Stories f ram Far Places - aibcministries.com fileibang pangkat etniko na nag-aanqkin nq...
Transcript of Stories f ram Far Places - aibcministries.com fileibang pangkat etniko na nag-aanqkin nq...
ULGUD AN NALPUFl
NAN A D A a f N BABLUY
Stories f ram Far Places
Summer Institute of Linguistics, Inc. Translators Publishers
1985
Translated by F x a n c i s Poligon ,
and Len Newel1
Funds for the production of t h i s publication were provided by the United Nations International Childrens Emergency Fund (UNICEF).
Published in cooperation with
, Bureau of Elementary Education and
f n s t f t u t e of ~ational Language of the
Mi nlstry of ducati ion, Culture and Smrts Manila, Philippines
Additional copies of this publication are available from:
Book Depository P . O . Box 2270 Manila 2801
A Storybook in Eastern Ifuga0
39.21-885-3.4C 54.150P-856048B ISBN 971-18-0009-8
\ Printed i n the philippines IBASOZ. LI
PAUNANG SALITA Ang isang katangiang masasabi tungko l sa
Pilipinas ay- an9 pagkakaroon n i t o ng iba't ibang pangkat etniko na nag-aanqkin nq kani-kani'lang wikang katutubo. Gayon man, ito'y hindf naging balakid sa pag-unlad ng bansa, bagkus nagpatibay pa nga sa pagbubuklod at pag kakaisa ng- mga mamamayan t u n g o sa pagkakaroon ng isang diwang p a n l a h a t .
Ang a k l a t na i to ay i s a sa s e r y e ng ganitong u r i ng mga babasahing inihahanda para sa Higit na ikalilinang ng mga kaalaman, kakayahan, kasanayan, pagpapahalaga a t
'pagmamahal sa sariling w i k a ng mga mag-aaral. Sinikap na malakipan arig ak la t mg a
paksanp inaatslsng nagdudulot ng mala;? a t makabuluhang kapakinabangan sa mga gagamit nito. Ss paghahanda ng mga ito. isinaalang-alang ang mga pangkalahatang layunin ng bansa. Isinaalang-alang d i n ang mga pangkasalukuyang pangangailangan *g W a mag-aaral sa pagpapalawak a t pagpapayaman ng kani lang , talasalitaan, paglinang ng kakayahang gumamit ng wikang garnitin a t wastong pagsulat ni to . May i n i l a k i p ding mga pagsasanay - na inaakalang makatutulong sa mabfsang pag-aaral ng w i k a . Matitiyak na ganap na nilang natutuhan at nauunawaan ang wika kung ito'y buong katalinuhan na nilang natatalakay sa klase a t naiuugnay o nagagamit sa tunay na buhay.
laqagalak ang Ministri ng Edukasyon, Kultura a t fsports sa pagkasulat ng a k l a t na ito tag lay ang matapat na hangarin a t mithiing la10 pang mapataas ang u r i ng edukasyon ng mga mag-aaral at nanq makasulat din sila sa pamamagitan bg pag-aaral ng sariling w i k a . A t inaasahan d i n sa gayon, ang madalianq pagkatuto ng bawat mag-aaraf ng w i k a n g pambansa.
\
. Wada anu han gayang, ya hay ugalina ya
un gy mangana'anap h i onona ya inumonah
abigabigat. Ya hin'alina ya waday ongol an
uqaw at an amin nan wangwang ya nunmatdu'. A t
henen gayang, ya imbigbigatnan umuy
umana'anap h i inumona, mu mi'id ah
inahmupana. Ya la'tot ya muntugung h i
inuwawna, ya alyonay do'ol d i udumnah
nun'atoy ya nahnotday matagu.
Ya numpattu' an nimnomnonomnom h i a tona ,
an umuy mun'anap h i uminumana, mu mi'id ah
ninomnomnah mabalin h i atona. A t impadehna
mah an umuy manganap, mu mid o lognan bumataan
t i un miyohvahay hodohdana. A t nuniohop h i n a n
hapang d e n ayah'op an' ayiw t a way atonan
h u m d o h d a t i magadyuh an matoy.
Ya unat munwingngiwingngin mannig h i
inumona ya umPpenoh*a t i wada han pannuman an
nipabun eden wadanah nan inalahan, ya mid
amkamungit h* nunhitu. A t mid ita'otna, at
nun'ohop ta ihamadna ta olom ya un hay.
pune inuman nan tatagu. Ya unat goh nun 'ohop
hinan luta ya inhamadnan mannig ya waday
i t a n g h i danum h i doleppoy den pannuman.
A t ' impadahnan uy uyon d i hobatnan
urninurn. Mu naligat ti a d i patagagwuy hinan
danum an wah hunolna . A t impadahnan amin d i v
abalinana, mu mi'id ologna damdama.
A t munnornnom goh h i maphod' h i -atona. Ya
unat qoh na'amtang ya waday ninomnomna ya
alyonay unna ittuwan h i n a n ititang an batu ya
nan bungan d i ay iw. A t hiyah ne inatna, at w
nunhobatna nan bahatbat tu ' ya nun' ittunah nan - pannuman. Y a den wan mapnu, y a urninurn mahkay,
3
1. ~ a y tam; nin d i gayang h i abigabigat?
2. Anaad n i n ta umuy umana'anap nan gayapg hi
danum?
3 . Mu heden gun ayan nan gay,ang an rnun'anap
h i danum ta mid ah'upana, ya hay qunna n in
inat?
4. Hay i n a t nan gayang an nanginum h i d i n
danum h i n a n pannuman an adagwi?
5 . Y a t a l 'on un nan madadawoh an i h t i m a ya
hay purnbalinana "in?
1. Manganap h i 'onona.
2. Ugaw a t mi ' i d danum,
3. Gun munnomnom.
4 . Nun'ittuwanah batu ya bunga.
5 . Pumhodan.
W a han ohay algaw anu, ya irnmuy h i
Kunihun Bas8ul'ul ya umamlolamlong ya
mumbagtun alyonay un oha h i y s n nalmu an
ma'abbilah ya un nan udumna, an m i q i d ah ohah
animal h i nangabak ay hfya. Y a alyonay,
Narnamah un omenghah ten odol'u, at mi'id ahan
ah ohan da'yuh mangabak ay hallin. At wada
mah d i ohan dagyuh mamhod an mi'yapput ay
ha" in?
Mu hay nambal enen inalina, ya hi
Ba'lullul. An alyonay, Ten mid ah ohah tun
ni@yibbal h i mamhod, at un ha' 'in d i
mi'yapput ay het'a. Ya alyon anu Kunihuy,
He' 'a ya immnannung an un'a mahanul. He' 'a , ya
nalogoy'a an umadap, a t a d i ahan mabalin hi
u n a a mi'yapput ay ha1'in. Ya alyon Ba"uI1ul
di, Heten alyot ya bolon hanul. A t e t e l ' a tan
mun'apput.
A t nundadaandan mangetewlan den natuleh
hinan pangetewwanda, ya unat goh enteggadan
tumagtag, at h i ~ u n i h u ya t imagtag, ya heden
tumagtaganda ya munbintil nan lutah aton nan
kunihun tumagtag a t mun'ahabuagan h i
Ba' lul lul, Ya .nunwingih Kunihu ya mun'alin
alyonay, nay pagarnulam ya anggay ya nan
ipatalih5u 'un tun luta, mu agad itutulidmu
ti tuwalid mi 'yabbakWan ha1 in. Ya tembal
Bamlul'ul an alyonay, Heten pi'yapputa' ay
he1 'a, ya itutuluytaat an umuy. Mu bo'on ad
ugwan d i pang ipa * annungan hinan pumbagtuam t a
awnid atamanta nan pang ipogpoganta.
Ya heden kunihu ya binataananah
Ba'*ulmul an immadagwi ya alyonay, Hay wadan
n i n Bag'ul*ul? Y a na'amtang ya alyon han
k u n i h u y , Hay maphod h i ato-' ya-molo'a' h i
na'amtang ti kahup ya un umalih B a l * u l * u l , ya -
hay ' i n i l a ' ya adi paeqabak ay h a w i n darndama.
A t nolo* henen kunihu , ya nata130'an. Mu
' heden bal lul'ul ya agguyna i n t a ' ta1dog, an un
gun umu'umuy, Y a palpaliwana ya inah ' upanah
den nolo1an nan kunihu an magadyuh hinan
9
pogpog d i pangita'doganda. Ya unat goh . tinnigna nan kunihun nonollo' an ongo l d i
angguludna, ya a lyon Bat'ul'ud d i , Okod hiya
ti alyonay un mangabak.
Ya unat goh na'amtang ya inatamanah den
n i t u l a g an pangitaldonganda. Y a timma'dog h i
B a U u l ' u l ya mun'alf an alyonay, Namnomom d i
umabakam, Kunihu, t i ten magadyuh an
ma'abakta.
Ya nabannangon h i Kunihu ti dengngolna
d i n alin Ba"ul'u1. A t hiya ya nalannaQ'uy ya
entc "anan tumagtag , mu hay atonan tumagtag
ya punnaudona ahan, mu mid mabalinan umabak
ti h i Ba' tultul, ya wagwah d i h nan natulag an
pang ita udaganda. '
Hay ibalinan di mlabagtu ya
barain hi angunuhna,
1. Heden ohay algaw h i innnayan Kunihun
B a " u l v u l , ya hay ngadan nin d i i n a l i n
kunihuh aatna?
2. Bay namhod nin an ni'yapput ay Kunihu?
3 , Ya unat nun'apputda, ya anaad t a na'abak
h i Kunihu?
4 . A t hay . nangabak mah?
5 . ~ t ' h a y aat mah nin nan umat ay Runihun
mumbag tu?
5 . Bumain h i angunuhna,
UfiGUD AM HAY M T DICK W B L - m
-PA NAB P-
Hidin penghana anu ya wada han unga an
h i Dick Whittington d i ngadana, an n u n h i t u h
nan it'ittang an babluy h i d i ad England. Ya
agogohgoh ti nguhu an nun'umu'utun an
munligat ti mid onona. Ya nan tatagun
n u n h i t u n den babluy ya nun'awotwotda, an
munligatdan munhabal hi piltaguanda, mu
t a w 'on ya adi umda damdama, A t inyal 'allanan
mi'id ologdan mamadang eden nguhu. A t h i Dick
ya agogohgoh an huminahinaang. Ya nun'apat'i
gina'una, ya rn i ' id ah mahalin hi punhapulanah
mun'olog h i tanudnah pi'taguana.
Ya tae'on un naligat d i punligatana, mu
gun rni'yam'amlong damdarnah abigabigat ya
nalateng goh an unya . A t hiyah ne dimmalat h i
nabadangana . Hay wah nomnomnah ahigbiqat ya
alyonay, Olom ya umangunuh at waday ah' upa'
h i maphod h i haad'u at olom ya ha* 'in
mumpaptog hinan tatagu, Ya nan umu'uddum ya
waday mangiliondah malpuh nan ongol an Babluy
ad London; an gun mangulgud h i aat d i
amaphodan nen babluy an nalpuwanda. A t h i
Dick, ya manoh1a ahan h i nangngolana ti
alyonday, An amin nan tataguh d i ya
adadangyanda ya ma'ahhalimunda, ya gunda
mun'arn'amlong an bumahbah, ya ma'abbehtada,
Ya nan udumnan umalin mangili ya inulgudday,
Nan kulhad London ya nun'abalitu'an,
Ya alyon D i c k d i , Gulat h i unna' umuy
enen ongol an babluy, ya hay ato' ya un'u
le'don an amin ad London ya inurnmala' hinan
b a l i t u ' at hiyay i l a l u * h i mun'olog hinan
mahapu 1 ' u .
Ya alyon daden tatagun nun'ulgud d i ,
Immannung an amin hanan inulgudmi,
<
Mu nan udumnan ungunga ya g u ~ d a immuy h i d i d
London at iniladay aatna. A t kikkikiyanda
hiya ti iniladan agguy imrnann,ung hanan
na'ulgud, Ya hay i n a l i d a ya alyonday, Rodom, .I
Dick, t a awnid dumu'duWoy nan hu'im, ti
d a m m i ya dugdu'*oy . .. mi ya un he*'a. A t ad i
mabalin ay he0ah umuy munle'le'od ad London.
Ya aiyon D i c k h i nomnornnay, Makulug 'kan
alyonay, Anuud nin ya un'u olog an umuy
munle ' lelod ad London? C
Y a wada han ohay algaw ya t i n n i g Dick
han ongol an kaleaa an guyudon nan walun
ovlongol an kabayu an mapmaphod di tigawna ya
na'allaltian h i doqol an kengkeng. Ya
ma'laphod h i donglon nan gangoh nan kengkeng
ta way adida humigaah. Ya heden kalesa ya
inta'dognah nan nigadyuh ay D i c k . Ya
muntamlamlong ti mid ah tintinnignah urnat
hinan kabayun na'alqaltian. A t immuy neheggon
ay dida ta hamadonan dcngdonglon nan
ul-'ulgudonda ya ma ' am' amlong ti dengngolnan
ad London di umayanda.
Ya immuy niyappad hinan tawan d i kalesa
t a ibagbaganay a a t d i ad London. Ya unat goh
lempahnan hinamad nan inalida, ya i n f u l i d n a n
immuy eden ad bagin den kalesa t a ibaganah un
m b a l i n .ta miqyuy ay d i d a .
. Mu heden ad kalesa ya adina abuluton. Mu
unat gob dengngolnay aat D i c k hi inulgud nan
tatagu an mid ihinana ya munligat h i
pangngalanah onona ti h iya ya nguhu, a t
nuiTWinnomnom ya alyonay, Olom ya h i d i ad - London ya marnanghan d i l i g a t n a . A t alyonay,
Mabalin an mi'yali'a,
Naligat h i D i c k h i i t n u d ti adagwi ya
nappuhi goh nan ktilha. A t do'ol d i algaw h i
nundalanahda, ya gunga immiyan hinan '
ahdomanda. Ya heden kalesa ya ongol ya
madardgt d i nilugan ti dogod d i kahon ah ayiw
ya nan numbinoqob'on an nun' a ' uyun, , at
madamot h i dumalanana. A t hene han tagun
mang i m u h h u ya gun pumi taw ta' haltmunana nan
kaqesa. Y a gun goh mi1pitaw h i ~ i c k ta
bumadang hinan way mahapul hinan rialigat an
dalan ,
\
Ya unat goh palpadiwanda ya inuhdunganda ,
nan babluy ad London. Ya unat goh magadyuhdah
d i , ya mun*amnamlong h i Dick k,i alyonah
nomnomnay, Olom mahkay ya neheggon' ya madadyu
nan kulhd a t nalakah owon an adf umat h i d i n
enengwami .
Ya unat goh Pnunatsmda, -ya endenol D i c k
heden tagun nangiyuy ay hiyah ffi, ya alyonay, 'i -
Okod ayu ten umuyal. A t inlam'uynan umuy
m u n l e t l e R d ti pohdonan ihamad nan kulhan nan
ongol an babluy ad London an d i n dengngolnan
inalidah. un imrnannung an urnipanoh ' a ti' -
Ya manu ay nityuy hi Dick ad London ya
t a tigona nen nabalitu'an an k u l h a n den
babluy ya nan tatagun un hay behtay
ang ' anghadonda, Nu agogohqoh ti nibahhaw nan
dengngolnan inulgudda, ti.hay p n n i g n a h nan
kulha ya nun'agalut ya nan tqtagu ya
inyal'allanan.na'agwotwotda ya un hiya, A t
.adina kulugon h i un hiyah de babluy ad
London. A t intutuluynan gun muntitid ya'gun
mundadyuh nan numbino'ob'on an kulha ti
penhodnan manganap,hinan na'ulgud an
dengngolnan urnipanohq ah aat ad 'London.
19
Ya unat goh dimmaladalan ya ia* tot ya
nablay ti agguyna inta ' ta' dog, ya munhinaang
goh, ya urnoyo'oyag an mah'aw ti nahdom. Y a
mid umayanah umiyanana at un mah nolo' hinan
p i n g i t d i kulhah nan puun d i ayiw, A t .un
timmu'al h i Dick enen nahdom'ti nan
hinaangna, ti agguy nangan . h i nowod, ya
mun'aphung d i matanah lugwa ti nan aat d i
publigatana,
Ya unat goh nabiggat h i h e l h e l o n g ya
i y a l f a l l a n a n mah'aw ya iyal'allana goh d i n
hinaangna. Ya dololday ta taguh maluh ya
impadah Dick an nunwadaw h i way namihit. Mu
nan tatagu ya undaat goh gun Jauhan hiye ya
mid mamba1 h i alyona ya adida goh wingiyon
henen agogohgoh an ung'ungngan mangedon h i
lubungda.
Ya h i Dick ya inyal'algawnan umuy
manganap h i bornom laanah pihhud way ila'unah
onona, mu mi'id ah ohah mumpabo'lan hiya. Ya
ammuna 'atog - h i ayna umana'anapan h i
bomo'laana ya gun ma'ung'ung an urnuphat. Ya
wa ay atog t a nan mahdoman malgom hinan
p i n g i t d i kulha ya nolov h i d i . Y a wa ay ta
bumangon hinan hefhe longan gun mangluy at mid
binahnan dumalan.
- . ~b h i Dick ya intulidnan anuhan an
ullulodyon an mundaldallanan hinan kulha'n
wadan naA o' 'ongol an mun'aphod an baluy. Ya
hinialina ya tinnigna han mataban babhin
pimmitaw an hay tarnuna ya tagalan munhaang.
Ya t i n n i g D i c k henen tagala, ya
wumigwiwigwig d i hu'ina an magadyuh an
m a t u ' ' in. A t alyon D i c k di, Mabalin an -. * .
badanqa* helBa?
Ya tembal den tagala ya pinahiwnah Dick
an, alyonay, Ammunakkay dan an un'a udot
napayad ya naBung'ungBa, at mid abalinam.
Ya heden punhapitanda-ya limmahun heden
ad ba luy , an hi Mr. Fitzwarren. Ya tinnignan
mi 'haphapit heden . tagalanah nan na ' ung ' ung an
unga ya agogbhgoh d i pannigna. Y a
iyal'aflu'nan bagan hi D i c k an alyonay, Ngadan
d i mahapulmun unga?
Y a tembal Dick an alyonay, H a w i n ya
nidugah d i ligat'u, an dinuway algaw un
immana' anap h i puntamua' t a way angana ' , ya
mi'id ah inah'upa', ya ten la'tot ya adial
umdan mangitulid eten hinaang'u.
22
Mu h i Fitzwarren ya rna'ahhimo an tagu,
a t inggohgohanah D i c k . A t enehgopnah de han
unga t a pinanganah maphod. Ya inalinan Dick
ta middurn an mi'tamuh nan tagalan munhaang. *
Mu unat gah dengngol nan tagalah ne, ya
a d i n a pohdon t i iyod'odnay panukatandan h i y a .
A t impaligatnah D i c k eden pi'tamuanah d i . Ti b
hay gun aton den babain ibbanan tagala ya
gunna ibungobungot hiya ya gunna goh bainon.
Mu h i D i c k ya unna ene 'edpol ti heden babai
aplapunah an amin h i tamuna. Y a hay oha goh I
h i iyabohol den apuna ya?. nan panadyoran Mr-,
Fitzwarren ay Dick.
Ya wada anu han imbaluy ~ i t z w a r r e n &
balahang an hi'Alice, Ya wa han ohay algaw ya
immuy hinan kuhhina ya tinnighah D i c k an
punhaplat de han babain apuna. ~k immuyna
imbaag ay amanah de han na'at ti inilanan
mi * id ah imbahhaw ~ i c k hinan tamuna ya
inilana goh an un gangayna an un palewahan ne
han apuna. Ya unat. goh ininnilan amanah nen < .
nalat, ya winalninganah den munhaang t a adina
ipidpidwah nen inatnan Dick. rnahkay. A t
natugun mahkay henen apuna ti tuma'ot, a t
maphod mahkay di p i ' tamuan Dick.
Mu wada damdamay ohah ina t nen apuna ti
impilahhinah Dick hinan baun baluy an
nido'lan d i don*o. Ya hgden ihinanah d i ya un - tumutu'al, h i a'uga'ugab ti ipatu'al nan
doq'o, A t hay wah nomnornna ya alyonay, Adyu'a
, h i un way indatdah pihhu t a nguminaa' h i puha
ta way mampap hinan doWo.
Ya l a ' tot ya waday itang h i hinayupnah
p i h h u , at immuyna inla'uh puhana, ya
inyanamutnan deh nan ihinana ya hinalimunanah
d e n puhana, Ya henen puha ya maphod an
madanopap h i do"o, at unna palpaliwan ya
napuh d i n do' '0, an nurnpatoy nan puhan D i c k
Whi t t i n g t o n . A t malenbgop mahkay h i
a'uga'ugab.
A t h i D i c k ya ibilangnah d e han puhana
h i paddungnay ibana, ti anggay hiya hi
pi'ligwana. Ya nginatnanah nen puha t a h i
G a l i t , Ya wa ay t a nan mahdom h i alpahan d i
tamun Dick ya inhihi'alnay aat Galit ti
homehennood an mun'a'amang h i umatamanah
dolada. Ya w a ay ta umatam hi Dick ya
ma1 'amlong an manamun hiya an gun mungngeew
h i Galit ti munlungdayah un ahup an umanamut,
Ya hay a a t d i alomandah nan mahdom ya
munheggonda an umat hinan nahamad an
nun1 igwa.
Ya wada han ohan slgaw ya inayagan. Mr.
Fitswarren an amin nan tagalana ya inalinan
diday, Waday pohdo' a,n ibagal ay dagpu ti nan
pupul'un mungngadan h i unicorn; ya ipadehnah
ma 'et -an umuy hinan udumnan babluy an
munlalu, Ya nakalgaan hi numbinoloblon hi
mila1u. Hay pohdo' ya an amin ayu ya mumpadon
ayuh nan malgom b i mabalin an mila'uh
ginavuyu ta nangamung d i ' d ~ ~ d o ' ~ o l d i
ganansanah nan laiun d i ipadonah un
mumbungngad henen pupul. '
*
A t an amin nan tagalana ya ongol d i
immarnlongandan alybnday immannung kan hela an
ma'ahhimo* henen apuda ti agguyna nalfwan
d i d a . A t an aminda ya nun'ipadonday hinohhah
nan gina'udan iqiddumdah nan. kalqa. ~n anggay
h i D i c k h i mi ' i d d i pi'padona ti mi1 id
am'amungit hi qina-'unaat mid pilyallalina, At
munlungdaya, mu adinn ipav innila, ti gu la t
unda innilaon an mid d l abalinana a t bumain.
Mu nan imbaluy Mr. Fitzwarren y a I inimrnatunaqa an nunlungdayah Dick damdama, Ya
inalinay, Bay pi'padonau mah D i c k
Whi ttington?
Ya h i dick ya inul'ullayna atog an
nambal an. alyonay, Mi ' i d d i p i * padon' u.
Ya dengngol Fitzwarren henen inalina ya
alyonay, Maphod _hi un waday pitpadonmu. .
. Ya tembal D i c k ya alyonay, Mu mid
anggay han puhan wan ha ' ' in.
Ya inalin Fitzwarren d i , Kan undan adi
mabalin an henen puha ya nitpadonmu? Ta olom
at ya hiyay way pumbalinanah awnih mavat I h i
p,umbangngadan tun pupul?
Ya ma 'a l lungdayah D i c k , at ul'ulodyonan
umuy hinan nihinana.
Ya unat goh dimmatong h i d i , ya mun'am'amlong
gOh h i Galit an manamun hiya. Ya i n n a l Dick
heden puha ya inodnanan imbangngad. + Ya u n a t
goh indat ~ i c k h i Galit ay M r . Fitzwarren, ya
e n l o t Galit an rnungngeew ti manighiga h i
D i c k . A t mun'aphung d i matan D i c k h i lugwa,
ya pini'piqnay u l u n Galit ya alyonay, Agguy'u
he"a hiniganan, ti manu ay ya ta olom at ya
ah'upam hay way nahamad d i panlimunan h e U a
ya un nan inatlu.
Ya an amin- nan tagala ya abatlandah D i c k -
an hay puhay ipadona.
Mu h i Alice ya alyonay, Taqlongkay,
Dick, ya ad i 'a bumain t i hiyah ne rnabalinam. . Ya adi'a numonomnom ay G a J i t ti halimunan nan
.,
mun'endog hinan pupul , ya olom at ya hay
pumbangngadan nen pupul ya he1 ' ay way
gahatna. Ya tat'on damdama ta idata ' h e B 'ah
pihhum a t nginaam goh d i ohah puha.
Ya unat goh impadeh nan pupul ya
inyal'allan Dick an sunlungdaya ya umingon
goh, ya anggay da Alice an hin'aman Mr.
Fi,tzwarren hi way abalinanan mangal'alu" ay
hiya. Ya henen tagalan munhaang ya abohlana,
an iyaliallanay atonan D i c k . Ya la'tot ya
himmigah D i c k - an adi pa' 'edpol.
, ,
Ya unat goh nabayag hi papannodanda ya
mi'id ah mumbangngad h i d i n pupul an h i
Unicorn. Ya waday <ulgud an nangalih un
numpa"1n d i ongol an puo* . A t 'h i Dick ya
kintmiyol an muhtutuyun nangipiyuy gy Galit "
hinan adagwin babluy.
L
Ya wa han ohay algaw- ya inyal'allan nan
tagalay atonan mamohol ay - D i c k an paligatona,
at ninomnom D i c k an lumayaw, Mu helehlong an
agguyda numpangabangon at mid mannig. A t
nuntqltalemaan h i Dick hinan gina'una, ya
impiiugna ya limmayaw ta mi i d ah taguh .
bumangon an mannig ay hiys.
Ya unat goh binataananah den n i h i n a n a -ya . . intaqdogna ya inurnbun hinan ongol an batu.
(Mu ad ugwan ya nginatnandah nen inumbunana
nun'eblay h i Dick eden batu h i na'amtang ta
nomnomonay d a l a n h i ,pange1wana.
dengngolnah kengkeng di himba'an. A t nidugah
d i immogyatana, ti henen dengngolna ya ay
ihunay un himmapit. A t ihamhamadnan donglon
d i alyona ya hay i n a l i n nen hapit ya alyonay,
!4umhangngadwa Dick Whittington, t i mumpitluy
apiliam an mumpapto' ad London. Y a impidwanan
mangalih, klumbangngadla Dick Whittington ti
mumpitluy apiliam an mumpapto' ad London,
Ya alyon D i c k h i nomnomnay, Ha' ' i n anuy
mabagtuh mumpapto' ad London an a lyon han
dengngol'u. Ya g u l a t ta ha ' 'in d i mumpapto'
- ad London, at ta0on ya inanuha' nan ato'aton
den babain munhaang an ta t * o n un n a l i g a t d i
a t o n a n rnummandal ay ha"in. H a " i n ya nonong
ya un'u iyu'uloy t a nangamung d i angunuhnah
unna' mumpapto'. A t mumbangngada' at hinan
nihina' t i ten h e l h e l o n g an aqguy na'agwa'ah.
Y a gulat t a punnaudo' a n umuy a t umatama' ya
agguy bimmangon nan tagalan munhaang at adia '
inni laon.
Y a hiyah ne ay ihunay pidwan di ayan -
Dick Whittington h i d i ad London. A t
inlat'uyna ya punnaudonan mumbangngad. Ya
unat goh irnrnatam h i dolada ya maptut di
hodohdana ya gun munpagpag di puhuna. Mu
heneat ta agg* bimmangon nan tagalan
munhaang at agguyna i n i l ah un limmayaw h i
D i c k .
Ya palpa~iwan Dick ya gun maluh di
dumminqgu ya alyonah nornnomnay , Anaad udot ta
namag ya mumpaptoga' ad London? Y a mun'od'od
hinan tamuna ya alyonay, I n i ya way ibahhsw'u
ya i y a l ' a l l a n nan tagalan mangpaligligat ay
ha' * in.
Ya wada han ohay algaw ya humbangngad
- din mun'endog- hinan ,pupul ya mundenoldan amin
d i n tagalan Fitzwarren ya ma"ammamlongda. Ya
h i Fitzwarren ya inayaganan amin nan tagalana
t a donglonday ulgudon nan mun ' endog hinan ,'
pupul; Hu h i D i c k ya namulingan d i odolna ti
- hay tamurta atog ya hiyay mun'ulah hi banga ya
an amin nan nappuhin mahapul h i kuhhina, at
mid lugalnan mun i h u ya nonong ya impadehnen
immuy hinan nangayaganda. Ya manu ay agguy
nun'ihu ya un nunhonan nan tagala hiya.
Ya unat goh na'amungdan amin, ya un atog
anu nipingpingngit hi D i c k an inumbun hinan
dugu. Ya tinnigna han lamehaan ya waday
nunqipatang an do'ol h i luyu an nunvapnuh
palata ya b a l i t u ' . Ya wada goh d i nunmipatang
hinan dotal an nan nanginan batu an miyammah
hengheng unu nan udumnan nanginan g i n a 'u. Y a
h i D i c k ya ihamhamadnan mannig hi un wadah
G a l i t an imbangngadda. Mu mi' i d , at
inyal'allanan munlungdaya. A t immuy an
nede'op hinan duguh d i n inumbunana ta adi
mattig, Mu tan 'on ya inhamadnan ingaon din
alyon den mun'endog hinan pupul an h i
Unicorn.
Ya henen mun'endog hinan pupul ya
inulgudnay na'na'at ya alyonay, Nan pupul
tu'un h i Unicorn ya n a t a k t a k hinan baybay t i
waday dinamurnih ongol an puo'. A t agguy ami
imrnuy hinan babluy an alyonmih ayanmi ti
nun'ilayaw dammih nan dalluyun at mid
inilamih wadanmin de han gagwan d i baybay. Ya , ,
heden puo' ya natapituy nangibiafahana, ya
unat goh inugawna t a pimmatal d i n bunut ya
unmi inilan neheggon amih nan p i n g i t n a . Y a
unat goh immatam amih pingitna ya ininnilamin
hakup d i Barbary nan wadanmi, an nunhituwan
nan tataqun ngadanday Moors an din aqguymi
t i n t i n n i g h i d i n hoppopna an anggay ad ugwan.
Ya dida ya maphad h i nangipah i 'urnandan -
d a m m i an mid al'ali ya nuntilamumin amin din
kinalgami. Ya mundenol ami ti d o l d o " o l d i
nunla'udah nan ingnginami ya un din udumnan
babluy an gunmi nunla'uan. Mu wada han \
35
nidugdugah an umipanoh'a ya un h e t e n
inulgud'u at ihamadyun mangngol ta ulgudot d i
aatna,
Heden na'at, Ya unat goh nalpah an
inlaqumin amin, ya waday impaad han alin
mumpapto' eden babluy an alyonay un ami umuy
an umiyan h i dolana, A t hiyay immayanmin
immiyan , mu nahamad d i inatdan nang ipahi ' urn
ay da'mi. Ya- h i d i h nan d o l a n nan ali ya
na'al'altian hinan numbina'ob'on an
nuntangina. Ya daden alin himbaluy ya
numpinangngeldan inumbun hinan nabagtun
umbunanda. Ya unat goh na'amtang ya
lndadaanday numbino*oblon an do'ol h i ma'an. *
Mu nidugah an rnanoh'a ami ti unat goh
indadaan din tagaladay ma'an an inyalidan
da'rni, ya nidugah d i d o w o n burnanne'wangdan
amin h i n a n dolan d i a-l i , ya punf igallawda d i n
A t binaganmi didan himbaluy an alyonroi,
Anaad ta anuhanyu nan umat hitun umipahiga?
Ya tembal nan a l i n alyonay, Agguymi
hiniganan an manganap h i atonmin mamatoy
hinan doquo, mu un mid mabalinanmin mamogpog,
Ya enedbal'un inaliR d i , Un ay waday mamogpog
hinan doHo, ya idat'uy gadwah nan mahapul'u.
Mu n a l i g a t ahan ti mi'id inahqupa' h i mangat
ta nangamung ad ugwan.
Ya unat goh dengngol~uh nen inalin nen
ali ya nidugah an impa'amlonga*,
A t inali' ay hiyay, G u l a t ay ta
immannung an idatrnuy gadwah nan mahapulmu, ya
waday idat'uh mamogpog h inan do"o. Ya
nuntulag amih nahamad ya un'u honogon d i ohah
nan tagu' ta umuyna alan d i n puhan Dick
Whittington an wah nan pupul .
Ya unat goh inyalinan enehg0.p hi Galit
ya hederi nangdon ay hiya ya adi pa'ippa'ud an
umaligwah ti pohdonan pudugon nan dou 'on
dengngolna an umanini innangun amin hinan
kuwaltun den baluy. Ya unat goh impogonan de
han nangdon ya immuy an numpudugna d i n do"o.
Ya unat goh na'amtang ya numpatoynan amin d i n
doW*on inahlupanah nan kuwaltun den baluy. Ya
immuyna nun1anap an amin hinan dugu t a
hodonay w a y bumuhu'.
Ya heden a l i ya ongol d i immamlongana,
A t dempap'uh den puha ya indatlun den'
ahawana, Mu tumalot. Mu unat goh intudum d i
atonan mami'pim hi ulun Galit ya inatna goh,
at heden puha ya mi'ligwan hiya.
Ya heden ihawan d i a l i ya nidugah d i
imamlongana , ya alyonay , Hiyah t e na' ahhahad
an animal an amin hitun luta ti nalakay
atonan mamatoy hinan dotwo, mu tam'on h i un
mabungot h i n a n d o W o mu rnatma*ullay h inan
tagu. A t taB'on h i un gadwah nan mahapulmi
* t e n puha, mu maqinnilan mapla'an h e t e n pols
animal ti rlan a a t n a . A t da'mi okod an
manalimun ay h i y a ,
- Ya h i Galit ya nataynan ta mi'hinad
Barbary, Ya ad ugwan an . t e n immanamuta' , at
ten inyalim ay Mr. Dick Whittington nan polat
nan puhana, an b a l i t u ' , ya gambang, ya nan
nanginan batun miyammah - gina ' u . Ya mi ' i d ah
umat hitun inyali' d i inyalin d i udumnan
pupul hitun ad London,
Ya unat goh lempah - nan mun'endog hi
pupul an himmapit, ya dindinongdan amin d i n
na'amung. Y a h i Mr. Fitzwarren ya alyonay,
Ma'ah tu, Mr. Dick ~hittington.
A t bimmuhu' hi D i c k an nalpuh 'nan duguh
d i n n i ' l iwudana . Ya immuy an mangngal h i d i n
baginan nidugah an umipa'adangyan.
Ya alyon Fitzwarren d i , A d ugwan, ya mid
ah ohah inilal h i bidugah d i inadangyana ya
un hel'a, Nidugah an do'doaUol d i
inadangyanmu ya un hai 'in. A t hay nahamad h i
ituguntun hewla, ya pohdo' an heten
inadangyanmu ya hiyay gun mangipadenol ay
he1 ' a at ihamadmuy atom an mangipapto' .
4 1
Mu h i D i c k ya nabetot,hi amanoh'aana
eden dengngolna. Ya unat goh nalpah' h a d i y a
h i M r . ~itzwarren ya endenolnan amin h a d i n . tagalana a t impiyapongna d i n bag idan indat
nan mun'endog hinan pupul. -
. Ya h i D i c k ~ h i t t i ' n ~ t o n ya ngimmina - mahkay h i ginavuna ta umuy mun' ihkol ya
palpaliwan ya gun naluh d i tawon ya immilog
hi Dick ya maphod an unga. Ya d i d a n Alice
Fitzwarren d i mumpohhodan an munqengha.+ Ya
unat goh immilogda ya mun'ihawada. Ya an amin
nan mun'a'ulay an tatagud London ya immuyda
ni'yamung eden kasalda.
Ya da Mr. Whittington an himbaluy ya
rna'laphod d i itaguanda. Mu h i ~ i c k ya adina , .
alvalliwan din nunligligatanan inanu'anuhanah
din a'ungtungngana. Ya enemdamnan amin d i
ligat at rna'ma'ullay ya matahhimo* h i n a n
nun'awotwot an tatagu. . A t hiyay numbalin h i -
apun nan g l i c e h i ad London, ya hiya qoh d i
numpitlun nurmiyul eden ongol an babluy. Y a
adiha al'alliwan nan badanq din kengkeng d i
himba'an ya din puhanan h i Galit, ti .d iday
dimmalat h i imrnadangyanana.
I . Ngadan han nguhun n u n h i t u h ' nan it' ittang
an babluy ad England an agogohgoh?
2. Hay aat n i n d i tatagun den ni'babluyana?
3 . Mu unat goh dengngol Dick di u l g u d hi aat
d i amaphod ad London, ya hay ninomnomna?
4. Hay fnat mah nin D i c k an immuy ad London?
5 . Mu unat goh immuy h i D i c k Whittington ad
London t a urnuyna hamadon 'din nalulgud an
dengngolna, ya hay hopap d i na 'a t ay hiya?
6. Ya heden nanganuhan D i c k an manganap h i
puntamuana, ya hay ngadan nen tagun tinnigna?
t 7 . Ya heden pivhapitan D i c k h i d i n tagala, ya
hay na'at nin?
8, Ya ufiat goh limmahun han ad baluy, ya hay
inatha ay D i c k Whi ttington?
9, Ray ngadan nin nen adangyan an nangayag .ay
'Dick?
10. Ya unat goh niddum h i D i c k an miltamuh
nan tagala, ya hay gunna aton nin ay hiya? +
11. ~a'tot goh ya nilahhin h i D i c k hinan
baluy an dopol d i do0o an umipatu9nl ay
hfya. Mu ngadan nin d i i n a t D i c k ?
12. Hay nungngadan Dick mah hinan puhana?
1 3 . Hay dimmalat nin hi pinurnhodan D i c k ?
14. Hede nanganuhan D i c k an amin hinan
ligatnah din hopapna, ye unat hay angunuhna
ya hay na * a t ay hiya?
-1:
1 . Hi D i c k ~hittington:
3. Pohdonan umuy tigon.
4. Nunlugan h i ongol an kalesa.
5. Nun]-igat ti nablay ya munhinaang.
6. Din mataban tagalan munhaang. r'
7. ~ i m m a h u h nan a,d baluy.
8. Inggohgohhana ta inayaganad mi @ tamu.
9. Fitzwarren.
1 0 . Aboholana.
11, Ngiminah puha.
1 3 . PQla8 d i puha.
1 4 . Binurnhod an nidugah d i inadangyana.