• Buod. Pinagsama-sama ang mga datos at

impormasyong nakalap na mananaliksik.

• Kongklusyon. Mga hinuha, implisyon,

interpretasyon o mga paglalahat batay sa

mga napatunayan.

• Rekomendasyon. Maaring magmungkahi ng

pagpapatuloy sa dati nang naisagawang pag-

aaral.

MGA HAKBANG SA

PANANALIKSIK

PIGURA 1

Paghahanap ng paksa.

Paggamit ng silid-aklatan

Pagtatala ng mga Impormasyon

Pagtatala ng mga Sanggunian

Pagsulat ng Pananaliksik

Ayon kay John Lannon sa kanyang aklat na “The

Writing Process: A Concise Rhetoric” (1995), ang

pananaliksik ay binubuo ng mga sumusunod na

proseso:

Dagdag pa ni Lannon, bawat hakbang ay

kinapapalooban ng proseso ng masinsin at

matalinong at paguusis. (Ventura)

mahihinuha na ang pananaliksik ay hindi

madaliang ginagawa; hindi ito basta na lamang

isusulat at ipapasa kinabukasan.

Nangangailangan ito ng oras at

panahon;maging ng mapanuri at lohikal na

pag-iisip. Sadya ngang isa itong disiplina.

1. Pamaraang Pangkasaysayan. Layon ng

pag pag-aaral na ito na tuklasin ang mga

puwang sa kasaysayan.

2. Pamaraang Eksperimental. Layon ng pag-

aral na ito na tuklasin ang ilang mga

katotohanan sa lipunan batay sa empirikal

na datos o impormasyon.

Ayon kay Pagkalinawan, et al., (2007), may iba’t

ibang metodo o pamamaraan ng pananaliksik na

maaaring mapagpilian ng mag-aaral sa kanyang

isasagawang pag-aaral. Ilan dito ay:

3. Pamaraang Komparatibo. Layon ng pag-

aaral na tio na ipakita ang pagkakatulad at

pagkakaiba ng dalawa o higit pang mga

ideya/ konsepto/ bagay/pangyayari na

sinasaliksik.

4. Pamamaraang Etnograpiya. Layon ng

pag-aaral na ito na malaman ang pang-araw-

araw na buhay, gawi, kilos, ugali ng isang

partikular na komunidad, populasyon, lahi sa

pamamagitan ng pagmamasid at / o aktuwal

na pakikisalamuha ng mananaliksik sa

kanyang mga pinag-aaralan.

5. Pag-aaral ng Isang Kaso (case

Study). Layon ng pag-aaral na ito na

imbestigahan ang pang-araw-arwa

na buhay, gawi, kilos, ugali ng isa o

ilang partikular na tao sa

pamamagitan ng aktuwal na

pagbabasa, pagmamasid, at /o

aktuwal na pakikisalamuha ng

mananaliksik sa kanyang pinag-

aaralan.

Isang tanong ng isang nagsisimula

mananaliksik sa sarili ay kung ano

ang susulatin at kung saan

makakukuha ng paksa na susulatin.

Upang matugunan ang suliranin ito,

narito ang ilang mga mungkahi:

A.PAGPILI AT PAGLIMITA NG

PAKSA

1. Paksang malapit sa sariling

karanasan. Di hamak na madaling

maglahad at maglarawan ng isang

bagay na pamilyar sa isang

mananaliksik.

2. Paksang napapanahon. Ang mga

paksang mainit at madalas pag-

usapan at pagtalunan sa

kasalukuyang panahon ay kawili-

wiling gawaing paksa.

3. Paksang may sapat na malilikom na

impormasyon. Batay sa mga nagawang

paunang pagbabasa,pakikinig,panonood, at

pages-surf, maaaring matukoy ng

mananaliksik kung may sapat kung may

sapat na impormasyon siyang makukuha

ukol sa piniling paksa, sa loob ng

limitadong panahon ng pagsasaliksik.

Ayon kay Pagkalinawan,et al., (2007), ilan sa

mga dapat isaalang-alang na limitasyon ay:

1. Panahon at lugar. Hinihingi na magkaroon

ng tiyak na panahon (time frame) at

lokasyon ang paksa ng gagawing

pananaliksik.

2. Respondente. Hinihingi na magkaroon ng

pagpapangkat ng mga respondent batay sa

kanilang eded, kasarian, okasyon, at iba

pa.

3. Aspekto. Hinihingi na magkaroon ng tiyak

na larangan ang paksa.

Ayon kay Bisa (1999) ang pahayag na tesis ay

binubuo lamang ng isang pangungusap na

magiging gabay ng mananaliksik sa

patutunguhan ng kanyang papel na

sinusulat. Upang makabuo ng mahusay na

pahayag na tesis, kailangang ilahad ng

mananaliksik ang kanyang nilimitahang

paksa at dadagdagan ng komento.

B. PAGBUO NG PAHAYAG NA

TESIS

(1) Ipinapahayag ito gamit ang positibong

pangungusap;ibig sabihin, iniiwasan nito

ang paggamit ng mga salitang WALA at

HINDI; (2) iniiwasan ang mala-slogan na

pahayag; ibig sabihin iniiwasan ang mga

salitang DAPAT at KAILANGAN.

HAL:Paksa: Nakaapekto ang musika sa pagtubo

ng mga halaman.

Tesis: Mas mabagal ang pagtubo ng mga

halamang tinutugtugan ng musikang

rock and Roll Kaysa sa mga halamang

tinutugtugan.

1. Pakikipanayam. Ang mga dalubhasa sa

isang tiyak na larangan ng kaalaman ay

maaaring maging balon ng mga

impormasyon. Mahalaga na may-awtoridad

sa kanyang laranagan ang kakapanayamin

upang makakuha ng wastong datos. Hal:

maaaring kapanayamin ang abogado o

huwes sa mga usapin ng batas, nutritionist

para sa larangan ng wastong pagkain, at

iba pa.

C. PAGKUHA NG DATOSMatapos makabuo ng pahayag ng pahayag na

tesis, handa na ang mananaliksik upang kumalap

at lumikom ng mga impormasyon ukol sa kanyang

pananaliksik.

BAGO ANG PANAYAM

a. Pumili ng mga tao na dalubhasa sa iyong paksa;

magpaiskedyal nang maaga. Gumawa ng liham,

kung kinakailangan;papirmahan ito sa guro at / o

iba pang kinauukulan.

b. Siguraduhing bibigyan ng panimulang kaalaman

ang kakapanayamin ukol sa iyong paksa, at

maging ang layon ng iyong panayam.

c. Itala ang lahat ng tanong na nais sagutin ng mga

kakapanayamin; siguraduhing ito ay mga tanong

na hindi lamang sumasagot sa oo at hindi,ayusin

ang pagkasunod-sunod ng mga tanong.

d. Magdala ng mga kinakailangang kagamitan para sa

panayam; hal: voice at /o video recorder, kamera,

papel, at iba pa; suguradohing puno ang baterya ng

mga elektronikong kagamitan.

e. Sanayin ang sarili sa pagtatanong;

maaaring mag-ensayo sa harap ng salamin.

f. Ihanda ang kasuotang angkop; kung may

uniporme ang paaralan, mas angkop na

gamitin ito.

g. Dumating nang maaga sa lugar-tagpuan;

huwag mahuhuli sa itinakdang oras.

HABANG NAKIKIPANAYAM

a. Ipakilala ang sarili sa taong kakapanayamin;

magpaalam kung maaaring gumamit ng

recorder o kamera upang idokumento ang

panayam.

b. Pakinggan ang mga tugon ng kinakapanayam;

maaari itong susugan ng dagdag pang mga

tanong na wala sa gingawang talaan.

c. Huwag lakimutang magtala.

d. Huwag kalimutan ang mga angkop na di-berbal

na komunikasyon- pagtingin sa mata ng

kinakapanayam, ekpersyon ng mukha, kilos at

galaw-habang nagsasalita atnakikinig.

PAGKATAPOS NG PANAYAM

a. Pasalamatan ang kinapanayam; maaaring

magbigay ng regalo o token matapos nito.

Maaari ring ipaalam sa kinapanayam na

bibigyan siya ng kopya ng gingawang

pananaliksik.

b. Isulat kaagad ang mga datos upang hindi ito

makalimutan; I transcribe ang mga

impormasyon kung kinakailangan.

c. Isulat ang wastong sanggunian;maaring sa

paraang APA o MLA.

2. Silid-Aklatan. Ito ay ang pangunahing

takbuhan ng mga mananaliksik; balon ito ng

maraming mapa, aklat, pahayagan, magasin,

di nalimbag na mga tesis at disertasyon at

maging mga pelikula at palabas sa

telebisyong;dagdag pa rito ang ilang mga

koleksyon tulad ng liham, korespondensya,

talaarawan, at marami pang iba.

3. Internet. Maaari tayong makakuha ng

impormasyon sa isang klik lamang ng mouse o

tapik ng daliri sa monitor. Malulunod sa dami

ng impormasyon.

•Bahagi ng buhay ang wastong

dokumentasyon.

•Sa pamamagitan nito,maiwasan ang

akusasyon ng pangongopya o plagiariams.

•Nangangahulugan ng mga impormasyon, sipi

man ito o halw sa isang orihinal.

•Ginawa ito bilang pagkilala sa pagod,hirap at

talino ng taong pinagkunan.

D. PAGGAMIT NG IBA’T IBANG

SISTEMA NG DOKUMENTASYON

•American psychological association (APA).

Iot ay madalas na ginagamit sa mga

pananaliksik na may kinalamn sa agham at

agham-panlipunan.

•Modern Language Association (MLA). Ito ay

madalas na gingagamit sa mga pananaliksik

na may kinalaman sa humanidades.

DALAWANG PARAAN NG

DOKUMENTASYON

WASTONG PARAAN NG PAGSUSULAT

NG Bibliyograpiya:

•LIBRO NA MAY ISANG AWTOR

MLA: lacaba, Jose. Days of Disquiet,

Nights of Rage: the First Quarter Storm &

Related Events Maynila: Anvil, 1982.

APA: Lacaba, J. (1982). Days of Disquiet,

Nights of Rage: The Firs Quarte Storms &

Related Events.Maynila;anvil.

•LIBRO NA MAY DAWANG AWTOR

MLA: Akpedonu, Erik at Czarina Saloma.Casa

Boholana: Vintage Houses of Bohol. Lunsod Ng

Quezon: Ateneo De Manila University Press, 2011.

APA: Akpedonu, Erik at Czarina Saloma. Casa

Boholana: vintage Houses Bohol. Lunsod ng

Quezon: Ateneo de Manila University Press.

•LIBRO NA MAY TATLO O MAHIGIT PANG

AWTOR

MLA: Almario, Virgilio, et al. Patnubay sa

Pagsasalin. Maynila: Pambansang Komisyon sa

Kultura at mga Sining,1996.

APA: Almario, Virgilio, et al.(1990). Patnubay sa

Pagsasalin. Maynila: Pambansang Komisyon sa

Kultura at mga Sining.

w.p. – walang petsa

p. – pahina

m.p. – mga pahina

et al. – at iba pa

ed. – editor o edisyon ng aklat

Eds. – mga editor

KAHULUGAN NG DAGLAT: