TABLE ANALYTIQUE UTU - Larcier Group - Sources...
Transcript of TABLE ANALYTIQUE UTU - Larcier Group - Sources...
TABLE ANALYTIQUE UTU
Cette table présente le Thésaurus officiel UTU tel qu’il existe en quatre niveaux. Les quatre niveauxd’approfondissement des notions sont symbolisés par des petites icônes identiques à celles présentes dansle corps de l’ouvrage. À côté de chaque niveau de l’arborescence, figure la page à laquelle il se situe.On n’y retrouve toutefois que les mots-clés sous lesquels des documents sont répertoriés. Les mots-clés ne contenant que la mention « néant » dans l’ouvrage, ne sont pas repris ici.
DROIT JUDICIAIRE
� DROIT JUDICIAIRE - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . 3
� Principes (droit judiciaire - principes generaux) . . 3
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
� Droit commun de la procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
� Deni de justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
� Lois interpretatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
� Notions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
� Demande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
� Demande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
� Demande incidente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
� Demande reconventionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
� Demande en intervention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
� Jugement - arret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
� Jugement avant dire droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
� Nullite et jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
� Litispendance - connexite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
� Indivisibilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
� Domicile et residence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
� Motifs des jugements et arrets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
� Action en justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
� Capacite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
� Qualite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
� Interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
� Chose jugee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
� Chose jugee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
� Force de chose jugee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
� Signification - notification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
� Modes de signification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
� A la personne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
� Au domicile elu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
� A l’etranger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
� Notification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
� Forme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
� Delais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
� Computation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
� ORGANISATION JUDICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
� Organisation et service tribunaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
� Tribunal de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
� Tribunal de premiere instance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
� Tribunal correctionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
� Tribunal de la jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
� Tribunal d’application des peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
� Tribunal de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
� Bureau d’assistance judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
� Service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
� Ministere public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
� Mission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
� Greffiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
� Fonctions judiciaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
� Conditions pour l’exercice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
� Exercice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� Costume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� Mise a la retraite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� COUR DE CASSATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� Competence et role de la Cour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� Autres (Cour de cassation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
� CONSEIL SUPERIEUR DE LA JUSTICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
� BARREAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
� Generalites (barreau) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
� Conditions professionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
� Droits et devoirs des avocats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
1434 Table analytique UTU
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
� Representation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
� Honoraires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
� Secret professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
� Organisation barreau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
� Discipline barreau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
� Avocats europeens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
� Avocats pres la Cour de cassation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
� Ordre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
� Ordre des barreaux francophones et germanophone 32
� Responsabilite avocats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
� Autres (barreau) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
� AIDE JURIDIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
� Generalites (aide juridique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
� Aide de deuxieme ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
� Indemnisation des avocats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
� Assistance judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
� Autres (aide juridique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
� HUISSIER DE JUSTICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
� Generalites (huissier de justice) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
� COMPETENCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
� Generalites (competence) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Competence materielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Tribunal de premiere instance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Competence ordinaire (tribunal de premiere ins-tance) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Tribunal de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
� Competence generale (tribunal de commerce) . . . . 37
� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
� Tribunal du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
� Competence generale (tribunal du travail) . . . . . . . . . 39
� Droit du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
� Accidents du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
� Securite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
� President du tribunal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
� Refere (competence president) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
� Juge de paix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
� Tribunal de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
� Cour d’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
� Competence territoriale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
� Dessaisissement de l’affaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
� Conventions de competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
� PROCEDURE JUDICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
� Generalites (procedure judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
� Principes generaux du droit procedural . . . . . . . . . . . . 51
� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
� Abus de droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
� Proces equitable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
� Principe dispositif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
� Delai raisonnable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
� Audience publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
� Introduction de l’affaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
� Exploit de citation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
� Requete contradictoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
� Requete unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
� Juridictions du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
� Delais de citation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
� Role et inscription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
� Comparution des parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
� Par avocat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
� Omission et radiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
� Instruction de la cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
� Communication des pieces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
� Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
� Depot et communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
� Delais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
� Audience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
� Communication au ministere public . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
� Jugement de la cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
� Reouverture des debats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
� Prononce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
� Jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
� Juges presents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
� Signature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
� Redaction du jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
� Motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
� Interpretation et rectification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
� Jugement par defaut (Code judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . 62
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
� Incidents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
� Demande incidente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
� Demande nouvelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
� Modification demande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
� Intervention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
� Volontaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
� Forcee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
� Desistement (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
� Instance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
� Recusation (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Table analytique UTU 1435
� Desaveu acte de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
� Exceptions (Code judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
� Nullite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
� Texte de loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
� Nuisance aux interets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
� Ordre public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
� Finalite respectee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
� Preuve (Code judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
� Charge de la preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
� Production de documents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
� Enquete (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
� Comparution temoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
� Audition temoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
� Expertise (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
� Designation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
� Mission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
� Recusation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
� Remplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
� Rapport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
� Honoraires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
� Serment (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
� Frais et depens (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
� Liquidation des depens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
� Indemnite de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
� Condamnation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
� Requete unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
� Requete contradictoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
� REFERE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
� Generalites (refere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
� Nature de la mesure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
� Autres (refere) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
� VOIES DE RECOURS - DROIT JUDICIAIRE ET CAS-SATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
� Generalites (voies de recours - droit judiciaire etcassation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
� Jugement d’accord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
� Mesures d’ordre interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
� Opposition (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
� Forme opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
� Delais opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
� Appel (droit judiciaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
� Conditions de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
� Decision sur la competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
� Delais appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
� Litige indivisible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
� Appel incident . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
� Forme de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
� Procedure de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
� Effets de l’appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
� Devolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
� Evocation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
� Pourvoi en cassation dans l’interet de la loi . . . . . . . 91
� Pourvoi en cassation en matiere civile . . . . . . . . . . . . . . 92
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
� Personnes ayant la qualite pour se pourvoir ou contrelesquelles on doit se pourvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
� Delais de pourvoi en cassation et signification . . . . . . 92
� Duree, point de depart et fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
� Forme et delai de signification et/ou de depot . . . . . 93
� Decisions contre lesquelles on peut se pourvoir . . . . . 93
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
� Pourvoi en cassation en matiere repressive . . . . . . . . 94
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
� Personnes ayant la qualite pour se pouvoir ou contrelesquelles on doit se pourvoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
� Action publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
� Delais de pourvoi en cassation et signification . . . . . . 95
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
� Forme et delai de signification et/ou de depot . . . . . 95
� Decisions contre lesquelles on peut se pourvoir . . . . . 95
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
� Action publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
� Pourvoi en cassation en matiere fiscale . . . . . . . . . . . . 98
� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
� Pourvoi en cassation - Arrets du Conseil d’Etat . . . 98
� Moyens de cassation en matiere civile . . . . . . . . . . . . . . 98
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
� Moyen nouveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
� Moyens de cassation en matiere repressive . . . . . . . . 99
� Interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
� Moyen nouveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
� Moyens de cassation en matiere fiscale . . . . . . . . . . . . 99
� Indications requises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
� Moyens de cassation en matiere electorale . . . . . . . . 100
� Pieces a joindre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
� Cassation - Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
� Etendue de la cassation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
� En matiere civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
� Renvoi apres cassation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
1436 Table analytique UTU
� En matiere civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
� En matiere penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
� Tierce opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
� Conditions tierce opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
� Procedure tierce opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
� Requete civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
� PROCEDURES PARTICULIERES (AFFAIRES CIVILES) . 102
� Vente d’immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
� Vente publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
� Vente de gre a gre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
� Biens indivis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
� Partage judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
� Divorce (procedure) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
� Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
� Divorce par consentement mutuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
� Divorce sur la base d’une desunion irremediable . . . 106
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
� Actions possessoires (procedure) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
� Contentieux concernant l’application d’une loid’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
� ASTREINTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
� Generalites (astreinte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
� Conditions astreinte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
� Suppression, reduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
� Autres (astreinte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
� SAISIES ET VOIES D’EXECUTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
� Generalites (saisies et voies d’execution) . . . . . . . . . . . 113
� Regles preliminaires (saisies et voies d’execution) 114
� Titre executoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
� Avis de saisie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
� Juge des saisies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
� Competence materielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
� Execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
� Execution provisoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
� Biens saisissables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
� Saisie conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
� Conditions saisie conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
� Basee sur un jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
� Basee sur une autorisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
� Constant, certain, exigible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
� Saisie mobiliere conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
� Saisie immobiliere conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
� Saisie-arret conservatoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
� Saisie conservatoire sur navires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
� Saisie-execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
� Saisie-execution mobiliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
� Revendication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
� Saisie-arret-execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
� Declaration tiers saisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
� Saisie-execution sur navire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
� Saisie-execution immobiliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
� Commandement et transcription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
� Designation notaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
� Concurrence - subrogation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
� Ordre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
� Saisie en matiere de contrefaçon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
� REGLEMENT COLLECTIF DE DETTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
� Generalites (reglement collectif de dettes) . . . . . . . . . 122
� Qualite du demandeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
� Introduction procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
� Reglement amiable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
� Reglement judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
� Remise totale de dettes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
� Dispositions communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
� Mediateur de dettes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
� Autres (reglement collectif de dettes) . . . . . . . . . . . . . . . 126
� ARBITRAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
� Generalites (arbitrage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
� Convention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
� Arbitres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
� Sentence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
� Nullite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
� Execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
� Exequatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
� Convention europeenne du 21 avril 1961 - Arbi-trage commercial international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
� Autres (arbitrage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
� MEDIATION (AFFAIRES CIVILES) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
� Generalites (mediation (affaires civiles)) . . . . . . . . . . . . 130
� Mediation volontaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
� NOTARIAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
� Generalites (notariat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
� Fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
� Actes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
� Organisation de la fonction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
� Autres (notariat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
� EMPLOI DES LANGUES EN MATIERE JUDICIAIRE . . . . 132
� Emploi des langues en premiere instance . . . . . . . . . . 132
� Emploi des langues en matiere penale . . . . . . . . . . . . . . 133
� Emploi des langues en appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
� Dispositions generales (emploi des langues) . . . . . . . 134
� Autres (emploi des langues en matiere judiciaire) 135
� CONSEIL CONSULTATIF DE LA MAGISTRATURE . . . . . . 135
� PHENIX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
� Generalites (Phenix) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
� COMMISSION DE MODERNISATION DE L’ORDRE JU-DICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
� INSTITUT FORMATION JUDICIAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Table analytique UTU 1437
� DROIT JUDICIAIRE EUROPEEN ET INTERNATIONAL 136
� Generalites (droit judiciaire europeen et interna-tional) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
� Convention de la Haye du 1er mars 1954 - Procedurecivile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
� Competence et execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
� Convention de Bruxelles du 10 mai 1952 - Unificationde certaines regles relatives a la competence penale enmatiere d’abordage et autres evenements de navi-gation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
� Convention de La Haye du 25 octobre 1980 -Enlevement d’enfants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
� Reglement CE n 44/2001 du 22 decembre 2000 -Competence judiciaire et execution des decisions enmatiere civile et commerciale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
� Competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
� Reconnaissance et execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
� Reglement CE n 2201/2003 du 27 novembre 2003- Competence, reconnaissance et execution desdecisions en matiere matrimoniale et responsabi-lite parentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
� Aide judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
� Reglement CE n 1206/2001 du 28 mai 2001 -Cooperation dans le domaine de l’obtention des preu-ves en matiere civile ou commerciale . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
DROIT CIVIL
� DROIT CIVIL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
� Generalites (droit civil - principes generaux) . . . . . . 147
� Lois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
� Application dans le temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
� Ordre public - bonnes moeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
� Principes generaux du droit civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
� Abus de droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
� PERSONNES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
� Generalites (personnes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
� Personnalite juridique (concept) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
� Notion - conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
� Droits lies a la personnalite civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
� Sexe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
� Identification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
� Etat civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
� Naissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
� Mariage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
� Cas particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
� Rectification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
� Autres requisitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
� Domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
� VIE PRIVEE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
� Generalites (vie privee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
� Traitement donnees a caractere personnel . . . . . . . . 153
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
� Conditions des traitements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
� Statut donnees particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
� Donnees relatives a la sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
� Droits de la personne concernee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
� Circulation transfrontaliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
� Camera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
� Aspects de la vie privee non specifiquement traitespar la loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
� Vie privee - droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
� Autres (vie privee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
� FIANÇAILLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
� MARIAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
� Generalites (mariage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
� Conditions de fond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
� Consentement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
� Prohibition lien de parente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
� Mariage anterieur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
� Nullite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
� Mariage fictif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
� Effets mariage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
� Operations bancaires (mariage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
� Obligations et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
� Cohabiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
� Secours - aliments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
� Contribuer aux charges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
� Mesures urgentes et provisoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
� DIVORCE (ANCIEN) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
� Divorce pour cause determinee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
� Divorce par consentement mutuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
� Divorce pour separation de fait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
� Separation de fait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
� Personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
� Separation de corps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
� DIVORCE (NOUVEAU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
� Generalites (divorce (nouveau)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
� Desunion irremediable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
� Consentement mutuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
� Personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
� FILIATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
� Generalites (filiation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
� Filiation biologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
� Etablissement paternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
� Presomption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
� Reconnaissance par le pere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
1438 Table analytique UTU
� Recherche de paternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
� Actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
� Contestation paternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
� Egalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
� Adoption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
� Adoption - droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
� Autres (filiation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
� CAPACITE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
� Minorite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
� Autorite parentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
� Exercice de l’autorite parentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
� Autorite sur la personne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
� Hebergement et surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
� Education . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
� Formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
� Droit aux relations personnelles avec grands-parents 185
� Autorite sur les biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
� Tutelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Tuteur ad hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Personne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Minorite prolongee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Administration provisoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
� Designation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
� Assistance conseil judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
� Personne malade mentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
� OBLIGATIONS ALIMENTAIRES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
� Generalites (obligations alimentaires) . . . . . . . . . . . . . . 191
� Aliments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
� Parents/enfants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
� Enfants/parents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
� Autres conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
� Autres (obligations alimentaires) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
� DROITS REELS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
� Generalites (droits reels) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
� Biens meubles et immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
� Immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
� Biens appartenant ou domaine public . . . . . . . . . . . . . . . 200
� Propriete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
� Notion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
� Accession par incorporation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
� Biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
� Copropriete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
� Droit groupes d’immeubles batis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
� Acte de base/Reglement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
� Personne morale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
� Action en justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
� Tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
� Possession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
� Nuisance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
� Troubles de voisinage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
� Usufruit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
� Droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
� Servitude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
� Situation des lieux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
� Eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
� Par la loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
� Mur et fosse mitoyens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
� Issue et passage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
� Par l’homme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
� Emphyteose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
� Superficie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
� SUCCESSIONS ET DONATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
� Generalites (successions et donations) . . . . . . . . . . . . . 216
� Successions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
� Ouverture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
� Ordres divers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
� Descendants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
� Conjoint survivant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
� Acceptation et repudiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Renonciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Acceptation sous benefice d’inventaire . . . . . . . . . . . . . 218
� Successions vacantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Partage et rapports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Sortie d’indivision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Rapports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
� Paiement de dettes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Table analytique UTU 1439
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
� DONATIONS ET TESTAMENTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
� Dons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
� Capacite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
� Portion disponible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
� Reduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
� Donations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
� Donation notariale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
� Conditions de validite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
� Donation manuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
� Donation deguisee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
� Donation indirecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
� Irrevocabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
� Testaments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Formes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Olographe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Par acte public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Formalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Legs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
� Executeur testamentaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
� Partage d’ascendant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
� Entre conjoints . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
� Tontine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
� DROIT DES OBLIGATIONS - PRINCIPES GENERAUX . 228
� Obligation naturelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
� Quasi-contrats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
� Gestion d’affaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
� Paiement indu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
� Enrichissement sans cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
� Modalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
� Obligation conditionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
� Condition suspensive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
� Condition resolutoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
� Obligation solidaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
� Solidarite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
� In solidum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
� Divisible et indivisible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
� Concours regimes de responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
� Contractuelle - non contractuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
� Interets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
� Moratoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
� Compensatoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
� Anatocisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
� OBLIGATIONS CONVENTIONNELLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
� Generalites (obligations conventionnelles) . . . . . . . . 234
� Types d’obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Unilaterale - synallagmatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Intuitu personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Obligation de moyen - Obligation de resultat . . . . . . . 235
� Fondements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Autonomie de la volonte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Clauses standard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Droit de renonciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Bonne foi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
� Formation des conventions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
� Responsabilite precontractuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
� Conditions de validite des conventions . . . . . . . . . . . . . 236
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
� Consentement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
� Erreur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
� Dol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
� Objet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
� Successions non ouvertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
� Interpretation des conventions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
� Effets des obligations entre parties . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
� Obligation de donner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
� Effets des conventions a l’egard des tiers . . . . . . . . . . . 238
� Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
� Stipulation pour autrui . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
� Action oblique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
� Execution de l’obligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
� Mise en demeure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
� Force majeure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
� Exception de non-execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
� Execution en nature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
� Dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
� Clauses de dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
� Dommages et interets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
� Resultant de l’inexecution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
� Etendue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
� Contrats avec clause penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Extinction de l’obligation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Paiement avec subrogation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Imputation des paiements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Novation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� Compensation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
� PREUVE DES OBLIGATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
� Generalites (preuve des obligations) . . . . . . . . . . . . . . . . 245
� Charge de la preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
� Preuve litterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
� Acte authentique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
1440 Table analytique UTU
� Acte sous seing prive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
� Copies de titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
� Signature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
� Signature electronique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
� Temoins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
� Presomptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
� Aveu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
� Autres moyens de preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
� OBLIGATION (QUASI) DELICTUELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
� Generalites (obligation (quasi) delictuelle)) . . . . . . . . 248
� Responsabilite directe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
� Faute - acte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
� Imprudence - negligence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
� Responsabilite objective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
� Faute - imputabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
� Imputabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
� Mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
� Faute de la victime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
� Lien de causalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
� Cause incertaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
� Differentes causes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
� Risque accepte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
� Rupture lien de causalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
� Notion de dommage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
� Obligation de reparation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
� Perte d’une chance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
� Solidarite (responsabilite quasi delictuelle) . . . . . . . . . . 255
� Pere - Mere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
� Maıtres et commettants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
� Instituteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
� Choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
� Animaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
� Demence - Desequilibre mental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
� Responsabilite publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
� Pouvoir executif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
� Pouvoir legislatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
� Pouvoir judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
� Determination dommage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
� Principes generaux determination dommage . . . . . . . 266
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
� Integralite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
� Precision - ex aequo et bono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
� Dommage futur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
� Deces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
� Lesions/Blessures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
� Incapacite de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
� Invalidite permanente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
� Dommage aux choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
� Dommage moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
� REGIMES MATRIMONIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
� Generalites (regimes matrimoniaux) . . . . . . . . . . . . . . . . 272
� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
� Regime legal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
� Creanciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
� Dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
� Contrats matrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
� Preciput . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
� Partage inegal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
� Separation de biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
� COHABITATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
� Cohabitation legale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
� Cohabitation de fait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
� CONTRATS SPECIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
� Generalites (contrats speciaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
� Vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
� Parfaire la vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
� Qui peut vendre ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
� Vente des choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
� Obligations du vendeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
� Delivrance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
� Garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
� Vente a des consommateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
� Nullite - resolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
� Lesion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
� Vices redhibitoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
� Transport de creances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
� Vente internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
� Vente sur plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
� Nullites et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
� Louage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
� Louage - dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
� Baux biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
� Sous-louer - ceder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
� Droits et obligations du bailleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
� Droits et obligations du preneur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
� Etat des lieux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
� Dommage et incendie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Table analytique UTU 1441
� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
� Residence principale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
� Duree du bail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
� Loyer et charges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
� Vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
� Circonstances exceptionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
� Bail commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
� Duree . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
� Revision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
� Cession et sous-location . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
� Transmission du bien loue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
� Preavis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
� Renouvellement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
� Bail a ferme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
� Conge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
� Prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
� Exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
� Sous-location et cession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
� Alienation - droit de preemption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
� Louage d’ouvrage et d’industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
� Droit de la construction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
� Contrat d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
� Reception . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
� Responsabilite decennale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
� Responsabilite autre que la responsabilitedecennale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
� Action directe (contrat d’entreprise) . . . . . . . . . . . . . . . . 306
� Construction et vente d’habitation (loi Breyne) . . . . . 307
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
� Pret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
� Pret a usage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
� Pret a la consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
� Pret a interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
� Depot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
� Contrats aleatoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
� Jeu - pari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
� Mandat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
� Nature et forme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
� Obligations du mandataire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
� Fin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
� Mandat fictif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
� Transaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
� CABLES ET LIGNES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
� SURETES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
� Generalites (suretes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
� Concours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
� Surete personnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
� Caution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
� Creancier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
� Entre cofidejusseurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Surete reelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Gage civil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Possession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Reserve de propriete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Warrant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� PRIVILEGES ET HYPOTHEQUES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
� Publicite immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Transcription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Quels actes ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Privileges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Privileges generaux sur les meubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Frais funeraires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Privileges sociaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
� Privileges particuliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
� Loyer et fermage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
� Privileges sur les biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
� Vendeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
� Hypotheque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
� PRESCRIPTION (DROIT CIVIL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
� Generalites (prescription (droit civil)) . . . . . . . . . . . . . . . 316
� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
� Interruption - suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
� Interruption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
� Duree . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
� Delais generaux de prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
� 30 ans actions reelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
� 10 ans actions personnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
� 5 + 20 ans extracontractuelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
� Prescriptions particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
� 1 an (prescription) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
� Avocats (prescription) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
� Notaires (prescription) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
� 5 ans - Arrerages de rente (prescription) . . . . . . . . . . . . . 321
� 2 ans - Prestataires de soins (prescription) . . . . . . . . . . . 323
� Possession vaut titre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
� Prescription creance sur l’Etat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
� NOTIFICATION (DROIT CIVIL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
1442 Table analytique UTU
� DROIT AGRAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
� Remembrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
� DROIT DE LA JEUNESSE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
� Preservation morale de la jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
� Loi relative a la protection de la jeunesse . . . . . . . . . . 327
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
� Protection sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
� Protection judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
� Mesures de protection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
� A l’egard des mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
� Communaute française . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
� Aide a la jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
� Droits des jeunes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
� Conseil de communaute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
� Aide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
� Enfants maltraites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
� Autres (droit de la jeunesse) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
� ASSOCIATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
� Generalites (associations) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
� ASBL belge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
� Fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
� Fondation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
� Autres (associations) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
� PROFESSIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
� Generalites (professions) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
� Expert-comptable et conseiller fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . 339
� Pharmacien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
� Architecte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
� Medecin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
� Juriste d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
� Reviseur d’entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
� Comptable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Detective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Veterinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Journaliste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Kinesitherapeute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Geometre-expert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Dentiste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� Agent immobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� Discipline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� Infirmier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
� DROIT MEDICAL - DROIT DE LA SANTE . . . . . . . . . . . . . . . . 353
� Generalites (droit medical - droit de la sante) . . . . . 354
� Homme et corps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
� Organes et transplantation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
� Substances d’origine humaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Sang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Embryons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Experimentations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Procreation medicalement assistee . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Notions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Fertilisation in vitro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
� Mere porteuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
� Medecine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
� Dossier medical general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356
� Traitement medical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
� Commissions medicales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
� Medicaments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
� Publicite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
� Prix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
� Distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
� Delivrance a l’utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
� Droits des patients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
Table analytique UTU 1443
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
� Soin et traitement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
� Libre choix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
� Consentement informe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
� Dossier medical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
� Vie privee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
� Sante publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
� Etablissements de soins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
� Gestion des hopitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
� Personnel hospitalier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
� Programmations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
� Soins a domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
� Soins de sante preventifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
� Soins aux personnes agees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
� Pratiques non conventionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
� Laboratoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
� Aide urgente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
� Autres (droit medical - droit de la sante) . . . . . . . . . . . 369
DROIT PENAL
� DROIT PENAL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . 373
� Generalites (droit penal - principes generaux) . . . . . 373
� Legalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
� Application dans le temps (droit penal) . . . . . . . . . . . . 374
� Non bis in idem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
� Responsabilite penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Personne morale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Delits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Types . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Infractions de droit commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Delits de presse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
� Delits politiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
� Elements constitutifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
� Peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
� Peines privatives de liberte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
� Peines criminelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
� Peines accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
� Fermeture d’etablissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
� Amende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
� Confiscation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
� Autres condamnations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
� Solidarite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
� Cumul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
� Concours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
� Nouvelle poursuite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
� Participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
� Causes de justification et d’excuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
� Ordre de l’autorite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
� Contrainte irresistible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
� Erreur invincible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
� Provocation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
� Circonstances attenuantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
� Loi 4 octobre 1867 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
� Circonstances aggravantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
� Extinction de la peine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
� DELITS ET LEURS PEINES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
� Crimes contre l’humanite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
� Terrorisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
� Crimes et delits contre la foi publique . . . . . . . . . . . . . . 386
� Contrefaçon effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
� Faux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
� En ecritures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
� Faux serment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
� Crimes et delits contre l’ordre public par fonction-naires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
� Abus d’autorite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
� Crimes et delits contre l’ordre public par particu-liers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
� Bris de scelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
� Loterie, jeux et paris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
� Jeux et paris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
� Crimes et delits contre la securite publique . . . . . . . 390
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
� Attentat ou menace . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
� Prise d’otage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
� Crimes et delits contre la famille et la moralite . . . 390
� Avortement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
� Debauche et prostitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
� Abandon de famille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
� Crimes et delits contre les personnes . . . . . . . . . . . . . . . 391
� Homicide volontaire et coups . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
� Homicide involontaire et coups . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
� Non-representation d’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
� Utilisation de mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
� Exploitation de la mendicite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
� Abus de la vulnerabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
� Atteinte a la liberte individuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
� Violation de domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
� Harcelement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
� Calomnie et diffamation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
1444 Table analytique UTU
� Injure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
� Secret professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
� Delits contre les biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
� Vol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
� Insolvabilite frauduleuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
� Abus de confiance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
� Escroquerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
� Recel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
� Destructions et dommages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
� Incendie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
� Destruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
� Delits informatiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
� Contraventions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
� Destruction de biens mobiliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
� TITRE PRELIMINAIRE C. proc. pen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
� Generalites (titre preliminaire C. proc. pen.) . . . . . . . 406
� Mandataire ad hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
� Victimes et personnes lesees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
� Interesse(e)s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
� Action civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
� Extinction de l’action publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
� Interruption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
� Delai raisonnable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
� INFORMATION - INSTRUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
� Generalites (information - instruction) . . . . . . . . . . . . . 409
� Officiers de police judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
� Police judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
� Procureur du Roi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
� Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
� Enquete proactive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
� Refere penal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
� Denonciation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
� Expertise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
� Identification appel telephonique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
� Penetrer dans lieu prive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
� Audition de personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
� Methodes particulieres de recherche . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
� Observation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
� Infiltration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
� Indicateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
� Controle sur la legalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
� Procureur federal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
� Instruction judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
� Mission du juge d’instruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
� Instruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
� Secret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
� Levee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
� Actes d’instruction complementaires . . . . . . . . . . . . . . . 420
� Vente de biens saisis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
� Actes d’instruction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
� Audition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
� Exploration corporelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
� Communication telephonique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
� Renvoi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
� Transmission de pieces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
� Voies de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
� Controle par la chambre des mises en accusation . . . 424
� COMPETENCE - PROCEDURE - RECOURS JURIDIC-
TIONS REPRESSIVES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427� Generalites (competence - procedure - recours juri-
dictions repressives) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
� Partie civilement responsable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
� Tribunal de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
� Transaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
� Tribunal correctionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
� Competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
� Saisine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
� Citation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
� Comparution volontaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
� Audience . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
� Comparution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
� Jugement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
� Motiver - precis - sommaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
� Opposition (droit penal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
� Decisions susceptibles d’opposition . . . . . . . . . . . . . . . . 430
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
� Appel (droit penal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
� Cour d’assises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
� PREUVE (DROIT PENAL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
� Generalites (preuve (droit penal)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
� Charge de la preuve - liberte d’appreciation . . . . . . . 435
� Moyens de preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435
� PROCEDURES PARTICULIERES (DROIT PENAL) . . . . . . 436
� Enquete sur les avantages patrimoniaux . . . . . . . . . . . 436
� Perquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
� MEDIATION (AFFAIRES PENALES) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
� Generalites (mediation affaires penales) . . . . . . . . . . . 437
� EXECUTION DES PEINES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
Table analytique UTU 1445
� Generalites (execution de peines) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
� Reglement penitentiaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
� Statut juridique externe des personnes con-damnees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
� Modalites accordees par le tribunal d’application despeines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
� Transfert de condamnes entre Etats . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
� Casier judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
� Effacement - Rehabilitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
� Rehabilitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
� Amnistie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
� Autres (execution des peines) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
� RENVOI D’UN TRIBUNAL A L’AUTRE (DROIT PENAL) 440
� Generalites (renvoi d’un tribunal a l’autre (matierespenales)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
� Reglement de juges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
� DROIT MILITAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
� Armee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
� Pension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
� Autres (droit militaire) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
� MANDAT D’ARRET EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
� Principes generaux (mandat d’arret europeen) . . . 441
� Mandat d’arret d’un autre Etat membre . . . . . . . . . . . . 442
� Mandat d’arret de la Belgique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
� EXTRADITION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
� Loi sur les extraditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
� Transit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
� Traites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
� Autres (extradition) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
� LOIS PENALES PARTICULIERES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
� Generalites (lois penales particulieres) . . . . . . . . . . . . . 445
� Provocation infractions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Chasse et peche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Chasse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Drogues - Substances psychotropes . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Infractions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
� Recidive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Cooperation internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Infractions maritimes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Armes - Munitions - Explosifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Armes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Victimes de violence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Animaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Bien-etre des animaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
� Sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
� Sport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
� Disciplines sportives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
� Football . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
� LOI SUR LA PROBATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
� Sursis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
� Probation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
� ROULAGE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
� Loi relative a la police de la circulation routiere -16 mars 1968 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
� Permis de conduire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
� Regles generales - art. 21-22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
� Infractions - art. 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
� Delit de fuite - art. 33 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
� Intoxication - ivresse - art. 34-37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
� Decheance - art. 38-49 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
� Retrait immediat du permis de conduire - art. 55-58 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
� Responsable civile - art. 67 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Conducteur presume - art. 67bis-ter . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Code de la route 1er decembre 1975 . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Injonctions - art. 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Signalisation routiere - art. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Depassements - art. 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Changement de direction - art. 19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
� Dispositifs sureleves - art. 22ter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
� Arret et stationnement - art. 23-27ter . . . . . . . . . . . . . . . . 453
� Ouverture des portieres - art. 28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
� Casque de protection - art. 36 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
� Accident - art. 52 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
� Circulation dans les ports - art. 57 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
� Signaux lumineux de signalisation - art. 61-64 . . . . . . 454
� Signalisation des chantiers - art. 78 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
� Conditions techniques vehicules automoteurs . . . 454
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
� Vehicules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
� Cyclomoteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
� Roulage - droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
� Convention La Haye du 4 mai 1971 - Loi applicableen matiere d’accidents de la circulation routiere . . . . 455
� DISCRIMINATION - RACISME - XENOPHOBIE . . . . . . . . . 455
� Generalites (discrimination - racisme - xenophobie) 456
� Loi anti-racisme - 30 juillet 1981 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
� Actes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
� Inciter - art. 1.3.1-2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
� Loi anti-discrimination - 25 fevrier 2003 . . . . . . . . . . . 457
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
� Definitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
� Discrimination directe - art. 2, § 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
1446 Table analytique UTU
� Discrimination indirecte - art. 2, § 2 . . . . . . . . . . . . . . . . 458
� Handicap - art. 2, § 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
� Circonstances - art. 2, §§ 4-5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
� Sanctions - art. 6-17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
� Negation de genocide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
� Discrimination - racisme - xenophobie : droit inter-national . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
� Autres (discrimination - racisme - xenophobie) . . . 460
� DETENTION PREVENTIVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
� Generalites (detention preventive) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
� Arrestation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
� Mandat d’arret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
� Comparution immediate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
� Maintien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
� Mainlevee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
� Appel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
� Liberation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
� Liberte sous conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
� Liberte sous caution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
� Autres (detention preventive) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
� TROUBLE MENTAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
� Mise en observation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
� Commission de defense sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
� Internement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
� Autres (trouble mental) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
� POLICE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
� Generalites (police) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
� Services de securite et d’information . . . . . . . . . . . . . . . 469
� Controle des informations - Services de securite . . . . 469
� Services de police integres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
� Police locale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
� Police federale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� Fonction de la police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� Officier de police administrative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� Autorite et direction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� Attributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� Personnel de police . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
� SECURITE PRIVEE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
� Generalites (securite privee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
� DROIT PENAL EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
� Generalites (droit penal europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
� Schengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
� Eurojust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
� Autres (droit penal europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
� DROIT PENAL INTERNATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
� Entraide judiciaire internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
� Convention europeenne Strasbourg 20 avril 1959 -Entraide judiciaire en matiere penale . . . . . . . . . . . . . . . . 474
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
� Corruption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
� Criminalite organisee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
� Autres (droit penal international) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
� TARIF EN MATIERE CRIMINELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
DROITS ECONOMIQUE, COMMERCIAL ET FINANCIER
� PRINCIPES GENERAUX DE DROIT ECONOMIQUE . . . 477
� Liberte du commerce et de l’industrie . . . . . . . . . . . . . . 477
� ACTE DE COMMERCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
� Notion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
� COMMERÇANT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
� Definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
� Conditions requises pour acquerir la qualite . . . . . . 477
� COMPTABILITE ET COMPTE ANNUEL - GENERALITES 478
� Generalites (comptabilite et compte annuel -generalites) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
� Commission des normes comptables . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
� Comptabilite des personnes morales . . . . . . . . . . . . . . . 478
� Autres (comptabilite et comptes annuels -generalites) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
� ETABLISSEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
� Implantations commerciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
� Conformite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
� Petites et moyennes entreprises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
� INTERDICTION PROFESSIONNELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
� Generalites (interdiction professionnelle) . . . . . . . . . . 479
� ENTREPRISE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
� Generalites (entreprise) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
� Entreprise publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
� Comptabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
� Controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
� Banque-carrefour de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
� Registre du commerce et de l’artisanat . . . . . . . . . . . . . 480
� Autres (entreprise) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
� INDEPENDANTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
� Fermeture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
� Autres (independants) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
� FACTURE - BON DE COMMANDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
� Generalites (facture - bon de commande) . . . . . . . . . . 481
� Preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
� Clauses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
� Indemnite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
� Autres (facture - bon de commande) . . . . . . . . . . . . . . . . 482
� FONDS DE COMMERCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
� Generalites (fonds de commerce) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
� PREUVE EN MATIERE COMMERCIALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
� TRANSACTIONS COMMERCIALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
� Retard de paiement dans les transactions commer-ciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
� SOCIETES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
Table analytique UTU 1447
� Societes - Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485
� Societe - definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Apports . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Societe - classification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Societe civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Societe a finalite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Societe cotee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Petite societe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Controle et groupes de societes - definitions . . . . . . . . . 486
� Controle de societes - Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Participation et lien de participation . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Societe mere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Filiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
� Societes liees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Dispositions communes a toutes les societes . . . . . 487
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� La societe de droit commun, la societe momentaneeet la societe interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Societe de droit commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Societes dotees de la personnalite juridique - Dis-positions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Organes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Representation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Siege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Deplacement de siege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Comptabilite des societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Comptes annuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
� Dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488
� Liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488
� Societe en nom collectif - societe en commanditesimple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
� Societe en nom collectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
� Societe en commandite simple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
� Responsabilite des associes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
� Societe privee a responsabilite limitee . . . . . . . . . . . . . . 489
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
� Titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
� Transfert et transmission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
� Gerant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
� Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Duree et dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Societe cooperative (a responsabilite illimitee) . . . 491
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Societe cooperative a responsabilite limitee . . . . . . . 491
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Duree et dissolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
� Societe anonyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
� Titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
� Transfert et transmission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
� Fonction des administrateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
� Gestion journaliere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
� Statut des administrateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
� Assemblee generale des actionnaires . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
� Assemblee generale des obligataires . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Action sociale et action minoritaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Action minoritaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Capital . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Conflits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Restructuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Fusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Procedure a suivre lors de la fusion par absorption 495
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Scission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
� Apport d’universalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� Transfert d’une universalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� Societe europeenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� GESTION PUBLIQUE DE L’ECONOMIE . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� Aide publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� POIDS ET MESURES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� PRIX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� Generalites (prix) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
� Infraction sur la reglementation des prix . . . . . . . . . . 496
� IMPORTATION, EXPORTATION, TRANSIT . . . . . . . . . . . . . . 497
� Generalites (importation, exportation, transit) . . . 497
� Marchandises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
� OPERATIONS COMMERCIALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
� Generalites (operations commerciales) . . . . . . . . . . . . . 498
� Usages honnetes et pratiques commercialesdeloyales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
� Clauses abusives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
� Publicite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
� Methodes de vente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
� Vente a prix reduit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
� Offre conjointe et vente avec prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
� Vente a distance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
� Vente en chaıne ou vente pyramidale . . . . . . . . . . . . . . . . 506
� Vente en dehors de l’etablissement commercial . . . . . 506
� Application et repression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
� Autres (operations commerciales) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
� ACCREDITATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
1448 Table analytique UTU
� COMMERCE DES PRODUITS DE L’AGRICULTURE, DE
L’HORTICULTURE, DE L’ELEVAGE ET DE LA PECHEMARITIME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
� Agriculture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
� QUALITE DES PRODUITS ET SERVICES . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
� Produits alimentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
� Produits non alimentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509
� Responsabilite du fait des produits et des services 510
� Reglementation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
� CONCURRENCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
� Generalites (concurrence) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
� Droit belge de la concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
� Pratiques restrictives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
� Concentrations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
� Regulateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
� Droit europeen de la concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
� Accords horizontaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
� Accords verticaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
� Achat exclusif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
� Aides d’ Etats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
� Pratiques concertees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
� Secteur automobile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
� Concentrations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
� Position dominante - abus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
� DROITS INTELLECTUELS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
� Generalites (droits intellectuels) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
� Nom de domaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529
� Nom commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
� Know-how et secret de fabrication . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532
� Marque - Marque Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532
� Signes susceptibles de constituer une marque . . . . . . . 532
� Caractere distinctif - acquisition de caractere distinctifpar usage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533
� Acquisition du droit a la marque Benelux . . . . . . . . . . . . 535
� Obligation d’enregistrer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
� Examen pour motifs absolus - marque Benelux . . . . . 535
� Etendue de la protection - marque Benelux . . . . . . . . . . 536
� Marque de renommee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
� Respect du droit a la marque Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . 537
� Reparation des dommages et autres actions . . . . . . . 537
� Action en cessation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537
� Competence et procedure marque Benelux . . . . . . . . . . 538
� Marque - Marque communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
� Caractere distinctif - acquisition de caractere distinctifpar usage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
� Examen pour motifs absolus - marque communau-taire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
� Opposition marque communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . 540
� Etendue de la protection - marque communautaire 540
� Epuisement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 540
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
� Marque communautaire comme objet de propriete 541
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
� Respect du droit a la marque communautaire . . . . . . . 541
� Demandes additionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
� Renonciation, decheance et nullite de la marque com-munautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542
� Marque - Droit International . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542
� Dessin ou modele - Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
� Competence et procedure - dessin ou modele Benelux 543
� Dessin ou modele - Modele communautaire . . . . . . . 543
� Conditions de la protection - modele communautaire 543
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
� Renonciation et nullite du modele communautaire 543
� Brevet - Brevet national . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544
� Conditions de protection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544
� Nouveaute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544
� Etendue de la protection - brevet national . . . . . . . . . . . 545
� Actes constitutifs de contrefaçon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545
� Inventions, secrets de fabrique, defense du territoire
et surete de l’Etat - L. 10 janvier 1955 . . . . . . . . . . . . . . . . 546
� Brevet - Brevet europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546
� Convention sur le brevet europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546
� Organisation europeenne des brevets . . . . . . . . . . . . . . 546
� Droit au brevet europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547
� Brevet communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
� Droit d’auteur et droits voisins - Droit d’auteur . . . 550
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550
� Conditions de la protection du droit d’auteur . . . . . . . 550
� Etendue de la protection - droit d’auteur . . . . . . . . . . . . . 552
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552
� Droits patrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553
� Droit moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553
� Exceptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 553
� Cession et transmission du droit d’auteur . . . . . . . . . . . . 554
� Cession de droit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554
� Titulaire du droit d’auteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
� Contrat de travail/statut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
� Oeuvre sur commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
� Oeuvre creee par plusieurs auteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
� Oeuvre litteraire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
� Oeuvre audiovisuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
� Droit d’auteur et droits voisins - Droits voisins . . . 557
Table analytique UTU 1449
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
� Remuneration equitable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
� Organisme de radiodiffusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558
� Droit d’auteur et droits voisins - Dispositions com-munes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
� Licences obligatoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
� Remuneration pour copie privee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
� Remuneration pour reproduction/communicationd’oeuvres ou prestations - enseignement ou recher-che scientifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
� Societe de gestion des droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
� Respect du droit d’auteur et des droits voisins . . . . . . . 561
� Action en cessation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
� Reparation des dommages et autres actions . . . . . . . 562
� Droit d’auteur et droits voisins - Droit international 562
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
� Convention de Berne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
� Droit d’auteur et droits voisins - Droit europeen . . . . 562
� Programmes d’ordinateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
� Conditions de la protection programmes d’ordinateur 563
� Acquisition du droit programmes d’ordinateur . . . . . . 564
� Titulaire du droit d’auteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
� Salarie/Fonctionnaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
� Droits de protection programmes d’ordinateur . . . . . 565
� Droits patrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
� Exceptions aux droits patrimoniaux . . . . . . . . . . . . . . . . 565
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
� Respect du droit programmes d’ordinateur . . . . . . . . . . 566
� Reparation des dommages et autres actions . . . . . . . 566
� Programmes d’ordinateur - Droit europeen . . . . . . . . . 566
� Base de donnees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566
� Conditions de la protection base de donnees . . . . . . . . 566
� BANQUE ET CREDIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566
� Generalites (banque et credit) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567
� Droit bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568
� Responsabilite du banquier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568
� Secret bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568
� Intermediaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Droit bancaire public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Banque Nationale de Belgique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Banque Centrale Europeenne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Etablissement de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Controle des banques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
� Controle de la Commission bancaire, financiere et desassurances (CBFA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Compte annuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Fonds propres minimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Informations periodiques et regles comptables . . . . . 571
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Operations bancaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Compte en banque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Carte bancaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Virements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
� Credit hypothecaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
� Contrat de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
� Reglementation des credits hypothecaires . . . . . . . . . . . 573
� Droit bancaire international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573
� Droit bancaire europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573
� CAISSE DES DEPOTS ET CONSIGNATION . . . . . . . . . . . . . . 574
� SURENDETTEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
� Autres (surrendettement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
� CBFA (COMMISSION BANCAIRE, FINANCIERE ET DESASSURANCES) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
� Competences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
� EFFETS DE COMMERCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
� Cheque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
� DROIT FINANCIER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
� Generalites (droit financier) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
� Operations financieres a caractere public . . . . . . . . . . . . 577
� Marches financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
� Societe de bourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
� Institutions et intermediaires financiers . . . . . . . . . . . 578
� Entreprise d’investissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
� Surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
� Mediateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
� Instruments financiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
� Gestion de fortune et conseiller en placement . . . . . . . 578
� Accord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
� Indemnite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
� Remise d’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
� Titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
� Systeme de compensation de titres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
� Emission publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
� Prospectus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
� Diffusion d’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
� Surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
� Offre d’acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
� Offre de reprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
� Blanchiment de capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
� Droit financier europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
� Autres (droit financier) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
� DROIT DE LA CONSOMMATION - DROIT INTERNATIO-NAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
� DROIT DE LA CONSOMMATION - DROIT EUROPEEN 582
� DROIT DE LA CONSOMMATION - DROIT NATIONAL 585
� Generalites (droit de la consommation - droit na-tional) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585
� Information du consommateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
� Credit a la consommation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
� Contrat de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
1450 Table analytique UTU
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
� Formation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
� Execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
� Regles particulieres concernant contrat de credit . . . 588
� Ouvertures de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
� Intermediaires de credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
� Autres (droit de la consommation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
� NAVIRE ET NAVIGATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
� Navigation interieure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
� Navigation maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
� Port . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
� Securisation maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
� Connaissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
� Autres (navire et navigation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
� TRANSPORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
� Taxis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
� Transport de personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
� Transport aerien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
� Transport maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
� Transport par route . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
� Transport interieur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
� Transport international - Convention C.M.R. . . . . . . . . . 594
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597
� Transport multimodal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598
� Transport - Droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598
� Transport - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598
� ASSURANCES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 598
� Generalites (assurances) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599
� Controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599
� Assurance vehicules a moteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600
� Generalites (assurance vehicules automoteurs) . . . . . 600
� Usager faible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606
� Action directe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609
� Assurances terrestres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610
� Contrat d’assurance en general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610
� Assurances de dommage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
� Assurance de choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
� Assurances responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614
� Assurances de personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615
� Assurance contre l’incendie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
� Assurance vie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618
� Assurance-credit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622
� Assurance maritime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622
� Action recursoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
� Intermediaires de l’assurance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
� Assurances - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
� Autres (assurances) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626
� INTERMEDIAIRES COMMERCIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
� Agent commercial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
� Commission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
� Concession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628
� Franchise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
� CONTRATS COMMERCIAUX SPECIAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
� Contrat de brasserie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
� Location-financement - leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
� USAGES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
� COMMERCE ELECTRONIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
� Generalites (commerce electronique) . . . . . . . . . . . . . . . 631
� Principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
� Autres (commerce electronique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
� TOURISME ET HOTELLERIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632
� Contrat de voyage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632
� Autres (tourisme et hotellerie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632
� INSOLVABILITE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
� Generalites (insolvabilite) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
� Faillite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
� Definition et conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
� Competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635
� Effets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
� Personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
� Droits des creanciers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
� Concordats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641
� Insolvabilite transnationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643
� Autres (insolvabilite) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643
� MONNAIE ET POLITIQUE MONETAIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . 646
� Monnaies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 646
DROIT SOCIAL
� DROIT SOCIAL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . 649
� Generalites (droit social - principes generaux) . . . . 649
� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649
� Amendes administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649
� Inspection du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650
� Indexation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650
� Integration sociale - minimum de moyensd’existence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650
� Emploi des langues en matiere sociale . . . . . . . . . . . . . . 651
� Volontaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
� Application droit du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
� Indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652
� TRAVAIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652
� Generalites (travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654
� Nature de la relation de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
� Legislation du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
Table analytique UTU 1451
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
� Temps de travail et de repos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
� Duree du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
� Travail de nuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
� Horaires de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
� Intervalles de repos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
� Pauses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
� Heures supplementaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
� Protection de la maternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
� Conge de maternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
� Protection contre le licenciement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657
� Allaitement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
� Conge parental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
� Teletravail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
� Contrat de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
� Notion - conditions d’existence - forme . . . . . . . . . . . . . . 659
� Notion - conditions d’existence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
� Forme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
� Sortes de contrats de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
� Duree indeterminee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
� Duree determinee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
� Travail nettement defini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662
� Successifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662
� Travail a temps partiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
� Contrat de remplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664
� Preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665
� Arbitrage (contrat de travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666
� Prescription (contrat de travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666
� Droits et devoirs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667
� Modification unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668
� Responsabilite (contrat de travail) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668
� Suspension du contrat de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
� Fin du contrat de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
� Modification unilaterale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
� Licenciement abusif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
� Preavis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671
� Indemnite de conge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673
� Indemnite d’eviction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674
� Motif grave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674
� Autres modalites de rupture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680
� Clause de non-concurrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683
� Ouvriers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684
� Clause d’essai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684
� Licenciement arbitraire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684
� Employes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685
� Representants de commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686
� Domestiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
� Etudiants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
� Sportif remunere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688
� Conseil du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689
� Conseil national du travail - L. 29 mai 1952 . . . . . . . . . 689
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689
� Organisation de l’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689
� Comite pour la prevention et la protection au travail 689
� Nouvelle technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689
� Protection contre le licenciement des delegues dupersonnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689
� Interruption de carriere professionnelle - Credit-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690
� Interruption de carriere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690
� Allocation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� Credit-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� Calcul periode d’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� Prepension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� A plein temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� Allocations de chomage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
� Mi-temps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
� Travailleurs etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
� Permis de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
� Loi C.C.T. - 5 decembre 1968 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
� Conventions collectives de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693
� Niveaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693
� Commissions paritaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693
� Vacances annuelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694
� Duree . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694
� Pecule de vacances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694
� Apprentissage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694
� Contrat d’insertion professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694
� Remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695
� Notion - droit au salaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695
� Etendue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695
� Remuneration minimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697
� Protection de la remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697
� Definition remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697
� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697
1452 Table analytique UTU
� Retenue sur remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698
� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698
� Systeme de prime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 698
� Frais de transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700
� Cession d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701
� Fermeture d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
� Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
� Indemnite de fermeture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703
� Fonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703
� Licenciement collectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 703
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705
� Travail temporaire et interimaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705
� Travail interimaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705
� Delegue syndical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705
� Formation du travailleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Conge-education . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Bien-etre du travailleur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Prevention . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Chantiers temporaires - mobiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
� Violence, harcelement moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708
� Transfert d’entreprise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709
� Surveillance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709
� Controle medical travailleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709
� Emploi - Formation professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . 710
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710
� Recrutement et selection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710
� Formation professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710
� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711
� Ateliers proteges . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711
� Emploi - National . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711
� Emploi et chomage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711
� Premier emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711
� Emploi - Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Emploi - Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� HANDICAPES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Generalites (handicapes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Reclassement social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Communaute française . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Allocations et indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712
� Autres (handicapes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713
� SECURITE SOCIALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713
� Generalites (securite sociale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715
� Charte de l’assure social - L. 11 avril 1995 . . . . . . . . . . . 715
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716
� Accident du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 717
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718
� Notion et preuve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718
� Accident sur le chemin du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720
� Evaluation incapacite de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720
� Responsabilite civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720
� Assurance accident du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721
� Fonds des accidents du travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721
� Accident du travail - Maladie professionnelle - Ser-vices publics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 722
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 722
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 722
� Indemnisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 723
� Responsabilite civile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724
� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
� Maladie professionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
� Indemnisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 726
� Revenu garanti aux personnes agees . . . . . . . . . . . . . . . . 727
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727
� Allocations familiales garanties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727
� Allocations familiales - Travailleurs salaries . . . . . . . 727
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727
� Conditions d’affiliation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728
� Allocations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728
� Allocations familiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 728
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 729
� Allocations familiales - Travailleurs independants 730
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 730
� Attributaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 730
� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 730
� Pension - Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 731
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732
� Pension - Travailleurs salaries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732
� Prepension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732
� Pension de survie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733
� Conjoint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733
� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734
� Pension complementaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734
� Pension - Travailleurs independants . . . . . . . . . . . . . . . . . 735
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735
Table analytique UTU 1453
� Pension de survie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 735
� Pension - Harmonisation secteur public . . . . . . . . . . . . 736
� Pension - Fonds de vieillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736
� Securite sociale - Regimes particuliers . . . . . . . . . . . . . . 736
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736
� Securite sociale - Travailleurs salaries . . . . . . . . . . . . . . . 737
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737
� Office national de securite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737
� Cotisations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739
� Cotisations de securite sociale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739
� Cotisations particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739
� Calcul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739
� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740
� Responsabilite solidaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740
� Recouvrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740
� Surveillance et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741
� Declaration immediate d’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
� Securite sociale - Travailleurs independants . . . . . . . 742
� Statut social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
� Structures administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Chomage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Office national de l’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Conditions d’admissibilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Travailleurs etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Conditions d’octroi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Privation de remuneration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 743
� Declaration et controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744
� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 744
� Paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747
� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 747
� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 749
� Mutualites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751
� Fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751
� Legislation soins de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 752
� I.N.A.M.I. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 753
� Assurance soins de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755
� Prestations de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755
� Facture maximum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755
� Rapport avec les dispensateurs de soins . . . . . . . . . . . . 755
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 755
� Assurance indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756
� Indemnite d’incapacite primaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756
� Indemnite d’invalidite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Assurance maternite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Conditions d’octroi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Conditions d’octroi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Assurance soins de sante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Assurance indemnites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758
� Controle - contestations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758
� Controle medical . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758
� Controle administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 758
� Prescription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759
� Institut et caisse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759
� Travailleurs independants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759
� Assurance soins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761
� DROIT SOCIAL EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761
� Generalites (droit social europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761
� Reglement CE n 1612/68 du 15 octobre 1968 -Libre circulation des travailleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 761
� Reglement CE n 883/2004 du 29 avril 2004 - Coor-dination des systemes de securite sociale . . . . . . . . . . 762
� Charte sociale europeenne du 18 octobre 1961 . . 762
� Charte sociale europeenne revisee du 3 mai 1996 762
� Autres (droit penal europeen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762
� DROIT SOCIAL INTERNATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763
� Generalites (droit social international) . . . . . . . . . . . . . 763
� Autres (droit social international) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763
DROIT FISCAL
� DROIT FISCAL - PRINCIPES GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . 767
� Generalites (droit fiscal - principes generaux) . . . . . 767
� Principes generaux du droit fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767
� Legalite impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 767
� Egalite - art. 10-11bis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 768
� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769
� Le fisc - tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769
� Territorialite impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769
� Ordre public impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770
� Fraude fiscale et simulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770
� Choix de la voie la moins impose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 771
� Interpretation droit fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 771
� Charge de la preuve droit fiscal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772
� Relation droit fiscal - droit commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . 773
� Relation droit fiscal interne - international . . . . . . . . . . 774
1454 Table analytique UTU
� Non bis in idem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 774
� Principes de bonne administration - Droit fiscal . . . . 774
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775
� Organisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 775
� Inspection speciale des impots . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 776
� Autres (droit fiscal - principes generaux) . . . . . . . . . . . 776
� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOT DES PERSONNESPHYSIQUES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 776
� Generalites (impot des personnes physiques) . . . . . 777
� Personnes assujetties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778
� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778
� Biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 778
� Biens meubles et capitaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781
� Revenus professionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787
� Revenus imposables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787
� Revenus exoneres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799
� Frais professionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803
� Exonerations a caractere economique . . . . . . . . . . . . . . 815
� Pertes professionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816
� Attribution et imputation d’une quote-part des re-venus professionnel au conjoint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817
� Revenus divers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 817
� Definition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 818
� Depenses deductibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822
� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822
� Donations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822
� Garde d’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
� Deduction pour habitation unique . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
� Imposition commune des conjoints et cohabitantslegaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
� Calcul de l’impot des personnes physiques . . . . . . . . 823
� Regime ordinaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
� Regimes speciaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824
� Bonification pour versement anticipe . . . . . . . . . . . . . . . . 826
� Indexation annuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826
� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOT DES SOCIETES . . 826
� Generalites (impot sur les revenus - impot dessocietes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826
� Societes assujetties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827
� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827
� Base de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827
� Revenus exoneres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829
� Determination du montant net du revenu . . . . . . . . . . . 830
� Dissolution et liquidation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 836
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837
� Calcul impot des societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837
� Regime ordinaire de taxation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837
� Cotisations distinctes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 838
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840
� IMPOT SUR LES REVENUS - PERSONNES MORALES . 840
� Generalites (impot sur les revenus - personnes mo-rales) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840
� Personnes morales assujetties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 840
� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
� Autre impot sur les revenus - personnes morales) 841
� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOT DES NON-
RESIDENTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841� Generalites (impot sur les revenus - impot des non-
residents) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
� Assiette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
� Revenus imposables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
� Revenus exoneres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
� Calcul de l’impot des non-residents . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
� Autres (impot sur les revenus - impot des non-residents) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842
� IMPOT SUR LES REVENUS - PRECOMPTE ET CREDIT
D’IMPOT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842� Precompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842
� Precompte immobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842
� Precompte mobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846
� Precompte professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 846
� Imputations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 848
� Precompte mobilier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 848
� Quotite forfaitaire d’impot etranger . . . . . . . . . . . . . . . . . . 848
� Credit d’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849
� Precompte professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849
� IMPOT SUR LES REVENUS - ETABLISSEMENT ET RE-COUVREMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849
� Declaration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 850
� Precompte mobilier - precompte professionnel . . . . . 851
� Dispense de declaration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851
� Investigation et controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851
� Obligations du contribuable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 851
� Obligations des tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 853
� Obligations des organes publics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854
� Droit d’enquete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854
� Echange d’informations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 855
� Secret professionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856
� Assistance mutuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856
� Moyens de preuve de l’administration . . . . . . . . . . . . . . 856
� Procedure de taxation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858
� Rectification de la declaration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858
� Taxation d’office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 860
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862
� Imposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862
� Delais d’imposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862
� Exercice d’imposition et periode imposable . . . . . . . . . 864
� Voies de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865
� Recours administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865
� Conditions particulieres (tribunaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 867
� Recouvrement de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 867
� Redevables de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 867
Table analytique UTU 1455
� Entrepreneur enregistre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869
� Impots contestes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869
� Delai de paiement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869
� Delai illimite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 869
� Interet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 870
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871
� Droits - privileges du Tresor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 872
� Responsabilite fonctionnaire publique e.a. . . . . . . . . . . 872
� Prescription (droit fiscal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873
� Delais (nature - duree - debut - fin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873
� Suspension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873
� Opposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874
� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874
� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874
� Sanctions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874
� IMPOT SUR LES REVENUS - IMPOTS ETABLIS PAR
D’AUTRES AUTORITES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875� Taxes additionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875
� Autres (impot sur les revenus - impots etablis pard’autres autorites) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875
� IMPOT SUR LES REVENUS - REVENU CADASTRAL . . . 878
� Definition revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878
� Fixation revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878
� Immeubles batis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878
� Notification revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 878
� Reclamation revenu cadastral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879
� Reclamation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879
� TAXES ASSIMILEES AUX IMPOTS SUR LES REVENUS 879
� Taxe de circulation sur les vehicules automobiles 879
� Taxe sur les jeux et paris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 880
� Taxe sur les appareils automatiques de divertisse-ment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881
� Taxe de mise en circulation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881
� Dispositions europeennes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881
� Eurovignette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 881
� TAXE SUR LA VALEUR AJOUTEE (T.V.A.) . . . . . . . . . . . . . . . . . 881
� Generalites (taxe sur la valeur ajoutee) . . . . . . . . . . . . . 882
� Etablissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
� Assujettissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
� Assujettis ordinaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
� Livraisons de biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
� Prestation de services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885
� Acquisitions intracommunautaires de biens . . . . . . . . . 888
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889
� Base d’imposition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889
� Taux de la taxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889
� Exemptions T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 892
� Exportations, importations, livraisons et acquisitionsintracommunautaires et transports internationaux . 892
� Autres exemptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 893
� Deduction de la T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895
� Etendue du droit de deduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895
� Exercice du droit de deduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 900
� Revision de la deduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 901
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 901
� Mesures tendant a assurer le paiement de la T.V.A. 902
� Identification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
� Redevable de l’impot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
� Obligation des assujettis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
� Regimes particuliers (T.V.A.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
� Preuve - controle T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 902
� Sanctions T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904
� Amendes fiscales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 904
� Peines correctionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 905
� Restitution de la T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 906
� Prescription T.V.A. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 907
� Poursuites et instances - suretes donnees au Tresor(T.V.A.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910
� Responsabilite et obligations fonctionnaires pu-blics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913
� T.V.A. - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 913
� Autres (taxe sur la valeur ajoutee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 921
� DOUANES ET ACCISES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922
� Loi generale sur les douanes et accises . . . . . . . . . . . . . 922
� Franchise des droits a l’importation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922
� Introduction de marchandises dans le pays . . . . . . . . . 922
� Agents en douane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922
� Visites et recensements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 922
� Mesures de controle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923
� Amendes - Peines . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923
� Proces-verbaux, declarations en contravention, saisieset poursuites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924
� Execution paree, privilege et hypotheque legale . . . . 924
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924
� Douane - Droit europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 924
� Code des douanes communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 925
� Dispositions particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928
� Accises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 928
� Accises - europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 929
� Impot produits energetiques et electricite . . . . . . . . . 929
� Autres (douanes et accises) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 929
� CODE DROITS ET TAXES DIVERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930
� Droits d’ecriture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930
� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930
� Exemptions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930
� Taxes diverses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930
� Contrats d’assurance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930
� Epargne a long terme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 930
� Dispositions communes aux droits et taxes divers 930
� Dispositions communes a tous les impots . . . . . . . . . . . 930
1456 Table analytique UTU
� DROITS DE SUCCESSION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 931
� Generalites (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932
� Legislation de base - Region flamande . . . . . . . . . . . . . . 932
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932
� Etablissement droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 932
� Actif imposable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933
� Evaluation de l’actif imposable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933
� Passif admissible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933
� Declaration de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934
� Tarif des droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934
� Exemptions et reductions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 934
� Liquidation des droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935
� Paiement des droits et amendes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 935
� Garanties de l’Etat - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 935
� Moyens de preuve - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 936
� Penalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936
� Prescription (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936
� Poursuites - litiges (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . 937
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 937
� Legislation de base - Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . 937
� Etablissement droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 937
� Actif imposable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938
� Passif admissible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938
� Declaration de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 938
� Tarif des droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939
� Exemptions - reductions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939
� Paiement des droits et amendes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 939
� Garanties de l’Etat - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 940
� Moyens de preuve - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 940
� Prescription (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 940
� Legislation de base - Region de Bruxelles-capitale 940
� Etablissement droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 940
� Passif admissible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Declaration de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Tarif des droits de succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Exemptions - reductions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Garanties de l’Etat - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 942
� Moyens de preuve - droits de succession . . . . . . . . . . . . . 942
� Dispositions particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Entreprises familiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 942
� Autres (droits de succession) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 943
� DROIT D’ENREGISTREMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 943
� Generalites (droit d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . 943
� Division droits et regles de perception . . . . . . . . . . . . . . 943
� Fixation des droits d’enregistrement . . . . . . . . . . . . . . . . 944
� Transmission biens immeubles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 944
� Partages (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945
� Societes (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945
� Donations (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 945
� Droit fixe general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946
� Enregistrement gratuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946
� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946
� Moyens de preuve (droits d’enregistrement) . . . . . . . 946
� Insuffisance d’estimation, dissimulation, simula-tion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 946
� Restitution droit d’enregistrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947
� Prescription (droits d’enregistrement) . . . . . . . . . . . . . . 947
� DROIT D’HYPOTHEQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947
� DROITS DE GREFFE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947
� DROIT DE TIMBRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948
� BOISSON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948
� Autres (boisson) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948
� REDEVANCES RADIO-TELEVISION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948
� ECOTAXE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948
� COTISATIONS SUR L’ENERGIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 948
� IMPOTS SPECIFIQUES ET TEMPORAIRES . . . . . . . . . . . . . . 948
� Cotisation speciale securite sociale - A.R. n 55 du16 juillet 1982 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 949
� Cotisation speciale sur revenus mobiliers - L. 28decembre 1983 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 949
� Options sur actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 949
� Societes d’investissement - L. 4 decembre 1990 . . 950
� Declaration liberatoire unique - L. 31 decembre2003 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950
� Regularisation fiscale - L. 27 decembre 2005 . . . . . . 950
� IMPOTS LOCAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950
� Generalites (impots locaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 950
� Taxes provinciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 951
� Taxes communales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 952
� Etablissement, recouvrement et instances (impotslocaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 958
� IMPOTS REGIONAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961
� Generalites (impots regionaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961
� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 961
� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 962
� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963
� DROIT FISCAL PENAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963
� Generalites (droit fiscal penal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963
� Application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 963
� DROIT EUROPEEN : IMPOTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964
� Traite CE (dispositions droit fiscal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964
� Reglementation derivee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 964
� Reglementation fiscale des societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 967
� Cooperation administrative en matiere d’impots indi-rects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 968
� Cooperation administrative en matiere d’impots di-rects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 968
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 969
� DROIT FISCAL INTERNATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 969
� Generalites (droit fiscal international) . . . . . . . . . . . . . . 969
� Conventions doubles impositions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 969
� Travailleurs transfrontaliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 973
� Autres (droit fiscal international) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 973
Table analytique UTU 1457
DROIT PUBLIC ET ADMINISTRATIF
� DROIT CONSTITUTIONNEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 977
� Generalites (droit constitutionnel) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 977
� Etat federal - art. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 978
� Droits et libertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 978
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 978
� Droits politiques - art.8-9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 979
� Egalite - art. 10-11bis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 979
� Liberte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 986
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 986
� Personne, protection juridique - art. 12-13 . . . . . . . . . 986
� Legalite peine - art. 14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 986
� Inviolabilite du domicile - art. 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987
� Expropriation, confiscation - art. 16-17 . . . . . . . . . . . . . 987
� Liberte d’opinion - art. 19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987
� Respect vie privee et familiale - art. 22 . . . . . . . . . . . . . . 994
� Vie conforme a la dignite humaine - art. 23 . . . . . . . . 994
� Liberte d’enseignement - art. 24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 996
� Liberte de la presse - art. 25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 997
� Liberte de reunion - association - art. 26-27 . . . . . . . . 1003
� Liberte d’emploi des langues - art. 30 . . . . . . . . . . . . . . . 1003
� Publicite administration - art. 32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004
� Souverainete - art. 33 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004
� Institutions de droit international - art. 34 . . . . . . . . . . . 1004
� Pouvoirs constitutionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004
� Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004
� Pouvoir federal legislatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1004
� Enquete - art. 56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Chambre - art. 61-66 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Senat - art. 67-73 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Pouvoir federal executif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Roi - art. 85-95 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Communautes et regions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Competences - art. 127-140 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1005
� Pouvoir judiciaire - art. 144-159 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1006
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1006
� Droits civils et politiques - art. 144-145 . . . . . . . . . . . . . 1006
� Juridictions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1006
� Devoir de motivation - art. 149 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007
� Finances publiques - art. 170-181 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1007
� LOIS, DECRETS, ORDONNANCES, ARRETES . . . . . . . . . . . 1008
� Generalites (lois, decrets, ordonnances, arretes) . . 1008
� Publication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1008
� Interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1008
� Application dans le temps et dans l’espace . . . . . . . . 1008
� Legalite des arretes et reglements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1010
� Autres (lois, decrets, ordonnances, arretes) . . . . . . . . 1010
� COMMUNAUTES - REGIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1010
� Generalites (communautes - regions) . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Repartition des competences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Communautes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Matieres culturelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Regions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
� Environnement et politique de l’eau . . . . . . . . . . . . . . . . 1012
� Renovation rurale, conservation de la nature . . . . . . 1012
� Economie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012
� Travaux publics et transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012
� Recherche scientifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012
� Cooperation au developpement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012
� Exercice competence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1012
� Organes et personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Parlements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Gouvernements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Cooperation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Entre Etat et entites federees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� PROVINCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Generalites (province) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� COMMUNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013
� Generalites (commune) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1014
� Nouvelle loi communale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1014
� Administration et organes administratifs (commune) 1014
� Competences communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1016
� Personnel communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1019
� Budget communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1019
� Surveillance communale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1020
� Actions judiciaires commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1020
� Voiries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1020
� Discipline personnel communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1021
� Consultation populaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1021
� Assurance responsabilite commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022
� Districts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022
� Decret communal flamand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022
� Personnel communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022
� Decret communal wallon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1022
� Organisation de la commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023
� Administration de la commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1023
� Financement de la commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1024
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1024
� Agglomeration et federation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1026
� Autres (commune) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1026
� COUR CONSTITUTIONNELLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1026
� Generalites (Cour constitutionnelle) . . . . . . . . . . . . . . . . 1027
� Competence d’annulation (Cour constitutionnelle) 1027
� Question prejudicielle (Cour constitutionnelle) . . . 1029
� Procedure (Cour constitutionnelle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1030
� Autres (Cour constitutionnelle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1031
1458 Table analytique UTU
� CONSEIL D’ETAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032
� Generalites (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032
� Section legislation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032
� Section contentieux administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1033
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1033
� Competences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1033
� Refere administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1036
� Procedure (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1037
� Arrets (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1042
� Voies de recours (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043
� Astreinte (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043
� Autres (Conseil d’Etat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043
� DROIT ADMINISTRATIF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043
� Generalites (droit administratif) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1044
� Autorite administrative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1044
� Acte juridique administratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1044
� Sanctions administratives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1046
� Principe de bonne administration - Droit adminis-tratif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1049
� Motivation des actes administratifs . . . . . . . . . . . . . . . . . 1051
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1051
� Devoir de motivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1053
� Mediateurs et mediation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1054
� Publicite actes administratifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1054
� Service public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055
� Droit de la defense . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055
� Autres (droit admnistratif) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055
� PENSIONS DE L’ETAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056
� Pensions de survie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056
� FINANCES PUBLIQUES - BUDGET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056
� Generalites (finances publiques - budget) . . . . . . . . . . 1056
� Cour des comptes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1056
� Autres (finances publiques - budget) . . . . . . . . . . . . . . . . 1056
� CULTE - IDEOLOGIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057
� Autres (cultes - ideologie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057
� FABRIQUES D’EGLISES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1058
� Regie des biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1058
� LEGISLATION ELECTORALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059
� Generalites (legislation electorale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059
� Elections federales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059
� Elections - Communautes et regions . . . . . . . . . . . . . . . . 1059
� Elections communales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1059
� BIENS PUBLICS ET DOMAINE PUBLIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060
� Generalites (biens publics et domaine public) . . . . 1060
� Biens publics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060
� Gestion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060
� Routes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060
� Autres (biens public et domaine public) . . . . . . . . . . . . 1061
� REQUISITIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061
� Requisitions militaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061
� FONCTION PUBLIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061
� Generalites (fonction publique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061
� Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1061
� Fonction publique - Federal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1065
� Fonction publique - Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1065
� Fonction publique - Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . 1065
� Autres (fonction publique) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066
� ETABLISSEMENTS D’UTILITE PUBLIQUE - ENTREPRI-SES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066
� ARCHIVES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066
� Generalites (archives) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066
� Autres (archives) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066
� ENSEIGNEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1066
� Generalites (enseignement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1067
� Reseaux d’enseignement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068
� Enseignement communautaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068
� Enseignement libre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1068
� Enseignement communal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069
� Enseignement provincial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069
� Obligation scolaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069
� Etablissement scolaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1069
� Enseignement de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1070
� Enseignement secondaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1070
� Enseignement superieur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1071
� Universite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1071
� Examens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1071
� Soutien scolaire et controle medical scolaire . . . . . . . . 1072
� Soutien pedagogique - inspection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1072
� Regime linguistique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1072
� Autres (enseignement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1073
� AMENAGEMENT DU TERRITOIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1074
� Generalites (amenagement du territoire) . . . . . . . . . . . 1075
� Accessibilite des batiments pour personnes handi-capees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075
� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1075
� Schemas de structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1077
� Plans d’execution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1077
� Reglements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1079
� Reglements urbanistiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1079
� Lotissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1080
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081
� Schema de la politique fonciere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081
� Expropriation (realisation plan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081
� Permis et attestation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1082
� Devoir d’information - amenagement du territoire . 1088
� Plan d’affectation regional (dispositions particulieres) 1088
� Infractions et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1088
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1088
� Dispositions penales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1089
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1091
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1091
� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1092
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1092
� Conception de l’amenagement du territoire . . . . . . . . . 1093
� Plan d’amenagement du territoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1093
Table analytique UTU 1459
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1093
� Plans communaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1094
� Remembrement et amenagement rural . . . . . . . . . . . . . . 1094
� Permis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1094
� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1099
� Devoir d’information - amenagement du territoire . 1099
� Infractions et sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1100
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1100
� Autres (amenagement du territoire) . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102
� EXPROPRIATION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102
� Generalites (expropriation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102
� Extreme urgence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102
� Conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1102
� Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103
� Indemnisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103
� Etendue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103
� Loi sur l’expropriation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103
� Phase administrative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103
� Phase judiciaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103
� Autres (expropriation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103
� PROTECTION CIVILE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104
� Pompiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104
� Incendie et explosion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104
� LANGUE EN MATIERE ADMINISTRATIVE . . . . . . . . . . . . . . 1105
� Generalites (langue en matiere administrative) . . . 1105
� Federal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106
� Reglement emploi des langues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106
� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106
� Communaute flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106
� Region flamande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106
� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107
� LOGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107
� Code flamand du logement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107
� Inoccupation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1108
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109
� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109
� Abandon d’immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110
� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110
� Abandon d’immeuble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111
� CIMETIERE - POMPES FUNEBRES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111
� Generalites (cimetiere - pompes funebres) . . . . . . . . . 1111
� CULTURE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111
� Bibliotheques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111
� Langue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111
� MONUMENTS, PAYSAGES, VUE DU VILLAGE ET PATRI-MOINE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1111
� Generalites (monuments, paysages, vue du villageet patrimoine) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1112
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1112
� Bruxelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1112
� Autres (monuments, paysages, vue du village etpatrimoine) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114
� ASSISTANCE AUX PERSONNES - CENTRE PUBLICD’ACTION SOCIALE (C.P.A.S.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114
� Generalites (assistance aux personnes - centre pu-blic d’action sociale (C.P.A.S.)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114
� Organes et personnel C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115
� Conseil et Bureau permanent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115
� Personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115
� Missions C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1115
� Aide C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1116
� Etrangers C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1127
� Devoir d’information C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1128
� Remboursement des frais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1129
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1129
� Recouvrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1129
� Hypotheque legale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131
� Financement C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131
� Tutelle administrative C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131
� Associations fondees par le C.P.A.S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131
� Aide aux personnes agees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131
� Autres (assistance aux personnes - centre publicd’action sociale (C.P.A.S.)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1131
� CALAMITES NATURELLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132
� MARCHES PUBLICS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132
� Generalites (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1132
� Marches publics de travaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1136
� Champ d’application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1136
� Paiement - acompte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1136
� Modalite d’adjudication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137
� Procedure negociee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137
� Information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137
� Concession (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1138
� Eau, energie, transport, poste et telecommunication 1139
� Transport (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139
� Poste et (tele)communication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139
� Dispositions generales d’execution (marches pu-blics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139
� Marches publics de travaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140
� Selection qualitative . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140
� Acces entrepreneurs des pays tiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140
� Marches publics de fournitures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141
� Marches publics de services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1141
� Utilisation de moyens electroniques (marches pu-blics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1142
� Specifications techniques (marches publics) . . . . . . . . . 1142
� Prix (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1142
� Offre et appel d’offre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1142
1460 Table analytique UTU
� Procedure negociee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143
� Concessions et execution (marches publics) . . . . . . . . . 1143
� Agreation entrepreneurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143
� Autres (marches publics) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143
� TACHE PUBLIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144
� ETRANGERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144
� Generalites (etrangers) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145
� Legislation sur les etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145
� Acces et sejour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1145
� Conseil consultatif des etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1158
� Categories particulieres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1162
� Ressortissants UE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1162
� Candidats refugies - demandeurs d’asile . . . . . . . . . . . 1164
� Refugies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1175
� Expatries - Apatrides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1177
� Etudiants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1178
� Regularises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1178
� Mineurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1178
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1181
� Voies de recours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1181
� Obligations en rapport avec l’acces au territoire . . . . 1182
� A la frontiere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1182
� Sanctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1182
� Regroupement familial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1183
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1185
� Politique d’integration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1185
� Etrangers - Droit international . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1186
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1186
� Convention Geneve 28 juillet 1951 - Refugies . . . . . . . 1186
� Convention New York 28 septembre 1954 - Apatrides 1191
� Autres (etrangers) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� REGISTRE NATIONAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� Carte d’identite et passeport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� NATIONALITE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� Acquisition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� Declaration de nationalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� Possession d’etat de belge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� Naturalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1191
� MEDIAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1192
� Generalites (medias) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1192
� Medias audiovisuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1192
� Presse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1193
� Editeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1194
� Droit de reponse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1200
� Autres (medias) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1202
� TELECOMMUNICATIONS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1203
� Generalites (telecommunications) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1203
� Telephone, telegraphe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1203
� IBPT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1204
� Communication electronique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1204
� Autres (telecommunication) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1216
� INTERCOMMUNALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1216
� Generalites (intercommunales) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1216
� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1217
� ENVIRONNEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1217
� Generalites (environnement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1218
� Nature et preservation de la nature . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219
� International . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219
� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1219
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1222
� Politique de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225
� International . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225
� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1225
� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1227
� Permis d’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Flandre - D. 28 juin 1985 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Nouveaux etablissements - art. 9-19ter . . . . . . . . . . . . . 1228
� Obligations de l’exploitant - art. 20-22bis . . . . . . . . . . 1228
� Recours - art. 23-26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Changement - art. 27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Dispositions penales - art. 39-40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Region wallonne - D. 11 mars 1999 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Dispositions generales - art. 1-13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1229
� Rapport incidences environnementales . . . . . . . . . . . . 1229
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1229
� Region wallonne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1230
� Acces a l’information (environnement) . . . . . . . . . . . . . 1231
� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1231
� Actions environnementales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1232
� Bois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235
� Eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1235
� Eau de surface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236
� Eau souterraine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1236
� Politique de l’eau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1237
� Air et climat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1239
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1239
� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240
� Bruit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240
� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1240
� Region de Bruxelles-capitale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241
� Dechets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241
� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241
� Federal et regional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1245
� Gestion des dechets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1246
� Transports interne et transfrontalier de dechets . . . . . 1247
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1247
� Pollution du sol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1247
Table analytique UTU 1461
� Substances dangereuses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1249
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1249
� Radiations ionisantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1249
� Engrais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250
� Flandre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250
� Mer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250
� Droit penal de l’environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1251
� Autres (environnement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1251
� ENERGIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1252
� Generalites (energie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1252
� Electricite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1252
� Gaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1253
� Energie nucleaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254
� Energie renouvelable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254
� Politique de l’energie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254
� Autres (energie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1254
� COLLECTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255
� STATISTIQUE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255
� Europeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255
� SONDAGES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255
� RELATIONS INTERNATIONALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255
� Rapports diplomatiques et consulaires . . . . . . . . . . . . . 1256
� Visa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256
� Conflits (internationaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256
� Generalites (conflits (internationaux)) . . . . . . . . . . . . . . . . 1256
� Droit humanitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1256
DROIT INTERNATIONAL
� DROITS DE L’HOMME - CEDH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1261
� Generalites (droits de l’homme - CEDH) . . . . . . . . . . . . 1261
� Droits - libertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262
� Vie - art. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262
� Droit a la vie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1262
� Privation de la vie - defense contre la violence illegale 1263
� Privation de la vie - arrestation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1263
� Torture - art. 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1263
� Liberte, securite - art. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1267
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1267
� Liberte personnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1268
� Privation de liberte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1268
� Droits personne arretee : raisons des arresta-tions/accusations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1270
� Droits personne arretee : comparution devant lejuge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1271
� Droit personne arretee : recours aupres du juge . . . 1272
� Droit personne arretee : dedommagement . . . . . . . . 1273
� Proces equitable - art. 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1273
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1273
� Procedure equitable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1273
� Procedure publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1278
� Delai raisonnable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1278
� Independance, impartialite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1280
� Application des principes en droit public . . . . . . . . . . 1282
� Application des principes en droit civil . . . . . . . . . . . . . 1282
� Application des principes en droit penal . . . . . . . . . . . 1283
� Application des principes en droit fiscal . . . . . . . . . . . . 1288
� Presomption d’innocence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1289
� Droits en cas de poursuite penale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1290
� Pas de peine sans loi - art. 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1291
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1291
� Peine au moment des faits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1292
� Respect de la vie privee - art. 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1292
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1292
� Vie privee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1293
� Vie familiale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1297
� Domicile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
� Pensee, conscience et religion - art. 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
� Liberte de religion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
� Liberte d’expression - art. 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
� Liberte d’expression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1300
� Autorisations radio, cinema, television . . . . . . . . . . . . . 1305
� Formalites, conditions, limitations, sanctions . . . . . . 1306
� Reunion et association - art. 11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307
� Reunion pacifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307
� Association . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307
� Syndicats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1307
� Mariage - art. 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1308
� Recours effectif - art. 13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1308
� Interdiction de discrimination - art. 14 . . . . . . . . . . . . . . . 1311
� Cas d’etat d’urgence - art. 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1312
� Aucune derogation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1312
� Abus de droit - art. 17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1312
� Cour europeenne des droits de l’homme . . . . . . . . . . . 1312
� Autres (droits de l’homme CEDH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1313
� DROITS DE L’HOMME - PROTOCOLES CEDH . . . . . . . . . 1313
� Protocole additionnel a la CEDH du 20 mars 1952 1314
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1314
� Protection de la propriete - art. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1314
� Droit a l’instruction - art. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1315
� DROITS DE L’HOMME - AUTRES CONVENTIONS . . . . . 1315
� Convention New York du 19 decembre 1966 - Droitscivils et politiques (NU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1315
� Protocole facultatif du 19 decembre 1966 se rap-portant au Pacte international relatif aux droits ci-vils et politiques (ONU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1316
� Convention de New York du 20 novembre 1989 -Droits de l’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1316
� Autres (droits de l’homme - autres conventions) . . 1316
� DROIT EUROPEEN - TRAITE - CE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1316
� Generalites (droit europeen - traite - CE) . . . . . . . . . . . 1317
� Principes europeens - Traite CE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
1462 Table analytique UTU
� Effet direct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
� Interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
� Objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1318
� Discrimination fondee sur la nationalite . . . . . . . . . . . . . 1318
� Autres formes de discrimination . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319
� Marche interne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319
� Politique de la Communaute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319
� Libertes - generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319
� Libre circulation des marchandises . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1319
� Union douaniere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1320
� Restrictions quantitatives - Mesures d’effetequivalent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1323
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1323
� Libre circulation des personnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1323
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1324
� Travailleurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1324
� Droit d’etablissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1324
� Exercice autorite publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327
� Reconnaissance des diplomes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327
� Societes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327
� Libre circulation des services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329
� Banques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329
� Assurances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1329
� Libre circulation des capitaux et paiements . . . . . . . . . . 1330
� Agriculture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1333
� Politique economique et monetaire CE . . . . . . . . . . . . . 1333
� Politique de l’emploi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1333
� Politique commerciale commune . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1334
� Politique sociale, education, formation profession-nelle et jeunesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335
� Dispositions sociales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335
� Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1335
� Education, formation professionnelle et jeunesse . . . 1336
� Sante publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337
� Reseaux transeuropeens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337
� Industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337
� Cohesion sociale et economique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1337
� DROIT EUROPEEN : INSTITUTIONS DES COMMU-
NAUTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1339� Generalites (droit europeen : institutions des com-
munautes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1339
� Commission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1340
� Cour de justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1340
� Cour de justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1340
� Tribunal de la fonction publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1343
� Procedure europeenne et protection juridique . . . . . . 1343
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1343
� Questions prejudicielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1345
� Responsabilite quasi delictuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1345
� Reglement de procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346
� Dispositions communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346
� Reglements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346
� Directives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346
� Actes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1346
� Banque europeenne d’investissement . . . . . . . . . . . . . . 1346
� DROIT EUROPEEN - UNION EUROPEENNE . . . . . . . . . . . . 1346
� Generalites (droit europeen - Union europeenne) 1347
� Dispositions communes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1349
� Principes generaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1349
� Citoyennete de l’Union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1349
� Politique etrangere et de securite commune . . . . . . 1349
� Cooperation policiere et judiciaire en matierepenale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1350
� Autres (droit europeen - Union europeenne) . . . . . . 1350
� CHARTE DES DROITS FONDAMENTAUX (7 decembre2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1350
� Generalites (Charte des droits fondamenteaux (7decembre 2000)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351
� Egalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351
� Justice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351
� Autres (Charte des droits fondamenteaux (7decembre 2000)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351
� DROIT DES FONCTIONNAIRES EUROPEENS . . . . . . . . . . 1351
� Statut personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351
� BUDGET EUROPEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1352
� DROIT EUROPEEN - PRIVILEGES ET IMMUNITES . . . . 1353
� DROIT INTERNATIONAL PUBLIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353
� Generalites (droit international public) . . . . . . . . . . . . . 1353
� Responsabilite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353
� Droit coutumier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353
� Naissance, mutations et disparition . . . . . . . . . . . . . . . . . 1353
� Souverainete . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354
� Relations internationales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354
� Droit des traites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354
� Respect, application, interpretation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354
� Autres (droit international public) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354
� DROIT INTERNATIONAL PUBLIC - TERRITOIRES IN-TERNATIONAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355
� Territoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355
� Mer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355
� ORGANISATIONS INTERGOUVERNEMENTALES . . . . . . 1355
� Nations unies - Charte du 26 juin 1945 . . . . . . . . . . . . 1355
� Organisation pour la securite et la cooperation enEurope (OSCE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1355
� Organisation mondiale du commerce (OMC) . . . . . . 1355
� Autres (organisations intergouvernementales) . . . . 1355
� BENELUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356
� Autres (Benelux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356
� DROIT INTERNATIONAL PRIVE - PRINCIPES
GENERAUX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356� Generalites (droit international prive - principes
generaux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356
� Conflits de lois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1357
� Autres (droit international prive - principesgeneraux) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1357
Table analytique UTU 1463
� DROIT INTERNATIONAL PRIVE - CODE DIP . . . . . . . . . . . 1357
� Dispositions generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359
� Nationalite - Domicile - Residence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359
� Nationalite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359
� Conflits de lois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359
� Application du droit etranger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1359
� Fraude a la loi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360
� Exception d’ordre public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360
� Effet des decisions judiciaires etrangeres et des actesauthentiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360
� Motifs de refus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360
� Reconnaissance et force executoire des actes au-thentiques etrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360
� Personnes physiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361
� Etat et capacite, autorite parentale et protection del’incapable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361
� Droit applicable en matiere d’autorite parentale, detutelle et de protection de l’incapable . . . . . . . . . . . . . . 1361
� Relations matrimoniales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1362
� Droit applicable au mariage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1362
� Droit applicable a la formation du mariage . . . . . . . . 1362
� Droit applicable aux formalites du mariage . . . . . . . . 1362
� Droit applicable aux effets du mariage . . . . . . . . . . . . . 1363
� Dissolution du mariage et separation de corps . . . . . . 1363
� Droit applicable au divorce et a la separation decorps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1363
� Dissolution du mariage a l’etranger sur la volontedu mari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364
� Filiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364
� Filiation biologique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364
� Droit applicable a la filiation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364
� Droit applicable aux formalites de la reconnaissance 1365
� Competence pour recevoir la reconnaissance . . . . . 1366
� Filiation adoptive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366
� Reconnaissance d’une adoption etablie a l’etranger 1366
� Obligations alimentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366
� Competence internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366
� Droit applicable a l’obligation alimentaire . . . . . . . . . . . 1367
� Convention relative aux aliments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Successions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Competence internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Droit applicable a la succession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Biens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Droit applicable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Droit applicable a la propriete intellectuelle . . . . . . . 1368
� Obligations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Competence internationale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Obligations contractuelles et non contractuelles . . 1368
� Droit applicable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368
� Droit applicable aux obligations contractuelles . . . 1368
� Droit applicable a la subrogation legale . . . . . . . . . . . . 1368
� Personnes morales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369
� Droit applicable a la personne morale . . . . . . . . . . . . . . . . 1369
� Reglement collectif de l’insolvabilite . . . . . . . . . . . . . . . . 1369
� Generalites . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369
� Trust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369
� Droit applicable au trust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369
� Autres (droit international prive - Code DIP) . . . . . . 1369
� OBLIGATIONS CONTRACTUELLES - DROIT APPLICA-BLE (Convention du 19 juin 1980) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1370
� Contrat individuel de travail - art. 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1370