Tao Te Ching - eGospodarka.pl970.pdfTao Te Ching Autor: Lao Tzu, translated by John C. H. Wu...
Transcript of Tao Te Ching - eGospodarka.pl970.pdfTao Te Ching Autor: Lao Tzu, translated by John C. H. Wu...
Tao Te Ching
Autor Lao Tzu translated by John C H WuTsup3umaczenie Michasup3 LipaISBN 978-83-246-1957-3Tytusup3 oryginasup3u Tao Teh ChingFormat 122x194 stron 180Oprawa twarda
W poszukiwaniu roacutewnowagi
bull Tao jest bezdennym naczyniembull Uiquestywane przez JaŸntilde nie jest napesup3nione œwiatembull Nie moiqueste byaelig ciecircte wisup1zane zaciemniane czy uciszanebull Jego gsup3ecircbie ssup1 ukryte wszechobecne i wiecznehellip
Tao Te Ching
Wiara tym siecirc roacuteiquestni od wiedzy iqueste moiquestna przestaaelig wierzyaelig ale nie moiquestna przestaaelig wiedzieaelig
msup1droœaelig taoistyczna
Oto trzymasz w dsup3oniach kanon taoizmu Pierwszsup1 oœwieconsup1 ksiecircgecirc pochodzsup1csup1 z tajemniczego Pantildestwa Œrodka Interpretacjecirc legendarnego pergaminu Starego Mistrza Lao Tse Dziesup3o ktoacuteremu poczsup1tek dasup3a symboliczna rozpoznawalna na casup3ym œwiecie figura Tai Gi mdash dwoacutejnia zasad yin-yang
Jeiquesteli robisz coœ dla siebie to nie roacuteb tego kosztem innych jeiquesteli robisz coœ dla innych to nie roacuteb tego kosztem siebie
msup1droœaelig taoistyczna
Stworzona ponad dwa tysisup1ce lat temu Tao Te Ching jest klasycznym dziesup3em literaturyfilozoficznej Wedsup3ug jej msup1droœci iquestadna Twoja cecha nie roacuteiquestni siecirc od cech doskonasup3ego wsup3adcy genialnego myœliciela czy wielkodusznego filantropa Osiemdziesisup1t jeden rozdziasup3oacutew z dobrymi przemyœlanymi choaelig czasem przewrotnymi radami pomoiqueste Ci odnaleŸaelig siebie nawet w dzisiejszym chaotycznym œwiecie Wysisup1dŸ na chwilecirc z samochodu czy metra zatrzymaj siecirc w biegu i wkrocz na drogecirc tao mdash drogecirc pesup3nsup1 harmonii emanujsup1csup1 sisup3sup1 i spokojem IdŸ nisup1 studiuj ssup3owa ksiecircgi Poczuj jak odzyskujesz roacutewnowagecirc doskonalisz umiejecirctnoœci przywoacutedcze i biznesowe stajsup1c siecirc przy tym osobsup1 skromnsup1 spontanicznsup1 i wspaniasup3omyœlnsup1
Powroacuteciaelig do korzeni to odnaleŸaelig spokoacutejTao Te Ching
Wreszcie mdash naucz siecirc odrzucaaelig to czego siecirc nauczysup3eœhellip msup1droœaelig taoistyczna
Spis treci
Przedmowa do wydania amerykaskiego 9
Komentarz redaktora wydania amerykaskiego 13
Ksiga tao i te 15
Ksiga tao i te
16
17
1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao
Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi
Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne
Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne
Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty
Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew
Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj
Obydwa s te zwane tajemnicami
Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci
M
18
19
2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno
Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro
W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem
Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem
Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem
Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem
Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem
Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem
Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu
Naucza nie przemawiajc
Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy
Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw
Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi
Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania
I wanie dlatego e nie szuka uznania
Nikt nie moe mu odebra tego co osign
B
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
Spis treci
Przedmowa do wydania amerykaskiego 9
Komentarz redaktora wydania amerykaskiego 13
Ksiga tao i te 15
Ksiga tao i te
16
17
1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao
Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi
Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne
Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne
Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty
Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew
Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj
Obydwa s te zwane tajemnicami
Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci
M
18
19
2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno
Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro
W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem
Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem
Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem
Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem
Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem
Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem
Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu
Naucza nie przemawiajc
Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy
Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw
Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi
Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania
I wanie dlatego e nie szuka uznania
Nikt nie moe mu odebra tego co osign
B
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
Ksiga tao i te
16
17
1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao
Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi
Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne
Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne
Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty
Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew
Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj
Obydwa s te zwane tajemnicami
Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci
M
18
19
2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno
Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro
W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem
Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem
Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem
Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem
Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem
Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem
Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu
Naucza nie przemawiajc
Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy
Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw
Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi
Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania
I wanie dlatego e nie szuka uznania
Nikt nie moe mu odebra tego co osign
B
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
16
17
1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao
Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi
Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne
Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne
Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty
Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew
Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj
Obydwa s te zwane tajemnicami
Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci
M
18
19
2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno
Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro
W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem
Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem
Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem
Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem
Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem
Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem
Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu
Naucza nie przemawiajc
Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy
Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw
Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi
Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania
I wanie dlatego e nie szuka uznania
Nikt nie moe mu odebra tego co osign
B
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
17
1ona moacutewi o tao lecz nie o wiecznym tao
Mona nadawa imiona lecz nie wieczne imi
Pocztkiem nieba i ziemi jest bezimienne
Matk wszystkich rzeczy jest nazywalne
Jest wiecznie ukryte wic powinnimy szuka jegowewntrznej istoty
Jest zawsze widoczne wic powinnimy szuka jegozewntrznych aspektoacutew
Obydwa wypywaj z tego samego roacuteda cho inaczej sinazywaj
Obydwa s te zwane tajemnicami
Tajemnica tajemnic to wrota wszelkiej duchowoci
M
18
19
2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno
Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro
W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem
Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem
Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem
Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem
Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem
Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem
Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu
Naucza nie przemawiajc
Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy
Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw
Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi
Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania
I wanie dlatego e nie szuka uznania
Nikt nie moe mu odebra tego co osign
B
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
18
19
2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno
Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro
W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem
Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem
Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem
Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem
Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem
Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem
Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu
Naucza nie przemawiajc
Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy
Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw
Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi
Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania
I wanie dlatego e nie szuka uznania
Nikt nie moe mu odebra tego co osign
B
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
19
2rzydot jest gdy cay wiat rozpoznaje pikno jakopikno
Zem jest gdy cay wiat rozpoznaje dobro jako dobro
W istocie ukryte i widoczne daj pocztek sobie nawzajem
Trudne i atwe uzupeniaj si nawzajem
Dugie i kroacutetkie prezentuj si nawzajem
Wysokie i niskie s miar dla siebie nawzajem
Gos i dwik harmonizuj ze sob nawzajem
Ty i przoacuted podaj za sob nawzajem
Dlatego Mdrzec kieruje swoimi sprawami bez rozgosu
Naucza nie przemawiajc
Nie wyrzeka si siebie dla licznych rzeczy
Powouje je do ycia lecz nie roci sobie do nich praw
Wykonuje swoj prac lecz nie przywizuje do niej wielkiejwagi
Spenia sw powinno lecz nie szuka uznania
I wanie dlatego e nie szuka uznania
Nikt nie moe mu odebra tego co osign
B
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
20
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
21
3ie wywyszajc utalentowanych odwodzisz ludziod rywalizacji i walki
Nie cenic rzadkich doacutebr odwodzisz ludzi od rozbojoacutewi kradziey
Nie pokazujc tego co jest podane pozostawiasz serca ludziw spokoju
Dlatego Mdrzec zaczyna rzdzenie od
oproacutenienia serc z pragnie
napenienia odkoacutew jedzeniem
osabienia ambicji
wzmocnienia koci
W ten sposoacuteb sprawia e ludzie pozostaj bez wiedzyi pragnie oraz powstrzymuje wiedzcych od dziaania
Praktykuj spokoacutej a wszystko bdzie dobrze
N
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
22
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
23
4ao jest jak puste naczynie
Ktoacuterego nie mona napeni uywajc
Niezgbione wydaje si pocztkiem wszystkich rzeczy
Stpia ostre krawdzie
Rozwizuje wszystkie wzy
Harmonizuje wszystkie wiata
Spaja wiat w jedno
Ukryte w gbinie
Wydaje si istnie wiecznie
Nie wiem czyim jest dzieckiem
Wydaje si wspoacutelnym przodkiem wszystkich ojcem rzeczy
T
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
24
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
25
5iebo i ziemia nie s litociwe
traktuj wszystko jak somiane psy
Mdrzec nie jest litociwy
Traktuje wszystkich jak somiane psy
Przestrze pomidzy niebem a ziemi
Podobna jest do miecha
Pusta a jednak niewyczerpana
Im wicej pracuje tym wicej si z niej wydostaje
adne sowa nie mog tego wyrazi
Lepiej poszukaj tego w sobie
N
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
26
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
27
6uch doliny nigdy nie umiera
Jest zwany tajemn kobiecoci
Brama tajemnej kobiecoci
Jest zwana podstaw nieba i ziemi
Trway jak babie lato istnieje przelotnie
Lecz kiedy z niego czerpiesz nie wyczerpuje si
D
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
28
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
29
7iebiosa i ziemia maj dugi ywot
Jaki jest sekret ich trwaoci
Czy nie dlatego e nie yj dla siebie
Mog istnie tak dugo
Dlatego Mdrzec chce pozostawa w cieniu
Cho stoi w pierwszym rzdzie
Nie dba o siebie
Lecz mimo to jest bezpieczny
Czy nie dlatego e jest bezinteresowny
Moe odnale spenienie
N
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
30
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
31
8ajwysze dobro jest jak woda
Woda daje wszystkim poytek nie walczc z nikim
Zajmuje miejsca nielubiane przez ludzi
To znaczy e jest bliska tao
Gdy szukasz mieszkania nie wyrzekaj si ziemi
Gdy rozwijasz umys zanurzaj si w niezbadane gbie
Gdy postpujesz z innymi bd dobry i uprzejmy
Gdy moacutewisz pilnuj swych soacutew
Gdy rzdzisz utrzymuj porzdek
Gdy podejmujesz prac wykonuj j umiejtnie
Gdy dziaasz wybieraj waciwy moment
Kto nie walczy z innymi
Nie bdzie odczuwa winy
N
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
32
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
33
9amiast napenia bez ustanku
Lepiej powstrzyma si zawczasu
Nie przestawaj ostrzy miecza
A ostrze szybko si stpi
Napenij dom zotem i nefrytem
A nie uchronisz go przed zodziejami
Przywizuj wag do bogactw i godnoci
A zbierzesz niwo klsk
Oto droga niebios
Po dokonaniu dziea wycofaj si
Z
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
34
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
35
10zy pielgnujc ycie i ducha
Umiesz zachowa ich idealn harmoni
Czy gromadzc energi witaln by zdoby elastyczno
Osigasz stan nowo narodzonego dziecka
Czy oczyszczajc swoacutej umys
Potrafisz usun wszystkie nieczystoci
Czy kochajc swych ludzi i rzdzc swym pastwem
Jeste w stanie oby si bez sprytu
Czy kiedy bramy niebios otwieraj si i zamykaj
Potrafisz postpowa jak kobieta
Owiecony i spogldajcy daleko we wszystkich kierunkach
Czy potrafisz jednoczenie pozosta obojtny i bierny
Dbaj o swych ludzi
Karm swych ludzi
Dbaj nie posiadajc
Wykonuj sw prac nie wywyszajc si
Bd przywoacutedc nie tyranem
To jest ukryta cnota
C
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
36
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
37
11rzydzieci szprych zbiega si w jednej piacie
Pusta przestrze w rodku koa stanowi oparcie dla wozu
Naczynie powstaje z grudy ziemi
Pusta przestrze wewntrz naczynia stanowi o jegouytecznoci
Wybijamy w cianach drzwi i okna domu
Te puste miejsca sprawiaj e pokoacutej nadaje si zamieszkania
To co uchwytne jest wane
To co nieuchwytne decyduje o przydatnoci
T
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
38
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
39
12ielo koloroacutew olepia oko
Mnogo tonoacutew ogusza ucho
Obfito smakoacutew mczy podniebienie
Gonitwa i owy ogupiaj umys
Rzadkie dobra wodz na pokuszenie
Dlatego Mdrzec dba o brzuch nie o oczy
Przedkada to co wewntrz nad to co na zewntrz
W
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
40
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
41
13rzyjmuj nieask jako przyjemn niespodziank
Ce nieszczcia jak wasne ciaordquo
Dlaczego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Poniewa nieaska to dobrodziejstwo
Popadnicie w ni jest przyjemnym zaskoczeniem
Podobnie jak odzyskanie aski
Dlatego powinnimy bdquoprzyjmowa nieask jako przyjemnniespodziankrdquo
Dlaczego powinnimy bdquoceni nieszczcia jak wasne ciaordquo
Poniewa nasze ciao jest pierwszym roacutedem wszystkichnieszcz
Gdybymy nie mieli ciaa jakie nieszczcia mogyby nasspotka
Dlatego tylko ten kto jest gotoacutew odda ciao dla dobra wiatajest godzien by mu powierzy jego losy
Tylko ten kto jest gotoacutew zrobi to z mioci moe by rzdcwiata
P
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
42
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
43
14atrzysz lecz nie moesz dostrzec
mdash to bezksztatne
Suchasz lecz nie moesz usysze
mdash to bezdwiczne
Chwytasz lecz nie moesz uchwyci
mdash to bezcielesne
Te trzy atrybuty s niezgbione
Dlatego stapiaj si w jedno
Goacuterna strona nie jest jasna
Dolna strona nie jest ciemna
Nienazywalne wci kroczy naprzoacuted
Dopoacuteki nie opuci kroacutelestwa rzeczy
Nazywamy to bezksztatnym ksztatemobrazem bez wizerunku
Nazywamy to nieuchwytnym i niewyobraalnym
Sta przed tym a nie ujrzysz jego oblicza
Poacutejd za tym a nie ujrzysz jego plecoacutew
Jednak wyposaony w bezczasowe tao
Moesz wykorzystywa rzeczywisto
Znajomo pocztkoacutew jest inicjacj w tao
P
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
44
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
45
15taroytni adepci tao byli subtelni i elastyczni tajemniczyi wszechstronni
Ich umysy byy zbyt gbokie by je zbada
Poniewa byli niezgbieni
Mona ich opisa tylko w przyblieniu
Niezdecydowani jak czowiek brodzcy zim w strumieniu
Niepewni jak kto kto obawia si swoich ssiadoacutew
Ostroni i powcigliwi jak go
Ulegli jak loacuted w chwili topnienia
Proci jak nieobrobiony blok
Otwarci jak grota
Nieprzeniknieni jak mtna woda
A jednak ktoacute inny moacutegby cicho i stopniowo przejod nieprzejrzystoci do czystoci
Ktoacute inny moacutegby powoli lecz systematycznie przejod bezruchu do ycia
Kto praktykuje tao nie pragnie spenienia
Ale wanie dlatego e go nie pragnie
Zawsze moe by jak ukryty kieek
I nie spieszy si do przedwczesnego dojrzewania
S
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
46
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
47
16otrzyj na granice pustki
Dbaj o wewntrzny spokoacutej
Kiedy wszystko si porusza
Ja tylko kontempluj powroacutet
Dzi kwitn
Lecz powroacutec do korzeni
Powroacuteci do korzeni to odnale spokoacutej
Odnale spokoacutej to speni swoje przeznaczenie
Speni swoje przeznaczenie to by niezmiennym
Znajomo niezmiennego jest zwana mdroci
Kto nie zna niezmiennego
Rzuca si na lepo w wir katastrofy
Kto zna niezmienne
Moe wszystko zrozumie i poj
Kto wszystko rozumie i pojmuje
Jest zdolny czyni sprawiedliwo
By sprawiedliwym to by szlachetnym
By szlachetnym to osign niebo
Osign niebo to y w zgodzie z tao
Kto zna tao ten trwa wiecznie
Bdzie cay i zdrowy
Nawet kiedy jego ciao obroacuteci si w proch
D
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
48
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
49
17ajlepszym wadc jest ten ktoacuterego istnienia ludzie nawetnie zauwaaj
Drugim ten ktoacuterego kochaj i szanuj
Trzecim jest wadca ktoacuterego si boj
Ostatnim ten ktoacuterym gardz i ktoacuteremu si przeciwstawiaj
Gdy brakuje ci wiary
Nikt nie bdzie ci wierny
Mdrzec trzyma si na uboczu i oszczdza sowa
Kiedy speni sw powinno i wykona swe zadanie
Ludzie moacutewi bdquoSami to osignlimyrdquo
N
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
50
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
51
18dy odrzucono wielkie tao
Pojawio si czowieczestwo i sprawiedliwo
Gdy powsta intelekt i dowcip
Pojawili si wielcy hipokryci
Gdy szeciu krewnych stracio harmoni
Pojawio si synowskie oddanie i ojcowska yczliwo
Gdy mrok i nieporzdek ogarny kroacutelestwo
Pojawili si wierni ministrowie
G
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
52
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
53
19drzu mdro wyrzeknij si uczonoci
A ludzie zyskaj stukrotnie
Odrzu czowieczestwo wyrzeknij si sprawiedliwoci
A ludzie wroacutec do swych prawdziwych uczu
Odrzu spryt wyrzeknij si surowoci
A znikn rabusie i zodzieje
Te trzy zalecenia tao
Same w sobie nie wystarcz
Dlatego naley je podporzdkowa
Wyszej zasadzie
Dbaj o to co proste i podstawowe
Bd skromny i powstrzymuj pragnienia
O
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
54
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
55
20kocz z nauk
A pozbdziesz si zmartwie
Jak wielka jest roacutenica midzy bdquotakrdquo a bdquonierdquo
Czym si roacuteni dobro od za
Czy musz si obawia tego co inni
Coacute to za straszny nonsens
Wszyscy ludzie ciesz si i miej
Jakby spoywali wou ofiarnego
Jakby witowali nadejcie wiosny
Ja jeden jestem spokojny i nie daj znaku
Jak dziecko ktoacutere nie nauczyo si jeszcze umiecha
Jestem samotny jak kto kto nie ma domu by do niego powroacuteci
Wszyscy ludzie maj doacutebr w nadmiarze
Ja jeden zdaj si nie posiada niczego
Coacute ze mnie za gupiec
Jaki zamglony mam umys
Wszyscy ludzie zdaj si byszcze
Ja jeden jestem pogrony w mroku
Wszyscy ludzie s wymowni
Ja jeden milcz wroacuted nich
Bezbarwny jak ocean
Bezcelowy jak wichura
Ludzie d do celoacutew
Ja jeden ich nie posiadam
Lecz najbardziej roacuteni si od nich tym
e szukam pokarmu u matki
S
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
56
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
57
21 naturze wielkiej cnoty
Jest przestrzeganie tao i tylko tao
Czym jednak jest tao
To co nieuchwytnego i niekonkretnego
Nieuchwytnego i niekonkretnego
A mimo to zawiera w sobie form
Nieuchwytne i niekonkretne
A mimo to zawiera w sobie substancj
Niewyrane i niejasne
A mimo to zawiera w sobie jdro witalnoci
Jdro witalnoci jest bardzo realne
Zawiera w sobie niesabnc szczero
Jego nazwa zachowaa si przez wieki
By przypomina o pocztku wszystkich rzeczy
Skd wiem o pocztku wszystkich rzeczy
Przez to co jest we mnie
W
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
58
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
59
22to si pochyli nie zostanie zamany
Kto si ugnie pozostanie prosty
Puste zostanie napenione
Stare zostanie odnowione
Miej niewiele a wiele zyskasz
Miej wiele a stracisz jasno myli
Dlatego Mdrzec dba o jedno
I staje si wzorem dla wszystkiego pod niebem
Nie robi nic na pokaz
Dlatego byszczy wroacuted innych
Nie usprawiedliwia si
Dlatego staje si znany
Nie chepi si swoimi zdolnociami
Dlatego zyskuje uznanie
Nie pyszni si swoimi sukcesami
Dlatego moe wiele znie
Nie rywalizuje z nikim
Dlatego nikt nie moe z nim rywalizowa
Stare powiedzenie bdquougnij si a ci nie zamirdquonie jest pustosowiem
Kiedy osigniesz prawdziw jedno wszystko bdzie sido ciebie garn
K
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
60
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
61
23ylko proste i ciche sowa dojrzewaj same
Burza nie trwa cay ranek
A gwatowna ulewa nie trwa cay dzie
Kto jest ich sprawc Niebo i ziemia
Nawet niebo i ziemia nie mog sprawi by gwatowne zjawiskatrway dugo
Tak samo nietrwae s porywcze przedsiwzicia ludzi
Dlatego ten kto kultywuje tao jest jednoci z tao
Kto praktykuje cnot jest jednoci z cnot
A kto igra ze strat staje si z ni jednym
By jednoci z tao to da mu si wchon
By jednoci z cnot to da si jej wchon
By jednoci ze strat to da si jej wchonhellip
Brak wiary w tobie
Pociga za sob brak wiary w innych
T
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
62
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
63
24a palcach nie da si sta pewnie
W rozkroku nie da si i naprzoacuted
Kto dziaa na pokaz nie byszczy
Kto si usprawiedliwia nie znajduje chway
Kto si chepi wasnymi zdolnociami nie jest honorowy
Kto si pyszni swoimi sukcesami nie przetrwa
W tao te rzeczy s zwane bdquoniechcianym pokarmemi zewntrznym wzrostemrdquo
I nie s mile widziane
Dlatego czowiek wierny tao nie przywizuje do nich wagi
N
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
64
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
65
25yo co nieokrelonego a mimo to skoczonego
Jeszcze przed narodzinami nieba i ziemi
Ciche i bezgraniczne
Trwae i niepodatne na zmiany
A mimo to przenikajce wszystko bez trudu
Moe by uwaane za matk wiata
Nie znam jego imienia
Nazywam je tao
A z braku lepszego sowa okrelam je bdquowielkimrdquo
By wielkim to nie ustawa
Nie ustawa to poacutej daleko
Poacutej daleko znaczy wroacuteci
Dlatego tao jest wielkie
Niebo jest wielkie
Ziemia jest wielka
Kroacutel jest wielki
Kroacutel jest jednym z czterech wielkich filaroacutew wszechwiata
Czowiek naladuje ziemi
Ziemia naladuje niebo
Niebo naladuje tao
Tao zda wasn drog
B
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
66
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
67
26iar jest podstaw lekkoci
Spokoacutej jest panem niepokoju
Dlatego Mdrzec podroacuteujcy przez cay dzie
Nie rozstaje si ze swym bagaem
Cho moacutegby podziwia pikne widoki
Najlepiej czuje si we wasnym domu
Dlaczego dowoacutedca dziesiciu tysicy rydwanoacutew
Miaby okazywa wiatu swoj lekko
By lekkim to by odcitym od swych korzeni
By niespokojnym to straci opanowanie
C
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
68
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
69
27obry piechur nie zostawia ladoacutew
Dobry moacutewca nie pozostawia niedopowiedze
Dobry rachmistrz nie potrzebuje zapisywa dziaa
Dobre zamknicie nie wymaga rygli ani sztab
A jednak nikt nie potrafi go otworzy
Dobre wizanie nie wymaga sznura ani wza
A jednak nikt nie potrafi go rozwiza
Dlatego Mdrzec zawsze niesie ludziom ocalenie
I nikogo nie porzuca
Zawsze oszczdza rzeczy
I niczego nie marnuje
Na tym polega kierowanie si wewntrznym wiatem
Dlatego dobrzy ludzie s nauczycielami ludzi zych
A li ludzie s dla dobrych brzemieniem
Nie czci nauczyciela
Nie dba o brzemi
To by na zej drodze niezalenie od gbokoci intelektu
To wana zasada tao
D
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
70
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
71
28najc msko
Wspieraj kobieco
I bd krynic wiata
By krynic wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez zbaczania z niej
I powroacuteci do dziecistwa
Znajc biel
Wspieraj czer
I bd wzorcem wiata
By wzorcem wiata
To poda wytrwale ciek cnoty
Bez jednego faszywego kroku
I powroacuteci do nieskoczonoci
Znajc zaszczytne
Wspieraj zhabione
I bd zdrojem wiata
By zdrojem wiata
To wie ycie bogate w cnot
I powroacuteci do pierwotnej prostoty
Gdy pierwotna prostota ulega zroacutenicowaniu
Staje si uytecznym naczyniem
Ktoacutere w rkach Mdrca staje si narzdziem
Dlatego bdquowielki krawiec mao kroirdquo
Z
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
72
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
73
29zy ktokolwiek chciaby wzi wiat we wadanie i zrobiz nim co zechce
Nie wiem jak miaoby si to uda
wiat jest uwiconym naczyniem nie wolno nimmanipulowa nie wolno go zagrabi
Kto nim manipuluje niechybnie zepsuje kto je zagrabiwnet straci
Jest czas przewodzenia i czas podania ladem innych
Czas wolnego oddechu i szybkiego oddechu
Czas wzrostu i czas rozkadu
Czas wzlotoacutew i czas upadkoacutew
Dlatego Mdrzec unika skrajnoci nadmiaru i ekstrawagancji
C
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
74
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
75
30en kto wie jak prowadzi wadc ciek tao
Nie proacutebuje podbija wiata si ora
Gdy zwraca si ono przeciwko temu kto je dziery
Gdzie stacjonoway armie rosn cierniste zarola
Po wielkiej wojnie nadchodz niezmiennie ze lata
Twym pragnieniem jest skuteczna obrona pastwa
Lecz celem nie moe by autokreacja
Po osigniciu celu
Nie wolno pyszni si sukcesem
Nie wolno chepi si swoimi zdolnociami
Nie wolno odczuwa dumy
Naley raczej aowa e nie dao si zapobiec wojnie
Nigdy nie wolno myle o podbijaniu innych si ora
Nadmierny rozwoacutej przyspiesza rozkad
Gdy jest wbrew tao
A to co jest wbrew tao szybko przestaje istnie
T
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
76
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
77
31yrafinowane narzdzia wojenne le wroacute przyszoci
Nawet rzeczy wydaj si ich nienawidzi
Dlatego czowiek wierny tao nie zaprzta sobie nimi gowy
Czowiek szlachetny uwaa za honorowe miejsce po lewejstronie
Lecz w czasie wojny honorowe jest miejsce po prawej stronie
Poniewa bro jest instrumentem za
Nie jest narzdziem czowieka szlachetnego
Ktoacutery korzysta z niej tylko w ostatecznoci
Pokoacutej i cisza s bowiem najdrosze jego sercu
I nawet zwycistwo nie jest dla niego okazj do witowania
Rado ze zwycistwa to rado z zabijania
A dla czowieka ktoacutery cieszy si z zabijania nie ma miejscapomidzy ludmi
W czasie radosnych uroczystoci podane jest miejscepo lewej stronie
Za w czasie smutnych uroczystoci miejsce po prawej
W armii adiutant stoi po lewej stronie
A goacutewnodowodzcy po prawej
To oznacza e wojna jest traktowana na roacutewni z ceremonipogrzebow
Gdy ginie wielu ludzi ocalaym przystoi jedynie ich opakiwa
Dlatego wanie nawet zwycistwo jest pogrzebem
W
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
78
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
79
32ao jest zawsze bezimienne
Cho mae w swej pierwotnej prostocie
Nie jest podlege niczemu na wiecie
Gdyby tylko wadca moacuteg si nim kierowa
Wszystko skadaoby mu hod
Niebo i ziemia istniayby w harmonii
I zsyay sodk ros
Pokoacutej i porzdek zapanowayby pomidzy ludmi
Bez rozkazu z goacutery
Gdy pierwotna prostota ulega skomplikowaniu
Pojawiy si roacutene nazwy
Czy nie do ju mamy nazw
Czy nie czas si zatrzyma
Kto wie gdzie si zatrzyma uchroni si przedniebezpieczestwem
Tao jest wobec wiata tym czym wielka rzeka lub oceanwobec strumienia lub sadzawki
T
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
80
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
81
33to zna ludzi jest mdry
Kto zna siebie jest owiecony
Kto zwycia ludzi jest silny
Kto zwycia siebie jest naprawd potny
Kto wie kiedy ma do jest bogaty
A kto wytrwale idzie ciek tao jest stay w swym deniu
Kto zostaje tam gdzie odnalaz swoacutej prawdziwy domyje dugo
A ten kto umiera lecz nie ginie cieszy si prawdziwdugowiecznoci
K
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
82
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
83
34ielkie tao jest wszechobecne jak powoacuted
Nie mona go skierowa na prawo ni na lewo
Wszystkie stworzenia s od niego zalene
A ono niczego im nie odmawia
Robi co do niego naley
Ale niczego dla siebie nie pragnie
Odziewa i karmi wszystkich
Ale nad nimi nie panuje
Dlatego mona je nazwa maym
Wszystko wraca do niego jak do domu
Ale ono nad niczym nie panuje
Dlatego mona je nazwa wielkim
Wanie w tym e nie dy do wielkoci
Przejawia si jego wielko
W
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
84
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
85
35to rozumie wielkie obrazy przyciga do siebie wszystkieistoty
Gromadz si wokoacute niego i nie doznaj krzywdy bo w nimodnajduj pokoacutej bezpieczestwo i szczcie
Muzyka i wykwintne dania mog jedynie na chwil zatrzymaprzechodnia
Ale sowa tao wywieraj trway efekt
Cho s delikatne i pozbawione smaku
Cho nie s kuszce ani dla oczu ani dla uszu
K
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
86
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
87
36o ma by zmniejszone
Musi wpierw urosn
Co ma by osabione
Musi wpierw nabra siy
Co ma by strcone
Musi wpierw zosta wywyszone
Co ma by zniszczone
Musi wpierw zosta bogato przystrojone
Oto subtelna mdro ycia
Delikatne i sabe moe pokona twarde i mocne
Ryb nie wyciga si z gbin
A wadca nie pokazuje posiadanej broni
C
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
88
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
89
37ao pozostaje w bezruchu
A jednak stwarza wszystko
Gdyby wadca umia si go trzyma
Wszystkie rzeczy rozwijayby si same
Kiedy by si rozwiny i zaczy czyni nieporzdek
Byby czas zatrzyma je na waciwych miejscachza pomoc bezimiennej pierwotnej prostoty
Ktoacutera sama moe powstrzyma pragnienia ludzi
Gdy pragnienia ludzi zostan powstrzymane zapanuje pokoacutej
A wiat uspokoi si z wasnej woli
T
90
90