ཉ་མ་མི་ཆུང་

གིླང་བུུ་གཏོང་མཁན་གིྱས་ཙིི་ཙིི་ཕུད་པ་

མཐེབ་མཛུབ་མ་

སམ་བྷོ་ཊ་བོད་གཞུང་སློབ་གྲྭའི་སྤྱིི་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་

Copyright © 2010

All rights reserved. No part of this publication maybe reproduced, Without the prior permission of the Department of Education, CTA, Dharamsala -176215

ISBN: 978-81-87859-58-1

Translated by: Samling Tsering LhamoProof reader & compiled by: Tenzin WangdueEdited by: Sangye Tandar NagaIllustrations by: UgyenDesign & Layout by: Lobsang Gonpo

Published by: Sambhota Tibetan Schools Society,Session Road, Dharamsala -176215Distt: Kangra (H.P.), INDIA

Phone: 01892-228877 / 226877Email: stsa1999@yahoo.co.in / stsaeducation@hotmail.comwww.sambhota.org

སོྔན་གེླང༌

༄༅་།ཉེ་བའིི་ལོོ་ཤས་ནང་བཙན་བོྱལ་བོད་མིིའིིི་སྤྱིི་ཚོོགས་

ཁོྲད་བོད་ཡིིག་དཔེ་དེེབ་ཇེ་མང་དུུ་འཐོན་བཞིན་པ་དེས་ བོད་ཀྱིི་སྐད་

ཡིག་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་དང་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གིྱ་ཕྱོོགས་སུ་

སོྐྱད་བཞིིན་པར་གདོན་མིི་ཟ་ འོན་ཀྱང་དེབ་རིིགས་ཕལ་ཆེ་བ་དབུ་

ཅན་ཡིག་གཟུགས་འབའ་ཞིིག་ཡིན་གཤིས་ བོད་མིིའིིི་གཞིི་རིིིམ་

སོླབ་གྲྭ་ཁག་གི་འཛིིན་རིིམ་དང་པོ་ནས་གསུམ་པ་བར་གྱིི་སློོབ་

ཕྲུུག་ཚོའིི་མིིག་གིི་སྤྱོོད་ཡུུལ་དུུ་གྱུུར་མ་ཐུུབ་པར་བརེྟན་ འདི་ག་

སམ་བོྷ་ཊ་བོད་གཞུང་སོླབ་གྲྭའི་སྤྱིི་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་ནས་ལོ་ཆུང་

བིྱས་པའམ་གཞི་རིིམ་འོག་མའི་འཛིིན་རིིམ་དང་པོ་ནས་གསུམ་པ་

བར་གིྱ་སློོབ་ཕྲུུག་ཚོར་ཉེེ་བར་མཁོ་བའིི་དེེེབ་རིིགས་ཁག་གཅིག་

དབུུ་མེད་ཡིིག་གཟུགས་ཐོག་ཕབ་སེྟ་དཔར་སྐྲུུན་འགེྲམ་སེྤལ་

ཞུས་དང་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་ ལྷག་པར་དེབ་འདིི་ནིིི་མ་སུ་རི་གཏན་

སོླབ་བོད་དགེ་བསམ་གིླང་ཚེ་རིིང་ལྷ་མོ་ལགས་ཀིྱས་ངལ་བ་ཚད་

མེད་ཐོག་སྔ་དགོང་དང་གུུང་སེང་གིི་དུུས་ཡུུན་སྤྱད་དེ་སྒྱུར་སིྒྲག་གནང་

བ་ཞིག་ཡིིན་ཞིིང་ དེས་བོད་ཕྲུུག་ཆུུང་ཆུུང་ཚོ་དང་བོད་ཡིིག་དཔེ་

དེེབ་ཁག་གི་དབར་ བར་ཐག་ཉེ་རུུ་བཏང་སེྟ་བོོད་ཀྱིི་རིིིག་གནས་ཤེས་

ཚད་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའིི་མཐུུན་གོྲགས་སུུ་འགྱུུར་ཐུུབ་པའི་རེེ་

སྨོོན་བཅས་ བོད་རྒྱལ་ལོ་ ༢༡༣༦ རབ་བྱུང་བཅུུ་བདུུན་པའི་ས་

གླང་ ཕྱིི་ལོོ་ ༢༠༡༠ ལོའིི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༦ བཟང་པོ་ཉིིན་ལ་

སམ་བོྷ་ཊ་བོད་སློོབ་སྤྱིི་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་ནས་།

དཀར་ཆག་

ཉ་མ་མི་ཆུང་

༠༡...༠༩

གླིིང་བུུ་གཏོོང་མཁན་གིྱས་ཙིི་ཙིིི་ཕུད་པ་

༡༠...༡༩

མཐེབ་མཛུབ་མ་

༢༠...༣༤

6

6

༄༅་།གནའ་སྔ་མོ་རྒྱ་མཚོའིི་ནང་འཚོ་བ་སེྐྱལ་མཁན་ཉ་

མ་མི་ཆུུང་ཞིིག་ཡོད་པ་དང་ མོ་ནིི་ཕ་མ་གཉིས་དང་རོྨ་ལགས་

གཅེན་མོ་ལྔ་བཅས་དང་མཉམ་དུུ་དུུང་དཀར་ཕོ་བྲང་ནང་འཚོ་བ་

སེྐྱལ་བཞིན་ཡོད་ ཉ་མ་མི་ཆུང་གིས་མོ་རང་གིི་རྨོོ་ལགས་

ཀིྱས་སྐམ་སའི་འཇིིག་རེྟན་གྱིི་སྐོོར་འདྲ་མིན་གསུངས་མོྱང་ཡོད་

པས་ལྟ་འདོད་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་རེ་ཞིིག་མོའིི་ལོོ་བཅོ་

ལྔའིི་སྐྱེེས་སྐར་མ་གཏང་གོང་

གང་སར་འགོྲ་ཆོག་གིི་

མེེད་ མཐར་མོ་རང་

ལོ་བཅོ་ལྔའིི་སྐྱེེས་

སྐར་བཏང་ཚར་

དུུས་གཞི་

ནས་ལྟད་མོ་

ལྟ་རྒྱུ་བྱུུང༌

ཉ་མ་མི་ཆུུང་

1

22

སྐབས་དེ་དུས་གྲུུ་གཟིངས་ཆེན་པོ་ཞིིག་རྒྱ་མཚོའིི་སྟེེང་ལྡིིང་བཞིིན་

ཡོད་པ་དང་ དེའིི་ནང་ནས་ཡིིད་དབང་འཕོྲག་པའི་རོོལ་དབྱངས་ཀིྱ་

སྒྲ་ཐོས་པ་ནི་རྒྱལ་སྲས་དགུུང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་སོན་པའི་འཁྲུངས་

སྐར་གཏོང་གིི་ཡོོད་པ་དང་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱིིས་གྲུུ་གཟིངས་ཀྱིི་སྒྲོོམ་

སེྟགས་སེྟང་ནས་རྒྱ་མཚོའིི་ཡུུལ་ལོྗངས་ལ་ལྟད་མོ་ལྟ་བཞིན་

ཡོད་ ཉ་མ་མི་ཆུང་གིི་སེེམས་ལ་རྒྱལ་སྲས་དེ་སྐམ་སའི་ཐོོག་

གིི་སྐྱེེ་བོོ་མཛེས་ཤོས་དེེ་ཡིིན་རྒྱུ་རེད་སྙམ་ གོླ་བུུར་དུུ་རླུང་འཚུུབ་

དྲག་པོ་ཞིིག་ལངས་པ་དང་རྒྱ་མཚོའིི་རྦ་རླབས་སེང་གེ་མཆོངས་པ་

དང་འདྲ་བའི་ནང་གྲུུ་གཟིངས་དེ་ཡང་མགོ་རྟིིང་ལོག་ སྐབས་དེར་ཉ་

མ་མི་ཆུང་གིིས་རྒྱལ་སྲས་དེར་ལྡིིར་ཞིིང་ཕར་ལྟ་དུས་འཆི་ལ་ཁད་

དུ་གྱུར་པའིི་རྒྱལ་སྲས་དེ་རྒྱ་མཚོའིི་ནང་དིམ་འགོྲ་གིི་ཡོོད་ ཉ་

མ་མིི་ཆུང་གིིས་མྱུར་དུུ་རྒྱལ་སྲས་དེ་མཚོ་སྟེེང་དུུ་བཏེགས་ནས་

བསྡད་ རླུང་འཚུུབ་འཇགས་པའི་རྗེེས་མོས་དྲན་པ་ཐོར་བའི་རྒྱལ་

སྲས་དེ་མཚོ་མཐར་བསྐྱལ་བ་དང་སྐད་ཆ་ཤོད་རྩིིས་བེྱད་སྐབས་

22

ཕར་ཕོྱགས་ནས་བུུ་མོ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡོང་གིི་ཡོོད་པ་མཐོང་ ཉ་

མ་མི་ཆུང་གིིས་མྱུུར་དུུ་བྲག་རོྡའིི་རྒྱབ་ཏུུ་ཡིབ་པར་བསོྐྱད་ བུུ་

མོ་དེེ་ཚོོས་རྒྱལ་སྲས་མཐོང་བ་དང་མྱུར་དུུ་ཁོང་སྐྱོོར་ཏེེ་རྒྱལ་ཁང་དུུ་

འཁིྲད་པས་ཉ་མ་མི་ཆུང་སེམས་པ་སོྐྱ་པོོས་ད་ལྟའི་གནས་ཚུུལ་

རྒྱལ་སྲས་ཀིྱས་མཁེྱན་མི་ཐུབ་པའི་ཐོོག་རེྗས་སུ་རྒྱལ་སྲས་ལ་

མིག་ལྟ་ཙམ་བེྱད་པའི་སྐལ་བ་ཐོབ་ཨེ་ཡོང་སྙམ་ཞིིང་དུང་དཀར་

ཕོ་བྲང་དུུ་ལོག་ ཉ་མ་མི་ཆུང་སེམས་ཡོངས་

རོྫགས་རྒྱལ་

སྲས་དེར་ཆགས་

ཡོད་པས་མོ་

རང་གི་གཅེན་

མོ་ཞིིག་གིིས་

རྒྱལ་སྲས་ཀིྱ་

ཕོོ ་བྲང ་རྒྱུས་

3

5

ཡོད་པས་མོ་རང་དེ་གར་ལྟ་ཙམ་བེྱད་པར་འཁིྲད་དགོས་བྱུང༌ མོའིི་

རྨོོ་ལགས་ཀིྱས་རྒྱ་མཚོའིི་ཉ་མ་མི་ཆུང་ཚང་མ་ལོ་ངོོ་སུམ་

བརྒྱ་བར་འཚོ་ཐུབ་ཅིང་འཆིི་བའིི་རྗེེེས་སུ་རྒྱ་མཚོའིི་ལྦུ་བར་

འགྱུར་བ་ལས་རྣམ་ཤེས་མེད་ མིའིི་རིིིགས་རྣམས་ཚེ་ཚད་དེ་

ཙམ་རིིང་པོོ་མིིན་ཡང་ཁོང་ཚོ་ཤིི་བའིི་རྗེེས་རྣམ་ཤེས་དེེ་ཐག་རིང་

གིི་ཡ་མཚན་ཆེ་བའིི་ཞིིིང་ཁམས་དེ་འདྲར་འགོྲ་རྒྱུུ་ཡོད་ཚུུལ་

གསུུངས་ ཉ་མ་མི་ཆུུང་གིིས་ང་ལ་རྣམ་ཤེས་རག་པའི་ཐབས་

ཤེེས་གཞན་ཡོད་དམ་ཞེས་དྲིིས་ རོྨ་ལགས་ཀིྱས་གལ་སིྲད་མིིའིིི་

རིིིགས་ཀྱིིས་ཁེྱད་རང་

ལ་བརེྩ་བ་སྤྲད་པ་

ཡིན་ན་རྣམ་ཤེས་

ཐོབ་སྲིིད་ཀྱང་མིའིི་

རིིིགས་རྣམས་རྐང་

ལག་ཡོད་པར་དགའ་

4

5

བ་ལས་ང་ཚོ་མཇུག་མ་ཡོད་པའིི་རིིིགས་ལ་བརེྩ་བ་སོྤྲད་མིི་

སྲིིིད་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་བཤད་ ཐབས་ཤེས་མེད་པའིི་སྐབས་མོས་རྒྱ་

མཚོའིི་སྒྱུ་འཕྲུུལ་མའི་སར་ཕིྱན་ནས་ཐབས་ཤེས་ཡོད་མེད་སོྐར་

དྲིིས་ མ་གཞི་གནད་དོན་དེེ་ཞེེད་སྣང་ལྡན་ལ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བ་

ཞིག་ཡིིན་ཀྱང་རིྫག་ཉམས་དོད་པའིི་རྒྱལ་སྲས་ཀིྱས་མོ་ལ་བོླ་

ཁོོག་ལྡབ་བརྒྱ་སྤྲད་པ་དང་མཚུུངས་ སྒྱུ་འཕྲུུལ་མས་ཉ་མ་མི་

ཆུུང་ལ་ལྟ་ཞིང༌ ཨ་ལས་རང་ལ་རྐང་པ་དགོས་ཀྱིི་ཡོོད་པ་རེེད་

ཕྲུུ་གུུ་ལྐུུགས་མ་རང་རེད་ རང་གི་མཇུག་མ་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུ་དེ་

ན་ཟུག་ཆེ་བ་ཞིག་རེེད་ལ་ སྐམ་སའི་ཐོོག་གོམ་པ་སོྤས་པ་ནི་

གྲིི་ཡིི་སྒང་ལ་བསོྐྱད་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད་ གལ་སྲིིད་རྒྱལ་

སྲས་ཀྱིིས་བུུ་མོ་གཞན་དག་ལ་དགའ་བ་ཡིན་ན་ རང་ལམ་སེང་

རྒྱ་མཚོའིི་ལྦུ་བར་འགྱུར་འགོྲ་གིི་རེེེད་ ཅེས་བཤད་ ཉ་མ་མི་

ཆུང་གིིས་ཐུགས་རེྗས་གཟིགས སོྔན་ལ་ང་འབད་བརོྩན་ཞིིག་

བེྱད་ངེེས་ཡིིན་ཞེས་བཤད་ སྒྱུ་འཕྲུུལ་མས་བྱས་ན་ངས་རང་ལ་རྐང་

4

66

པ་ཡོད་པ་བྱས་ཆོག་པས་རང་གི་སྙན་འཇེབས་ལྡན་པའི་སྐད་སྒྲ་

དེ་ང་ལ་སོྤྲད་དགོས་བེྱད་ཀྱིི་རེེེད་ཅེེས་བཤད་པས་ ཉ་མ་མི་ཆུང་

ནིི་བརེྩ་བའིི་ཆེེད་དུ་ཡོད་ཚད་བོླས་གཏོང་བྱས་ མོས་རྒྱལ་སྲས་

ཀྱིི་ཕོོ་བྲང་དུ་མ་ཕིྱན་གོང་སྔགས་ཆུ་དེ་འཐུང་བས་ན་ཟུག་གིས་

དྲན་པ་ཐོར་བ་དང་གཉིད་ལས་སད་དུས་མོ་རང་ལ་རྐང་པ་གཉིས་

སེྐྱས་ཡོད་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱིིས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་མགོྲན་པོ་དེེ་

སུུ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིིས་ཀྱང་ ཉ་མ་མི་ཆུང་ལ་སྨྲ་བའི་ནུས་པ་

མེད་པས་འཛུམ་ཆུང་ཁོ་ན་བསྟན་ རྒྱལ་སྲས་ནི་ཉ་མ་མི་ཆུང་

གིི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འཛུམ་ཆུང་གིས་ཡིིད་དབང་འཕོྲག་སེྟ་

མོ་དང་ཉིན་ཤས་རིང་མཉམ་དུ་ཆ་སིྒྲག་ཞབས་བོྲར་ཅིི་གར་རོལ་

འོན་ཀྱང་ཆང་ས་རྒྱག་རྒྱུའི་རེེ་བ་གང་ཡང་སོྟན་གྱིི་མེེད་ལ་ ད་

དུང་ཉིན་ཞིིག་ཁོ་རང་ཡུལ་གཞན་ཞིག་གིི་རྒྱལ་པོའིི་སྲས་མོ་དང་

ཆང་ས་རྒྱག་མཁན་ཡིན་ཞེས་བཤད་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱིིས་ང་རང་དངོས་

གནས་བྱས་ན་རྒྱ་མཚོའིི་ནང་ནས་སོྐྱབ་མཁན་གིྱ་བུུ་མོ་དེེ་དང་

66

ཆང་ས་རྒྱག་འདོད་ཡོད་ ངའི་དྲན་ཤེས་མ་ཐོར་གོང་བུ་མོ་མཛེས་

མ་ཞིིག་གིིས་ང་རང་སྐྱབས་པ་མཐོང་བྱུང༌ ཁེྱད་རང་བུུ་མོ་དེེ་ཧ་ཅང་

འདྲ་པོ་འདུག་ གལ་སིྲད་ང་རང་བུ་མོ་གཞན་པ་དེ་དང་ཆང་ས་རྒྱག་

དགོས་མ་བྱུང་ན་ངས་ཁེྱད་རང་དང་ཆང་ས་རྒྱག་སྲིིད་ཀྱིི་རེེེད་ ཅེས་

བཤད་ ཉ་མ་མི་ཆུང་གིིས་ཁོང་ལ་འགེྲལ་བཤད་རྒྱག་མི་ཐུུབ་

ཙང་མིག་གཉིས་མཆི་མས་ཁེངས་ནས་སོྡད་དགོས་བྱུང༌ འོན་ཀྱང་

མོས་རྒྱལ་སྲས་ཀིྱ་འཁྲུུངས་སར་བཞུགས་པ་དང་ རྒྱལ་

སྲས་ཁོང་གིི་མནའ་མ་དེ་ཁོོ་རང་རྒྱ་མཚོའིི་མཐའ་ནས་

སྐྱོོར་རོགས་བེྱད་མཁན་གིྱ་བུུ་མོ་དེེ་ཡིིན་

པས་ཁོ་རང་གི་སྲོོག་སོྐྱབ་དྲིིན་ཆེན་དེ་རེེད་

བསམས་ནས་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱུང་བ་

རེད་ ཉ་མ་མི་ཆུང་ནིི་རྒྱལ་སྲས་

ཀིྱ་འཁྲུུངས་ས་གྲུུབ་

དུུས་མོ་རང་གི་བརེྩ་

7

8 98

དུང་ལ་ཆག་གྲུུམ་ཤོར་རྒྱུ་མ་ཟད་ ཡུུན་རིང་མ་སོང་བར་མོ་རང་

ཤིི་ནས་རྒྱ་མཚོའིི་ལྦུ་བ་ཆགས་རྒྱུུ་ཡིན་པས་རང་དབང་མེད་པར་

ངུ་ཤོར་གྱིི་ཡོོད་པ་དང་ མོས་གྲུ་གཟིངས་ཀིྱ་སྒྲོོམ་སེྟགས་ཐོག་

ལངས་སོྡད་དུས་མོའིི་གཅེན་མོ་རྣམས་ཀིྱ་རིིང་ཞིིང་འཇམ་པའི་སྐྲ་

ལོ་མེེད་པ་དང་ངོ་གདོང་སོྐྱ་མདོག་ཁ་པོ་ཆགས་ནས་ཁོ་མོོར་ཁ་

ཕོྱགས་ནས་ཡོད་ ཁོང་ཚོས་བཤད་པར་ རྫུུ་འཕྲུུལ་གིྱ་གྲིི་དེེེའིིི་

ཆེེེད་དུ་ང་ཚོའིི་སྐྲ་ལོ་རྣམས་སྒྱུུ་འཕྲུུལ་མར་སྤྲད་པ་ཡིན་ རང་

གིས་རྒྱལ་སྲས་དེ་གསད་ཐུབ་པ་ཡིན་ན་རང་འཆི་མིི་དགོས་པར་

ཉ་མ་མི་ཆུང་རང་འཇགས་བེྱད་རྒྱུ་ཡོང་གིི་རེེེད་ཅེེས་བཤད་ མོས་

རྫུ་འཕྲུུལ་གིྱ་གྲིི་དེེེ་འཁེྱར་ནས་འགོྲ་དུུས་རྒྱལ་སྲས་དེ་གཉིིད་ཁུག་

བསྡད་ཡོད་པས་མོ་རང་གིི་ཆེེད་དུུ་རྒྱལ་སྲས་དེ་གསོད་མིི་ནུས་པར་

མཐའ་མའི་བརེྩ་དུུང་གི་མིིག་ཞགས་འཕེན་བཞིན་རྒྱ་མཚོའིི་

ནང་མཆོངས་པས་རིིམ་བཞིན་རྒྱ་མཚོའིི་ལྦུ་བར་གྱུར་ ཞོགས་

པའི་ཉིི་མའིི་འོོད་ཟེར་འཕོྲ་དུུས་མོར་དྲན་ཤེས་རེྙད་པ་དང་ དེ་དུུས་

8 98

མོ་རང་ནིི་ནམ་མཁའི་མཐོངས་སུ་སེླབས་ཡོད་པ་རེད་ མོས་ཆིིག་

ལབ་རྒྱག་བཞིན་ང་ག་པར་སེླབས་ཡོད་དམ་ཞེས་དྲིིས་དུུས་ སྙན་

ཞིིང་འཇེབས་པའིི་སྒྲ་ཞིིག་གིིས་ཁེྱད་རང་མཁའ་རླུང་ཁོྲད་ཀྱིི་སྲས་

མོ་ཞིིག་རེད་ ང་ཚོས་མིི་གཞན་དཀའ་ངལ་འཕྲད་དུུས་རོགས་པ་

བྱས་ནས་རྣམ་ཤེས་ཐོབ་ཐབས་བྱས་པ་ཡིན་ རང་གིས་ཀྱང་དེ་ག་

རང་བྱས་ནས་རྣམ་ཤེས་གྲུུབ་པ་རེད་ཅེས་ལན་རྒྱག་མཁན་ཞིག་

བྱུང༌ གཤམ་འོག་ན་གནས་པའི་རྒྱལ་སྲས་དང་ཁོང་གིི་བཙུུན་མོ་

ནིི་གྲུུ་གཟིངས་སེྟང་འཁྱམ་ཕིྱན་པ་མ་གཏོགས་ཉ་མ་མི་ཆུང་

གིིས་མཁའ་དབིྱངས་ནས་ཁོང་གཉིིས་ལ་འཛུམ་དམུལ་དམུལ་

བེྱད་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་ཤེེས་མིི་སྲིིིད་པ་ཞིག་རེད་།

.........................࿉࿉࿉.........................

10 1110

༄༅་།ལོ་མང་པོའིི་སྔོོན་ལུུང་པ་ཞིག་ལ་རེྐྱན་ངན་བར་ཆད་ཆེན་

པོ་བྱུུང་བ་རེད་ ལུང་པ་དེའིི་ས་ཆ་ཡོད་ཚད་ལ་ཙིི་ཙིི་སྟོོང་ཕྲག་དང་

སོྟང་ཕྲག་གིས་ཁེངས་པ་མ་ཟད་ ཙི་ཙིི་དེེེ་དག་ཀྱང་སིྤྱར་སྟངས་

ཀིྱ་ཙིི་ཙིི་དེེེ་འདྲ་མིན་པར་ཧ་ཅང་གི་ཆེེན་པོ་དང་བོླ་ཁོག་ཆེན་པོ་

ཤ་སྟག་ཡིན་པས་མིའིི་རིིིགས་ལ་ཞེད་སྣང་གང་ཡང་བེྱད་ཀྱིི་མེེད་

ཁང་པའི་ནང་བཟའ་རྒྱུ་ཡོད་ཚད་ཟ་བ་དང་སོླབ་གྲྭའི་ནང་སོླབ་

ཕྲུུག་ཚོའིི་རྐང་པ་འཇིབ་པ་དང་ཁོང་ཚོའིི་དེེབ་ཆས་ཀྱང་ཟ་ཡི་

ཡོོད་ བཟའ་འབྲུའི་རིིགས་རྣམས་བཟས་ཚར་དུས་

ཁིྱམ་ཆས་བཟའ་རྒྱུར་འགོ་ཚུགས་ ཁོང་ཚོས་ཉལ་

ཁིྲའིི་སྟེེང་འཛེགས་པ་དང་ཤེལ་ཡོལ་དང་ཐོག་

ལ་རྒྱུགས་པ་སོགས་བེྱད་ཀྱིི་ཡོོད་པས་

གོྲང་ཚོའིི་མིི་རྣམས་ཀིྱས་ཙིི་ཙིི་

རྣམས་ཕུད་རྒྱུར་ཐབས་ཤེས་

གང་མང་བྱས་ཡོད་

གླིང་བུུ་གཏོང་མཁན་གྱིས་ཙིི་ཙིི་ཕུད་པ་

10

10 111010

དཔེར་ན་ ཞི་མིི་དང་ཁྱིི་ཉར་བ་ དུུག་སྤྲད་པ་སོགས་བྱས་ཀྱང་ཕིྱ་

ཉིིན་ཙིི་ཙིི་དེེེ་ལས་མང་དུ་འགོྲ་བར་མ་ཟད་ ཞི་མིི་དང་ཁིྱ་ལ་ཙི་

ཙིིས་ཚུར་སོ་རྒྱག་གི་ཡོོད་པ་རེད་ ཡུུན་རིང་མ་སོང་བར་བཟའ་

འབྲུ་རྣམས་རོྫགས་ལ་ཁད་དུ་གྱུར་ཡོད་ནའང་ད་ཆ་ཁོང་ཚོས་ཙིི་

ཙིི་ཕུད་རྒྱུར་ཡིད་ཐང་ཆད་ནས་ཡོད་ ཕ་མ་ཚོས་རང་གིི་ཕྲུུ་གུུ་

ཙི་ཙིི་མདོག་ཉེས་དེེ་ཚོོ་ལས་སྲུང་སོྐྱབ་བེྱད་ཐབས་གང་མང་བྱས་

ཀྱང་ལས་སླ་པོ་ཁོྱན་ནས་མེད་ གོྲང་ཚོའིི་མིི་ཚང་མས་ཡུལ་དེའིི་

དཔོོན་ཆེན་ཚོས་མིི་མང་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་གང་ཡང་མ་

བྱས་པར་ཁོང་ཁོྲ་ཆེེན་པོ་ལངས་ཤིང་ ཁོང་ཚོས་ཡུུལ་མི་མཉམ་

འཛོམས་ཀྱིིས་ལམ་གིྱ་བཞིི་མདོར་ཚོགས་འདུུ་ཚོགས་པ་དང་ཁོང་

ཁོྲ་ཆེེན་པོས་གོྲང་ཚོའིི་ལྷན་ཁང་ཕོྱགས་སུུ་ངོ་རྒོོལ་ཁོྲམ་སོྐར་

བྱས་ཏེ་ཡུུལ་དཔོན་ཚོས་ཐབས་ཤེས་བྱས་ཏེ་ཙིི་ཙིི་ཁྱུ་དེ་དག་མེད་

པ་བཟོ་ཐབས་གནང་རོགས་ཞེས་རེ་བ་ཞུས་པ་རེད་ རླུང་ལངས་པའི་

མིི་ཚོོགས་དེ་དག་གི་བྱེེད་སྟངས་ཀིྱས་དཔོན་ཆེན་དང་འདུན་གོྲས་

12 1312

པ་ཚོར་ཞེེད་སྣང་ཞིག་བྱུང་བ་དང་ ཁོང་ཚོའིི་ཁྲོོད་ནས་འདུན་གོྲས་

པ་ཞིིག་གིིས་ཙིི་ཙིི་དེེེ་དག་ཕུད་ཐུུབ་མཁན་མི་ཞིིག་ཏན་ཏན་

ཡོད་ཀྱིི་རེེེད་ གལ་སིྲད་ང་ཚོར་རོོགས་པ་བེྱད་མཁན་ཞིག་བྱུང་ན་

ང་ཚོས་ཀྱང་ཁོ་ལ་རྔན་པ་གྱ་ནོམ་པ་ཞིག་མི་སྤྲོོད་པ་ག་ལ་

སྲིིད་ཅེེས་བཤད་ འོན་ཀྱང་མི་དཔོོན་དེེ་དངུལ་ལ་འདོད་རྔམས་ཅན་

ཞིག་ཡིན་པ་དང་ ཁོ་པའིི་ཆེེད་དུ་འགོྲ་སོོང་གཏོང་བ་མ་གཏོགས་

ལས་དོན་གཞན་གྱིི་ཆེེད་དུ་དངུལ་བེད་སོྤྱད་བྱེེད་རྒྱུར་འདེང་ངེེས་སྟོོན་

མཁན་ཞིག་མིིན་པས་བསམ་ཚུལ་དེར་དགའ་པོ་མ་བྱུང་བ་རེད་

འོན་ཀྱང་མཐའ་མ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཐབས་ཤེས་གང་ཡང་མེད་

སྟབས་ཁོར་མོས་མཐུན་མ་བེྱད་ཀ་མེད་བྱུང༌ ཕིྱ་ཉིིན་འཕིྲན་

སྐྱེེལ་བ་ཚོས་སྲང་ལམ་དང་ རིྩག་ལེྡབ༌ ཤིང་སྡོོང་སོོགས་གང་སར་

ཡིིག་བྱང་སྦྱར་ཏེ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་དོན་ གལ་ཏེ་མིི་སུུ་ཞིིག་

གིིས་ཙིི་ཙིི་རྣམས་ཕིྱར་འབུད་གཏོང་ཐུུབ་ན་དེ་ལ་གོྲང་ཚོའིི་ལྷན་

ཁང་ནས་གསེར་སྲང་ཆིིག་སོྟང་རྔན་པར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བྲིིས་

12 1312

ཏེ་འགེྲམ་སེྤལ་བྱས་པ་རེད་ ཐག་རིང་ཐུུང་སྣ་ཚོགས་ནས་སེྐྱ་བོོ་

མང་པོ་འདུུས་ཏེ་ཡུུལ་དེའིི་ཙིི་ཙིི་ཕུུད་ཐབས་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཀྱང་

དོན་མེད་དུུ་གྱུུར་ཏེ་ཙིི་ཙིི་རྣམས་རང་འཇགས་གནས་པ་རེད་ ཉིན་

ཞིིག་སེྐྱ་བོོ་ཚང་མ་བྱ་ཐབས་ཡོངས་སུ་རོྫགས་པའི་སྐབས་དེར་ཡ་

མཚན་ཅན་གིྱ་སྐྱེེ་བོོ་ཞིིག་སེླབས་ ཁོང་གིིས་ཡུུལ་མི་ཚོོར་མིི་

དཔོོན་དང་འདུན་གོྲས་པ་ཚོའིི་ལྷན་ཁང་གང་དུུ་ཡོད་པ་རྩད་གཅོད་

བྱས་ཏེ་དེེའིིི་ཕྱོོགས་སུུ་ཡོང་གིི་ཡོོད་ མི་དེེ་ནིི་ནམ་རྒྱུན་མཐོང་

མོྱང་མེད་ལ་སོྤྱད་ཚུུལ་དང་གོྱན་ཆས་གང་གི་ཆ་ལའང་མི་སུུ་

གཅིག་དང་མི་འདྲ་བའིི་ཡ་མ་ཟུང་ཞིིག་མངོན་ ཁོའིི་གྱོོན་ཆས་

ཀིྱ་ཚོོས་གཞི་ཧར་པོ་དང་བཟོ་ལྟ་ཁྱད་མཚར་དེེས་མིི་སུ་ལའང་

འཛེམས་ཟོན་མེད་པ་ཞིག་རེེད་ ད་དུང་ཞྭ་མོའིི་ལྟེེབ་སུུལ་ལ་བྱ་

སོྒྲ་ཞིིག་ཀྱང་བཙུུགས་ཡོད་ ཁོའིི་སྐེེེ་རགས་ལ་གིླང་བུུ་ཕྲ་ལ་རིང་

བ་ཞིག་གཟེར་འདུག་ ཡུུལ་མི་ཚོོ་ཁོོའིི་རྗེེས་སུུ་འབྲངས་ནས་

ཡོང་དུུས་ཁོས་ཚམ་ཚོམ་མེད་པར་ཚོམས་ཆེན་ནང་འཛུུལ་

15

ཡོང༌ བཞུགས་འཁིྲའིི་སྟེེང་འགིྱང་ངེེར་བཞུུགས་ཡོད་པའིི་མིི་དཔོོན་

གྱིིས་མིི་དེེེར་ལྡིིར་ནས་རང་སུ་ཡིན་ ག་རེ་བྱེེད་དུུ་ཡོང་བ་ཡིན་

ཞེས་བྲིིས་ མི་དེེས་ང་ལ་མི་ཚོོས་གླིིང་བུུ་གཏོང་མཁན་ཞེས་འབོད་

ཀྱིི་ཡོོད་ ང་ཙི་ཙིི་འབུུད་མཁན་གིྱ་བྱ་དགའི་གསལ་བསྒྲགས་དེའིི་

སྐོོར་སྐད་ཆ་འདིྲ་རུུ་ཡོང་བ་ཡིན་ ཞེས་བཤད་པས་ དཔོན་ཆེན་དེའིི་

སེེམས་ལ་མི་འདིི་འདྲ་ཞིག་གིིས་ཙིི་ཙིི་གང་འདྲ་ཕུུད་ཐུུབ་ཀིྱ་རེེད་

སྙམ་ནས་ གལ་ཏེ་གྲོོང་ཚོོའིི་ནང་གི་ཙིི་ཙིི་ཚང་མ་ཕུད་ཚར་

ན་རང་ལ་བྱ་དགའ་གསེར་

སྲང་ཆིག་སོྟང་མིི་དགོས་

ཉིིས་སོྟང་དགོས་ཀྱང་སྤྲད་

ཆོག་ཅེས་བཤད་ འདུུན་

གོྲས་པ་ཞིག་གིིས་མིི་དེེེར་

ཁོྱད་ཀྱིིས་ཙིི་ཙིི་རྣམས་

གང་འདྲ་བྱས་ནས་ཕིྱར་

14

1514

ཕུད་གཏོང་ཐུུབ་བམ་ཞེས་དྲིིས་ མི་དེེས་ངའིི་རྫུ་འཕྲུུལ་གིྱ་གླིིང་བུུ་

དེས་འཛམ་གིླང་འདིིའིིི་ནང་གི་དངོོས་པོ་ཡོད་ཚད་འགུུག་ཐུུབ་ཅེས་

བཤད་ དཔོན་ཆེན་གྱིིས་བསུུན་སྣང་ལྡན་པའི་ངང༌ འགིྲག་གིི་རེེད་

འགིྲག་གིི་རེེེད་ རང་གི་རྫུུ་འཕྲུུལ་གིྱ་གླིིང་བུུ་དེ་གཏོང་བར་རྒྱུགས་

ཞེས་བཤད་ མི་དེེས་ཕྱིིར་ཐོོན་གྱིིན་སྐེེད་པ་ནས་གིླང་བུུ་བླངས་ནས་

ཁ་ལ་བཅུག་སེྟ་གཅིིག་གཏོང་དུུས་དེ་སྔོོན་ཐོས་མོྱང་ཡོད་པའིི་

རོོོལ་དབྱངས་གང་ཞིག་དང་ཡང་འདྲ་གི་མེེད་ གོླ་བུུར་དུུ་ཁང་པའི་

སྒོོ་དང་སེྒ་ཁུུང༌ ཆུུ་

སྦུུག་སོགས་ག་ས་ག་

ནས་ཙིི་ཙིི་འདོོན་ཡོང་

སྟེེ་གླིིང་བུུ་གཏོང་མཁན་

དེའིི་རྗེེས་སུུ་རྒྱུུགས་འགོྲ་

གིི་ཡོོད་ ཁོས་གླིིང་

བུུ་གཏོང་གིིན་གོྲང་ཚོའིི་

15

16 1716

སྲང་ལམ་ཡོད་ཚད་ལ་གོམ་པ་སོྤས་ཏེ་ཙིི་ཙིི་ཡོོངས་རོྫགས་

སྐད་གཏོང་གིིན་གོྲང་ཚོའིི་སློོབ་གྲྭའི་ཉེེ་འགྲམ་ནས་འགོྲ་དུུས་

སོླབ་ཕྲུུག་ཚོས་ཁ་དང་མིག་ཆེ་ཙམ་ཞིིག་གདྭངས་ཏེ་ཁོོའིི་རྗེེས་

སུ་བལྟས་ནས་བསྡད་ཡོད་ ཁོས་གོྲང་ཚོོ་ཡོོངས་བསོྐར་ཚར་དུུས་

གཙང་པོ་ཞིིག་ཏུ་ཁ་ཕོྱགས་ཏེ་བསོྐྱད་པ་དང་ཀོ་བ་ཞིིག་བཏང་

ནས་གཙང་པོའིི་དཀྱིིལ་ལ་ཕིྱན་པས་ཙི་ཙིི་རྣམས་ཁོའིི་རྗེེས་མིི་

ཟིིན་པའི་དངངས་སྐྲག་གིས་གཙང་ཆུའི་ནང་མཆོངས་ ཡུུན་རིིང་

མ་སོང་བར་ཙིི་ཙིི་ཚང་མ་གཙང་ཆུས་འཁེྱར་ཏེ་གཅིིག་ཀྱང་ལྷག་

མེད་ མི་དཔོན་དང་ཡུལ་མི་

ཚང་མ་ཙི་ཙིིའིིི་ཁྱུ་ཚོགས་

དེ་དག་མེད་པ་ཆགས་དུས་

ལུས་སེམས་གཉིས་ཀ་ལོྷད་

ཤིིག་ཤིིག་ཆགས་ཏེ་ཚང་མ་

འཛོམས་ཏེ་གཞས་དང་ཞབས་

16

16 171616

བོྲ་འཁྲབ་འགོ་ཚུུགས་ གིླང་བུུ་གཏོང་མཁན་གྱིིས་ད་གཟོད་ཁོའིི་

བྱ་དགའ་ལེན་པར་འོང་བས་མི་དཔོོན་དེེ་དགའ་པོ་མ་བྱུུང༌ གིླང་

བུུ་གཏོང་མཁན་གིྱས་ད་ཆ་ངས་ཙིི་ཙིི་ཚང་མ་ཕུུད་ཟིིན་པས་ཁོྱད་

ཀྱིིས་ངའིི་བྱ་དགའ་དེ་སོྤྲད་རོགས་ཞེས་བཤད་ མི་དཔོན་གྱིིས་ཙིི་ཙིི་

དེེེ་དག་རང་གིས་གླིིང་བུུ་གཏོང་ཐེེངས་གཅིག་གཉིས་ཀྱིིས་ཕུུད་ཐུུབ་

དུུས་དཀའ་ལས་གང་ཡང་མ་རེད་ བྱས་ཙང་ལས་ཀ་དེ་འདྲ་ཞིག་

ལ་རྔན་པ་སོྤྲད་རིིན་གང་ཡང་མི་འདུུག་ཅེས་བཤད་དེ་གང་ལྟར་

བྱ་དགའ་དེ་སོྤྲད་རྩིིས་ཁོྱན་ནས་བེྱད་ཀྱིི་མེེད་ མི་དེེས༌མི་དཔོོན་

མཆོག་ དངོས་གནས་དཀའ་ལས་མ་རེད་ བྱས་ན་ངས་ཁེྱད་རང་

ལ་གིླང་བུུ་གཞན་ཞིག་གཏོང་ཆོག་ཅེས་བཤད་ མི་དཔོོན་གྱིིས་

ཕྱིིར་རྒྱུགས་ རང་གིི་གླིིང་བུུ་དེ་ང་ཚོའིི་གྲོོང་ཚོའིི་ནང་ག་ཚོད་གཏོང་

གིི་ཡིིན་ནའང་འགིྲག་ དེ་རང་གི་བྱ་དགའ་ཡིན་བསམ་པ་བྱས་

ནས་ཐོངས་ཤིིག་ཅེས་སྨྲས་ མི་དེེས་ཚོམས་ཆེན་གྱིི་ཕྱིིར་འདོན་པ་

དང་གོྲང་ཚོའིི་ནང་གིླང་བུུ་སྙན་ཤོས་དེེ་གཅིིག་གཏོང་དུུས་ཕྲུུ་གུུ་ཚང་

18

མ་དགའ་མཆོངས་

རྒྱག་བཞིན་རྒྱུགས་

ཡོང་བ་དང་ཁོང་ཚོའིི་

ཕ་མས་སྐད་བརྒྱབས་ཀྱང་དོ་སྣང་བྱེེད་ཀྱིི་མེེད་ ཁོང་ཚོའིི་རྣ་ལམ་

དུུ་གིླང་བུུའིི་སྒྲ་མ་གཏོགས་གང་ཡང་མེད་པ་ལྟར་སྣང༌ ཁོང་ཚོས་

གླིིང་བུུ་གཏོང་མཁན་དང་མཉམ་དུུ་ཡུུན་རིང་སོོང་སོོང་ནས་མཐར་

18

1818 19

རི་བོོ་མཐོ་ཤོོས་དེེར་སླེེབས་པ་དང་རིི་དེེེའིིི་ཞབས་ནས་སོྒ་ཆེེན་པོ་

ཞིིག་ཕེྱ་སྟེེ་ཕྲུུ་གུུ་ཚོ་དང་གིླང་བུུ་གཏོང་མཁན་རྣམས་རི་དེེའིིི་

ནང་དུུ་འཛུུལ་རེྗས་རིི་དེེེའིིི་སྒོོ་རང་འཇགས་བརྒྱབས་སོང༌ དེ་རྗེེས་

ཕྲུུ་གུུ་ཚོ་དང་གིླང་བུུ་གཏོང་མཁན་དུུས་ནམ་ཡང་མཐོང་རྒྱུ་མེད་

པར་གྱུར་ སྐབས་དེ་དུུས་ཡུུལ་མིི་ཚང་མས་དཔོན་ཆེན་ལ་ཁོང་

ཁོྲ་དྲག་པོ་བྱེེད་བཞིིན་ཁོ་གྲོོང་ཚོ་དེེ་ནས་ཁ་བྲལ་དུུ་བཅུུག་ འོན་

ཀྱང་གོྲང་ཚོ་དེེའིིི་ནང་ཕྲུུ་གུུའི་སྐད་སྒྲ་ལོ་མང་པོ་ཞིིག་ནས་ཐོས་རྒྱུ་

མེེད་པར་གྱུར་།

.........................࿉࿉࿉.........................

༄༅་།གནའ་སྔ་མོ་བུད་མེད་མོ་ཧྲེེང་ཞིིག་ཡོད་པ་དང་ མོས་

རང་ཉིད་ལ་ཕྲུ་གུུ་ཞིག་བྱུང་ན་སྙམ་གིྱ་ཡོོད་ ཉིིན་ཞིིག་མཁའ་

འགོྲ་མ་ཞིག་སེླབས་ཏེ་མོ་ལ་མེ་ཏོོག་གིི་ས་

བོན་ཞིིག་སྤྲད་ མོ་ཧྲེེང་དེེས་ཁོག་མ་ཞིག་ནང་

མེ་ཏོོག་གིི་ས་བོན་དེེ་བཏབ་ནས་ཉིན་ལྟར་ཆུུ་

བསིིལ་གཏོར་བས་མྱུ་གུུ་ཡག་པོ་སྐྱེེས་པ་

རེད་ ཡུུན་རིང་

མ་སོང་བར་མེ་

མཐེབ་མཛུབ་མ་

20

20

ཏོོག་གིི་ཐེེེའུུ་ཐོན་པ་དང་ ཉིིན་ཞིིག་ཐེའུུ་དེེ་ཞལ་ཁ་ཕེྱ་དུུས་དེའིི་

ནང་ནས་ཧ་ཅང་ཆུང་བའི་བུུ་མོ་སྙིིང་རྗེེ་མོོ་ཞིིག་ཐོན་ བུུ་མོ་དེེས་

མིིག་ཧྲིིག་ཧྲིིག་ལྟ་བཞིན་མོ་ཧྲེེང་ལ་ཨ་མ་ལགས་ཞེས་

འབོད་དེེ་ཚུུར་འཁྱུད་ཡོང་བ་དང་ དེ་ནིི་མོོ་ཧྲེེང་གིི་མཐེེབ་མཛུབ་ཀིྱ་

ཆེེ་ཆུང་ཙམ་ལས་མེད་ བུུད་མེད་དེེ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱུང་སེྟ་བུུ་མོ་

ཆུུང་ཆུུང་དེ་རང་གིི་གཅེས་ནོར་བཞིིན་བསྐྱངས་

པ་དང་ མོའིི་མིིང་ལ་མཐེབ་མཛུབ་མ་

ཞེས་བཏགས་ དེ་ནས་བཟུང་ཁོང་གཉིས་

ཀྱིི་ཁྱིིམ་དུུ་

དགའ་སོྤྲའིི་

གླུ་དབྱངས་ཐོས་

རྒྱུ་ཡོད་ལ་

སིྐྱད་པའི་དགོད་

སྒྲ་ལྷང་ལྷང་

21

23

གྲགས་པར་གྱུར་ ད་དུུང་སྐབས་རེ་མཐེབ་མཛུབ་མ་ཆུང་དྲགས་

ནས་མ་རེྙད་པར་ཨ་མ་ཞེད་ནས་ངུ་དགོས་པ་བྱུང་ལ་ མཐེབ་

མཛུབ་མ་ཐོག་མར་ཁིྱ་དང་ཞིི་མིི་བ་ཕྱུགས་སོགས་ལ་ཞེད་ནས་

ངུ་དགོས་བྱུང༌ འོན་ཀྱང་རིམ་བཞིན་སོྒ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་དེ་

དག་དང་མཐེབ་མཛུབ་མ་གོྲགས་པོར་གྱུར་ མཐེབ་མཛུབ་མ་

དེ་དམིིགས་བསལ་གིྱ་གཞས་གཏོང་རྒྱུར་ཤིན་ཏུུ་དགའ་

བས་ཉིན་ལྟར་གླུ་དབྱངས་ཀིྱ་སྒྲས་ཁོང་ཚོའིི་གཡས་

གཡོན་གྱིི་

སེེམས་ཅན་

ཚོར ་ དགའ ་

སིྐྱད་སྦྱིིན་གྱིི ་

ཡོོད་ ཉིིན་

ཞིིག་ལྷ་ཡི་

རིིགས་བེྱ་བྲག་

22

23

པ་ཞིིག་གིི་སྲས་གསེར་ལྡན་རང་གི་གཤོག་པ་བརྐྱངས་ཏེ་ཡུལ་

ལོྗངས་ལ་ལྟད་མོ་ལྟ་བར་ཕེབས་སྐབས་མཐེབ་མཛུབ་མའི་གླུ་

དབྱངས་ཐོས་པས་ཧ་ཅང་སྙན་པོ་བྱུང་ནས་ཉན་པར་ཡོང༌ ལྷ་སྲས་

ཀྱིིས་མཐེབ་མཛུབ་མ་ནི་མཛེས་སྡུུག་ལྡན་པའི་བུ་མོ་ཞིིག་

ཡིིན་པ་མཐོང་དུས་སེམས་རང་དབང་མེད་པར་ཤོར་ ཉིན་ཞིིག་ཁོས་

མཐེབ་མཛུབ་མའི་འཁྲིིས་སུ་ཕྱིིན་ཏེ་ སྲས་མོ་ལགས་ ཁེྱད་

རང་ཞེས་བཤད་མ་ཐག་མོ་ཞེེད་ཐག་ཆོད་དེེ་བྲོོས་ཕྱིིན་ ལྷ་སྲས་

ཀིྱས་རང་ཞེད་དགོས་མ་རེད་ ངའི་མིིང་ལ་གསེར་ལྡན་ཟེར་གྱིི་ཡོོད་

ཅེས་བཤད་ མཐེབ་མཛུབ་མས་རང་དང་གཟུུགས་ཚད་གཅིག་པ་

ཡིན་པའི་ཕོ་གསར་རིྫག་པོ་དེེས་མོ་རང་ལ་ལྷག་བསམ་རྣམ་

དག་གིས་སྐད་ཆ་བཤད་པར་ཧ་ཅང་གི་དགའ་པོ་བྱུུང༌ མོས་ཁེྱད་

རང་ང་དང་གཟུགས་ཚད་གཅིག་པ་རེད་འདུུག་ ངས་ད་བར་ང་རང་དང་

གཅིག་པའི་རིིགས་ཤིག་ཨེ་ཡོད་སྙམ་བྱུུང༌ ཡིན་ནའང་ཁྱེེད་རང་

ལ་གཤོག་པ་འདུུག་ཅེས་བཤད་ གསེར་ལྡན་གིྱས་ཁེྱད་རང་ཉིན་

22

24 2524

ལྟར་གླུ་དབྱངས་ལེན་ནས་བཞུུགས་ཀིྱ་ཡོོད་དམ་ཞེས་དྲིིས་ མཐེབ་

མཛུབ་མས་དགའ་སོྤྲའིི་ངང༌ ངའི་གླུ་གཞས་དེ་ཡག་པོ་མེེད་ཅེེས་

ཁེངས་སྐྱུང་ངང་བརོྗད་ གསེར་ལྡན་གྱིིས་གང་ལྟར་ང་ཉིན་ལྟར་གླུ་

གཞས་ཉན་པར་ཡོང་གིི་ཡིིན་ཞེས་བརོྗད་དེེ་ཁོོང་གཉིས་ཕན་

ཚུུན་གེླང་མོལ་མང་དག་ཅིག་བྱུང་ནས་གསེར་ལྡན་ལོག་ཕྱིིན་

ཕིྱ་ཉིིན་ནས་བཟུང་ཉིིན་ལྟར་གསེར་ལྡན་གླུ་གཞས་ཉན་པར་

ཡོང་བ་དང་ ཁོང་གཉིས་ཕན་ཚུན་འཆམ་པོ་ཆགས་ཡོད་ ཉིན་

ཞིིག་གསེར་ལྡན་གིྱས་མཐེབ་མཛུབ་མ་རང་གི་གཤོག་རྩལ་

ལ་བརེྟན་ནས་ཕིྱར་འཆམ་འཆམ་ལ་འཁིྲད་ ཁོང་གཉིས་སྙན་

པའི་གླུ་དབྱངས་ལེན་བཞིན་ལོྗངས་རྒྱུར་གཤེགས་པར་པད་མའི་

མེེ་ཏོོག་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་ཆུུ་རྫིིང་ཞིིག་གིི་ཁར་སེླབས་དུུས་དེར་

ཛེ་སྦལ་མདོག་ཉེས་ཤིིག་གིིས་མཐོང་སྟེེ་ཐེེབ་མཛུབ་མར་སེམས་

དབང་མེད་དུུ་ཤོར་ གནས་ཚུུལ་དེ་ཁོོའིི་ཨ་མ་ཛེ་སྦལ་གིྱས་མཐོང་

ནས་མོས་ང་ལ་མཐེབ་མཛུབ་མ་སོྡད་ས་རྒྱུས་ཡོད་ ངས་མོ་

24 2524

ཁྱེེད་རང་གི་མནའ་མར་ལེན་ཐུུབ་པ་བེྱད་ཆོག་ཅེས་བཤད་ འོན་

ཀྱང་ད་ཆ་མཐེབ་མཛུབ་མ་དང་ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན་གཉིས་བྲལ་

ཐབས་མེད་པའིི་དགའ་རོགས་ཤིག་ཡིིན་ སྲས་གསེར་ལྡན་གིྱས་

མོ་ལ་ཆང་ས་བརྒྱག་རྒྱུུའི་རེེ་བ་བཏོན་པར་མཐེབ་མཛུབ་མ་

ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱུང༌ ཁོས་ཁོ་པའིི་ཡབ་ཡུུམ་གཉིས་ལ་ཞུས་

ཏེ་སང་ཉིན་མནའ་མར་སོླང་བར་ཡོང་རྒྱུའིི་ཁ་ཆད་བྱས་ མཐེབ་

མཛུབ་མས་རང་གི་གཏམ་བཟང་དེ་ཨ་མ་ལགས་སུུ་ཞུུ་དུུས་

མོ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱུང་ཡང་མཐེབ་མཛུབ་མ་དང་ཁ་བྲལ་

དགོས་པ་ནི་མོོའིི་ངོོོས་ནས་གདུུང་བ་ཆེ་ཤོོས་དེ་རེེད་ དེའིི་མཚན་

མོ་ཚང་མ་གཉིད་ཁུུག་པའི་སྐབས་ཛེ་སྦལ་གིྱས་ལོྐག་ཏུུ་ཁང་

པའིི་ནང་འཛུལ་ཏེ་མཐེེབ་མཛུབ་མའི་ཉལ་ཁིྲ་ཆུུང་ཆུུང་དེ་དང་

མོ་མཉམ་དུ་བསྡམས་ཏེ་འཁེྱར་ཕྱིིན་ མཐེབ་མཛུབ་མས་སྐད་

བརྒྱབས་ཀྱང་ཨ་མ་གཉིད་ཁུག་ཟིན་པས་མ་ཤེས་ ཛེ་སྦལ་

གྱིིས་མོ་འཁེྱར་ཏེ་སྦལ་ཚང་དུ་འཁིྲད་ འོན་ཀྱང་མཚན་མོའིི་དུུས་

26 2726

སུུ་འགོྲ་ལམ་མི་མཐོང་བས་མཐེབ་མཛུབ་མ་བེྱད་ཐབས་བྲལ་

ཛེ་སྦལ་གིྱས་མཐེབ་མཛུབ་མ་རང་སེམས་ཁྲལ་བེྱད་མིི་དགོོས་

རང་གིས་ངའིི་བུའིི་མནའ་མ་བེྱད་རོོགས་ བུུས་རང་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་

པོ་འདུག་ཅེས་བཤད་ མཐེབ་མཛུབ་མས་གཅིག་ལྟ་དུས་མོའིི་

བུ་ཛེ་སྦལ་གིྱས་མོ་ལ་མེ་ཏོོག་པདྨ་ཞིག་འཁེྱར་ཡོང༌ མཐེབ་

མཛུབ་མས་དགོངས་པ་མ་ཚོམ་ ང་ལ་དགའ་རོགས་ཡོད་ ང་དང་

སྲས་གསེར་ལྡན་ཆང་ས་བརྒྱག་རྒྱུུའི་ཁ་ཆད་བྱས་ཚར་ཞེས་བཤད་

ཛེ་སྦལ་མ་བུུས་འཇམ་རྩུབ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཀྱང་མཐེབ་མཛུབ་

མས་མ་ཉན་སྟབས་ཁོ་མོ་པད་མའི་ལོ་འདབ་ཆེན་པོ་ཞིིག་གིི་

སྟེེང་བསྐྱུར་ཏེ་ཛེེ་སྦལ་རྣམས་ཐོན་ཕྱིིན་ མཐེབ་མཛུབ་མ་ནང་

ལ་ལོག་པའི་ལམ་གིྱ་ཁ་ཕོྱགས་མ་ཤེས་པར་སེམས་སོྐྱ་ཐག་

ཆོད་དེེ་ངུས་ནས་སོྡད་སྐབས་ བིྱའུུ་བོ་དཀར་ཞིག་གིིས་མཐོང་སྟེེ་མོོ་

ལ་སྐད་ཆ་དྲིིས་ མོས་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་བཤད་དུུས་བིྱའུུ་དེེས་

མོ་ཆུུའིི་དཀྱིིལ་གྱིི་པད་མའི་ལོོ་མ་ལས་བླངས་ཏེ་རང་བྱུང་གི་གླིིང་

26 2726

ཆེེན་པོ་ཞིིག་ནང་བསྐྱལ་ མཐེབ་མཛུབ་མས་ལྷ་སྲས་གསེར་

ལྡན་གིྱས་དེེ་རིིང་ང་མནའ་མར་བསུ་བར་ཡོང་གིི་ཡིིན་གསུངས་ཀྱིི་

འདུུག་ཅེས་བཤད་ བིྱའུུས་ངས་རང་གི་ནང་དང་ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན་

གང་དུ་ཡོད་མེད་འཚོལ་བར་ཕིྱན་ཆོག་ རང་གིས་ས་འདི་ནས་

གཞན་ལ་མ་འགོྲ་ཞེེས་མངགས་ མཐེབ་མཛུབ་མ་དེར་སོྡད་

རིིང་མཚན་མོ་ཕྱིིས་པོོ་ཆགས་ཀྱང་བིྱའུུ་བོ་དཀར་ཡོང་མཁན་

མེད་པས་ཤིང་སོྡང་ཆེན་པོ་ཞིིག་གིི་འོོག་ཏུུ་ཁུུམ་ནས་བསྡད་པས་

གང་ཙམ་ནས་གཉིད་དུུ་ཤོར་ གཉིད་སད་དུུས་མོ་རང་ས་སོབ་སོབ་

ཅིིག་ཏུ་ཉལ་བསྡད་འདུག་པས་ཡར་ལངས་ཏེ་ང་གང་དུུ་སེླབས་ཡོད་

དམ་ཞེས་བཤད་ སྐབས་དེར་ཙིི་ཙིི་ཞིིག་གིིས་མོ་ལ་ལོྟ་ཚ་པོ་

ཞིིག་སྤྲད་ཞོར༌ ངའི་མིིང་ལ་ཙི་ཙིི་ཐིིག་རིིས་མ་ཟེར་ རང་མདང་

ནུབ་ཤིང་སྡོོང་འོོག་ལ་འཁྱག་གཉིད་ཁུག་བསྡད་འདུག་ ང་སེམས་

ཀིྱས་མ་བཟོད་པར་རང་ནང་ལ་འཁིྲད་ཡོང་བ་ཡིན་ ད་ལྟ་ཕིྱ་

ལ་དགུུན་དུས་ཤར་ཟིན་པས་རང་ཕིྱན་ན་འཁྱག་ཤི་ཐེེབས་ཀྱིི་རེེེད་

28 2928

ཅེས་བཤད་པས་མཐེབ་མཛུབ་མ་ཙིིག་ཚང་ནང་

སོྡད་འདོད་མེད་ཀྱང་མ་སོྡད་རང་སོྡད་བྱུང༌ མོའིི་ཨ་

མས་མཐེབ་མཛུབ་མ་བརླགས་པ་ཤེས་དུས་གང་སར་

བཙལ་ཀྱང་མ་རེྙད་པར་སེམས་པ་སོྐྱ་ནས་སོྡད་པའིི་སྐབས་

ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན་གྱིིས་མོའིི་ནང་ལ་ཁོ་མོ་མནའ་མར་སོླང་

བར་ཡོང༌ ཨ་མས་གནས་ཚུལ་བཤད་དུས་ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན་

གིྱས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པས་མཛེས་མ་མཐེབ་མཛུབ་མ་ཏན་

ཏན་གཞན་གྱིིས་བཙན་འཁིྲད་བྱས་པ་ཤེས་ ཁོང་གིིས་ཁེྱད་རང་

28 2928

སེམས་ཁྲལ་བེྱད་མིི་དགོོས་ ངས་འཚོལ་བར་ཕིྱན་ཆོག་ཅེས་བཤད་

དེ་ས་ཕོྱགས་གང་སར་མཐེབ་མཛུབ་མ་འཚོལ་བར་ཕྱིིན་ དགུུན་

གཡོལ་བེྱད་རིིང་མཐེེབ་མཛུབ་མས་ཙི་ཙིི་ཐིིིག་རིིས་མར་སྒྲུང་

བཤད་པ་དང་ཡང་སྐབས་རེ་གཞས་གཏོང་བ་སོགས་བེྱད་ཀྱིི་ཡོོད་པས་

ཐག་མི་རིིང་བའིི་ས་ན་ཡོད་པའིི་ཨ་བྲ་ཞིག་གིིས་མཐེབ་མཛུབ་

མར་སེམས་ཤོར་ཏེེ་ཙིི་ཙིིི་ཐིིིག་རིིས་མར་རྒྱུ་དངོས་སྤྲད་དེ་མཐེེབ་

མཛུབ་མ་མནའ་མར་གཏོང་ཐབས་བེྱད་རོགས་ཞེས་མངགས་ ཙི་

ཙིི་ཐིིག་རིིས་མས་རང་ལ་རྔན་པ་མང་པོ་ཐོོབ་པར་དགའ་སོྤྲ་ཆེེན་

པོ་སྐྱེེས་ཏེ་མཐེེབ་མཛུབ་མ་ལ་ཨ་བྲའི་མནའ་མར་ཕིྱན་ན་

ཡག་ལུགས་དང་སིྐྱད་ལུུགས་མང་པོ་བཤད་པས་ཐེབ་མཛུབ་མས་

རང་ཉིད་ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན་དང་ཆང་ས་རྒྱག་རྩིིས་ཡོད་སོྐར་བཤད་

དེ་ཕྱིི་ལ་ཐོན་རིྩས་ཐེངས་མང་བྱས་ཀྱང་ཕིྱ་ལོོག་ཏུ་ཁ་བ་དཀར་

པོས་ཡོངས་སུ་ཀླུབས་ཏེ་ཡོད་པས་འགོྲ་ཐབས་བྲལ་ ཉིན་ཞིིག་

ཙིིག་ཁུང་གི་གཞོོགས་ཤིག་ཏུུ་བྱིིའུུ་ཞིིག་འཁྱགས་ཏེ་ཤིི་བ་ལྟར་

30 3130

ཟགས་བསྡད་ཡོད་པས་མཐེབ་མཛུབ་མས་དེ་ནིི་རང་ཉིིད་ལ་

རོགས་པ་བེྱད་མཁན་དེ་ཡིིན་པ་ངོ་ཤེེས་ཏེ་སེེམས་སྡུུག་ཆེན་པོས་

ཨ་ཁ་ད་རྒྱལ་སྲས་གསེར་ལྡན་དང་ཐུུག་རྒྱུའིི་ལས་འཕོྲ་མིི་

འདུག་ བིྱའུུ་ཁེྱད་རང་ཡང་འཁྱག་ཤིི་ཐེེབས་འདུུག་ཅེས་ཤོད་བཞིིན་

ཙིིག་ཁུང་ནས་རང་གི་ཉལ་ཆས་དེ་བྱིིའུུ་དེེར་གཡོགས་ མོ་ནིི་དེེེ་

ནས་བཟུང་སླར་ཡང་སེམས་སྡུག་ཆེན་པོས་མནར་བའི་ཐོོག་ཨ་

བྲ་དང་ཙི་ཙིི་ཐིིིག་རིིས་མས་ཆང་ས་རྒྱག་དགོས་པའི་རེེ་བ་ཇེ་ཆེེར་

བྱེེད་བཞིིན་ཡོད་ མཐེབ་མཛུབ་མས་སེམས་སྡུག་ཆེན་པོས་བྱིིའུུ་

ཤིི་རོོོ་དེེའིིི་འཁྲིིས་སུ་ཡོང་བ་དང་བྱིིའུུ་དེེར་ཨ་ཙི་ད་ང་ལས་སོྐྱ་བ་མི་

འདུག་ ད་ནས་བཟུང་ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན་དང་ཐུག་འཕྲད་ཡོང་བ་

མི་འདུུག་ལ་ ཨ་མ་ལགས་དང་མཇལ་བའི་སྐལ་བའང་མི་

འདུུག་ དེ་ལས་ང་ཡང་ཁེྱད་དང་འདྲ་བར་ཤི་རྒྱུ་བྱུུང་ན་ཅི་མ་རུང་ཞེས་

བཤད་པ་དང་ བྱིིའུུ་དེེར་འཐམས་ཏེ་ངུས་པས་བིྱའུུ་དེེ་དྲན་པ་གསོས་ཏེ་

གཅིིག་ལྟ་དུུས་མཐེབ་མཛུབ་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པས་ཧ་ཅང་དགའ་

30 3130

པོ་བྱུང༌ ཁེྱད་རང་སེམས་ཁྲལ་བེྱད་མིི་དགོས་ ལྷ་སྲས་གསེར་

ལྡན་ང་ལ་ཐུུག་བྱུུང་ ང་གཉིས་ཀྱིིས་རང་གང་སར་བཙལ་བ་ཡིན་

མཐར་ངེད་གཉིས་ཁག་བགོས་ཏེ་བཙལ་བ་དང་གནམ་གཤིས་ཧ་

ཅང་གྲང་དྲགས་པ་དང་གྲང་རླུང་ཤུུགས་ཆེན་ལྡང་སེྟ་ང་རང་ཤིིང་སྡོོང་དེེར་

བརྡབས་པ་དང་དེ་ནས་གཡང་ལ་ལྷུུང་བའི་སྣང་བ་ཞིག་བྱུང༌ ད་ཆ་

ངའིི་གཟུགས་པོ་སྣང་དག་མི་འདུག་ ད་མགོྱགས་པོ་འགོྲ་ ལྷ་སྲས་

གསེརལྡན་གྱིིས་རང་གང་སར་འཚོལ་བཞིན་བཞུགས་ཡོད་ཅེེས་

བཤད་ མཐེབ་མཛུབ་མ་གཉིད་ལམ་མིན་ནམ་སྙམ་ཞིང་ཡོད་

པའིི་སྐབས་གོླ་བུུར་དུུ་ཙི་ཙིི་ཐིིིག་རིིས་མ་དང་ཨ་བྲ་གཉིས་ཀྱིིས་

སྐད་རྒྱག་བཞིན་མོའིི་ཕྱོོགས་སུུ་ཡོང་གིི་ཡོོད་པས་ཐེབ་མཛུབ་

མ་གཉིད་སད་པ་ལྟར་ ཡོང་ང༌ མགོྱགས་པོ་བོྲས་འགོྲ་ཞེེས་

ཤོད་བཞིིན་བྱིིའུུ་ཡིི་སྒལ་པར་བཞོན་ བྱིིའུུ་དེེས་གཤོག་རྩལ་

ངོམ་བཞིན་བར་སྣང་ནས་ལྷ་སྲས་གསེེར་ལྡན་གྱིི་རྫུུ་འཕྲུུལ་གླིིིང་

ཁར་འབོྱར་སྐབས་དེར་མཐེབ་མཛུབ་མས་ཨ་བྲའི་ལག་ནས་

3232

ཐར་ཡང་ད་ཆ་ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན་ད་དུུང་མཇལ་རྒྱུུ་མི་འདུག་

སྙམ་ བྱིིའུུ་

ཡིི ས ་ ལྷ ་

སྲས་གསེར་

ལྡན་གིྱས་རང་འཚོལ་དུུ་ཕེབས་པ་རེེད་ འདི་ཁོོང་གིི་

རྫུུ་འཕྲུུལ་གིླང་ཁ་རེད་ མགོྱགས་པོ་གཞས་གཏོང་དང་ཁོང་

གང་དུུ་ཡོད་ཀྱང་གོ་ཐུུབ་ཀིྱ་རེེད་ཅེས་བཤད་ མཐེབ་མཛུབ་མས་

སེམས་སོྐྱ་བའིི་གཞས་འདི་ལྟར་བཏང་

3232

འཇིག་རྟེན་འདིི་ཡིི་སྒང་ལ་།ང་ལས་སྐྱོ་བ་མི་འདུག་།

སྐྱིད་པའིི་ནང་དང་བྲལ་སོང༌།བརྩེ་བའིི་གྲོོགས་དང་བྲལ་བྱུང༌།

ད་ཆ་ལྷ་སྲས་གསེར་ལྡན༌།མཇལ་བའི་སྐལ་བ་ཨེ་ཡོད་།

ཅེས་བཏང་བས་ དེ་མ་ཐག་ལྷ་སྲས་ཀྱིིས་མཐེེབ་མཛུབ་མ་

འཚོལ་བཞིིན་ཡོད་སར་སྐད་སྒྲ་ལྷང་ལྷང་གོ་བ་དང་ད་ཆ་མཐེབ་

མཛུབ་མ་རྫུ་འཕྲུུལ་

གླིིང་ཁར་སེླབས་ཚར་

ཡོད་པ་ཤེས་ཏེ་དགའ་

ཚོར་ཆེན་པོས་

33

34

ཚུར་ལོག་ཡོང༌ མཐེབ་མཛུབ་མས་ལོྟས་དང་ད་ ལྷ་སྲས་གསེར་

ལྡན་མཇལ་རྒྱུུ་ག་པར་འདུུག་ཅེས་ངུ་བཞིན་ཡོད་པའིི་སྐབས་ལྷ་

སྲས་གསེར་ལྡན་འདིར་སེླབས་པ་དང་ཁོ་མོར་སྐད་ཀིྱས་འབོད་པས་

གཉིས་ཀ་ཡུུན་རིང་བྲལ་བས་ཤིན་ཏུུ་དྲན་ཏེ་ཕན་ཚུན་དམ་པོར་

འཁྱུད་ དེ་མ་ཉིད་དུུ་ཁོང་གཉིིས་ཆང་སའི་རྟེེན་འབེྲལ་གྲ་རྒྱས་བྱས་

པ་དང་མཐེབ་མཛུབ་མའི་ཨ་མ་ཡང་ཁོང་ཚོའིི་སར་ཚུུར་བསུུས་

ཏེ་དགའ་སིྐྱད་མཉམ་འཛོམས་བྱུང་བ་རེད་།

.........................࿉࿉࿉.........................