TRvfCTc:ATV 8 de lcgt.bus et co~(uetudini-J. "us regni Anglie, tempore Regis Henri::

Protogiii: potdhrrn ilifa

armis cotra rebel::: ct g€tesfibi regnoque

oportet etfe . cot'~ti ,Ceq ~t lcgibus, fubditos et popalos pa

re!~errdcls,

. Proto~: ,IJis curia,Ttin ea. n:ullus iudJcum tUrn tttfi:: · ue frontis,tam remerariz fit·prefumptionu ··

Proiogu.:

mulg.1tas.Si enim ob fcripture {oiummodo ckfc:ctum leges minime CC'nferentur,maio:r ris (procul dubio) autoritatis robur , ipfiJ lc:g1bus vidcrc:tur acc:o!T_modarc: fcriptura, ~uam vel decernentis cquit.as, vel ratio~ ruemis leges au rem et iura rc:gni fc:ripto :til: tern vniuer~liter conclud1, nofir1s rempo.: rxbus omnino quid em impoffibile eft, cum propter fcrxbentium ignorantia, tum prop: tcr earum multirudincm confufarn:verum funt qued.!m in curia generalia,et rrequcn: tiusvfitaca,que [cripto com en dare non mihi yidetur prefurnptuofum , fed et plerifque perutile,et ad adiuuandam mcmonam ad: modum neceffarium. Harii Jtaque perticu: bm quanda,iiffcripta redigerc decrc:ui.StJlo yufg.ui, et vc:ibis curialibus vtens, ex indu: Aria,adnotniam comparandam c:is ttuihu,::. iufmodi vulgaritate minus funt c:xercitati. Ad quorum cmdenttam prefens opus librie et colpitulis fcquentibus difiinxi.

F I N I S. A.iii. S~§

fr Hie 'nctplt ltLer (»"btflltF0~~ • 4C: .rlacitis, que pertinc:nt ad CUt'~. · -

- Regis.

Capitulo. .i.·

IPI=-'\nem;iifi'"""'=--~o:oa;o lacirorum , aJJ~ ud eft criminale,

· ahud ciUilc:. Ite · plaCJtorum cri:

lhlliP'iml minalium, aliud pertinet ad co=

clomirii Regis, aliud ad

ltilJfl;~Jk~. vicecomitem ,p.: wnciarttrt'l ad -coronam

· Liba prim!U; - -~ ·-·.' . . ' t

Co niti~ ~noel ad v~c'ecomitein ~criinet,edn c:~~ms II".Urt gd • tJbur pJaaratur ettcrlll!llatur ad vlcecomt:: .. , 1 erra. • . ~ 1JJtur vJce::: te euam pemnet'pcr uefecru dominorum: comJti fia::: cogno:cere de; meqJegs, ctiam ni!i accufato! adic.ia.t de pac:c: ~ nJag. . . . . JlC:C< .110mllllrcgJSJntracra.- Cap+ CaP ;e. Plaotum Pw!e ali11d in curia domini R~

• ' gis tan rum plac.Itatur et tcrmin¥ur aliud ad . yjc:ecomue~ .prouinciarum · pertinh. In Cu: ria dOWJnl R egis,habent ifia traciari et ter: m1nari pla~~ de baronils, pJacitum de ad:: uocationitUs·~cclefiarum . ~fiio fiants, ·pl.l'citum de doubus vnde mulieres 1pfe nil penitus fCrc•~pcrunt -~~rela de fmc facto 1n curia -dornmi R t>gi.> non obfcruato, do lomagiis facieodis .,:ct rdeuus recipiendis; cle purprefiuri,,,plaCitum :de dcbir.iJ Ja.ico: rum.Et iil:a quidcm· placJta folummodo fu! per proprierare rei prod ira funt) de il!is aurc C]Ue fupcl" pdl'C:lfione Joquunrur:~t fC! ro; cogniti6nes pl.wtaotUr ct terinioaQtur }n; fCims !uoloco .J.icetut. Gap.

tiber primus; Po.t.~ lie_ recto defec;iffi:,quod quabter·fieri debe~ ar:inferiu$fiJoloco dicetur. Placitum dena.. uws,fed per breue domini Regis. Cap·f· - ~C~~ damat _qu.is domino Regi aut c: ius iuftictis de tffido aut de hberotenemens ~:ofuoiifuerit querela tahs,quod debeatvel ,iowinus Rex vcbr in curia fua dedllci!tnn~ u ql-ti queritut t~le breue de fummonitio~ peha.bebif. . , _ .. Cap-6. ' . , Rex vi(ecomiti fabte precipe.A,qumi'ius Ae .et fim: d1lauone reddat.B.vna hid.a rcr:: rt ia· villa ilia vnde 1dan.B.guemnr quod pred.u:~us.A.ei deforoat:et n{J fecerit fum: Jl]one eum per bonos fummo;n-itote9 quod (JtJhi coram me vel Iufiiciis nieis ifl cra:fti~ ~ pofi octabis diuii'pafche apud locum i!lLim,oll:'lnfurus

tiber psim:\ts: (e ~duerius cum Jiti offcr.u:ct it1 io c~ a per tres dtes expcc:tabit.Si vero nee qull"U die venerit apparentibus fiimonitonbus, et afiereu bus,le bene cum fumon ui lfe,et idem 'lJrobare fc o£ferentibus Juxta conliderarione curie:itel'um per aliud brcue. (umoncbmlt -per interualla quindeom dtcrum ad minus. It .~tt ,breue vr. vcnut rdponfurus tafu[w:: per capnali placito: qua Cuper c:o·'l' ad prima fummoni;ioncm non venit.Et ita tribuslu.:: lllOI).itiombus fub hac forma emiffis:Si'-n~ ~d teniamftlmonitione venerit,n~uc miH::: rit,c-apietur tenementum 111 manum dcminj R egJS:et iu per quindccim d~es remanebit. Et fi infr.t illo-; quindecim dies non·venerit: ~d:U«ktrio eius adiudicabitur feiGo.t,ita rjetate per br~u~ doinini Regis de.recro.S1 vhoinfra il:: los dies qtundecim venem:volens repleg,arc: tcnementum,prec:ipietur:ei quod ad quarru clieni veniat,c:t habebit 9uod de iure habere debct:etita poteric fcifin.i r_ecupcrare 1ivcne:: rit.Si v~ro ad tcrrianr fumonitione.m venc:;; rir.~t ptemillas fiimonitioncs rccc)g.nouerir, 1\:a.tim anu~ti~ [cz[mam,uifidu:s falwz" pof:

. . . . ~it FC!

. tiber primus. Folio.J fit per dQminurn R.egcm vvarrantui11,ct per .ir4:1oic CJUOd inq>ntmcnti ofiendat.

Cap.8. ~Rex Jufiic falmc:m yvarrarttizo.B.qui

fuitapudillum locum per prcceptum mel! ulo-dlc:.in feruitJo meo,et idCj) cora· vobis eo clie~fii.tis n9.nds interefie non pocuit, etvo:: l?is man do !1' pro abfcnua _fua illius diei eii no,n p~matis in defalf.am, nee in ahquo !it l'erdeiJS. T,&c. Ca.p·9·

Si fuznmonkionc:s omnes negauerit:pro-«JW.hhet JUrabit duodecima manu:etfi vnus iuratorum die fiat uta defecerit: aut perfona. ahwius co rum· iufie excipi pofllt fine recu~ pcr~ione alterius turatoris eadem hora fci: fln;m fuam amittet propter defaltam.Si ve: rofufficienter iuratum fuerit, eo die de pta::· cito.re[pondebtt~ . Cap.Io. Siad primum diem non venent fummoni:

rus:fcd !e cff'oniauerit,G elfonium fuc:rit ra: aio.na.bile;recipiemr;Et ita tribus vicibus con::: llittue poter1t fe elfonj1rc. Et quia variis ex c:a.u!is contingtt al1quem fe elfoniare,& iufie. ~-~"~ g~~bus ;~oniorum videamus.

~P·~ Uoniortl.t:Q·

~ . _ ...

Iiberprirnti,; . !troniorii aliud prouenit ex infi'rmiute at

tlfoniii de Jiud aliunde prouenit.Item cii ex infirmitar• re[eanuu i:: quandoque ex infirmitate veniendi quid a• dc:m valet que intcrucnit ex inf1rmiiate de tcfeanr

IJba-pzimu,; · Po,.,; ftn rvarrantizauerir?probabit quodlibet e{':: loniumiureiurando propriaec vnicam.anu T •

(. d 1 · d d. !i b. . ure rurans .rc 1c e p ac1to eo em Je re ponde Jt.SJ d 1

b d t ~- . o 1 era:: a quar urn wem neque venem , neque re ft

iponfa1em miferic,capiecur tenementum in r~s c elf~ manu domim Regis miao breui a cur1a.ad matll! fta::

· - .11 . . b. • tuto mad~ ~Jcecomite 1 ms proumc1e v r cenemcncu b illud eft quod breue ell: in hec verba. Ca.IJ r. Cap.r~

~Rex vic falul:em precipio ribi quodu:: ne

tiber fecunduj' · curi:t mei,et faluo facias eum cuftodiri,dOi nee aliud in de h

Uberprimur foJ.f; t*mcntis d'uodecima manu, pro (ingufi; di= cbus fae~endiS,vcl ft primam fumonitionc:m rccognouerit,et tria elfonia vvarrantizauerit ct quartum di~m per dominii Regc:m vvar= rantum faluare pore~it per breue fcihcer 2' incontincntihabeat,!ic quoque poterirfc:~ finam fuam rc:tinere.Si vc:ro infra quindeci dies non vencrit,ad diem proximam adiu:: Conruticur clicabitur fci1ina aduerfarro eius ita quod nonplegi:: :ille nunquam a.udietur inde ntfl per brcue attoni fta:: aor:,ini Regis de recro.Mittetur aurem ad: tuto Regis; uerlartus in fc.ifinamillius tencmentiadvi: E.3.Anno., cccomitcm per hoc breue. Cap.17. Cap.

tiber primm: tionem non venerit , confiJer.tbitur Yt yj, deatur vrrum infirmJtas ilia,Ut l.tnguor an non,quod vtfiat precipietur vicecomiti per hoc breue. Cap I9·

Rex vicecomiti falure prec1pio tibi,CJ1 fine diiatione mittas quatuor legalc:s rnJines da Comitatu tuo,ad videndum fimfirtriitas.B. 'fnde fe effoniauerit m curia mea yerfus.R. titlanguor vel non • Er fz viderint quod fit languor,runc ponant ei diem a die! vifionw in vnum Annum et vnum diem quodfir co: ram me vel I ufbciis meis, vel fufFicientem

• rcfponlalem mittat inde refponfurum. Et fi yiderinc quod non Cit languor,tunc ponant ei cmum diem quo veniat,vel fufficienrem tefponf.licm mittat, inde refponfurum . Et fummone per bonos fummonitores:predi~ tm quaruor mtlites, quod tunc fiot ibi ad tdh6candum vifumfuum,er quem diem ci pofuerint et habeas ibi fummonitores ct hoc bteue.T.&c.Notidum etiam quod duo dfoniatores:necelfarii funt ad hoc elfonium faciendum ad minus. Cap.ui. ~Prererea notandum quod duo pr1m1 eG

fonia p91fr.mt clfe de inf.zrmirare venien&i - et rc:rtiuiJI

. . lihrr prittnu Fol.f~ ~tertium Je ref~a~tifa quodfificeuenerit: JPitteprrad vidcndum vtrumf.it languor an non.SJ :IUtem duo, prima dforua fucrint d.:, rcf~anrna ct. tertium de iofuruitateveniencli: confi4er~biturranquiomma ctfent deinfir. mit.ate~erucndi,quiafecundtl natura viti~. clfonilfc;mper eft iudzandum. ~N·t· (Siq~.aliqua '(ice r.e'Pqnderit in Curia.

etllliprrf"Eti.die:o~bi pr~~fqerit,Gad illii.. ,lie! neqAeveneru:,~cqU;~ rclfonf.alc m;ferir. c.apietur~netneotiii,n r.ta.qii domini Regis. fine tc;plegiatione,et (iimonebuun.Ile,vtvc niat auditurus in dc:iudiciii ti.tum ad die no~ minatum: et ita Gueveniat ftue non,amittel; fei6na propter dtf.tlta,qtiia de c;erero fummo nicionem diffir~~ nonpoterir,DJli f>reuc: do:a mUli Regis ine6anenti ofiendat, quo dic:m

. non feru.atii fa! uare potfit. Sed !ieee a ltera. vjce in cllria rcfpQnderit,fHime receffirit:ad. nil e(f'oma rect~perare poterir,ni£i p3ctum ~ liud JDdll';ar.Si V~..to, .priQJO fe dfoniauerit: quiJ ,et feciido,neqtie l'entTit,oeque fe etfoni:. ~u

1J1,cr priuui . ~cieadum aiuem quod cum qlili t:e ~

~nlauerit,e!Ioniitor ~otent fe etfoniatt'ta~ 10nabili ellonio:~i qws enim v•lcnt fe ~tio§ a;a.bili inodo elfo~ure,ct etfoniacoreui ad fC cltoriitndum trinfmiferic, etillc ebiccr in a~ liq11od ril:ionabile imp~dtmentum inciderit~ "}tlO mmU; aJ diem fbtutwn venire pofl'it• cxpectabitur vf'lue in quartllm diem ,fxuti "dominus eius,qliod fiintra quarcul:n diem fenerit,redpietur elfon.iator du' ,qllocunque die vencrit et potcft f~luarc dies pret~os,e:= ifdem de czilflis ~ottset dominus. Cl.z3. • Poteritetiam fi ld \:kgttit fe eifonl:ll'e per

.t1ium efioniatorem ipfe prmapalis dforiia: roma t:tmen quoil 1lle fecundusetl"oniator d1c~t in.cm:iaiPfu ieDmtcm'(prepolJro clfo::, mor.ttionabJl)dCrcocum,non pone a a ilJI.ult die in venire nee pro perdcre,nec pro lu cr:ui et ad modo fc e1Joniandrim ilium alium ~efs · tinalfe,ec 1pfum elfoniarorem in tale impc.t dirnentum mddilft':CJUod ad Ilium diem v~ riire non poterit "c:dlO'c paratus eft prob:tre fClcundii coGderaconem curizfic.IUtem ri:!, cipietur elfonium rJ!t .er dabitur etiaiit ip!i te101enti diei per talcm ctfon.iat"tem ita quod

- : a1fcQlrab~ .- ...... _,..,.. _...

. t.J'ber ptirilUi ' r.oi6; ~eauabft inde vvartanium fuum !tabcre ~" ulem eli em datum et ka ad diem ipfwn 0:: pot~ebit iptum tenentem : principalc:m eft fonWorem, vvarrantizare et eius elfonillla folrto. modo pro bare et primum c1foniato# rem Gmihtt'l" fccundum, nifi primo die ip:: femet ttfonia fua probauent ad petit~occm aluertariJ• . . tap.~

~~ vero pon cffonium (uum propo(ituDI ia CLlrla,infrl qua1tum diem venerit volens in= clc :~.gtteYcl rcfpendere ipfe tcnens,~fi percf: fonhtcrem prlus fuerit di~ danzs in cur1a:CC pan JdUcrfafic tcc~tit a curu,petens nu!i lum h;~.~ebic Iride tecuperuC:qwntlim ;~.d ipA fum dfctb preter.itJ.ta:i.

cap sf; , . En tt ~lind genus dfonian

tiber prim us !unt et alia dfonia que loca fortallk babe re polfunt ad, f~luan,dos dloi qua.r.uor dit'J vel dliquem eorum pq que vel quos ex pee:: tatu:r .ldutrfarius .in Cur~. Vr f1.1bita amutl1 inundatio~ut ali.us cafL;IS I.epennnus qw' pre= uidc:ti, non potera~. Cap 2.7·

Pei:ferhitiuxn domi~iRc;gis 1tem raticna: bihtcr fe ~lfoitiat quis,& cii in curta probatur hoc etfoniurn;et admjttir~r ,remanebit lo

I.iberprimus Pot.,~ .J"hcltum,& pqftea !e facit dfOni.iri per ferui: tium domioi Regts.refertvrrum IS per man: ~tum dommi Regis, vel preceptfr gener3: Ie vel tpeaale,rx ne~c!IItm Gt in illo feruit!_o_ anahas.Sie'r: precepro domiOJ Regis ad iii:: lad feruitium fucrit ,.-Oc:ami:hinc quoqtie id.em iuris erit

liberppmUI f;op~ngit prcterca alictucm clfoniari in Cu.' tia per in6rmitatcm qua quis dcunct1,1r in e= aAem villa 'lim illuc venait ad plac1tiifu~,?J pro!cctucn.dum c~ tunc; ql_n(idcr~bitur 11.\ Curia,quo4 in era~~ no vema~, ct i.ta per t~;cs dies c:ouum,1os cxpccub~tur e~ q hac: c:aufa rcfpcctu~ ~um ~aum ~rinllqrii habc~~c gu~ fi t~o ~ie 1t.1 Ce indc elfo~~,~c:r~t: t\ll;l.e ~ittcntur quatuor ~Uites a~ cum,pc:r c:onfJS oerationcm curia:.acl. v1dc:ndum vtrum f~~ll iali flatu 9\l~d poaity~n~c: ad curiam an nQ. «t (i videnn~ quod \'~ffi; , tl\OC ei precipient fJUod ad~. ~riam v~n~ ct ibifaciat; quod~= «rc: dei;>et.Etfi vidcdnt culll non polfe v~ nire,ct hoc in curia tclbti fucnnt tunc hab~ bitalium 'diem ~ation~bilem c~ .Jtard"pCQ:Il. qutndc:cim dierum ad minus~ · .

Cap~ Eft prctcrca c.tloniti,quod quandQfJ\lC: in cu~ ri01 prc:[entatur,Ccilicct de elfc in pcregrinati• one.~c:d dill:inguendu cfi,vtrum 1! qui raltttt [~ diomat fitent pobtus in de in p lacit~= · tfquam Iter ipfum 4rripucrit, an nou quod,

f.ip~~ [a~onm.onc!Uinde habf:~IZ· -,

tiber prtmiii F~ . .: fhUaHtur curfus Curia: c.t1uris ordo.Si ver, .rnw ind.c n~lam ha~ucri~ fim·.monitionC. ~nciterum dt~inguendum -~· ,vtn1 iu!!t-' ad HJm~taleQJ an alipmlocum.St vc:rfus Hie.: ~fal~m iuwt ~ qu1.fe: ~lfqni~rc: fac~tune, fq: Ia. ci, 4~~~:cfpectus vJmU ~ct vmus dici,ad JninQs,dc aliis VCJ'Q llcr~g~a.I1JC¥libus f~c:t cJari refp!:crus,prq :vo1u.n~atc don1iniRc:giset l:>enc'}lJacJtO vd flUS Iufiic,pro JongJtudjnet 'Vel brcuit:\tei~!=r.U,prout v~dcrint tempc;r ~nclum.

Cap.>O' Ponittll autc:m in breuc defummonitionc

5tcienda viC directo,.hcc claufula. ct habeas jbJfummonltores ct boc br-cuc J deoque ;;~ im~c;.q~c:rcndum efi, ad alem datum .ia .Curia , efferent~ fc.liti eo qm petit , vtru"' ncccomcr breue et (u.rnmonitcrc:s ibi h~ heat,an non:f1 habeat tunc tefiatJ. fumm~i t_ione,procedendum eritin placito, fccundli quod przmonflratu~ e~Sivcro illo die p«: {ens non fuerit vicec~cs,nec 1nfra quartU!p q!Cvenerit,vfquead que .d.iem e:xpc:c;;mdqs . ~tent's lffc~t~C ftC:cip,ic:tur c:j iterU!;l1; I>,if

brcu~ B.iill- -. _,,_

Iiber pri.lr),i1S 'Lreue do mini t eg~,q~ tcnentem ru,m; moneat de eapitili placito,per brcue defeb cund.a.fummorutione,et quodilte venial: of:: tenfurus, quare per }'rimum breue illam fii: inonittonem non&cerit.Efl: auccm breue -de fecunda{ummonil:I6ne,corttincns b'reue de ·trimafummoniticme et p~erca haneda• lulam;Et tu ipf~djnc Gs ih1 oftenfurus~ quare· iUam fummoiritionem ei nonfecer~ , ficat tibi precepturh 'fuit per aliud 'breue meum; SC habeal iEll hoe brC:ue,& illud aJiud:bteue'~ Ad diem autem'11lu veniens vicecomes:aut dicit fe execurum 'fuilfe precepnun de-mini R egJs,a.ut eonfirebitur 1llud· non fuiffe ere: cutum.St 'C.Onfittmrfe non fuil1c e:x:ecutum, tuncremaneat' in rnifericordia domini R.e: gis,& fie 1!1 e qui petit prim urn diem· Jnt.tlli:: get amiGtfe,& de nouo fummoneridus eft llte qui tenet.Si vero dirent fe funnnonitie=' !tem primam;legitlm~ fummonitoribus fa: eienda iniumlfe:et iiife:m 1bi pre Centes funl: ]1 oc ipfum confitcn'tes!tam vJcecomes,quarn · ilh in miCericordia rrtnaneant:,Li primamfu~ 'm'onitione non fccerint,Gcuteam facere te ~!lebantur.Et prin1us dies petenti ita c:rit inv.: ; .H-- ; ' : ' -- Plil

Ieberpf!mUS 'FoJ.i ti{jsSin aut em illi quos 1•icecomes fummoni:: iores nomm:1uc11t pra:fcntes fmt afierento. lloc cis a Vtc:ecomite t!on fuilli:: iniunctum; _runcd!fbnguendurn.,d't vttum vicccomes fummonitlonem lllam ci; facienda.m iniunS: :rerii: in Comititu,ficut fernperfieri debe[lta 'qudd f1arite comitatum prc[cntettlr loqua: la,artai:hia.bitur vfquc ad comitatum:et tunc .ti,cncfierfumnJ()rucio,anaiJOmoclo. Si m comita.tu lioc eisiniunxerit,et hoc fuerir rec= ,. te tefiatumalli fcilicet fumonitores in mif~ nrordia rema~eb~nt,quiacomin~ui in ho.c: Cl)tr,adtcere·~ po!funt.Si vero extra comia tatum minus pubhcc quam fieri deberet,hoc CIS iniunxcrit vicec,omes 1 & illi hoc negaue rinr:vicecornes in mifenccrdia remaneblt,_!~t pra:ceptii dorniniRcgJSvt debet non ell: cxe cutu~,Hwu(modi emm publici actus,folicet liimonitiones iniungere,plc:gios de clarno.: ribus profc:quc:ndis,& _de ll:ando ad rectum c;;lperc:,publ,ce de bent celcbran ne fj fupcr Jus que prepar.atori1.1llnt ad 1e:rpc:dienda ~~ ,gocta,fi

r.;C;et:~mrit; llferenusfc 1rgittin:e fecilie Primam r~,· monition em,~ :id primum dmn fuos habq::, cript eifooiatorcs •. qui et coo dfoniaucrint ~ :uliecc:r~nr quod ·fummonirionc:m rtcte fcceri.~tunc primus di~s pc:t:cnti iudscabi~ turvtiiu,et illlin mifericord~a remantbunr. c:o quoa .ld primum d•e non ad crane ad_ tc:: fhfi~ndii fummonie, ficut cis f uit inmn~ Jllfi¥inn:J~ diein 1aluare p~tl~ t per c!o~ :num:R;cgan YV.trf3.1!tum.Sed n~.d~~ ~ n:~are tc:glttime fe potfunt fummooitores illi,ad·primum diem vterquc vel altq,et tunc pctenti prim as dies iimilitc:t a

tibtr;pr;mtis: rpt/i-. IJ1Um dieru neque venerir ,neque fe effon.iail uerir,plegii c:onfidenndi funt m mia dom1= p1Regxs,er fuper ap!tah placico ,plegil ctt= am affortiabuntur, criu rribusviabUi ~ !em per abfente;o plac:iro illo •Jl proc:e-den.: Ex fi.atutci dum,ed1 ad tertiam fummonitiooem ncm vveftmona:: rencrit,c.lplctur tooementum 1pfum in rna' fi~rii.Prim.i.' nun,. dominiRegis,et rctinebitur eo'!C m~: cap . .f,4, a~ do quo predeterminatii eft,plegiis eqam m parer plura Jl]ia remanenbus,qui etfiimcmedi funt quod duo bus at:l fmt ad em urn diem in Curia, audituii ind~ tacbiJ.men fuum judJcium.Si aurem fuentncgoClUm cri= fis exii1Ie de minale, vt d~ pace domin1 R~gss lnfracta, bui1fc com# ll~nc fecu~dum iu.rJS otdioc:m vt in ~peri~ muni lege. Jl cafu, entet h1c procedendum ,zufi qwa antcqumt Nc r«t.l~s [j ~ tcrtiam fu~monition~ proced!!l'e: non vencr.p;:capJetllr corpus Cli!S, plcgusfuas tur ad dis l!c:lJUDCnQbw m m£ricordi1.. ·. (h~"O.~~

Cap.32. - -

Expeditis his,quccircubfcntiam tenen: Ji1 frcqucnrius foient accidcre,de hu qu3: de abfcnria pctcntis fluncj-c:ftac infpicere • Ec ljuidcmfiad primum diem non yenent.-quj petJt,etfoaiar.~ fcfe poterit eifdem ra~QS

~~pJb~ (Q?~ , qwbas ~ ~cnen~4c:;

.tiber prim01 ' tiaem modi~-Q_uodfln

I.ibc:r'l'rim~; Fo1.ri.' CJUe.per alium quemcunque. feruauf'tir:~unc: JS qui tener dunttterurl}ne 4ie ct petens illud breue(ecundurn 'JUo(dam,ct totum cufiYUI

-amittet,et plegii eius erunt in mifericordi1 n. fupra.A ut fecundum aJi05 Joqudam fuam a,; mitrer,er plegu.&c . .Sed hoc ita ootinctfi.Io quchfir tantummodo!ua,quod (epllts coat tlngit

1in ciuihbus negociiis.Ver&l fJ fucrir Jo::

'lucia n9n untum fua fed eriam domi1.1i Ret• gi.,vr in cdminali negociQ de p.1ce domini re?i\ infrJctt,tunC

'LIBER SECP'Ns dttt de hit fie folent conttti:-.. gere circa vel fiaum poll: ingrelfum liti,,cc cle chracionatione tenemehu per ducllu~ tel per J:bagnarn affifa~ ~ et de tampi~

, nibus,ct de:: his que pertinent acldllc:l• ' ,, ';rr;__

lum,vel magnam lluJum. Capitulo.

Troque.aurem I~ tigantiU. prcfenai-· Caria et peteo::

clamante tenc:j mentum pc:tttulll

· tenebs pee vifum tcme~

ad hocvtd~ · ei in de refpc:c:r

tus: dJlboguirur vtrum is qui cenet,bahea.: plils terre: in v1l~a ilia v bi tet~ra ilia que petitur efi,an nGn.Et{} plus 1bidc:m non habui:nff .11u!Ja dabitur c:i in de dilatio,Gn autefil piau , ten% ibi hahua-ic: tunc dabitur ciindercf: pectus; ct alius dies ei ponetur in Curia et cum ita recelfum fuerit a Curia ,ad tria eiTOt ~~ ~tllbilia p«hlt fC:U~ rccuperare

- ~~

le oouo,et precipiet!Jr tiC illfius prcuinl.i~e r• ci icnem en tum illud dl:quod mittadJbt'r~ Jiomines de Comitatu {uo ad yidendlizn tet' r2m illamper hoc: brcue. Cap.&. . . a ex vicccomiti falutem, p~cipio tlbi quod

fine delatione mitus liberos homines, er lc galn,de vllneto de ilh villaad:videnduzn v.= .~~:a hida rerra: in viii.\ ilia qui.N.d.t.matver.: {ll5.R.ct vnde placitum ell inter cos in Cur~ met,et habeasquaruo': cx.tll.is 1coram mc.vel. lu!UC meis,co d.Ie ad tefufJcandum ri(ufuii c:c -1uem diem ei pofuemnt. T.& c. Cap.3.

Poll uu ellonia rzcioaabila vifum tcrr~: C?mitanria._, vtroque litigantlU.m iterum ap= pu,e~te in Cwia,petcns ipfc lo'luelam fuacn ct clam

tjber fec:undlai prob.are per hunc liberum meum bomintni

' De vifu et I.et f1 qmd deC() mal~ conngerit ~ per ii1llm aud1ru non vel per illii tertlii,et quot' volu~t ita potent uigitur ho nominar~,[e4 vnus t1ntum v-1diabit duellum die iufiilran qut hocvidlt,vel audmit vel per alia verba f'tc dum ftatu= et hoc paratus fum probare.per hunc M:?e: to.vv._primi rum hominem. meum.I. cui pater fi1us in: up.

Iiberteeundu&: Fol. 11~ incldsi atr.dim ponere.Et poft vadhtionena duelli,potcrit iterum fe tribus vtcibus ratto~ oablliter eii(mi~re continuis,ex · perfona fui ipfius.Et allis tribUs vicibus a perfona c.tm: piorus fui. Factis au tern ommbns effoniis: que recre fieri poffunt: anrequam duellWil inde feriatur, necefie habet per ens tt in cu:: ria app;.re:zt,et Cl1llptonem fuum iht bah~ at promptum ad pugnandJzm,Necfufficiat cwn altum tunc demltnl proJucere c.tmpi:: onem,quam vnum eorum fuper quos pof~ itdttacionationem.Neque enim alium pro eo potcrit cambiare pofr primam vadi;1ri~ .ccm.Si v-erois qui dud! urn vadiauit interim pendente lite obterit. Si mort~ J;a:turali, et lloc fuerit per vdinecum dec!aratom vt fern: per fieri dcbet,fi de hoe dubitetur: poter.it perens ad mum eorum fuper quos pofu.it diracionationcm fit.am primo recuper;1ro, •dad alium idoneum ,euarnfi nullum ali:. um nominaucrirdum umen inde .littefls Jdoncu!,et fie de nouo pbcitum incipietur. Si vcro fua culpa imerierit':loqaelam ira. do: minus amittet. Item quero ttrurn c1mpio fl"ius pepcoris,aliwn lfJco fUo po1lic pone~c

· -- · C.i. u1 'ura

libcr feclUldus; ,in~ adfac~da.m diracJonatione,qlW'Si illc (ufccpn:at locofuo. Equid em fecund um ius et conluc:tudinem regni antiqu.un;llon hcet nillfihup;; {~um lcgittimum. F.t no: ta quod talis ~c-bet ctfc camp10 pctentis:~ fit cr elfe poffit1nde tdbs idoncus. Nee ill propria perf(m!l fua lice bit ipfi petito.ri pr~:: fequi app11llgm fuum,quia id fieri non po.:= tell: mfi per~efiem idoncum aud1entcm , .r:t •identem, Ptfc:ndens aurem defendc:re fc· . f oterit vel per feipfum fivoluerit, vd peulaJ vm ad hoc idoscum,fi per alium fe defcde:: rc clegerit.Sivcro .tampion em produxerit, ·Ct ille interim mprialtur:quero qu1d 1uris 1bi fu.Vrrum JS qui tenet po.Girfe peralium d~ fendcre an loquelam fuam debeat amittcr.l,', an tmtum£eil.inam.Hlc diilinguendum d\ \'t prius. Nota et.iam quod campio de&n:: . .tens non poterit loco fuo in cuna alium ad defemionem.illam. fufcip;endam produce! 1'e,niG f1l1um fuum lc:gittimum • Contingit ;tutem muiroeiens, quod campio conduct~ eius:Jn cum producitur pro mcrcedc ad. di::

tiber rreundu/. cum minus idoneum propter hoc 9? prenri= 1:1m inde accepit ad d.!raaonatJoncm illam f.lcienda.Et hoc pamus en probarc vcrfus eli fiidnegarevoiurrJt:.lutperfe,aut pera lium vidence vbi in de pre:rdi acc~ptt:~uper hoc .audierur et rcmane bJt principaie dudlli Si vero fuper hoc couictus'fuerit ct perdu::: ciiuvictusfuerit c,ipio pet¢ntis ,tunc dom~ nus fuus Ioquelam fuam amittet.Et ille ca::: p1o tan~ victus,omne kgem terre amittet. Scilicet W de cetera nunquam admittetur in curia vt refits ,ad diracionatfone pro aliquo a::: Loper Juellum de cetero faciendam pro fe::: metipfo autem,poterit vel corpl:ISfuum del: fendendo,vd arroceiniuria ful proprii co~ poris profequendo;vr de pace dom1ni Re::: grs infi-acra. r us eti.i fuumverfus aiiu perdu::: ellii defendere poterit de feodo et heredi::: tate fua.Fimto autE duriio: pena fexa.gintA ~hdorum imm;nebitVICtO', nomine r'ccre.::: .:tnas.Et Preterea 1-:gem terre amittct • Ec {i defC'nforvictm filerit,•dominus eiUs ter::: ram peritam cum fructibus et comn;odi~ r£porefei(jne in feodo illo muentis amimt, aunquam de cctcroin curia indcaud1edus.

· ~~· I.il. enim

ta enim que in curia domini Regis · p~r 41il ·ell urn feme I fuerint terminata negotia,per= peruam l!abcntfumiratcnl.Et dcinde vtce:: com•n prccipicntr,vtticrori tcrram dirac~ cmawn haberefaciat}!t eum u1dein JciJi. ."pam mittat,per tale breue. Cap ..f.

Rex vicecomiti falutem prccipio tibi~ II]Uod fme dilattone feuw M. de vna hida terre in dlavilla,de

· L'&rleiun~US: 'Fof.Jf; pi-c:IThtt: de cttao non poffit refih~, fe~d rer a!TiJ.m _illam opo:tebtt eum perdere. vcllua.m.St vcro in al11Um magnam fc: po= nd e noluerit,tunc opC.rtebit ewn aliquaril aufim monftrarc: quare aaffi.intcr eos in de cffc: non po1lir, quema.dmodum fi fuerint c:onlinguine,,c:t ex cod em lbpite parentde, •ncic hereditas ipfl mouetur Et/i hoe pe;r tens obtccerit:tenc:ru vcro. Loc ipfum con= &cbitur aut i'Jou.Si TC:fO noc:in CUrJ.t COD; cdferic: remancbit eo._Jpfo · alllu, iti quod per verba placitabitur ct' terminab'ttur ill curiaip(a negotium, quia tunc legittime in:= qruretur quis eorum propinquior fit ipfi fl:i~ piti,etita heres iufuor: Et per hoc dnacio:l na.bir JUS fuum heres propinquior , nili ad= uerttrius in curia diC£re potcrtt, qua-re iu~ fuum illeafiuyeJ ad tempu~, vel perpctuo amuc:rit,vel aliquis ancecetlor fuus. veiuti G. donauenr, vel vendiderit, aut efC.unbiauez rit,vd alio modo rite altenauerit, auti't par feloniam illevclantece!forc:s eius iq vniuers ilm amilennt ius fuun1 vnde latius inferit m tractabitln' • Et Gc VJper aiiqua jfl:orqm ~rum arrcfterur Ioqueb.: porc:rit ex=

~.iii, inciclenlj

tfbtr rc:ouJi~~ meidenti pCT vcr~a hincind@. propeGt.t , ~d c!udlurn recte per~;~enu:j. Verum ~-oron

lifm tecund~:. Fpt.ra: foqtieta~ (u~m amittet.Null.o.~utem int~~ Gen:icnte q!Jare alf,fa dfe nori . de beat: ~U~f J'~ earn_ tam 6n:tlitcr quam :p~. duellwq tc:rrtlilf~bstut negotiu,rri~. ·

Ca_pQ. , " . ~'ftl antem magn.t aflifa regale' quo~

dam benefJaum , clementia. pcincipl$ de. c:onfaio p~rum popuhs indultum , quo \'lte homlhum ct fiatus integrjtarj ; w!l !alubrirer confulitpr • 't iQ iure quod qui! in ltbero'foli teneRJento pofiiqet rctmen~ do dueHi dum decibaie poifup,t homj~ n.a 'ainbiguum.Ac per hoc .. contingit in;· fperate et premature morii~ :VIiJinurn eu~ dere fupplidurn,vd [altern per!lenniS in&:: ~ie. 9~prolmurn illius.if_lfdb et jnucrccu~ di verb) 9uod in ort" VJCti, turpiter fonar.. -Honfccur1uum . Ex eq~~are . ant em maxi: • ma_: £ro~ta ell: legali.si/}1 inl,btu.tio-. Ius ~n~m.

ttb.:l-Jeeanc:t~ per Lee et taboribus heminum p3ftirur; er fumpt1hu~ panperum • l'reterea ,qu:t~ to ~nagis p~mdera.t in ; udiciis phtriQ.m i; idoneorum teftiumfides,CJuam vnius tan::: tum:tanto maiore ~qui~atenititur iita con• ft,itutio,qpapt dudlum ~ Cpm enlfll ex.vni..-m iurati td\imonio procec4t 4uellum.Du:l edecim ad minus legaJium 'hominum ~i:: §it ifta conilitutio i!Uamrnta • Prruemtlll autem ad alflllm ip(am hoc or dine. Q!arc is-

tibcr(ctiirid~ PoJ..t;: ~ddtfe qui t~ncr,ponit fe in ad"{am C}trc!Jcl (acae licet:mn' tale erit brtuc. . ,

c~P-9· Ravicecomiti .talutrm protu'be N.tlCI

teneat placitum in cum,fta «JOod ~ inter Met A.clefcrwtl9-octofo1idorum ;etm1t19 ICmrii melli>,c:t d~Ubos lWos Anguill.trurrJ tpte ~tus M cx1git a prcfa.to It.de [«Ui:: tio annuo de Iibera tcnemcnto {uo, ~aod de eo tenet io Jlia. VJlla, de C}UO tcnemcnto idem R.recogncfcttfi: drnere · ci octo foJj:s dos per annum pro om pi feruitio, nifi due~ ~u~ mdc: vachatum furrit,qui.t R.a quo~ llitlum c:rigitur:ponit fc in de m affifam me:=. ~.ct petit recognirionem vtl11IlJ incle d~· beat per annum octO foliJos,pro omni [er:; llltJO:vd octofo1J

tifier-(etun'd'rt~ per (iCr&menutm fuum cit cant vter litig~~ tium mains ill9 habea~ 1n terra penta. Breue aurem de qu1tum mjlltibus fummonend.is ule eft · ' . ' · : - · €ap:a. ~- .. (&ex viceeom.iti-~lutem. summorti per bon05 fummonitam, qu1tuor Ieg~l~ mtlttei.de vifineto de Sl!oke, quoil Ctnt :tCf claufum pafch~,coratn·-b;u~.Yel I uftitiis rneis apud;t:nftmon~l'kriii ad ··dlgendii fuper fa:: cramentri fc1li.xii.ltgales rnilitesrk eodeviG~ neto: qu.imclius ver1tat'C fciat ad recognofce~ dum fuper facraltl€tum fuu,vtrum M.an lt m.11l1s ius habeat in vna hida terre in Stoke, quam M.clam.ttvctfus R~per breue rntnm; ct vnde R qui tehens eft pofuitfe in a1lifam· meam et petit re'c:Ognittortem fieri qu.tS eM rum maius ius habe.arin terrailla,et nomina e.orumimbreuiari fJcias. Et fummont" per' bonO! fumrnonitores R. qui terram ill:m teoer.quod tunc lit ibi audmuus illam de~ QOnem,ct habedi ib1 rummimitorer.&c. T.'

Cap;u.. Ad cfiem iflum porer.itfe tenem elfoni:::.

~re,et .itcrnm ad tria r.ttionab.ilia clfonia re:;1 cnperare

t.it,~rte:MctUt": Polii: ~pt;.iTe;qitod videtur rccre poife fieri qui:~ l'tlnfupcrioribus dictum eft,quoriens ahqu.U in Curia apparuerit •. Et ibi facit quod de iure fa cere debet : iterum de nouo ad cOt fonia fua recuperabit • Sed tunc ita eue= J'litt, vel euenire poterit, quod tot vel plu:: r.z awnia irtteruenire: ·pOtttint per m.agtr namaffifa.m,. quot per duellum quod pre~ millk non eft Cbnfonum • Elto en~ quod· tenens ip(e mbus vicibus (i: pe«"it cilOniare eontinui9, contra electionern d~ Cldec.im mihtum , per quatuor mihte'! fa:: ci.endim, }'oft tria. lila dfoma, eo ad C\1! l:iam vcmente aliqui~ vel abqui itlorum CJU3.tuor rnilitum eadem die fe pot~rint eU "nim~ . Et [r hoc,poterit iterum tenemr poft corum elfonia fe de nouo elforuate Er ita 11ix aut uuuquam aflj{i ad dfec:: turn p:rduceretur. Sed nOt:a quod appa-rentJbus in Cm ia quatuor mJlltJbus dii:-fJbi. ptef!Xa ;p;ratis duodecim alios eligei re~dc hoc ex Cf];.Io prodJta dJ: qucd1m ron!: fttturio~tU.ta quam ·de oonflbo cune ita for: lctrese~pediri:quod fiue venerit Gue non, ~ (jlli te.actnihilominus per illos 'luaruor

-- . . . . . . - Plilitc;

IJ"f,er (eeuncf!Sf:. Alltiw:el: rupereorum faeram~tum ,r.tet"ii lec:tio duodecim. Verum quia fi prefens etfeC r

f'of-furiser cUrie cur fum confuetum f

t..'ber (eclmdUC: lt..-eJ.N.maius ius habeat in vaa hidaterr~ •d in alia rc pctita quam. prcdictw R.qlli clam at vcrlus pre dictum. N .ct vndc predic: tus N.qui rem ill;i tenct:pofuit fe in alllfam Jloftum, er petit in de recogoitionem quis corum maius ius habc:!lt in re pctita et in.:: tcrim terram illam veltenementum ip(um vnde cxigitur feruidum:videant ct fummoa ne per bonos fummonitores N,qui rem ip= lim tenerquod tunc .fit ibi aud1turus i!Iam ,recogninoncm. Cap.I6.

~Die autcrn duodccim militibus pre= IE'ixa ;1d recognition em f.aciendam , 11ue v~ nerit is qui tenet fiue non, line dilationc r~ eognirio ipfa procedat. Nee valebit c:i ef~ {onium quippe cum eius ·prefencia nQZl fit necelfaria: quin fine eo polllt fieri re: cognitio , cum (I prefens e!fet ml dicere poffit quare remaneret, qui iam in curia fe Jn afll[am pofuit. Secus ramen eft de ab~ (entia petentis:quiafi fe dfoniauerit, rema: JJet alflfa eo die er a!iu~ dies dabitur in cu-2 ria, 9uia perdere poteft quis propter de(af~ t.tm lucrad vero nc:mo poteft ommno .lb~ fem.~ ~ap·I7·

Pr~

l~r:featn4J.ll, · Por . .-. fProcc;d,{.ltC! ~~mn alfifi a.4 ~t.i.en.= dalll recognitioq~ :rpfam ,aut bene no-~IUD eft tus ipfupdpfis ·IUratorihoa om:: pihos, aut uerint notitiam vel p~t ,crba p:urum fuorum et per uha.

qui bus

Uler reo~ncfuir:. Cj11lbusfidem tenetntur habere vt pro~ - Cap.lS.

~um autem appvuerin! dllodttin* mllitcs ad recognitionetn ipfatn faciendam., d:e rei veritate certi:tunc rrocedat affifa re~ cognitura quis eorum vel peten! vel teneru maills ius habeat in re petita • Q.!!9d fi dix:· crio.t ipfum ten~nteru maius iu' inde ha.:s Lere : vel alia dixerinr per que fufficienta C:onfiet ·domino Regi,vd luftu:i~S fuis quolil idem maius ius habeac in tetra petiral, tunc .quidem per confiderarionem curie cohmu:: tetur ipfe quietus,a dameG petentis imper: petuum.rtaquod petens ipfe, de cetero n~s quam mde audietur i~t curh cum effeCN l..ites coim per rnagnarn alli{a domini R~ gis legirtime dec!fe : nulla ocaGone nt~ refufcit

tib('t{ceundu:r. r f1o1.ii: ti1im ordinaria dt,ec ipG. re~li irdlicutioni c; leganrer inferta.si enim ip[t iuratqres periu:: ra«e in Curia fueri.nt lc:gittime conuicri, ,.el in iure col)fdli.omnibus catallis et rebus mobil1~s fpohilbur)tur,do~i~6 rcgi.eitaein flpPli~n.ch,;, de cle~~ntia aucem prtpcip..W lll.t~imi:Caluts e.is tencmepcis {oli.~ ljperis, preterc;a ~Q Carcerem d

tiber kc:Uildu! • ten-am 'illam in euna mea per rccoghid~ aem.T.&c:.

Ca:p.2J. ' · Si vcro reperiantut n ulb m1lit~ de Yifintrti

>flee m eomiratu ipfo qui rei vcritaicin· ~ de fciaot quid 'iuris erir~Num 'iwd eo jpfo cbrinebit i~ qui. tenet verfus pctenc6~Q$otl fi hoc ita eft, ergo p~tcns iple ius fuii frquod inde habuerit !iriittet fu.per hoe ·edam po= teft procedere Jubiratio. ;Efto cmm 'iuor.l ·duo vel rrcs legales hbmlnts vel plures fil'llt dum ramen p:1ucibres ftn.t duodetifn,q.ui ·f•

tdl:es huius rctfaciarit et (e ad id · dU'aci~ onandum oftCranr in curia ii fuerint.eJus' ;~:tatis,quod pet duellurn d.ir>}cionat~ IDne facere potlint:et omni.nerba·m , · curia pre(enren~ per qua: fol:c

docllum coolidcranin cu: ria.,ounquid fuper ho'

~udletur aU

fCHI C INCI PJTPot.~ ~ terdus de watr~ntts .ct de duo bus dominis per quorum aii:crulll

fc aduocat petens et per alterum tenens Capitulo. .r.

-~~!G R.do placit

·tiber ttt~: placltwn ct cum tande,m in curia app~eri& autfimiliter dicetrem fuam dfe,aut fuam· aon dfe.Si vcro dicat rem Cua non die, tun I is qui eandcm fuam fuilfe in Curia prms a~ feruerat,terram illam eo ipfo fine recuper.u lliooe amittrt,etfummonebiturille vt ventlc in curia auditurus indeiudici:um fuum.et Gc fiuc ip(c venetit,Gue non,{'e.finam recuper.u hit aduerfarius.Cum vero ahquem in de vva~ ,an rum vocauerit in curia is 'lui tenet, tunc: tationabilis dies ponerut ei in curia ad ha: bendum ibi narrantum fuum:et itA ad tria e[ oma de: nouo recuperare poter.jt ex per: fona propria 1 et ad aha tria ex perfona fui vvarranti tandetn vero apparente eo in curiAl a qui v:ocatus eft in de vvarrantUs,aut rem il: Ia ei vvarranrifabir,aut non.Si e-a vvarratifarc •oluerir,tiic cum eo ommno placitabitur ita.

I.J'ber terdus-: itr eo~ omt1in o placira bltur ita quod per vcr-1 f,a hcncinde propofira,potc:nt ad duc:llum in de peruc:mri,11ue fua carti in ie habuerit fiuc: non~> qUI cum vocauit vvarrancudurn ram:;. teftc:m id0ncii inde ad diracionatjoncm lac~ endi habuerir,qm et hoc d j, z cion are volueqe Etncta quod cum con/htent cum

tibet tetciu! bidam terr:c ia villa ill.l quam clamlt de do~ · me eius vel de Jono .M. patns fui , fi cam il Ji vvarrantifare voluerit : vel ad ()fteodcndii C}uarc tlli ca vvarraotifare non dehet,et habe;; aSlbiCummomtorc:s,et hoc breue. T. Ran~ · pho&c:. · ··" ·'

Cap.4, Die autem Aatuu,aQt po~erit f'e elfooiare

"JVarraotus~ut nori,G no n,tunc deoegat ur ci wquodall.i c6ccdtturline culpafui,quod dt in conueniens, et etiam videtur iniquii,fj vcro fe cfio?iare poterit,eito quod tnbus vicib115 rcctcle elfoniauerir,et tertto fecundum ius et confuetudinem Cur~ confideretur quod ad quartt.im diem veniai vel ~elponf.de mit~~ tat qmfl ad ~llum dtem neque venerit,nequc · iefponfalem mtferit,quero i]uid' iuiis ibi G~ ~1G c.tpereturteneme'ntum in manum domini RegiS hoc videretur iniquum et contra ius lpJius tenentis cum ipfe inds non fuerit iudiratus in defalta.Sivero id non fiar. tunc VIdcbitur iusipGus peretis,fiquodinde habuerit, iniutl:e diffcrri.Et quid em ita fiet fec:und!lius et c;onfuetudm~m Regni , quia · ..... ) -- ... ;. . ~

u'ber ttrdll$; Fot:,.f !ia!ius teram ip(am:velfc:ifmam ipGus terra'! per def.1.lca. vvarranti fuJ amJfCftt,uauantw: inde ei tc:nebitur ad cornpttens cfcambiti, Et per hoc diftringi potcrit ad curiam. VCJili:s rc,et ten~mentum ipfum vvarrantiG.rc: , ,d aliqwd ruonfirarc .qituc: narr.anti.t.irc: ncra GC~c:~ .

C:p;J. Contingit ctiam quand0

Ubenerciu• · Cap.6.

Scltt preterea plc:runque clliferri ,ftf!# cotiii per abfentiam dominoni quando fob= ,ta petetisipfe,clamae tenementum peutum ftrtlliere J.d feodun'l vhius,et is qui tcnet,di:: -~ fe idem tenere cle feodo a]tCrJUS domi:: aorum, et tunc fummonendus ell Vtt"tqae domino rum jllorum ad curiam vt illis prcle:: tibus luquela ~lla aud1atur et debito modo terminqur,ne ~!lis abfentibus iniuria ahqua inferri viaprur ad diem aute qua fummomtj {unt a4 ~riam venire,potcrit fe vterque ep:: rum au~ eor~ altF hcire efioniari,et mbus •icibus folitq DJo~e. Efio ergo quod tribus tJCJbUs eJloni~to domino ·tener.tis, confj:: deretur quod ipfe ad curiam veniat vel rcfp~ ·falem mittat,quJ fi nee tunc venentjJcque l'tfponU)em mlerit,conGcierabiturquod t~ nens ipfe tndcrefpondeat et defcnGonem inde fufcipiat er fi per rlcfenfionem vicwr, ftbi quid€ terra lllam retinebit,et fcruitiuru 'domino Regi de cetero inde faciet qui:t do:: .mmus fuus{eruitnifuum per defalram foam amJttet,donec veniat,et ibi fac1at quod in de ~ debct,eodcm modo poterit dominus

· - -· jpfius

libertcrciuc Fol.%f ·;prtaspetentis feelfoniare,t.jUO clemu zppa rente :in cuna,qtrero vrrum dominus ten en~ tis pollit irerum de nouo f~ cifoniare .Et «Juid€ poterit,donec femd in curia apparues rit • quJJ. tuncoportc:bit cum dicere aliqu.id, CJUare non oportebt cum amp !ius expectaM -re,Et hoc firniliter tenendum efi crrca pedo.: rnm alterills dominorum, G vero poft trla dfomafuaabfens fuent dominus petcnrn,; ~uero quid iuris ibi fic,equidel!l (i (e in de pri :IU elfoniaucnt , capientur efioniatores ipfi, ct corpu5 ipfius petentis actachtabttllr prop.: ter curie contemptum,et ita difiringetur ad «:uri am vemrc:)vt ih1 audlatur 1 quid in de dil: cerevcht.

Cap.7. Sivcro prefens vterque merit dominorum dominusipfit~s tenentis aut vvarrantifabir CJUOd terrailla petita defeodo fuofJt,aut id negabit.Si sd vvarrantifauerit,tunc in C'ius \'oluntate erit,defenftone inde (ufcipere, aur earn tenenu commi ttcre.ec vtrum iftorum fur.faluum ertt Jus vtriuf9ue,fcilicet,tlm ipG.: ns domini,qui tenentis,Gm placito venerit fti vero viqi fucrint dominus feruitium,et te: --- --- nens

tifnr ttrcius ilcms temm ilb.mfjne recupcratione amittt'i Si vcro doml!lus ipfm~tc.nentJs in curia p1:~ fens , de vvarr.tnto ei defecent, potc:rir int~ eos placitum conuerri.Si dicat tenensdomi: num fuum de vvarranto lttiufie ei defJcere,et ideo ini ufte,quia inde C'J fecit feruitni nom~ t:Ltum et untuOJ, tanqui domino illius fcQdi •el antece!fore.> flri cn•cl antecdJoribus i'U:is ct de hoc habeat audientes,& v1d entes,et ali: ~uem idoneum tellem ad diracionaooncm jnc{e facienc:am,vel alum ido11eam,et fu1fj, cientem probanonem iuxta confideratione Curie faciendam Cap g. Circa perfonam domini petentis)lmili mq~ c:lo dlfhogucndum eft.Eo enim appare~;~te ia curia.;tut rerr.un pe.titam ad feodum fuum Gl.amar,aut non.Et ita 11 chmeum petelltis vvarrantJ[auerit,et ren·am iUam ad feodum fuum clamat,in ems Yoluntate c;it , aut fc ad diracionationcm pete ntis tenere a hoc~ kgerit,aut per fe IUs fuum 1v.erfus ali urn di~ LlClonare, faluo •ure \'triufque illorum fcili: cc::t Ip!ius,qtum peteti~,fi. vicerint.St vc:ro v~ ti luc:rmt,vterguc illoru indc erit perdens. Si !e'ro cl.unc.ii ipiillS p

I.iller:

tihcrQE._artU' p-erro~tam an fuper vltima pre(cntatione ,id cftfuper ferunauui~ prefcmandi perfonam,Ss fupcr vltima prefcnf.atione ramum fl.;.t c;on2 tentio,ita qnod is qui clamat dica.t fe vel ali: CJUem anteceOorum fuot;ii,vltimam h;tbl!Jil1c inde i!onattbAem· e.~ prefentationern ·, tunc per afli{.&m de atl.uocationibus ecclefsariJ_m prodita: loquela jlla tracrah1tur et fummo: •cbitur inde aliiJa a·d rcc?gnitionem indo faciendam fczhcct quis aduocatus tempore pacis vlmr.i perfonam mortuam ad eccldi.: am illam prefcntauerit.Et de hac aflifa pleni:a us interius cum a!i1s re~ognitionibus dicc::a tur.Ille autem qui peraflJ"amipfam vltimam prcfenrationem in curia dira.cion'UCIJt : eo .ipfo feiilnam prefentationis ecdc[Ja:vacantis !tper qua core rio eft' dirac onauit ita 9' per;: foni ad e1ndem ecclc.Gam Leite prefcmabit falue JUre et clam eo pete tis fuperiure aduo.:: cationzs Si vcro ius aduocatiOni tantuin pc:!· tatur.tunc ~~qui pet!t,adiciet fe vel ali quem antccelforum fuorum habuilfe vltimam prc.s fcnttrione i!Iius ccclcJie,vel aduerfariu fuum vel al.tqucm ex afttecc:Jforibus cius ad uerfari

aabwtfe

Lber Q._ uartus. Fol.r?; !u.bHilfe ~ndcm prefentationc cticedet,Tcl J1cet i' ;lliquis tertius cam habucm vc:l quod nefciuquis vltJmam prefentatJoni habucric quicquid autcm ifiorum dic.u , aduerfari• c:lamante vltimam prefentationem ex rcrfo= 111 fua ,vel ex pcrfGna alicUJus antecetforum (uorum procedct femper recognitio fuper iureprefenrandi nif1· in vno folo predicco= rum cafuum quando fi:ilw~t is

• . :L"Der Qiiirtiii et niG fecerit:furnmone per bonOs r .. ~· monitores eurn quod fit ea die ibi cora n~ bi> vel I ullic nollris oftcnfuru~ quare no a .fecerl!. Et habeas ibi fummonitorcs ct hoO brcue.

Cap;; Summonitus autcm , c:ifdem mo.t

'dts ct cifdem elfonih vt fuperius in tractatU ~terre dixlmUs,poterit [e elfoniare.Efto igitlll' quod f.ta:is tribUs dfoniis, ad quartum diem ne'lue vcnerit neque refponLiiem aniferit qu1d igitur iuris erit? Equidcm eapi& cn

, Loer ~a~ Per.x~; '" :Tcnetur aurem YJcecomes precep~ sum Illud cn(]Ui in hunc modilm,debet (]Uidem ad eccleiiam illam acccdcrc et ibj publice co_ram probis hominibus protefWI ti,ie fciilalle in manUs' domini Rcgi5 preft:n: cationem iiiJu~ ccdefie,erfc per quindcciru dies rcmancb1t fei~ma in manus domini legis • Ita quod volens earn rcp!cgurc l'encns ipfe poterit e;rm recuphare eo modo quo pred~termmarum eft in primo 'l.tbJO,

: Capj6, F.xcurf~ :mtcm' omnibus elfon;is, qui»

~us fc d!aniare porcrir is , ver!us quem placitum mo~ctur:ad diem placit.;ntiblo!J in cuna prxfu:um, aut vterque atkfi· vd neuter aut vnu~:. tamum de; abfcm:ia aw:

·rem vmus tanturri, aut,. vtriu!q~:,;; :ith~ :.canJum c:fi fecurrdum GmilitudiMm c:p: rum que fuperius dicta funt iu'. tfi!l:;tatu de placito tcrrc.Vtroque vero prcfenre m curh i~ qui p~tit ins fuum in hec·-vcrb;~ ver!its aGierf,uil4m fuum proponet p(:to ad - llOtation-;m

tiber QifirriU ao6tione illius ecclefJ:e Gcut ius meii; ~pet linentem ad heredit4tem meam,et de 'Ju& aduocatione ego fui feifitus,vel aliquis ante:r c:dioru meorii fuit,tempore Regis Henricia; 111 domini.H.R egi> vel poft ~oronaclone do: mint Regis,etideo fe.ifitus,ad eandem ecc~ fi.tm vacantem prefentaui perfonam aliqug: pliEdictorum rem porum 1 et ita prefentaui. ·

I.iber quartLts: Fol.19: ::.duocatuin, et alius credens re e!fe rccrio.: rrm' aduoc.Ltum eiufdem ccclcfie, damar eandcm aduoeationem,mnc ad cius petiti~ onem dabirur ci tale breue. ' CJp,8.

fRex vicecomiri falu~em. Surnmone' per bonosfummonirores clt-ricum ilium N perfonam 11lius eccldie,quo

tiber quartus:l quidindefaciendumfit.Sed in vrroquejflc:i rum cafuum,precipletur epifcopo ilhu~ loci vel eius officiali G Lull us fuerit 1bi epi[copus quod vel eum dillon gat ad cudam venire, vel defaltam fuam fua manu puniat capi: endo ecclc1lam in manum fuam vel abo modo fc:cundum quod potent de lUre:e: urn difiringat • Tandem vero ad curiam veniens Clericus aut tenebit [e ad aduoca:: tum iilum qui aduoC.1tlonem illam petit, ~t fe •d prefentationem 1!Iius fuilfe infii2 tutUm,velad prefentatlonem alicuius ante:: c:dforum fuorum afferet, vel fc ad alium aduocatum tc:nebit. Si ad ilium aduocatum fc reneat qui petit,tunc remaneb1t phcitum in Curia domini Regis • Et £1 aduocatus negetid quod ipfe dicit Jc fcilicet fuifTi: :ul {uam prcfcntationem infiitutum ye} ali: c:uius antccelforum fuorum , fi fuper hoc -verfus Clericum l}lum p!acitare volumt, c:or.tm fuo iud1ce ecclefialhco plac:tum fequcrur • S1 vero alium;nominauerit ad: uccatum qui indc· iiimrnonitu~ fit , ve: nire ad Curiam, tunc fumrnoAitus venit aut non • Sinon nc:quc ad prii?"Jarn nequ~

., · ad fecumdam

I.ibef quanw-: , For.~: ad l(cundam neque ad terWm . (IUDmoo.: mrionem venerit:vel G "primo, et: fecun

I.iber quarttJt: · fent~tionem vd ahqulS antecdforum el

'Ius , tunc ipfe interim perfonam prefen:: tabit , donC'c fe1finam :iplam amiferit# ex quo pater quod {i ieiGta fueric aduo:: c;ltio alicuius eccleba: in manus domini Regis propter defalcam aduoc.aci :ec infra il:: los c;uinde~mdies cepericvacarel;lon ainic:: tet prcfent.a'ttoncm fuam aduoc.1;tns ipfein:i fra iJlos

tiber quariu$: • Fot.JJ; uidtverfus dericum ipfum coram epifcopo. {uovel .eius o(firiali placitabit ira quQd fi. tempore prefentatjoms credebatur is patro.: nUs per quem fuxt prefcnt.uus ti!DC remane: bit illi eccldia ilia omnibus d1cbus vite fuc. Statutum eft etiam fuper hoc in regno d~. mini RegiS de clericis illxs qui ecclefias ob.s tinent qer tales aduocatos qu1fe m aduoca::: tiones eccldlar!lm tempore guerre vJolen= ter intruferint J ne ecdefia.~ illas qu1mdiu vu:erint amimnt.Et itafoluta eft quefl:i9 fu::: pra p}lbta.Sed poft decdfum eorum ad rec: tos aduocatos reuertentur prefentJtio_nes ip: !u-um ecclefiarum, Cap n.

~ ruxta predjcta autem,queri poteft cu~ quis aduocatus diracionarJt in cuna Regi~ aduocarionem vcrfus aliquem , et poftc:a procelfu tcmporis perfona ilia obiem'vti um 1S verfu~ quem diracionata fuerit aduocatio! poffit de nouo querere affif.tm de vlt1ma prefentatione,etft breue de affif:t inde per~ CJUilierit, ita quod a!flfa fit in de fummomt1 'jUid deinde aduer[!rio !It faciendum. Efto rnim quod iiie nunquam perfonam ad ec: clefiam illam prcfct.lucrit,{cd pater fuu> vel1

E.iiJ. ahq uis

utJe'r qiiattu!: a1iquis ant(-cetfoni (uorum,et quod ()bida:i mr ci ab aduertario quod rccogniuoncm mde habere non debeat,co quod aduocati::i onC'm ip~m in curia vcrfus euin per iud1ci~ perdiderat nunquid igi~ur eo ip{o remanc~ bit a.ffira,an non?V~detur quod ideo rem~ Jiebit quia xlle fei[inam il!Ju5 aduucationis J!Unquam habuent, c:o

I.iber quarrus: FoL~ ~uem antecdforum cius vltimam fi~btuifc

_prcfcntauonem :led dicct quodf1 qui.d iu:: risillevel a-11tecelforcs fui inde habuerunt, illudami(eruntin cuna dominir~gispcriu: cHciiun etprobato hoc per recordum cur!;C, loquelam amJttct ,ct preterea in miericordl; a domioiRcgisremanel:it.

Cap.n.. Notandum ~tilm,quod qua~d,cil')ue contin:

- git quod c_um clericu, aliquis mouct alicUI clerico c0ntrouerfiam fuper ecclclia ah.qu-1 in curia chn!hanitatis,n per diuerfos adqoc~ tos aduocet [e in ecclefia illa,derici ilh ad pe= ticioncm ahenus aduocatoru,dc:fcndetur pr~ CltUm _il{ud in cuna chriftiamrarj,, donee dt:: ra~ionetur m curia domini reg1s ad quem .ad nocJtii pcrtineat aduccauo ciufdc;m c~;clis: fie' ct perliOc breue. ·

Cap.I3-~ Rer !'Udlcibus il!is ecdefiafticis

Salutem, IudicmJt nobis R .. :quod cum. I. clc:ncus fuu'l teneat eccleuaril illam in j!la YJ_Ila per fulm prt:!'entacionem · que de fua aduoaacione eft vt dic1tur .N. Cle:: ~~?s c.tndcni · petcns ex adudatione 'M'.

E • .i.ui. milhtia

lib~r qu.trrug; . . DiiJitis,ipfum I coram vobis in curia chriil~.s anitatis inde trahit in placitu.Sl vcro pre~; tus N eccldiam 1llam giraqonaret ex aduo:~ catione predict! M. Palam eft quodriam dict!ls R.jac:tura in de incurreret de aduo~ tionefua.'Et quoniam lites de aduo~tionj~ bus ecdeGariiin ad coronam et dignitatem meam pertinent,yobis prohibeo ne m cau: fun illam p~o!=cdatis donee diracionatuOJ fuerit in curia mea ad quem illorum adu~ rio illius eccleGre peftineat. T. &c. Si ver~ pofi prohibitionem illam in cawa ilia pro:: cellerinquncfummo~cbun~r q~od veni= ant in de re!ponfuri in curia ~omini Regis.

· Clp.t4· ~Rex yicceomitifalutcm .prohibc iudi:

cihus ill~ ne teneant placitum in .curia chri: fuanit.tti~ de aduoc.ttJOne il1Hls.eccle[lc, vn: de R.aduocatus i!lius eccleGre queritur g, N inrlc eum trahi~ in p!J.citum in cuua. chrifiianita.ri~ quia p!;!cita de aduoc~tio"t11: bus eccleftm!m ad coronam. ct d~nitatcm meam pertinent. Ft ,fumr..10ne per bonos f~mmonitoreq ip[os Tudicc:s quod Gnt ~o:: tam me vclluftic~ .meis,eo di~. o{tenfuri

quare

Libel" quint~; l'ol;,j: ~are pltcitum id tenu~runt contra digmt ,ta,rem mc:am in euria Chriflianiutis. Sumo: mone eriam per bonos fumonitor~s prefatii N .quod tunc fit ibiofienfurus

,tt'berqum~: fm,erum Jlciminem fe effe dixcrit is qui petl2

''lur,et fuper hoc dcmonftrando fecurii fcce= rit vic,tunc.temanebic loqueta 1Jl:t in comi:: ~tu,quia. vicecome5· cle placito Jt!O feam= plius de jure i'Otromittere non 'debet verun:: ramen fi fuper hoc idem vicecomes toque:: )amilb'ln au.dirc;v,ohJerit, tunc is qut petiuir damet fc Iu!ticlis et ha.behlrbreueRegis~ CJUod fifecer!t [ecurum vicecomitcm de de:: 'monfiranda.bbertare [ua,tunc:. ponatur lo:: quela tlla coram Tuft:icm Regts 1n curia R~ gis etioterim pacem habeb1r is quihberta: i;em petit breuc a.utemtale em. Ca;..

Rex vic falutem,~ftu: dl: mih_i~.quo~ N rr ah1t cum ad vJflt:nawu,deficut tple dt li~ ber homo vt dicit.Et ideo prectpto t1bi quod fiidem R.fecertt te {ecurii de clam ore fu() profequcndo,tunc p~nas loqaela: illam co: ·ram me vel Iu-fbc mei~ eo die et' mtcrim c: urn pacem mde habere facias; Etfummonc per bonos fumonitores prcdicmm N,quo£1 lunditibioll:eofuru~ quare trahit eli advill: lenagiii iniufte.Et habeas ibi.&:c Clp.j · Summonebitur ita que per 1dem breue,is '}Ui cl.-unat c~ in v~Uena.g1li ~-ci dltS pone!)~ ' - .. JUr

. tlt,erquinttis--; . Poi.34: tm quC. dameii {uii pro!'csuetm.Die auteni ftatura ti non venent iHJui pmtur ad ville~ n:gium .:eque nunciii nc9ue elfonium mi: !l'J

tiber quintur: 1om;nes fl.nt an 'non. Et fecundum dicntm viGneti iudic;~bitur.Si vero alios produxerit is qui eum ad vil!euagiu trahit ad proban:; dum contrarium eo icilicet quod illi homi::r nes-quos ibi producit natiui f11i funt, ita 9' ~e vno. ftipite communi cum illo quem.ad natimfm cla.m;~.t ~erint tunc Gmibter fi y:: trique producti r.ecognofcantur communes confanguinei difquiretur p~r viunetum qui~ ~orum eidemfunt proximiores etCec~,Jnda hoc iudicabitur,Sjmiliter quoquefiedi ex v.: na parte producti, negentur eun,dem in ah:: qua pane confanguinitans attingerevel !i ~ubiteturfuper hoc omnis huiu.(modi d~ bitatio perviGnetii abfoluctur.Ptobataau: tem libertare in curia fufflcienter tunc is de cuius libtrtate contentio facta dl:,a clameo petentis eum ad v11lenagium damanris ab: folue~ur,(!t perpetuo liberabitur • Sivero m &batione fua defecerit.vel (jab aduerfario. fuo diracionetur tanqi natiuusfine recup~ ratione aliqua,domino fuo adtudicabiturcii cataliis futs quecunque habet. Sub hac eade forma et hoc eodem ordinetractandum eft placitii,quanclQ aliquis in Jibertate confiitu~

NS

I.iber ttuintu!~ FoJ.3S'• ibs ad villenagium ttahit.ur, vel quando ~~quJS in v11lenagium poGtus , propria fua dcliberatione , petit Iibcrl:atem ob ill· enim ad curiam domini n::gis veniens ii de cuius liberratc agetur,i.rDpetrabit loqudam 1pfam m curiam Regis deduci quo impetr.U tratofub forma prcd1cta , loquela proceder. Notandu~ euam quod m,placiroifio locu von habet duellnm, ad ljberratem a1JCUIUS probandam a prima natiuitare. Cap. f.

Pluribus autem modis poteft ad libertate aliqui5 in vtllenagio pofitus deduci veluti {j dominus ejusvolens eli ad liberutC' pcrduci cr a fc et hcred1 bus fLus qu1etum clamauerit \'C I fi eum ad libcrandum,a]Icui donauerit vel vendiderit.Illud ramen notandum eft~ non potell: aliqUJs in villenagio pofitu

f L'hef qu;n~ . ~meret fuill n~mmis, polfet quid em peri petuo verfus dominum fuum qui eum vC:~ diderat, fe in ftatu l1bertatis tuer1 • Curn quis enim natiuum fuurfi a fe et hercdi:: bus fuis quiecum clamaueric vel extraneo vendiderit , poterit is qui libertatem ,it.\ confequutus eft erga dominum fuum~ vel quoilibet alios heredes fuos dum mO.: Jo per cartam ·veil afio modo legittirnc: .hoc in Curia diracionauerit perpctuo fe tucri : ad duellum eriam hie poterit per!: ueniri,fi quis eum a villenagio Iiberarum contradtxerit dum mocto aliquis tefl:is ido:= DC'Us qui hoc viderit et audierit vb1 !Jbera:: tus fuerit lihertatcrn fu.zm voiuerit diracio:: narc in curia. Notandum eriam quod poteft ~uis natiuum frJum quatum ad fui ipfius vel lleredumfuorum perfonas, liberum £1cete. non lJUantum acf ah~s-~a fl quis pnus na;; tiuus hoc modo ad bhertatem pc:rductu~ contra extraneum aiiquem ad ditJcionatio.t nem facil'ndam procfucc:retur in Curia~ vel ad ali quam Iegem terra: faciendam,pof?: fet inde iufte amoueri fi natinitas fila ad

v.iUcnagium

L'ber quintll;; Fo1.~; ~n~gium ~urn ~ Curia obiecta fcer;t ~ probata. etiamfi in tah ftatu miles fac:. rus. cl[et a v.allenagio lib.ei;atJ¥ • Item fa·

• ' l ' '. . ' ii!IS nanuw qutete per vnllm·Annum tt mum d.iem· in aliqua villa priuiiegi~ta manfex* · , ira quod in ~

tibet rmus: . 3Yrrrius prop~rciohalitct intercfomino5 fuc puen 1lh diuidendi· . _ ,

€HIC INCIPITLI~ ¥er fl~~sd~ dotibus. ·

Gap.i.

~~~~!!~~~ Os duo bus mocf£9 P! dicitur dos eni di'

citur vulgariter,id quod aliquis hber homo dat fponfe fue ad oibu eccle: [ 1e tempor.: deli ponfationisfuete=: netur aure vnuf:

~t,tifq~~;a- iure ~!Ji;ftico qu.i iure feculari fponfim fuam dotare tempore defponCuio:: nis.Cum quis autem fponfam luam dotar, aut nom mat dote aut non.Si non nominar. iertia pars totius tenementilibcrifui,intdli:: gitur dos eius et appellatur rationabilis dos cuiuOibet mulieris tertia pars rotius liberl 'cnemeti vJri fui.quodhabuit teporc detplif~ Jionii lt.l Sl'-inde fuerit feifi~w in dominicoo

Si

~ut:rtt dotem llominar,c:t plus ter.tia parte, fl«•~ in tanta q~antninc: lbre non porerit: amcnfur.tbttur emm !f

ta'ber (cxtlil itutieriJHnde fati[acturn fucrit muUcrl

iitlos eiiis {i{uerit nomiuata,autnen vaear.Si. vacar,ponere fe pote!l: mulier in dotem fua d renere fe in feifma cum confenfu hacdis. Si vero non vacar,auttota non vacat,autquc:r dam pan vae.tt,aut quedam pan non vacat,: Si quedoun vacarc:tqucda.non,lnparte quct_ vaar,porme fepotentpreduto mc;~do,l'l d-e_JO ~uohabehJtbrcue de: Recto ad vvar-rantum filii fc:ilicc:t quod tenc:ac ci plenum rc:cru de il:i. 1a terra quidamatpertinere ad JatiooabiiCJD clotem fuana quod nreue tale crit,

Cap1. It ex .M. ulutem preeipio libi quod line

dilarionc planum rectum tenc:as A quz fuir nor. E. de vna h.ida· terre in Vllla JUa.qua.rn elamat pc:Wnere ad mionab~cm dotem fu.a am quam tenet de: te in eadem vdla per u~ br.rum feruitium decem fcli!ilorum per an::. num pro

tiber rextur

Cf!~titer Cieri dt beret, inferius dicetiJr ~I'J> prch.ato procedet loquel.1 vfque ad comi=. t:J.tum,et i:.a mediante comiutu , per volun · tat

tib~ fextus PoJ.3j ficitilbm partem fummoneri que pars hoc non perqPi!"iwt Si vera ex confenfu et per: ~UIGtione vtriufljue pa.rtium fimul exifienuii in curia. loqaeh ip{a tranfferatur ad curia tuc neutr)i_partiurn oportet [ummoneri quilt cis iurelligrtur dies datus in ruri:1 Die aute fi.u ruta in· curia ,aut vterque abefi,aut alter tan~ rum,aut ad eft vtcrque.De abfentil vtnufque :tut alte.nUs tanni,Jatis fu.pcrius eft dictii vtro:: que vera prefeme in curit.mulier iipJ iLlS fuii yerfus adutariuluum in hcc verha proponet. Peto terram ilia licut pertinentia ilhus ter: re,que miht nommata efi in dote. Vnde rna; ritus meus dotauit me ad oftiii eccleue die 'fUO me defponfauir Jicut de CO vnde firit V~ ftitusetfeilitus eo tepore quo memde dora:: uit. Ad huiu~modi erg•-> chmrufolet multi:: p1i~

I.ibcr rnhit lnonitores N filium ct hcn:dem.t:•qu";,d :ftt coram me vc:l T uftic mcis co die: ad vvm.an:: ~tfandli A que fuit nor ipGU3.E pam~ fui vna bidam terre in villa ilh.quam clamat perris nere :~d raoonabxlem dotem fu::\Jb de dono ipGas.F..viri fui verfus N.etvndeplatittlm eft inter cos an curia mea {i tenarn illarn tl vvar~ tantJfare ''olurrirvcl ad oftrndc:ndurn quare id facerc: non debet Et hllbc:.u 1hi..&c.T &c.

Cap.ro. 1-Ictc:s igituripfe furnntonitus. 0 neque

tenem ncquefeefioniauerit ad.primum dis tm vel ad fecudurn vel ad tertium,vel n poft c:fi'oni.t fu;~ qt1arto che neque vc:nerit ncque ac:fponfil

tiber !'c:tnli Fol.~ Cap.ll.

Apparmte danuin CUria h~dcViri inuliers tonqucrcntis,aut id tefiabitur ct conctdcc ~uod terra jpfa fir pcttincntia doris jphua muheris,et quodinde fucrit dotata ipia mu= lier,erquod anteedforeius inde fucrir feifia tus tempore quo c:am mdc clorattit f1cUt de pertinentia illius terre quain ei principali.= cc:r nominauu m dctetl'l,anr nbn,S.J 1d con~ ccdat in curi.l,de cei:ero tenc:bitui zllam ten·a verfus ipfum tcnc:iitdn dirabonai~ ,.fiindc voluc:rit pbcitarc:,It ita ipla illi multc:ri dc:ltS bc:rare c:t couuatetur contcntio mter: Jpfttm tc:nc:ntc:m ec hcredem 1pfU.Ailr fiin:de nolu: crit plaarare, tc:ncoiuar d.1re ipfi mulic:r1 co= pcrens cfcllilbium.quia de c:etc:ro perclbe non potc:rit nadic:r ipfa.si ttro bc:r-:s ip(c ~c tdbrus fuerit nee cooictferit ipfc: n.ulierJ ~ quod ipfa. vcrfus tc:nentem proponit tuhc plu citam indc: potrritc:tfeinter ipf.tm muliere u hcrc:dem:muber enim dhc1ci.ter nullum placitum mouere poterit venus a!Jquc:m, fine vvarranto de dote fua: Si itaque ips Si: heres to;um ius ipliut muheris· d ·- ·- -- ··· F. iili. negaueri~

u'bet rC~M cegaueritJta quod dixerit in c'lria e2m indt nunqu 1m fui!l1endum cti:tm 'iuod fi vir aJjcuiw mulie:

qs

.Ubcr(enui PoL., 1ft dorem fll'()rls fue vmdiderit alicui pofb ~aam cam in de clotauerit, tenebitur h(J'ct c:Jus:dote ilia ipG muhen delibcrare fi potent rt etiam ipfi emptori tenc:bitur ad rationa Wcdeambiiifuum a vendiuonevd do.nat tionc fui vel anrecdfor.is Cui Jlnminus:ad ~ onabile cfcamblUitl ipG mulierJ rcncbitur.

Cap.Lf. Cum autem cora non vacat dot aiicuiUJ

111ulieris iu quod indc n.ihil hab~r mulier ipft: tunc p lacJtum ill ud ab inioo traetand~ ttit in cuna domimRegis,ctfummoncbit~a is

t.'ber tepdmii _ _ Cap.t6. _

,. ~nque :tutem do tern ipfam ten~ tis ·ae hca e.s {iuc abllS,opottet (em pet tpfum hes redem prcfentem dfe qui mulicn perenn ,Je (ua doterefpondeat.G abus iraque ab heredo clotem ipflDl deforciat maberi,ntnc per hoc breuefummooebitur heres vcro, per fupra fcnftUID breue. .

Capn. Pofelt autem p1aCJcum diad inrer hetedl

ipfum et mulierem, muJriplicitet variar.i. atU: c:oim clamabit mulier ipfa do tern foam tan~ quam nomin:atam:aut rationabnc:tn rdore fuam non nominatam heres quoque aut co= cedct ci dotem GI,, fwlfe nonunattm aliarn umen quam spfa petit autfJbi uullam fuiffc JtominatanJ dicet.fiergo de dote ncminata flue de diuerfi~ nominarionibus dotis, inte-r cos fit contentio,tunc poterit irl in placito ip (o, prerlicto modo pioccdi • S1 vero rat1o: raabilzs do~ fine aliqua norilina:Jonc certa pe racur,certi iuns eft quod heres renebttur mus ]Jeri affignare in dot em rertiam pattern tot.i: us bberi tenemenri,q.uod antecelfor eius l1a~ Lttit in dominico dae qua c.un defponfauit ~resrc in omwbus !~in, 'Cl!~ & !~~mcnri!

. ~~

tiber rexttiS . Pol.Ji; ef aduootionibu~ ecclcfiarum Ita qno~ tl non fueric nlfivna fola ecclefia in toU here dlcar~ ~on tigent cam vacare in vita mu~ cris poft morrem mariti fui, non potent h~ tts 1pfe fine atfenfu ip!iui mulieris pedonam ad eccldiam illam prefentare~Excipitur ·au 7irale mefuagium qnod clan non potdlia dotem,nec cliuidetu~;fed integrum remanet lm.I tern in diuifione non veniunr res quaa teouerunt muliacs alie in dote , vnde pri.-dotata: f11erint,pretere1 fj fuerint duo mane= til vel plura d1uidenda,non Ciuidecur c:a pitale manerium,fed tntegrum cum eapitili mefuagio herediremanebit,ita quod de :11i:s o man rrio vel alii> maneriis ipfi m uberi pic:: i'le.Cariffiat.Notandum eciam quCJd pro eratc heredJ~ non remanebit aflJgnaoo doris ipfi mulieri :ptetc:re3 notandum quod fi fuerit terra ah

tiba fecbii · coticedere (j uacauerit.sed collegio non po &eft quh hocaufmet iusipGU5 hercdis perpe tuo,{in autem maritU> ipfius mulleris alieni dc:rico in vita fua cc:clefiam ipf:un concdle~ rit,idem clericus ipfam ecclefli totl vita fua potcrirretmere ctiamfi hoc factum fit po{b CJ.Uarnvxoremfu;om de terrailla dotaueritp •erum fJ domui rcltgiofe concdfcnttnterim ecclcGam ipfam ipfc maril.'us : debet eccldla. ilia pofi morte ipiius mariti ipG mulicri de2 Jiberari.ita quod in vita fua h~cram !Jabebit inde prcfent~tionem.pcft morte vero ipfius mulieri~ et 1lhus cletici qui ad eius prefenta.: tione iufi1tutus fuit pcrfona:iterum ad dos mum religiofam reuertc:tur ccclc:bl ipfail: Jiperperuo rcmanfura. Ttcm fciendum quoa fijn vita v1ri alicuiu~ muberis fuerir ab eo v.:u or cius fc:per&t.1 ob aliquam (vi corporis tur: pltudincm,nullam vocem clamandi dorem Labeiepotc:ritmulJeripfa.Tdem dicofi fue: rit fc:parata ab co per parentelam,fcilicet quod nullam dotem petere poterit muh('f' ipla et tarilen lJberi eius po!funt elfe h.erl.'dec et da jure regni fpccedenr; patriiure hc:rc:di: prio.Nota item

tiber ra:rii( . · - PoLJ.j.;r-n a}jtwtl$ ex confenfu pat~ Cui elude vxorem :t per aJlignationem pat.is fui vxori ·fae 1uandam partem terre patris fui dat tn do:: ew : nunquid ab ea. plus peti potcrit m do: :em? Mortuo aucem flrO fuo ante mortem 1 puril fui queri potefi vtrum terr·am illam no 111;ne doris retinere poff1t etvtrum pater vi:: 11 (ui tcnc:a.tur illi vvarranttfare terram· illam Sivero mulier aliqua plus ha.bc:at in dorc:m quam c:i pertineat habere, 'precipietur VJce:: tJ prwp1o_ qua~hu,fte Ci fine dtlatlonc faw.s ida,m~nfurad c:t.:'iv.llc: ~fine dilatione facias habere ip!i.N.qllo~ habere debet de mre et hendtUte fua ct iu:l ile c:dine dib~!OIJ-C faci~ }l~bc:re ipfi,A'.qu~d haberc.dc:~et.I;t q.u~ p~rtinct ei habchdl!IJJ fecunduni dorcm fti~~. r:ttipn tpilern .QC: 1n.:: Je op~>rreat cum ~mplitis conqueri- pro dg fcctu iufuuc. T.&c. - -

€HIC 1NC!P1T LI~ &r /eptimus de bercdihu1 Jcgittimis et bafbrdis mafculu aut fcminil lllaioribus ftue mmonbu~ et de cuA:odia et priuilegso minorum et de •ltimt• heredtblll CJUI funt domins cum feodum eaJidn rna~ llUm eortl et de heredibus mtdb.ti et de vfu.t

rariis ct eorum hercdibus ct de marita~ · ct aliis donatiorubu,s anreceffoJ;Un;l c:t oJ ~rum tdbmeotis et dcb~tis que om:a

IJUhcredcs corum tenentur vvar: ranti1irc.

Cap.i~ N alia enim acceptione,acci! pttur dos {cciiduleges roma n.as-fecundum quas propric "PP"'llilturdos,td quod cum

d.tl Uf VJrO quod V Ul maqragiii.poteft i~aque quu

tiber hot:!JO terram habens quandatll parrem terre fue ct,tm fili.a fua vel cum aliqua alia qua.lib~t muli~e,darc 1n Qtati~agium ii: lle habueri~ Leredem .Gue non;vdit Lcrc;t ~cl non, imo ct c~ contra~~entc .c~ reda.::

man~ ,.._~- -....

tiber feptfmtii l'oLii ina~~~t.~betetiam cuicunque Yofuer.ic potcft dare! quandarn partcll'l !ui hbcri tenc: Jnena,in rem unc:ratJoncm ferllltiJ fui vello: co rcligiofo 1n elemoiJna~ta qqod h donati:l Gncmil~ tatlna•ilerit kquuca ,pcrpetuo remancbJtiUICUI dooatafuerit terra JlJa Ct herecbbus fuisf! iure heredicario tllerit e.JS c6: ~ Si vtro do~auonem talem nullafequuta fUc:ritfeilina,mhil poll mortem donatori.! e:r cali donatione contra voluntatem heredis ef fic:acicer pet~ potcfi quia id 1ntelligitur fc:c:Gs c!um con!Ueram rcgm interpretltJC?nem po: cius clle nuda promiffio qtUm aliqua vera promill~vel donatio.Licet aute Jta ~ne:.u bter tuihbet de tcrr.1 [ua ranonabdcm par.: rE profua volucate cuicunqucvoluerit bberc in vutiza donarc:.In cxtremis umen agenti non ell hoc cuiquam hactenu~ pCI11Uffum 4iuia polfit tunc immodica fieri hcrcdi.v tts dtftributioh fuiilet hoc permilfum dli C}W feruore paffioni> snftantis ec memoria tt :anon em amJtUt quod non nuoq~a. c~en.irc fo let vndc prcfumeretur f]UodG quzs m infttmlta ate polltUs ad morte:ditnbucre ~cpilfet terri f\J.lmtJuod in {J.lli~c f~ mtrume faccrc - · · - - - - •ol~c~

tiber feptimili toluiSCc: CjUod potiw proucnirct illud a furore: animi quam c1 mentis delibc:rationc: polfct tamcn huiufmodt donatio in vltim& yoluntarc: ahc:u1 facta ita tenere fi cum cpn:: fcnfu hcrc:di>fieret et ex fuo confcnfu con:: fll'marctt.U".Cumquisautemdc:terra fua in maritagium vclalio lllOdo donat:aut habet hc:redatatem tantum,aut qudhtm tantum. aut hc:reditatem et qucfium.Si- heredita~em rantum potent quidem ex eadem heredlra:: tc quandam panem donarc,, vt dict1,1m dl cuilif>ct c:xtranc:o cuic:unque voluerit.Sl autE' p.lures hahucntfihos mulieratos, non pot~ rit de fadli prc:ter confc:nfum hc:redis iui fi:: lio fuo pofi nato de heredjrate fua quanum:: Lbcr p.utem .donarc~ta fj hoc e11et per milfum,acciderct inde frequens priUs nato~ ru f1liorum cxhercdario, propter maiorc~ patrum affection em quam fepc erga pofi na:: ros filios fuos habere folent.fed nunqu1d f,~:: lio fuo Balbrdo potdt qui1 fth urn et here de, habc:ns de hc:reditatc: fua donue?Q20d li •c:rum cfi.tunc meljori~ condicion15 dl in hoc baihrdu5 fJhus quam mulicr.tnis 'poft ILltl1s quod tamc:n vcrum eft Si vero quefiuru

taQtUIIl

tiber leptimtiS: Pol~ tiiiti!m La buerit is .qui partem terre ftie do.:i nare voluerlt: tunc quid em hoc elliGet fed non totii quefiu non potefi filiii fuii berede cxheredate veriitamehfl bu!fu heredefilm \'clfilla ~corpore fHo'procrcauerit.poterat quide ex queftu fuo quiciique voluent quam~ eli parte donare.liue totum quefiii heredita~ hiliter.~ta quod !i indefelfitusfuerids cuirto natio dla facta fuerit m vita donatotis, non potc:rit a1iqui5 heres temo'tior .:lon:ttione if: la irritare.Poteft itaqrie quill bet Gc to til 9ue: fium donare in vita fua,fed'nullum heredem in de facere potefi,neque collegiii,neque aH::: quem hominem quia folu~ deus heredem facere poteft non homo.Sin autem et he:: reditatem et quefium habuerit: tunc indi:: fiincte verum eft quod poterit de quefili !ito quantumlibct partem uue totum cui:: cunque voluetJt donare 1 ad remanemiam de hereditate vero fua nilJilommus dare potefi,fecundum quod predicturn eft dum fcilicet raoonahJliter hoc Jecerit.Scit:ndum autem quod li ·

t~etrepttmaB: tionibus runt admittEdi,tunc inditlincte tr~i rum ell: quod pater eorum nibJl de hcred~ rate vel de quell:uGnullam habuerit hered~ tatem a1icu1 fllioni quod e:rccdatrationabi= lem partem fuam que eum contingit de tota lleredirate paterna donare poterit.S~d t2n: tum donare poterit de heredttate (ua pater. cudtbediliorum fuorii delibero~gioir1 vita fua,qwntii jure fuccdllonkpot\: mortc pltris idetConfequuturus dfct de cad~ here.: ~urate. verUntarutn occaGon.: Jibera!.iraris ij patre£ 10 ftlios vel etiln\ jn alios exercerc r~ letauris qutde

L'Ler feptimii~ Foi..f4 ;a em iuris du biotio et virorii iuris. regni p~· tlco~ii difceptatio et concetio Cuper tali ca~u ~u mria domim Regis eucnitvel euenire po F,ftfuper hocfcdicet qttis illide Jure fucce; ,aere debeat et pollic pater enim feiGn a de: functi filii fui ftbi retinere contendit.et ira ~terr-tm que~ fua d(')natione proceflit, ad _{c ; iterum cupit reuerri.Super _ho~ habi~a con: ltentione in cu.ria, pa~i ius in terra ipu cia:: ,1 manti refpode~ur a Jilio pnmogemto quoJ non eftpaterfuusfuperhoc audredu5.~ teneralitcr vemm ell: fecund urn ius regni, suocl nemo eiufdem tenementi Gmul po.:: tdt dfeheres et dominus fed hac eadem ra:: ti.one querit filiUs medius 1primpgenirum £liu ab il1a fuecedione repellere.Cum enim itm heres fit rotius hereditatis non poteft: limul effe dominus i11ius parris heredirati~ ,ct heres preterea ii iam mortuns etfet parer illius fl~ti primogeniti , 'idem flliu~ domi.: nus rterer rotius hcreditatis. Sed rune de jure regni rion remaneret ei terra pre:: dicta ratione . , Sj ergo cam retmerc 11on poterit :td remanent1am , AUO mo:l ~~ earn petere potefi jure ]lerc:ditario,fed

G~~ rad

tibe&pdmm-:

pari ratione videtur quod poft n:trus £lfii us ·omnes alim indepoffir excludere. S1':1 ruilis vero dubitatio c6tingir, cum quisfra::-tn fuo pofinato.portionern terre fue heredi.i tabilit~r concedit er donat,quo defiicto fine-, herede de corfore L!o exeunte frater iplitJ clefunc:I remm i}lftm in manum capii fu.:: am.ficutiilla que defeodo fuo eft et vacans. verfil~quem duofJiii fu~i' affilam petunt de ruorreauuncull fui procedente veto placito, primogenitusfilius verfus patn!, er pofl: nas tlls flliusverfus fratrcm prirnogenitum, pre~. monftrato modo placJtare poflhnt • Sed fd~r en dum quod pater ipfe terram illam nullo modo deiure regniretihere potefi,quia non potefifimul elfe heres et dominus.fed nee etiarn "d donatorem licire reuertitur terra' alicuific donna, (cificet cum hom.tgio fe:' ')Uuto fi' aliquem h.credem habuent is, cui facta eft donatio ex corpore fuo fiue etiam remotiJrem Preterea terra ifia que Gc do:i nata efi{icut alia quehbet heredit,

llherfeptim\is--: ~ ltoi.;;,j: a pnmogenitum fdium ' fed procedit inter Jmmogenitii 6lium et pofinatum predi~.t!l JllOdO aiiquando tamen fuper hlilc v.lqma cafuia curta.domini R..tgis de conlilio cu: ric: ita: ex eqrurarc c-oniideratu eft, quod ter:~ raiicdonau, f1lio. primogenito remaneJ~. max.ime (i aliud fc:odum non habeat in ma: nu fuad~nec hered1tas de1Jberetur ei ~ interim cum domiqus non fcit heredit.tt~~ paterne,non obuJat id- quo dicttur quod fi:: mul non pofllt qu,is )1 eres c:{[c · et; domin_ns. Sed cum ex illa fuccdllone fiat dumin!lS il:: hus partishereditatis:npnne et heres eiufde parris mdlig1tur elfe,cum etheresGt tqtius

' hereditatis.ad hoctamen refpodemus qqo£1 incertum efi :1dhuc ~tin pendenti vtrumfi~

! lms primogenitus hc:reslit an non ~a G , premoriatur pater. tupc confims eft qma beres eius eft~dii!ic euenent cuncqu~: dem ddinit dominus elfe ii:JUs terre quam ex fucceilione auunct~li fui prius acquiter,J.t c~ tunc de mum ad poll: natum {!Ji.um ~an:: ~uam ad heredem rectum reuercerurter:ra jlla.SJn aut em premoriatur filius p: n oge::: ~C\l~,tunc fatis con1bt quia tile noufuit fu:$

· G.iii. turus

tibedeptittiUi: c tUtus hr.res pat~fui:et ob id nunqilim e&:i currunt circa eius per!On~m ifta duo acdde:; tia iunsjcilicct ius hcrcditanum et domimti

l-Ice lei d):: Notandum autem quod nee cpifcopus nee: 6rmatur fia abbas quia corum baronie iimt de zlemo:i Juto.vv.:t.. {ma domintRegis etantecetfotum eius,no• P,pAL polfunt de dominicis fuis aliq~am partem

dar.e adremanetiam fine atf~nf11 ~:t confir~ ~atioue dom~ni .Regis. ' ' · --

Cap.,; Tenentur aute heredes donatorii doo~o:=

nes et res donaras fieit rationabtliter factc funt xllis qu1bus fattc font et hcredibus f~\ .,varrantizare. Cap.3.

Bcredum aute alii (unt proximi I alii runt remotiores. pro:ximi heredes a1icuius funt quos ex fuo corpore procreauerit. vtfilius et fllia ~bus deficiencihus vocatur lleredes remotiores (cilicet nepos vel ~epns ex fili

I.it;err~titiliiS: Fot~ !ltiede naouerit indJftincte verildl quod1fi;: Jmsdle patrifuo fuccedttlll totii.Siplur~rc liqueridilios,tuoc diftioguirur vtriii~~ fu.e.:a rit milt'.~ }iue per feodii militare tenens aut liber Sokemanus~a fi miles fitedt vel per nultriam tenens,tunc feciidum ius regm'aw glie primogenitusfihus patrifuccedlt in t~ tum. Ita quod null us fratrum fuorii parte in~ de de lUre pcterc poteft.Si vero fuerit liber Sokernanus,tunc quidem cliuidetur heredi:: ps intet: om!U'S fil!oslquotquot fuoc per par= lCS cqualesfifuerit focagium etid autiqmtus .Uwfum,Saluo t.tmen cap~tali mcfuagio priJ mogenitofilio pro digmtate aefucct~ fue.._{:: p tarn en quod in aliis rebus .&tilTaciet a~ advaientiam.Si veto non fuerit antiquitus muifum,tunc primogenirus fecundum quo;: z:undam con!hetudinem totam heriditarem CJbtinebit.Secundum autcm quorunda C():: fuetudincm pofinatusftlius heres efi.Ttern G, !lliam tan tum vna~ reHquent q\lis hered::m 1nnc id obtinetindillincte quod de @io die: 1;11m efi.Sin aut em plures fihas,tuuc quid em indi.fiipcte inter 1p!lS diuidetur hereditas ~e f11erit miles ,liue Sokemlnus pater - - - - . - G.jiji. ~

tib~r reptimu,: e#rum raluo tam en primogenitc Alie eapli tali me!J,Jagjo f~Jb form.l prefcripta. Notan: dum a.utc quod fi quis fra.trii, vel forore inter quos diuiditur hen:dJta.S fine herede de cor:: por~ fuo moii~tur,tJ.J,nc illa portll? que dcfii.c ti eratinter ceteros fuperfutes d1uidctur.Ma: titus aut€ primogenitefdie homagiu factac capita!i domino de totofeodo.Tenentur au.:: tepofinate filie vel earu mariti Ceruitium fuli clefuo tenemeto captta.lJ domino facere per manum primogenate vel eius mariti. Nul' )urn urn en hom:1g1um ,el etiam .fidclitate aliquam tenentur rnaritl poftnatarum ulia: rum marito primogenite f11ie inde facere in vitafua,nec earum heredes primi vclfecundi Tertit vero heredr:s ex pofinat!S £1iabus ex:: eunres,fecundum ius regm homagium te.= temurfacere de fuo tenemento heredlfilic: primogenite et rationabile rele!lium. Pte: rerei [aendum eft quod manti mulierum qu.trumeunque,nihil de hereditatevxorum {uarum donare poflimt fine confenfu here:: dum fuorum,vel de jure ipforum neredum a!iquid rermttere po1funt nill. in vita fua.Si vero filium habuerit quis hcorede er preterca fiJ~a11l hab'!e~;~e!;u!·lS~us ip~~fuGceditin

§~!~

tif>errcptimiis~ Fol47: tomm vnde contingit quod fi quis plure~ Labuent vxores et ex quaL bet flliam vel fili= as,extremo au rem ex poftrema vnicumf1l1fi: illefihus folus ohtinet hereditatem patri$, quia generahter verum eft: quod mulier 1Jl1.: quam cum mafculo ptrtem capit in heredi= rate alrqaa,nifJ forte aliud fpeciale fiat in ali:: "JUa CJWtate,et hoc per !on gam confuetudi::. nem e1ufdem cruitatis Si vero haburrit quis pl ures vxores , et ex qualibet ca.rqm fiiiam velfilias omnesfilic; erunt pare$ ad heredita; tern patriS eodem modo ac h omnes effcnt itanterfuccedunt ipli eadem modo quo predctermin.ttum.dl: fupra de filio vel filia.: bns et f ub eadem difiinctionc.Ilh enim qui ~cera linea defcendunt, fern per illi~ preferii.: tur qw ex tranfuerfo vemunt.Cum quis au:: cem moritur h.aheusfdium pofinatum,etex primogenito fiho prem ortuo nepote, mag= pa quid em iuris duhitatio folet eJfe vter illo: rum preferedus fit aljj in illa fuccdllonef ci.: IP.c~ v~rum f~iu~ an ncl.'os. ~dam .lenim

(11ccre

ts"tle:r·!l;ptimW.-: aieere votebant fihum poft n~tum reet;Org elfe heredem quam nepotem talem, ea viJ dc:licet ratione,quiafdius primagenitus cum snort€ patris non expectaretnec cxpectault '}UOVfque heres c:ius elfet,er ita cum pofi na:t JUS filius fuperviuerct tam fratrem quam patrem , rectevt dicunt patti fuccedit.Alii.t \'ere vuum d\ nepotc-m tale deiurcauu~ culo fuo elfe prcferendum • Cum c:mm nea pos'ille ex filio primogeoito exierit,et d~ corpore fuo cxtiterit here.S in totii JUS quo.! fater ( oos Ci aelhue viueret haberettpfe patti fuo.fuccederc: debet. Ita du:o 11 pater fuus nonfueritabauofuo fon!farq.1harw potd\ f~quidemfilillSin.vita. paer.is fui ab coforifc farniJUri.Si quand.1m partem terrefue affiga net pater filio fuo et feiGcam faaat ei in v1t~ fua ad petition em et bonam voliltitem ip' ~us filii ,ita quod de tanta parte fit ei fatiffaes tum tunc emm non poterint heredes ipG.ut filri de corpore fuo aliquid amplius peter¢. contra auunculum fuum vel a hum de rer&= dna. parte hercdnatis aui fui,quam partem patris fu1licet pater eorum li ipfe fuperuixil= ~ cu11dem au(i fu(i polf~. P{e;qf~ fi~lil!J ~-- . . ~'lUll'

l.J'berrepttm~: Po1.4i; lticilju5primogenitus de paterna herediw te apitali dommo honugiu fuii fec~ritin vi ta parris fui,hcerpremoriatur patrifuo,nulla clubitatio eft quin nhus c:iu(JE auuculo fuo Gtp~erc:ndus.Verii Cuper hoe potent e.lfc rJaci~ ~nter nepote ipfUill et c.tpita!C domi: JIUmG Idem domintu ei homagium fuum negauerit vel inter c.1pitalem dominum ct: auuneulum ipfum {j capitilis dominus nc.= poti homagium fqum vvarraqttzauerit.er ex bocv~rinque rationab1htcr ~tfit perueniri a~ cluellu,nlfi vero homagiii ifuum ita pofilt coceri:tunc qUtdem ita hodte obtioet inter auunculii et nepo~em, ~uia. melior eft coM tdicip poffidentis. Cap "f• D~cienobus autehiis qui recta bnea dw

eendiit:runc fi'ater vd.&atres fuccedenr.Auc (i non reperiantQr fratres, voc:ande funt fo; l'er~s~ibus premort!Ji~ eorum libe~vo= c.tnrur,pofthos vero vocafl~r auunculi, « corii libcri ,pofuemo matertere et eorii bbe:: iihabtta et ob{eruata diftincticnc fupcnw freno~aca ,inter fuios militis et filios sok~ ~t~ani et nepotes finiuiter hab Jta ~uoque di:: ilinctione in~er makulos e~ feminas. Cap.f _, ·· - - - · - - Tacntu~

tlhet;feprimii!: . -r'eneni:ur quoque heredes refl:amenta pi:. irum fuorum et aliorum antecefforum fuorii feculre illorii fcilicet cuius funt hcredes,et e; orii debita acquietare, Potdl enun quUibet. homo liber maioribus debitis no inuolutus de rebu> fuisin infinn1tate fua. rltionabile deuifam facere (ub hac forma fecundum cu:=: iufdam patrie confuetudincm,quod domi:: numfuum primo demeliore et principalios tire qu.tm habet .recognofcat deinde ccd~ fram fuam ,pofiea vero alias perfonas provo:; luntate fua.~cq!lid aute diuerilrum pa; ~1arum confLietudines fuper hoc teneant,f~) cundum iura regni non tenetur quis in te:' :ftameto fuo alicui per{one precipue rufi ptG' ~oluntate (ua. air quid relinquere Iibeq enirn dicitur elfc cuiufque vltima ,·oluntas,fecun• dum has leges (icut et fecundum alias leges~ Mulier etiam fui Iurts , teftamentum facerc poteft.SI vero, fuerit in poteftate viri confli:, 'uta,nihilline virifui autoC:tlte facere potet\ cham in vltima voluntate de rebus viri fuj~ veruntamen p1um etfet et marito valdeho:: nefium fi rationabilem diuifam ~ori fua: ~~~ceffif!Ct.fc~icet vfque ad ~crtiam pancm.

rerum

L'betfeptimus: FoJ.49: rum {uarum quam viua quic!em:obtinu~ :fi;maritum fuumfuperuixifiet vt plenius raliquebit.~od plenque m~nti facere ent vnde marito commendabiles ~ffie~ii:: r.Cum quxs in 1nfirmiure roGtus tcll:ame mfacere nolucnt,.G debitis· non fit jnuo: Tt:truille tus. tunc omnes res eius mobiles JD tre~ commune rtes diuitlentur equales.Q2arum vna de: lege tcfb:: tUr heredi,fecunda vxori , tertia vero ipfi tUr CX parte teruarur de qua tertia:lJberam habebn:dif: ~agna car:: 'nendifacnlptem.vcrum fifi.ne vxore de:: ta.Cap.l8_ •. fferit medietas ip!l referuatur.De hc:redira; vera nihil in vluma voluntate di.fponerc neil: l't predicmm eft. Cap.6. 1"Debet lutem tefiamentum fieri coram .10! u·. vel plunbus vim legmimis, clericis :llaycis et tali bus qui tefies mde fieri pof= nt idonei. T dhmenti au~em executores fe de bent ii quos Tcfiator ad hoc eleg~ t et quibus curam ipfam commiferit.Si vc:: l tefiator nullos ad hoc nommauerit, pof:: tnt propmqui et confanguinei 1pGus de:: mctJ ad"id facienaum fe ingerere.J ra quod. quem vel heredem vel abum rerum de=. lncti reperirri; dqc:ntora,ha.bebunt breue · ·· · 'omini

t'htrtept:mus~ ~omtn; It egis vicecomiti directtiin :m hec •erba, C1p,1. .

R ~x vic falute predpio tib1 quodiufte et 4: l'le Glilatione faaas flare rauonabile diuili N ficut rationabiliter monfu.m poterit quod eafcceritet g; ipl:& ftare debeat.T.&c. Ca.!

Si quiS aute autoriute hUius brew~ conuS= tus,aliquid d.ixerit contra tcfiimentufcihcec quod non fuit rationahiliter factu,vel quo:! res petita nonfuetitJt'a vt'dic1tur leg.tt.a,tiic quid em placitii illud iri curia chriilianitatjr a11diri debet et terminar•·Q2_ia placJrum de teftamentis coram ludicc eccleil3.fhco fieri debet et per illorum qi.ti teftameto interfu:' ~rint tefiimorua,fecund·um iuri; ordine ter:> minari.Si,vcro fuerit dchitis o~eratus is qui refiamentiiucereproponit, nihil cie rebus fuis(extra debiteirii acquieratione),piecer fw lteredis confenfum diiponere potdt, verfifi poll: dehitorti acquiecatione alJquid relltlud fuerit,tunc id quide in tres partes diuidctur modo predieto.Et detertiaparrefuii vt dictii eft mjat tefumetii.Si vero Do fufficJUnt res chfuncri ad dehit.t perfolueda,tunt quid em heres ipfe defectii ipCii de fuo tenehii ad im plere ita. clico G habLlcrit etatc: here.sipfe. .

-~P·.'•

LterfeprMi~ ~r.1o: Ca ' J • . p.g. ~t enltll quid a heredes, de quihus cOflac ~relfe Dla]ores,aliiynde colht dfe mino# es,alii de qui bus dubni cfl vrrii fint ru:tiores .n mi11ores.haedes vero maiores, fiati polt lecdli':i antecellorii fuorii poll'unt (e tenere Vide pro aG n hereditate fua, hcet dommi poffint feo: feueratione 1ufuum cum h('redein manus fuas caperc huius JegJS ~urn en ~oderate Jd fieri debet ne aliqua lhru•o ill'cifini here4ibus faci1nt. polfunt enim M.arTebr. eredes tl opusfqedtVJOleneie dominorum Cap.td. .. :!ifiere dum tameri parati funt rdetJium ct lia recta feruitia eis inde facere.Si vera con:: tet eos elfe minores,tunc ipfi heredes tene: ur elfc fub cullodia dominornm fuorii des rec plenam habuerint etatem,fi fuerint he= edes de fcoJo milirari-~d fir poft vice~ :mum ervnum annum c6plerum,tl merit 1cre! ct filius militis vel per feodum milita:: e tenemis.Sivero heres et filiu~ Sokema: l.rii fuerir,cratcm habere inu:lhgirur rune urn quindecim compleuerit annum.Sive:: 0 fuerit filius burgen!is , Ctatem habere u~c intet1igitnr cum d&rcte fciuerit det 1arios numerate,etpannos vluarc,et alia pas crna ncgotia fuu!liter aerecrc pl.en:tm

· Jtaquc

iJber feptfm~: itique eu{\:odiam·haben~ 4omini, filioruai ct heredum hominum fuorum et fe'odorum fiwrum ,ita quod plenam in de habent difpo.= fitJOriem,vr in ecdefiis in cu!todiis ip[is con.: flitutis i:oncedendis et in mulierihus) fi que jn'eorum cuftodiani · exciderint maritand.is

. ei:fri aliis: negoeiis difpcinendis fc:cundum quod. propria negotiafua dtfponi folent~ Niht1 tiirien dehered1bte,de iure alienare poffuht ad remanentiimi. Ira tam en quod' here:te~ip.fo5,hot1orifice pro quantitate he: reaitatis intet1m habeant

. U.ttptimlii Pot.sil tiep~~-Jilone"lllntec&is :Nf.Ntc: pro· er.rt,e .t19milli r.:~ill()rls:, retniltlehit Jade rei' cogsiti~in lu:le cafq, Si.v:ew ~appctlatut m~ npr · ~ .~ou aliqua., Jtmic otritac~hitur• ptr ~~05;~ feCllmlSplegior_,f'Cd· dii :LUenc· ipfr.l; ~~¢ii:J;inde non t~httuii refponder4: feddepm~fa.¢tus,maiOJr.'Rl:fl:ituereautem· ~Hee lei tenentu.r c.lo!ftodesh~cdir.ates ipt.JS .Leredibus: ..11: . • • n.~ · t d b. . . t . ~ ·rcu-..tutJODISI ~+~ur~ e . e ltas ~~

~tJba-tcptlirlii!Z bit.Nofind~·-tamcn quodlfiquit m' a~ pitc de domtnoJt.eg.c tenere debet .tunc e:: ius euftodia ad ·dmninll'm :).. tgtltl pl~n~ pet#' tinct liue alios domiQos hahete-Jebc~t ipfc heres!iuenb~~

. L~e~rt!ptim'ui Fot.5iJ N"a.tqttam enim cufiodil allcuius de ~ttrc alb fui remanet,de quo habearur fufp.itio quad poll1tvcl tdit ~uod iUs in ipia hcrcditari daml.rc. · ·

Cap.jj

Muiierverovel mulier~fiheredes ahcuiu4 remaferinr, in cuftodia donunorii {uoni r~ ~anent~eGinfra emem fuerinr in cuf~ todia eru'nt donee plenariam hahent etatelll :Et cum habuerint etatein,tenetur dominus ~rum eas mariurc,fmgulas cii fuis rat.ion:i:: bilibUs portionibus Sivero!naior~ fueriilt. tunc quoque ll'l cufiod.ia dominoiii fuo'rum remaneburit Jonec per con!iimm · er difpo= H Itt · . 1in.o~em domm·orum maritentur.~afine anc 1~ dominorum difpo'Gtion'e vel atfcnlil , nulla -~ommunc:_ inuticr heres terre: maritari votdl , de iure de~em oftCa tel c6fuetudineregni.Vndeu '3uisfili1m vel It rnago:s, fl!Ja·. tamum habens,hererlem 1IIam vel il.: c.ura.r::ap.1~ ias in YJta fu1 fine atlenru dominifui mari~ tauerir,indeiulte fecundumiU~ et confuetU: din~ regni perpetuo exheredarur. Ita quod .ii!dc de: cc:feto nihil tec.Iperare poterit ni!l .. . B~ PC!

I4~~1'ti-~~ (oiam mJft;rie ali ~u1us homagu1, de ten~mento Jllo fac;ere t~ 'rietur ipfi domino,requirenda dt i£f":"~ dq1 tninJ ad 1d faciendu volunt.u etafienfus ne detmmico fuo vel aliQ modo mjnus idonea pc:rfona: bomaglii de't"'eodo fuo cogatur rc~ ~p~t:e :VCfUI:\1 (i_ q\lis hcenti~m querit' 3.: .· ~c~ .plinQ fitq fil~n;l (1.1~,111 et hc:redem alicui, ~aritandi,~en~tur domioqs aut confcn~~ a \It iufhm C:~4~.m ~fi.~ndere q\lare. ·con{en~ tire ~on deb.~taliter e.oim et1~m contrai~s fil:l5 yol!lntatem poterit mulier ipia ckccmG~ Jjq patridili etpro'yol_u.mte hbere marita rl_. T u~ua. hoc: querq fi mufJer ali qua d.

ll'bedeprimijl Pol u~ iii nubete~ut dotci:r_'l ;trnitt·et nifJ rtid1e-r P.f~ a]iam tcrram habeat de mari~agio vel hfre: ditJte,tunc cnim fufficit ~pi:~ lis dommi ha b~re ~fi~nfu.Et h odd eo f~c9b~ ne~ non p~op ~rborr.agjurn fed pro ~Jia fiad~qe quJ~ initritus d'onJJno in de faccre t~nctur vt (!J"ct~ ~· Si vero de feodo ph:rJu dori.inoruinip(~ fl!c:nt hetcditas,tiic fufficict adquircre affcri(~ 'capitalis dQmmiad,mulierc:m h~teddn mu ritahdam.Tn cultodlis au tern confututc mua Jicr'~ l1crcdes fide corporibU~ fuxs' foriffcce; fint,et bO'c probaturu fuerit,tuncille que de liqneriit tihereJabuUtlr,lta quod poltlones· fut ceteris que non fot~ecennt

. ' -t~edcptim;li ta~lo .~atris~ quia filius heres legittimtis ~ gucmnuptie demo~anfo ...

Cap.IJ. : lJ~es autem legirtllllus null us BallarJui

pecaliqws qui tk legitumo matrimoai~ non cfi proaeatus e~ep~tdl: Verum G·qujs t~rfus ahquem her~dnatem, aliqua.m tanqu~ ·~cres petar,er alius cj ob.Ucja.t quod heres in-' cle el(e npn potd~ eo qJlod ex legitrimo m~~ l;timonio npn f~t natus tunc quidem piacjtii illud tn curia dpmipi Regis reltunebit,.etm~ot clabitur Archiepifco velEpifcopo loei quod~~ Ji1atrimoniO ·ipfo cogoofcat,et quod mde in~ ~JClUerit,id dommo.Regi vel eius IuftiC fqrC'i f~ et per hoc brcue~ ·

9-pJf~

~ex Arehiepifcop.o (alute v,eniens coram mt= vv.in curia mea {'Ct#tverfus.R, fratrefunm ~uartum partem feodi vn1Us militis in ilu \'ill.t,ficut ;us fuum,et in quo idem.R.ius nq habet vt.vv.di(eo quodipfe Baftardusqt f1~ ~ ance matrimonium ma;riiirfof9#f qu~ - . ·-- ·- -·--· ;---- ··- ·- ~~

· · 'ti.,~ ftptimUi Fol.f4: ~al mdtm meam ri~n.~eetangnofcere 'de Ba fbrdia C'OS ~d VO'> mitto 'mtndar.rcs vc · ia ·e~.u·ia rrifiianttan~ Jn.Jefae~as qucdadvo~ lpectat. Et cum loquda ilia o~birum coram :vobisftaetn .foruu fntr1t ,m1~t htteris vefuis (lgnificeti!;1Uid indc coram vobu actum fus ~T.&c.· ·

Cap.r~;_: ·

1'Cirea Lee autem ~ orta dt:quellio. G quis antequam pacer nntrem fuam dc:fponfi:: l!erit fuerit genirus vel natus vtrum talis fil\us flt leg.ttimus heres clUm pofte.a mattcm fua aefponfauent.Et quidem !icet fecundum ca" nones ec leges roman as raii< flbus fJc Iegitri: mus IICtoo,r.unen fccundum ius et COJlfue: tudmem regt:~i nuHo modo tanquam l1eres 10 beredital4! fuftJneturvcl hereditatc:m de iurc regrn petere potdi:.Sc:d ona fuper hoe tamen contentione vtrurr. fcilicet genitus an natus futr1t ante defponf.uionem an poft di~ kurietu: idvt dictum eft coram iudice rccle' ~afiico et quod ab eo iudJG.ltum fuerit i~ ~iqo ltegi rcl eius tufticS. fcirc faciet -. .. . ·-- - ~·~ ~~

&t.~ioptimui Jt.uame~ ~dJe.cundum quo4: .~dicarum fUnic in curi~ Chrifiianitatis de m4trimonio fcilicer vrrum f!lent.Ille qui hcr~r.atc:~ p~ tit nat us vel ~miLts ante matrimoQiul,lll con~ rr.1ctii vel po~jn c~'d~~n1,:a~fpppk~ bitur de adiqdica~d~, v~l .abiwhcanda ipfi~ hcredit:tte(uper qua contc:ntio e~l it;1 q!lod' per indicium curie hq-ed.tt;;tem ip!im o bti~ ~ebit vel dame~ !itUI!l P9'dct.

Cap.I~ ' ~QEeri potdl:de b~l,lardo,qui nullum he

rc:dem habere poteft,nili de corporefuo ha.: buerit heredc;:m.Si qUJs ei proferuiti:Qfuo vd alio modo ali quam terram donaucnt;et Uid• homagium fuii rc;ce,pedt,ita quod in (eifin~ ciufde rerre,Gne M:rede de corpore fuo obi:r ~rit.quis eJ de IUrefuccedere debet-quia do= mmUs non potefi preC!ictis r>ttlpPJbus. Cum C}uisvero intcfl:atus decelferit.otilni.i cataUa. fua/ui domini e'tfeintelhgiitur {J voro pl!Jres, hahuerie ·dommos of.!Uilibetilloriiatalla fila. recuper.abit que in feodo fuo repa1et • vfu;: rari~ ¥ero,omnes res Guet:efi:acus fiudotelb:: Ills decclferiitdoinJIJi Regis flitviuusaurem ~n folct ali'luis ck aiminc v