THE APPLICATION OF WEB – BASED GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM TO

CONTROL DENGUE HAEMORRHAGIC FEVER EPIDEMIC : A CASE STUDY IN AMPHOE MAKHAM,

CHANTHABURI PROVINCE

SUPAKIT CHALERMKITTICHAI

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR

THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE (TECHNOLOGY OF INFORMATION SYSTEM MANAGEMENT)

FACULTY OF GRADUATE STUDIES MAHIDOL UNIVERSITY

2006

ISBN 974-04-6949-3 COPYRIGHT OF MAHIDOL UNIVERSITY

Fac. of Grad. Studies, Mahidol Univ. Thesis / v

การประยุกตใชระบบสารสนเทศภูมิศาสตรบนเว็บไซต เพื่อควบคุมภาวะการเกิดโรคไขเลือดออกของประชากร กรณีศึกษาเขตพื้นที่อําเภอมะขาม จังหวัดจันทบุรี (THE APPLICATION OF WEB – BASED GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM TO CONTROL DENGUE HAEMORRHAGIC FEVER EPIDEMIC : A CASE STUDY IN AMPHOE MAKHAM, CHANTHABURI PROVINCE.) ศุภกิจ เฉลิมกิตติชัย 4637213 EGTI/M วท.ม. (เทคโนโลยีการจัดการระบบสารสนเทศ) คณะกรรมการควบคุมวิทยานิพนธ: บันลือ เอมะรุจิ, Ph.D., วิมุติ ประเสริฐพันธุ, Ph.D., ปญญา ไขมุก, M.D., Ph.D.

บทคัดยอ การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อวิเคราะหหาพื้นที่เสี่ยงตอภาวะการเกิดโรคไขเลือดออกในเขตพ้ืนที่อําเภอมะขาม จังหวัดจันทบุรี ในการวิจัยครั้งนี้ใชระบบสารสนเทศภูมิศาสตร แบบสอบถามที่ผูวิจัยพัฒนาขึ้น และเทคนิคเดลฟายในการรวบรวมขอคิดเห็นจากผูเช่ียวชาญ เปนเครื่องมือในการเก็บรวบรวมขอมูลจากปจจัยทางดานพื้นที่ และปจจัยทางดานสังคม จากกลุมตัวอยางจํานวน 381 หลังคาเรือน โดยเปนหลังคาเรือนที่เคยปวยและไมเคยปวยของผูปวยดวยโรคไขเลือดออก โดยนําผลที่ไดรับมาใหผูเช่ียวชาญใหคา Weight และ Rate เพื่อใหไดขอมูลที่อยูในรูปของ GIS format และนําปจจัยทั้งหมดมาซอนทับขอมูล ดวยโปรแกรม Arcview เนื่องจากเปนวิธีการจัดการขอมูลเชิงพื้นที่ไดอยางมีประสิทธิภาพ และใชโปรแกรม ArcIMS ในการนําเสนอผลการศึกษาบน Internet เนื่องจากเปนการสะดวกในการเขาถึงขอมูลพ้ืนที่เสี่ยงของโรคไขเลือดออก ผลการวิจัยพบวา พ้ืนที่เสี่ยงตอการเกิดโรคไขเลือดออกจําแนกออกเปน 3 ระดับคือ เสี่ยงสูง เสี่ยงปานกลาง และเสี่ยงตํ่า ซึ่งพื้นที่มีภาวะเสี่ยงสูงมีจํานวน 41 หมูบาน จํานวน 4,779 หลังคาเรือน คิดเปนรอยละ 59.86 พ้ืนที่มีภาวะเสี่ยงปานกลางมีจํานวน 45 หมูบาน จํานวน 2,581หลังคาเรือน คิดเปนรอยละ 32.22 พ้ืนที่มีภาวะเสี่ยงตํ่ามีจํานวน 8 หมูบาน จํานวน 633 หลังคาเรือน คิดเปนรอยละ 7.92 ซึ่งพื้นที่มีภาวะเสี่ยงทั้งหมดอยูในทุกตําบลของอําเภอมะขาม ยกเวนพื้นที่มีภาวะเสี่ยงตํ่าที่ไมพบ คือ ตําบลทาหลวง โดยปจจัยที่สงผลใหเกิดภาวะเสี่ยงตอการเกิดโรคไขเลือดออกสูง ไดแก อุปสรรคในการปฏิบัติตามคําแนะนําเกี่ยวกับโรคไขเลือดออกมาก รองมารอยละของบานที่พบลูกน้ํายุงลาย และจํานวนของภาชนะที่พบลูกน้ํายุงลายตอบาน 100 หลังคาเรือน ตามลําดับ ซึ่งผลการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ระบบสารสนเทศจะชวยใหผูบริหารระดับสํานักงานสาธารณสุขจังหวัด และสํานักงานสาธารณสุขอําเภอ ใชเปนแนวทางในวางแผน กําหนดนโยบาย เพื่อการปองกันและแกปญหาโรคไขเลือดออกในเขตพื้นที่อําเภอมะขาม จังหวัดจันทบุรีไดอยางมีประสิทธิภาพและเหมาะสม ทั้งในพื้นที่ที่มีภาวะเสี่ยงสูง เสี่ยงปานกลาง และเสี่ยงต่ําตอไป 114 หนา ISBN 974-04-6949-3

Fac. of Grad. Studies, Mahidol Univ. Thesis / iv

THE APPLICATION OF WEB – BASED GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM TO CONTROL DENGUE HAEMORRHAGIC FEVER EPIDEMIC : A CASE STUDY IN AMPHOE MAKHAM, CHANTHABURI PROVINCE SUPAKIT CHALERMKITTICHAI 4637213 EGTI/M M. Sc. (TECHNOLOGY OF INFORMATION SYSTEM MANAGEMENT) THESIS ADVISORS: BUNLUR EMARUCHI, Ph.D., VIMUT PRASERTPUNT, Ph.D., PANYA KAIMUK, M.D., Ph.D.

ABSTRACT

The purpose of this study was to find Dengue Haemorrhagic Fever (DHF) risk

areas of Amphoe Makham, Chanthaburi Province. A Geographic Information System

(GIS) questionnaire to collect social factors as well as Delphi technique to obtain

expert opinions were used as tools in this research. The sample group of 381

households comprising both DHF patients and non-DHF patients were surveyed. The

experts’ opinions were used to assign weight and rates to social factors in order to

transform data into GIS format before spatial analysis by ArcVeiw program. The

research results were subsequently presented on the internet by ArcIMS program.

The research results, DHF risk areas, were classified into 3 levels: high,

moderate and low. The high DHF risk households comprised 41 villages with 4,779

households (59.86%), while the moderate DHF risk households comprised 45 villages

with 2,581 households (32.22%) and the low DHF risk households comprised 8

villages with 633 households (7.92%). All Tambons of Amphoe Makham have DHF

risk households of all levels except Tambon Thaluang which has high and moderate

DHF risk only. The factors influencing high DHF risk include: the obstacles to

following DHF preventive recommendations, high House Index (HI), and the high

Breteau Index (BI). The result of this study is an information system that could

effectively assist Amphoe and Provincial public health officers and administrators in

policy making and planning for protection and solving of DHF problems.

KEY WORDS: DENGUE HAEMORRHAGIC FEVER / GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM / ARCIMS / DELPHI TECHNIQUE 114 P. ISBN 974-04-6949-3