TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura-...

60
6i<s TESSER. AE GENTILITIAE t^f i^--' Cafsis, qua: patet confpicillis noue- nis , eft Ducum & Procerum aiioru. Qua» luminibus feptem illuftratur» cît Marchionum &c Comitum . Cafsis quinquies clathrata efl: eo- rum , quos Barones nominami». Cum inreruallis tribus eft aliorum , qui abfque tituli prauogatiua , fune ordinis equeftris, atquc auitx no- bilitatis . Ha? porrò caflìdes oculate, diftin- guuncur a callide esca, feu claufa : Cafqu; entier, mea* ferme. Qua? tribuitur NobiIibus,nuIIa pra> ditis iurifdi&ïone, leu poteftate ia alios : vtpote qui pugnare, & capef- fere Ducum imperia ; non imperare, aut aliorum gerere prouidentiam debent. Et cum annulo Cygis,. & cum Lih, l0:dsR!p. galea Orci iuftè viuendum espia- to aliquando dixic: miles enim cum ea galea, eoq; annulo credebatur ira videre , quos vellet ; vt a nemïne ip- fe videretur. Idcirco Mineruam Or- ci galea vfam , ne a Marte, qui erat potentior , conipiceretur , Homerus janxit . Inter-

Transcript of TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura-...

Page 1: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6i<s TESSER. AE GENTILITIAE

t^f i^--'

Cafsis, qua: patet confpicillis noue-

nis , eft Ducum & Procerum aiioru.

Qua» luminibus feptem illuftratur»

cît Marchionum &c Comitum

.

Cafsis quinquies clathrata efl: eo-

rum , quos Barones nominami».

Cum inreruallis tribus eft aliorum ,

qui abfque tituli prauogatiua , fune

ordinis equeftris, atquc auitx no-

bilitatis

.

Ha? porrò caflìdes oculate, diftin-

guuncur a callide esca, feu claufa :

Cafqu; entier,

mea* ferme.

Qua? tribuitur NobiIibus,nuIIa pra>

ditis iurifdi&ïone, leu poteftate ia

alios : vtpote qui pugnare, & capef-

fere Ducum imperia;non imperare,

aut aliorum gerere prouidentiam

debent.

Et cum annulo Cygis,. & cum Lih , l0:dsR!p.

galea Orci iuftè viuendum espia-to aliquando dixic: miles enim cumea galea, eoq; annulo credebatur ira

videre , quos vellet ; vt a nemïne ip-

fe videretur. Idcirco Mineruam Or-ci galea vfam , ne a Marte, qui erat

potentior , conipiceretur , Homerusjanxit

.

Inter-

Page 2: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

Lib.

TESSE RAE GInterprctanturahqui i hanc'Orci

galeam else cafsidem comraunem

&c£cam, qua inftru&us miles vi-

dee 6c non videtur i & quam in prae-

lijs prodeflè interdum , Silius icali-

cus exiitimauit ; cum impediat,quo

minus prodat ic militis pallor , &mecus

.

galets ahfionàunt ora : malusi

fit fées hofli» <vetatur eafstde pallor,

Sedenim ex ffquo pracltat ,. & po-

freriorc galea hac bonummihtcrn,

& galea iUa priore bonum virum

cerere

«

ENTILITI AE. 61 1

He*un:e farre>_

e» ma dt front^

4h tnfêct\

Ceterum calïîs tefseraria Imperato-

ris.aut Regumj aut Sûmorum Pnn-

cipum fituomninò aduerfa ilatuc-

tur. Munus quippe horum eft , ex

medio loco v muer fam profpe<Sfcare

aciem.agmina ordinare, hortari,

iubere , vultum denique liberalem

ftrenuis ,ignauis iratum oftendere

.

Ariorum caiïiJes.aut venus dex-

teram obliqua: fmt , aut versus U-

iiam ; cum ad iplos pertineat * alas

txereitus ambas in prslijs dirigere .

Dixi,auc versus dexteram obliqua;

finr, aut versus laeuam : nequeenitn

, , afsentior Marco Gilberto Deuaren-Cnfqut torniti m •

I lx 1 —

twke . nio , arbitranti i obliquas versus la-

ttarci ftatui cafsides teuerarias dum-

taxat eorum » quibus délit honor ic«

Ctifylit iié COSÌÌ ,

au enpmrfiX

gitimorum natalium. Etenim vtrû-

que pera que décorum else reor : ac-

que eli decorurn.lèu in dexcero cor-

nu exercitus, (eu in laeuo dimicare,

milmbu'q. in alterutro pr«eefse

.

De crifta » *vd tuba cafsidts teffèrari* .

Cap. L XXL

(Oroilam pîumeamPolybius vocat eumgalea; ornata» de quo

iam lumps aduri , Se

quem luftus WpGusDemilRfi

Latine maluitreddere apicem plu- jìmAj.

megm , iuxta Plutarchi, Suids, Vir-

gili), Stati) aliorumq. Scripcorum •

vntacas & fréquences locuuories • ,

Virgilms,

nArdetapex capiti •

Stac lus aurem ,

Et cono Lad eus apex

.

Curi» hoc on-utu primi in aciem

Cares venerunt: & gaieçcnftacx at- "11^ &que cornantes appellati; (ìjnc ili*, f/""&</«

quç iltiulmodi apice.quàftaiita vcl

coma, inornabantur »

/tJib.

fìemd. in ':'re.

If

Seu apearentur illis autum piume

Hhhh 2 Scis

Page 3: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6ii TESSERAE GENTI LITIAE.

piodor. Ub. $<

Ego aptas cumprimis adterren-

dum hoiiem eas ludico; jjsque in-

ftru&am aciem delcribere '/iderur

Valerius Haccus } dum ita carne

.

nam peEloreferro ,

Terribile]^ innexa iubas,ruit armi-

ne mgro,

Latratuq\ cohors

,

Certe Anj Germania? populi , nigra

feuta , tin&a corpora , nocijefq; i i lu-

nes ad pralia elegerunt ; iplaq; for-

midine atque vmbra ferale exerci *

ArgonM.G,

\ nullo ho-

Seu equorum iub« , aut etiam cau

dx. . Eft tamen frequentior apud tus terrorem iniecerunt

Scriptores mentio aut fermo de pia- flint» fuiìmente , inquit Corneiius ^^ihm Gn'

misauium, deque iuba equorum ;Tacitus , ncuum ac rveluti mfemum

rarior de cauda : &cfi hanc Paridi aJpeBum; nam pnmi,in omnibus prœ-

Homerus in galeam immifìt, lijs » oculi uincuntur .

Sed color confideratur precipue,

in his teflerarijs galea: corymbis .

Olim rubrum & nigrum agnouitin

cis Polybius . nAàornemmgaleœ,\i\-

quit , apice pigmeo , pennifj; puniceis

,

amnigris. Ut rubrum quidem efle

aptum fanguineo Marti , lultus Li-

pfjus arbitratur : ideò Virgilius pur-*

pureos crifiis imenés , & enflas ruben'

Pr^terea in calsidis apice plumeo,

argentum aut album colorem , item

aurum aut colorem croceum , repe-

no . Virgilius de Rege Ligurum.

Cuius olorinafurgut de uerticepenna

,

Silius Italicusde Annibale

<z>ibrant cui ^vertice coni ,

Albetis niuea, tremulo nutamine pena.

Et Vegetius , Centuriones , ait . ha-

Vb.

tes appeììat; atque has ait excipi lòr- buifle criftas argentacas , vt faciliùs

teetiam confueuifle . Vlos vero ij£ agnofeerentur j etenim albus color

dem efse Annibalem Pcenum,Iu- pienus eft lucis <k dignitatis

.

barn Regem,Hifpanos,ac dein Sul- At lutei coloris , (eu auri iubar ,

thanos in Aegypto Synaque,& por- tum Ouidij eo hemiftichio exprimi-

rò apud Thraces vti hodieq; milites tur|,

tmuìus lotiim in Fra?rorianos,habetur prò re coperta.

Soium de nigro colore , numquafeid legifse, fatetur Iultus Lipfius,

quem vtique trtftsm vocat , Diti

facrum , ad cuius regnum ex mditia

migrant multi . Interpretacur vero,

greganorum & Viliorum geftamen

fuiise criftas eas atras & fulcas ; & fi

aquilarum penne forent>aut auium,

qua? pugns , leu ominis caula,adhi<

berentur

,

Fulua iubis cafsis ;Lih - f *

tum clariùs vcrlibus illisSilij Italici;

o^4uro rvirgawvefles, manieœq; ri-Lib-*'

gebant

Ex auro, ft) fimili rutilabat enfia

metallo

.

Nec auro iica; tantum, fed omni-

no aurea ,eiufmodi plumctiies en-

fia: tribuuntur Panthehiea; Regino,

cótra Acbillem pugnatura?,à Q.Ca-labro . De AchiIJis vero callide Ho*

merus,

Page 4: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITIAE. 6i$

merus , ^tfletta , incpik K lucebat cri. gatur Cupido ab&inuifïe manus àLuci

m

.

Hata galea \ circum autem moueban- pudica & cafta Fallacie, ex fòlo me- dw*».

tur itti* aure* ;quas ZJulcanus pojue- tu galea? eius comantis ; qui Deos

rat,conum citeum ,fréquentes « alios tamen haud metuerat. Et quòd

Sed &: pauonum penna:, in co- fingatur pra?rerea Venus voluifse,vc

num gales funt induci ; deditque Pandi de puJchritudine iudicaturo

Claudianus eas Konorio fuo . Pallas o'ienderet vulcum inermem,

Quoà piEìuratas-gale* ìunonia criftas exueretq. galeam : verebatur enim ,

Omet auis .. ne folo eius concufsu , iudicern tam

Cógruebantq; Principi fupremo; imbellem perpauefacerec

.

quia dignationis tanta; habita eft Vt veniam ad rem noftram pro-

olim regia base auis ; vt palla iouis , piùs; reor equidem^ex hoc vario in-

qua amiciebatur Deos in concilium ftruclu plum arum & iubarum, trâf-

vocaturus , diceretur intertexta ex latas fuifse, ad infìgnia familiarum,

pauonum pennis * Et vtinam,quif inumbrates pennas;agnofcitq. ori-

r. n« • ir I

" J • i rt. r • r Vem& Rotali,

quis e ì Pnncepsjoculos lemper plu- gmem eadem etiam lultus Liplius „ 4i0i,urimos , magifque,quàm iple Argus, Nâ quod ait Marcus Giibertus De-

vigiles haberet , ( ex cuius. Argi fu- uarennius ,• ideo eas apponi ; vt fu-

nere ,plumas pauonis Poeta; ocula- blimem ad nubes , aut ad fiderà eue-

tas fecerunt ) ita enim confìiia ini- hant noftram & auorum gloriam,in

rentur Reipublicar ,auc numquam t< ftemmaregentilitio expreisam.; pu-

aut raro pœnitenda . tem ingeniofiùs id multo, quàm ve-

Ceterùm apici plumeo pennaru riùs ab eo affirmari

numerusolim prsfcnbebatùr . Très Certurn e(t intereà,hos tefserariaj

Polybius requirebat ,eòque fpectac cafsidis plumatiles corymbos pingi alice,

frequens àpud Scrjptores métio ga- debere ijldem , & coloribus & me- m/*ts P e™*^eS

1 • TI I I I "l Un flfimagejam em

hx tnpenms Sic tichilus Alaci de- tallis, quibus gentuitia icon illultra- fr»Mws x

dit cafsidem tricrtftem . Apollonius tur dehneaturque : leu bina fuerint , ^ZZuyTntT*

Rhodius cafsides appellauit tripli- feu terna , feu plura eius lumina. TmwZT™*citer crtftatas . Virgilius. galeam Cum autem Itali , Hifpani, Cereria-

crislatam triplici iuba , Statius cafsi- nijBritanni, Poloni , Belga; jjs vtan-

àemn'mea iuba ter fcandète tremulam. tur : Gallos eis carere , lcribit Phi-

dixerunt. libertus Monetius An foli deinde

Fuere interdum tamen bifida, in- pofsint eifdem decorari,quicumquc

terdû quadripennes &. adhib.cn cœ- fuerint Equeltris ordinisiitaquidem

pta; funt , caufa duplici^ìn^mt Poly- exiftimat Philibertus Campanile: at

bius ; fine quod <"vir maior , ft) animo reip(à ornamenta iftha?c iunt magis

quoque ere(cit ì [tue quod hofli terrorem promilcui vfus , & in galeas quaf^

magis prœbet. Nempe accerfita ea ^ q^ue conferuncur

.

fpecie> miles crefeebat ad cubiti ma-

gnitudinem i nam ea plumei apìcis

menfura erat

.

Facit ad cum terròrem; quòd fin*

Genus

Page 5: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6*4 TESSE RAE GEN TI LI Ti AB.

Vfu rariores fune peaux natura-

Ics , fèu alalia: , minufq. pr^fefèrunr

ornamenti

.

Genus magis vfitatum , harum cri-

ftarum comantiû > imitatur laquea-

tas vittas, auc folla reflexa j ncc mo-do galeam inotnaut iftiufmodi en-

fiaci verùm mfuper (quia in ca ere-

tte non ponutur) parmulam ipfam

cxcima, pulchra fui difìufìone arn»

bmm & circomdant : luditq. blande

in eis milcellaneum îubar â vt dixi,

coloris ac metalli

.

Sed font etiam, qui magis prêter

iblitum , fupragaleam, & per exter-

nam parmuls oram 3 gérant diffu-

sa, ex vulcu hominis coronaci, prò-

mifsam comam & barbam»loco t o-

rundem corymborum . Quod vi- . ,

dere elt , in gentihna *;nr .-> n

schadeniorvm ad tv b' 1

»,

V IT e n h e i w, a r v m ì:ì i ,v .

cu illi in fìaua feuti art ola i nw t. a

Dauidis Jyrarh;& in nigva hi eadem

areoia,Ì£uum balteum aureum3 pi o

flemrnatc (ito gérant

ili. T7! .

Polire

Page 6: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GBNTîLITlAE. 6i%

.4 6i

tefiatar , faperbo incejjlt , ardua cerul-

ee , crifìis celjìs , (ëjr ^velati radiata co-

rona tnfìgnis -

Quid referam , Athenis comrnif-

(bsquotannis gallos piigilesïà Sp.tr-

tanis vero pueros lege iulsos, acon-

it fpectu no digredi ; ficubi pugnarent

in via : nifi pradio exa&o ? Quid

,

SPC: inquam,hçc referarn ; fiquidem ho,

dieque,in Regno magnç Britannui',

exlubctur fréquenter admodum A-

letàriornachia t

Generofiores quoique alunt,&

diu cohibent in carcere obfcuromec

alio nutnunc, quàm ficco pabulo:

ve id videlicet conférât ad »ram,

Foftremò ilìud etiam notare Gt,par-. in h,s quoque Paruls athlens ef-

mulas gentiimas interdum pronas *e cos forcitudinis cenietur . Ad pu-

atque incimatas proponi; eoq je fitu g n*m dein extrahunt vittatos , &fortafse indicati exercitiurn belli :

prçfe&is alis extremis , vt ijs quo-

ficenimbrachio hnex*,in arie ip- S ue ^eriant ; in cufpide pedum au-

fa ferri, acq.te in conflichi fofettt . te,n wfig'jnt argentarti aut chaly-

Cum id tamen ficc ; non medio loco ben , vt pénètrent & faucient vali-

iupernèjfcd in angulo hniitro cai- àms . Signum datar , eximitur vit-

fidem ftatuere opcrtebit . ta » vident hoftem , fie prçjium , nec

ab eocefsatur, nifi poslquarn ùlttt

De^varijs temerari* galea acroterijs %cxanimatus occubuerit .

(af. LXX II.

Ontenti folis au inmplunus, etiam pri

rci

milites nofueruntjfed

fatfigij loco addide-

runt galex intégras,

aues, iracund is prarlertim & pugna-

ces * Strabo iuter has picum recen-

fuit,auem Marti facrâ: pofueruntq.

ahj gallum auem in Falladis galea,

conièntaneam vtiq. Dea? belli atq.

Sxpenumero adoriuntur lefe im.

preffione tam acri , vt primo con-

grefsu fit viatoria , Si trahi rem con.

cingati iciunt itratagemmate vìi; &nunc dimicant auerfi, more Partho-

rum ; vt feruent caput, vita? arcem:

nunc fìmulant defe£tionero,iac6ntq.

quodammodo intermotui, aut fe-

mineces, praelertim ab anhelitu. Std

reiplà fecretò relpirant interim ; òr

mox Anrheofimillimi ,atq ex ter-

ra: contaelu fortiores , aduerfàrium

armoni. Quippe,vt Plinij vtar ver- redintegtato prçlio fternunt: qui ta-

bis ,impentat fui generi , ft) reanum men fecuricr , quàm tutior trium.

in quacumque eftdomo^xercet :tdem phum,quafi Sfifto^aCCi^bat.Dké-

inrviaQriacamt,fefieipfe?rinc>pem res , leonem ipfum propc in galla

tan-

Page 7: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSE R AE GENTlLiTlAE.

rtvfei

6t6

tantos animos fentire; ideoq. formi-

tiare ac fugerc ad cantum , imo ad

clafsicum eius

.

Sed redeo ad feu tarife ca Isidis

nimia me huius

duelli , feu ipeciacuii voiupcasali-

quantulum abdnxîc . Quod fi mini-marum adhuc auium ira? non de-

beant concemni ; addo coturnices,

paricer dfgnas , qua? in apice galea -

rum efferançur : nam in ie inuicem ,

marcs prçfertim, peraque atque

Aid™. gAlus, pugnane . Rex vero cotnrni-

cum tam efr, regia mente , vc captusab aucupe, foleat inedia emori Iponte potiùs,quàm cauea?

, quai carce-ns ignominiam

, quippe libertari &regno natus , toierare

.

Sedenim cjuia par eft maioraprofetai, Phoenix plumarum gloriaSohs referens maieitatem , inornarepoccit Regum, & maximorum Du-cum telserarias cafsides

.

Ferarum cornua Philippus Mace-do & Pyrrhus Rex , alij capita ter-

ribilium belluarum5 hiantefq. & im-

mânes riótus earum in galeistule-runn quod delbens >de *lbanis,de-Amazonis Strabo, & FJutarchusdeCimbris atque Germanis memorati£cut etiam Silms ltalicus

, inquiens;

ore ferarum ,

Et riÏÏu horrificantgaleas .

Ncque mÓftns ijs Romani omninòcarueruntj nam Adriani Prmcipiscaput, etiam nuncapparet innu-mihmtis, veJatum ore horrificiieo-riis

.

imo colubris Quoque eas cafsidesmuniuerunt

, dederuntq. Dij exern-plum quia Semcle draconibus Bacchum filmai coronauit . Serpentesitaque Claudiana Afe; Status fra,

tribus dimicatibus prò Regno The- m ^^ lKHÌ

I t» j

1 & Sfide.

Da rum; i urno chimçram Virgums; ub K>'Tm

Sphmgem Achilli iiuripidcs , prò ÏÏ&àcultu & ornatu galeç,tnbuerunt

.

Ex his auibus , colubris,feris,mo-

ftris , & cornibus eorum> putem na-ta eiseacroteria cafsidum fymboli-carum: idq. confirmant ea ludi Li-pfij verba ; galea ipfa, qua fmtis im-^ 1<Tfonuntur Jamtltarum y rutraque dtgr

mata originerà habèt a muLifarijs iftis

'

enfiti: mira enim lafciuta; *fj dius

cornua fumehat , cjuajt ad impetenâumterrendum

; w de Pyrrho F^ege mtextu retuli

.

ht profetò notabilis admodumvannas ipélatur , in hisgalearumfymbolicarû faftigijs

; qmbus abtm.dant potifsimum cafsides nobiliamGermanorum. Velie autem eas de-fenbere

, aut referre > effet perinde

,

ntque opus iam ferme abfolutum re-

dordìri: nam in galeis parmuiarum,totidem figurantur reru forma;,quocrecenfuimus ha&enus in parmulisipfìs

.

Pofîunt vero acroreria hec vari -

ri 5 manente auita tefsera, & fumiprò hbitu

; feu yiûonXyZC rei geliscum gloria fmt momentumifeu fine

argumentum initi confiiij, deiliu-iin re aliqua molienda

.

T>e tiaris > caustjs, coroni:. parmuUtemeraria. Cap. LXXllL

E ilio iàm gencilitiâs

tefsera? faitigio zi\ a-

gendum, quod vni-

ueriam eius glonamnon cumulât modo

,

fed reipfa infuper coronac.

Tiara

Page 8: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TE SSERAE GENTILITI AE« 6\?

Tiara .triplici regio rcdimiculo in-

clyta & gemmaci, cu n Cruce au-

rea fùperne^ifïufifqiinrernè infulis,

Cruce pariter lîgnatis , eft corona-

rium fartigium Romani I'ontiFicis,

feu teflerana: iconis eius. Supremurn

autem Antifticem , Iudicem, ac Le-

gislacorem eum,corona; illas très, re-

nunciant Chnitiano Orbi : ac pra>

terea fubijciuncut ei binx decufsata:

claues,ex auro argencoq; atque am-

bi reuincfoe laciniola luminis cya-

nei: quia penès ipfum eit poteihs

eademcum Cœlo Uganâi , acque fol-

uendi .

Caufïa excoceineo panno , cum ap-

penfis vcrimque lororum fenis mu-kanjs,canceliatim implexjs,faitigiti

elt /\vcvstorvm Patsvm. , qui lune

conicripti in Sacro Senacu Jbccle(Ì42

Romanç .

Galerus adfimilis , fed ex panno

pra{ino,eft fymbolica coronis £pis-

copoavM . Pecams vero idem , tumianchini » tuai mgri co!ofis,eit aiio-

rum Fomanï Aula? Prsfulum : at-

que ha? omnes caufir lorum habenc,

vt fubtinng! pofsinc adfaucesine vi-

dclicet labantur

.

m At

Page 9: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENT1LITIAE.belles & marcidas > hoc efi: floreas,

maleq. oiemes ohm , vcJ dum oleréc

maxime. Kes eft comperta , indu-

clas eas fuille, vt meri vim réprimè-

rent, atque vt mederenrur conuiuis

{ponte moliibus ac lemulentis . txqua re ìliis tantum infamia; adha^fit j

vt Ouidius dixerit :

*Nulla, coronata feraguntur feriafròte .

luuenalis vero vocauerit propterea

coronatum , ft) petulans , madidumq.

Tarentum

,

Mafculas nimirum» incIytas,Heroi»

cas fectamur potiùs coronas : & in

harum cenfu primas obtinet Caefa-

ris diadema

.

Satyr.tf,

At coronis alia Antiftitum facroru »

eft cidaris, cum praependentibus in-

fulis;eaq. in Epikoporum lymbo-

licis pjrmulis, omnino adueiia fta-

tuituriobliqua verò,in parmulis alio,

rum Antiititum > qui Ccenobiarchas

fuut , cidanfque pr«rogatiuam ha-

bent.

Antequam ad Principum diadema-

ta progredì ar > illud affirmare lit;

haud me^am conle&ari coronas im-

Eft vero lamina aurea, frontem am-biens , ex qua prodeunt furcuh flo-

rentes aurei , continentq. intùs cida-

rim aliquantulo deprefliorem, ipfa

cidari Antiftitum \ & cum hiatu à

fronte , non ab aure i atque adeo cu

abfide conuexa,inftar hemicycli au-

rei , (ùftinente orbem & Crucem au-

ream. Gemmis deinde ab omni par-

te hoc Caefòreum diadema fulgor,

& circa ipfum pulchra difFulìone lu-

dunc

Page 10: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILIT I AE. 6i$

diic lacinice aurea: ac finuola?. Atque mentum à Philiberto Monerio ita

lixcciì Auguftaiis corona, in mo-dum cidans, ve dixi , ab fummo dif-

clula, aureilq: tum globo,tum Cru-

ce infelsa : qua? corona in terris ed

index temporali^ luprems Maie-

ftacis

.

Infigne Regii capiti* olim fait tç-

niola linea , plerumq uè colons albi ;

aliquando tamen mehni , hoc eft lu-

tei flammeique, aliquando purpurei

etiam coloris . Certe ideo Q. Cur-

tius fcripiit; Alexandrum degene-

rafse in mores Perfarum , &c parpu-

reum diadema , quale habuerae Da-

rius, capici circumdedifèe. Verùmhre adeo fimpfex vieta fenfîm im-

mutata ed in bra&eolam aurearo

atque gemmataro

.

Nunceft bracca quidem aurea , fèd

quam euehunt in fafttgium furculi

4eu abfides , orbe vel Cruce in£è{si

.

Prçterea ornant eam gemma:, cumerumpentibus quernis frondibus , &difperfìs medio loco grandionbus

margaritis :

Peculiare Regum Gallile corona-

defenbitur. Franciea feutarijfafti- inerti teg,.

gif corona ex aurofolida efiSuperne clu-Mr

fa , cameratis quatuor circuii ejuadran.

tibus y in communem globulum coeun*

tibus , operta, frequentibus illuminata

gemmis, ^ulgarium flo/culorum <-bicey

tredeexm conueflita hlijs , fìngulis eorum

ad imos circuii quadrante* , btnis ad

Jîngula cjuadranttum mrerualla , deci-

mo temo tetragono , ft) ceteris amplio-

ri , adfummum corona apicem confpi-

cuo. Aìij tamen fìnguìa hlia collo-

cane , in ilngulis abïïdum interual-

lis:alij flores eofdem aliter & nume-rane &dilponunc.

Ego ne errem, fìguram eius hanc ex-

fcripfi i tum ex albo Auratorû bqui-

tum Spiritus fancli , tum ex libro

alio faus celebri, qui inknbitur j /»-

traduciload notitiamrei teJZerari* »

liii ïa

Page 11: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

4i$ TESSERAE GENTILITIAE;

In Regno Gallia? 5 Regom liberi co- Peculiare cft perinde diadema Re-

ronam prò Ce , folis ìntexunt lilijs ,gpm magna? Britanni*, eòq. ab alijs

prodeant;bus ex bra&eola aurea, & diferepatj quòd rum medio loco,

gemmata. tu ad faterà decoretur Crucibus au-

ratis, ferarq. lupremo loco, Cruce

par iter infeflum acmunicum orbem.

Ài Regum confanguinei Principes

ibidem braóteam aurea, gemmeam-que alternatim & lilijs & quaternis Archiducum fafligiaria coronisab-frondibus exornant . Ad Reges vt fidem babec , atque oram reduttamredeam , & ad eorum diademata » ex veliere hermionico s grandibus

vero vnionibus , & aurata Cruce in-

fîgni-

Page 12: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

\

!

T ESSERAE C

fignitur , & acctdu proximè ad dia-

deoia Kegum »

Duces maximi,& qui compotes fune

ampl<£ ac libers ditioms , coronarti

auream gemmatam, querceis inum-

brant folijs. DifF rr lise vero ab Re-

gia corona > quoniam ruperne claula

iìon eft, neq ad.faltjgiû,lupra quod

afcendinon poteft, ejus iurcuii eunCo

At Magni Ethruriœ Duces (iugulari*

ENTILITIAE* 617terbracteam aureamatq; gemmataferunt, echmisflexis in vtrumq. la-

tus radiatan/ ( loco frondium quer-

cearum ) in quorum medio vernac

prominetq. grandius atque auratum

Iilium.

Prarfectus Romanae Vrbis gerir pi^

leum aureum & taeniarum,qui fuper-

nè eft integcr ac teres, no dircroptus

autdirclufusilacinjjfq.inluperjVtFim-

que pendulis infernè efit vittatus

.

Duces ìlli minores, qui fubìunc

Principi alicui fupremo, lune diade,

roati perinde,ac fummi Duces. Hoc

eli vtuntur brade a gemmata , atque

munita quernis frondibus. Atque hç

vtique hortantur indifcriminatim

,

&Keges, ôc Magnâtes quofque ,• vt

ftudeant impense Ciuium làluti .

Certe corona querna Ipe&atur fré-

quenter) in numiimatis ipfiusmec

Auguftì : efficax enim erat, ad prò-

merendum popuii amorem : in quo

débet vnicè fundari cuiuiuis boni

Principis dominatio:& fans confiât;

ohm daneam coniueuiife militùqui

in prslio ciuem ieruaflet . Atque ea~

dem

Page 13: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6iS TESSER AE GENTILI TI AE.

dem corona eftoeorum etiam, quos Comitum coronis eft aurea tamia,

Principes vocamus ,gemmìs praefuIgCns ,cum perpetua

Ferie vmonum magni modiiin funv

rao iììms ambuli

.

Marchiones , hoc eft ij , qui quonia

oîim proférant tutandis Imperij, Re-

gni, aut Prouinaarfìnibus, merueruc

eam hononficam appellationem,fa-

ftigium coronaria habent intextum

frondibus querceis quaternis, ita in

orbem diftributis;vt aJ quasuis inter-

inila, fintiupra bra&eolam echini

très, & finguli praetìxum gérant gra-

dius margantum.

Aurea brafteola , pr^cin&a redimi-

culo ex inlertis margarita, eft (aita-

ria coronis eorum, qui cum fint pri-

mores totius nobilitutis , Barents

idiomate vernaculo appellantur

.

Quibus tamen tribuunt ali;, vel fpi.

ram tortilcrn ac teietem $

Page 14: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILI TI AE * tfij

Vel vittam fmplicem : quale olim Bina? fi fùcrint ea» caflîdes, afpicient

crat Regum decus , feu coronameli- le mutuò amba^clathns adueriis

.

tum.

^De cafsidis fcutarid numero , idonea*]',

eius collocatione. Cap* LXXIV*

f

TJ 1 x i,galeam temeraria,

quando vna & iolita-

nae{t ,adutrlam fta-

tui debere, in Regummaxi-

morum Ducum : obliquarli vero in

infi^nibus aliorumjeu Procerû, Tea

Nobilium. Superelt, vt ìniinuem

etiam, quonam paóto ea debeat col-

locali , quando ent multiplex

.

Si terna? ; eo fitu erunt , vt qux me-

dio locoitatuitur, fpe&ecur omnino

aduerfa : acque inearp d-inde alia;

bina: obcutum conueitere videantur.

Si

Page 15: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6*4 TESSE RÀE GENTILI TI AH

$ì quaterna : tunc in fc mutuò bina

ac ûiai une conuerfe\

s

Si quina? ; très earû ternas, quas mo*dò defcripGmus, irnitentur ; & pen-

dilla; alise dus, ilntinuicem aducr-

Si demum fena: fuerint ; quatuor ea-

rum fìnt eodem poficu, acque efsc

debere diximus quaternas j ac pen-

deanc éadern ratione ahae bina; , cpx

fuperfunc

.

Ceterùm omnes pingi foiét, eumcrilhrum difîuiione j fuis cum acro-

cerijs ,* & cum corona, vei falcem cû

tortili redimiculo : Ci alterucro inor-

nari cardes caiuluisauita; prome-

ruerinr

.

Elt porrò gencratim in eis mime-

rus ,*quando aut. in (emilses , aut iti

îctrantes. auc in nidulos alueoh piu-

res tefserç dirimunrur : quemad oo-

dum fere exigitq; arfinitatum auc di-

tionum varieras . Nempe biparcicae

parmula? binas cailldes; cum (cuculo

infititio , auc dimise in tricotes , ter-

nas; quarernas icem quadriparcica: ;

quinas cum eo inluper leuculo > &ienas leda? plurifariam admiccunc

.

Quamquam incerdum parmula

gencihcia elt vnius modi » nuilumq;

pradeferc area eiusdiferimen , nulla

ïcind tur paninone i & nihilominus

caffides ei adponuncur binç,aut plu-

resetiamrqux omnia o;current paf»

firn

Page 16: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITIAE. 6z Sfirn in tefscris fymbolìcis Nobilium rimi : vt proinde repeterc eadem

,

Germanorum . atque a<5tû agere iam non oporceac .>

Infìnuauenm carnen, haud me inDeadjcriptis , tejpr<e gentili'ti<e,aut epi- ea Marci @ libera Deuarennij fen-

grapheprmata , attt clamore mi- tentia etie ; ve putem,has gentilitia-

luari . Cap, LXXV. rum parmularum épigraphes con-fondi debere,cum lemmatis fymbo-

Rogramma fuper- lorum Heroicorum . Eteniin fise

fenbitur interdum a- cum figura ipfa congruunt necefTa-

croterijs gétiiitiarum rio femper, & confpirant pulchrc in

parmularum , & vel vnius lententix harmoniâ . At pro-

continetconfìlium,de gramma teflerarium parmularû no-

re ardui laudabiliq. molienda, fen- fìrarum expers effe poreft huius har.

tentiamq. \ ieroe dignam > vel tefse- moniar, arque ad iphus area; typos

ra eft, qux dari coniueuerit Legio « gentilitios neutiquam pertinere

.

nibus ,quando inftat pra-Iium;vt in Acquando ( fateorenim ) id ira

pugnar tu multa , confufìs & pertur- cocingere viderur; vt nimiru m con-

batis ordioibus, internokere mili- fonenc ty pi & lemma: fìc famiiia

lem propnum ab hoìte liceat . Pro- Comince , qua? in icuci alueoio pu-

gramma primum ex his appellaui , niceo, arrngdalas quatuor argenteo- Af««. GUkrm;

„. % „ . m Capitis huius titulo , pniutâ epi. las , decufìatim ditfributas figurât :

eryitgumt. graphem i akerum vero, clamorem quonia hse Gallico idiomate amen-

miìitarem dixi & is proprius vide- des vocanrur, epigraphem eis adfen-

tur Imperatorum ,Regum,nc Duca bit, cuiqs eft hec leucemia Emende-

maximoium, quorum eft Legiones mus nos credendo /ta videhcet priici Eaeryaat nmcon(cribere,2c ducere ad bellicas ex- huius famiiia? Conditores, ad Ghri*

*memons '

pediticnes : illa & Principum eoru- ftianam fidem primù vocati , (e po-

dem fupremorum edam, inter rogae fterofq fuos reddere meliores,ea pa-

ae pacis decora , & Nobilium quo- rhenefì,peroptarunt . KAiMVNDipc-

rumeumque ex aequo ornamen- rindein Gualconia , cum fpharram* * . r Mar sas Gilbert.

tumpoteit. argenteanu in parmuh cinnabari

Porrò huius vttiufque lemmatis expi&a, prò Gemmate habeantì cir-

exempla fuppetent iutis multa , le- cumfenbunt ei aureis cìwatieribusRien ^Hmonit

genti honorarias relieras Equitum L2JuUa<zjis mundi me immutabit .

»emt chmpr*.

velleris aurei , quas refert loannes Ai frequentiùs lemmata hxc aliò

lacobus Chifflctius . fpeelanti vel alludo fît ad nomeaSed & Marcus Gilbertus Deua- famiiia? i quo paclo Villan^ìh Bel-

rcnnius,tum de militari clamore di- gio nobiIifsimi,fe tales efTcabfq, vìla

ftindë agit , tum de priuata epigra- exprobratione dedecoris , adhibita'

phe. Ego de hac peculiariter iuftum Gallica épigraphe, qu$ id iplùm fo-

Volumcn fcripfì , cui titulus cft, nat , profitentur . Vel exprimé

Symbola Heroica ì de qua etia feri- tur Tentenna , tum à farnihç (lem-

pferunt ante me Itali Scnptores plu- mate , tum ab eius nomine alienai

Kkkk cuius

Page 17: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6i6 TESSERAE G E N T 1 Li T I AE.

cuius vtique diuerfa fît , fed inge-

niofa tamen, acque Heroica lignifi-

cano .

Quç cum ita fine; cenicohas no-

fttas teflerarias épigraphes potiùs ex

genere illarum elfe , quar a figurarti fcconlbrtio immunes funt.ac iolitari-e 1vfurpantur : cuiufmodi épigraphes

j

nonnulias , fele&as ex earum recen-

fione vberiore,à lacoboTipotio edi-

ta, refero ego in Symbohs meis He-

roicis

.

Ad clamorem militarem quod fpe-

ciac ; vel eo exprimitur vinata belli

tc(sera â& propria alicuius aut Regis,

aut Ducis icuiufmodi fuit, pia ìm-Menthyi Sam ploratio , nunc S, Diony sij,in tefsera

Momioyt Stinti

léudrieit.

Clodouei ; nunc S. Andrej in tefse-

ra Ducuni Burpundia? : vel faltem

exprimitur eo peculiaris tefsera i in

memorabili pradio aliquo ,legioni-

bus daca ; ve ems apud pofteros ma-ncai recordano

,

De fìguriì externis3circa infigniores

quafque gentilitias parmu-las conjlitutis .

Cap. LXXVL

Exemplo fine, aut CdeftesGe.nij, qui Regiam tefseram RegvmGalliae circumftant

.

Gallici ftyports.

^ir^rfP Abent P^terea?pra?-

W I-CmMm iertim magni Princi-

pes, circa {ymbola ìua

leutaria eos, quos vo-

cac PhilibertusMone- kvj'èu

tius, Atlantes ac Telamones^ quos

ego putem Principum eorumdemarmigeros referre . Sunt certe gran- Aut Cerui aurei alati ,& numel-

diores figura? , veloci fùfìentates ef-^at * •

ferenteiq. infignia eorum: quemad-

modum lignificale videtur etiam

ipfa locutio Feaalium

.

Aut

Page 18: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER AE GENTILITIAE.

âL/f

Auz ctiam Hyftrices atre. : ex qnibus

illos C a lïOLVs Vu. has vero Lv-

i> o v x c v s Xii. Reges Galliç ada-

marunc

.

Leo & Monoceros Tunt circa felle-

ma gentiluium R e g v m S e o i o-

RVM,

Leo fìmul & Draco ; hoc eft alter

fèrarum rex, &; alter rex colubro-

rum,continenc flemma Kegum ma.

gnas Britanni*

.

Par deinde Syrenarum feutum atti-

net Regni Parthenopasi

.

Aqui-

Page 19: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

di S TESSERAR GENTI LITI AE.

info per fuftinetites Mediceoru Prin-

cipum nobiles globos , refiexa cerul-

ee lpectantur, atque ore proriùs mi-

naci .

Quin imo propulfaturi iniuriam,

quodammodo armantur, Scapita

induunt in cafsides ipias tefserarum.

Ex quo funt genere

$cjuïIç autem furuac,ac torquatf'ier-

to , ex globulis precanjs aureis, cumpendula exeis in fuper Cru ce bifida

eiufdem metalli, comitantur clypeuAn rcxsdeRyet

£y mbollCUtTl PrÌNCIfVM LoTHARIN-

GlAE ,

Sed aliquando vìdeas hos Atlan-

tes, &has feras, veluti ali js intermi-

nari vultu irato,ac fìgna fui Princi- Tum Atlantes Dvgis Pqmerani m»^'pis cuitodire

Tumlcones Dvcis Neobvrci»Ita leones duo aurei, anticis pedibus Interdum fìngulares icones id ldm >

obeunc

Page 20: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

I

TESSE RAE GENTILI TI AE . 619

obcunt muneris. Ita miles cataphra-

dus , cum hafta& bipenni , indutus

pariter galeam comantem , tefsera-

rix parmula: Hohenegjuorvmin Auftria tutelarci geric »

tvmVvauenbergIOrvm in

Imperio, enmq. compietti agmine

caudse , quam etiam extremam re-

ni ordet : cum in areaeius tefserx,aB>

fummo diremptaj , aurum ad dex-

teram , & atramentum ad kuam fît

diffufùm

.

Aiphtf. citecon. £ t leo,arreptam ab om ni parte par-

ebraies Roma, ab mulam Iacobaciorvm Romae,aduer-jmmgggi.

sùs i a iur iam ,indignanti firaii&tué-

tur.

Rarius vidertpoterit;draconem cir

cumuoluiteiserœ gentihiix C o m 1-

/dhuc tamen cenfebitur m agi s

inufitarum >parrnulâ cyaneam ;inu-

ftamtnbus ac denis argenteis nura-

mis Byzantinis, mordicus teneri,ge-

mino leonum ore, feu capite quaft

abfcifso : quod (lemma ed fàmilise

Pazes inHifpania.

De explitatis circa tefferas gcnììlitias

*vexiìlts y Cap. LXXV 11•

' V n t quidam etiam

inclytç imprimis, ac

prope trjQphales par-

muiç , quç fìgna ho-

ftibus direpta , lecum

adfamam,in çtatesconlequentes fe-

runt ;vtique potteros adhortaturç,ad

(îmilem Auorum fortitudinem ; auc

ahoquin perpetuò exprobraturx ;

imbelles nepotes infignia alieni

trium-

M- S. exmnfs.it

Romana .

Page 21: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

rfjo TESSERAE GENTILITIÀÉ.triamphi im meritò vfurparc.

IF

-otoH *

Hçc igitur vexilla, autdeThraci.

bus

;

«A ut dë^Maurisjhabet familiç aliquot

primariçinHifpaniarquarurn ftem.

mata eis exornata, refcrt Alphon- K°wt*ri*

Tus Lopez de Baro.Cemd°iH6 '

Aut de rebellibus Sedarijs

,

Nec in ambitu dumtaxat parmula*

rum, diiponuntur ea Cigna, milita-

rla i led interdum etiam lupernè cir-

cumuolitant , pulchro honorabiliq.

fane /pedaculo.

Porrò

Page 22: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER AE GENTILIT1AE î

Porrò ifthasc decora Colvmniis Ro-

mxpeperit Marcus Autonius,Heros

lane fortilfimus , commifla ad Nau-

pactum memorabili pugna, &pror-

ïus retufis cormbus Lunç Othoman-

nicae : cum ea videlicec , comparata

ingenti clafse, totû implere Orbem,

atque in Europam etiam dominari

latë , meditabatur . Ceterum ferunc

Colvmnii , prxter fìgna de trium-

phatis Thracibus , fupernè Pu V.

àanóhfcimi Pontifìcis, 6c PhilIppi II.

RegisHiipaniaru prudentifsimi, ac

religiofilsiuii vexilia : quia eorii po-

tifsimu aufpicijs,atque opibus Mar-

cus1

Antonius , aduerius Othoman-

norum tyrannidem ,dimicau it.

C assar l ni pra?terea , explicant

circa familial teflèram, purpurata

vexilla ,quaterna & quaterna, in-

fcripta nominis Romani aureis cha-

raóteribus i quia funt vexîiliferi S e-

N.A T V S P O P V L iQ_V E ROMANI.

Ad hïC TORQVATVS De CoMITlRVS",

Dux belli inclytus acftrenuus,à Fer-

dinando II. cui diù-militauit.in nu»

péris firnultatibus Impcrij , tefsera:

lux promeruit % prxcerfïgna equitû*

ac pe-

Page 23: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

éj* TESSE R AE GENTILiTIAE,ac peditum vextlla, qua? indcptus eft videlicec, commemorare, iuxta pri-

forti(Ìimèdimicando,et!Ì3:nea bel- fcam , aut recemem earum inftitu»

]ica cormenta,funcl:us videlicec prç- tionem .

fe&ura rei tormentaria: , &ç donatus

etiam à Cacare ideo tormentis duo-

bus : qua: ilie iuffit deporcari in Ita-

liani, gloria monumentum*

Iv

M.S.ex MujàsRomanis ,

Poftremò praeter vexilla , ctiam fpe-

ttare (it ancoras quaternas * in gen-

tiîkia parmula Ronifaceorvmin Hilpania . Et fuerit fortafse ali-

quis eorum Arcbitalafsus, in celebri

maritima expeditione , cuius recor-

dationem & ramarci firmare ancoris

libueriti ne Ipatio temporum vane-

Iceret, patereturq. naufragium obli-

uionis »

<JMtlitares aliquot Crtices Oràinum

Equtflrium recenfentttr .

Cép. LXXVHL

Crux pralina Sancti Lazari fondato-

rem fuum agnofeie , ac veneratur

Diwm Basilivm Magnum,Ca;faiea2

Ancifticem; quando ìs nimirumere-

xit Sancti Lazan noiocomium.Quia

tamen,propcer iniurias afsiduas Rar-

barorum , ferme hic Ordo defierat 5

reftitutus eft à Pio IV. Pontefice i &c

à Gregorio Xlll. auótus fuit eoin-

fuper honore j vt Supremum PrxfT-

dem haberet deinceps Emmanvelem

Philibertvm Allobro£um Ducerli ,

ac Duces alios illius lucceisores

.

Porrò idem E >i manvel P h 1 l 1-

BEfiTvs , celebratis Nicea? Comitijs

Equità Ordinis huius , nempè San.

eh Lazan,adiunxit ei Ordmem San-

di Mauntij; Crucefq. ambas ; hoc

eft prahnam altera , & alteram can-

didarci, (ed fimul flonferarn,muicem

iaferuit

,

V o n 1 a m hx pariter

trasferri folentadgé-

tihtias tefseras , &adearum ornamenta ; li*

bec aliquas, prarcipuasCrcre

Page 24: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER,AB GENT1LITI AE. 6li

Cwx candida militias Hierofoîymi-

tana»,aut à Ioanne Hpcano Ma-chabeo.autà Ioanne Patriarcha ilio

Alexandnno , cui benigmtas in ero-

gadis pi js largitionibus,fecit cogno-

mentum Eleemosynarii ; aut àGo-defmdo Bvllioneo, Heroe maxime

iniliruca £ ji (se perhibetur. Fuie vero

coafilium horum s^quitu, peregrini*

adeunr o is facra monumenta Hie-

rofolymitana , hofpitale CiTiciu.prç-

ftare ; & aduersùs latrocinia tutari

ìtinera eorum . Sed eos Cruce inor-

nafse , B.aldmnvm Regem ems nomi,

nis Pnriium •> fcribic Marcus Giiber.

tus Deu.irennius: & Ci mulco ante in

ijs obfequijs ibi , fumma fimul forti.

tudine,limul chantate fuerant corn-

morati .

Hi Equités , poil affljcìas opes

Chriftianorum in Palaeftina Synaq.

Clemente V^Ponnfke ledente, Rho-

dum concedere : pulii Hieroioiyma

à Saladino,ac dein eciam Ptoiemai-

de , à Tyranno Aegypti, leu Solda-

to, quem vocanr : nam in eam (è

\rbem receperant, cum Rege , òc

Patriarcha . Demum Rhodo etiam

exa(5b,ex Sclimam Tyranni poten-

tia^fédente altero Clemente eius no-

minis VlI.Mehtam immìgrauerunt.

Crux nigra eM Ordinis Teutonici ,a

Caelestino III. confirmatijquo

tempore interfuit boni commuais

,

vt contra hoites nominis C haitiani

Heroes multos pietas armaret. HiEquités perinde, tum Hicroiclyma,

tu.n Ptolemaide coadi iolum verte-

re , in Germania fedem b ibueruot

a Frid Erico C AE s a r e >' qui eis

Prouinciam Pruiia;*, a rinbus noltra:

rebgionis illa temperate alienam >

Polumiq. ideograuem, affignauit.

Cruz rubra , enfis fpecie , in Hi-

fpaniaelì Equitum S.Iacobi. Necab

aitate ac Regno , aut AlphonstCasti Régis, aut Regi s Kami-ri (cui in pradio ad Caluigium co-

îïîiks e Cçjo adfuit Sanctus lacobas,

candentibus armis, vexillo & truce

conipicuus ) led a tempore Alphon-

si IV.Rcgis,repetere fu origine eius.

LUI Hic

Page 25: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

é3 4 T E S S E R AE GENTILiTIAE.Hic nimirurri Alphonsvs Rex , ad vocabulum Oppidi adijciunt,atrç

potitus Victoria infigni , ad Nauas Cruci antedi&a:, aut vcxillo mih-

Tolofanas , decreuit vt propterca,in iax .

Regno Calteli*, deinceps feftû San-

erà? Crucis rito lolemni çelebraretur.

Tune vero aliquot viri militares

,

non genere minus , quàm virtute il-

îuftres , pro Chriltianis aduersùs

Mauros, fernet fuaq. opulenta pa-

trimosia deuouerunt . Atque adeo

auG îunt adoriri hoftes etiam cefsa-

tes ; nedum aduenientes opperiri,ac

propulfare:vr profpera & tutaefsenc

îtinera peregrinorum , qui ad Sancii

îacobi Sacrarium proficifeebamur. Crux ndfîmilis, fed prafïna, item

Cuius Diui rutelans tefseram peran-in Hlipaniajeft A lcant

rara, . nempe

tiquairi , hoc eft mannara cpnchu-0ppidi ad T . vh[ £

. ^lam,Cruci fus ijdem Equités adiun,

fignati jarem QXGmm po^uara

lud Mauris ereptum eifdem Equiti-

busconceflìt Alphonsvs Vili. Rex;

munimentum videlicet , aduersùmimprefsiones Barbarorum

.

Crux alia , perinde rubra, fed ad fea-

pos fingulos fiorifera, feu definens

in lilmm , eli' Calatraua? item in Hi-fpania . Porrò e am Crucem Equiti-

bus huius militia: eonfecrauit Bene-

dictvs Xill. cum ipfum Ordmemdiplomate Pontifico Alexander IH.

confirmafset, non uà multo ante in-

choatum Calatraus, caufà munien-di oppidum illud , aduersùs înfèftas

Maurorum irrupriones . Pra?terea

hi Equités compedes duas, quas Hi-fpam Trauas nommant

, congrue

Crux rubra , Divo Stephano Ponti-

fici & Martyri, dicata eft à CosmoMagno Ethrvriae Dvce; vt mane-

ret recordatiovictoriç , quam ipfo

die anniuerfario celebritatis eius , ad

Marcianû eft confequutus; ôc cuius

vtique beneficio fuas maxime opes,

fuumq.in Ethruria principatum ita-

biJiuiC

.

Page 26: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6$$TESSE R AE GENTILITIAEH ç.

aliçq.honoratiffima: miiitares

Cruces , cum ornane ceflerarias par-

rnulas ; vei in Coronide Icutaria de-

Iineantur ( qua? area? faprema pars

accipere lolec fìgna focialia ) vel iub-

fternuntur parmuls vniuerfsj ita ve

foli earum apices , aut (capi extremis

ad lacera quatuor extare videantur .

Ve inftgnihus Equimm Tor^uatorum «.

Cap. LXXIX.

Ocor iam adHeroumclariora ea decora >

qua? valuuli Icutariji

oram ambiunt peoi-W——— .. •.-•7-

t rry r i,

r Ceterumij Equités teruntlalciam• - - tus, kioq. honore cir- ; 1

c ,,

. r S cyaneam , innexam aurea fibula ,cumdant.In ceniu vero a memeun- * r~:a»i ; . j- ;^

. . . , ~ 1, eaque cruris fimuri internodia cir-do primas dabit pennde Ordinis cu-- * . r N

. ,T r, cumuoluunt . inicrribunt vero ean-

iuiuisa2tas,kuinititutio. :

, ^ ... , : au ^*.

, _ n •.< dera Gallico lemmate, cuiuseit h*c

Edoardvs 1 1 1, Rex f f5ricannia;* r ... rr r. A . . . 1 1,- lententia: mi male it * qm male co-

viclonam indeptus . tum de (jaiiis

,

capto Ioanne Kege, tutu deScotis gnatm

capto Kege Dauide ,confcripfìt or-

natifsirnain militiam Equitum' Au-

ratorum , quibus eft nomen à peri-

ÇcdidQ , ieu~fafcia , qua? viui cILcru-

ribus (ubftringendis : nani eam prò-

pofuifse exercitui tefseram ,antequa

conferrec fìgna, perhibetur,

Sed ali] pociùs , lapfam in chorea

loanna: Sahsburienfi,Principi filmi-

na: cruralem inititam , credunt con-

filium dedifse Edoardo Regi ; vt in

premium dixerim,an lolatium pu-

doris f eam à fexu molli atque in?

belli transferret adHeroes.

Monile ipìorum Equitum fitexco-

textu plurium fafciolarum fimul, ac

rofarum , qua: fèmi-aiba; funt , ac fe-

rrii-punicea; : fueruntq, additai ea;

Li 11 2. roiae

Page 27: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

<$1<S TESSERAE G

rofç difcolores ,pofi: coniugiû Hen-

rici Vii. Régis, ex famiha Lanca-

ftrenfi, çum Ifaklla Regina ex fa-

milia Eboraceofi.- nâ huius vtriufq,

regia ftirpis fymbolû antea fueranc

illç diffimiles rofç . Pendet ex mo-

nili demum aurea icuncula Sancti

Geoucii ,• quoniam is eft Ordinis to-

tius Prêtes ac Diuus tutelaris ,

A m a d e v s ii. , Cornes Allobrogû *

intooit Ordinem Equitum Virginis

Deipara? , lalutatç a lydereo lnter-

huncio , Proinde iconem eius aurea

fufpendunt ex rorque , qui compo-

nitur ex numelluiis Alani canis, exa-

ratis acclaminone, di&a olim Ama-

deo Magno: quando videlicet^om-

tuâo eius 7{hodum tentât, Numellu*

Ï£ ipla- , loris cancellatiti! implexis*

mutuò vinciuntur

.

TILITIAE.

Phil'ïtvs Bomvs Burgundiaî Dux»

& Pr/nceps dignusea tam amabili

appellacione , dum coniugçm duce-

rei hhfabetfoam Ioannis Luficaniae

ï^egfs filiam, Brugis Aurei velleris

fane inclytum Ordinem inftituic

.

Adlafonis ne fabulam > adueciofq.

Argonautas^ cum clafie in Colchi-

da,lpe Chriiouialli; an ad Gedeonis

vellus , nunc irroratum de Cxïo , &nunc aridum, referre id maluerit ;

haud facile fit definire . Attamen

veritatem Hiftoriae facras ei placuif-

fe potiùs ; fuadere videantur aulea

ipfamet Ordinis peruetulta : qua? in

facello Pnncipum Belgijquotannis

explicancur ; dum celebritas eft San-

cti Andreae Apoftoli ac Patroni:

lolaenirn Gedeonis memorabili pu*

gna inornantur .

Torquem huius Ordinis igniaria

conftruunt, micantefq. ex illis ftri-

ôturç, feu fcintillulx, cum appendi-

ce aurea Phryxçç ouis.Cui adfcripfic

non nemo, Tretinmnon uile laboris;

jgniarijs autem,{jngrllatim pro cha-

lybe j A nte ferir, ymmfiamma mieet*

In

Page 28: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER AR GENTILIT I AE. <$}7

elephantis, vaftis ac turritis belluis,

tum excalcaribus aut moluliseoru

habet, cum Virgmis Deipare, aurata

icone , qua; radios euibrat'Solis in-

ftar, & appendicela in/ùper, in quaclaui cres Cita ho regnine Pythago-rae elementum^

In Scorîç Pegno eli Equeflris Ordo,j

qui torquem gene , ex carduorum

coneexcu, cum ea épigraphe i T^^ma

me immune Uafsit . /Uque hicetiaml

Ordoeft facerDiuo Andreae Apo-

stolo , Regni Patrpno ; ab eo nimi-

rum tem potè ; c i vifa eri eius Crux

ënubibus confulgere,dumpreJium ja Gothorurn Regno ed geminuserat, Scotisq. vittori* omen_deçlit_ £quitum Ordo : acque in alterius

monili Cadeiìes geni) lune & Gru.ces bifida;

.

"Vi

Orda Sanctae Marue,ìiigno Cimbrorum » torquem, tum c»^

Moni-

Page 29: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITI AE.

1

Monile alterum autem acinaces ha

bet, in acie cruenros ;Jorifq. aut bai-

teis in gyrttm aiìringkur

• ••• -\

Lvdovicvs xi, Galliarum Rex

Ordinem inftituit Equitum Sancti

Mi.cnAELisj indu&us veneratione ,

qua Ca^.olvs vu. Parens eius coopé-

rât ferri, erga eundem Principem ac

Ducem Caieftium Legionû : quan-

do is nimirum , ad pontem Aurelia-

nenfem > vifus ed adelìe, propugna-,

re Vrbem , ac Britannos indidcm

abigere

.

Torquem huius Ordinis confì-

ciunt conchula: aurea?, vincìa: lari-,

niolis ; cu appenfa bulla item aurea

,

in qua Sancti Michaelis, & protriti

ab eo Stygij ferpentis icones repra>

fentanrur, Sed & adijcitur edam hoc

lemma : Irnmenfi tremor Oceani

.

Henricvs ut; perinde Gallia-

rum %ex , Eque ftrem Ordinem no-,

bihkimu Sancti Spiritvs fun-

dauit: tum vt Regni Proceres,noua

ea praroganua honoris fibi magis

obitringerer; rum vt maneret recor-

dano y jpium in fello Pentecoltes ,

& appel latom antea ad externu Po-

Ionia: Kfignum j & reuocatum dein-

de , ad Regnum domefticum atque

hereditariym Galliarum

.

Monile huius Ordinis ab eodem

Henuìco ih. Idia &: interpoli-

tum nominis eius primum elernentu

acceperat : eranrq. fy tribola iv g'S &Regni , nusbus .1 quites ipfl dicere <c

inilìtis iacramemu. Henpicvs iv.

deinde intexuit quoque h?ftas, ga-

leas,& flararnubs, indices vicions,

leu triumphi . Ex monili autem peo-

det aurea Crux jcolumbuiaq. deor-

sùm,explicatis alis vohtaus, in du-ce Ipectatur .

Vi*-

Page 30: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER AE GENTILITIAE

ViNcENTiVS Gonzaga Man-

tux Dux, cum Francifco eius fìlio

nuptui daretur Margarita,filia Caro-

li Emmanvelis Dvuis Allobrogum,

crexit Ordinem Equitum Sanguinis

facrofancti ,qui ex Christo Domino

in Cruce fauno manauit,& cuius va-

fculum Mantuae colitur veneratione

fumma.Torquem huius Ordinis compo-

nunt , partim aurea? virgs , igni iu-

perpofica?, partim lamina: aurea?

,

inferi ptx hac épigraphe ; Domine

probafti . Pender vero ex torque bul-

la aurea , & in ea Sanguinis eiuldem

fanaifsimi Hierothecaicui Cçleftes

genii duo adftant venerabundi ,pi-

gnufq.illudialutis human», luppli-

çes adorant

Poftremò adiiciam obiter cingulum

laqueatum , quod in fé mutuò infer~GM(tfthJii

tura atque anpIexum,circumponunc

puluillo Tuo teflerano , illuitnores

Matrona: .: Earurn enim gellamea

eft hoc loreum flemma ; & fuit in-

dudum ab Anna Principe Arb.mo*

ricouvm ; /lue vt indicium elsec vì-

duitatis ìpfìus , lublato e viuis Con-

iuge Carolo vai. Rege: (lue (qj0;l

ali) interpretantur) ob Sancìa Jh ran-

ella culcum ôc veneracionem

.

Sed &. antea Principes feeminx

tulerat cincìum auratum , veluti pu-

diana: tefseram : poltmodurn in-

termifere : quoniam else promilcui

vlus , atque vfurpari à matronis etia

non adeo principalis not*e, fenhm.

cœpit*

Caput

Page 31: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER AE G B NT! LI TI AH.

De pallido , fù) tentorh inumbrante gentilitias tefjèras maximorum

prmcîvum , Cap. LXXX.fa

iïtééÊ?T co n ftet j

quanto cum apparati] gloria?, foleant tefsenri«

*Ì^W?//m îconcs Ca fans, Regum ac Principum fu premorii ai tegî , at-

<pe inun-.brari : mihi iam fupereft agendum , de honora-v

Ijîwjfe ria clamyde feu vmbella primùm , ac deinde temono earum

^P^W etiam.

Ciamydem, leu vin bel lam voco palLolum, quo circumuoluitur icon

gentiìiadurataxat Ducurn , & Principum fupremorum .Eftvcrò fine eau-

lia » ièu pecaio laxiore fupernè

,

I

&vel

Page 32: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITl AB. 6+t

&vel in parmulaipfa retta >vcl in caicem obliqua , pronaq aptari,

infìtitio, quod fignifìcat fupremam belli atquc armorum prasfc&uram,

Mmm m con-

Page 33: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

*4* TESSERAB GENTILITIAE.conce/Tarn ijs Ducibus, qui caftris prefunt Pontifìcii pnnaipams'. Idcniminfititium appellaui ,

quia intra alueolum ipfum parmulcc genuliux deli-

neatur: atque cft vexillum aureum , ex hafta coccinea penduium , cura da»uibus aurea argenteaq. in decufllm traiectis, loroq. illigatis • Quod ve-

xillum iam eft in teflera Thadaei Rarbirini Vrbis Roma: & co-

piarum Pontificiarum fupremi Prafecti. , cum adiun&a Annae Co-^mnae coniugis icone gentilitia

.

GaSid tsHìUo» Qu <><* ver° attinetad centoriu ipfum ] id pétafo laxiore,vt dixi, tegitur

fuperne ,cum fiparijs vndique diffufis, & patefadis ;vtintus tcflèra tegi

&continerieopoffit . Atque hoc tentorium folis Monarchis,ncmpé auc

Cadari , aut Regibus, tribui folet

.

Exem-

Page 34: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER4E CENTIUTIAB;

Exemplo fie Auguftale Ferdinand! CaisarisjCUhi teflèra Avstruca , in

pecìore Aquik furua; » bicipitis , & torquat* monili Burgundico. Cui ad-

itent , pro eiufdem iùpremi Prartorij maieftatc, Armigeri,feu Fcciales tumin làgo , tum in vexillo intignici teiera eadem Avstrucorvm .

An , in quo fenfU apu , confa-

tane* efje âebeant figurât gentilium

fymbolorumi Cap. LXXXL

Aïtomnino videtur,le-

ges nonnullas Fecia-

lium expendere, circa

congruam rei noftra;

temeraria? fìguracioné.

Hoc itaque agam in provient ia: quà-

doquidem omnem eius ornati! exc*

gi, internum videlicet cxtcrnumq,

Ance omnia illud ftatuere Gt jre*

ligiofìùsne Tecla ri oponeat ingenui

ipium-rnec, vcramq. naturarci fìgu-

rarum illarum , quas typis hifee tef-

feranis repraefentamus? ita vt piacu-

lum vidcatur , ab earum vel forma ,

vel colore intcrdum abire.

Primo genuioum in eiscolorem ne-

mo requiratj in quibus vtique dos

&virtus potiùs fpeótan débet. Eli:

vero induóta colorum varieras > vel

buia Partium,{eu fa&ionum (ymbo-

la\j expnmebant ,• dum ha! natiuos,

alienosillaî colores fedarentur : vel

quia ad Principum fchema, feu ar-

gumentum figurar eardem , pulchra

& mira varietare , pingebantur

.

Sedenim dfiìcultas maior eft i an

M mm m $ liceac

Page 35: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITIAK*.pram, feu veruecem . Atqui Arabes D,4X

carnibus capnllis. Iole jficcatis, & r^^,

Alberiti! Magnus,

liceac ipfìs affingere mores no fuos;

ira yt confentanea? nó fint vera' no-

bilitati, qua: à proprio genio abalie-

nantur . Nempe ìi ex nubibus pro-

diret taurus pi/carentur cerui ; (a-

gin.irentur pomis accipitres; ab oui*

cula ieo ladìareturi aut ab agno àUicerperetur lupus.

Nihilominus prohibere omninoifta , quis tandem audeat , & non fì-

mul metuatj ne in ius propterea Gt

vocandus, ad Carfaris tribunal,quip-

pe reus Maieftatis f Quid enim ?

Aquila Imperi] biceps,qualem fpon-

te haud natura progenerar , an ideo

dtbebit expungi ex teflera illius, qui

fummus rrincipum eli, aç fons to->

tius nobibtatis *

||-; Multa etiam faepenumero admi-

randa contigerunt , & infignia moxeualerunt nobiliifimarum familiaru.

Exemplo (it Roma: prò Cincinnatis

coma; poft quam eorum aliquis cir-

ratus & capillatus natus eft .

Quid fi Nicippus, ex cuiusgrege

ouicula enixa eit leonem, deditque

omen Regni, ipfì tum agenti in re

priuata . Quid fi, inquam, Nicip-

pus ouem eamdem accepillet prò

ìymbolo ve infìnuarct ; Regni po-

tentiam,qua? interdum ferox eli leo-

nis inftar , mitigandam elle quadarnouis manfuetudine ac lenitale ?

tft qui fcribat, viiulum aliquan

concifìs in fruita, (uos nutnunc e-

quos; quia fœnum ftenles eorum

arenr non producunt

.

Vt equis vero carnes cbfonanti-

bus ; addam propinantem vinoafì-

num : fuit Roma:, qui vinum forbe-

rec ex patera tam auidè , vt non pa*

teretur ex ea guttula exftillare . Necerat profe&ò iniquç mentis hic afel-

ius : quoniam appetebat merum diì-

taxat;& dilutumaqua, illicògna-

rus fraudis , refpuebat atque abomi-nabatur.

Nelcimus, ad quid fames ac ven-tris ira pofsenc ouem , agnum , cor-

uum, ôc accipitrem adigere . Natu-ra; etiarn oftenta & prodigia adeo

non exhorremus ; ve iiq^nafcun-tur prçter folitum rara,ea impenfiùs

admiremur . Cur igitur ifla facelse-

re omnino, ex gentilitijs tefseris , òc

Velimus òc iubeamus t

*An figura tendere , aut afpieere dex-

trorsùm necefiario àebeant

.

Cap. LXXXU.

V m Fecialium pleriq;

iubeât ; tum aues,tum

feras haud pingi a(pe-

ciu pieno , lèd intuirti

vibrare oblique, vnu-

Bartbol. Ctjfit,

9tUS-

doefFulum fuiiseex nubibus : quid fi que oftendere ©culuna atque vnamraurum etia pracipitem ex nubibus aurem: operaepretium (ìt decernere/

turbo dedifsec j an ideo ille feu vitu- dextrorfùm verti,an liniilrorfùrn eas

Jus , (eu taurus prò gentili teflera di- oporteat

.

fplicerec ? Certe hunepro fchematc Philibertus Monetius, [cuturi* ali- t/P»**r*&1 ai : r 1 C r - 3 r f£ra"" c«t'*9>iuo , Alexienies olim ngurarunc - tes umuerU , inquit , in dextrum Jcu-

Vt accipiter pomum , vt pifeem ti latus fpeEtant : nifi qu<e bicipitesfunt 9

ceruus, vt agnus lupum edati tam aut aduerfisdorfis [ìatttuntur : quarum

eft alienura, quàm vt equus edat ca- alterum caput necejjanò> in Unum par-

m.4

I

Page 36: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTlLïTf ÀE. tf4ym& laïus ^vergiti fpectarc, ac terrere videatur. Secùs

Mc*?. i7 . Alibi magis generatim dixerat.- fi adiajuam vergeret; inipfis forti-

Omne quadrupes> aut <-volatile animal, cudinis noftrœ (ymbolis, retrocede-

fctiturij in foto exprejjum^ ad [cuti dex- re , ac terga dare ludica retnur .

terum lattis conucrjam jrontem babet : Nihilominus quia famiiiç aliquoc

quoniamque eaput ei oblique depiftum nobilifsimar , diuerfarum etiam na-

efi $ alterum modo ocultim x ft) aurem tionom,conuertunç finiftrorfam pa-

alteram , fpeÏÏandam prœbet . Pardum riter , in tefseris fuis , icônes auiumtamen'eximit ab lege hac generali : & ferarum ; po(se indifcriminacirn

nam illi vnicc aduerfa ftons & aper- eas pingi , equidem cenfeo , verfùs

ta figurarur . parmularum,aut dexterum, aut fini-

Sed multo ante Bartolus clarifsi- iîrumlatus, cura omnem viti; aut

mus Iurc-confuitus, hac fuper re, iurta» cenfura? metum . Confuetudo

aut legem tulic, aut lententiam di- nirnirum , in bis potnììmùm rebus ,

xic enimuerò feueram &c grauem . eil altera l.ex : cui ccnfentaiea quae

Quia pronunciami ; cum vicio eile, fuerint; peccare in artem îlla îmme-ac nobilitati òfficere genrtlitias tef- rito îudicabuntur . £tque bare dixe-

feras illas ; in quibus animantes» leu rim de typis,exaratis in clypeo tefse»

eicures , leu im mites, deprehendan- rario dumtaxat : eft enim aliter fen-

tur versus taua m profpecîare . tiendum , fi alibi exarentur ,

Bartolo deinde furîragatur Bar- Ita in fago militis , à pectore qut-

tholomïus Chafsaneus : imo is ani- dem figura versus dexteram,ab hu-

mantes ita piótas , mon ftro fimiles mero autem versus la?uam feratur.

else arbitratur ;turpiterq. , velun a Eten/m cum ea fit loco mihtis, pin-

confli&u , retrocedere . gi débetiquo fitu miles ipfe , cum

Aufàoritas Viri , qui natus vide» ho(le,antroiTum aut retroi(um Acon>

tur ad oraculaomnis iuris Immani , grederetur .

fareor , traxerat me in opinionem ln vexillis , versùs lia fiam eorum

eamdcm : proqiu videheet mecum lemper delineabitur : rr.otis enimjpfeinhunc modum ratiocinabar . caftris , figmfer dum graditur, cumAnimantes, m gentilitijs parmulis , hafta eadem fècum pannum trahit ;

fymbolica: funt , &c habent virtutis & incedere , agmine confentaneo

fignificationcm , Qui enim leonem caftris ipfis , figuram vexillorurn

ineis, aur aquilam exarauerit; iseo. decet

.

fchemate profltetur » (e ad prslium In ledi ftragulo , dexteram dabit

contra hoftes venire , leonis inftar , forma hominis in eo decumbentis :

aduersùs imbelles feras; aut inltar in toralibus lecli autem , forma ho-

aquila?, aduer fus imbelles aues . minis, qui ibidem adftet

.

Afsumebam ideò ; dextrorlum fi- In conopei auleis,dexteram can-

guri cuiuiseundum else. Siquie'em, ftituet forma hominis aiiidentis

quoties la?uam clypeo munitam ho- lub eo .

Iti obie&amus dimiciido; toties eue- In velis pratenfis ante cóclauium

niet etiam » vt hoftem eundem leo fores > dexterum latus pariter indu

cabit >

Page 37: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6*6 TOSSE R AE G ENTI L1T;IÂE. I

cabit , forma hominis inde prò- eiusjquò ita cerriùs perennarct fa-

deuntis . tna Hierololyma: liberata; . Vfquc

In belluatis periftromacis, patefa- adeò conftitutum efse iudicac, apud

cietidem latus, forma hominis , de Feciales omnes - ne metallo metal»

pariete profpe&antis . lum , & ne color colori fuperpona-

Sicubi tamen fimulacrum , atit tur.

flemma Principis fuerit medio loco; Ceree non defuerunt etiam Viri

tunc ab dexrera Isuaque , exiltimat uimma; nobiiitatis , qui legis huius

Bartolus, icones omnes gentilium metu dixerim, an reuerentia? im-

parmularum , eò conuern debere . mutarunt auorum luorum figna> .

In equi bellatoris linceo , leu pe- Ita cum Matthams Montmorentius,vyiRÌ9tUUt I

clorali, leu dorluali , versus ipfius o^ excellentis profàpia: fua: prçro-

equi caput fle&ent obrutum, ab om- gatiuam & merita» diu argenteam

ni parte , icones tede rana: . decumanam Crucem, in feuti larer-

At cum animantes dua? , difTimi- culo aureo geftafset : eâ coniunelio-

les genere i exempli caulà , moiolsus nem vtnulque metalli fuituierunc

& leo i fimul commilso vultu fìgu- tandem poiteri eius , & Crucem ex

rantur ; leonem in alueoli femifse lç- colore deinceps adamarunt

.

uo, Bartolus ait else collocandum , Nihilominus Gemmata fatis mul-vt versus dexteram ferarur- i moio(sâ ta repeno nobiliflìmarum familiari»

autem in femdse dextero , vt feratur in quibus coloribus colores milcen-

versùs laeuaai : cauiamq. afsertionis tur , & metallis metalla

.

fua: illam adfert » quòd icilicet dex- Nimirum in feuto ab latere di-

tera fit nobilior pars , & pnncipium rempto > & fuperné puniceo, interné

motus* autem cyaneo, leo femi-cyaneus, (e*

mi^puniceus eft Adelsbachiorvm in vr*tt**liuk

zAn metallumin metallo efic , aut in Sileiia .

colore color» reBè po/sint . Bos furui coloris, in cœfîo (cuti

Cap. LXXXI1L Iaterculo,eft ibidem Avlockhiorvm,

Monoceros miniatus, in glauca

1 c v i s s e Godffndo feuti areola, eft Barbyorvm in Mar- Idtm •

Bvllio n eo telse- chia .

ram fuam pangere,ex Leo puipuratus,in parmula lumi-

aureis & characìeri- nis veneti , eft Bemdorfiorvm ldm"

bus & cruculis, in ar- in Milnia, & Brederodiorvm mmu canti

gentata feuti areola , exiftimat Bar- in Belgio

.

tholomseus Chalsaneus ; quia Rex Cantherij duo miniati , in eiufdé

erat, & fupra leges Phihbertus Câ- luminis veneti alueoio, lune B r e i- vr*}t*M.

panile , & Philibertus Monetius ,id tenbachiorvm in Rauaria .

interpretantur efse factum eo confi- Fluuius argenteolus , loco falcia?,

lio ; vt quotquot rem ita inufitatam manans in aurato feuti valuulo > eft

confiderarent , anlam haberent in- Bvreniorvm in Saxonia . r*w«

quircndi , veftigandiq. occafionem Leo fappbirinus, in parmula cyn-

nabari

Page 38: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

Hârtus Gilbert,

TESSERAE GENTILITIAË. 6*7nabari expicta , eft Chasteletiorvm deuntia, intra parmulam argento

in Gali la . illufam , fune Kvnovidtiorvm uem:Apri capita duo furui coloris , cu in Marchia .

interpolila ta?nia punicea, in veneto Lampades très nigella?,cû lychnorva^eniuchi feuti «qu ore , funt Oamitziorvm in accenfo , in leuti valuulo coccineo,

Saxonia. lune Lamppeniorvm in Saxonia . timi

Homo fylueftris ac fèrus, (erto re- Aureus Ieo,in argéteo (cuti alueo-

dimitus, &pro feipione arborem fe- Io, eft Moledierorvm in Gallia. Marcus aihert,

rens , colore pralinus,in cyaneo feti* Balteus aureus , in argentea (cuti

idem,ti valuulo , eft Drachsdorfìorvm in arcola , eft Nitzschwitziorvm in w^mbuch.

Mifnia. Mifnia.

Teflella? gradiles nouem, difpofi- Leo atratus , (ed auro copunótus

,

ta? in quincuncem , &: minio illufa? , in parmula virenti, eft familia? Pra-Idem. I r I / • rï r •

Confai. Arpte.

in carmina (cuti areola,lunt Dreb- do m Hilpania

.

berorvm in Vveftphalia . Aquila lemi-atra,in dexteroie-

Cornuaduo iabulea,in miniato mifse puniceo, feuti ab fummo in-

Utm, feuti Iblo , fune Gaffroniorvm in terfecti,ac lemi-punicea , in lemiffe

Silefia. laruo atro , eft Radenhavseniorvmvvappenhath

Cancer puniceus , ac pronus in- in Erunfvvigia.idem.

ftar baltei dexter,in valuulo cyaneo, Grus aurei metalli , in argenteo

eli Gercelassor vm in Marchia . leuti folo ,eft Revseniorvm in idem.

Securis argentea , in femiiTedex- Imperio .

tero aureoq. feuti ad perpendiculurn Arbores abfcifsae , cum exfeclis

dirempti ; &. alcera tecuris aurea , in ramalibus , flexa?q, in latuam inftar

eius femiffe la?ua argenteo, sût Gor- baltei , &c amba: omnino atra?, in ca?-

litziorvm in Mifnia. Ila parmula, lunt Tavsadeliorvm in l(im,

Crux decuffata & aurea, in loto Miinia .

idem, metalli argenteoli , eft Grefeniorvm Mauri nigrum caput , in miniato

item in Mifnia . feuti laterculo, eft Tscueterwitzio- idem

Falcia coloris prafini, in murica- rvm in Siielìa,

/4wo• ta parmula , eft Grvnbergiorvm in Cadi aurei très , in parmula: amo

Siiefia . argenteolo , lunt Vohensteiniorvm w ,

Aquila metalli aurei , in aruo al- in Sueuia

.

tdm. terius metalli , eft Hardecriorvm in Lunula? très punicea? , fibiq. om-Imperio . nes obuerfa?, in glauco feuti valuulo,

Herma Mauritanica, libcraliter funt Vvaldavviorvm in Silefìa .****

aurita, & omnino atra, in bîatteo Cornu coccineumjn lemilìedex-lim%

leuti laterculo , eft Hordeniorvm in gero 3tro , Icuti dire&é ablcilil,& al-

Saxonia . terum cornu atrum , in laruo lèmiise

Scala punicea, & obliqua inftar coccineo, funt Z i m m e ror v m it\idem,

baltei, in ceruleo clypeitelÌerarij lo- Mifnia.

lo, eft Kratzeniorvm in Franconia. Velie has tefseras gentilitias , &Folla cru aurata , ex cauie prò- plures alias , quas auc defcripfi luo

loco

,

Page 39: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

64$ TESSE RAE GEN TI LITI AE.

loco, aut iam omitto, ne nimius in Alioquin duri profc&ò iudices iJ

earum eenlù vide«r: velie inquam viderentunquicenfùra in ifthec el-

eas vitij arguere , aut eradere ex al- feanimaduertendum, exiftimarent.

bo vera nobilitati^ ,quàm iniurio- Ceterùm fatis eft res comperta;in

funi,& fìmul periculoium ìd meritò parmulis colore fìmul ac metallo,

exiftimaretur ? leu virgatis , leu lcutulatis,re(5lè ico-

Abttinen fateor > in Italia pra> nem totam exarari pofse , aut ex co-

fertim, in Gallia, in Hifpania, in lore , aut ex metallo . <

Britannia , Belgioq. ab huiuimodi , Minores typos quoque,aut in ip-

fèu colorum,(eu metaìloru rmlcel- fa icone principali , aut circa eâ pin-

laneo vfu : de ìnfinuaui propterea ,gi, nunc metallicos in metallo, nunc

Jemnifcos coloratosi in colorata incolore coloratosi haud id fèrenc

else area debeant,muniri metalli la- iniquiùs Feciales . Vti leonem ar-

ciniolis , quafì fnr.brijs : vt metallu genteum muri aureis,feu nummulis,

intercedere, fubfterni, atque impe- leu cruculis , in areola cyanea; auc

dire contaóhim eorumvetitum vi- in hac, circa cum leonem rutilare

deatur . ftellam , feu lunulam puniceam

.

Perinde aurea catena, inftar lim- Deguttatis autem tigillis, clabu-

bi deiuncri , circiiduófca in aruo feuti la , flamine , aut notis alijs,frangen-

argenteolo, ne duo metalla femu- nbus folidam (cuti gloriam i atque

tuo tangant , fuppofitum habet bai- adeode animantium roftris , cruri-

teum coloratum , in gentiljtia icone bus,£Jcuhs, lingua,dentibus,corni-

Aìthonfus Lvfes. famili^ Z v N ì g AE in Hiipania . bus.loris, lacinijs, coronisi numel-

Excufari etiam poteft tnanipulus lis , dubitari non potclhquin ex me-tri)m enti aureusjbalteo argenteo in- tallo fupra metallum , &fupra colo-

cumbens , in Regima duorum fane rem ex colore pingi queant . Quip-

vrtftwheb. illuftri tefsera , vid licet Poloni pe haud refert magnoperé ; leonem

& Gothi: quia paites eius mani- ex oftro , habere vngues & linguam

puli , extremx (altèm , funt fupra ex auro, infiftere ares argento il-

oftrurn area? colorata? . lufç : quia vngues & lingua sût mo-Idemiudicium elio, de puniceo dicx iconis totius partes : & iati*

leone, in parmula ex latere direm- eft ceteroqui hanc else in metallo,

pta, & fuprrne argentea, infernè quando ex colore pingitur ; aut fe-

cyanea; quia ialtem dimidius infi» cùs efse in colore, quando delineatur

det metallo : quod habuit khema ex metallo.

jtnArtvitKytt, GviDo P a p e n h e i v s . No ìllud omiferirn hoc locoj ian-

Ne multis;excu{antur pariter au- thinum colorem ca pra?rogatiua efse

rei Byzancini numi ,partim in cya- apud Feciales Gallio vt vices obeat

neis , partim in argenteis tamijs di- metalli (quemadmodum infìnuaui tn'prAxiwt&

(tributi: quia lalcem eorum aliqui alias )quando eft in area, lita lumi-

funt in eifdera tçnsjs coloratis : quç ne alicuius alterius coloris . Quocir-m taftù fymbolica tefsera eft Michaeuorvm ca Phiiibertus Monetius ait; recep-

Veneti js . tas ab eis fuifse , velati nobiles tef-

kras,

i

Page 40: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE Gferas » tura fafeias ianthinas très Ga-

stéorvm y tum ianthinum cantheriû

Genosiae gentis , in leuti alucolo

cyaneo

.

Generatim vniuerfêq. vt dieam

<juid videatur fèntiendum efse , de

hac lege tam precipua Fecialium ,

Jata videlicet fuffragatione commu-ni, & frequentiilìmis comitijs . Auc

eaexiftimari débet Nationum &Re-gnorum peculiare decretum, ibi ob-

tinens legis vim> vbi fie rite promul-

gntum , arque etiam vfu receptum .

Aut'fi iexelt vniuerfalisrcur pati nó-

nunquam exceptionem nequeat : fi-

quidem eam patiuncur leges quoque

alia? grauiores ac fanctiores, nullo id

penitùs prohibente * quantumuis fe-

cero Legislatore f

Quid ftattéendum (tt » de aliquot

dlijs Legtbus Fecialium £

Cap. LXXX1V.

Va SD a m Fecialium

leges , dum occafio

fuit ,expofui toto

hoc Volumine : ali-

quas etiam modo in

calce Operis ium proicquutus : ne-

que tamen défunt adhuc alia; . £ae

fumo;i. Vt fi animantes dux aduerfae

foerint , & eum area bipartita mbar

varient coloris ac metalli,confticua-

tur in lamo femitfe colorajo , quae eft

metallica , quo ita dignior figura

dextrorfum feratur > & quas eft colo»

rata , fit in fermile laeuo metallico*

Ideo laudai Philibertus Campanile

,

ingentilita parmulafamihae Tra*

rae ita difpofitos draconesduos, au-

reum alterum, & alternai fabulcunu

ENTILITME. 6*49

l h Vt figura? temeraria?, folurn feu

aream no tangant , in parmula? imacufpide : fed lùomet hœreant libra-

mento .

III. Vt non fînt imbelles , igna-

ux y expertefq. fignificationis He-roicar

.

IV* Vt pingantur eo corporis ni-

fu , in quo maxime robur innatumexferere videantur .

V. Vtfaceflant fiumana; figura: :

fbla?q.admitcantur,aut herma; Mau-ritania? , aut partes aliar corppris

fiumani,

VI. Vt quando fùnt plures typi>

& numerum habent , pauciores fine

fèmper in ima , quàm in fupera feu-

tr regione

.

VII. Vt aquilular ac menila? fine,

apedes & abfqae roftris : fed aquila?

ipfa?, atque aues maiores , fint cruri-

ta?, fintroftrata;

,

V IH. Vt figura tefserarum , cu ni

fuismet familijs non fint cognomi-

nes • qua? vulgus appellat arma can-

tantia .

Verbo expediam : leges hç Fecia-

lium ,cumexigui fint momenti , la-

ta? viden pofsunt minonbus roga-

tionibus : ideo minus piaculutrt fue-

nt , eis non obtemperare . Quç iunt

inductç.aut confuetudine auteon-

lenlu Nationum \ eç reuneantur ibi

,

vbi earum auótoritas viget . Alibi nofit pudor aut metus ab ei, refilire : fi

prçfèrtim veri Nobiles aliter tefser^s

iùas , ibidem delmeauerint

.

Videlicet Feciales ipfi de mulcis

ambigunt,ac certant . Exempli cau-

fà , eft qui iolos aureos orbiculos ap-

pellet Byzantinos nummos ; argen-

teos vero laminas vocetinec orbicu-

los alios coloratos femper, feu pla-

N n n n centas

,

Page 41: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

6p TESSER AE C

cenras , feuliba nominet . Atqni ré-

pugnant ceceri, ferme communi fuf-

fragio. '. ,p

Eft qui negec etiam> leones ac fie-

ras debere obliqué pingi i plenoque

vultu lolos exarari Jeopardos . At-

tamen alij hocvtrumqae, & pro-

bant , & pr^icribunt.

Cum igîtur hçc ita le habeant ;

licere putem , quidquid veri Nobir

ies ,pro tefsera honoris, & pro fym-

bolo extulerint profàpiç Jluaî. .

Quod mfinuaui vîtimo loco, de

confonis rypis cognomentoiploruni

Nobihum , adeo non débet admirti;

nempe expungendos eos else ex ho-

noraria gentiiitiarum parmulurum

clalse ; vt potiùs exiitimandi fint ty-

pi maxime conlentanei ver^ nobili-

tati, î

Eli in hac mecum fententia Mar-

ttrtt3.nv.3xo. eus Gïîbenus Deuarennius,cuigs au-

Ctontas meretur fufFragij prçrcgati-

uam , quia Scripcor Galhcus eft :

etenim m Galba ea lex potiifimùm

circumferri vulgo foiet . Is ante om-nia huius controuerfjç.veriim.expo-

ArmesftrhntV* -(enfum , nam.<W#^, înquit , MA

figures a armes j * i ' l

qui ont u mefme dicuntur loqui , funtfigurœ tefferarum.yKom,que celuy t . .

1 *

quisenfett.dam cjiiwtis idem eft nomea y.attjue et

fi»efctf - ruiitur tilts in cly'peo fv.o genttiitio. A'tq-

in h (C propria figniricatione dabo

equidem . apud quaique, nationes

,

nobiliflimos typos , familrjs cogno-

mines : & quis eos audeat exaurçra-

re , ac delere ex Scnatu verç nobili-

tatis ?

Rome, peculiariter ciufmodi fi-

glia hç famille, hiibenc i Angvillaka

anguillulas duas .

Biscia colubruna; babali caput

BVBALI & BVBALlNUCapo De Ferro caput bouis

ENTILITI AH.ferreum

; Castane.! caftaneam;

cafteilum C a s t e l lu j Celsiceifum arborem ; columnam Co-l v m Nil» & Crhellu cnbrû.

DtLPHiNi deiphinulos duos ,

draconem familia Del Drago.Aedem lacram familia ab Ec-

clesia.Frangipanes panem fimila-

gineum , Ôç frangentes eum leuncu-

los geminos

.

G r 1 F f i 1 gryphem .

Lupam , & lupulos très , Lvpa-R E L Li I,

. , j

M a u.rr a nc a leoqis pedem,

cum vnguibus exfertis ; & Mon-tori i mon ticulosfex.

Pal o me ara palumbulû;leo-

nem tefsellatû P e rl e o ne s; P e-

r etti pyrum arreptum leonis vn-

guibus ; Forcar m porcellulum

.

S A N C TA C.R: V C.ÌJ CrUCOH le-

mi-auream iTémi-puaiçeam

.

Turres quinas , in quincuncem

difiributas, familia T?o r r e s.

Vitulos duos , adreurn alterum

,

&alterum cyaneutrr, Vitelleschi.

Extra Vrbem veri , fed in Italia

,

pingunt in ftemmate fuo .

Alci au alcem ; & arcustres

familia Ab Arcv.Casta nei caftaneam; ceruu

m

Cervini; cicadulam Ci-cal ae,

cornum arborem Cornei ; Ôc Cos-

s ae humanam coxendicem

.

Móticulos très familia à Monte .

Oieam arbufculâ familra Oliva.

Pvtei puteum • de circa cumdracones duos prafinos

.

Robur arborem familia à Rvvere.

Sorbum item arborem Sorbel-l o n 1 ; Se Spino l ae cadi vina-

rij epiftomiolum

.

T V R-

Page 42: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITIAE. 6$i

T

v

r a i ani turrem .

ìn Germania deinde Beernei,Bernfelsii, Se Bernstatiivrfum , in gentilicia fua icone ha-

bent

.

Colvmnu Columnam.Drackenfeldtii dracone

,

Fvchsenii vulpem .

Greiffenm gryphem .

HelphensteInh elefantem;

& HiRscHHORNEi ceruina cor-

nua .

Karpfenii leonem & rupem.

S a l m 1 1 faimones duos : Son-

ne nber gì i ioiem ex ìugo mon'

tis exorientem jfpecuium familia

Spiegelì&Sternfelsu ftel-

luiam

.

T e Vf F e li i malum Genium;

& Th vrnii turrem .

VvOLFFEMII, V. VOLFFERS-DÛRFU, VVOLFII, ÒC VVOLF-

f v RTi t lupum .

Non deiunt in Hifpania edam

,

qui eiufmodi typos, in clypeis fuis

teflèrarijs figurent

.

Vti aculeos , feti cufpides, fàmilia

A C V NNAiCarduos très familia Cardona;

Cabrera capeilam >* & caftellu-

lum Castilla.G r a n a d a malogranatum

.

Lunam tefsellatam familia Lvna.

P a dilla fartagines très ; fe-

ftucas palea: très Paillas; &c Pa-

khalem agnum familia Pasquale.

Solem familia S oli s.

Torres turrem»' & animantem

fibi cognominem familia Ta s s i s

.

Za p a ta calceos quinos teisella-

tos

.

At plures multo adhuc inuenire

fitjinter tefseras honorarias Galloru.

Ncmpe baliftas très habet familia

Arbaleste.Bar h pilces barbatulos duos i

&manus très ferro munitas familia

Bras de fer.

C h a b o t i i fluuiatiles cephalosj

& Creq_vy lychnitem arborem.EspEiGNEi pe&inem argenteum.

F r e 7 a r t 1 1 canceliulos tefsera-

rios, feu parmulam clatris irretitam.

H a y e s M fepem ; Hersi iq,

fòres Vrbium cancellatas

.

1 o v r 1 1 auroram , feu exorien-

tem diem .

Leonem familia Dv Lio ivi &lymaces familia Limagve.

Maillart, Mailly ,& Martelli

mallulos,- merulas vero familia d v

Merleì&Monpesath bilan-

cem „

Pontem Ponbriantìi.Saìices très familia Savlsaye»TrenceleonH demum en-

fèm fupra leonem , quali eum fit car-

lini pereropsurus

.

In Regno etiam magna: Britan-

nia:, Bol lena familia, in leuto

fuolymbohco, habet bouis,feu cau-

ri capita

.

F e r a r s 1 1 ferreas equorum fo-

leas

.

L v c 1 1 pifees eiufdem nominis >

& L v p 1 1 caput eiufdem fers

.

Frumenti manipulos très Seaf-F E S L D 1 X .

Ex hoc veluti confenfu Nationumconijeere fit ,an admittere oporteat

illud , quod vulgo tantum circum®

fertur , de typis tefserarijs , confònis

cognomento familiarû ; nempe no-

biles eos exiftimari non debere . Imoquia magis conferunt , vt innotefeat

genus eorum, qui fymbolis ijs vtun-

N n n n 2. tur •

Page 43: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

<r$* T E S S E R AB GENTILITIAE.f,ur , quippe fimul figura , fimul vo- cto exiftimat t'ariholonixus Ciuf-

cabulo expreffum : vicktur potiùs faneus , effe dilfimiles eas gentilitias

Marco Gilberto Deuarennio ea v- tefferas ; in quibus videa caput luis

triufcjue exprefllonis coniènfio indi- aut bouis : fi m vna elle dicatur ca-

care, atque arguere maiorern nobili- put luis aut bouis mans , &in altera

tatem , efse caput eius alterutriusaniaiantis

fœmina? . Narrât vero lepidam hi-

J^#<e nam diuerfuas horum fignomm ftoriolam rixas oborta?, inter nobiles

[ufficiai , ad diferimen famiUa- duos Gallam & Ligurem, quafi alter

rum, Cap. LXXXV* alteri aulta mfignia furnpuilset ; ac

mox negotio facili diremptx: dumVm ve! minimum dU vnus prò tdsera bouis caput, & vac-

fçrepant typi tederà- ex caput after affirmaret dudum fe à

rij j cenfetur effe id a- maionbus accepifse. Qua? refponfio

bundèi vtpoifìntin- duelli occafionem fullulit: nec eo

ter fe familia? diferi- die bos Oc vacca inuicem çonflixe-

minari:& multò id certiùs euenitidd rune

,

variât totum iubar , aut colons , auc

metalli, fiue in figura ipfa,fiue in al- Operis totìus cenfàra iepurgatio>cum

peolo par mula? gentili tia? . excufatione aliqua etiam Ah-

Ve fi crepundia de crure accipitris fforis . Cap. LXXXVLynius pendeant ; ijsue careat crus a|U

çerius accipitris , JMI^^M Onscivs iam Se reus

Si auium roftra , crura , vngues j VÎ^^Q multorû,(eu qua? com-fi leonum dentés, falculœ, lingua, &; J(2||t9S milì perperam,feu qua;

çauda ; fi taurorum annua ; fi nu- V^Pg^^ omifi; ex q«JO videliceç

niella? camini , ex dirimili fuerint .

m*s M^^ opus, excufum haófce-

aut colore , aut metallo. nus,euolui ego-met, atque adtimaui

Jtem fi flos aliquis appareat ex- fingula > non poflum ea nunc difsi-

plicatior ; alius ex calice primùm mulare , ac fine caftigatione vel ex-

erumpat. Si quaetiam arbor, auc cufatione faitem proferire. Facioid

cum fola frondium vefte,autcum veròcertus de venia vel ideo j quia

gaudio florum , aut cum pomorum mihiperfuadeo,caufam me apud no-

vbertate pingatur , biles Vires dicere , quibus ha?c potil-

Si pra?terea vnius cerui çornua (ìmùm fcripfii hoc eft apud eos, qui

daclilis pluribus , & alterius cornua cum excellant claritate generis , aut

dactilis paucioribus afperentur . etiam dignitate , lolent excellere ad-

irne» fi ( dum omnia congruunt , huc magis humanitate , Perpendenttam in icone ip(à,quàm in eius area) ijdem fòrfìtan (ponte fua; tefseras re-

fitus dumtaxat eiuldem iconisfuerit ferri numero magno , ac fore ideo

diuerfus . cxcufàbiliùsjnterdum erafsc . Leuiùs

Addo infuper , fi diuerfa fuerint certe videtur.quòd in longa vel llia-

fola eiufdem iconis nominaìquo pa- de, vel Odifsca ,

Page 44: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSE RAE C

Qmndoq.bonusàortnitat Homerus»

quàrn fi deprehenderetur identidem

in perbreui poemace dormiturire

.

Varietas prasterea rerum & dilsimi-

• lium, & qua; prodeunt fa;penumerò

inltruclai peregrino cuku > ac veluti

perfonatse,promereturadhuc magis»

vt debeant, qua: fubinde peccauerim

condonar! : pradertim quia voiuntas

non fuir,vt ita fcribercm ; led facul-

tas defuic aliter fcribendi. Etenim

haud (cmper promptum eft, lingula

ex fbntibus luis haunre ; arque vbi

non fuppetunt codices necefsarij,vel

tabula; ; ftatim adire regiones, vrbe$a

domos , omniaq. perluftrare-

Imprimis dum telsera; fìgurantur

ac referuntur,de{jderantur interdum

coronula? voiucrum &ferarum, lim-

bi, Iaciniola* penfiles,clabula?, feutuia

infititia,& figna eciam focialia Guel-

phorum ac Gibeilinorum.Nimirum

hxc omnia Tuo loco defenbenda erât

ac delineanda ; vt proinde mihi per-

fualerim , ea inde peti polse , ac fore

interim abundè,fi de ìjidem folùm in

, textu meminifsem . In vna officina

non cuduntur,non parantur omnia,

quarautad nauim,autad domumçonftruendam necefsaria fune

.

Sa^penumerc^quia efFerurit plures

familia; infignia eâdem;quando hxç

modico diftinguuntur additamento,

illud omifi,ratus nullo negotio, abf-

que alia feuti cetera fimilis delinca*

tione,iritelligi pofle.Et profe&ò çgré

aut vix occurrenr aliqua, quorum no

, fine propria (altem alibi paradigma-

ta . Certe duo tantum obueneninx,

mihi «(limanti hsec magis à cura,

qua? poflent iconem propriam defi-

derare ; vt de di (crimine iftiufmodi

conftaret ciariùs «

ENTILITI AE. tfjs

Dixi Palavicinorvm Genua? idemcfsegétilitium ftemma,atque eli ibi- W»dem Gentilivm j nempe ortho-

gonias telsellas quatuor cyaneas , &quinque aureas: nifi quod habeât ìlli

praeterea , in leutario apice argenteo

trabeculâ nigella, abfcilsa, & vtrim-

que pinnatam . Bare dìfsimilis efl:

quidem , fegmento inferiùs dumta-xat plurifariam guttato ; at peti (al-;

tem poterat cius delcriptio ex telse*

ris pinnulatk

.

ìMhilominus par eft , ve ia tota prò-

deat temeraria icori eorundem Pala-

vicinorvm .

Dixeram perinde,fymboIicu fche-

ma Estampeorvm in Gallia,efse puni- Pag» 447*

ceam lunulam, fitam in cocuce vtra*

que cufprdc pinnularum duaru acu-

tarun^qua; inftar cantherij aurei in-

clinantur iungunturq. intra caefiam

(aiti areolam , cum eius argenteo

apice, puniceis coronis cribus mudo.

Subi]—

Page 45: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

iSA TESSER, AE GENTI LITI AE.

Subijcio iam oculis figurarti ipfam »

vt id meliùs intclligatur.

Ad hsec fateor , defiderari tefseras

gcntilitias comportas, hoc eft /eu in

fèmifses, feu in terrantes, leu in plu-

resnidulos alueoli diftributas . Ve-runi has etiam prolequi confîiiû nonfuiti cum (implices parmulas durata-

xat explicare, prò methodo à me in-

ftituta,iuxta diuerfas clafses earumdebuerim

.

Alioqmn haud omifilsem dupla-

res parmulas aliquot prarcipuas, vti

C o l v nini am & Tomacellam;BVRGHESIAM & VtSSlNAMJCaesarinam & Gahtanam:nam intra femiises valuuli fcutarij

fu3m Coniuges tefseram vtramque

Romariungunt ac veluti maritane.'

Sed has tamen (ìngulas (eorfim pro-

pofui > vti res ferebat ; & pace con-

iugum, ioter ipfas diuortium inno*

cens feci

.

Parmulas etiam quadrifariam di-4

rcmptas propterea omifi : cuiufmodi

(àtis multa: , eçque nobihïsim*e mihiceterocjui fuppetere potuifienc*

Vti area; tetrates primus vltimufq.

punicei , cum lublicis aureis quater-

nis,ac tetrantes alij duo cyanei , lim-

boq. argenteo denticulato pmexta-

ti,cum tnbus aureis vahs anchoratis

li;perne,atque interne laxius pedatis;

qua? eft gentilitia icon R e oj/ e s e n-

s i v m in Regno Sicilia;

.

Aut in terrante primo vltimoquecyaneo, argenreus leporarius canis

,

fupra metalli eiufdem bafim afsidés,

atque fufpiciens auream ftellulam:&

in tetrantibus aliis baltei très amen-tei, ae totidem cyaneiiquod flemma , r .

Mt

eit ramina; Tavernai Mediolani

.

Sedeium has ego , & quaicumque£lias idgenus parmulas quadriparti-

tas, debuilsem prò inltituti meira-tione rurfus fingulares facere» & cumCint familiarum diiìer/àrum > debuik

Page 46: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAR GENTJUTIAE;fero etiam fuas cuiuis tribuere:id ve-

ro & operofum fuifset » & obnoxiam

pcriculo errandi ;

Exempltim ftatuo in hac gentilitia

Ifbonfm Cì*c- icOflC F R AN C\ S C I M AR ,1 A E C AK-

dinalis A M

°

n te : erat is ex

Marchionibvs i Sanctae M a ri ae ,

WHS .

quorum vetus & nobilifsimu flem-

ma continet dumtaxât aurea tria li*

iia Gallica , in cyaneo fcuti alueolo >

cumadieóto eis ve&e puniceo. Quis

abfque interprete conijciaticur fìgno

fui generis , & leonem , & malleolos

très Cardinale ipfe adiunxent ì

Comités De Th o n n , in

Germania nobilifsimi, perindeiam

alios typos tefserarios adpingunt an-

tiqua; fu«eiconi gentilitia?

.

qua: ita refertur inter ftemrnata gen-

tilitia Nobiliû Germanorum ; ncm-VVHppatM '

pe cum b aitea aureo> ; in t£trante ,pr i»-

fno viri moq.carruldotj ôc cum; aquila

dim idia p»i niceaunarger$KQ femi (se

dextero ,J&cundi ac.itertijtetrântis

,

cuius vtriufque Ixuo in femilseatrob

falcia inefij: argentei metalli

.

Çum ha^i^ue difficultates obo-riantur » etaulabunt me BoRROMAEh,

Mùm.vcn-j - Malaspi nab , & compió-

res alii , oriundi è ûirpe auita Se ge-

nero(à ; fi.pra?tÊ«sûierim ideo'eorum

tefseras ; in quas vjdelicet confluere

decora fans multa ». tam hfì&tÈ ho-

norifieumvvt vix aliqujd ci* pofsit ac-

cedere, ex quantuìaojmque comme-moratione ipforunr, in recenfione

tefleraruro huius Voluminis mei.

Haud tatnen propterea dehortor

eos, qui retjnerrtiftimifunt flemma-

tis lui primigenii j &: gaudent eius

ornatu (Impila; quafi vehm,perinde

ipfos typis aduentitns cumulare ac

ftipare auitam tefseram. HabeciuaiTi

grauitatem dignitatemq, cultusan-

uquior , etfi minus diues :

Page 47: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

$ft yBSSERAE GE.NTILITIAE

nin pâtmula metallo argenteo il-

io(a , bâkeus duplex exilior ;& puni-

cea: quod Cenema eftin Ancomta-

ììl!** na Vrbe fatniliç Perire ti ae. arque

idemiudréiumeftodepaitmuh.alMs

fymbolidi , lolùm lemure.*, aut

feutulaas;

Venio iam ad e3j qua^etrscìan à

•irteoporceat >& primo loco, ex qua-

da honoris prarrogatiua debebequi-

demallerere in pnlhnum iuam di-

gnuacem ttemma P r ae f e c i' i A l-

m ae! V r b 1 s ; In codice manuferip-

to, ceteroqui lacis fido, arque accura-

to,inter gentilnias referas alias com-

piures,aquilarp argenteam videram,

diadematara , & cura rota in pe&orc

ciusicirça iplam verò.fex veìuti aurei

nummi Byzannni erant intoni al-

ueolo cyaneo . lnfcribebatur autem

£*g.4ï4. Iralicè, Della P refettvrà.|

Credidi vnius familiae iconem efse >

vti erant tener» alia? eiufdem codn,

cis i ea tamen eft icon publici atquo

honoratUsimi raagittratus

.

Reftituo cadem hoc loco*& repo-

no cum fchemate adhuc infigniore

,

led fuo:nempe cu purpura ei fubftra-

ta,in parmula? folo feu area: cu rofa,

cuius frondentern ramulum pede al-

tero ittinet;& cum f>anibus ahquot

fmiiUgineis ,circa eam diftributis

.

Didici hoc pnmùm ab Illuftrifsi-

irr arque fcxcelientifsimo Vrbis Prç-

feclo Thadaeo Barberino;cuius vtique proprìurn cfl:, ornamen-

ta tua mereri panter ac (cire; deditq,

occafionem .

Page 48: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE G E N T I L 1 T I AH . 6$7

Sigillum hoc vetus Romana: Praefe- Ita in defcriptione parmula; gen-

erare; ;quod cum venerit forte ad ma- tilitia; P a m ph i l i o r v m,& faaiilia?

p ag. 4|8 &nus meas, obculieiftatim,auensin- Spadae, auratis iilijs additur trifìda 5*s>.

telligere ac difccre, cur ei aquila: an- Jaciniola ; figura tamen eo addita»

tedici:* icon lubijceretur . mento caret

.

Volupe fuit , cum altero arneo fi- Alienando prepoftera efi: difpofi-

gillo perantiquo id conferre, ita (cui- tio, inter colores & metalla . Ita leu-

pto,ìtainfcripto; nifìquod Pra;fècT:us tum fymbolicum Talheimorvm pag. 9:.

alius in eo alsideat , & Ioris nomi- dici deberet expicìum luminibus ar-

netur . genteolis & furuis; non autem furuis

Rofa donari à Pontifice Maximo &argenteolis

.

Prçfe&us folebat;quodie fit eiufdem Praeterea nunc vnum metalkun

rofa;, inter myllena facra, Roma; in- eft loco metalli alterius ; & nunc

auguratio eamque cum equitatu & vnus color loco eft alterius coloris

.

pompa referebat . Cum ìpfe vero ro- Nempe in gentili clypeo Bar z e- pags 135#

iam eam geftet ;interpretor idcaufas niorv m. Bizantini nummi aurei

fuiffe , cur eadem careat aquila , qua; dicuntur : & dicuntur claua; aurea? in

fpecìatur in tefsera vtriufque figlili , llemmate Mvtorvm; cùmfint ex

I o a n n 1 s videlicet , ac i o r i s . argento .

Alioquin ha?c aquila tefseraria In feuto autem Bvadeorvm,Prasfecti Vrbis figurabatur pafsim Tagliaviae familiœ , Brance- pag. 311-

cum rofa ; necahter etiam-nunc Vi- vuleorv w,àtque in regia Galliae pa^ 5 ° 9 *

t ri / £ r 1

pa& tri-cerbij apparet,quater iculpta in mar- tetsera ne mencio area; lrnaragdina?

; pag, 537 .

moreoiepulcro, quod itainfçnbitur. cum ca fit lapphmna . in itemm are

Hic nobtlis Viri Pétri de Vico PrœfeBi item Volstedtiorvm , V Veiteksio-

SÇomani , ac nonnullomm etiam, tif- rvm» & VVitternorvm , dicicur una

dem nataltbus dignitate mfignium , eius regio punicea; cum fit atra . Pu-s *"

corpora condita iacent . niceus item dicitur li rnbus 1 a c o b a -

Sed panes fimilaginei > tum in ciorvm cum Lt cyaneus

.

vtroque Ioannis 6c Ioris figillo,-tum Sapenumero , nunc area: , none

in hoc tumulo Petn de Vico^tum in figura?, aut color, aut metallum norì

rmi<ìe s. Pra». tumulo altero Briobris, filij Ioannis exprimuntur in textu ; fedemm in

'fi*Velr*lu • Prœfecln tum alibi pafsim circa eam parmula faltem delineantur

.

aquilam fpe&antur : monumentum Quin etiam numcrus interdi! di-

Videlicet tributi, quod ex ijs panibus fcrepat:vti cu trijugç inftitx B o v r-pag '

quetidie piftores Ciuitatis Romana; bovrciorvm, 8c Fovilloyor vm

Pra;fec1;o ìingulì conferebant . ex auro bis exarata; dicuntur; exa-

Quo ad alia dein errata ; genera^ rantur ea; tamen tertiò in figura ipfa.

tim ìllud infinuauerim : quardamin Aut cum in gentiiina icone farci lia;

textu menda irrepfifse , qua; corri- Calv AE,denis verfibus dicuntur di- pag. 201.

guntur beneficio ìpfius figura; : nain flnbui furua; , stque argentee, tefsel-

vti lise typis iam imprelsis aduenti- la;: qua; apparent difìnbuta; dum-tia eli; aduenit etia rnagis meditata . taxa: verfibus o&onis .

Oooo Pe-

Page 49: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

pag, 387.

pag, 3 83.

pag. jS*.

pag.tfj.

Famik Mascarecnae funeinfeitaì aurea? très , in fcuti valuuiomuncato: non autem fecùs muri-eatç inftica? iplç,in aureo eo vaiuulo.In Saxonia? parmula debent inftitç Pag- Ho.

ex auro acque atraméto cfsej no veroex acrarnento iimul,atque ex argéto.

65% TESSERAB GENT1LITI iAfij

Peculiariter gryphes,aliqui Fecia-

Jium , ve dixi , arbitrantur pmgi de-

bere ; ita vt caudx ìJJorum numi re*»

pant,ppit?cis implexa? tibijs, Eos ego

tamen malui aliter delinearij vtpote

quos déprehendi pafsifri , intra com-plures nobiliisimas tefseras (cum fine

media parte leonesXurrigere caudas

etiam , leonum inftar

.

Secùs buccinas venatorias,fateor,

.debuifsem iubere itafculpi, vt curndeinde imprimebantur , viderentur

versus dexteram inflari. Quamquaminea re fculptoris manum dirigere

ars &c mens eius potuifsent

.

Hic autem obiter etiam Chalco-graphi debeo accufare mentem &c

nianum; ficubi tefsera? impnmanturordine peruerlo

.Infcripfi enim ego Auream bicipitem aquilani , in

finguias & pagina & numero : nec purpureo feuti alueolo, cum fit à«-polsum ade(se,dum eas collocar, gufa teisera Imperli Onentalis& przjo vrget. Saltem e* fem- La se a ri s debuiiTem augnare:per in propr» çrunç pagina

; & pru- monumentum eiufdem Imperianodens Leótor ab ipfo textu admonebi- aliquando eli potita eoru familia Vttur, inlìrueturq, vbi nam debbisene proinde ipfi iam illa retineant i7mullingula; collocar!.

%.cum te/sera V 1 n ti m 1 l 1 AE/na hec

Ne me ideo tamen a culpa videar poftea ditio hçreditaria ipforu fuitommnoeximerei/ubijcioquçdâalia, Eandé tamen Cara vaschi nis W4°1b

in quibus ego-met videlicet deliqui, perperam afsignaui-ex qmbus habetTeiseram purain aureamq. foli» maternum genus, Ioannes Pavlvs

MENEsii,tribuerejn Hiipania,non L a s car vs , Magnus PrefesEque.autem famille. Maiorchae debilsem. ftris Ordinis Hierofolymjtani

u. .^lÈiìll

IIIIISImi i ., : .i'

liIlillllllllll^11 11

iiiiilili

Eft

Page 50: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

1

TESSER AE GENTILITIAE. 6*59

Eft nimhfum horum flemma argen- Telseram infuper familise M i-

teus Ponticus mus, in difco prafino , gnanellae propofui, quafî fexiès

fupra fcuti valuulum ex tranfiierfo auro & petafis cyaneis lemnifcatam :

diremptum,&oftrofupernè, infer- qualem vtique inter Cardinahuai

ne auro illufum . icones genulitias videram •

Ad h*c balcei auibus ac feris im-

poni folent perpetui , & aream ex?

tremam attingere

.

Sed iam renono eam , cum info-

fis potius maioribus guttis vel vn-

dis, argento atque atramento ex-

Vti purpureus balteus, fopra Ieonem prefsìs

.

aureum , cum exferta lingua item Vereortamen, ne in iftiusmodi

purpurea , in cyanei luminis alueo- tefèeris fréquenter error fit; & vitio

lo : quç tefsera eft R a g c i o r v :vì pi&orum , abeant fubinde in formas

Gcnug . rerum alias

.

pag. 280,

pag. 414; Ideo ego aquile, furuf.in lutea par-

mula expi<Ste, quam dixi efse Don-chiorvm, balteum perpetuum ar-

genteum adpmxi : quae tamen bal-

teum breuem, in pedlore (uo dum-

taxat, videtur more militari quo-

dammodo praefeferre

.

Ita in huius gentiiitis parmula:

priore femilse cyaneo, argentea efì:

cerna, &tres iuxtàeam lagitta? ; in-

fgne n imirum familise Cìantae,Pifis oriunda? : In altero lemifse mu*

ricato, funtbalteiduo argentei, &in

fiugulis eorum vrnulas très cyane* »

O o o o % ftera-

Page 51: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

66q TESSERAE GENTìLITIABflemma vidclicet farpilia? à Cithara,

qv.x fuic Roma; peranticjua ; & ex

qua rnaternum iiii genus lam ha-

bent

.

Atinprifcis monumentis video »

non vrnulas quidam,(ed inuerios pe*

$afc>s telserarios rlgurari

.

Ceterùm vt vela contraham , &defunctus Tanè ardua nauiganone,

portum tandem aiiquando teneam :

plura multò fint>& quç commit per-

peram, & quç omifi * deque fingulis

iam fuilsem Jocutus, fi eorum om-nium gnarus elsem,

Ytaperiam autem quod fentku

experipr equidem i grauiùs ^eangi

animo , cau/a eorum qi>* omili:quia

ootafse

Eftveròparmuìa fupernè argen-tea, infernè aurea , cum prono , feuinuerlo in ea çyaneo carhcrio, ftellu-j/saureis quinque inulto, fiammaJaque punicea, ex cantileno emican-te

; atque in ima regione, cum nmro;m gratificar!

,atque oblecun- agronomico characìere, quo Caller

dare ijs omnibus, qui collatis ipfi & PoIlux,CçJi lucida fydera,in foni-etiam infignibus propnjs , orna-* ferolohs circuloexprimuntur .

&

mento elle Volumini huic meo vo- Saltem quia optalsem AuJam vni-luiisent. Uerlam, & Nobi'es quo/que Vrbis

£t vtinam ijdem Tua contulifsent Romanç in codicem hune transferre

finguÌ!iacjmi(ìisem,etiam dum open (etenim tot lumina ei quendarn glo-jam admoueo lupremam rnanum. ria?, quali diem , peperiisentj cumhe fit verò,qui h&cinterpretetur di- hoc ìnregrum non fit, properanti adci à me officiofiùs

, quam veriùs ,* en fìnem praifèrtim dm experitumhìc adijcio iconem gentihtiam Vin- qupd vnum fuperefì ac lice* ; auo-u-

centiorvm in Vrbe Reatina, mihi iìHsiinum S. R. E. Senatum , atqueexhibitam , dum has lucubrationes huius terr.poris Magifìratum Ko-clauderem ac ferme obfignarem , à mgnû poliremo iam in tefseris pro-Tiberio Vincenno,Sancì;ilsimi D.N. pnjs ita colam; vtin eis fimul co-Vrbani Vui. Intimo Cubicula* 1ère cupiam alios quo/uis, &Pra>yio , & eius Qnuliarcha , iuìes Aula: , & Mobiles Vrbis

.

.Vene-

Page 52: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITIAE. 66t

Parmula quadrifàriam dirempta

,

&in tetrante priore puniceo,cum ar-

gentea Cruce; in iecundo tertioque

,

quater ofìro & auro fègmentata > in

vltimo autem tetranre aureo, inuMa

Vcneran primo loco debeo Àpes exiliente prafino leunculo , cum tef-

aureas très , in alueolo fcuti fapphi- fera Imperij in Migio fupiemo , e(t

rino , flemma Vrbani Vili. Caroli Pii Ferraneniis S. R.E.

Pont. Max. ac Gbntìs Barberinae . Cardinali*, &Portuenfa Epifccpì.

Brachium manicatum ex purpu- Argentea; aquik très , atque om-

ra, & circinum attinens manu com- nes diademata; , in feuti area cinna-

prefsa, in valuulofcuti aureo, cum bari expicla , fune Marcelliternis auratis lilijs , in feutario apice Nantes Romani , S. R. E. Cardj-

cyaneo, &cum fubiefta eis inltita nalis , & Epifcopi Talculani

.

punicea , eft gentilitia icon D o mi-

nici G y m n a s 1 1, ex Caftro Bono-

nienti , qui eli: Sacri Coliegii Deca-

nus Cardinalis , atque Epifcopus

Oftienfis

.

Lunu-

Page 53: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

ite TESSERAE GENTILITIAE:

Lunula? aurea? tres,in mùricata par-

mula, cum eius pra;texta,ex apicibus

rauricatis aurçrique , iunt PetriPavli Crescentii Romani,S. R.E. Cardinalis, & Epifcopi Pras-

neftim , atque Yrbeuetani

.

Cyanea parmula , curai trimontio

aureo in ima eius regione , atquc in

fede honoris , cum fibulato loro , feu

cingulo nigello; in fupremo apice

autem, cum laciniola quadrifida pu-

nicea , inumbrante aurata tria lilla ,

eft F.F elicisCe n tini Afculani,

Ordinis S. Franciici, S-R. E. Cardi-

nalis» Epikopi Sabinenfis, & Ma-ceratenfis

.

Seda in (emilses parmu/a directe

,

aureaq. à dextns , cum boue punicea

gradiente,ac limbo pralino^flammu-

hs aureis inufto ; à finiftris aurem (e»

xies auro & Tabulo fafeiata , efi:

Gasparis B o r g i ae Hilpani, S.R E.

Cardinalis , Albanenfis Epifcopi , &Hpalenfis Archiepifcopì »

Àquila furui coloris , cum lingua,

roftro, &cruribusminiatis, in area

vtroque metallo illuia,eft Iannet-tini Avriae Genuenfis,S.R.E.

Cardinalis, Archiepifcopi Panormi»(ani.

Can-

Page 54: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSER AB GENT1LITIAE. 661

Arbor prafìna, prominens ex col-

libus lènisaureis, cum aduerfis &:

erectis tauris gcminis , alrero aureo,

atque altero puniceo, in cerulea

fcutiareoIa»eft F. Ave vstini Ga-

la m i n i i Bre/ìgheIJenfis , S. R. E.

Cardinalis, atque Epifcopi Auxi-

mani

,

Cantherij punicei trcs,fupra feuti

aream, deciès fafciisargenteis & pu*

niceis lemnifcaram, lunt Fbancisci

RoCHEFOVCAVLTll Galh,S.R.E.

Cardinalis

.

Parmula difpertita in tetrantesjn

quorum primo aureo, eftlupi capuc

atrum: in altero perinde aureo effc

balteus eiufdem coloris : in tertio

item aureo lunt gradiles lupi duo

punicei , atque in vltimo eiufdem

metalli itellulœ quinque cyanéa: , eft

icon gentilitia Balthasaris Sando*

Setta ex angulo dextero, partitio- valis Hilpani,S. R. E. Cardinalis

,

ne diagonia, & nigra fupernè, in-

fernèautem argentea parmula, eli;

AloysiiC apponi! Fiorentini,

S. R. E. Cardinalis , Archiepifcopi

Kauennatis

,

Leunculi duo ex oftro, qui roiarn

attinent &auiculam concolorem,in

apice (cutario argenteo, cum fubie-

cì;a eis indica fmaragdini coloris , &ima

Page 55: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

664 TESSER AE Gima lcuti regione, fenis balteis aureis

ôt puniceis exarata, funt I v l i i S a-

belli Romani, S.R. E, Cardinali?

Archiepifcopi Salernitani

Aquila nigella, infìftens cyaneo

cantheriolo , & reperita m primo at-

que vltimo aureo tetrante: eum ftel-

lulis quinis aureis, & media earumcaudata , in tetrantibus (ecundo &tertio cyaneis, efi: teflera Pétri-Camperei Mutinenlis, S. R. E.

Cardinalis, &: Cremonenfis Epifcopi.

Aurea Salamandra , in rogo ac-

cubans, intra imam cufpidem cefia;

feuti areol«,eft Fr Acisci Cen-ni n i Senenfls , S. R. E. Cardinalis,

Epifcopi Fauentini

.

a

Aquila pulii lumini*, expi&a in

riduiis duobus aureis, parmulae qua-

dripartita? , cum alijs duobus tetrsn-

tibus oblique (ectis, auroq. & ofiro

dentatis , cft gentilitium flemmaGvidonis Re n tivoli Ferra-

rienfìs , S.R.E, Cardinalis

.

Rofaì punicea? dua?,circa balteum

coloris veneti , ternis auratis liiijs

confitum , in alueolo argentei me-talli, funt I v l 1 1 R o m ab Medio-lanenfis,S R« E, Cardinalis, Epifco-

pi Tiburtini

,

lepo

Page 56: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILIT1 AB. 66$

Leporarius canìs {apphirini colo-

ris , alsulrans in fcuti oblique (è<5ti &argentei fu pera regione , cum regio-

ne ima eiufdem coioris , &cum Im-

peri j tefsera , in faftigio (cutario , eft

F. Desiderii S c agli ae, Cre-

monenfis , S.R.E. Cardinalis

,

Epiftomiolum puniceum , fupra

inftitam triplici (erie,oftro atque ar-

gento vermiculatam , in conftrata

metallo aureo parmula,eft Avgvstini Sp i n o uè Genuenfis,

S. R.E. Cardinalis, Archiepifcopi

Compoftellani

.

Turricula? aurea? quìnque , in de-

cufsim traiectœ , intra muricatam

parmulam , funr Cosmi TorresRomani, S,R.E. Cardinalis, Archie-

pilcopi Montis Regalis %

Draco aureus dimidius, in con-

chy liato fcuti alueolo . eft Fp anciscì

Bon compagni Romani,S.R.E.

Cardinalis, Arcbiepikopi Neapo-

litani.

P p p p Puni*

Page 57: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

666 TESSER AE GENTILITIAE.Punicei très capreoli tefserarij , in

argentea parmula, font ArmandiPlessii Richeliev Galli >

S.R.E. Cardinalis.

Tripartita parmula, in moduratrabea? fcutariasj in cuius fupremo ac

dextero triente cyaneo, flòrent aura-

ta cria lilla; cum vacerris duabus pu-

niceis , in l*euo triente aureo; ac dra-

cone ite aureo,in triente imo coloris

prafini : atque infuper cum abbiente

pannulam vniuerlàm limbo puni-

cee , ocìonis mutilis & aureis decuf-

fibas tignato, elt gentilitia icon

Alphonsi a C v e v a Hiipani

»

S*R.E. Cardinalis

,

Iugarij baltei vndofi, colore ve-

neto pi&i y in aureo primo, atque vl-

titno tetrante.parmulœ quadrifàriarr*

diremptaej cum aquila argentea Se

dhdemata , in tetrantibus alijs , eo<-

dem colore veneto illufis/unt Aloy-sii Gaetana Romani, S. R. E. Car-

dinalis .

Penna; Struthiocameli argentea;

rres, prodéuntes ex nummo aureo

Sulthanino, & cum earum apice re-

fiexo , intra coloris punicei areoiam,

iuntEiiNESTi Adalberti Ab HarrachGermani, S. R.E. Cardinalis, Ar»

chiepikopiPragenfis

,

Stemma Barberinorvm, & in eius

faftigio , pia Ordinis Capuccinorumtefsera ,eftF. Antonii Barberini

Fiorentini , eiufdem Ordinis . &S.R.E- Catdinalis

.

Gladij

Page 58: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAE GENTILITIAE. 667

i J- il" ':'^./<l1'!

1

^"ktPr -bÇ*^* •: 'i!i|ÌÌ!Ìi!iml!i:|!i %

-v:'

1 ":

! iiMTss Jiii •. il mi

h-, mm ^km\mlm\\WM

!'v^i 'il

r

1""'

Gladi] argentei très , inftrudi au-

reis manubrijs,proniq. înftar balteo-

rum,inarea oftro pcrfu(a,cum (cura-

rla Coronide cyanea , in qua Florent

aurata tria lifta,fu nt BernardiniSp adae Bceiigheilenfis , S. R,. E.

Cardinalis

.

" 'A

J

Scutum gentilitium , in dextero

femifse quadripartitum , ôc ibidem

cumtefsera Hierofolyrmtana in pri-

mo eius tetrante;cû leone autem pu-

niceo ita repetito in ahis tetrantious;

vc & fupra inftitas argenteas cya-

neafque ; & fupra auium i & fupra

argentum alsulcare videatur : deinde

in iemifse kuo,partim cyano,& par-

tirò auro îlluftrc -,ett Federici

C o a n s li 1 Veneti , S.R.E. Cardi-

nalis , ac Yenetiarum Patriarchi

.

Aduerfï leones aurei , circa arbo-

rem eiufdem metalii,<jua: recìfis-ra-

mahbus ìnhseret colhbus fex perinde

aureis, in cafri coloris parwmla,cum

iilus aureis tnbus , Se rubro ngillo

quadrifuriam dentato, in Coronide Baiteitres nìgelli ,fupra foni al-

icutaria> funi B e r l 1 n g e r 1 1 Gypsh ueolum argento ìlluuim, funt I v l u

Bononienfis , S. R, E. Cardmalis . Sacchi Floicntini , S. R. E. Car*

dmalis •

P p p p z Tel

Page 59: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

66% TESSERAE

Tefsera îamili* Spinola e à <Jex-

tris, & à fìniftris indica: punicea: très,

ac tenderti aurea , fune IoannisDominici Spinolae Genuen-

fis 9 S.R.E. Cardinalis, JBpilcopi

Mazanenfìs

,

Colubra cyanea, column» argen-

tea: C cum bafi tamen , faftigio , &diademate aureis

) circumplicata; ac

mordicus attinens infantulum puni-

ceuvTi , in huius coloris parmula , eft

Lae lì i B i s cuè Romani , 5.R.£ ?

.Cardinali;

.

ENTIUT1AE.

Argentea columbula , roftro efle-

rens oiea?ramulculum prafinum , in

miniata leuti areola ; cum ternis au-

rati Jiliis fupernè * in apice feutario

cyaneo ,eftIoANNïs Baptist ae

Pamphilu Romani,S.R.E.Cardinalis

Parmula oblique quadripartita,

auroque accyano expicla, eft Fran~

cisci a Balneo , S- R. E* Cardinalis »

Epifcopi Reatini •

iArgen-:

Page 60: TESSER. GENTILITIAE · 6*4 TESSERAEGENTILITiAB. Vfurarioresfunepeauxnatura- Ics,fèualalia:,minufq.pr^fefèrunr ornamenti. Genusmagisvfitatum,harumcri- ftarumcomantiû >imitaturlaquea-

TESSERAR GArgentei catelli duo, ere&i, numel-

Jati>atcjue aduerfi ambo, fideraq. au-

rea tria , in Coronide feutana valuuli

csruleijunt Fabritii Ver o s p 1 f

Romani , S.R.E. Cardinale

.

Balteus imarngdini coloris , in al-

eeolo feuti aureo, eft Ae g i d i 1 Ca-

rillii Albernoth Hiipani*

S. R. E» Cardinali?

.

Crux ad fcapos extremos patula *

& femi-punicea , fèmiq. aurea, intra

parmulam ab fummo diremptam,&:

partim auream * partim vero punì-

ceam, eft Antonii Sanctacrvcii Ro-mani, S. R. £. Cardinale, acque Ar-

chiepifeopi Vrbmatis

.

669

Muricati très cantherij, in folo ar-

gentei metalli, funt Alphonsi Lo-

dovici Plessii Richeuev Galli

,

S.R.E. Cardinaiis.

Botrus purpureus , cum pampinis

prafinis , ifc cum tefsera Imperij fu-

perné , in parmula crocei nicoris, eft

Cyriace Roccu Romani > S.R.E.

Cardinaiis.

Scutaria telsera , forma tereti, ar-

gento