................................... 477

១០.២.២០ ច្នំនួក្បជាជនស បខដេក្តវូបានផ្ទៃ ស់ទេីរំៅ................................ 481

១០.២.២១ ច្នំនួមន សសសាៃ បស់ ប ......................................................... 482

១០.២.២២ ្េប៉ាះ េរ់ៅរេើអនកខដេក្តវូបានជរមៃៀស ................................ 483

១០.៣ រោេនរោបាយ នងិយ តតកិមមច្រំ ះកា ជរមៃៀស ....................................... 485

១០.៣.១ កា រធាើឲ្យមានសនតសិ ខរដើមបកី្បឆំ្ងនងឹសក្តវូ នងិកា រធាើឲ្យសក្តវូច្ ះរខាយ.. 485

១០.៣.២ កា ខាះរសបៀងអាហា នងិេកេខណឌ រៅកនងុទកី្កងុភនរំពញ នានងៃទ១ី៧ ខខ រមសា

ឆ្ន ំ ១៩៧៥ ..................................................................................... 494

១០.៣.៣ ខ្នកា ខដេក្តវូបានបរងកើតទ កជាម ន នងិរោេនរោបាយ មួ ............... 500

១០.៣.៤ គ ណតនមៃខ្នកមរនាគមវជិាជ នងិបដវិតតនក៍សិកមម ............................... 503

១០.៤ សមាអ ងច្ាប ់.............................................................................. 505

១០.៤.១ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅរដ្ឋយបងេ ំ........................................................ 505

១០.៤.២ កា រធាើមន សសោត ................................................................ 509

១០.៤.៣ កា សមាៃ ប ់ង្វគ េ ................................................................. 513

១០.៤.៤ អរំពើអមន សសធមរ៌្សងៗរទៀតខដេជាកា ប៉ាះ េដ់េរ់សច្កតនីងៃងន ូ បស់មន សស

ជាត ិ............................................................................................ 515

១០.៤.៥ កា រធាើទ កេប ករមនញរដ្ឋយមេូរហត នរោបាយ ................................. 516

១១. កា ផ្លា សទ់្លំរៅក្បជាជន្ (ដ្ំណារ់កាលទ្២) ......................................... 523

១១.១ ទដិាភាពទរូៅ ............................................................................... 524

១១.២ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជនពតីបំនទ់កសណិ រៅកានត់បំនឧ់តត ននក្បរទស .............. 536

១១.២.១ ដណំាកក់ាេទ១ី៖ កា បញ្ជូនរៅដ្ឋករ់ៅទតី្តងំក្បមេូ្តុ ំ........................ 549

១១.២.២ ដណំាកក់ាេទ២ី៖ កា បញ្ជូនរៅកានភូ់មភិាគ យព័យ នងិភូមភិាគ (ឧតត ោស់)

កណាត េ នងិតបំន ់១០៣ ...................................................................... 555

01006299


E313


viii

១១.២.៣ ដណំាកក់ាេទ៣ី៖ កា ោតត់្តងំរៅត្តមកា ដ្ឋា នរធាើកា ង្វ នងិ សហក ណ៍

.................................................................................................. 564

១១.៣ ទសិរៅននកា បងកបរងកើន្េ៖ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅរៅកនងុតបំនឧ់តត តបំនទ់កសណិ នងិតបំន់

កណាត េ ............................................................................................ 570

១១.៣.១ ទសិរៅឆ្ន ំ ១៩៧៦៖ ៣ រត្តន កនុង ១ ហិកត្ត.................................... 572

១១.៣.២ ទសិរៅ ឆ្ន ំ១៩៧៧៖ ៣ រត្តន ឬ ៦ រត្តន កនុង ១ ហិកត្ត ...................... 581

១១.៤ កា តស វូណណ ៈក្បឆំ្ងនងឹ “ក្បជាជនងម”ី៖ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅរៅកនងុតបំនឧ់តត តបំន់

ទកសណិ នងិតបំនក់ណាត េ ........................................................................ 586

១១.៤.១ កា កសាងខៃួនរៅកនងុសហក ណ៍ (ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ១៩៧៥ ដេ ់ខខ ធន ូឆ្ន ំ ១៩៧៦)

.................................................................................................. 589

១១.៤.២ កា ខបងខច្កសមាសភាពឲ្យបានច្ាស់លាស់ (ឆ្ន ំ ១៩៧៧) ................... 596

១១.៥ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅរច្ញឲ្យឆ្ៃ យពកី្ពខំដនរវៀតណាម ..................................... 598

១១.៦ សមាអ ងច្ាប ់............................................................................... 601

១១.៦.១ កា ជរមៃៀសរដ្ឋយបងេ ំ.............................................................. 604

១១.៦.២ កា បាតខ់ៃួនរដ្ឋយបងេ ំ.............................................................. 610

១១.៦.៣ កា ប៉ាះ េដ់េរ់សច្កតនីងៃងន ូ បស់មន សសជាត ិ................................. 612

១១.៦.៤ កា សមាៃ ប ់ង្វគ េ .................................................................. 613

១១.៦.៥ កា រធាើទ កេប ករមនញរដ្ឋយមេូរហត នរោបាយ.................................. 615

១២ ទួលរោធិ៍ថ្ក្ជ ................................................................................... 620

១២.១ កា បោជយ័រៅរខតតរ ធិ៍សាត ់នងិកចិ្ចក្បជ ំបស់គណៈភូមភិាគ ...................... 622

១២.២ កចិ្ចក្បជ ជំាមយួអនក ដាកា េន ់នេ ់រៅសាលារខតតរ ធិ៍សាត ់....................... 627

១២.៣ កា ដកឹជញ្ជូនរៅទេួរ ធិ៍នក្ជ .......................................................... 635

១២.៤ ក្ពតឹតកិា ណ៍រៅទេួរ ធិ៍នក្ជ ............................................................ 639

១២.៥ សមាអ ងច្ាប ់ ............................................................................ 643

១៣. ចាប់ជាធ មាន្៖ កា ទទួលខ សក្តូវក្ពហ្មទណឌ ជាប គ្គល ............................ 646

១៣.១ រសច្កតរី្តើម ............................................................................... 646

១៣.២ កា ក្បក្ពតឹតតិ្តម យៈសហឧក្កដិាកមម មួ ................................................ 647

01006300


E313


ix

១៣.៣ កា រ ៀបច្ខំ្នកា ....................................................................... 652

១៣.៤ កា ញះុញង ់............................................................................... 653

១៣.៥ កា បញ្ញជ .................................................................................. 655

១៣.៦ កា ជយួ នងិកា ជ ំ ញ .................................................................... 656

១៣.៦.១ កា ជយួ នងិកា ជ ំ ញត្តម យៈអរំពើអកមម ....................................... 658

១៣.៦.២ រោេរៅជាកល់ាក ់............................................................... 659

១៣.៦.៣ កា ជយួរក្ជាមខក្ជងរក្កាយពកីា ក្បក្ពតឹតឧិក្កដិាកមម ............................ 662

១៣.៧ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើ......................................................... 664

១៣.៧.១ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើរៅកនុងច្ាបទ់រំនៀមទមាៃ បអ់នត ជាត ិ.......... 666

១៣.៧.២ កាតពាកចិ្ចកនងុកា ោត់វធិានកា .................................................. 669

១៣.៧.៣ ទនំាកទ់នំង បស់អនករៅរក្កាមបង្វគ ប ់........................................... 670

១៤. សហ្ឧក្រិដ្ឋរមម ួម ............................................................................. 670

១៤.១ រោេបណំង មួ ........................................................................... 671

១៤.១.១ ដណំាកក់ាេទ១ី៖ កា កសាងបកស ............................................... 673

១៤.១.២ ដណំាកក់ាេទ២ី៖ កា ្តចួ្រ្តើមបដវិតតនក៍្បដ្ឋប់អាវ ធ ........................... 676

១៤.១.៣ ដណំាកក់ាេទ៣ី៖ បដវិតតនក៍្បជាធបិរតយយ ..................................... 680

១៤.១.៤ ដណំាកក់ាេទ៤ី៖ បដវិតតនស៍ងគមនយិម ......................................... 686

១៤.១.៤.១ កា កានក់ាប ់នងិកា ក្គបក់្គងអណំាច្ជាបរណាត ះអាសនន បស់បកស

ក មមយុនសីតកមពជុារក្កាយរពេ រំដ្ឋះ ...................................................... 695

១៤.១.៤.២ កា ច្ងក្កងបរងកើតមាោ៌បកស .............................................. 708

១៤.១.៤.៣ កា លំាយោជ ដ្ឋា ភិបាេ បួ មួជាតកិមពជុា .............................. 711

១៤.១.៤.៤ កមពជុាក្បជាធបិរតយយ...................................................... 718

១៤.១.៥ សំអាងច្ាប ់....................................................................... 731

១៤.២ រោេនរោបាយសតពីកីា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន ....................................... 735

១៤.២.១ ទដិាភាពទរូៅ ....................................................................... 737

១៤.២.២ កា ជរមៃៀសក្បជាជនរច្ញពរីខតត-ក្កងុ .......................................... 747

១៤.២.២.១ រោេនរោបាយ ........................................................... 747

01006301


E313


x

១៤.២.២.២ យ តតកិមម ..................................................................... 750

១៤.២.២.៣ វធិសីា្សត .................................................................. 754

១៤.២.៣ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅកនងុទជីនបទ .................................................... 757

១៤.២.៣.១ រោេនរោបាយ .......................................................... 757

១៤.២.៣.២ យ តតកិមម .................................................................... 760

១៤.២.៣.៣ វធិសីា្សត .................................................................. 760

១៤.២.៤ សំអាងច្ាប ់....................................................................... 763

១៤.៣ រោេនរោបាយកណំតរ់ោេរៅ ...................................................... 766

១៤.៣.១ រោេនរោបាយ .................................................................. 769

១៤.៣.២ យ តតកិមម នងិកា បដរិសធ ......................................................... 776

១៤.៣.២.១ រសច្កតកី្បកាស បស់ ណសិ ស បួ មួជាតកិមពជុា/ោជ ដ្ឋា ភិបាេ បួ មួជាតិ

កមពជុា ...................................................................................... 777

១៤.៣.២.២ ស្ង្វគ មជាមយួពកួច្ក្កពតតរិៅខតបនត .................................... 783

១៤.៣.២.៣ អនក ដាកា នន បបសាធា ណ ដាខខម កពំ ងរធាើកា រៅត្តមជនបទ ........ 787

១៤.៣.៣ វធិសីា្សត ......................................................................... 789

១៤.៣.៤ សំអាងច្ាប ់...................................................................... 798

១៥. កា ទទួលខ សក្តូវក្ពហ្មទណឌ បស់ ន្ួន្ ជា ............................................. 800

១៥.១ កា ដងឹ ខដេទាកទ់ងរៅនងឹទក្មងន់នកា ទទេួខ សក្តវូ ................................ 801

១៥.១.១ កា ដងឹអពំភីវនយីភាពច្ាស់លាស់ននកា ក្បក្ពតឹតឧិក្កដិាកមម ..................... 803

១៥.១.២ កា ដងឹរៅខណៈរពេខដេមានកា ក្បក្ពតឹតឧិក្កដិាកមម .......................... 807

១៥.១.២.១ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន (ដណំាកក់ាេទ១ី) ........................... 808

១៥.១.២.២ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន (ដណំាកក់ាេទ២ី) ........................... 809

១៥.១.២.៣ កា សមាៃ បរ់ៅទេួរ ធិ៍នក្ជ .............................................. 810

១៥.១.៣ កា ដងឹរៅរក្កាយកា ក្បក្ពតឹតឧិក្កដិាកមម .......................................... 812

១៥.២ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ភូមភិាគនានាច្រំ ះឧក្កដិាកមមខដេក្តវូបានក្បក្ពតឹត .......... 813

១៥.៣ កា ក្បក្ពតឹតតិ្តម យៈសហឧក្កដិាកមម មួ ................................................. 814

១៥.៣.១ កា មួច្ខំណក ..................................................................... 814

01006302


E313


xi

១៥.៣.១.១ កា បរងកើតរោេនរោបាយ ៖ កា រ ៀបច្ខំ្នកា អន វតតរោេបណំង មួ

.............................................................................................. 815

១៥.៣.១.២ កា រោសនា កា អប ់ ំនងិកា បណតុ ះបណាត េមហាជន៖ កា ្សពា្ ាយ

នងិកា អន វតតរោេបណំង មួ ............................................................ 819

១៥.៣.២ រច្តនា ............................................................................. 822

១៥.៣.៣ រសច្កតសីននដិ្ឋា ន ................................................................... 823

១៥.៤ ទក្មងរ់្សងៗរទៀតននកា ទទេួខ សក្តវូ ................................................ 823

១៥.៤.១ ឧក្កដិាកមមខដេបានក្បក្ពតឹតរៅកនងុអឡំងុរពេននកា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន

(ដណំាកក់ាេទ ី១) ............................................................................ 823

១៥.៤.១.១ កា រ ៀបច្ខំ្នកា .......................................................... 823

១៥.៤.១.២ កា បញ្ញជ .................................................................... 826

១៥.៤.១.៣ កា ញះុញង ់................................................................. 828

១៥.៤.១.៤ កា ជយួ នងិជ ំ ញ .......................................................... 830

១៥.៤.១.៥ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើ ........................................... 831

១៥.៤.១.៥.១ ទនំាកទ់នំង វាងថ្នន ករ់េើ នងឹអនករៅរក្កាមបង្វគ ប ់................. 832

១៥.៤.១.៥.២ បានដងឹ ឬ មានរហត ្ េដងឹ ....................................... 833

១៥.៤.១.៥.៣ កា ខកខ្នកនងុកា ទបស់ាក ត ់ឬ ដ្ឋកទ់ណឌ កមម ..................... 833

១៥.៤.២ ឧក្កដិាកមមខដេបានក្បក្ពតឹតរៅកនងុអឡំងុរពេននកា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន

(ដណំាកក់ាេទ ី២) ........................................................................... 834

១៥.៤.២.១ កា រ ៀបច្ខំ្នកា ......................................................... 834

១៥.៤.២.២ កា បញ្ញជ ................................................................... 838

១៥.៤.២.៣ កា ញះុញង ់................................................................ 839

១.៤.២.៤ កា ជយួ នងិជ ំ ញ ............................................................ 841

១៥.៤.២.៥ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើ .......................................... 842

១៥.៤.២.៥.១ ទនំាកទ់នំង វាងថ្នន ករ់េើ នងឹអនករៅរក្កាមបង្វគ ប ់................. 842

១៥.៤.២.៥.២ បានដងឹ ឬ មានរហត ្ េដងឹ ...................................... 843

១៥.៤.២.៥.៣ កា ខកខ្នកនងុកា ទបស់ាក ត ់ឬ ដ្ឋកទ់ណឌ កមម ..................... 843

01006303


E313


xii

១៥.៤.៣ ឧក្កដិាកមមខដេបានក្បក្ពតឹតរៅទេួរ ធិ៍នក្ជ .................................... 844

១៥.៤.៣.១ កា រ ៀបច្ខំ្នកា ......................................................... 844

១៥.៤.៣.២ កា បញ្ញជ ................................................................... 847

១៥.៤.៣.៣ កា ញះុញង ់................................................................ 849

១៥.៤.៣.៤ កា ជយួ នងិជ ំ ញ ......................................................... 850

១៥.៤.៣.៥ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើ .......................................... 852

១៥.៤.៣.៥.១ ទនំាកទ់នំង វាងថ្នន ករ់េើ នងឹអនករៅរក្កាមបង្វគ ប ់................ 852

១៥.៤.៣.៥.២ បានដងឹ ឬ មានរហត ្ េដងឹ ...................................... 854

១៥.៤.៣.៥.៣ កា មនិបានទបស់ាក ត ់ឬ ដ្ឋកទ់ណឌ កមម ............................ 855

១៥.៥ រសច្កតសីននដិ្ឋា ន ........................................................................... 856

១៦. កា ទទួលខ សក្តូវក្ពហ្មទណឌ បស់ រខៀវ សំ្ន្ ...................................... 857

១៦.១ កា ដងឹ ខដេទាកទ់ងរៅនងឹទក្មងន់នកា ទទេួខ សក្តវូ ................................ 858

១៦.១.១ កា ដងឹអពំភីវនយីភាពច្ាស់លាស់ននកា ក្បក្ពតឹតឧិក្កដិាកមម ..................... 860

១៦.១.២ កា ដងឹរៅខណៈរពេខដេមានកា ក្បក្ពតឹតឧិក្កដិាកមម ........................... 864

១៦.១.២.១ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន (ដណំាកក់ាេទ១ី) ............................ 864

១៦.១.២.២ កា សមាៃ បរ់ៅទេួរ ធិ៍នក្ជ ............................................... 865

១៦.១.២.៣ កា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន (ដណំាកក់ាេទ២ី) ........................... 866

១៦.១.៣ កា ដងឹរៅរក្កាយកា ក្បក្ពតឹតឧិក្កដិាកមម .......................................... 867

១៦.២ កា ក្បក្ពតឹតតិ្តម យៈសហឧក្កដិាកមម មួ ................................................. 869

១៦.២.១ កា មួច្ខំណក ..................................................................... 869

១៦.២.១.១ កិច្ចក្បជ ំរោេនរោបាយ៖ កា រ ៀបចំ្រោេបំណង ួម............ 872

១៦.២.១.២ កចិ្ចក្បជ ខំណនា៖ំ កា ្សពា្ ាយរោេបណំង មួ ........................ 875

១៦.២.១.៣ រសដាកចិ្ចវទិ៖ូ កា អន វតតរោេបណំង មួ ................................. 877

១៦.២.១.៤ រសច្កតខីងៃងកា ណ៍ជាសាធា ណៈ៖ កា ឯកភាពរេើរោេបណំង មួ ... 878

១៦.២.១.៥ កមាម ភិបាេតណំាងទតូ៖ កា កា រោេបណំង មួ ................... 882

១៦.២.២ រច្តនា ............................................................................. 885

១៦.២.៣ កា សននដិ្ឋា ន ....................................................................... 887

01006304


E313


xiii

១៦.៣ ទក្មងរ់្សងរទៀតននកា ទទេួខ សក្តវូ .................................................. 887

១៦.៣.១ ឧក្កដិាកមមខដេក្តវូបានក្បក្ពតឹតរឡើងរៅកនុងអឡំងុរពេននកា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន

(ដណំាកក់ាេទ១ី) ............................................................................. 887

១៦.៣.១.១ កា រ ៀបច្ខំ្នកា .......................................................... 887

១៦.៣.១.២ កា បញ្ញជ .................................................................... 891

១៦.៣.១.៣ កា ជយួ នងិជ ំ ញ .......................................................... 893

១៦.៣.១.៤ កា ញះុញង ់................................................................. 895

១៦.៣.១.៥ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើ ........................................... 897

១៦.៣.២ ឧក្កដិាកមមខដេក្តវូបានក្បក្ពតឹតរៅកនុងអឡំងុរពេននកា ផ្ទៃ ស់ទេីរំៅក្បជាជន

(ដណំាកក់ាេទ២ី) ............................................................................ 900

១៦.៣.២.១ កា រ ៀបច្ខំ្នកា ......................................................... 900

១៦.៣.២.២ កា បញ្ញជ ................................................................... 904

១៦.៣.២.៣ កា ញះុញង ់................................................................ 905

១៦.៣.២.៤ កា ជយួ នងិជ ំ ញ .......................................................... 906

១៦.៣.២.៥ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើ .......................................... 908

១៦.៣.៣ ឧក្កដិាកមមខដេបានក្បក្ពតឹតរៅទេួរ ធិ៍នក្ជ .................................... 909

១៦.៣.៣.១ កា រ ៀបច្ខំ្នកា ......................................................... 909

១៦.៣.៣.២ កា បញ្ញជ ................................................................... 911

១៦.៣.៣.៣ កា ញះុញង ់................................................................ 912

១៦.៣.៣.៤ កា ជយួ នងិជ ំ ញ ......................................................... 913

១៦.៣.៣.៥ កា ទទេួខ សក្តវូ បស់ថ្នន ករ់េើ .......................................... 915

១៦.៤ រសច្កតសីននដិ្ឋា ន ............................................................................ 916

១៧. ពិ ទធព្បទរលមើសរក្ចើន្ ........................................................................ 917

១៨. កា ត្នាា រោស .................................................................................. 920

១៨.១ សា ណា ................................................................................... 920

១៨.២ ច្ាបជ់ាធ មាន ........................................................................... 922

១៨.២.១ បទបបញ្ាតិត នងិក្កបខណឌ ទាកទ់ងនងឹកា ្តនាទ រទាសរៅ អ.វ.ត.ក .............. 922

01006305


E313


xiv

១៨.២.២ រោេកា ណ៍ នងិកត្តត នានាខដេ កព់ន័ធនងឹកា ្តនាទ រទាស .................... 923

១៨.២.៣ អាន ភាពននកា ករឃើញព ិ ទធពបីទរេមើសរក្ច្ើនរៅរពេ្តនាទ រទាស ........... 926

១៨.៣ សំអាងរហត .............................................................................. 927

១៨.៣.១ ភាពធៃនធ់ៃ ននបទឧក្កដិា ........................................................... 927

១៨.៣.១.១ កា ពោិ ណាជាទរូៅច្រំ ះជនជាបរ់ោទទាងំព ី ....................... 927

១៨.៣.១.២ តនួាទ ីបស់ ននួ ជា ........................................................ 929

១៨.៣.១.៣ តនួាទ ីបស់ រខៀវ សំ្ន ................................................... 930

១៨.៣.២ សាា នទមៃនរ់ទាស .................................................................. 931

១៨.៣.២.១ កា ពោិ ណាជាទរូៅច្រំ ះជនជាបរ់ោទទាងំព ី ....................... 931

១៨.៣.២.២ កា ពោិ ណាច្រំ ះ ននួ ជា .............................................. 932

១៨.៣.២.៣ កា ពោិ ណាច្រំ ះ រខៀវ សំ្ន ......................................... 932

១៨.៣.៣ សាា នសក្មាេរទាស .............................................................. 933

១៨.៣.៣.១ កា ពោិ ណាជាទរូៅច្រំ ះជនជាបរ់ោទទាងំព ី ....................... 933

១៨.៣.៣.២ កា ពោិ ណាច្រំ ះ ននួ ជា .............................................. 934

១៨.៣.៣.៣ កា ពោិ ណាច្រំ ះ រខៀវ សំ្ន ........................................ 936

១៨.៣.៤ សាកសអីពំអីតតច្ តិ បស់ជនជាបរ់ោទ ........................................... 937

១៨.៣.៥ កា ្តនាទ រទាស ..................................................................... 941

១៨.៣.៥.១ រទាសជាបព់នធនាោ ....................................................... 941

១៨.៣.៥.២ កា បឹអសូក្ទពយសមបតត ិបស់ជនជាបរ់ោទ ............................. 942

១៩. សំណង ដ្ឋបបរវណ ្............................................................................ 942

១៩.១ រសច្កតរី្តើម ................................................................................ 942

១៩.២ ក្កបខណឌ ច្ាប ់............................................................................ 945

១៩.៣ សំរណើ បស់រដើមបណត ងឹ ដាបបរវណី ..................................................... 951

១៩.៣.១ គរក្មាងទ ី១៖ ទវិាជាតនិនកា ច្ងោ ំ............................................. 953

១៩.៣.២ គរក្មាងទ ី២៖ គរក្មាងសាងសងប់ជូនយីដ្ឋា នសក្មាប ់មៃកឹជាសាធា ណៈ ... 954

១៩.៣.៣ គរក្មាងទ ី៣៖ កា សាងសងស់តបូរៅោជធានភីនរំពញសក្មាប ់មៃកឹដេជ់ន ងរក្ោះ

រដ្ឋយសា កា ជរមៃៀសរដ្ឋយបងេ ំ............................................................. 955

01006306


E313


xv

១៩.៣.៤ គរក្មាងទ ី៤៖ កា សាងសងស់តបូសក្មាប ់មៃកឹដេជ់ន ងរក្ោះ បបខខម ក្កហម

សក្មាបក់្បជាជនខខម ខដេ ស់រៅក្បរទសបាោំង ............................................ 956

១៩.៣.៥ គរក្មាងទ ី៥៖ វធិពីាបាេត្តម របៀបកា ច្ងក្កងជាសកេកីមម ................ 957

១៩.៣.៦ គរក្មាងទ ី៦៖ ក្កមុជយួខៃួនឯង ................................................... 959

១៩.៣.៧ គរក្មាងទ ី៧៖ កា ត្តងំពពិណ៌ជាអច្និ្នតយ.៍.................................... 959

១៩.៣.៨ គរក្មាងទ ី៨៖ កា ត្តងំពពិណ៌ច្េត័ នងិគរក្មាងអប ់៖ំ សិកាខសាងយេអ់ពំី

ក្បវតតសិា្សត នងិយ តតធិមអ៌នត កាេ .......................................................... 960

១៩.៣.៩ គរក្មាងទ ី៩៖ កា បញ្ចូេជពំកូសតពីកីា ជរមៃៀសក្បជាជនរដ្ឋយបងេ ំនងិ ទតី្តងំ

សមាៃ បម់ន សសរៅទេួរ ធិ៍នក្ជ រៅកនងុកមមវធិសិីកា បស់សាលារ ៀនរៅកមពជុា ........ 961

១៩.៣.១០ គរក្មាងទ ី១០៖ កា សាងសងម់ជឈមណឌ េសិកាសនតភិាព ................... 962

១៩.៣.១១ គរក្មាងទ ី១១៖ គរក្មាងរបាះព មពកនូរសៀវរៅអំពអីងគរហត ខដេក្តវូបាន

សរក្មច្រសច្កតកីនងុសំណ រំ ឿង ០០២/០១ នងិកា ច្េូ មួ បស់រដើមបណត ងឹ ដាបបរវណី .. 963

១៩.៣.១២ គរក្មាងទ ី១២៖ របាះព មភ នងិ្សពា្ ាយសាេក្កមសំណ រំ ឿង ០០២/០១ ជាព ី

ក្បរភទ ......................................................................................... 964

១៩.៣.១៣ គរក្មាងទ ី១៣៖ គរក្មាង្ាយរ ម្ ះរដើមបណត ងឹ ដាបបរវណីរៅកនុងរគហទពំ ័

បស់ អ.វ.ត.ក ................................................................................ 964

១៩.៤ ពយសនកមមខដេរដើមបណត ងឹ ដាបបរវណីបានទទេួ ង ................................... 965

១៩.៥ កា វាយតនមៃរេើោេសំ់ណងទាងំអស់ខដេសហរមធាវនីាមំ ខបានរសនើស ំ............. 973

១៩.៥.១ គរក្មាងទាកទ់ងកា ច្ងោ ំនងិបជូនយីដ្ឋា នសក្មាប ់មៃកឹ៖ គរក្មាងទ ី១ នងិ

គរក្មាងទ ី៣ ................................................................................... 973

១៩.៥.២ គរក្មាងទាកទ់ង វធិសីា្សតពាបាេ នងិជនំយួខ្នក្ៃូវច្តិតដេជ់ន ងរក្ោះ៖

គរក្មាង ទ ី៥ នងិគរក្មាងទ ី៦ ............................................................... 974

១៩.៥.៣ កា ច្ងក្កងឯកសា នងិកា អប ់៖ំ គរក្មាងទ ី៧, ៨, ៩, ១០, ១១, ១២, នងិ

គរក្មាងទ ី១៣ ................................................................................. 975

១៩.៥.៤ គរក្មាងនានាខដេអងគជនំ ជំក្មះសាលាដបំងូសរក្មច្មនិទទេួយក៖ គរក្មាងទ ី២

នងិគរក្មាងទ ី៤ ............................................................................... 977

២០. រសចរត្សរក្មច ................................................................................ 978

01006307


E313


1

១. រសចរ្តរ ត្ើម

1> អងគជំន ំជក្មះសាលាដំបូង “អងគជំន ំជក្មះ” ននអងគជំន ំជក្មះវិសាមញ្ាកនុងត លាកា កមពជុា “អ.វ.ត.ក” រក្កាយពីបានទទួេសណំ ំរ ឿងរេខ ០០២/១៩-០៩-២០០៧/អវតក/អជសដ (“សំណ ំ

រ ឿង០០២”) សរក្មច្រច្ញសាេក្កមក្បឆំ្ងរ ម្ ះ នួន ជា និង រខៀវ សំ្ន រៅកនុងសំណ ំរ ឿង

០០២/០១។

១.១ ក្បវតតសិរងេបននកចិ្ចដរំណើ កា នតីិវធិនីនរ ឿងកត ី

2> រៅនងៃទី ១៨ ខខ កកកដ្ឋ ឆ្ន ំ ២០០៧ សហក្ពះោជអាជាា បានរច្ញដីកាសននិដ្ឋា នបញ្ជូនរ ឿងឲ្យរស ើបសួ អន រលាមត្តម វិធាន ៥៣ នន វិធានន្ទកនុង រដ្ឋយរោទក្បកាន់ នួន ជា, រអៀង សា ី,

រខៀវ សំ្ន, រអៀង ធី ិទធ និង កាងំ រហកកអា វ រៅ ឌ ច្ ថ្នបានក្បក្ពឹតតឧក្កិដាកមមនានាខដេសាិតរៅ

កនុងយ ត្តត ធិកា បស់ អ.វ.ត.ក1។ រៅនងៃទ ី ១៩ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០០៧ សហរៅក្កមរស ើបអរងកត

បានសរក្មច្រច្ញដីកាបំខបកកា រោទក្បកាន់ រដ្ឋយរធាើកា រស ើបសួ ជាសណំ ំរ ឿងពី រ្សងោន គឺ៖

សំណ ំរ ឿង ០០១ ខដេវិសាេភាពននសំណ ំរ ឿងរនះគឺក្តូវបានកក្មិតក្តឹមកា រោទក្បកាន់ក្បឆំ្ង

នឹងរ ម្ ះ កាងំ រហកកអា វ ក់ព័នធនឹងមនទី សនតិស ខ ស-២១ និងសំណ ំរ ឿង ០០២ បានដ្ឋក់បញ្ចូេ

កា រោទក្បកាន់ទាងំអស់ខដេរៅរសសសេ់2។ រៅនងៃទ ី២៦ ខខ កកកដ្ឋ ឆ្ន ំ២០១០ កាំង រហកកអា វ

ក្តូវបាន្តនាទ រទាសពីបទឧក្កិដាកមមក្បឆំ្ងនឹងមន សសជាតិ និងកា ំរលាភបំ នោ៉ា ងធៃន់ធៃ រេើ

1

ដីកាសននិដ្ឋា នបញ្ជូនរ ឿងឲ្យរស ើបសួ ឯកសា D3 ច្ ះនងៃទី ១៨ ខខ កកកដ្ឋ ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ សហក្ពះោជអាជាា មាន

យ ត្តត ធិកា ខតមួយគតគ់ឺោប់រ្តើមកា រោទក្បកាន់រេើឧក្កិដាកមមរក្កាមយ ត្តត ធិកា បស់ អ.វ.ត.ក ត្តម យៈកា រច្ញ

ដីកាសននិដ្ឋា នបញ្ជូនរ ឿងឲ្យរស ើបសួ ( វិធាន ៤៩(១) និង វិធាន ៥៣ នន វិធានន្ទកនុង)។ ដីកាសននិដ្ឋា នបញ្ជូនរ ឿងឲ្យ

រស ើបសួ រនះ បរងកើតឲ្យមានកា រស ើបសួ ត្តម្ៃូវត លាកា ខដេរធើារឡើងរដ្ឋយសហរៅក្កមរស ើបអរងកត ( វិធាន ៥៣(១)

ននវិធានន្ទកនុង)។ រៅរពេខដេដំរណើ កា នីតិវិធីត្តម្ៃូវត លាកា បានោប់រ្តើម កា រស ើបសួ ត្តម្ៃូវត លាកា គឺ

ោបំាច្់ច្ំរ ះឧក្កិដាកមមខដេសាិតរៅកនុងយ ត្តត ធិកា បស់ អ.វ.ត.ក ( វិធាន ៥៥(១) នន វិធានន្ទកនុង)។ សហក្ពះោជ-

អាជាា មិនអាច្បនាយ ឬទមាៃ ក់រោេកា រោទក្បកាន់ខ្នកណាមួយឬទាងំអស់ ខដេកា កាត់បនាយ ឬទមាៃ ក់រោេកា

រោទក្បកាន់រនះ ក្តូវខតកំណត់រដ្ឋយរសច្កីតសរក្មច្ បស់ត លាកា ។

2 ដីកាបំខបកសំណ ំរ ឿង (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា D18 ច្ ះនងៃទី ១៩ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។

01006308


E313


2

អន សញ្ញា ទីក្កុងហសឺខណវ3។ រៅនងៃទី ១៤ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០១០ សហរៅក្កមរស ើបអរងកតបាន

សរក្មច្រេើកខេងកា រោទក្បកានក់្បឆំ្ងរេើរ ម្ ះ កាំង រហកកអា វ រៅកនុងសំណ រំ ឿង ០០២4។

3> រៅច្រនាៃ ះពីនងៃទី ១៩ ខខ កញ្ញា ដេ់នងៃទី ១៩ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០០៧ នួន ជា, រអៀង សា ី រខៀវ សំ្ន និង រអៀង ធី ិទធ ក្តូវបានោប់ខៃួនរដ្ឋយដីកា បស់សហរៅក្កមរស ើបអរងកត រហើយក្តូវ

បានបញ្ជូនមកមនទី ឃ ំោងំ អ.វ.ត.ក និងក្តូវបានជូនដំណឹងអំពីកា រោទក្បកាន់មករេើ ូបោត់5។

រក្កាយពីកា រស ើបសួ ត្តម្ៃូវត លាកា អស ់យៈរពេ ៣ ឆ្ន ំ ខដេកនុងអំឡុងរពេរនាះ ប គគេចំ្នួន

៣.៨៦៦ នាក់ ក្តូវបានទទួេសាគ េ់ជារដើមបណត ឹង ដាបបរវណី។ រៅនងៃទី ១៥ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០១០

សហរៅក្កមរស ើបអរងកត បានរោទក្បកាន់ជនជាប់រោទពីបទឧក្កិដាកមមក្បឆំ្ងនឹងមន សសជាតិ

បទក្បេ័យពូជសាសន៍ កា បំ បំ នោ៉ា ងធៃន់ធៃ រេើអន សញ្ញា ទីក្កុងហសឺខណវ និងកា ំរលាភ

បំ នក្កមក្ពហមទណឌ ឆ្ន ំ១៩៥៦6។ រៅនងៃទី១៣ ខខមកោ ឆ្ន ំ ២០១១ រៅកនុងសាេដីការេើបណត ឹង

ឧទធ ណ៍ អងគប រ ជំន ំជក្មះបាន កាកា រោទក្បកានរ់ៅកនុងដីកាដំរណាះក្សាយខដេមានទំហំធំរធង

ដខដេ ខតបានរធាើកា ខកខក្បរេើចំ្ណ ច្មួយចំ្នួន និងបានបញ្ជូនជនជាប់រោទច្ំនួន ៤ ូបរៅ

ជំន ំជក្មះ7។

3

សាេក្កមសំណ ំរ ឿង ០០១ ច្ ះនងៃទី ២៦ ខខ កកកដ្ឋ ឆ្ន ំ ២០១០ (“សាេក្កមអងគជំន ំជក្មះសាលាដំបូងកនុងរ ឿងកីត

កាងំ រហកកអា វ”)។ សូមរមើេ្ងខដ សាេដីកាសំណ ំរ ឿង០០១ (អ.ជ.ត.ក) ច្ ះនងៃទី ០៣ ខខ ក មភៈ ឆ្ន ំ ២០១២

(“សាេដីកាអងគជំន ំជក្មះត លាកា កំពូេកនុងរ ឿងកីត កាងំ រហកកអា វ”)។

4 ដីកាសរក្មច្រេើកខេងកា រោទក្បកាន់ (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា D420 ច្ ះនងៃទី ១៤ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០១០ ។

5 កំណត់រហត នាខំៃួនជនសងស័យ នួន ជា (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C7 ច្ ះនងៃទី ១៩ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ ដីកាសរក្មច្

ឃ ំខៃួន នួន ជា ជាបរណាត ះអាសនន (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C9 ច្ ះនងៃទី ១៩ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ ដីកាបង្វគ ប់ឲ្យ

ឃ ំខៃួន រអៀង សា ី (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C23 ច្ ះនងៃទី ១៤ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ រសច្កីតសរក្មច្ោត់ខៃួន

(ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C14 ច្ ះនងៃទី ១២ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ កំណត់រហត នាខំៃួនជនសងស័យ រខៀវ សំ្ន

(ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C24/I ច្ ះនងៃទី ១៩ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ ដីកាសរក្មច្ឃ ំខៃួនបរណាត ះអាសនន (ក.ស.ច្.ស)

ឯកសា C26 ច្ ះនងៃទី ១៩ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ រសច្កីតសរក្មច្ោត់ខៃួន (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C15 ច្ ះនងៃទី

១២ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។ កំណត់រហត នាខំៃួនជនសងស័យ (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C13/I ច្ ះនងៃទី ១២ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ

២០០៧ ។ ដីកាបង្វគ បឲ់្យនាខំៃួន (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា C13 ច្ ះនងៃទី០៨ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០០៧ ។

6 ដីកាដំរណាះក្សាយ (ក.ស.ច្.ស) ឯកសា D427 ច្ ះនងៃទី១៥ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០១០ (“ដីកាដំរណាះក្សាយ”)

កថ្នខណឌ ១៦១៣ ។

7 សាេដីការេើបណត ឹងឧទធ ណ៍ បស់ រអៀង ធី ិទធ និង នួន ជា ក្បឆំ្ងនឹងដីកាដំរណាះក្សាយ (អ.ប.ជ) D427/2/12

ច្ ះនងៃទី ១៣ ខខ មកោ ឆ្ន ំ ២០១១ ឯកសា ទំព័ ៦ ។ សាេដីការេើបណត ឹងឧទធ ណ៍ បស់ រខៀវ សំ្ន ក្បឆំ្ងនឹងដីកា

01006309


E313


3

4> បនាទ ប់ពីរច្ញរសច្កតីសរក្មច្រេើ កយស ំរដ្ឋះខេងឲ្យរៅរក្ៅឃ ំ និងរក្កាយពីបានទទួេសំរណើស ំបស់ភាគីនានាឲ្យសាត ប់សកេីកមមសាកសីស បទាងំអស់ចំ្នួន ១.០៥៤ នាក់ និងរសនើស ដំ្ឋក់

ឯកសា កនុងសំណ ំរ ឿងចំ្នួនក្បខហេ ៧.៦០០ ឯកសា អងគជំន ំជក្មះសាលាដំបូងបានរបើកកិច្ចក្បជ ំ

រ ៀបចំ្សវនាកា រៅនងៃទី ០៥ ខខ រមសា ឆ្ន ំ ២០១១ កនុងរោេបំណងរដើមបីោប់រ្តើមកិច្ចដំរណើ

កា សវនាកា ឲ្យបានឆ្ប់ ហ័ស។ សវនាកា បឋមក្តូវបានរធើារឡើងពីនងៃទី ២៧ ដេ់នងៃទី ៣០ ខខ

មិង នា ឆ្ន ំ២០១១ កនុងរោេបំណងរដើមបីជូនដំណឹងដេ់ភាគីជាម នអំពីអាទិភាពននសាកសី អនកជំនាញ

និងរដើមបណត ឹង ដាបបរវណី សក្មាប់កា ជំន ំជក្មះដំណាក់កាេដំបូងបំ្ តកនុងសំណ រំ ឿង០០២8។

អងគជំន ំជក្មះក៏បានសាត ប់នូវសំរណើស ំ ក់ព័នធនឹងអញ្ាក្តកមមជារក្ច្ើនអំពីបញ្ញា យ ត្តត ធិកា ។ កនុង

យៈរពេប៉ា នាម នខខបនាទ ប់មក អងគជំន ំជក្មះសាលាដំបូងបានរដ្ឋះក្សាយរេើបញ្ញា អញ្ាក្តកមមខដេ

អងគជំន ំជក្មះពិោ ណារឃើញថ្ន អាច្បរងកើតជាឧបសគគោោំងដេ់កា ោប់រ្តើមកា ជំន ំជក្មះ9។

ដំរណាះក្សាយ (អ.ប.ជ) ឯកសា D427/4/14 ច្ ះនងៃទី ១៣ ខខ មកោ ឆ្ន ំ ២០១១ ទំព័ ៤ ។ សាេដីការេើបណត ឹង

ឧទធ ណ៍ បស់ រអៀង សា ី ក្បឆំ្ងនឹងដីកាដំរណាះក្សាយ (អ.ប.ជ) ឯកសា D427/1/26 ច្ ះនងៃទី ១៣ ខខ មកោ ឆ្ន ំ

២០១១ ទំព័ ៤-៥។ អងគប រ ជំន ំជក្មះបានខកខក្បដីកាដំរណាះក្សាយរដើមបីតក្មូវឲ្យមានច្ំណង ក់ព័នធ វាងអំរពើជា

មូេដ្ឋា នននឧក្កិដាកមមក្បឆំ្ងនឹងមន សសជាតិ និងជរមាៃ ះក្បដ្ឋប់អាវ ធអនត ជាតិ និងបានបញ្ញជ ក់ថ្ន កា ំរលាភ្ៃូវរភទ

ក្តូវបានោត់កនុងក្បរភទជាអំរពើអមន សសធម៌ដនទរទៀត។ រក្កាយមក អងគជំន ំជក្មះសាលាដំបូងបានបដិរសធរោេ

េកេខណឌ តក្មូវសី តពីទំនាក់ទំនងរនាះ (រសច្កីតសរក្មច្រេើសំរណើ បស់សហក្ពះោជអាជាា ស ំដកេកេខណឌ តក្មូវសី តពី

ទំនាក់ទំនងននជរមាៃ ះក្បដ្ឋប់អាវ ធ រច្ញពនីិយមន័យននឧក្កិដាកមមក្បឆំ្ងនឹងមន សសជាតិ ឯកសា E95/8 ច្ ះនងៃទី ២៦

ខខ ត លា ឆ្ន ំ ២០១១ កថ្នខណឌ ៣៣)។

8 រសច្កីតខណនាដំេ់ភាគី (ម នរពេមានកា ពិភាការៅកនុងកិច្ចសវនាកា បឋមសតីពីបញ្ជបីរណាត ះអាសននរ ម្ ះសាកសី

អនកជំនាញ និងរដើមបណត ឹង ដាបបរវណី) (អ.ជ.ស.ដ) ឯកសា E108 ច្ ះនងៃទី ២៩ ខខ មិង នា ឆ្ន ំ ២០១១ ។

9 រសច្កីតសរក្មច្រេើអញ្ាក្តកមម បស់ នួន ជា ក់ព័នធនឹងកា រោទក្បកាន់ពីច្ ិតេកេណៈ្ទយុោន នន វិធានន្ទកនុង បស់

អ.វ.ត.ក រៅនឹងច្ាប់ ដាធមមន ញ្ា ឯកសា E51/14 ច្ ះនងៃទី ០៨ ខខ សីហា ឆ្ន ំ ២០១១ ។ រសច្កីតសរក្មច្រេើសំរណើ

បស់ជនជាប់រោទ នួន ជា ក់ពន័ធនឹងភាពក្តឹមក្តូវននកិច្ចរស ើបសួ (ឯកសា E51/3, E82, E88 និង E92) ឯកសា

E116 ច្ ះនងៃទី ០៩ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០១១ ។ រសច្កីតសរក្មច្រេើភាពអាច្អន វតតបាននូវសហឧក្កិដាកមម ួម ឯកសា

E100/6 ច្ ះនងៃទី ១២ ខខ កញ្ញា ឆ្ន ំ ២០១១ ។ រសច្កីតសរក្មច្រេើអញ្ាក្តកមម បស់ រអៀង សា ី ត្តម វិធាន ៨៩ នន

វិធានន្ទកនុង (រោេកា ណ៍ោម នកា កាត់រទាសពី ដងច្ំរ ះបទរេមើសខតមួយ និងកា រេើកខេងរទាស និងកា

អន រក្ោះរទាស) ឯកសា E51/15 ច្ ះនងៃទី ០៣ ខខ វិច្ិិកា ឆ្ន ំ ២០១១ ។ រទាះបីជាភាគីបានរ ៀបោប់ថ្នជាអញ្ាក្តកមមកីត

អងគជំន ំជក្មះខប ជាោត់ទ កថ្នជាកា សម

Trial Chamber Judgement Case 002 01 KH · 2014-09-30 · E313 pøÚvCatielx 4 sgáat; ecamecA...

Documents

Transcript of Trial Chamber Judgement Case 002 01 KH · 2014-09-30 · E313 pøÚvCatielx 4 sgáat; ecamecA...