Standard Operating Procedures for Forest Nursery ... for Forest Nursery...Standard Operating...

87

Transcript of Standard Operating Procedures for Forest Nursery ... for Forest Nursery...Standard Operating...

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone မာတကာ

အပပငးေေသ သစေောပျးဥယျာဉေညေောငခြငးဆငရာ လပေးလပနညးများ

(Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone)

(က)

မာေကာ

စ အေကကာငအရာ စာမကနာ

၁။ နဒါန ၁

၂။ ရညရးယခက ၁

၃။ သစေတာပဥယာအမအစာ ၁

(က) အမမတမပဥယာ ၂

(ခ) ယာယပဥယာ ၂

၄။ ပဥယာလပငနအခနဇယာ ၂

၅။ သစေတာပဥယာတညေထာငခခငနင ပဥယာလပငနစမာ ၃

လပငနစ (၁) - ခပစပေထာငမည သစမေရးခယခခင ၃

လပငနစ (၂) - ပဥယာတညေဆာကခခင/ ခပခပငခခင ၅

-(က)ပဥယာတညေထာငမညတညေနရာ ေရးခယခခင ၅

-(ခ) ေခမမကနာသးငခပငအာ ေရးခယခခင ၅

-(ဂ) ေခမေနရာလအပခက တးကခကခခင ၅

-(ဃ)ပေောငတစခစ၏ အရးယအစာနင အေရအတးက

အာ တးကခကခခင ၆

-(င) ေလျောကလမအကယအာ တးကခကခခင ၆

-(စ) ပဥယာပစကကမ ေရဆးခခင ၇

-(ဆ) လပငနသပစစညလအပခက ခနမနတးကခကခခင ၇

-(ဇ) ပစငတညေဆာကခခင ၁၂

-(စ) ေရသေလာငခဖနခဖခခငစနစ ၁၃

-(ည)ဂေထာင ၁၃

-(ဍ) ပဥယာ အမမခခင ၁၃

လပငနစ(၃) - နးာေခ/ေခမေဆး/သစေဆာငခပငဆငခခင ၁၅

-(က)စပေခမလအပခကတးကခကခခငနငစေဆာငခခင ၁၅

-(ခ)ေခမဇကာခခခင ၁၆

-(ဂ)ေခမေရာစပခခင ၁၆

လပငနစ (၄) - ပအတေခမသးပခခင ၁၈

-(က) ပအတအရးယအစာေရးခယခခင ၁၈

-(ခ) ေရစမေပါကေဖာကခခင ၁၈

-(ဂ) ပအတေခမသးပခခင ၁၈

-(ဃ) ပအတစခခင ၁၉

-(င) ပအတေရနပခခင ၁၉

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone မာတကာ

(ခ)

မာေကာ

စ အေကကာငအရာ စာမကနာ

လပငနစ(၅) - သစေစ ပေထာငခခင/ ပကခခင ၂၀

-(က)သစေစပပငေပါကနနစမသပခခင(Germination Test) ၂၀

-(ခ)သစေစလအပခကတးကခကခခင ၂၀

-(ဂ)သစေစစေဆာငခခင ၂၀

(၁) မပင(Mother Tree)ေရးခယခခင ၂၀

(၂)မပင၏အခကအလကမာကခပစမတသာထာခခင ၂၁

(၃) မေစရရနငမည အခနဇယာခပငဆငခခင ၂၂

(၄) အသခယခခင ၂၂

(၅) အသ/အေတာငမာမ အေစထတယခခင၊ သနစငခခင ၂၃

(၆) သစေစသေလာငခခင ၂၃

-(ဃ) သစေစအေညောကေဖာကေသတတ ာ(Germination Box)/

သစေစအေညောကေဖာကေောင(Seed Bed) ခပလပခခင ၂၄

-(င) သစေစအာ ခပခပငေပခခင ၂၄

-(စ) သစေစထညခခင ၂၅

-(ဆ) ပကခခင (Transplanting) ၂၆

လပငနစ(၆) - ပပငမာ ခပစခခင/ ကကခငေစခခင ၂၈

-(က) ေရေလာငခခင ၂၈

-(ခ) ေပါငသငရငလငခခင ၂၈

-(ဂ) ေခမကသဇာထညေပခခင ၂၈

-(ဃ) ပမာအနတရာယ ကာကးယခခင ၂၉

-(င) ပသနခခင ၂၉

-(စ)ပပငမာခနငရညရေအာငခပခပငခခငလပငနစမာ

(Hardening Process) ၃၀

(၁) အခမစခဖတခခင ၃၀

(၂) အမလပခခင ၃၀

(၃) ေရခဖတခခင ၃၁

(၄) အပငခခခင ၃၂

(၅) ေခါငေနခဖတခခင ၃၂

လပငနစ(၇) - ပပငမာ သယယခဖန ခဖခခင ၃၃

လပငနစ(၈) -(၂၅%)အပေဆာငပပငမာအာ ထနသမေစာငေရာကခခင ၃၄

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone မာတကာ

(ဂ)

မာေကာ

စ အေကကာငအရာ

ေနာကဆကတးမာ

ေနာကဆကတး(က) စကခငအမအစာ၊ ရညရးယခကမာနင လပငနလအပခကက ခဖည

ဆညေပနငမည သငေလာေသာသစမမာအာ ေရးခယရာတးင ထည

သးငစစာရမညအခကမာ

ေနာကဆကတး(ခ) စကခငတညေထာငရသည ရညရးယခကနင လအပခကအလက သင

ေလာေသာသစမအခ၏ သစေတာခပစပေထာငခခငဆငရာ ဝေသသ

လကခဏာမာ

ေနာကဆကတး (ဂ) ခမနမာနငငအလယပငအပပငေဒသတးင ေနရာေဒသ၊ ရာသဥတနင

ေခမဆလာအေခခအေနအမမအလက ေရးခယစကပနငသည အခ

သစမမာ

ေနာကဆကတး(ဃ) အပပငေဒသစမလနစခပညေရဦစဌာန၊ သစေတာစကခငမာ၌ စက

ပလကရေသာအခသစမမာ၏ ေခမခစကပခနတးင ရငသနေပါက

ေရာကမ ပမေကာငမးနနငေသာ ပတဝနကငအေခခအေန

ေနာကဆကတး (င) နးာေခ/ ေခမေဆး/ သစေဆာငခပငဆငခခငလပငနတးင လကနာရမည

အခကမာ

ေနာကဆကတး(စ) သစမအလက အသရငမညခန၊သစေစစေဆာငနငခနနငသစေစပါဝငမ

ေနာကဆကတး(ဆ) သစေစစေဆာငခခငလပငနတးင လကနာေဆာငရးကရမညအခကမာ

ေနာကဆကတး(ဇ) အပပငေဒသစမလနစခပညေရဦစဌာန၊ သစေတာစကခငမာ၌ စက

ပလကရေသာအခသစမမာ၏ သစေစစေဆာငခခငနင သေလာင

သမဆညထနသမခခငနညစနစမာ

ေနာကဆကတး(စ) အပပငေဒသစမလနစခပညေရဦစဌာန၊ သစေတာစကခငမာ၌ စက

ပလကရေသာ အခသစမမာ၏ သစေစအေညောကေပါကရနအတးက

ပ၍ လငခမနေကာငမးနေသာ သစေစခပခပငခခငနညစနစမာ

ေနာကဆကတး(ည) ပတး(၁) -စမ/စ(ပ)ပစ(က)

(စကခင)ပပငမာပေထာငထာရမအေခခအေနမတတမ

ပတး(၂) -စမ/ စ(ပ) ပစ (ခ-၁)

(အထစမ)ပပငမာပေထာငထာရမအေခခအေနမတတမ

ပတး(၃) - စမ/ စ(ပ) ပစ (ခ-၂)

(အထစမ)ပပငမာပေထာငထာရမအေခခအေနမတတမ

(ပအတအရးယအစာနင ပပငအရးယအစာအလက)

ပတး(၄) -စမ/စ(ပ)ပစ(ဂ)

တငေဒသကကအစအစခဖငပေထာငထာရေသာပပငမာစာရင

ေနာကဆကတး(ဋ) စမ/ စ(စကခင) ပစ(ဂ)

(ပေထာငခခငလပငနမပဆေကကာငအစရငခစာ)

သယဇာတနင သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနကကးဌာန

အပပငးေဒသစမးလနးစပပညေရးဦးစးဌာန

အပပငးေဒသ သစေတာပးဥယာဉတညေထာငပြငးဆငရာ လပထးလပနညးမား

(Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone)

၂၀၁၈ ခနစ၊ မတလ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 1

အပပငေေသ သစေောပဥယာေညေောငျြငဆငရာ လပေလပနညမာ

(Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone)

န ဒ ါ န

၁။ ျမနမာနငငအလယပငအပပငေဒ သ၏ ေရေျမရာသဥတနင ဇဝရပလကခဏာမာအရ သစေ တာစက

ခငမာတညေထာငရာ ၌ စကပပ သစပငမာ ရငသနနငရနအတး က မဦကာလ (သမဟတ) မနတငမ

မာရးာသးန ပ ေ ျမခစကပရန လေလာကေသာေ ျမအစဓါတရရခနတးင ပသကကာလ အနညဆ(၆)လ

ပပငအျမင (၁၈-လကမ)နင လပတမာ ပငစည၏ "Collar" အထက၌ ခတလ ခနရေ ရတအျပင

Hardening process ေဆာငရးကပ ပပငမာ အသင ရရန လအပပါသည။

သစေတာပဥယာ တည ေထာငျခငလပငနဆသညမာ စကပရန လအပေသာပပငမာက သတ

မတအခနကာလတစခအတးင သငတငမျတေသာ ကနကစရတက အသျပ၍ ကနမာသနစးမ ေသာ

ပပငအေျမာကအမာက စနစ တကပေထာငထတလပနငရနျဖစသည။ ထေြကာင ဌာနရ ဝနေမ

အဆငဆငက အပပငေေသသစေောပဥယာေညေောငျြငနင ပ ဥယာလပငနမာဆငရာ

လပငနစအဆငလကက စနစေကစမေဆာငရးကနငေစရနအေးက လကနာေဆာငရးကရမည လပေ

လပနညမာ (Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone)

က ေရသာျပစေေေဝျြငျဖစပါသည။

ရ ည ရ းယ ခ က

၂။ အပပငေေသစမလနစျပညေရဦစဌာနသည သစေောစကြငမာ ေညေောငျြငလပငန

အေးက အေအေရကေသာလပငနျဖစသည သစေောပဥယာေညေောငျြငလပငနက

ေအာကပါ ရညရးယြကမာျဖင အေကာငအေညေဖေဆာငရးကလကရပါသည-

(က) တည ေ ထ ာငမည စကခ ငအ မ အစ ာအလ က သစ မ မ ာက ေ ရး ခ ယပ ေ ထ ာင ပ လ ာထ ာ

ခ က ပ မ ာဏအ တင အ ျပ ည အဝ ထ တလပ ေ ပ ရန ၊

(ခ) ကန မ ာြကခ ငသန စးမ ၍ အရးယ အစ ာစခ နမေ သာ အရးယည ပပ င အေ ျမ ာကအမ ာက စက

ပ ခ န အမ ရရနငေ စရန ၊

(ဂ) အရညအ ေ သးေ ကာငမ းနသ ည ပ ပ င မ ာ စဆကမ ျပ တထ တလပ ေ ပ ရန ၊

သစ ေတာ ပ ဥ ယ ာ အ မ အစ ာ

၃။ ပ ဥ ယာ တည ေ ထ ာငသည ရည ရးယခ က၊ ပ ပ င လအ ပ ခ က၊ ပ ပ င ထတလပ နင မပ မ ာဏ၊ ေ ျမ

ေ န ရာရရနငမ ၊ ရာသ မေ ရး ေ ရ ရ ရန င မ၊ လ မပ န ဆ ကသးယေ ရ ၊ ကန ကစ ရတ၊ အသ ျပ န ငသည အခ န

ကာလ အေ ပ မတည ၍ အမ တ မ ပ ဥ ယာ နင ယာယ ပ ဥ ယာ (၂) မ ခ းျခ ာသတမ တထာ ပ ါသ ည ။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 2

( က) အ မ တမ ပ ဥ ယ ာ

ဌ ာန အတးကလ အပ ေ သာ ပပ င မ ာ စဆကမ ျပ တ ေ ရရည ထတလပ ျဖ န ျဖ ေ ပ န ငရန

ရည ရးယတည ေ ထ ာင ပါ သည။ အ မ တမ ပ ဥ ယာ တစခ တည ေ ထ ာင ရာတးင ေ အာ က ပါ

အခ ကအလ ကမ ာက အ ေ ျခ ခ ၍ အေ လ ထ ာေ ဆ ာငရးကရ မ ည -

(၁) ေ ရေ ကာငေ ရသန က တစန စပ တ လ လ ေ လ ာကစးာ ရရနငျခ င ၊

(၂) လ မ ပ န ဆ ကသးယေ ရ ေ ကာငမ းနျခ င ၊

(၃) ပ ပ င မ ာ အခ နမ ပ ေ ထ ာင ျပ စန ငရန ပ ဥ ယာ လပ သာမ ာ လ ေ လ ာက လ းယက

စးာ ရရနငျခ င ၊

(၄) မ ရးာသးန မ ေ ြကာင ေ ရဝ ပ ျခ င ၊ ေ ခ ာငေ ဘ ကမပ ါမ ာ ေ ရ တကစ ာ၍ ပ ကစန င

ျခ င မ ာက ေ ရာငြကန ငရန အတး က ေ ရစေ ရလ ာေ ကာငမ းန ပ စတခ ရသည ေ န ရာ

ျဖ စ ရန လ အပ ျခ င ၊

(၅) ေ လ ျပ ငတ ကခ တေ သာ ေ န ရာမ ာက ေ ရာငြက ျခ င ၊

(၆) ပ စင ေ ဆ ာကရန ၊ သေ ျမ ေ ဆးစပ ရန ၊ ဝ န ထမ / လ ပသ ာမ ာ ေ န ထငရန ၊ ေ ရစက၊

ယာ ယန တရာထ ာရ ရန ၊ ပ သ ယလမ မ ာထ ာရရန အ တးက လ ေ လ ာကေ သာ ေ ျမ

ေ န ရာ အက ယအဝ နရ ရန လ အပ ျခ င ၊

(ခ) ယ ာ ယ ပ ဥ ယ ာ

ယာယသစ ေ တာပ ဥ ယာ အာ အမ တမ ပ ဥ ယာ ကမ ာန င ေ ဝ ကးာသည သစ ေ တာ

စကခင မ ာအတးက စကခင အ န သငေ လ ာသည ေ န ရာမ ာ တးင ယာယအစ အစ ျဖ င

ေ အာ ကေ ဖ ျပ ပ ါ အခ ကအလ ကမ ာန င ကကညပ ါက တည ေ ထ ာငေ ဆာင ရးကန ငသည -

(၁) စကကးကမ ာသည အ မ တမ ပ ဥ ယာ မ ာန င ေ ဝ ကးာျခ င ၊

(၂) ပ သယရန ယာယနတရာ န င လ မ ပ န ဆ ကသးယေ ရအခ ကအခ ရျခ င ၊

(၃) သယယရန ပ ပ င ပမ ာဏမ ာျခ င ၊

(၄) ပ ပ င မ ာအာ စကကးကအတးင ( သ မ ဟတ) အန သ သယယ၍ ကတင ျပ စပ

Hardening ေဆာငရးကထာရရန လ အပ ျခ င ၊

ပ ဥ ယ ာ လ ပ င န အခ နဇယ ာ

၄။ ပ ဥ ယာ လပ ငနမ ာက စန စတကအ ခ န မေ ဆ ာငရးကမ သာ ကန မ ာ ြကခ ငေ သာ ပ ပ င မ ာက

ထ တလပ ေ ပ န ငပ ါမည ။ ထသ ေ ဆ ာင ရးကန ငေ ရအတးကပ ေ ထ ာင ျခ င လ ပင န အဆ ငဆင အာ တစဖ က

ေ ဖ ာျပ ပ ါ လ ပင နအခ န ဇယာအတ င ပ စေ အာ င ေ ဆ ာင ရးကရမ ည -

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 3

ဇ ယာ ( ၁) - အပ ပင ေ ဒ သ ပ ဥ ယာ တည ေ ထ ာင ျခ င န င လ ပင န အခ န ဇ ယာ

စ လပငန အမ အမည ေဆ ာငရးကရမညကာလ

၁။ ျပ စပ ေထာငမည သ စမ ေရး ခ ယျခင စကခင ပစ( ၁ ) နင တကး ပ တးေပ ပရန ( စကတငဘ ာလ)

၂။ ပ ဥယ ာ တညေဆ ာကျခင / ျပ ျပငျခင စကတငဘ ာလမ ေအာကတဘ ာလအထ

၃။ နးာေခ / ေျမေဆး / သစေဆ ာင ျပငဆ ငျခင ေအာက တဘ ာလ

၄။ ပ အတေျမသ းပျခင ေအာက တဘ ာလ

၅။ သ စေစ ပ ေထာငျခင / ပ က ျခင သ စမ ၏ အေလအထေပမ တည၍ ေဆ ာငရးကရန

၆။ ပ ပငမ ာ ျပ စျခင / ြကခငေစျခင စကပ ရာသတးင ပ သ ကကာလအနည ဆ ( ၆ ) လ ရရေစရန

၇။ ပ ပငမ ာ သ ယယျဖန ျဖ ျခင ဧ ပလက နမ ေမလအတးင

၈။ ( ၂၅ ) အပေဆ ာင ပ ပငမ ာ အာ

ထန သမ ေစာငေရာက ျခင ပ ေထာငသညအခနမစ၍ ေနာကနစဖာေထ ခနထ

သစ ေတာ ပ ဥ ယ ာ တ ည ေထာ င ျခ င န င ပ ဥ ယ ာ လပ င န စ မ ာ

၅ ။ သစ ေ တာပ ဥ ယာ တည ေ ထ ာင လျ င ေ အာ ကေ ဖ ာျပ ပ ါ လပင န စ မ ာအတင လ ကနာ ေ ဆ ာငရးက

ရန ျဖ စပ ါသ ည -

လပငနစ- ၁။ ျပစပေောငမညသစမေရးြယျြင

ျပ စပ ေ ထ ာင မည သစ မ ေ ရးခ ယ သည လပင န မ ာ ပ ဥ ယာ တစခ တည ေ ထ ာင

ရန အတးက အေ ရပ ါအ ေ ျခ ခ ကေ သာလ ပင န ျဖ စသ ည ။ ေ ရးခ ယထာ သည သစ မ

န င အေ ရအတးကေ ပ မ တည ၍ တ ည ေ န ရာေ ရးခ ယျခ င ၊ အက ယအ ဝ န လ အပ ခ က

န င လပင န သပ စစည လ အပ ခ က မ ာအာ တးကခ ကျခ င စသ ည တ က တစဆ င

ခ ငေ ဆ ာင ရးက သးာရမ ည ျဖ စသ ည ။ ထေ ြကာင ျပ စပ ေ ထ ာင မည သစ မ

ေ ရးခ ယရာ တးင ေ အာ က ေ ဖ ာျပ ပ ါအ တင လ ကနာ ေ ဆ ာငရးက ရမ ည -

(က) ယကလစ နင ေဒ သသ စမ က (၃၀: ၇၀) အခ န န အတင ထ ည သးင

ပ ေ ထ ာငရမ ည ျဖ စေ သာ လည ေ ဒ သသ စမ က အပ ေ ဆ ာင ထ ည သးင

ေ ရးခ ယရန ၊

(ခ) အပ ပငေ ဒ သ၌ ေ ကာငစးာေ ပ ါကေ ရာကရငသ န နင သည မ မေ ဒ သအတးငမ

ေ ရင တဒဏ ခန ငေ သာ (Xerophyte) သစမ မ ာက ဦ စာ ေ ပ ေ ရး ခ ယ

သးာရန ၊

(ဂ) ေ ဒ သသ စမ ေ ရးခ ယရာ တးင သစ ေ စရရနငမ ၊ သစ ေ စသေ လာငန ငသည

ကာလ ၊ ပ ေ ထ ာင ရန လ းယကမ ၊ အသ ဝ င မ၊ ေ ဒ သတးင သ ဘ ာဝ အေ လ ာက

အမ နတကယ ေ ပ ါကေ ရာကရငသ န နင မအေ ျခ အေ န တက ခ ငခ န၍ ရာသ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 4

အ ခ နမ အရးယအစ ာမ ပ ေ ထ ာင စကပန ငမ ည ေ ဒ သသ စမ မ ာက စစစ

ေ ရးခ ယရန ၊

(ဃ) န စစတည ေ ထ ာင မည စကခင အမ အစ ာအလ က ရည ရးယခ ကမ ာ က

ျဖ ည ဆ ညေ ပ န ငမ ည သစ မမ ာ အာ ေ ရးခ ယရန ၊

( စကခင တည ေ ထ ာင ရသည ရည ရ းယ ခ ကနင လအပ ခ ကအလက သင ေ လ ာ

ေ သာ သစ မ အခ ၏ သစ ေ တာ ျပ စပ ေ ထ ာငျ ခ င ဆ င ရာဝ ေ သသ လကခဏာ

မ ာအာ ေ န ာကဆကတ း (ခ) ျဖ င ေ ဖ ာျပ ထ ာ ပ ါသ ည။)

(င) စကပ မ ည ေ ဒ သ၏ ရာသဥတ၊ ေ ျမ ဆ လ ာ၏ ရပ ဓ ါတဂဏ သတတ မ ာ န င

လ ကေ လ ာညေ ထး ရငသ န ေ ပ ါကေ ရာကနင မ ည သစ မ မ ာက ေ ရးခ ယရန ၊

( ျမ န မာ န ငင အလ ယပင အပ ပင ေ ဒ သ တးင ေ န ရာေ ဒ သ၊ ရာသ ဥတ နင

ေ ျမ ဆ လ ာအ ေ ျခ အေ န အမ မ အလ က ေ ရးခ ယစကပ န ငသည အခ

သစ မ မ ာက ေ န ာကဆက တး (ဂ) (ဃ) တ ျ ဖ င ေ ဖ ာျ ပ ထ ာပ ါသ ည ။)

(စ) ေ ဒ သချပ ည သလ ထမ ာအတးက ဘ ကစအသျပ န ငသည သစ မ မ ာက

အထ ဦ စာ ေ ပ ေ ရးခ ယရန ၊

(ဆ) သစ ေ စဆ ငရာအ ခ ကအလ ကမ ာ နင ပ ေ ထ ာငနည စန စမ ာက ေ ကာငစးာ

သရနာလ ည က မ ကင ပင နင ထာ သည သစမ မ ာအာ ဦ စာ ေ ပ ေ ရး

ခ ယရန ၊

ပ(၁) - သစေစမာစေဆာငပ

ေနလနအပေပောျြင

ပ(၂) - ပေောငောရေသာ

ပပင၏အျမငအာ ေငောျြင

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 5

လပငနစ- ၂။ ပဥယာေညေဆာကျြင/ ျပျပငျြင

(က) ပဥယာေညေောငမညေညေနရာ ေရးြယျြင

ပ ဥ ယာ တည ေ ထ ာငမည တည ေန ရာ ေ ရးခ ယရာတ းင ေ အာ ကပါ ေ ဖာျပ ပ ါ အခ က

မ ာအတင လကနာ ေ ဆ ာငရးက ရမ ည -

(၁) ေ ျမ ပ ငဆငမ အရ ပအ ရင ကင ရင မ ညေ န ရာ၊

(၂) တစန စပ တလ ေ ရေ ကာငေ ရသန အ လ အေ လ ာက ရရနငမ ည ေ န ရာ၊

(၃) အက ယအဝ န လ ေ လ ာကစးာ ရေ သာ ေ န ရာ (ပစင၊ သေလာငရ၊ အလပသမာ

ေနအမ၊ စကကရယာ၊ အေဆာကအဦ)

(၄) ေ ျမ ျပ န ျပ ၍ ေ ရစေ ရလ ာေ ကာငမ းနပ ေ ရမ ဝ ပ နငေ သာ ေ န ရာ၊

(၅) ေ လ ျပ ငတ ကခ တမက ထ ခကမအ န ညဆ ျဖ င ေ ရာငြကန ငေ သာ ေ နရာ၊

(၆) စကပ မ ည ေ န ရာန င အန ဆ ေ န ရာ ( သမ ဟတ) လ မ ပ န ဆ ကသးယေ ရ

ေ ကာငမ းနေ သာ ေ န ရာ၊

(၇) ေ ဒ သနတရအေ န အထ ာ ( လပသ ာအလ းယတကရ ရနငျခ င ၊ ဓ ေ လ ထစ)

(၈) ေ ျမ ေ ဆး၊ န းာေ ခ ၊ သ အ လ းယတ က ရရနငမ ည ေ န ရာ၊

(၉) လ ျခ စတခ ၍ အ ေ နာငအ ယ ကနည မ ည ေ န ရာ ( လ၊ တရစ ာန ဖ ကစမ )

(၁၀) မကနာမရာအရပ(မးနလေနေရာငေလာနညရန/ အေရ ေျမာကမကနာမျြင)

(ြ) ေျမမကနာသးငျပငအာ ေရးြယျြင

(၁) ပ ေ ဘ ာငအတးက ေ ျမ မ ကန ာျပ င သည အ တတနင ဆည ည ာျပ န ျပ ေ န ရမ ည၊

(၂) ေ လ ျာေစာ ကသည ( ၂ ဒ ဂရ) ထ က မ ပ သင၊

(၃) ေ ခ ာငကမန ဖ တ းင ေ ရးခ ယလျ င မရာသ ၌ ေ ရအျမ င ဆ ေ ရာ ကန ငသည

ေ န ရာထ က ျမ င သည ေ န ရာက ေ ရးခ ယရမ ည ။

(ဂ) ေျမေနရာလအပြက ေးကြကျြင

ပ ေ ထ ာငရမ ည သစ မ န င အေ ရအတးကအေ ပ အေ ျခ ခ ၍ ေ အာ ကေ ဖ ာျ ပ ပ ါ တးကခ က

မ ပစအ တင ေ ျမ ေ န ရာ လအပ ခ ကက တးကခ ကန ငသည -

ပစင၏ အကယအဝန ြန မနေးကြကျြင

ေျမေနရာလအပြက ပပင(အေရအေးက) + အပေဆာင (၂၅%)

(စေရနေပ) (၁-ေပ)ပေလညေးင ဝငဆသညပပငအေရအေးက

ပေဘာင ၁-ဆ

လမ ၁-ဆ

ေျမဇကာြရန ၁-ဆ x ၃

=

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 6

(ဃ ) ပ ေဘ ာ င တ စ ခ စ၏ အ ရးယ အ စ ာ န င အေ ရအ တးက အ ာ တးက ခ ကျခ င

ေ ဘ တစဖ ကတစခ ကစမ လမ ၍ ပ ပ င ငယမ ာက အလးယ တက ျပ စန ငရန ပ

ေ ဘ ာငတစ ခ ၏ သ င ေ လ ာေ သာ အကယမ ာ အ န ညဆ ( ၄-ေ ပ ) ျဖ စပါသည ။

တးက န ည

ပ ေ ဘ ာငတစ ခလ ျင = ပ ေ ဘ ာင၏အရည ( အလ ာxအန ) x ၁-ေ ပ ပ တလညတးင ဝ င ဆသည

ဝ င ဆသည ပ အတေ ပ ါင ပ အတအေ ရအတးက

( ၁ ၁ ) ပ တလည ၌ ဝ င ဆသ ည ပ အတအ ေ ရ အတးက

၁။ (၇" ၃") ပ အ တ ၁၂" / ၃" ၄ ၄ ၁၆ အတ

၂။ (၅" ၂") ပ အတ ၁၂" / ၂" ၆ ၆ ၃၆ အတ

၃။ (၈" ၅") ပ အတ ၁၂" / ၅" ၂ ၄ ၂ ၄ ၅ ၇၆ အတ ( ၄ အ တ)

၄။ (၁၄" ၇") ပ အတ ၁၂"/ ၇" ၁ ၇ ၁ ၇ ၂ ၈ ၉ အတ ( ၂ အတ)

၅။ (၁၀" ၈") ပ အတ ၁၂" / ၈" ၁ ၅ ၁ ၅ ၂ ၂၅ အတ ( ၂ အတ)

မတခ က။ (၈" ၅") ပ အတသည တးက ခက မအရ ( ၅ ၇၆) အတျဖစေသ ာလည အဆပါပ အတအတးင သ

ထည သးင ပ ေထာငမည ပ ပင၏ အရ းယသည က ထးာ ရ ငသန မအေက ာင ဆ အခနျဖစသ ည

အာ ေလ ာစးာ ရးကအပအေန အထာ အရ ပ အတက ( ၄ ) အတသာထာ ရျခင ျဖစသ ည။

ပ ေ ဘ ာငအေ ရအတးက အာ တး ကခ က ရာတးင ပ ေ ထ ာင ရမ ည ပ ပ င အေ ရ

အတးကေ ပ မ တည ၍ ပ ေ ဘ ာင တစ ခ စ တးင ဝ င ဆမည ပ ပ င အေ ရအတးကျဖ င

စာ ပ ါက လ အပေ သာ ပ ေ ဘ ာင အေ ရအတးကက ရ ရနငသ ည ။

တ းက န ည

ပ ေ ဘ ာငအေ ရအ တးက လ ာထ ာပ ပ င အေ ရအတးက ၂၅ အပ ေဆ ာင ပ ပ င

ပ ေ ဘ ာင ဝငပ ပ င အေ ရအတးက

ရရေ သာ ေ ျမ ေ န ရာေ ပ မတည ၍ အန တးင ပ ေ ဘ ာင( ၂) ေ ဘ ာင( သမ ဟတ) ( ၃) ေ ဘ ာင

သ ာ ထ ာပ အ လ ာတးင ပ ေ ဘ ာင မ ာ ပ မထ ာ ရနငသ ည ။

(င) ေလ ျာက လမ အ က ယ အ ာ တးက ခ ကျခ င

ပ ဥ ယာ လပ သာတစေ ယာကထင ၍ ပ ပ င မ ာက ျပ စန ငရန ၊ ေ ရေ လ ာငျခ င

န င လေ လ ျာကလ မအျဖ စ အသ ျပ န ငရန ပ ေ ဘ ာငတစခ နင တစခ ၏အ ကယမ ာ

အန ညဆ ( ၂-ေ ပ ) ရသင ပါ သည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 7

(စ) ပ ဥ ယ ာ ပ စြ ကမ ေ ရ ဆးျခ င

တးကခ ကမ မရရသည ပ ေ ဘ ာင အေ ရအတးက၊ ေ လ ျာကလ မအက ယ၊ အခ န ဖ း မ

အေ ပ မတည ၍ ပ ေ ဘ ာင၊ ေ လ ျာကလမ ၊ ေ ဘ လ မန င တင ေ န ရာမ ာ၏ အကးာ

အေ ဝ က တးကခ က ေ ဖ ာျပ ၍ ပ ြကမေ ရဆ းရမ ည ျဖ စပ ါသ ည။ အမ တမ ပ ဥ ယာ

အတးက အကးကခ ပ စအာ ပ (၃) ျဖ င လညေ ကာင၊ ( ၇ ၃ ) အရးယပ အ တ

( ၄၀ ၀၀၀) ဆ အမ တမ ပ ဥ ယာ န မနာ ပ စ ( တငေ ပ ာကစန စ) အာ ပ (၄ ) ျဖ င

လ ညေ ကာင ေ ဖ ာျပ ထ ာပ ါသ ည။

ပ စင ၏ အ လ ာန င အ န မာ ေ အာကပါ အ တင တးက ခ ကနငသ ည -

ပ စင အန

ေ ပ အရည

အန ရ

x ပ ေ ဘ ာင

အရ ည +

ေ လ ျာကလ မ

x

လ မ

ပ ေ ဘ ာင အေ ရအ တးက အက ယ ေ ပ

အေ ရအ တးက

ပ စင အ လ ာ =

ေ ပ အရည

အလ ာ ရ

ပ ေ ဘ ာင

အေ ရအ တးက

x ပ ေ ဘ ာင

အ ကယ

+

ေ လ ျာကလ မ

အေ ရအ တးက x

လ မ

အက ယ ေ ပ

မ တ ခ က။ လ မ အေ ရအ တးကမ ာ သ ကဆငေ သာ အလ ာအန ရ ပ ေ ဘ ာင အေ ရ

အ တးကက တစ ထ ညေ ပ ါင ျခ င ျဖ င ရ ရနငပ ါသ ည ။

(ဆ) လ ပ င န သ ပ စ စည လအ ပ ခ က ခန မ န တ းက ခ ကျခ င

ပ စင တည ေ ဆ ာကရာ၌ လ အပေ သာ ပ စစည မ ာန င တးကခ ကရ မ ညပစမ ာမ ာ

ေ အာ ကေ ဖ ာျပ ပ ါအ တင ျဖ စပ ါသ ည -

(၁) ဌ ာန ပ ပပ စ စည လ အပ ခ ကတ းကခ ကျ ခ င

(ကက) သစ ခးသာ လ အပခ က

(ခခ) ပ စစညလ အပ ခ က ( ဘလပ ေ ျမ ၊ရကသမ စ၊ အ မ ပ က၊ ခ ေ ဆ ၊ဆ ေ ဆ )

( ၂) ရန ပ ေ င းလအ ပ ခ ကတ းကခ ကျ ခ င

(ကက) တးကခ ကသည ပစ( မြကမ) အာ တစဖ က တးင ေ ဖ ာျပ ထ ာပ ါသ ည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 8

(န မ နာ ပစ)

( အလ ာ-၁ ၁၆ ေ ပ X အ န -၇၀ ေ ပ ) အရ းယအစ ာ ရေ သာ အ မ တ မ ပ ဥ ယာ တည ေ ထ ာငရ ာတးင

ပ စစည လ အပ ခ က ခ န မန တ းကခ ကျ ခ င

( ၁) ဌ ာန ပ ပပ စ စည လ အပ ခ က

( က) သစ ခးသာ လ အပ ခ က

စ သ စမ

အမည

အမ

အစာ

အရ းယအစာ ေပ

ရည

အေ ရ

အတးက

ေပရည

ေပါင က ဗတန

မတ

ခ က ဗ က ဒ

၁။ သ စမာ တင ၄" ၄" ၁၀ ၈၈ ၈၈၀ ၁ ၉၆

၂။ ။ ထတ(တန ) ၄" ၂" ၁၁ ၉၃ ၁၀၂၃ ၁ ၁၄

။ ေယာက ၄" ၂" ၁၃ ၆၄ ၈၃၂ ၀ ၉၂

၃။ ။ မျ ာ တန ၃" ၂" ၁၁ ၄၆ ၅၀၆ ၀ ၄၂

။ မျ ာ တန ၃" ၂" ၁၃ ၁၈၆ ၂၄၁၈ ၂ ၀၂

၄။ ။ ေဒါကတန ၃" ၂" ၁၃ ၃၄ ၄၄၂ ၀ ၃၇

၅။ ။ နဖ စည ၆" ၁" ၁၁ ၁၄ ၁၅၄ ၀ ၁၃

။ နဖ စည ၆" ၁" ၁၂ ၂၀ ၂၄၀ ၀ ၂၀

၆။ ။ ေဘ က ာတန ၂" ½" ၄ ၁၆၃၂ ၆၅၂၈ ၀ ၉၁

၇။ ။ အမ ပတ ၃" ၁" ၁၁ ၂၈၀ ၃၀၈၀ ၁ ၂၈

၈။ ။ ပ ေဘ ာင ၆" ၁" ၁၂ ၃၈၄ ၄၆၀၈ ၀ ၆၄

ေပါင ၉ ၉၉

အေလအ လးင (၁၀ ) ၀ ၉၉၉

ပ စငအတးက သ စခးသာ လအပမ စစေပါင ၁၀ ၉၈၉

(ခ) ပ စစည လ အပ ခ က

စ ပစစည အမ အမည ေ ရတးကပ လအပသ ည

အေ ရအတးက မတခ က

၁။ ဘလပေျမ အတ ၈ ၀ - အတ

၂။ ရကသမ စ ပ ာ ၄ ၀ - ပ ာ

၃။ အမ ပက လပ ၁ ၄ - လပ ၁ ၀ ၀-ေပ X ၆-ေပ

၄။ ခေဆ ဂါလ ၁ ၆ - ဂါလ

၅။ ဆေဆ ဂါလ ၁ ၆ - ဂါလ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 9

(န မ နာ ပ စ)

-၂-

( ၂) ရန ပ ေ င းလအ ပ ခ က

စ အေြကာငအရာ

ေရ

ေးက

အေရ

အေးက နန

သငေငး

(ကပ)

၁။ အေဝယယျြင ြပ ၃၅၀၀ ၇၀ ၂၄၅၀၀၀

၂။ သကငေးယ ( ) ေပ ေြာင ၈၈ ၁၂၀၀ ၁၀၅၆၀၀

၃။ ၅" မလ ( ၆ မ လ ) ေြာင ၁၇၆ ၄၀၀ ၇၀၄၀၀

၄။ ဝါရာ ကးင ၇၀၄ ၅၀ ၃၅၂၀၀

၅။ သဝယယျြင (ကာြအပါအဝင) ကင ၆ ၁၅၀၀၀ ၉၀၀၀၀

၆။ ေကာကစရစဝယယျြင (ခးေက ာက ) ကင ၅ ၆၈၀၀၀ ၃၄၀၀၀၀

၇။ အေကဝယယျြင ကင ၅ ၂၀၀၀၀ ၁၀၀၀၀၀

၈။ လကသမာြ (ပေျပေလပအာြ) - - - ၆၀၀၀၀၀

၉။ ပနရလပအာြ (ပေျပေလပအာြ ) - - - ၁၂၀၀၀၀

၁၀။ ေျမညျပျပငျြငလပအာြ ဦ ၃၀ ၃၀၀၀ ၉၀၀၀၀

၁၁။ လေလျောကလမကးနကရစြကမေလာငျြင ပေျပေ - - ၃၃၀၀၀၀

၁၂။ ပစ(၈)သစ၊အြးနေော၊ြးစေ/ သယ/ ေငြ လပအာြ ပေျပေ - - ၃၅၀၀၀၀

၁၃။ ပေဘာငျပလပျြင/ေဘာငရကျြင ပေျပေ - - ၉၀၀၀၀

၁၄။ ေဆသေျြငလပအာြ ပေျပေ - - ၁၂၀၀၀၀

စစေပါင ၂၆၈၆၂၀၀

မေမျောလငေသာအသစရေ (၅%) (ပစစညေဈနန/ ေမာေောယာြေျပာငလနငမ) ၁၃၄၃၁၀

ရနပေငးလအပြကေပါင ၂၈၂၀၅၁၀

* စစ ေ ပ ါင အမ နကနကမ ည ေ င းမာ ကပ ( ၂၈ ၂၀၅ ၁ ဝ /-) တတ ၊ စာ ျဖ င ( ကပ နစ ဆယ ရစသ န န စေ သာ င

င ါ ရာတစ ဆယ) ျဖ စပ ါသ ည ။

(၂၀ ၁၅ ခ နစ ၊ ေ ဖ ေ ဖ ဝ ါရလေ ပ ါကေ ဈ ျဖ င တးက ခ ကထာ ျခ င ျဖ စ ပါ သည )

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 10

ပ ( ၃)

အ မ တမ ပ ဥ ယ ာ အ ကးက ခ ပ စ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 11

ပ (၄)

( ၇ ၃ ) အရ းယ ပ အတ( ၄၀ ၀ ၀၀) ဆ ပ စ င

န မ န ာ ပ စ( တင ေပ ာ ကစန စ )

စေက - ၁ လကမ : ၁ ၀ ေပ

၁ ။ ပ စ င အက ယအဝ န - ၈ ၀ ေ ပ ၆ ၀ ေ ပ

၂ ။ ပ ေ ဘ ာင - ၄ ေ ပ ၂၈ ေ ပ ( ၂၄ ေ ဘ ာင)

၃ ။ ေ လ ျာကလ မ - ၂ ေ ပ ( အက ယ)

၄ ။ အလ ယစစ ေ ဆ လ မ - ၄ ေ ပ ( အက ယ)

၅ ။ ၁ စတရ န ေ ပ လ ျင ( ၇ ၃ ) အရးယ ပ အတ (၁၆) အတ ဆ န ပ ါသ ည ။

၈၀'

၆၀'

၁၂'

၄'

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 12

(ဇ) ပ စ င တ ည ေဆာ ကျခ င

ပ စင တည ေ ဆ ာကရာတးင ေ အာကေ ဖ ာျပ ပ ါ အခ ကမ ာအတင လ ကနာ

ေ ဆ ာငရးကရမ ည -

(၁) ေ ရးခ ယထာေ သာ ပ ဥ ယာ ေ ျမ ေန ရာရ ျခ န းယ ၊ေ ပ ါင ျမ ကမ ာက ဦ စးာပ ထ မ

ရငလ င ရပ ါမ ည ။

(၂) ေ ျမ မ ကနာျပ င ည ည ာျပ န ျပ ေ စရန အတးက ေ ျမ ည ရပ ါမ ည။

(၃) ပ ဥ ယာ ၏အလ ာသည ေ န သးာရာ အေ ရ အေ န ာကလမ ေ ြကာငအတင

ျဖ စသ င သည။ ေ တာင ေ ျမ ာကအရ ပ ဘ ကထာမ ပါ က ကေ န သည ပ ပ င မ ာ

ေ ပ သ တကရကထမ ည ။

(၄) အပ ပငေ ဒ သတးင ေ လ ပတကခတ ျခ င မ ကာကးယနင ရန ပ စင ပ တလည ရ

သစ ပငမ ာအာ ပ အ တအေ ပ သ အရပ ျဖ စေ စမ ညသစပ င အာ ခ တ ထ းငျခ င

မ အပ ခတထးင ျခ င မ ျပ ဘ ခ န လပ ထာ ရပ ါမ ည ။

(၅) ပ ဥ ယာ အခ နဖ း တးကခ ကမ မ ရရေ သာ ပ ြကမအေ ပ မ တည ၍ ပ န နကရက

ရပ ါမ ည။

(၆) အပ ပငေ ဒ သတးင မ တလမ ေ မလ အတးင ေ လ ပမ ာ တကခတ တတေ သာ

ေ ြကာင ပ စင မ ာက အ ျမ င ( ၇-ေ ပ)ခ န သာ ေ ဆ ာကလပ ရန ၊

(၇) ပ စင မ ာရ ပ ပ င မ ာ ေ န ေ ရာင နင အရပ မျ တ စးာရရေ စရန ေ တာ င -ေ ျမ ာက

ေ ဆ ာကလပ ၍ ပ ေ ဘ ာငမ ာ ဖ း စည ရန ၊

(၈) ပ ေ ထ ာငျပ စျခ င လ းယက စးာေ ဆ ာင ရးကန ငရန ပ စင မ ာ၏ အခ နဖ းင

အက ယက ေ ဘ စးန အခ န ( ၂) ခ န အတးက (၁၀-ေ ပ) ခ န ဖ းငထ ာရပ အလ ယ

ခ န မ ာက (၁၂-ေ ပ) ခ န ဖ းငထ ာရရန ၊

(၉) အ ထ ကေ ဖ ျပ ပ ါ ခ နဖ းငမ ာအတ င ေ ဆ ာကလပျခ င ျဖ င ေ ရေ လ ာင ၊ ေ ပ ါင

န တရန (၂-ေ ပ) အက ယလမမ ာ န င ပ ေ ထ ာင ရန (၄-ေ ပ) အကယေ ဘ ာင

မ ာ က တငေ ပ ာကေ ဆ ာကလပ နင မည ျဖ စပ ါသ ည ။

(၁၀) ပ ရပစ င မ ာ ေ ဘ ပ တလည တးင ေ ျမ ေ ဆ းစ ပ ျခ င ၊ ေ ျမ ေ ဆ းသယျခ င ၊ ေ ျမ စပ

ျခ င ၊ ပ ပ င သယယျခ င မ ာ န င လ ပင နသပ စစည မ ာသယ ရ န အတးက

(၁၂- ေ ပ ) ခ န အ ကယလမ မ ာ ထ ာရ ရန ၊

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 13

(ဈ) ေ ရသေ လာ င ျဖ န ျဖ ျခ င စ န စ

ပ ဥ ယာ တည ေ ထ ာငရာတးင ေ ရ သေ လာငရန အတးက ေ ရစင နင ေ ရဘ တင မ ာ

ပ ါရရမ ည ။ ရဖန ရခါ စကပ ကတ တသျဖ င အေ ရေ ပ သရန ေ ရ သေ လာင န ငမ ည

အတေ ရကနမ ာ န င ေ ရသယယာ အရမ ာ ထ ာရရန လပါ မ ည။ ေ ရကန၊ ပ လ တ

စတစေ ရကန၊ အတေ ရကန တည ေ ဆ ာကလျ ငလည ေ ရသယ ယာ (၁) ေ ခ ါကစာ

သေ လာငထ ာန ငေ သာ (၁၂-ေ ပ x ၄-ေ ပ ) အက ယရေ သာ ေ ရကန တည ေ ဆ ာကရန

လ အပ ပါ သည။ ေ ရသေ လ ာငထာ သည ေ ရစငနင ေ ရသေ လာငသ ည အတေ ရကနမ

ေ ရမ ာက ပ စင အတးငရ ပ ေ ဘ ာငမ ာသ ေ ရပ ကမ ာသးယတန ၍ စရပ ေ န ရာမ

လ ပသ ာအင အာသ၍ ေ ရပ န ခ ရာျဖ င ထ ပ မေ ရေ လ ာငေ ပ ျခ င ၊ ေ ရပ ကမ ာက

ပ စင ၏ ပ ေ ဘ ာင အသ သသ ေ ရာကေ အာ င သးယတန ပ တးနအ ာန င ေ ရဖ န

သည စန စ ( Sp r ink ler) ျဖ င ေ ရဖ န ျခ င လ ပင န က ေ ဆ ာငရးကသးာ ရ န ျဖ စပ ါသ ည။

(ည) ဂ ေ ထာ င

ပ ဥ ယာ တင တးင ေ န စ အသျ ပ ေ န ေ သာ ပဥ ယာ လ ပင န သ ပ စစညမ ာက

သမ ဆ ည ထ ာန ငရန အန ညဆ ဂ ေ ဒ ါင( ၁) လ ရသင သည ။

(ဋ) အ မ မ ျခ င

ပ ဥ ယာ အမ မ ျခ င သည ပ ပ င မ ာ ေ န ေ ရာငနင အရပ မ ျတစးာရရရန လပ

ေ ဆ ာငရေ သာ အထ အေ ရက သ ည လ ပငန တစခ ျဖ စပ ါသ ည။ အ လ င မ ာလ းန

လ ျင အပ ငအေ င း ပ မ နန ျမ င နငသ ျဖ င ပ ပ င မ ာ ေ ရ ခ မ ေ ျခ ာကကာ ေ သေ စနင

ပ ါသ ည။ အမအရပ မ ာလ းနလ ျင လည ပ ပ င မ ာ အစ ာခ ကရန လ ေ လ ာကေ သာ

အလ ငေ ရာင မရရနငသ ျဖ င အပ င ကထ းာန န ေ န န ငပ ါသ ည။ ပ ပ င ငယစ

အမ မ ရာ တးင အလ င ( ၅ ၀ ) ၊ အရပ ( ၅ ၀ ) ရနငေ သာ အခ နသ ည အေ ကာငဆ

ျဖ စပ ါသ ည။ ပ ပ င သကတမ (၃) လ မ (၄) လ သာ အရးယေ ရာကလာ လ ျင အလ င

( ၇၀ ) ၊ အရပ ( ၃၀ ) ျဖ စေ စရန ဖ းငေ ပ ရပ ါမ ည။ ပ ပ င မ ာအာ စကကးကသ ပ ရန

( ၃၀-၄၀ ရက) ( ၁-လ ေ ကာ)အ လတး င အ မအာ လ က လ ပေ ပ ရပ ါမ ည။

အေ ညာကေဖ ာကေ ဘ ာင မ ာေ ပ တးငလ ညအမ မ ေ ပ ရပ ါမ ည ။ သစ ေ စမ အေ ညာက

ေ ပ ါကကာစအ ရးယ အပ င ငယေ လ မ ာျဖ စ၍ အလ င( ၄၀ ) ၊ အရပ ( ၆ ၀ ) မ ေ ပ

ျခ င သည ပ ေ ကာငပ ါသ ည ။ ၎င အရးယတးင အစ ာခ ကလ ပမ နညပ ါျခ င န င အျမ စ

ေ ကာငစးာဖ း ဖ မ မရေ သသျဖ င အ လ င မ ာလ းနလ ျင ပ ပ င ေ ပ ါကမ ာ ေ ရဆ ရမ

မ ာ၍ ည န းမေ သေ စနငပ ါသ ည။

အမ မ ရာ တးင ျပ င ပေ စ ကးက၌ အသ င ဝယယရန ငေ သာ ပ ဥ ယာ အရပမ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 14

ပ လ တစတစ ( ပ ကစမ ) ကသ၍ လ ညေ ကာင၊ ေ ဒ သတးင ေ စ န န သကသာ စးာ

ျဖ င အလ းယတကဝယယ ရရနငေ သာ သက င ယ ( သမ ဟတ) ဝ ါက ပ မ ာက အသ

ျပ ၍ လ ည ေ ကာင ပ ဥ ယာ အမ ျပ လ ပန ငပ ါသ ည ။ ဝ ါျဖ င အမ ျပ လ ပပ ါက

( ၂-လ ကမ) အရးယ န ျပ ာမ ာက (၂-လ ကမ) ပ တလည ျခ ာ၍ ရကလပ ပ ါက ( ၅ ၀ )

အလ ငဖ းငထ ာေ သာ အမ က ရရန င ပါ သည။

ေျမေနရာရငလငျြင ပစငေညေဆာကျြင

ပစငအမမျြင ပေဘာငျပလပျြင

ပ(၅) - ပစငေညေဆာကျြင

ပ(၆) - ေဗာဓေစေောငအမေမပဥယာ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 15

လပငနစ- ၃။ နးာေြ/ ေျမေဆး/ သစေဆာငျပငဆငျြင

( က) စ ပ ေျမ လအ ပ ခ က တးက ခ ကျခ င န င စ ေဆာ င ျခ င

သစ ေ စမ အေ ညာကေပ ါကစအ ရးယ ပ ပ င မ ာက ရငသ န ကထ းာေ စ ရန ျပ စေ စာ င

ေ ရာကရာတးင အထ ေ ရာစပ ထာ ေ သာ ေ ျမ လ အပ ပါ သည။ လ အပ ေ သာ ေ ျမ အမ

အစ ာမ ာမ ာ ေ အာ ကေ ဖ ာျပ ပ ါအ တင ျဖ စပ ါသ ည -

(၁) အေ ပ ယေ ျမ သာ - ေ ျမ ဆ ြသဇာေ ကာငမ းနေ သာ သဘ ာဝ ေ ျမ ေ န ရာမ အေ ပ ယ

ေ ျမ သာ က ( ၆-လ ကမ) အ န ကအထ ယသင ပါ သည။

(၂) ေ ျမ ေ ဆ း - သစ ေ တာမ ာအတးငန င သစ ပင ေ အာ ကေ ျခ မ ာရ သစ

ရးကေ ဆ း၊ အမ ကေ ဆ းမ ာ ရသည ေ န ရာမ ေ ျ မ ေ ဆးက ယ

သင ပါ သည။ မ ာေ သာ အာ ျဖ ငေ ျမ ေ ဆးအေ ရာင မာ အည၊

အန က ေ ရာင ျဖ စပ ါသ ည ။

(၃) န းာ ေ ခ -ေ ျခ ာကေ သး ေ သာ နးာေ ခ ေ ဆ း ျဖ စသ င ပါ သည။ အစ ငအ ခ

မ ာပ ါရေ န ပ ါက ေ ြကည ကေ အာ င ထ ေ ထ ာငေ ပ ရမ ည ။

(၄) သ -န ပ ါဝ ငမန ည ေ သာ သြကမသည စပေ ျမ ျပ လ ပရာတးင

ေ ရန င ေ လ အဝ ငအထ းကက အ ာေ ပ သည ။

ေ ယဘ ယအ ာျဖ င ေ ျမ သာ လ အပ ခကမ ာ န းာေ ခ (၁)ဆ : ေ ျမ ေ ဆ း(၃)ဆ : သ(၁) ဆ

ျဖ စပ ါသ ည။ သေ သာ လည ေ န ရာေ ဒ သအ လက ေ ျမ သာ ဖ း စည ပ ကးျပ ာန ငသျဖ င

ေ ဖ ာျပ ပ ါ ေ ျမ ေ ဆ း၊ န းာေ ခ န င သ တက သ င ေ တာေ သာ အေ န အထ ာရရရန ခ န ဆ

ေ ဆ ာငရးကရပ ါမ ည ။ အဘ ယေ ြကာငဆ ေ သာ အပ ပငေ ဒ သရေ ျမ အမ ာစတးင သ

ပ ါဝ ငမမ ာျခ င ေ ြကာငျဖ စသ ည ။

အြကမဖ င အာ ျဖ င ေ ျမ န မ နာ မ ာက ေ ရအန ညင ယထည ပ သ မ ေ အာ ငနယ၍

စမ သပ ျပ လ ပန ငပ ါသ ည။ အဆ ပါသမ ေ အာ ငနယထာေ သာ ေ ျမ က ပ အကခရာပ

ေ ကး၍ ရလ ျင သငေ တာေ သာ စပ ေ ျမ အမ အစ ာ ရပ ဟ သတမတနင ပ ါသ ည။ စပ ေ ျမ

ေ ရာစပ မအေ ျခ အေ န က စမ သပ ြ ကည ရပ ပ ါက ေ ျမ အမ အစ ာတ စခ ခ ငအလ က

လ အပ ေ သာ ပမ ာဏက တးကခ ကရ ပ ါမ ည။

ေ ျမ ဇကာမခ မ လ အပ ေ သာ ေ ျမ တ းကခ ကမ ပစ

[ပ အတအေ ရအတ းက ( ၂၅ အပ ေ ဆ ာင အပ ါအ ဝ င ) x ဝ ငဆ န ဆ ဗ] ၂၅

ေ ျမ တစမ ခ င လ အပ ခ ကမာ န းာေ ခ (….)တ င : ေ ျမ ေ ဆး (…..)တ င : သ(…..)တ င

ဌ ာန ေ နြကာ ခ ကအရ စ ပ ေ ျမ အခ အစ ာ ၁ : ၃ : ၁ ( နးာ ေ ခ : ေ ျမ ေ ဆ း: သ )

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 16

ေ ျမ မ စေ ဆ ာငမ ေ ျမ ဆလ ာဖ း စည ပ က ေ လလာ သင ပါ သည။ ေ ယဘ ယ အာ ျဖ င

ရယရမ ည ေ ျမ က သည သဆ န ေ သာ န ေ ျမ ( သမ ဟတ) န သေ ျမ မ ျဖ စပ pH

Level (5.5-6.5)အထ သာ ရသည ေ ျမ ခ ဓါ တအန ည င ယဆန ေ သာ ေ ျမ မ ျဖ စသ င

ပ ါသ ည။ pH Level (7)ထ ကေ ကာ သည အငလးနကေ သာ ေ ျမ ကမ က ေ ရာငသ င

သည ။

(ခ) ေျမ ဇ ကာ ခ ျခ င

ေ ျမ စေ ဆ ာငခ န သည ေ ျခ ာကေ သး ေ သာ အခ န ျဖ စသ င ပါ သည။ စေ ဆ ာင ပ ေ သာ

ေ ျမ တစမ ခ င အာ သဇကာေ ပ ါက အရးယအစ ာ(၀ ၅-မ လမတာ) ထ က ပ မကေ သာ

သဇကာကအသ ျပ ၍ ဇကာခ ရပ ါမ ည ။

ပ (၇) - ေ ျမ ေ ရာစပ ျခ င မ ျပ မ ေ ျမ / ေ ျမ ေ ဆ း / နးာေ ခ တတ းင ပ ါဝ ငလာ ေ သာ

ေ ကာကတ / အမ က မ ာက ဇကာခ ျခ င

(ဂ) ေျမ ေ ရာ စ ပ ျခ င

စမ သပ ရရထာေ သာ အေ ကာင ဆ ေ ျမ န မနာ ၏ အခ အစ ာအတင ေ ျမ အမ အစ ာ

တစခ ခ င ၏ပ မ ာဏက တငတာ ၍ ေ ရာစပ ရမ ည။ စပ ထာ ေ သာ ေ ျမသည ေ အာက

ေ ဖ ာျပ ပ ါအ ခ ကမ ာန င ကကည ရန လ အပ သည -

(၁) ေ ျမ မ န မ ာ တစခနင တစခ တးယ ကပအ ာေ ကာငျခ င ၊

(၂) ေ ရထ နထ ာန ငျခ င ၊

(၃) ေ ရစမ ဝငနင မေ ကာငျခ င န င

(၄) အဟာ ရဓ ါတပါ ဝ င မမ ာျခ င စ သည တျဖ စပ ါသ ည ။

စပ ေ ျမ အခ အစ ာမ နကန ရန မာ အထ အေ ရပ ါေ သာ လပင န ျဖ စ၍ ေ ျမ ေ ရာ စပခ န

တးင အန ညဆ ျမ န မာ န ငငသစ ေ တာေ ကာငဆ င ေ တာအ ပအ ဆ င မ ကြကပ

ကးပကေ ပ ရမ ည ။ အကယ၍ေ ရာစပ ထာ သည ေ ျမ က တးင ရ ေ ျမ ပ ါဝ င မန န မ ာျပ ာ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 17

ေ န လ ျင ေ ျခ ာကေ သး ေ သာ အခ ါ ေ ျမလ ကးအကမ ျဖ စေ ပ တတေ သာ ေ ြ ကာင သခ မ ာ

မ ရရသည သမ ာက ထ ည ေ ပ ရန လအ ပ သည။ အပ ပင ေ ဒ သ ၌ ေ ျမ ကသည သ

ပ ါဝ ငမန န ပ မမ ာျပ ာေ သာ ေ ြကာင န းာေ ခ ၊ ေ ျမ ေ ဆးက ပ မေ ရာစပ သင ပါ သည။

ေ ျမ ေ ရာစပရာ ၌ ေ ျမ ကပ ါဝ ငမန န မ ာပ ါက ေ ရေ လ ာင လ ျင ပ အတအ တးင

ေ ရမ ာစမ ဝငနင မ အာ န ည ျခ င ၊ အျမ စေ ကာငစးာထ ေ ဖ ာက၍ ဖ း ဖ န ငရန အာ

န ညျခ င ၊ အေ န ထ းကရန ခ ကချခ င န င အေ ညာငေ ပ ါကန န ပ ါက ဆ င ပ အခ န ပ

ြကာနင ေ သာ ေ ြကာင သပ ါဝ င မ အခ က ပ မထ ည စပ သငပါ သည။

နးာေြစေဆာငျြင ေျမေဆးစေဆာငျြင

ပ(၈) - နးာေြ၊ ေျမေဆး၊ သ စေဆာငျပငဆငျြငလပငနစအဆငဆင ေဆာငရးကျြင

သ/ နေျမ စေဆာငျြင ဇကာြျြင

နးာေြ၊ေျမေဆး၊သေအာ အြကစပျြင နးာေြ၊ေျမေဆး၊သေအာ အြကေရာစပျြင

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 18

လပငနစ-၄။ ပအေေျမသးပျြင

( က) ပအေအရးယအစာေရးြယျြင

ပ အတအရး ယအစ ာေ ရးခ ယ ရာ တးင ေ အာ ကပါ အခ ကမ ာအေ ပ အေ ျခ ခ၍ ေ ဆ ာင

ရးကရမ ည -

(၁) မ မစ ကပ လ ေ သာ သ စမ

(၂) ပ ပ င ကထ းာန န

(၃) ပ ဥ ယာ အတးငထ ာမ ည အခ န ကာလ

ေ ယဘ ယအ ာျဖ င (၆) လ အတးင စကပ မ ည အပ င မ ာအတးက (၇" x ၃") ပ အတ

မ ာ အ သငေ တာဆ ျဖ စပ ါသ ည ။

(ခ) ေရစမေပါကေဖာကျြင

ပ အတမ ာက စပ ေ ျမ မ ထ ည မ ( ၀ ၅-မ လမ တာ ) အရးယ ပ းနက ျဖ င ေ ရစမ ေ ပ ါက

ေ ဖ ာကေ ပ ရန လအ ပ ပါ သည။ အေ ပ ါကေ ဖ ာကရာတးင အေ ပ ေ အာ က မ ကန ာျပ င မ

( ၂-လ ကမ) အကးာ ပ အတေ ဘ တ စဖ ကတစခ က ေ ထ ာင ေ ခ ါကရ လ င ေ ခ ါကထာ

ေ သာ ေ န ရာတး င တစေ ပ ါကစ (သမ ဟတ) န စေ ပ ါကစန င အေပ မ ကန ာျပ င မ

( ၄-လ ကမ) အကးာ ( ပ အတ၏ အ လ ယ) တးင တစေ ပ ါကေ ဖ ာကေ ပ ရပ ါမ ည။

ပ -(၉ ) ပ အတ အာ ေ ရစမ ေ ပ ါကေဖ ာကျ ခ င န မ နာ ျပ ပ

(ဂ) ပအေေျမသးပျြင

လ ပင နစ ( ၃) တးင ေ ဖ ျပ ထ ာ သည အခ ခ စ ပ ထာ ေ သာ ေ ျမ က ပ အတမ ာ

အတးငသထ ည သ ည လပငန က ပ အတေ ျမ သးပ ျခ င ဟ ေ ခ ပ ါသ ည။ ပ အတတစ

ဝ ကခန တးင တစ ကမ၊ ပ အ တေ လ ပ သပ ခန တးင တစက မ ၊ ပ အတတစခ လ

ေ ျမ ထ ညပ လ ျင တစကမ ပ အ တက လ ကနစဖ ကျဖ င ကင၍ ေ ျမ ကန င (၂-၃ )

ကမ ေ ဆ ာင ေ ပ ရပ ါမ ည။ ေ ျမ သပ ေစရန ေ ဆ ာငေ ပ ျခ င မ ျပ လ ပပ ါက ေ ရန ပ ခ နတးင

ေ ျမ မ ာေ အာ ကသ သပ သညသးာ ပ တစလ ကမခ န ခးကဝ င သးာပ ါမ ည။ ထ သ

ခ းကဝ င သးာလ ျင ေ ျမ ထ ပထည ေ ပ ရမ ည ။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 19

(ဃ) ပအေစျြင

ေ ျမ သးပ ပ ပ အတမ ာက ေ ရစ ဆ င မ ေ ကာငေ စရန ၊ ေ လ ဝ င ေ လထ းကေ ကာငေ စ

ရန ၊ ပ ပ င မ ာယငလ ျခ င မ ကာ ကးယနင ရန နင အလ းယတကစစေ ဆ ေ ရတးကန င

ရန အတးက ပ ေ ဘ ာင အတးင စ န စတက ည ည ာစးာစတန ထ ာ ရမ ည ။

(င) ပအေေရနပျြင

စန စတကစ ထာ ေ သာ ပ အတမ ာ အတးငသ သစ ေ စ ( သမ ဟတ) ပ ပ င မ ထ ညမ

အစ ဓါ တလေ လ ာကစးာရရေ စရန ရည ရးယ၍ ေ ရပ န ကရာန င အကမ ကမ ေ လ ာင

ေ ပ ရမ ည ။ ပ အ တ တစခ လ၏ အေ ပ မ ကနာျပ င မ ေ အာ ကမ ကနာျပ င အထ

အစ ဓါ တလေ လ ာကစးာ ပ န သးာရန လ အပပါ သည။

ပအေအာ ေရစမေပါက ေဖာကျြင ပအေေျမသးပျြင

ပ(၁၀) - ပအေေျမသးပျြငလပငနစအဆငဆငေဆာငရးကျြင

ပအေစောျြင ပအေေရနပောျြင

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 20

လပငနစ-၅။ သစေစ ပေောငျြင/ ပကျြင

(က) သစ ေစ ပ ပ င ေပ ါ ကန န စမ သပ ျခ င (Germination Test)

ပ ပ င ေ ပ ါကနန က သရနငရန နင သစ ေ စမည မျ ဝ ယရမ ည က သရ န ငရန အတးက

သစ ေ စပ ပ င ေ ပ ါကနနစမ သပ ျခ င မ ာ အေ ရက ပ ါသ ည ။ သစ ေ စေ ရးခ ယစ

ေ ဆ ာငရန နင ဆ ျဖ တခ ကခ ရန အတးက သစ ေ စပ ပ င ေ ပ ါကန နစမ သပ မအ ေ ျဖ

က သ ရရန လအ ပ ပါ သည။

(ခ) သစေစလအပြက ေးကြကျြင

မ မပ လ ေ သာ ပ ပ င အေ ရအတးက ရရန သစ ေ စမ ည မျ စေ ဆ ာငရမ ည က တးကခ က

ျခ င ျဖ စသ ည ။ ထ သတးက ခ ကရာ ၌ သစ ေ စမ ာတးင အေ ည ာက ေ ပ ါကနန မ တည

သျဖ င ၎င အခ ကက ထ ည သးငတး ကခ ကရပ ါသ ည။

သစ ေ စလ အပ ခ ကတ းကခ ကမ ပစ

လ အပ ေ သာ ပ ပ င အ ပ ေ ဆ ာင (၂၅ )

သစ ေ စအ ေ ညာက ေ ပ ါကရ ာခ ငန န

(ဂ) သစေစစေဆာငျြင

ပ ဥ ယာ လပ ငနတးင သစ ေ စစ ေ ဆ ာငျခ င လ ပင န သည အထ အေ ရ ပ ါပ

အေ ျခ ခကေ သာ လပင န တစခ ျဖ စပ ါသ ည။ မ နကန ေ သာ မ ပ င မ မ ေ အာ င ေ သာ

သစ ေ စက အခ န အခ ါမ စန စတက စေ ဆ ာငရန လ အပ ေ သာ ေ ြကာင ေ အာ ကေ ဖ ာျပ ပ ါ

အခ ကအလ ကမ ာအတင လ ကန ာေ ဆ ာငရးကသင သည -

(၁) မ ပ င (Mother Tree) ေ ရးခ ယ ျခ င

ဝ န ထမမ ာသည မ မပ ဥ ယာ တးင ပ ရန လ ာထ ာေ သာ သစမ မ ာ အ ေ ပ

မ တည ၍ သစေ စစ ေ ဆ ာငမ ည မ ပ င မ ာ က ကတင ေ ရး ခ ယျခ င ၊ သစေ စ

ရင မည ခ နမ ာ မ တသာျခ င မ ာ ျ ပ လ ပရပ ါမ ည။ မ ေ ကာငမ သန အသမ

အေ စမ ာက စေ ဆ ာင ရရမသာ လ င မ သန ေ စျဖ စ၍ ကန မ ာသ န စးမ ေ သာ

ပ ပ င မ ာက ရရနငပ ါမ ည။ မ ေ စမနမ အပ ငသန မည ျဖ စပ ါသည ။ မ

ေ ကာငမ သန မ ာက ( ၁၀) ပ ငမ ( ၂၅ ) ပ င အထ ေ ရ ခ ယသတမတကာ စ

ေ ဆ ာငသင ပါ သည။ သစ ေ စ ထ တ ဧရယာ/ သစ ေ တာစကခင / သ ဘ ာဝ ေ တာ

မ ာမ စေ ဆ ာင သင ပါ သည။ သ စ ေ စစေ ဆ ာငမ ည မ ေ ကာငမ သန ပင က

ေ ရးခ ယ ရာတးင တစဖ က ေ ဖ ာျပ ပ ါ ဝ ေ သသ လ ကခဏာသ တမတခ က ( ၇) ခ က

ျဖ င ေ ရးခ ယသင ပါ သည -

X ၁၀၀

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 21

ပ င စညေ ျဖ ာင တန ျခ င ၊

အေ ြကာေ ျဖ ာင တန ျခ င ၊

ပ မ ာေ ရာဂ ါကင စင ျခ င ၊

ပ ါပ န င ပ ငစည တးင အေ ျမ ာငမ ာမ ရျခ င ၊

အကငအခ ကမ ာ ပ သဏဍာနေ ကာငျခ င ၊

အသ အပ းငေ ကာငျခ င ၊

သာ မ နအပ င မ ာထ က ထျခ ာေ န ျ ခ င စ သညအခ ကမ ာပ ါဝ ငပါ သည ။

(၂) မ ပ င ၏ အခ ကအ လ က မ ာက ျပ စ မ တသ ာ ထာ ျခ င

သစ မအလ က သစ ေ စစ ေ ဆ ာငမ က အေ ထ ာကအကျဖ စေ စရန အတး က သတ

မ တအရည အခ င မ ာျဖ င ျပ ည စ၍ ေ ရးခ ယထာေ သာ မ ပ င မ ာ၏ အေ ြကာင

အရာနင ေ ဒ သဆငရာအ ခ ကအလကမ ာက ေ အာ က ေ ဖ ာျပ ပ ါ ဇယာအတင

ျပ စမ တသာထ ာသင ပါ သည -

သစ ေစ စေ ဆာ င မ မ တ တမ ( န မ န ာ ပ စ)

သစေစစေဆာငမမေေမ

(၁) ျမနမာအမည -

(၂) ေေသအေြ -

(၃) မရင -

(၄) မစေ -

(၅) ရကခေဗေအမည -

(၆) သစေစစေဆာငသည ရကစး -

(၇) သစေစစေဆာငသအမည -

(၈) အပငနပါေ အပင၏လပေ အပင၏အျမင

------------ ----------------- --------------

(၉) ေျမျပငေပမ စေဆာငသည ( ) သမဟေ သစပငေပမ ြဆးေသည ( )

(၁၀) ေညေနရာ -

(၁၁) ေျမမကနာသးငျပင/ ပငလယေရမကနာျပငအေက အျမငေပ -

(၁၂) ေျမအမအစာ -

(၁၃) ေောအမအစာ -

(၁၄) ပနပးငြန - အသသြန - အသရငမညြန-

(၁၅) သစေစစေဆာငရရမ ပမမျေအေရအေးက -

(၁၆) ေျြာြက (သမဟေ) မေြက -

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 22

(၃) မ ေစ ရ ရ နင မ ည အခ နဇ ယ ာ ျပ င ဆင ျခ င

သစ ေ စစေ ဆ ာငခ န နင ရင မည ခ နမ ာမ ာ သစ မန င စေ ဆ ာင သည ေ ဒ သ

အေ ပ မတည ၍ ကးျပ ာန ငသျဖ င သစ ေ စစေ ဆ ာငျခ င မ ျပ မ မ မစေ ဆ ာင မ ည

သစ မစ တမ ာ၏ သခ န ၊ ပ းငခ န က ကနဦ ေ လ လာ ၍ မတ တမ တင ရပ ါ

မ ည။ သျဖ စပ ါ၍ သစ ေ စမ ာက အခ နမစ ေ ဆ ာငန ငရန အတးက မ ေ စရရနင

မ ညအခ န ဇယာအာ ကတင ျပ င ဆင ထာ ရန လ အပပါ သည -

ဇယ ာ ( ၂) -မ ေစ ရ ရန ငမ အခ နဇ ယ ာ ( န မ န ာ ပ စ)

စ သစ မ ဇန ေ ဖ မ တ ဧ ပ ေ မ ဇ းန ဇ လင ြ သဂ တ စက ေ အာ က န ဒ

၁။ ဒ ဟတ

၂။ စ စ

၃။ ယင မ ာ

၄။

၅။

၆။

၇။

၈။

၉။

၁၀။

သ စ မ အလ က အသ ရင မည ခ န၊ သစေ စစ ေ ဆ ာငန ငခ န နင တစျ ပ ညတးင

ပ ါဝ ငေ သာ သစေ စအ ေ ရအတးကစာ ရင အာ ေ န ာကဆကတး(စ)ျဖ င ေ ဖာျပ ထ ာ

ပ ါသ ည။

(၄) အ သ ခ ယ ျခ င

သစ ေ စ/ သမ ာက ခ ဆ းတ ရန အ တးက အြကမအာ ျဖ င န ည လ မ ( ၃) မ ျဖ င

ခ ဆ းတနင သည -

(က က) အပ ငေ ပ တက၍ လ က ( သမ ဟတ) တခ ျဖ င ေ ခ ျခ င၊

(ခ ခ) ေ ျမ ျပ င ေ ပ မ တခ အသျပ ၍ ေ ခ ျ ခ င ၊

(ဂ ဂ) အလ အေ လ ာကေ ကကလ ာေ သာ အသမ ာက စ ယျခ င ၊

ရင မည ခ နတးင အသ ကး၍ အေ စလ း င စငထးကလ ာေ သာ အသမ ာက ရင မည

ခ န မတငမ တးင အထ ကေ ဖ ာျပ ပ ါ နည လ မ ( က)န င ( ခ)မ ာအတင စေ ဆ ာင

ရပ ါမ ည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 23

(၅) အ သ / အေတ ာ င မ ာမ အေစ ထ တ ယ ျခ င ၊ သန စ င ျခ င

အသ / အေ တာင မ ာအာ စေ ဆ ာင ပ ေ န ာက အေ စထ တယရန ၊ သ န စင ရန ၊

သမ ဆ ည သေ လ ာငနင ရန နင မ ေ အာ င ေ သာ သစေ စမ ာက ေ ရးခ ယနင ရန

အတးက -

(က က) အသ အခ းမ ာက ဓ ါ/ ကတေ ြက/ လ ကျဖ င ဖ ယရာျခ င ၊

(ခ ခ) ေ ရစမ ေ ရနေ ပ ာေ စပ အ ေ စအ ာထ တယျခ င ၊

(ဂ ဂ) ဂ နအ တထတးင ထ ည ၍ ေ န လ နအ ပ ေ ပ ျခ င ၊

(ဃဃ) ေ ခ ေလ ျခ င ၊

(ငင) ေ ရတးငစ မ၍ ေ အာ ငလသ န စးမေ သာ သစ ေ စမ ာက ေ ရးခ ယျခ င ၊

(စစ) သစ ေ စခးမ ာအာ ေ လ ျဖ င အေ ျခ ာကခပ တနင ည င သာစးာထ ၍

သစ ေ စအာထ တယ ျခ င စသ ညသစေ စျပ ျပ င ျခ င န ည စန စမ ာျဖ င

ေ အာ ငလသ န စးမေ သာ သစ ေ စမ ာက ေ ရးခ ယထတယ ရပ ါမ ည ။

(၆) သစ ေစ သေ လာ င ျခ င

သစ ေ စမ ာက မ လအပ ဘ အေညာကေ ပ ါကမလ ာေ စရနနင သကမ အေ စမ ာ

ျဖ စမ သးာေ စရန စန စတကသ ေ လ ာငထ ာ ရမ ည ။ သစေ စမ ာ၏ ဇဝျဖ စတည မ

က ထနသမ ရန နင သကတမ ရ ည ေ စ ရနအတးက အေ ျခ ခ ကေ သ ာအခ က (၂)

ခ ကမ ာ အ ပခ န နင သ စေ စတးင ရ အစ ဓါ တပါ ဝ ငနန က ထ နခ ပရန ျ ဖ စ သည။

သစ ေ စသကတမ ရည ရန ထာ ရမ ည အပ ခ နနင စထငဆ မ ာ သစ ေ စမ

အလ ကကးာျခ ာသျဖ င သစ ေ စမ ာ က သေ လ ာငျခ င မ ျပ မ အစ ဓါ တပါ ဝ င မ

အာ ေ လ ျာခ န ငရန အတးက ေ န လနအပ ေ ပ ျခ င က ေ ဆ ာင ရးကရမ ည ။

သစ ေ စထည သမဆ ည ရန သပ ( ေ လ လပ) ၊ အဝ တအတ၊ဖ န ပလ င ၊ ဗ စသ ည

တကအသ ျပ ပ သာ မ န အခ နအ ပ ခ နရေ သာ ေ န ရာ၊ ေ အ၍ ေ ျခ ာကေ သး ေ သာ

အခ န၊ ေ န ေ ရာင ျခ ည တကရကကျ ခ င မ ရေ သာ အခ နန င ေ ရခ ေ သတတ ာစသ ည

တတးင သမ ဆ ည သေ လ ာငရပ ါမ ည ။

အပ ပငေ ဒ သစ မလ န စျပ ည ေ ရဦ စဌ ာန မ တည ေ ထ ာငေ သာ သစ ေ တာစက

ခ င မ ာ၌ ပ ေ ထ ာင စကပလ ကရေ သာ အခ သစ မ မ ာ၏ သစ ေ စစ ေ ဆ ာင

ျခ င န င သေ လ ာငထနသမ ျခ င န ည စန စမ ာအာ ေ န ာကဆကတး ( ဆ ) ျဖ င

ေ ဖ ာျပ ထ ာပ ါသ ည ။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 24

(ဃ) သစေစအေညာကေဖာကေသေတ ာ (Germination Box) / သစေစ

အေညာကေဖာကေဘာင (Seed Bed) ျပလပျြင

သစ မအလ က အခ သစ ေ စမ ာသည ပအတအတးင တကရက ထ ညစကရန ျဖ စ

န ငပ ါသ ည။ အခ သစ ေ စမ ာကမ သစ ေ စအေ ညာ က ေ ဖ ာကေ ဘ ာငက အသ ျပ ၍

အေ ညာ ကေ ဖ ာကပ မ အေ ညာကေပ ါကလ ာေ သာ ပ ပ င ငယေ လ မ ာက ပ အတ

အတးငသ ေ ရ ေ ျပ ာင ရပ ါသ ည ။ ယ ကလစ ၊ဒ ဟတ သစ မ မ ာကသ အ ေ ညာ ကေ ဖ ါက

ရန လ အပ ေ သာ သစမ မ ာအတးက အေ ညာက ေ ဖ ာကေ ဘ ာင ( သ) ေသတတ ာသ ည မ ရ

မ ျဖ စ လ အပပါ မ ည။

သစ ေ စအေ ညာက ေ ဖ ာကေ ဘ ာင ( သမ ဟတ) ေ သတတ ာအ တးင န းာေ ခ ၊ ေ ျမ ေ ဆ းန င

အေ ပ ယေ ျမ တက အခ က ဇကာခ ေ ရာစပပ ေ အာ ကခေ ျမ အျဖ စ (အျမ င ၂ - ၃

လ ကမခ န ) ခ င ေ ပ ရပ ါမ ည ။ ဇကာခ ထ ာေ သာ သြကမသန သန က အေ ပ ယအလ ာ

အျဖ စ ( အျမ င ၂- ၃ လ ကမခ န ) အထ ထ ညေ ပ ရပ ါမ ည။

ပ ( ၁ ၁)- အေည ာ ကေဖ ာ ကေသတတ ာ န င ေဘ ာ င အ ာ ေျမ ေဆ း ၊ သ ေရာ စ ပ ၍ ျပ လပ ျခ င

(င) သစ ေစ အ ာ ျပ ျပ င ေပ ျခ င

အခ ေ သာ သစ ေ စမ ာသ ည အေ ညာ ကေ ပ ါကရန ကာလတေ တာင ေ သ ာလ ည အခ

မ ာ အလး န ြကာတတ သည ။ င တလျ ခ န (Dormancy Period-အေ ညာက မ ေ ပ ါကမ

ရပ နာ ခ န ) ကာလ ြကာ ေ သာ သစေ စမ ာသည အေ ညာက ေ ပ ါကရန အခ နကာလ

ြကာျမ ငစးာ ေ စာ င ရတတသ ျဖ င အဆ ပါ သစေ စမ ာက ေ အာ ကေ ဖ ာျပ ပ ါ န ညလ မ

မ ာျဖ င ျပ ျပ င ေ ပ န ငသည -

(၁) သစ ေ စက ေ ရေ အန င စ မျခ င ၊ ( ဥ ပ မ ာ- မ ယဇလ ၊ သ န )

(၂) ေ ရေ နးစမ ေ ပ ျခ င ၊ ( ဥ ပ မ ာ- ယင မ ာ)

(၃) ေ ရေ အန င ေ ရေ နး တစလ ည စ ေ ဆာင ရးကေ ပ ျခ င ၊( ဥ ပ မ ာ-ရာ)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 25

(၄) အကစစ ျဖ င စမ ျခ င ၊ ( အန တရ ာယမ ာ ၍ အ သမ ျပ သင )

(၅) သစ ေ စအေ ညာကေပ ါကမ ညေ န ရာန င ဆ န ကင ဘ ကေ န ရာက ဓ ာ ( သမ ဟတ)

ကတေ ြက ျဖ င ျဖ တ ျခ င ၊( ဥ ပ မ ာ-သေ ဘောကကက ၊ စ နပ န ၊ ေ အာ ရ ရာ)

(၆) ေ ပ ါငအ( Oven ) အတးင အပ ခ န( ၈ ၀) ဒဂရစင တဂရ တတးင ( ၂) ရက အပ ေ ပ

ပ ေ ရေ အတးင ( ၆ ) န ာရ စ မေ ပ ျခ င ၊( ဥ ပ မ ာ-ဒ ဟတ)

(၇) ေ ရစမ -ေ န လန အ လ ည ကျပ လ ပျ ခ င ၊ ( ဥ ပ မ ာ-ေ ဖ ာကဆပ )

(၈) ေ ရစအ ဝ တျဖ င သစ ေ စမ ာကထ ပ၍ ထ ာျခ င ၊( ဥ ပ မ ာ-သေ ဘော)

(၉) သစ ေ စအျပ င နရက မ မ က၍ မ ေ လ ာငက မ ေ စျခ င ၊ ( ဥ ပ မ ာ-က န)

(၁၀) အေ စခးတစ ခ လက ခ းာပစ ျခ င ၊ ( ဥ ပ မ ာ-ဆ )

(၁၁) အလ ငေ ရာင စစေ ပ ျခ င ၊ ( ဥ ပ မ ာ-ယမ ေ န )

(၁၂) အေ မာငခ န ထ တးင ထ ာေ ပ ျခ င ၊ ( ဥ ပ မ ာ-စစ)

(စ) သစ ေစ ထည ျခ င

အသ င ျပ ျပ င ထာ ေ သာ သစေ စမ ာက ပ အတ ( သမ ဟတ) အေ ည ာက ေ ဖ ာကေ ဘ ာင

ထ သထ ညရာတးင ေ ျမ သာ ေ အာ ကသ လ က( ၁) လ ခ န ျမ ပ ထညရ မ ည ။ အေည ာက

ေ ပ ါကရန ြကာေ သာ ၊ ေ သင ယ ေ သာ ၊ န ည ၍ ထ ခကလးယေသ ာသ စေ စမ ာက

အေ ညာက ေ ဖ ာကေ သတတ ာေ ဘ ာငအတးင ထ ည သးငပ ေ ထ ာင ရမ ည။ ယကလစ

သစ မက မ ည သည နည န ငမ ျ ပ အတထသ တကရ ကသစေ စခ ၍ ပ ေ ထ ာငျခ င

မ ျပ လ ပရ။

ပ ( ၁ ၂) -သစ ေစ မ ာ က ေဝ ကးာစ းာထ ည ထာပါ က ( ဘ ယ ဘ ကအ စ းန ပ ) ေန ရာ လပမ ာစးာ

ကန ရ ေန မ ည ၊ န ကပ စးာ ထ ည ထာပါ ကလည ( အလယ ပ ) အပ င မ ာ ကပ ေန ပ

ေရာဂ ါ ပ မ ာမ ာ ကေရာ ကန င မ သည လည ျမ င မာ န ငသည ။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 26

(ဆ) ပ က ျခ င (Transplanting)

အေ ညာက ေ ပ ါကလ ာေ သာပ ပ င ေ ပ ါကမ ာအာ အ ေ စရးကအျပ င အရးကစ( ၁) စ

ေ ကာငစးာဖ း ဖ ေ သာ အခ န တးင အေ ညာကေ ဖ ာကေ ဘ ာငမ ပ အ တမ ာအတးငေ ရ

ေ ျပ ာင ေ ပ ရမ ည ။ ယင အခ န ထကေ စာ လ ျင ေ ရ ေ သာ ကျမ စ မ ဖး ဖ ေ သသျဖ င

ပ ပ င ေ ပ ါကမ ာ ေ သေ ြကနငသည ။ ေ န ာကကလ ျင လ ည ေ ဘ ျမ စမ ာ ဖး ဖ လ ာ

သျဖ င ပ ကခ န တးင အျမ စမ ာ ထ ခက န ငသည။

ပ က ရာတးင ပ ပ င ေ ပ ါက၏ အရငမ ေ ျမ က တ တခ န ျဖ င ထ ေ ကာ၍ အျမ စမ ာ

မ န ာေ အာ င မ ယရပ ါမ ည ။ ပ ငစည အလ ယေ လ ာကက လ ကည န င လ ကမ အသ

ျပ ၍ စန စတက ကင တးယရပ ါမ ည ။ မ မပ က ယမည ပ အတ၏ အ လ ယေ ျမ သာ

က တတခ န ျဖ င အေ ပ ါကျဖ စေ အာင ျပ လ ပ၍ ပ ပ င ငယ၏ အျမ စပ ငကထ ည ပ

ေ ျမ သာ န င ထ ကပေ အာ င ျပ န ကပေ ပ ရမ ည ။ သတျပ ရန အခ ကမ ာ တတခ န ျဖ င

ထ ေ ပ ါကထ ာေ သာ အေပ ါကအန ကသည ပ ပ င ၏အျမ စ အ ရည / အ တေ ပ မ တည

၍ ေ ဆ ာငရးကရန ျဖ စသ ည ။

အပ ပငေ ဒ သစ မလ န စျပ ည ေ ရ ဦ စဌ ာန မ တည ေ ထ ာငေ သာ သစ ေ တာစက ခ င

မ ာ၌ ပ ေ ထ ာင စကပလ ကရေ သာ အခ သစ မ မ ာ၏ သစ ေ စ အေ ညာကေပ ါက

ရန အတးက ပ ၍လ ငျမ န ေ ကာငမ းနေ သာ သစေ စျပ ျပ င ျခ င န ည စန စမ ာ၊ပ ေ ထ ာင

ရမ ည ကာလ ၊ မ ေ စထ ညရမ ည နည စန စ၊ ျပ စပ ေ ထ ာင ျခ င န ည လ မ မ ာန င

ပ ေ ဘ ာငမ ပ အတသ ပ ပ င ကေ ျပ ာင န ငသည ကာလ မ ာအာ ေ န ာကဆကတး

(ဈ) ျဖ င ေ ဖ ာျပ ထ ာပ ါသ ည။

ပ (၁၃) - ပကျြငလပငနေဆာငရးကျြင

အေညာကေဖာကေသေတ ာအေးငမ

ပပငေပါကမာက နေယေနပ

ပအေအလယအာ ေေြျနျဖငေ၍

ပပငေပါကမာက ပကေနပ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 27

သစ ေစ အ ေည ာ ကေပ ါ ကမ မတ တမ ( န မ န ာ ပ စ)

သစ ေစ အ ေည ာ ကေပ ါ ကမ မ တ တမ

ပ ေ ဘ ာငအမ တ -

သစ မ -

စ တင ပ ေ ထ ာင သည ေ နရ က -

ပ ေ ထ ာငသည သစ ေ စအ ေ ရအတ းက -

အေ စမ အ ေ ညာကေပ ါကျ ခ င ရ ကစး ပ ေ ထ ာငသည ေ န ရ ကမ စတင အေ ည ာကေပ ါကသ ည

ြ ကာခ နကာလ

ကနဦ အေ စမ ာ

ြကာကာလ အေ စမ ာ

ေ န ာကဆအေ စမ ာ

အေ ညာ ကေ ပ ါကသ ည အပ င အေ ရအ တးက -

အေ ညာ ကေ ပ ါက ရာခ ငန န ( ) -

ပ ပ င က ေ ျပ ာင သည ရကစး -

ပ ပ င က ေ ျပ ာင သည အပ င အေ ရအ တးက -

ပ(၁ ၄) - သစေစေညပေောငျြငနညလမမာ

သစေစအေညာကေဖာကေဘာငအေးင

ေညသးငပေောငျြင

သစေစအေညာကေဖာကေသေတ ာအေးင

ေညသးငပေောငျြင

ပအေအေးင ေကရကသစေစြေညသးငပေောငျြင

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 28

လပငနစ-၆။ ပပငမာ ျပစျြင/ ြကြငေစျြင

( က) ေ ရေလာ င ျခ င

ပ ပ င မ ာက ေ ရမ ေ လ ာငမ အပ င မ ာအတးက သင ေ လ ာေ သာေ ရ ဟတ၊ မ ဟ တ

စမ သပ သင ပါ သည။ ေ ယဘ ယ အာ ျဖ င ပ ပ င ငယမ ာသည အက ဆ စဓ ာတ

အန ညင ယပသည ေ ရ (Slightly Acid Water-pH 6.2 to 7) က ပ မနစသက

ပ ါသ ည။ အဝ စတးငေ ရထ က ကန ေ ရ၊ ျမ စေ ရ၊ ေ ခ ာင ေ ရ၊ မ ေ ရ က ပ မသင ေ တာ

ပ ါသ ည။ ပ ပ င ေ လ ာငရန ေ ရက ဓ ါတခးခ န သ မ ပ န ငလ ျင ေအာ ကပါ အတင

စမ သပ ြကည နငပ ါသ ည -

၁။ ခ ကပ၊ မ ကပ သန ငရန ေ ရ ေ နးတ ည ြကည ျခ င ၊

၂။ ေ ရေ နးက လ ကဖကေ ျခ ာကခတ၍ အေ ရာင အေ ျခ အေန ြကည ျခ င ၊

၃။ ထ မ ငခ ကရာတးင ဆ န အေ ရာ င ေ ျပ ာင ၊ မ ေ ျပ ာင စမ သပ ျခ င န င အရသာ

ျမ ည စမ ျခ င တျဖ စပ ါသ ည ။

ပ ပ င မ ာအတးက ေ ရလ အပ ခ က တးကခ ကရာတးင ပ ပ င ( ၁၀၀) လ ျ င အန ညဆ

ေ ရ( ၁) ဂ ါလနန ေ န စ လအပ မည ျဖ စပ ါသ ည။ ပ ပ င အေ ရအတးကေ ပ မ တည ၍ ေ ရ

လ အပ ခ က ကးာျခ ာန ငပ ါသ ည ။

ပ ပ င အေ ညာက ေ ပ ါကစအ ခ နတးင ေ ဆ ဖ နပ ၏ ေ န ာဇယေ ခ ါင က အေ ပ သ လ န

၍ ( ေ အာ ကမစ ကဘ ) ေ ရရနျဖ ည ျ ဖ ညေ လ ာင ေ ပ ရပ ါမ ည ။ ေ ျမ သာ အစ ဓါ တ အမ

ရေ န ေ စရန အထအေ ရ ကပ ါသ ည ။ တစရကအတးင ေ ရအကမ မ ညမျ ေ လ ာင

ရမ ည ဆသညအခ ကမ ာ ေဒ သ၏ အပ ခနန င ေ လ တကနန အေ ပ မတည ပါ သည။

ေ ယဘ ယအ ာျဖ င ပ ပ င ေ ပ ါကအ ဆ င တးင မ န ကနင ည ေ န ( ၂) ကမစ ေ လ ာငေ ပ

သင ပါ သည။ ပ ပ င ၄၀-၆ ၀ ရကသာမ စ၍ န နကန င ည ေန ( ၁) ကမစ ေ ရေ လ ာင

ေ ပ လ ျင လ ေ လ ာကပါ သည။

(ခ) ေပ ါ င သင ရ င လင ျခ င

ပ ဥ ယာ ေ ဘ ပ တဝန ကင ၊ အေ ညာငေ ဖ ာကေ ဘ ာငနင ပ အတ မ ာအတးငမ

ေ ပ ါငပ င မ ာက ကနစင ေ အာ င ရင လ င ထ ာရန လ အပ ပါ သည။ ေ ပ ါငပ င မ ာက

ပ ပ င မ ာန င အ ပ င ကမ လ ာေ စ ရန အ မ ေ ပ ါငသင ရငလ င ေ ပ ရ မ ည ။

(ဂ) ေျမ ြ သဇာ ထည ေ ပ ျခ င

စပ ေ ျမ တးင အပ ငလအ ပ ေ သာ အာဟာရခ တ ေ န ျခ င ၊ ပ မ ာအန တရာ ယ ( သမ ဟတ)

အပ ငေ ရာဂ ါဒ ဏကေ ရာက မေ ြကာ င ပ ပ င မ ာ ကထ းာ ေ န မ ေ နေ ကး ျခ င စသ ည

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 29

အေ ရေ ပ အေ ျခ အေ န မာ တးင ေ ျမြသဇာ န င အျခ ာျဖ ည စးက ရးကျဖ န ေ ျမ ြသဇာမ ာ

ေ က ရမ ည ။

(ဃ) ပ မ ာ အန တရ ာ ယ က ာ ကးယ ျခ င

သစ ေ စစေ ဆ ာငသေ လ ာငခ နမ စ၍ ပ ပ င မ ာ စကခင သ မ ပမ အခ န ထ ပ မ ာ

အန တရာ ယကာကးယရန အလ းနအ ေ ရက ေ သာ ေ ြကာင ပ ဥ ယာ လပငန တးင

အမ ာ ဆ ေ တး ရေ သာ ပ မ ာန င အ ပ င ေ ရာဂ ါမ ာမာ ေ အာ ကပါ အတငျ ဖ စပ ါသ ည-

၁ ။ ျခ အန တရ ာယ - ပ အတမ ာက ပ ေ ဘ ာင အတးင စပ ေ ရန ပခ နတးင ေ တး ရ

တတသည ။

ကာက းယနည - ပ ေ ဘ ာင အေ ပ ယမ ကနာျပ င က ပ အ တမထ ည မ ထျဖ

ထ ာရမ ည ။

၂ ။ ပ ရ းကဆ တ - သစေ စအ ေ ညာငေ ဖ ာကေ ဘ ာငထသ သစ ေ စထည ပ ခ န တးင

ေ တး ရ တတသည ။

ကာက းယနည - သစေ စထ ညပ လ ျင အေ ညာငေဖ ာကေ ဘ ာငက ျပ ာျဖ ထ ာ

ရမ ည ။

၃ ။ ရ းကစာ ပ - ပ ပ င အရးက မ ာ စ ထ းကခ နတးင ေ တး ရ တတသည ။

ကာက းယနည - ေ ဆ ရးက က ၊ ဆ ပ ျပ ာေ ဆ ရည ဖ နေ ပ ပ ါ။ ( သမ ဟတ)

တမ ာ ပ သတေ ဆ ရည ( ၂) ဂ ါလ တးင ( ၆ ၀) စစသ၍ ( ၁) ပ တ

( ၁) ကမ မ နမ နဖ နေ ပ ပ ါ။

၄ ။ ရ းကလ ပပ -ေ အာ ကဘ ကသ လ ပေ န ေ သာ အရးကေ န မ ာက ျဖ ည ြကည

လ ျင ပ ေ ကာငက ေ တး န ငသည ။

ကာက းယနည - ေ ဆ ရးက က ၊ ဆ ပ ျပ ာရည ဖ န ေ ပ ရမ ည ။

၅ ။ ပ - ပ ပ င အေ န ထ ပပ င ေ အာ က မ ကန ာျပ င တးင အမ ာဆ ေ တး ရသည ။ စျပ

စပ ယစာသသျဖ င အေ းန မ ာ ေ ျခ ာကေ သး ေ န တတသည ။

ကာက း ယနည - ေ ဆ ရးက က ၊ ဆ ပ ျပ ာေ ဆ ရည တက ရးကေ န ၏ ေ အာ က

မ ကန ာ ျပ င သေ ရာကေ အာ င ဖ နရ မ ည။

(င) ပ သန ျခ င

ပ ေ ဘ ာငအတးင ရ ပ ပ င မ ာ အရးယတည တည က ထ းာ ေ စရန အတးက ပ ပ င

အေ သအကစျခ င န င အပ င ည ၊ အပ င လ၊ အပ င ေ သမ ာက ေ ရးထ တ ျခ င ၍

ပ သန ျခ င လ ပင န က ေ ဆ ာငရး ကရမ ည ။ ပ သန ျခ င က ပ ပ င သကတမ ( ၄၅ )

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 30

ရကသာ ခ န မ စ၍ ျပ လ ပ ရမ ည ။ ပ ေ ဘ ာငတစေ ဘ ာင ခ ငစရ ပ ပ င အာလ က

အရးယ ( အ န မ၊အျမ င ) အကအေ သစျခ င ၊ ေ ရာဂ ါ( သ) ပမ ာကေ ရာကေ သာ အပ င

မ ာက ဖ ယထတျခ င ၊ ေ သပ ငမ ာက ဖ ာေ ထ ျခ င မ ာ ျပ လ ပရပ ါမ ည ။

(စ) ပ ပ င မ ာ ခ န ငရ ည ရ ေ အာ င ျပ ျပ င ျခ င လပ င န စ မ ာ (Hardening Process)

ပ ပ င မ ာက စကခင သ ထ တစက သည အခ နတးင ရငသ န မ ရာခ ငန န အျမ င ဆ ရ

ေ စရန နင ပ ပ င မ ာအြကမခ နင ေ စရန အတးက ပ ပ င မ ာ ခ နင ရည ရ ေ အာ င ျပ ျပ င

ေ ပ ရမ ည ။ ေ အာ ကေ ဖ ာျပ ပ ါ လပင န စ မ ာ အတင လ ကနာ ေ ဆ ာငရး ကရ မ ည -

(၁) အ ျမ စ ျဖ တ ျခ င

ပ ပ င ၏အျမ စမ ာ ပ အတေ အာ ကေ ျခ မ ပ ေ ဘ ာင ေ ျမ သာ သ စ တင တးယ

ကပမ ရ၊ မ ရသန ငရန ပ အတ က အသ ာအ ယာ မ ၍ ြကည ရမ ည။ ၎င

အျမ စမ ာက ကတေ ြက ထ ကထက/ ဓ ါထ ကထကျဖ င ျဖ တေ ပ ရမ ည ။ ပ ပ င

မ ာက အ ျခ ာေ ဘ ာင လးတ တစခ ထ သ ေ ရ ေ ျပ ာင ရ မ ည ။

( ၂) အ မ လပ ျခ င

စကခင ထ သမ ပ မ ပ ပ င မ ာက အျပ င ရာသ ဥတနင အပ ဒဏ ခနင ရ န အရပ

မ ထ ာေ သာ အမအာ လ ဖ ယ ရာ ျခ င ေ ဆ ာင ရးကရမ ည ။ ပ ပ င သကတမ

( ၃) လ မ ( ၄) လ သာ အရးယ ေ ရာကလာ လ ျင အလ င ( ၇၀ ) ၊ အရပ ( ၃ ၀ ) ျဖ စ

ေ စရန ဖ းငေ ပ ရမ ည ။ ပ ပ င မ ာ အာ စကကးကသ ပ ရန ( ၃၀-၄၀ရ က)( ၁-လ

ေ ကာ) အလ တးင အမ အာ လ က လ ပေ ပ ရပ ါမ ည။

ပ (၁၅) - အျမစျဖေျြငလပငနေဆာငရးကျြင

ကေေြကေကေကျဖင အျမစျဖေျြင အျြာေဘာငလးေသ ေရ ေျပာငျြင

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 31

ပ ( ၁၆) - ပ ဥ ယ ာ အ မ လပ ထာ ျခ င

အမ တစဝ ကဖးင ျ ခ င အမ အ ျပ ည ဖးင ျခ င

(၃) ေ ရျဖ တျခ င

စကခင ထ သမ ပ မ ပ ပ င မ ာက ေ ရေ လ ာငသည အကမန င ေ ရပ မ ာ ဏ

တျဖ ည ျဖ ည ေ လ ာ၍ ေ န ာကဆတးင လ ဝ ေ ရမ ေ လ ာငေ တာဘ ေ ရင တဒဏ ခ

န င ေ အာ ငေ ဆ ာငရးကရမ ည ။ ေ ရ ျဖ တ ျခ င ကလ ည စ ကခင ထ သမ ပ မ အန ည

ဆ ရက( ၃၀) က တင ေ ဆ ာင ရးက ရမ ည ။ ေ ရျဖ တျခ င က ေ အာ ကပါ အတင

(၃) ပ ငခ း၍ အ ဆ ငဆင ေ ဆ ာငရးက ရမ ည -

( ကက) ေ ရကပ မန အကမ အတငေ လ ာင မ ည ။ေ ရပ မ ာဏက ေ လ ျာ ေ လ ာင မ ည။

( ၁-ရ ကလျ င ၂-ကမေ လ ာင သည ။ ေ ရပ မ ာဏက အပ င( ၁၀၀) လ ျင

ေ ရ( ၁) ဂ ါလမ ( ၀ ၅ ) ဂ ါလသ ေ လ ျာခ ေ လ ာင ျခ င က ( ၁၀) ရကခန

ေ လ ကင ေ ပ ရန )

( ခ ခ ) ေ ရကပ မ နအ ကမထ က ေ လ ျာေ လ ာငမ ည ။ ေ ရပ မ ာဏကလ ည

ေ လ ျာေ လ ာငမ ည ။

(၁-ရ ကလျ င ၂- ကမေ လ ာင ရာမ ( ၁) ကမတည ေ လ ာင မ ည ။ ေ ရ

ပ မ ာဏက အပ င ( ၁၀၀) လ ျင ေရ( ၀ ၂၅ ) ဂ ါလသာသ ျခ င က ( ၁၀)

ရ ကခန ေ လကင ေ ပ ရန )

( ဂ ဂ ) ေ ရလ ဝ မ ေ လ ာငေ တာပါ ။ ပ ပ င မ ာ၏အ ေ ျခ အေ န က ြကည ၍ ည

ေ ျခ ာကလန ပ ါျဖ စမ တစကမေ လ ာင ပ ါမ ည။

(၎င န ည လ မ အတင ( ၁၀) ရကခန ေ လကင ေ ပ ရန )

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 32

(၄) အ ပ င ခ ျခင

ပ ေ ဘ ာငအတးငမ ပ ပ င မ ာ ၏ ေ ဘ ကင ျဖ ာထ းကမ နင ပ ငစည ေ တာင

တင ခ ငမ ာမ အာ ေ ကာငလ ာေ စရန ပ ေ ဘ ာငအျပ င ဘ က ေ န ရာလ းတတးင

ပ ပ င မ ာက ေ န ရာခ ၍ အပငခ ျ ခ င လ ပင နက ေ ဆ ာင ရးကရမ ည ။ အပ ငခ

ျခ င က ပ ပ င အျမ င ( ၉ ) လ ကမခန ေ ရာကခနတးင ျပ လ ပ ရမ ည ။ ၎ င ပ ပ င

မ ာက ပ ေ ဘ ာင အတးင မ ထတ ၍ ပ ဥ ယာ ၏ ေ န ရာလးတ တစ ေ န ရာတးင

တစပ င နင တစပ င ေ ယဘယအ ာျဖ င လ ကေ လ လ ခ န ခ ထာ ရန လ အပ ပါ

သည ။ပ ပ င ၏ရးကအပ ကမ တည ၍လ ည ခ ထ ာ ပ ါ ပ ၍ေ ကာငမ းနပ ါသ ည ။

ပ ( ၁ ၇) - ပ ပ င မ ာ အ ပ င ခ ျခ င လ ပင န ေ ဆ ာင ရ းကထ ာ ျခ င

(၅) ေခ ါ င ေ န ျ ဖ တျခ င

စကပ ရန အခ န လေ သေ သာလည က ထ းာ လ းနေ န ေ သာ ပ ပ င မ ာန င

စကပ ခ န ကပ ျဖ စေ သာ လည မ စ ကနငဘ ပ ဥ ယာ ထတးင ဆ က လ က

ထ ာရမ ည ပ ပ င မ ာက ပ ပ င အျမ င ( ၁၈ ) လ ကမခ န မ စ ၍ အေးန ပ ငအာ

ကင ျဖ တ ကတေ ြက ၊ ဓ ါထ ကထ က ကအသ ျပ ကာ ခ ပ ေ စာ င ေ စာ င ( ၄၅-

ဒ ဂရ) ျဖ တေ ပ ရမ ည ။

ပ (၁၈) - ေြါငေန ျဖေျြငသရပျပပ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 33

လပငနစ-၇။ ပပငမာ သယယျဖန ျဖျြင

ပ ပ င သယယျဖ န ျဖ ျခ င သည ပ ဥ ယာ လပ ငန၏ ေ န ာကဆအဆ င ျဖ စပ ါ

သည ။ န စစ ျမ န မာ န ငင အလ ယပင အပ ပင ေ ဒ သတးင အေ န ာကေ တာင မတသန

ေ လ သည ေ မလ တတယပ တ၌ ဝ င ေ ရာကပ မ ရးာသးန ေ လ ရပါ သည ။ တစခ ါတစရ

ဇးနလ လ ယ ( သ) ဇးနလ ကနေ ရာကမ မ တ သန ေ လ ဝ ငေ ရာကပ မ ရးာသးန တတ

ပ ါသ ည။ ထ အျပ င သကေနမ ရ းာ သးန ပ ေ န ာက မ နတငမ မ ာဝ င ေ ရာကတတသည

ကလ ည သတျပ သင ပါ သည ။ သျ ဖ စပ ါ၍ စကကးကအတးင ၌ ဧ ပ လကန နင ေ မ လ

တးင ပ ပ င မ ာ အသ င ရေ န ေ စရန ပ ပ င မ ာအာ သယယျဖ န ျဖ ျခ င က က တင

စစ ေ ဆ ာငရးကရမ ည ။ ပ ပ င မ ာ သယယျဖ န ျဖ ရာတ း င ေ အာ ကပါ အခ ကမ ာက

လ ကနာ ေ ဆ ာငရးကရပ ါမ ည -

( ၁) ပ ပ င မ ာခ နင ရည ရေ အာ ငျပ ျပ င ျ ခ င လ ပင နစ မ ာ(Hardening Process)

ေ ကာငစးာျပ လ ပပ ပ ပ င မ ာက မ သယယမ တစရက က၍ ေ ရအဝ ေ လ ာင

ရမ ည ။ ( ပ အတတ စခ လ အ စဓ ါတ မ ျတစးာ ရရရ န လ)

( ၂) ပ အတေ ဘ မ ကင တးယ ရမ ည ။ ပ င စည ( သမ ဟတ) အရးက မ ာမ ကင တးယ

ျခ င လ ဝ မ ျပ လ ပရ။

( ၃) တစေ န ရာမ တစေ န ရာသ ေ ရ ေ ျပ ာ င လ ျင ေ ျမ သယေ တာင တးင တ ည မတစးာ

ေ ထ ာငစ၍ သ ယယရမ ည ။

(၄) ပ ပ င သယသ ည ယာ ေ ပ တးင စန စတကတည မတစးာ ေ ထ ာင စ၍ သယယရ

မ ည။ ( န စထ ပ ၊ သ ထ ပ ဆင ၍ မ သယ ယရ)

(၅) မ ရးာသးန ေ န သည ရ ကမ ာမ ဟတ ပ ါက ပ ပ င မ ာက န နကေ စာေ စာန င ညေ န

ပ ငမ ာတးင သယယရမ ည ။

(၆) သယ ယပ ပ ပ င မ ာက တစခ ါတ ည ကနေ အာ ငမစ ကနင ပါ က ထ ာမ ညေ န ရာ

က ေ ျမ ညရင လ င ၍ က ၊ န းာ ၊ တရစ ာန တ ၏ ရန မကင ေ ဝ ရန ျ ခ စညရ

ခ တျခ င / အကာအ ရမ ာ ျပ လ ပ ထ ာျခ င တက ေ ဆ ာင ရးက ပ စ န စတက

စထ ာရမ ည ။

( ၇) ျပ င ထ န သည ေ န ပဒဏ အာ ပ ပ င မ ာ တကရကထေ တး မ မရေ စရန အမျပ

လ ပျခ င / အရပ အာဝ ါသ ေ ကာငေ သာ သစ ပငကမ ာေ အာ ကတးင စ န စတက

စျခ င ေ ဆ ာငရးက ရ မ ည ။

(၈) မ ျပ တသည ကာလ န င ြက က က တတသျဖ င စကပ မ မပ ျပ တေ သ ပ ါက ပ

လ ကကန မ ာက ေ ရေ လ ာငေ ပ န ငရန စ စ ထာ ရ မ ည။

(၉) အထ ကပါ လပင နမ ာက ေ ဆ ာ င ရးကန ငရန အတးက ဝ န ထမ တ စဦ အာ

သသန တာဝ န ေ ပ ထ ာရမ ည ။

(၁၀) ေ ျခ ခ မ စကပ ခ င ပ အတအာ ေ ရဝ ေ အာ ငစမ ျခ င သည အပပင ေ ဒ သ၌ စက

ပ င မ ာ ရငသ န ေ အာ ငျမ င ေ ရအ တးက ေ ကာငမ းနသ ည န ညလ မ တစခ ျဖ စပ ါ

သည ။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone 34

လပငနစ-၈။ (၂၅ ) အပ ေ ဆာ င ပ ပ င မ ာ အ ာ ထန သမ ေစ ာ င ေ ရာ ကျခ င

၂၀၁၈ ခ နစ ၊ မ ရာသ သစ ေ တာစ ကခင မ ာမ စတင ၍ အပ ေ ဆ ာငပ ပ င ( ၂၅ )

ပ ေ ထ ာငသးာမ ည ျဖ စေ သာ ေ ြကာင ေ အာ ကေ ဖ ာျပ ပ ါ အခ ကမ ာက လ ကနာ

ေ ဆ ာငရးကသးာ ရန လ အပ ပါ သည -

၁။ ပ ေ ထ ာငစ ကပင စကပ မ ည အပ င မ ာနင မ ေ ရာေ နာ ဘ သသန ေ ဘ ာငခး၍

ျပ စပ ေ ထ ာင ရန ၊

၂။ ပ အတမ ာက တစလ လ ျင တစကမ ျပ စထ နသမ ျခ င လ ပင န မ ာျဖ စ

ေ သာ ေ ျမ ဆးေ ပ ျခ င ၊ ေ လ ဝ ငေ လထ းကေ ကာငေ အာ င ျပ လ ပေ ပ ျခ င ၊ အလ င

ဖ းငေ ပ ျခ င ၊ ေ ခ ါင ေ န ျဖ တ ျခ င ၊ အ ျမ စျဖ တျခ င ၊ အပ င ခ ျခ င မ ာ ေ ဆ ာင ရးက

ေ ပ ရန ၊

၃။ သတျပ ရမ ည မ ာ ပ ပ င အျမ င ၁၈ န ငအထ ကေ ရာကရပါ က အပ င မာ ြကခ င

လ ာ ေ စရန အ လ ငက ျဖ ည ျဖ ည ခ င ဖ းငေ ပ ရန ၊

၄။ လ အပ ပါ က ပ ပ င အျမ င ၂ မ ၃ ခ န အထေ ရာကရလျ င ပ ေ ဘ ာင အ တးငမ

( ၇" × ၃") အတ ျဖ င ပ ေ ထ ာင ထာ ေ သာ ပ ပ င မ ာအာ ( ၈ "× ၅ ") ပ အတမ ာ

အတးငသ ေ ျပ ာင ေ ရ ရန ၊

၅ ။ လ အပ ပါ က ေ ရာဂ ါပမ ာမ ာအာ ကာကးယနင ရန အတးက ပ သ တေ ဆ ၊ ရးက

စာ ပ ကာကးယေ ဆ မ ာက စ န စ တက ပ ကဖ န ေ ပ ရန ၊

၆ ။ လ အပ ပါ က နးာေ ခ ေ ျခ ာကမန ၊ ေ ျမ ေ ဆး ဆ တေ ရာစပ ၍ ပ အတမ ာ အတးင

ျပ န လည ျဖ ည တင ေ ပ ရန ၊

၇။ အထ ကပါ လပင နမ ာအာ ေ န ာကတစ န စ စကပ ရာသ အထ အေ လ ထ ာ

ေ ဆ ာငရးကသးာ ရန ၊

၈ ။ ပ ဥ ယာ လပ ငနမ ာက ပ မသရနာလ ည တတက မ ၍ စတဝ င စာေ သာ

ဝ န ထမအာ သသန တာဝ န ေ ပ ထ ာရန စ သည တျဖ စပ ါသ ည ။

ပ(၁၉) - ပပငမာအာ ေနသမေစာငေရာကျြငေဆာငရးကေနပ

ပအေအကသ ေရေျပာငျြင ပသေေဆမာ ပကဖနျြင

နောကဆကတြများ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေောကဆကတး(က)

က ာ း က ာ ေ ကက ဆ ေ

ေ ာေ ာ ာ ာ ေ း ာတး ထ း ာ က ာ

(၁) ေက းာ က

- ေ ေ ာ ဥတ ေ း ေ ာ/ တေ ာ ေ း ေ ါကေ ာက ေ

ဘက ာ

- က တ တ ေ ဘ ာ (၅) (၇) တ ကက ပ ထ တ ေ ာ

ထတ း ေ း တးက ကက ေ တတကထးက ာေကာ ၍ တ တ

ေ တး ာဏ ာ ာ ထတ း ာက ေ း ။

(၂) ေ ေေေ က

- ေ ဆ ာတက ာ ထေ ေ တးက း း ာေကာ

- းကေ ပ းက က ေ ေ ာ ာ

- ဘာေ ေ ာက ဆက ာေကာ ာ

- းက တေ ာေ ါ ါေ ေ တးက (၂) တ ေ း ထက

(၃) ( ဟတ) (၄) ေ း ေ ကက ေေ ာ ာ ကကထးာ

ေ ေကး၍ းက ေကက ာက ေ း ။

(၃) ေတာ တေ က

- ပ ပ ာ

- ေကကထးာ ေဆေပ တတကထးက ာေကာ

- ထေ ေ ဆ ေ ာ ာ

- ကထရဂ ဓါတ ေ ဆ ေ ာ

- ေ ဆ ာ တေ ာေ ကေ ာေေ ာတး ေေ ါကေ ာက ေ ာ ာက ေ း

(၄) ာ က ( ေဘေ/ ာ)

- ပ ပ ာ

- ေကကထးာ ေဆေပ တတကထးက ာေကာ

- တ ဆာေ ာ ာ

- ဘာေ ေ ာက ဆက ာေကာ ာက ေ း ။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေနာကဆကတး(ခ)

ပတး(၁)

စကခငတညေထာငရသည ရညရးယခကနင လအပခကအလက

သငေလာေသာသစမအခ၏ သစေတာျပစပေထာငျခငဆငရာဝေသသလကခဏာမာ

(၁) ထငေလာငစာအတးက သငေလာသည သစမမာ

ထငေလာငစာအတးက အသျပရန “ေကရးာသ” စကခငမာတးင စကပသငေသာသစမမာ

၏ သစေတာျပစပေထာငျခငဆငရာဝေသသလဏခာမာမာ-

(က) ေျမအတနအစာ၊ အမအစာအမမတးင ေပါကေရာကျဖစထးနနငျခင၊

(ခ) အခနတအတးင လငျမနစးာ ေပါကေရာကကထးာပ ထငထထညအမာဆ ရရနငျခင၊

(ဂ) အပငေရာဂါနင ပမာမာ၏ ဒါဏကခနငရညရျခင၊

(ဃ) ေျခာကေသးမနင ရာသဥတျပငထနမက ခနငရညရျခင၊

(င) ငတတကထးကအာေကာငျခင၊

(စ) ဥယာျခလပငနမာအတးက အသခနငျခင၊

(ဆ) လးယကစးာ ခးစတနငျခင၊

(ဇ) မခ အနညငယသာထးကပ မခထးကမသည အနဆနင အဆပအေတာက မျဖစေပျခင၊

(စ) မေလာငသညအခါ မပးာ မထးကျခင၊

(ည) မြကာျမငစးာ ေလာငနငျခင၊

အထကေဖျပပါ ဝေသသလကခဏာမာနင ကကညေသာသစမမာ မာ ယကလစ၊ ေဘာစကင၊

မယဇလ၊ ေအာရရာ၊ ရာ၊ သန၊ ဒဟတ ………စသညတျဖစပါသည။

(၂) အမတင၊ ျခတငအတးက သငေလာသညသစမမာ

ေကရးာသစကခငမာတးငထညသးငစကပရနအတးက ေအာကပါသစေတာျပစပေထာငျခင

ဆငရာဝေသသလကခဏာမာနင ျပညစရန လအပပါသည -

(က) ပငစညေျဖာငတနမရျခင၊

(ခ) ကငတကအနညငယသာထးကျခင၊

(ဂ) အဓကပငစညတစခသာရျခင၊

(ဃ) ပငစညေအာကေျခမ ထပဖာအထ လပတကးာျခာမနညျခင၊

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေနာကဆကတး(ခ)

ပတး(၁-၂)

(င) အလအေလာက ကငတကခငျခင၊ အမကအနာ ကငမျခင၊

(စ) အေခါကကးာမ လးယကျခင၊

(ဆ) ေပါပါ၍ ခနငရညရေသာ သစျဖစျခင၊

(ဇ) ျခနင သစသာေဖါကပမာ၏ ဒဏက ခနငျခင၊

(စ) သစြကာရညခေဆမာ သးတသးငရန လးယကျခင၊

အထကေဖျပပါ ဝေသသလကခဏာမာနင ကကညေသာသစမမာ မာ ရာ၊ ကကက ၊ ယငမာ၊ ရ၊

စစ…..စသည သစမမာျဖစပါသည။

(၃) တရ စဆာနအစာအစာနင ေျမဆလာထနသမေရအတးက သငေလာသည သစမမာ

ေအာကပါ သစေတာျပစပေထာငျခငဆငရာဝေသသလကခဏာမာနင ျပညစရနလအပပ အျခာ

စကခင၊ ေျမဆလာထနသမမတတကေရအတးက ေရေဝေရလစကခင (သနသစေတာေရာေနာ)

တးင ထညသးငစကပသငပါသည -

(က) တရစဆာနမာကကနစသကသည အရးကနင အသမာရရျခင၊

(ခ) ရးကအပခနမျခင၊ ကငတကခငျခင၊ ငတတကချနျခငမာ ျပလပနငျခင၊

(ဂ) အထသျဖင ငယရးယစတးင ကထးာနနျမနျခင၊

(ဃ) ေနရာေဒသပတဝနကငအမမတးင ေပါကေရာကရငသနနငျခင၊

(င) အျခာသစမမာနင ေရာေနာစကလျင ေလာငရပဒဏခနငျခင၊

(စ) ေျမဆလာေကာငမးနေရအတးက နကထရဂငဓါတက ျဖစေစျခင၊

(ဆ) ပမာေရာဂါဒဏနင တရစဆာနမာ၏နငေခမဒဏက ခနငရညရျခင၊

(ဇ) အျခာေသာအသဝငမမာရျခင၊

(စ) တရစဆာနမာအတးက လအပေသာအာဟာရဓါတမာ ျဖညစးမနငျခင၊

အထကေဖျပပါ ဝေသသလကခဏာမာနင ကကညေသာသစမမာမာ ကကက ၊ ေဘာစကင၊

ေအာရရာ၊ တမာ၊ သေဘောငစပ. . . . .စသညတျဖစပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေနာကဆကတး(ခ)

ပတး(၁-၃)

(၄) ျခစညရပငမာအတးက သငေလာသည သစမမာ

ျခစညရ၊ ယာစညရမာတးင အျခာစကခငအမအစာအသးငျဖင စကပသငပ ေအာကပါ

သစေတာျပစပေထာငျခငဆငရာ ဝေသသလကခဏာမာ ရရပါမည -

(က) ေနရာမေရး ေပါကေရာကနငျခင၊

(ခ) အကးာအေဝစပစပ ေပါကေရာကနငျခင၊

(ဂ) ျပစထနသမမ အနညဆျဖစျခင၊

(ဃ) ရးကအပနမျခင၊ ကငတကခငျခငတက ခနငရညရျခင၊

(င) အပငအစပအပငအမမမ မပးာ ပနနငျခင၊

(စ) သငတငေသာအျမငသ လငျမနစးာေပါကေရာကနငပ ြကာရညချခင၊

(ဆ) တရ စဆာနမာ မစာသသည ကငတက၊ အေးန၊ အရးကမာရျခင၊

အထကေဖျပပါ ဝေသသလကခဏာမာနင ကကညေသာသစမမာမာ ကသစ၊ ရာန၊ သေဘော

ငစပ၊ ေဘာစကင၊ မယဇလ၊ ေအာရရာ၊ ကဗး၊ သေဘောမနကည..စသညတျဖစပါသည။

(၅) ေလကာတနအျဖစ သငေလာသညသစမမာ

ေရေဝေရလစကခငမာတးင ေလတကစာမခနငရနနင (Wind Break)အတးက ထညသးငစကပ

သငပ ေအာကပါသစေတာျပစပေထာငျခငဆငရာဝေသသလကခဏာမာ ရရပါမည -

(က) ြကမတမျပငထနသည ပတဝနကငတးင ေပါကေရာကနငျခင၊

(ခ) ခသဖးယ ရးကအပထေသာလည ေလျဖတသနတကခကနငသည ရးကအပရျခင၊

(ဂ) ရးကအပနမနမျဖင ြကာရညစးာရျခင၊

(ဃ) အျမစမာ ြကခငသနမာျခင၊

(င) အပငသကတမရညျခင၊

(စ) ပမာနင ေရာဂါဒဏခနငရညရျခင၊

(ဆ) အနအနာရ စကပသနပငမာအာ ထခကေစနငေသာ ပမာမာ၏ လကခပငမျဖစျခင၊

အထကေဖျပပါ ဝေသသလကခဏာမာနင ကကညပ စကပသငသည သစမအခ မာ - ပငလယ

ကဗး၊ ကသစ၊ မယဇလ၊ ေဘာစကင. . . . စသညတျဖစပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေနာကဆကတး(ခ)

ပတး(၁-၄)

(၆) ေျမဆလာထနသမေရနင သစေတာျပနလညထေထာငရနအတးက သစမမာ

ေရေဝေရလစကခငမာတးင ေျမဆလာထနသမရနနင သစေတာျပနလညထေထာငရနအတးက

စကပမညသစမမာမာ ေအာကပါသစေတာျပစပေထာငျခငဆငရာ ဝေသသလကခဏာမာနင

ျပညစရန လအပပါသည -

(က) ေပါကေရာကကထးာမျမနျခင၊

(ခ) ဆဝါသည ရာသဥတနင ေျမအမအစာတးင ေပါကေရာကနငျခင၊

(ဂ) ကယျပနေသာ ရးကအပရျခင၊

(ဃ) ေျမဆလာထနသမနငရန အျမစဖး စညမ ေကာငမးနျခင၊

(င) ေျမဆလာေကာငမးနေစသည နကထရဂငျပလပေပနငေသာ ဘကတရယာပမာမာနင

သဟဇာတျဖစျခင၊

(စ) အျမစပးာျခငျဖစေစ၊ သစေစမျဖစေစ မပးာရန လးယကျခင၊

(ဆ) အထသျဖင ေျမပျခငျဖစနငေသာေနရာမာတးင ခငမာေသာ အျမစအအရျခင၊

(ဇ) မေလာငျခငဒဏခနငျခင၊

အထကေဖျပပါ ဝေသသလကခဏာမာနင ကကညပ စကပသငသညသစမအခ မာ- ေအာရ

ရာ၊ ပငလယကဗး၊ ကနတာစမ. ……..စသညတျဖစပါသည။

(၇) အရပနင ေစာငေရာကျပစပငအတးက ရညရးယသညသစမမာ

အျခာစကခငအမအစာတးင ရ၊ ဌာန၊ ေကာငမာ၊ လမေဘဝ/ ယာတစေလျာက အရပရပင

အျဖစ စကပသငပ ေအာကပါသစေတာျပစပေထာငျခငဆငရာ ဝေသသလကခဏာမာနင

ျပညစရန လအပပါသည -

(က) အေပါကျမန အကျမနသည အပငပမျဖစျခင၊

(ခ) လးယကစးာ စကပျဖစထးနျခင၊

(ဂ) အမစမသစမျဖစျခင၊

(ဃ) နစရညခသစမျဖစျခင၊

(င) စာကကေျမကသေသာ ေျမြကပသညေနရာမာတးင ေပါကေရာကရငသနနငျခင၊

(စ) ငတတကထးကျခင ေကာငမးနပ ရးကအပခငျခငက ခနငရညရျခင၊

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေနာကဆကတး(ခ)

ပတး(၁-၅)

(ဆ) ေျမဆလာအတးက နကထရဂငဓါတ ရရေစျခင၊

(ဇ) တရ စဆာနမာ နာေနရနအတးကျဖစပါက ထထပ၍ ကယျပနေသာ ရးကအပရျခင၊

(စ) ေစာငေရာကျပစပငအျဖစ စကပပါက ကပါေသာရးကအပရျခင၊

(ည) ေစာငေရာကျပစပငအျဖစ စကပပါက သနစကပပငမာနင ေျမြသဇာ ယပငစာသမ

မရျခင၊

(စ) ကငခင/ ရးကအပခငျခငျပလပပါက နေျမာတးန တရန မလအပသည အဖတနသစမ

မာ မျဖစျခင၊

အထကေဖျပပါ ဝေသသလကခဏာမာနင ကကညပ စကပသင သည သစမအခ မာ - ကသစ၊

ပငလယကသစ၊ ငစပ၊ ေဘာစကင၊ မယဇလ၊ ေပါကပနျဖ…..စသညတျဖစပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေောကဆကတး(ဂ)

မြေြာနငငအလယပငအပပငေေသတးင ေေရာေေသ၊ ရာသဥတနင

ေမြဆလာအေမြေအေေအြြအလက ေရးြေယစကပနငသည အြေသစြြာ

စ ေေရာေေသ၊ ရာသဥတ၊ ေမြဆလာအေမြေအေေ စကပသငေသာ သစြြာ

၁ ပမပငေမြောကေသးြ ေ ြေနငရညရေသာသစြြာ ယကလစ၊ တြာ၊ ရာ၊ ကက ၊ ေောင

၂ ြေြေ ငြ ေ ြေနငရညရေသာ သစြြာ ကန ာစြ၊ ရာ၊ ဆမ

၃ ေရမြပမြေငေ ြေနငရညရေသာ သစြြာ ေအာရရာ၊ ြယဇယ

၄ ေမြအြေ အင တေညလးေ၊ြာလးေေသာေမြြာ

(က အကဆစ တလးေကေသာ ေမြြြာ

(ြေ အယကာလ တလးေကေသာ ေမြြြာ

ရာ၊ ေအာရရာ၊ ယကလစ၊ ြယဇယ

ေ ာစကင၊ ေအာရရာ၊ က း၊ ကန ာ

စြ၊ ညြြာ

Recommended Trees on different pH Level

pH Level Recommended Trees Botanical Name

>7 Any hardwood spp.

Other factors are available.

7-8

Bawzagaing Leucaena leucocephala

Eucalyptus Eucalyptus camaldulensis

Than Terminalia oliveri

Dahat Tectona hamiltoniana

Taukkyant Terminalia tomentosa

Tamar Azadirachta indica

Kokko Albizia lebbeck

Magyi Tamarindus indica

>8

Sha Acacia catechu

Pinlaekabwi Casuarina equisetifolia

Eucalyptus Eucalyptus hybrid

Nyan Pin Sesbania bispinosa

Kandasein Prosopis juliflora

Tamar Azadirachta indica

Kalataukkyant Terminalia arjuna

Kandasein Prosopis pinnata

Aurisha Acacia auriculiformis

Zi Zizyphus jujuba

Suphyu Acacia arabica

(သစေတာသေတသေဌာေစာေစာငြ ေကာကနတေ ာမပပ သည

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁)

အပပငေေသစမလနစျပညေရဦစဌာန၊ သစေောစကခငမာ၌ စကပလကရေသာ အခသစမမာ၏ ေျမခစကပခနေးင ရငသနေပါကေရာကမ

ပမေကာငမးနနငေသာ ပေဝနကငအေျခအေန

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၁ ယကလစ အသငအေင ရေစဆနေသာနနေျမ

ရေစေျမ (၅၀% နင အထကပါဝငရမည)

ရေစေျမအနညငယမ အသငအေငပါဝငေသာေျမ

(၃၅-၅၀% ရေစေျမ ပါဝငရမည)

သနနေျမ

ရေစဆနေသာ သနနေျမ

ေျမအခဉဓါေမာပ သဆနေသာေျမ

(Soil pH - ၆.၅ ထကေလာနညေသာ)

ေျမအငနဓါေမာပ သဆနေသာေျမ

(Soil pH - ၇.၅ ထကမာေသာ)

ေျမအမအစာ၊အေနအစာမေရးရငသနေပါကေရာက

၃ - ၂၂

၂၁ - ၄၀

၁၀ - ၉၈ ၀ - ၄၉၀၀ မရငေေသသည ြသစေေလေကမ

ျဖစေသာလည ရာသဥေနင ပေဝန

ကငအေျခအေနအမမေးင ရငသန

ေပါကေရာကနငပါသည။

ေရလမမေသာေနရာမာေးငလည

ေပါကေရာကနငသည။

မေခါငေျခာကေသးကာလ (၈ - လ)ခန

အထခနငရပါသည။

၂ ရာ ခနငရည

အေကာငဆ

(ေရနညခပင

အမအစာ)

ေရစမဝငနငေသာနနေျမေးငအေကာငဆျဖစသည။

ေရေကာငမးနစးာစဆငပ သေကာကမာ ပါဝင

ေသာေျမ

(ခ)

၄၀ - ၅၀ ၂၀ - ၈၅ ၀ - ၄၉၂၁ သဘာဝအေလာက ရးကျပေေရာေနာ

ေောမာ၊ေောငေနမာ၊ ကနေျမျမင

၏ေအာကေျခအပင ဆာဗာနာေော

မာေးင ေပါကေရာကပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁-၂)

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၃ မယဇလ အသငအေင ေရစေကာငမးနပ စးေစ၍ေျမြသဇာေကာငမးနေသာ

(Soil pH: ၅.၅ - ၇.၅) ရေသာေျမေးင အေကာငဆ

ေပါကေရာကရငသနနငသည။

ဂဝေျမေးငလည ေရစေရလာေကာငမးနပါက ေပါက

ေရာကနငသည။

ေျမအငနဓါေမာေသာ(Soil pH-၇.၅ထကမာေသာ)

ေျမေးင မေပါကေရာကနငပါ။

၃၅ - ၄၀

၂၀ - ၉၈ ၀ - ၃၂၈၀ ရာသဥေအေျခအေနအမမ၌ ေပါက

ေရာကနငေသာလည မေသရာသဥေ

ေးင ပ၍ ရငသနေပါကနငသည။

အပပငေေသေျမနမေနရာမာနင အထ

သငေလာပါသည။

ေျမေအာကေရက ေကာငမးနစးာစပယနင

သညအရးယ၊ အခနေးင မေခါငေျခာက

ေသးကာလ(၄ - ၈)လခန အထ ခနငရည

ရသည။

၄ ေမာ အသငအေင နနေျမ၊ ဂဝေျမ

စနယေျမ(အနကေရာင) ပမေကာငမးနနင

ေျမအငနဓါေမာေသာေျမေးငလည ေပါကေရာက

နငပ၊ သေကာကဆနေသာေျမ၊ ထဓါေမာေသာ

ေျမေးငလည အျခာသစမမာထက ရငသနေပါက

ေရာကနငသည။

(Soil pH: ၆.၂ - ၇) ရေသာေျမေးင စကပပါက

အသငေောဆ ျဖစပါသည။

၄၀ ၄၀

ေအာက

၀ - ၄၉၀၀ ျမနမာနငငရ အပပငေောေျခာကနင

ျခ ပေေောမာေးင သဘာဝအေင

ရငသနေပါကေရာကသည။

စကပပ ၁-ပေအေးင မေရရရပါက

ပမရငသနေကာငမးနနငပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁-၃)

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၅ ကကက အသငအေင ေျမြသဇာေကာငမးနပ ေရစေရလာေကာငမးနေသာ

နနေျမေးင ေကာငမးနစးာျဖစထးနပ ေျမေစပါက

ရငသနေပါကေရာကမ မေကာငနငပါ။

ေျမအခဉဓါေမာျခင၊ ေျမအငနဓါေမာျခင၊ ေရ

ဝပေသာေနရာမာေးငလည ရငသနေပါကေရာကနင

သည။

၃၅ - ၄၀

၂၅ - ၉၆ ၀ - ၅၈၀၀ အမစမေစပငဆနေသာေျမ၊ မေသ

ေော၊ ရးကျပေေောမာေးင သဘာဝ

အေင ေပါကေရာကကပါသည။

ရာသဥေအေျခအေနအမမနင ေျမ

အမအစာ၊ အေနအစာအမာစေးင

ရငသနေပါကေရာကနငသည။

စကပပ ေစနစြကာေသာအခါ မ

ေခါငေျခာကေသးမေဏနင နငခါရက

ျခငမာက ခနငရညရပါသည။

၆ ေဟေ ခနငရည

အေကာငဆ

(ေရနညခပင

အမအစာ)

ေျမအမအစာမေရး ရငသနေပါကေရာကနငသည။ - - - ျမနမာနငငအပပငေေသရေကာကကန

မာ၊

ရာသဥေအမမနင ေျမအမအစာ

အေနအစာအမမေးင ရငသန

ေပါကေရာကနငသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁-၄)

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၇ ယငမာ - (Soil pH: ၅.၅ - ၆.၅) ရေသာ/ ေျမအခဉဓါေရေသာ

ေျမေးင စကပပါက အသငေောဆ ျဖစပါသည။

အလးန လးန စးေစေသာေျမ၊ ေရဝပေသာေျမေနရာမာ

က ေရာငြကဉသငပါသည။

၂၀ - ၂၅

၃၃ - ၁၅၇ ၉၀၀ - ၂၆၀၀ အပပငေေသေျမနမေျမျပန မာေးငေေး

ရရသညအျပင ေရစေရလာေကာငမးန

ေသာေောငကနေောငေနမာနင

ထေကာကေျမမာ၌လညေပါကေရာက

ေလေဏခနငစးမျမငမာပ လငလပင

အမအစာျဖစသျဖင အလငပးငေသာ

ေနရာမာေးင စကပသငသည။

စကပပါက နစနစအေးင အျမငေပ ၃

- ၆ ေပ၊ သနစ ၆ - ၉ ေပ၊ ေျခာကနစ

၁၀ ေပနငအထက ေရာကရနငသည။

၈ ဆျဖ ေဆာငရာသ၏

အေအေဏက

ထျခာစးာခနင

စးမရေသာ

လည၊အပေဏ

လးနကျခငကခ

နငစးမအာနည

ေျမအမအစာ၊ေျမအေနအစာအမမေးငေပါက

ေရာကနငေသာလညေရစေရလာေကာငမးနရနလ

စကပမညဆပါက ေျမအခဉဓါေ အနညငယပါဝင

ေသာေျမမ အေပယေျမဆလာေးင ေျမအငနဓါေ

ပါဝငေသာေျမ (Soil pH: ၆.၅ - ၉.၅) သငေော

ပါသည။

၀ - ၄၆ ၂၈ - ၅၉ ၀ - ၅၉၀၀ အပပငဇသသန ထက အပသမပငဇ

မာ၌ ပမျဖစထးနသည။

ေျမေနရာပကစသးာေသာေနရာမာ၌

စမလနစျပညေရအေးက ျပနလည

စကပပါက အသငေောဆသစမျဖစ

ေနးကာလ၌ အရးယေရာကအပငမာသည

အပခန(၄၆C)အထ ခနငေသာလည

အပငငယမာကမ အရပမေပရနလ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁-၅)

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၉ စစ အသငအေင ေျမအမအစာ၊အေနအစာအမမေးင ရငသန

နငေသာလည စစးေပ ေရစေရလာေကာငမးန

ေသာနနေျမ၊ (Soil pH: ၅.၅ - ၇.၅) ရေသာရေစ

ေျမမာေးင စကပပါက အေကာငဆရငသနက

ထးာနငသည။

၃၆ - ၄၀

၃၉ - ၂၀၀ ၉၀၀ - ၂၆၀၀ ေလေဏခနငစးမျမငမာပ လငလပင

အမအစာျဖစသျဖင အလငပးငေသာ

ေနရာမာေးင စကပသငသည။

စကပပါက နစနစအေးင အျမငေပ ၃

- ၆ ေပ၊ သနစ ၆ - ၉ ေပ၊ ေျခာကနစ

၁၀ ေပနငအထက ေရာကရနငသည။

၁၀ ပေောက ေဆာငရာသ၏

အေအေဏက

ထျခာစးာခနင

စးမရေသာ

လည၊အပေဏ

လးနကျခငကခ

နငစးမအာနည

ေျမအခဉဓါေ အသငအေငရေသာေျမအမအစာမ

(Soil pH: ၅.၅ - ၆.၅) အကဆစဆနေသာေျမမမာ

ျဖစေသာသဆနေသာနနေျမမ ေျမေစအထ ရငသန

ေပါကေရာကရန အသငေောဆေျမအမအစာျဖစ

၂၃ - ၂၇ ၃၉ - ၈၀ ၃၃၀ - ၂၆၀၀ ခ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁-၆)

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၁၁ သန ခ ခ

၃၆ - ၄၇ ၁၉ - ၃၅ ၉၀၀ - ၂၆၀၀

၁၂ ေဖာကဆပ ခ ခ

ခ ခ

၂၇ - ၄၈ ၃၁- ၉၈ ၃၃၀ - ၂၆၀၀

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁-၇)

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၁၃ ဆ ခ ခ

၁၁ - ၃၁

(Soil pH: ၇.၅

ေျမအမအစာ၊အေနအစာမေရးရငသနေပါကေရာက

- ၅ ၄၉ ၄ - ၈၇

မနညေရ

ရာေေသ၌

ေစနစပေ

လမေရခန

လကမ - ၃၃

ရရလျငပင

ေကာငမးန

စးာ ရငသန

ေပါကေရာက

နငသည။

၀ - ၄၉၀၀

ခ ခ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဃ)

(၁-၈)

စဉ သစမ

အမည

မေခါင

ေျခာကေသးမ

ေဏအာ

ေ ျပနနငစးမ

ေျမအမအစာ

နစစဉ

ပျမမျ

အပခန

( C)

နစစဉ

ပျမမျ

မေရခန

(လကမ)

ပငလယျပင

မကနာျပင

အျမင (ေပ)

ေဂဟေဗေစနစနင ေပါကေရာကရာ

ေနရာမာ

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈)

၁၄ ရ -

Soi l pH : ၅ - ၆.၅ ခ

၂၂ - ၃၂ ၅၉ - ၉၈ ၂၃၀၀

ေအာက

၁၅ ဖနခါ ခ ခ

လပသညေကာက(ခ)နမဖေေကာက၊ေဂေါနေကာက၊

သလငေကာက၊ သငပနေကာက၊ မေောငေကာက၊

ထေကာကမာ ပါဝငေသာေျမနင ဂဝေျမေေးငလည

ရငသနေပါကေရာကနငသည။

၃၆ - ၄၇ ၃၀ - ၁၃၀

၀ - ၄၉၀၀

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေောကဆကတး(င)

နျားခြး/ ခပြေခဆျး/ သစခဆာငးပြငဆငပြငးလြငနးတျင လကနာရြေညအြကြေား

နးာေ / ေျြေေဆး/ သ စေဆာငျြငဆငျ ငလြငေတးင လကောေဆာငရးကရြေည အ ကအလက

ြောြော ေအာကြါအတင ျြစြါသည -

(၁) ြြေေအာျြင ျြစနငြါက သစေတာေျြေြေ အြေကသရကေဆးြော၊ သစရးကေဆးြော ေရာေနာြါဝင

သညေျြေြောက ရယစေဆာငရေ၊

(၂) အထကြါေျြေေဆးြော ရယစေဆာငရေ က ြါက ျြေစေရက ေတးင ကေရစ သည အေညက

နေျြေြော၊ ေရကေြော၌ ေရ ြေေျ ာကေလာေညသညအ ါ ေြေြါကလာသည ကေနေျြေြောက

ရယစေဆာငရေ၊(သရာတးင ေရငေ/ ါသညကေြေ ကေနေျြေက လဝြေယရ)

(၃) ေျြေေဆးစေဆာငရေ ေျြေေဆးကငြောျြလြ၍လညေကာင၊ အြေကြေစြေ လညေကာင၊

သဘာဝသစရးကေဆးေျြေြသဇာျြလြ၍လညေကာင စေဆာငရေ၊

(၄) ေျြေေဆး၊ နေျြေြော စေဆာငြသညအ ါ ဇကာ ရေ၊

(၅) ဇကာ ၍ အြေကြောြယရာြြါက ကေရစ ေသာေျြေစငေျြေ ြောက ထေထာင၍ ျြေလည

ဇကာ ရေ၊

(၆) ြေထာငရေအတးက နးာေ ေဆးစေဆာငရာတးင (Fresh Manure) (ေ ) လတဆတေသာ

နးာေ ြောက ြေစေဆာငဘ နစ နးာေ ြောက ဝယယစေဆာငရေ၊

(၇) နးာေ တးင ၊ သလ၊ အြေက၊ ြလြစတစြော ြါဝငြေြေရေရ ဂရျြရေ

(၈) နးာေ ဝယယျ ငအာ ကတငစစဉထာရေ၊

(၉) နးာေ ၊ ေျြေေဆး၊ သ ေရာစြသညလြငေတးင ြေထာငြေညြြငြော ရငသေရေလေလာက

သည အာဟာရဓါတရရရေ အေရကသကသ စကြ ေ ြအတြယထတသညအ ါ ေျြေလ

(Ball of Earth) ကးြေသးာေစရေ ေရာစြသညေျြေသည အေစဓါတြါဝငရေ လအြျ င၊

(၁၀) ရေစြေြောရေ၊ ရေစထက သအ ြြေြါဝငရေ၊

(၁၁) နးာေ ၊ သ၊ ေျြေေဆးြောအာ အ ကေရာစြ၍ ထညရေ၊

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(စ)

ပးတ(၁)

သစမအလက အသရငမညခန ၊ သစေစစေဆာငနငခနနင သစေစပါဝငမ

(သစေစ/အသရငမညခနနင စေဆာငနငခနမာ ေဒသအလက အနညငယကးလးနငသည)

စဉ သစမအမည (ျမနမာ)

နင ရကခေဗဒအမည

အသရငမညခန

အသ/အေစအသ/

အေစစေဆာငနငခန

တစျပညတးင

ပါဝငေသာ

အသ/အေစ

အေရအတးက

တစကလ

ဂရမ

အေစေပါင မ ထ မ ထ

၁ ကျန

Tectona grandis ဒဇငဘာ ေဖေဖဝါရ ဇနနဝါရ ဧပ ၈၅၀ ၁၄၅၇

၂ ကေကာ

Mesua ferrea မတ ဧပ ၉၅၀ ၇၁၀

၃ ပငလယကဗး

Casuarina equisetifolia ေဖေဖဝါရ မတလ ၄၂၆၄၀၀ ၈၅၀၀၀၀

၄ ကကက (ျမနမာ)

Albizia lebbeck ဇနနဝါရ မတ ေဖေဖဝါရ ဧပ ၁၅၉၂၀ ၈၉၀၀

၅ ကသစ

Erythrina suberosa ၂၈၆၀ ၁၉၀၀

၆ က

Schleichera oleosa ၂၆၈၀ -

၇ ကဗး/ေကာကပန

Cupressus arizonica ၄၆၀၈၀၀ -

၈ ကကက (သေဘော)

Samanea saman မတ ေမ ၁၀၃၂၀ ၄၁၉၀

၉ ကကက (ဖလစပင)

Albizia saman ၇၂၈၀၀ -

၁၀ ကလစ(အာဖရကန)

Spathodea campanulata ေမ ဇးန ၁၉၄၅၀ ၁၃၅၀၀၀

၁၁ ခေရ

Mimusops elengi ေအာကတ

နဝငဘာ ၂၄၀၀ ၁၇၈၅

၁၂ ခါေတာမ

Grevillea robusta ဇးန ဇလင ၃၈၁၈၀ ၉၀၀၀၀

၁၃ ခယရ

Prunus cerasoides ဧပ ေမ ၅၂၈၀ ၄၇၄၀

၁၄ ခေပါင

Strychnos nux-blanda ၁၂၈၀ ၉၀၀

၁၅ ခသန

Hymenodictyon excelsum ၉၀၄၀၀ ၂၉၉၄၀၀

၁၆ ဂပ

Diospyros montana ၅၆၀ ၅၃၀၀

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(စ)

ပးတ(၁-၂)

စဉ သစမအမည (ျမနမာ)

နင ရကခေဗဒအမည အသရငမညခန

အသ/အေစအသ/

အေစစေဆာငနငခန

တစျပညတးင

ပါဝငေသာ

အသ/အေစ

အေရအတးက

တစကလ

ဂရမ

အေစေပါင မ ထ မ ထ

၁၇ ငစပ

Cassia renigera ၁၁၀၉၆ ၂၅၀၀

၁၈ ငေရေ

Cassia fistula မတ ဧပ ၁၈၅၆၀ ၇၇၀၀

၁၉ ငသမ

Cassia nodosa ၅၃၆၀ ၂၇၀၀

၂၀ စနပနန(က)

Delonix regia မတ ဧပ ၄၀၁၆ ၁၉၀၀

၂၁ စးယေတာ

Bauhinia acuminata ေဖေဖာဝါရ မတ ၅၆၉၆ ၃၅၂၀

၂၂ စနဒက

Santalum album ေအာကတ

နဝငဘာ ၇၀၄၀ ၆၀၀၀

၂၃ စနပနျပာ

Jacaranda mimosifolia ၂၁၂၈၀ ၈၈၀၀၀

၂၄ စနပနကေလ

Caesalpinia pulcherrima ၁၃၀၀၀ ၆၀၇၀

၂၅ စစ

Albizia procera ဇနနဝါရ ဧပ ဇနနဝါရ ဧပ ၃၉၇၆၀ ၂၄၇၀၀

၂၆ စကာဝါ

Michelia champaca ေအာကတ

နဝငဘာ

၂၇ ဆတေခ

Bridelia retusa ၁၄၂၇၂ ၈၅၀၀

၂၈ ဆျဖ (ဆနေဂါလ)

Acacia senegal ၂၄၀၀၀ ၁၄၆၀၀

၂၉

ဇျဖ

Emblica officinalis

န တ ၆၂၂၈၀ ၄၃၄၀၀

၃၀ ည

Quercus serrata စကတင ေအာကတ

၅၆၀ ၄၀၀

၃၁ တမာ(သေဘော)

Melia azedarach ၆၄၀ ၄၀၀

၃၂ တမာ(ပန)

Azadirachta indica ဇးန ဇလင ၂၃၀၄ ၂၄၀၀

၃၃ တမလန

Dalbergia oliveri ေဖေဖာဝါရ မတ ေဖေဖာဝါရ ဧပ ၁၅၄၁၆ ၆၂၆၀

၃၄ ေတာငကမ

Calamus doriaei ၂၁၆ ၃၀၉

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(စ)

ပးတ(၁-၃)

စဉ သစမအမည (ျမနမာ)

နင ရကခေဗဒအမည အသရငမညခန

အသ/အေစအသ/

အေစစေဆာငနငခန

တစျပညတးင

ပါဝငေသာ

အသ/အေစ

အေရအတးက

တစကလ

ဂရမ

အေစေပါင မ ထ မ ထ

၃၅ တကတသက

Heynea trijuga ၅၀၄၀ ၂၉၀၀

၃၆ တမာ(ျမနမာ)

Azadirachta indica ေမ ဇလင ဇးန ဇလင ၃၆၀၀ -

၃၇ တနဆပင

Aleurites moluccana ေအာကတ

နဝငဘာ ၁၈၄ ၁၂၀

၃၈ ေထာကြကန

Terminalia tomentosa ေဖေဖာဝါရ မတ ေဖေဖာဝါရ ဧပ ၅၀ ၅၀၀

၃၉ ထငရ

Pinus spp; စကတင နဝငဘာ စကတင နဝငဘာ ၅၂၈၀၀ -

၄၀ ထငရပေဒသာ

Araucaria bidwillii ဇးန ဇလင ၃၂၀ -

၄၁ ထေနာင

Acacia leucophloea မတ ဧပ

၄၂ ဒဟတ

Tectona hamiltoniana ာ ဇ ၂၇၆၀၀ ၃၂၇၁၃

၄၃ ဒဒ

Salmalia insignis ၁၄၀၈၀ ၁၅၀၀၀

၄၄ ေနာ

Adina cordifolia ဧပ ဇးန ဧပ ဇးန

၄၅ နဘ

Lannea grandis ၃၂၂၀ ၁၉၂၀

၄၆ နပေဆ

Morinda tinctoria ၃၇၅၉၂ ၂၇၂၀၀

၄၇ နကယ Pterospermum semisagitatum

၃၀၆၄ ၁၀၁၀၀

၄၈ ပနာမာင

Cassia spectabilis မတ ဧပ ၇၆၂၂၄ ၄၀၀၀၀

၄၉ ပဉကတ

Xylia xylocarpa ဇနနဝါရ ေဖေဖာဝါရ ဇနနဝါရ မတ ၆၄၂၄ ၃၄၀၀

၅၀ ပေတာက Pterocarpus macrocarpus

ဒဇငဘာ ဇနနဝါရ ဇနနဝါရ မတ ၃၅၂၀၀ ၁၉၇၄၀

၅၁ ေပါကပနျဖ

Sesbania grandiflora ေဖေဖာဝါရ ေမ ၃၈၉၆၀ ၃၂၀၂၀

၅၂ ပဉမ

Lagerstroemia speciosa ဇနနဝါရ ေဖေဖာဝါရ ၁၆၃၆၀ ၁၄၇၀၀၀

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(စ)

ပးတ(၁-၄)

စဉ သစမအမည (ျမနမာ)

နင ရကခေဗဒအမည

အသရငမညခန

အသ/အေစအသ/

အေစစေဆာငနငခန

တစျပညတးင

ပါဝငေသာ

အသ/အေစ

အေရအတးက

တစကလ

ဂရမ

အေစေပါင မ ထ မ ထ

၅၃ ျပညပနည

Cassia glauca ေမ ဇလင ၈၀၂၈၀ ၅၅၀၀၀

၅၄ ပရတ

Cinnamomum camphora ၉၂၄၈ ၁၀၀၀၀

၅၅ ေပါက

Butea monosperma ၂၉၁၂ ၄၂၀၀

၅၆ ပနညက

Calophyllum inophyllum ေဖေဖာဝါရ မတ -

၅၇ ဖနခါ

Terminalia chebula ဇေေ ပ ၁၉၆၀ ၅၀၀

၅၈ ေဖာကဆပ

Holoptelea integrifolia ပ န ၂၂၂၄ ၂၄၄၀၀

၅၉ ဗနဒါ

Terminalia catappa မတ ဧပ -

၆၀ ေဘာစကင

Leucaena leucocephala ေဖေဖာဝါရ မတ ၃၁၁၂၀ ၁၄၃၇၀

၆၁ ဘဂေ

Mitragyna rotundifolia ဇနနဝါရ မတ ဇနနဝါရ ဧပ ၁၀၀၀ ၁၃၀၀

၆၂ ဘမဇာ

Albizia chinensis ၆၂၀၀၀ ၂၇၆၀၀

၆၃ မယဇလ

Cassia siamea ေဖေဖာဝါရ မတ မတ ဧပ ၅၃၀၄၀ ၃၂၆၃၀

၆၄ မယဇယ

Madhuca longifolia ေအာကတ

နဝငဘာ ေအာကတ

နဝငဘာ ၆၆၄ ၅၂၀

၆၅ မနကည

Tamarindus indica ေဖေဖာဝါရ မတ ၂၆၀၀ -

၆၆ မေဟာဂန

Swietenia macrophylla ဒဇငဘာ ဇနနဝါရ ဒဇငဘာ ေဖေဖာဝါရ ၆၄၀ ၂၄၀၀

၆၇ မအ(လကတရည)

Anthocephalus cadamba ဇနနဝါရ ေဖေဖာဝါရ ဇနနဝါရ ေဖေဖာဝါရ - -

၆၈ မနတင

Cycas siamensis ၉၀ ၁၀၀

၆၉ ေမာကလပ

Artocarpus lakoocha ၆၃၃၆ ၅၆၀၀

၇၀ မျငဝါ Dendrocalamus strictus

၃၉၉၅၀ ၃၆၀၀၀

၇၁ မငေဘာ

Alnus nepalensis ၁၇၂၀၂၄၀ ၃၂၆၀၀၀၀

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(စ)

ပးတ(၁-၅)

စဉ သစမအမည (ျမနမာ)

နင ရကခေဗဒအမည

အသရငမညခန

အသ/အေစအသ/

အေစစေဆာငနငခန

တစျပညတးင

ပါဝငေသာ

အသ/အေစ

အေရအတးက

တစကလ

ဂရမ

အေစေပါင မ ထ မ ထ

၇၂ ယမေန

Gmelina arborea ဧပ ဇးန ဧပ ဇးန ၂၇၂၀ ၁၉၁၀

၇၃ ယကလစ

Eucalyptus

camaldulensis

နဝငဘာ ဇနနဝါရ ဒဇငဘာ ဇနနဝါရ - -

၇၄ ယငမာ

Chukrasia tabularis ဇနနဝါရ မတ ေဖေဖာဝါရ ဧပ ၇၀၉၈၄ ၁၆၇၆၀၀

၇၅ ယငတက

Dalbergia cultrata ဒဇငဘာ မတ ဇနနဝါရ မတ ၁၈၈၄၀ ၁၅၃၀၀

၇၆ ရာ (ျမနမာ)

Acacia catechu နဝငဘာ ဒဇငဘာ ဒဇငဘာ ေဖေဖာဝါရ ၂၁၆၈၀ ၂၀၂၀၀

၇၇ ရ

Anogeissus acuminata ဧပ ေမ ဧပ ေမ ၁၃၄၄၀၀ ၅၈၀၀၀၀

၇၈ ေရး

Abrus precatorius ၁၃၀ -

၇၉ ေရးက

Adenanthera pavonina ၆၈၀၀ -

၈၀ ေရသငဝင

Millettia macrostachya ေဖေဖာဝါရ မတ - -

၈၁ လကပ

Salmalia malabarica ၆၈၀၆၀ ၄၅၈၀၀

၈၂ လကပ(သေဘော)

Ceiba pentandra ၂၁၂၄၀ ၂၀၀၀၀

၈၃ လမ

Terminalia pyrifolia ၁၀၈၈ ၄၉၀၀

၈၄ လယဇ

Lagerstroemia tomentosa နဝငဘာ ဒဇငဘာ - -

၈၅ သငဝင

Millettia pendula ၂၆၈၀ ၂၃၀၀

၈၆ သစဆမ

Terminalia bellerica ဇ ာ န ၄၀၀ ၄၀၀

၈၇ သနပခါ

Limonia acidissima ၈၂၅၀ ၃၉၀၀၀

၈၈ သစကနက

Hopea helferi ၅၈၀၀ -

၈၉ သေဘောတယ

Polyalthia longifolia ဇးန ဇလင ၁၁၄၄ ၆၇၀

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(စ)

ပးတ(၁-၆)

စဉ သစမအမည (ျမနမာ)

နင ရကခေဗဒအမည

အသရငမညခန

အသ/အေစအသ/

အေစစေဆာငနငခန

တစျပညတးင

ပါဝငေသာ

အသ/အေစ

အေရအတးက

တစကလ

ဂရမ

အေစေပါင မ ထ မ ထ

၉၀ သတင

Bixa orellana ၅၇၆၀၀ -

၉၁ သန

Terminalia oliveri ဇနနဝါရ ေဖေဖာဝါရ ၁၅၆၀ ၇၅၁၀

၉၂ သေျပ

Eugenia spp ဇးန ဇလင - -

၉၃ သစေစ

Melanorrhoea usitata ၃၂၀ ၁၉၅

၉၄ သစမကည

Albizia odoratissima ၅၂၁၉၂ ၁၅၆၀၀

၉၅ သစမအ

Cedrela serrata ၃၆၂၂၄ ၁၆၂၅၀၀

၉၆ သစမငဖ

Podocarpus neriifolius ၂၀၀၀ ၁၅၀၀

၉၇ အနန

Streblus asper ၂၂၂၀၀ -

၉၈ အင

Dipterocarpus tuberculatus ၁၀၄ ၁၃၀

၉၉ အငြကင

Pentacme siamensis

Syn.Shorea siamensis

၆၀၀ ၄၅၀

၁၀၀ အေသာက

Polyalthia longifolia ဇးန ဇလင - -

၁၀၁ ေအာရရာ

Acacia auriculiformis ဒဇငဘာ ဇနနဝါရ ၃၁၆၀၀ ၄၈၀၀၀

၁၀၂ အဂေလပမယဇလ

Acacia alata ၂၃၂၀၀ -

ဇစ ျမစ။ သစေတာသေတသနဌာန၊ စကပေရနင သစေစသေတသနဌာနစပမ ၁၉၈၇ ခနစ၊

ေမလထတ ျမနမာသစေစအခ၏ ထထညနင အေလခနမာစာအပနင စာတမအခ မ

ေကာကနတေဖာျပျခင ျဖစပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ေောကဆကတး(ဆ)

သစေစစေဆာငခြငလပငေတးင လကောေဆာငရးကရမညအြကမာ

သစေစစေဆာငခြငလပငေေဆာငရးကရာ၌ ေကာငမးေေအာငလေသာသစေစမာ လေလာက

စးာရရရေအတးက ေအာကပါအြကမာက မတသာလကောရမည -

(၁) သစေစစေဆာငခြငက စေစတက ကကတငခပငဆငရေ လအပသကသ စေစတက

သေလာငသမဆညရေ၊

(၂) အြသစေစမာမာ သစေစသေလာငထေသမထာနငသည သကတမ (viability)

တေတာငသခြင သစေစရငမညြေတးင အြေနင တေခပည စေဆာငြပ ပေထာငရေ၊

(၃) သစေစစေဆာငြေ ေောကကခြငသည ပေထာငခြငလပငေက ထြကေစနငသခြင

ပေထာငရေရညရးယသည သစမအလက ကကတငစေဆာငထာရေ၊

(၄) ကကတငစေဆာငထာေသာသစေစမာက ပသတေဆမာခြင ပသတြပ သေရငလခြ

ေသာေေရာ (သမဟတ) ေလလေသာပမာတးင သေလာငထာရေ၊

(၅) မေစရယစေဆာငနငမညေဒသမာက ကကတငေလလာြပ ရယစေဆာငရေ၊

(၆) သစေစေအာငလမနင လေလာကသညအေရအတးကရရနငရေအတးက ကကတငစစေဆ

ေလလာြပ စေဆာငထာရရေ၊

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁)

၊ ၌

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁ ယကလစ ၃၀၀,၀၀၀ -

၃၅၀,၀၀၀

ဒဇငဘာ - ဇနနဝါရ

(အသမာ ေကာငစးာ

ရငမည၍ သစေစမာ

အျပငသ မေရာကမ

အခနသည

အသငေတာဆအခန

ျဖစပါသည။)

အသခငမာက

ခတျဖင ဆးခ

စေဆာငနင

ပါသည။

အသအခးမာ ဖယရာနငရနအတးက

၂-၃ရကခန ေနလနအပေပပေနာက

ဝါယာကမျငမာျဖင ျပလပထာ

ေသာသဇကာအေပမ အသအခးမာ

ကလကျဖငပးတ၍ သစေစမာရရနင

သည။

ထေနာက ၁ -ရကခန ေနလနအပ

ေပပပါက သမဆညသေလာငနင

ပါသည။

သာမန အခနအပခနရေသာ

ေနရာတးင သမဆညသေလာင

နငသည။

ေရခေသတတ ာထတးင သမဆည

သေလာငပါက အေကာငဆ

ျဖစပါသည။

၂၉ - လ

၂ ရာ

(ျမနမာ)

၂,၇၁၀ ေဖေဖာဝါရ- မတ

(အသမာ ရငမည

ပ သစေစမာ

ကးထးက၍ ေျမသ

မကမအခနသည

အသငေတာဆအခန

ျဖစပါသည။)

အသမာပါေသာ

သစကငငယမာက

ခတ၍ စေဆာင

ပါက ပ၍ေကာငမးန

(သစပင၏ သက

တမ ၁၅ - ၂၅ နစ

ရေသာ အပငမာမ

မယစ ေဆာငပါက

အေကာငဆျဖစ)

အသမာက ၂- ၃ရကခန ေနလန

အပေပပ ေချေေလျခငစနစျဖင

အသခးမာနင သစေစမာက ခး

ျခာပပါက သမဆညသေလာင

နငပါသည။

ေလလဘအတးင ထည၍

အခနအပခန ၁၀ စငတဂရတ

ရေသာေနရာတးင သမဆည

သေလာငနငပါသည။

၁ (သ) ၂-နစ

(နစခငသစ

ေစမာသည

အေညောက

ေပါကနန

ပမေကာင

မးနသည။)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၂)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၃ မဇလ ၆,၇၃၀ ေဖေဖာဝါရ - မတ

(အသမာ ေကာငစးာ

ရငမည၍ သစေစမာ

အျပငသ မေရာကမ

အခနသည

အသငေတာဆအခန

ျဖစပါသည။)

အသခငမာက

ခတျဖင ဆးခ၍

စေဆာငနငပါ

သည။

ဂနအတတးငထည၍ ၅-ရကခန ေန

လနအပေပပေနာက အဆပါ ဂန

အတအာ တတေခာငနင ရကျခင

ျဖငအသခးမာကဖယရာနငသည။

ထေနာက ေချေေလျခငစနစျဖင

အသခးမာနင သစေစမာက ခးျခာ

စေဆာငနငသည။

ရရလာေသာသစေစမာက ၂-၃ ရက

ခန ေနလနအပေပပပါက သမ

ဆညသေလာငနငပါသည။

ေလလဘအတးင ထည၍

ေလေအေပခနအတးင သမ

ဆည သေလာငနငပါသည။

၁၄ - လ

၄ တမာ ၂၈၈ ဇးန- ဇလင

(အသမာ ရငမည

ပ သစေစမာ

ကးထးက၍ ေျမသ

မကမအခနသည

အသငေတာဆအခန

ျဖစပါသည)

အသခငမာက

ခတျဖငဆးချခင၊

အသပါေသာကင

ငယမာကလပရမ

ေ ခချခငနညလမ

မာျဖင စေဆာင

နငပါသည။

သစေစမာ ရရနငရနအတးက အသ

ခးမာက လကျဖငခးာ၍ ဖယရာ

ျခငေဆာငရးကသညနင တပငနက

မရငမညေသေသာအသမာက

ဖယရာသငပါ သည။

စထငစ(၅၀%)ခန ရေသာ စ

စးတေနေသာသ(သ) လစာမန

မာျဖင ဖအပ၍ သမဆည

သေလာငပါက အေကာငဆ

ျဖစပါသည။

သစေစစပ

၅ရကအတးင

ပေထာငပါ

က ရာနန

ျပည ရငသန

နငပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၃)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၅ ကကက ၁,၉၉၀ ေဖေဖာဝါရ- ဧပ

(အသေတာငမာ

အဝါေရာငသမလာ

ပ ရငမညလာသည

အခနတးင စေဆာင

ပါက အသငေတာဆ

ျဖစပါသည။)

အသေတာငမာ

အာ ခတျဖင

ဆး၍ စေဆာင

နငပါသည။

အသေတာငမာက ၂-၃ ရကခန ေန

လနအပေပရမညျဖစေသာလည

အသခးမာ ကကပဆတပ အသ

ေတာငမာက ကငလပြကညပါက

ခေလာကသျမညသညအထ ေနလန

အပေပပါကအေကာငဆျဖစ

အသေတာငမာအထကပါ အေျခ

အေနကေရာကရပါက တတေခာင

ျဖငရက၍ သစေစထတယျခငနည

စနစသည အထေရာကဆနင အ

ေကာငဆနညလမျဖစပါသည။

ထေနာကသစေစမာက ေနေရာင

တကရကရေသာေနရာတးင ၂-၃ ရက

ခန ထပမ၍ ေနလနအပေပပပါက

သမဆညသေလာငနငပါသည။

စထငဆ အနညငယသာရပ

သာမနအခန အပခနရေသာ

ေနရာတးငသမဆည သေလာင

နငပါသည။

၁ နစ

၆ ဒဟတ ၃,၄၁၅ နဝငဘာ (ပမန)

(အသမာ ေကာင

စးာရငမညပ သစေစ

မာ ကးထးက၍ ေျမသ

မကမအခနသည

အသငေတာဆအခန)

အသမာအာ

ခတျဖင ဆးခ၍

စေဆာငနငပါ

သည။

အသမာက ၂ - ၃ ရကခန ေနလန

အပေပပ ေချေေလျခငစနစျဖင

အသခးမာနင သစေစမာက ခးျခာ

ပပါက သမဆညသေလာငနင

ပါသည။

ေလလဘအတးငထည၍ ေလ

ေအေပခနအတးငသမဆည

သေလာငနငပါသည။

၉ - လ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၄)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၇ ယငမာ ၅,၀၀၀-

၈,၈၀၀

မတ- ဧပ

(အသ၏ အေရာင

သည အစမေရာငမ

အည(သ) နညေရာင

ေျပာငလသးာသည

အခနသည အသင

ေတာဆ ျဖစပါသည။)

အပငေပမ အသ

မာက ခတျဖင

ေသာလညေကာင၊

အသပါေသာ ကင

ငယမာက ခတယ

ျခငျဖင လည

ေကာင စေဆာငနင

ဝါဇကာထတးငထည၍ နနကမျင

(သ)ဝါယာကမျငမာျဖငခပစပစပ

ျပလပထာေသာသဇကာျဖငအပပ

၂-၃ရကခန ေနလနအပေပရမည။

(ယငမာသစေစမာသည ေပါပါပ

အေတာငပပါသျဖင ေလနင လးငပါ

နငေသာေြကာင ျဖစပါသည။)

ထေနာက သစေစအေတာငပမာ၊ မ၊

အငဆကမာ ဖကဆထာေသာ

သစေစမာကေချေေလျခငနညစနစ

ျဖင သန စငဖယရာရပါမည။

ေလလသဘအတးင ထည၍

ေလေအေပခန (သ) ေရခ

ေသတတ ာအတးင သမဆည

သေလာငနငပါသည။

၂၂ - လ

(သာမနအခန

အပခနရေသာ

ေနရာတးင ၅ - လ

အထ သမဆည

သေလာငပါက

အေညောကေပါက

ရာခငနန ၆၉%

မ ၃၆% ထ

ကဆငနင)

၈ ဆျဖ ၇,၇၇၅ ေဖေဖာဝါရ - မတ

(အသ၏ အေရာင

သည အျဖေရာင (သ)

စမဝါေရာငသ

ေျပာငလသးာသည

အခနသည

အသငေတာဆ

ျဖစပါသည။)

သစေစစေဆာင

မည သစပင၏

ရးကအပေအာက

ေျမေပတးင ပလပ

စတစမကာ(သ)

တာေပလငအာ

ျဖန ခငထာပ

အသမာက

ေ ခချခငျဖင

စေဆာငနင

အသ၏အသာလာမာအာ ဓါျဖင

ဖယရာပသစေစခးကထတယရ

သစေစခးအာ ေလျဖင ၂၄ - နာရ

အေျခာကခပတျဖင ညငသာစးာ

ခး၍ သစေစအာ ထတယရပါမည။

ထေနာကသစေစမာအာ ေရထည

ထာေသာပထသ ထည၍ ေရထ နစ

ျမေပသညသစေစမာသာ ေရးခယ

ပ ေလျဖင ထပမ၍ ၂၄ - နာရ

အေျခာကခရပါမည။

စထငဆ (၄-၁၂%)နင အပခန

(-၂၀C မ ၁၅C)ခန ရေသာေနရာ

တးင သမဆညသေလာငနင

ပါသည။

၄ - နစေကာ

(စာတင-၈ ပါ

အတင သမ

ဆညပါက

အေညောက

ေပါက ရာခင

နနသည

(၈၅%) နင

အထက

ရငသနနင)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၅)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၉ စစ ၄,၉၇၀ မတ - ဧပ

(ပမနအာျဖင ေဖေဖာ

ဝါရမ ေမလအထ

အသေတာငမာ

ရငမညတတေသာ

လည ေဖေဖာဝါရ

လကနမ ဧပလကန

အတးင ေကာငစးာရင

မညပ သစေစမာ

အျပငသ မေရာကမ

အသေတာငမာက

သာ ေရးခယသင)

အပငေပမ

အသမာက

ခတျဖင ေသာ

လညေကာင၊

အသပါေသာ

ကငငယမာက

ခတယျခငျဖင

လညေကာင

စေဆာငနင

အသေတာငမာအာ ဂနအတတးင

ထည၍ ၅ - ၇ ရကခန ေနလနအပ

ေပပေနာက တတေခာငျဖင ရက

ပ အသခးမာက ဖယရာရပါမည။

ရရလာေသာသစေစမာအာ ေရ

ထညထာေသာပအတးငစမ၍

ေကာငမးနေသာသစေစမာက ေရး

ခယရပါမည။

(ေရထနစျမေပေနေသာသစေစမာ

သည ေအာငလသနစးမပါသည။)

ထေနာကအဆပါေရးခယထာေသာ

သစေစမာအာ ေရပထမခကခင

ဆယယ၍ ေနလနအပေပျခငက ၂

-ရကခန ျပလပပပသတေဆျဖန

ပပါကသမဆညသေလာငနင

ပသတသန စငထာေသာ ေလ

လဘတးငထည၍သာမနအခန

အပခနရေသာေနရာတးင သမ

ဆညသေလာငနငပါသည။

၂၀ - လ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၆)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁၀ ပေတာက ၄,၄၀၀ နဝငဘာ - ဇနနဝါရ

(ပမနအာျဖင

နဝငဘာလတးင

အသမာရငမည

တတေသာလည

ေဒသတစခနင တစခ

ကးျပာမရပါသည။

ရာသဥတပ၍ ပျပင

ေသာနစမာတးင

အသမညခန ေစာ

တတပါသည။)

မယစေဆာင

မည သစပင၏

ရးကအပေအာက

ေျမျပငေပတးင

ေကကကေသာ

အသမာအာ

စေဆာငနငပါ

သည။

ကတေြကျဖင အသမာက ျဖတ

ညေပ၍ သစေစမာက ထတယနင

ထတယရရေသာသစေစမာက ေရ

ထညထာေသာပတးငစမ၍ ေအာင

လသနစးမေသာမေစမာက ေရး

ခယရပါမည။

(ေရထ နစျမေပေနေသာသစေစမာ

သည ေအာငလသနစးမပါသည။)

ထေနာကေရးခယထာေသာ သစ

ေစမာအာ ၂-ရကခန ေနလနအပ

ေပပပါကသမဆညသေလာငနင

ေလလေသာဖနပလင (သ) ဖန

ဘအတးငထညပ ေအ၍

ေျခာကေသး ေသာေနရာတးင

သမဆညသေလာငနငပါသည

၁ - နစ

၁၁ သန ၁၉၅ ဇနနဝါရ - ေဖေဖာဝါရ

(အသမာ ေကာင

စးာရငမညပ သစေစ

မာ ကးထးက၍ ေျမသ

မကမအခနသည

အသငေတာဆအခန

ျဖစပါသည။)

အပငေပမ အသ

မာက ခတျဖင

ေသာလညေကာင၊

အသပါေသာ ကင

ငယမာက ခတယ

ျခငျဖင လည

ေကာင စေဆာငနင

ပမာအငဆကမာပါေသာ အသ

ေတာငမာကဖယရာပေနာက ေရး

ခယထာေသာအသေတာငမာအာ

၂-ရကခန ေနလနအပေပရပါမည။

ထေနာကသစေစခးမာက ေချေေလ

ျခငနညျဖင ဖယရာပပါက သမ

ဆညသေလာငနငပါသည။

ေလလဘအတးင ထည၍ ေလ

ေအေပခနအတးင သမ

ဆညသေလာငနငပါသည။

၁၉ - လ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၇)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁၂ ေဖာကဆပ ၂၇၈ ဧပ - ေမ

(အသ၏ အေရာင

သည စမညေရာငသ

ေျပာငလပ သစေစ

သညလည ျဖည

ေရာငသ ေျပာငလ

လာေသာ အခနသည

အေကာငဆ

စေဆာငခန

ျဖစသည။)

အသမာပါေသာ

သစကငငယမာ

က လပရမျခင၊

ခါချခငနငအသ

မာက ခတျဖင

ဆးတယျခငျဖင

စေဆာငနင

(ေျမျပငေပသ

ကေရာကပ

အသမာက

စေဆာငပါက အ

ေညောကေပါကနင

စးမသည သာမန

ထကေလာကနင)

အသရပါလာေသာေတာငပမာ

အာ လကျဖငပးတတက၍ ေချေ

ေလျခငစနစျဖင အသေတာင

မာက သန စငရပါမည။

အဆပါသန စငပစမညေရာငရ

ေသာအသေတာငမာအာအရပ

ရရေသာေနရာတးင ကးနကရစ

ြကမခင (သ) ခညသာမကာ

(ခ)တာေပလငစေပ၌ ျဖန ခင ၍

ရငမညသညအထ အေျခာကခ

ထာပလျင သမဆညသ

ေလာငနငပါသည။

စထငဆ(၃-၅%)ရပ သာမန

အခနအပခနရေသာေနရာတးင

သမဆညသေလာငနငပါသည

၁ - နစ

စထငဆ(၃-၅%)ရပ အပခန

(-၂၀C မ ၁၅C)ခန ရေသာေနရာ

တးင သမဆညသေလာငနငပါ

သည။

၅ - နစနင

အထက

သစေစခးမာသည မကးအကနငေသာ

အမအစာျဖစေသာလည သစေစက

ထတယသမဆညနငပါက ြကာရညစးာ

သေလာငထာနငပါသည။

၁၃ ရ ၁၆,၈၀၀ မတ - ဧပ

(အသမာ ျဖည

ေရာငေျပာငလာပ

ေျမေပသ မေကကကမ

အခနသည

အသငေတာဆ

ျဖစပါသည။)

အသမာအာ

ခတျဖင ဆးခ၍

စေဆာငနငပါ

သည။

အသမာအာ ၂၄-နာရခန ေနလန

အပေပပပါက သမဆညသ

ေလာငနငပါသည။

ေအ၍ေျခာကေသး ေသာေနရာ

တးင သမဆညသေလာငနင

ပါသည။

၃ - ၄ လ

သစေစအေညောငေဖာကျခငအာ

သစေစစေဆာငပ ခကခငေဆာငရးကပါက

အေကာငဆျဖစပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၈)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁၄ ဆ ၆,၀၀၀ -

၇,၀၀၀

ေဖေဖာဝါရ - မတ

(အသမာ အျပည

အဝရငမညပ နည

ေရာငသ ေျပာငကာ

အသ၏ အသာလာ

မာ ေပာလာ၍

က လစျပသည

အခနသည

အသငေတာဆ

ျဖစပါသည။)

အသမာက

အပငမ တကရက

ေချေချခင၊ ဆးတ

ယျခငနညလမ

မာျဖင စေဆာင

နငပါသည။

အသမာက အမသဆာျဖင ေရာ

ေနာထာေသာေရ (အသျပမည ပ/

ခးကထတးင ေရ : အမသဆာ - ၄ :

၁ ခန )တးင နေအာငစမပ အသ၏

အသာလာမာအာ ဖယရာ၍ သစ

ေစခးမာက ေရျဖင ထပမေဆေြကာ

သန စငပေနာက ေအာငလေသာ

သစေစခးမာက ေရးခယရပါမည။

(ေအာငလသနစးမမမရနငေသာသစ

ေစခးမာသည အဆပါဆာေရစမ

တးင ေပေနမည ျဖစပါသည။)

ထေနာက သစေစခးမာက တာေပ

လငစ (သ) ကးနကရစြကမခငေပ

၌ျဖန ခင၍ တစပတခန ေနလန

အပေပပပါက သမဆညသ

ေလာငနငပါသည။

စထငဆ(၇-၁၀%)ရပ သာမန

အခနအပခနရေသာေနရာတးင

သမဆညသေလာငနငပါသည

အနညဆ

၁ - နစ

အပခန (၅C)ခန ရေသာေနရာ

တးငလည သမဆညသ

ေလာငနငပါသည။

နစေပါင

ြကာရညစးာ

ထနသမ

ထာနင

သစေစခးမာအာ မခးဘ တစနစကာလ

သမဆညသေလာငထာပ ပေထာငပါက

အေညောငေပါကနနသည နစခင

ပေထာငျခငထက ပ၍သာပ

အရညအေသးေကာငေသာပပငမာက

အခနတအတးင ပေထာငရရနငပါသည။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone (ဇ)

(၁-၉)

စဉ ျမနမာ

အမည

နဆဗ

(၁)ဗတးင

ပါဝငေသာ

သစေစ

သစေစ စေဆာင

နငေသာကာလနင

ေဆာငရးကသငသည

အခန

သစေစစေဆာင

ျခငနညစနစ

သစေစစေဆာငပေနာက

သမဆညသေလာငနငရန

သစေစျပျပငျခငနညစနစ

သမဆညသေလာငနငသည

ေနရာနင သငေတာသည

ပတဝနကငအေျခအေန

သစေစ

သမဆည

သေလာငနင

သညသကတမ

(၁) (၂) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁၅ ဖနခါ ၂၄၆ ဇနနဝါရ - ဧပ

(အသမာ အျပည

အဝ မရငမညမနင

အဝါေရာင စတင

ေျပာငသညအခန

သည အသငေတာဆ

ျဖစပါသည။)

သစေစစေဆာင

မညသစပင၏

ရးကအပေအာက

ေျမေပတးင ပလပ

စတစမကာ(သ)

တာေပလငအာ

ျဖန ခငထာပ

အသမာက

ေ ခချခငသည

အေကာငဆ

ေသာစေဆာင

သည နညလမ

ျဖစပါသည။

အသမာက ေရတးင၂၄-၄၈ နာရ

ခန အသခးမာအာ နေအာငအထ

စမ၍ ဖယရာပေနာကရရလာေသာ

သစေစမာက ေရျဖင ထပမေဆ

ေြကာသန စငရပါမည၊

သန စငပသစေစမာအာ အရပ

ေကာငေသာေနရာတးင အေျခာက

ခပပါက သမဆညသေလာငနင

ပါသည။

ေအခအမတ -၀C မ၂၀C ရပ

စထငဆ (၄- ၅%) ခန ရေသာ

ေနရာတးင သမဆညသေလာင

နငပါသည။

၅ - နစေကာ

စထငဆ(၄- ၅%) ရပ၊ အခန

အပခန (၁၅C - ၃၅C ) ခန ရ

ေသာေနရာတးငလည သမ

ဆညသေလာငနငပါသည။

၂ - နစ

။ - (၂၀-၂၅) ၊ (၃၀-၃၃)

- ၍ ။

- ။

- ။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁)

၊ ၌

စဉ သစမ

အမည သစေစျြျြငျြင နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ ေရေလာငျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာရက

ေညောက

ေြါက

နန

(%)

ြေောငမ

ြအတသ

ကေျြာငနငသည

အေျြအေန

ြြင

အျမင

၁-ေြ

ေရာကရ

ရန

ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁ ယကလစ ြေောငစဉကာလအတးင

ြတဝန ကင အြြနသည

(၂၅C - ၃၀C) ြန ရြါက

အေကာငမးနဆ ျြစြါ သည။

သျြာသစေစျြျြငျြင

မလအြြါ။

ေျမျြငမ (၃ - ၄) ေြြန အကးာတးင

တညေဆာက ောေသာ သန စငြ

သေောငေသတတ ာအတးငလငတစ

ြ နင တစြ အကးာအေဝ ၄-cm ၊

၀.၅-cm အနကရေသာ လငမာ

ဆး၍သစေစမာေညသးင

ြေောငရမည။

တစရကလျင နနက ၈-

နာရနင ညေန ၃-နာရတ

တးင ေရမနြနသည

ကရယာျြငသာ ေဆာင

ရးကသငြါသည။

၅ ၇၄ အရးက ၃-ရးက

စတငေးကလျင

ကေျြာငနင သည။

(ညေန ေနေအြနတးင

ကရမည။)

၁၈၀ -

ရက

၂ ရာ အြြန(၈၀C)ရေသာေရေနး

၌သစေစမာက ၁၀-မနစြန

နစျမေြေအာငစမြေနာက

ေရေအတးင ၁-ရကြန ေြမ

၍ သစေစြးမာ နေအာငစမ

ောရြါမည။

မတ - ဧြ

အရြအသငအတင ရရေသာေနရာ

တးင ေျမျြငမ (၃-၄)ေြြန အကးာ၌

ြေသတတ ာေောင တညေဆာက၍

ေရာစြေျမအာေညသးငြ လင

တစြနင တစြ အကးာအေဝ ၅-mm

လငမာဆး၍ သစေစမာက ေည

သးငကာေရာစြေျမမာျြငျြနလည

ြအြ ောြေနာက ေရြန ေြရ

မည။

မနကနင ညေန ြငမာ

တးင ေရြမနေလာင

ေြြါက ြေောင

သည အြနမ ၃ -လ

အတးင ြြင အျမင ၃

-ေြနင အေကေရာကရ

နငသည။

၁၁ - ၃၃ ၆၅ - ၉၀ အရးက ၂ -စ စေးကြန

ြြငအျမင (၂-၃) cm

တးင ကေျြာငနင

သည။

၁၅ - လ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁-၂)

စဉ သစမ

အမည

သစေစျြျြငျြင

နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ ေရေလာငျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာရက

အေညောက

ေြါကနန

(%)

ြေောငမ

ြအတသ

ကေျြာငနငသည

အေျြအေန

ြြင

အျမင

၁-ေြ

ေရာကရ

ရန

ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၃ မယဇလ ေရေနးတးင သစေစမာက နစ

ျမေြေအာင စမြေနာက ၁၂-၂၄

နာရြန အေအြောရမည။

ေမ - ဇးန

ြေသတတ ာအတးင သန စငြသ

မာအာေညြ လငတစြနင

တစြအကးာအေဝ ၅-cm ြန

ဆး၍ သစေစမာေညသးင ြ

ေောင ရမည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင ညေန

၃- နာရတတးင

ေရမနြနသည

ကရယာျြငသာ ေဆာင

ရးကသငြါသည။

၅ - ၄၂ ၅၅ အရးကတစစ

ေးကြနတးင

စတငကေျြာငနငသည

၁၄၃ - ရက

(ြြငနစဉကာလတးင ြမာအငဆကမာ၏ အနတရာယက ဂရျြ၍

ကာကးယရမည။)

၄ တမာ ၃-၆ ရကြန ရရေရတးင သစ

ေစြးမာ နသညအေ စမရ

မည။

(သစေစစေဆာငြြကြင

ြေောငမည လတဆတေသာ

သစေစမာအတးက မလ အြြါ)

ဇးန - ဇလင

ြေောငအတးင လငတစြနင

တစြအကးာအေဝ ၁၅(သ)၂၅-cmြန

ဆးြ သစေစမာကလည တစြနင

တစြ ၂.၅- cm ြန ကးာ၍ ေညသးင

ြေောငရမည။

ေေနာက သစေစမာေညသးငော

ေသာလငေြတးင သ(သ)သနင ေရာ

စြောေသာေျမအာ အေ ၁-cm ြန

ြအြြေနာက အနည ငယြသြရ

မည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင ညေန

၃- နာရတတးင

ေရမနြနသည

ကရယာျြငသာ ေဆာင

ရးကသငြါသည။

၇ - ၁၀ ၇၅ ြြငအျမင ၅-cm ြန

ေရာကရြါက

ကေျြာငနငြါသည။

၁၅၀ -

ရက

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁-၃)

စဉ သစမ

အမည သစေစျြျြငျြင နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ ေရေလာငျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာ

ရက

အေညောက

ေြါက

နန

(%)

ြေောငမ ြအတသ

ကေျြာငနငသည

အေျြအေန

ြြင

အျမင

၁-ေြ

ေရာကရ

ရန ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၅ ကကက

(ျမနမာ)

ြေမနည

အြြန(၈၀C)ရေသာ ြးကြးက

ဆေသာေရ၌ ၂ -မနစြကာစမြ

ေနာကအေအြရမည၊

ဒတယနည

ြေောငျြငမတငမ သစေစ

မာအာ ေရျြင ေဆေြကာ၍

၂၄ -နာရြန ေရတးင သစေစြး

မာနသညအေောရမည။

ေြေြာဝါရ - မတ

ြေောငအတးင လငတစြနင

တစြအကးာအေဝ ၁၅-cm ြန

ဆးြသစေစမာကလည တစြ

နင တစ ြ ၂ (သ) ၃ -cmြန ၊

အနက ၁ -cm ြန တးင သစေစ

မာက ေညသးငြေောငရ

မည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင ညေန ၃-

နာရတတးင ေရမနြန

သည ကရယာျြငသာ

ေဆာငရးကသငြါသည။

၅ - ၂၀ ၈၀ ြြငအျမင ၁၀ -cm ြန

ေရာကရြါက ကေျြာင

နငြါသည။

၁၂ - လ

(ေနေရာငျြည အျြညအဝရရေသာေနရာတးင ြေောငြါက ြြငမာ

သသာစးာြး ြရငသနနငသည။)

၆ ဒဟတ အာဗင(Oven)အတးင အြ

ြန(၈၅C)တးင ၂- ရကြန

အြေြြ ေရေအတးင ၆ -

နာရြန စမောရမည။

ေနေရာငတကရကရရေသာေနရာ

၌ ြေသတတ ာေောငက ောရရ

ြါမည

သန စငြသမာအာ ေညြ

လငတစြနငတစြအကးာအေဝ

၄-cm ြန ဆး၍ သစေစမာ ေည

သးငြေောငရမည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင ညေန ၃-

နာရတတးင ေရမနြန

သည ကရယာျြငသာ

ေဆာငရးကသငြါသည။

၁၅ ၁၆ - ၃၀ အရးကတစစ ေးကြနတးင

စတငက ေျြာငနငသည။

(ညေနြင ေနေအြနတးင

ကရမည။)

၁၄၅ -

ရက

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁-၄)

စဉ သစမ

အမည သစေစျြျြငျြင နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ

ေရေလာင

ျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာ

ရက

အေညောက

ေြါက

နန

(%)

ြေောငမ ြအတသ

ကေျြာငနငသည

အေျြအေန

ြြင

အျမင

၁-ေြ

ေရာကရ

ရန ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၇ ယငမာ ြးကြးကဆေသာေရေနးတးင သစ

ေစြးမာ နသညအေ စမ၍ ၂၄

-နာရြန အေအြောရမည။

ေြေြာဝါရ- မတ

အရြအသငအတငရေသာေနရာတးင ြေောင

ေသတတ ာအတးင ျမစသမာေညြ လင

တစြနင တစြအကးာအေဝ ၆-cm၊ အနက ၂-

cm ြန ဆးြ သစေစမာက ေညသးငြ

ေောင၍ သန စငြသျြင သစေစကျမေြရသာ

ြြြါြါေလ ျြနလညြအြရမည။

တစရကလျင

နနက ၈-

နာရနင

ညေန၃- နာရ

တတးင ေရမန

ြနသည

ကရယာျြင

သာေဆာင

ရးကသငြါ

သည။

၆ - ၃၆ ၈၈ အရးကနစစ ေးကြနတးင

စတငက ေျြာငနင

သည။

၁၆၂ -

ရက

(ြအတမာက အရြအသငအတငရရေသာေနရာတးင ောရြ၊ ြြင

နစဉကာလတးင အေဂရျြမလအြြါ သည။)

၈ ဆျြ နးာေြအရညြစြစတးင

သစေစြးမာနေအာင ၄၈-နာရ

ြန ြကာသညအေစမောရမည။

မတ - ဧြ

ြေောငအတးက ေကာငမးနစးာေဆးေျမြ

နးာေြမာနင အေြယေျမဆလာတအာ

ေရာေနာ၍ ျြငဆငရမည။

ျြငဆငြမနစြငအြကာတးင သစေစမာ

အာ ေျြာကေသးေသာေျမ(သ) သျြငေရာေနာ

၍ ြေောင၌ လငတစြနင တစြ အကးာ

အေဝ ၁၀- cm ြန ဆးြ ေညသးငြ

ေောငြြါက သစေဆးေျမျြင သစေစကျမေြ

ရသာ ြြြါြါေလ ျြနလညြအြရမည။

ေရေလာင

ျြငက

ညေနြင

တစကမ

သာ ြ

ေောငအာ

ရနစေန

ေအာင

လြေဆာင

သငသည။

၉ - ၃၀ ၃၀ ြြင သကတမ ရက ၃၀

- ၄၀ ြန ရြ ြြင

အျမင ၁၀-၁၅ cm ြန

ရေသာ ြြငမာအာ က

ေျြာငနငသည။

၈၀ - ရက

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁-၅)

စဉ သစမ

အမည

သစေစျြျြငျြင

နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ ေရေလာငျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာ

ရက

အေညောက

ေြါက

နန

(%)

ြေောငမ

ြအတသ

ကေျြာငနင

သည

အေျြအေန

ြြင

အျမင

၁-ေြ

ေရာကရ

ရန

ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၉ ြေတာက ြေမနည

အြြန(၅၀C)ရေသာေရေနး၌

သစေစြးမာ နေအာင ၁၀-

မနစြကာစမြေနာက အေအ

ြရမည။

ဒတယနည

ေရေအတးငသစေစြးမာ

နေအာင၂၄နာရြန စမောျြင

ြေောငအတးငျမစသမာေညြ

လငတစြနင တစြအကးာအေဝ ၁ -

cm ၊ အနက ၂ - cm ြန တးင သစေစ

မာကေညသးငြေောင၍ သန စင

ြသျြင သစေစက ျမေြရသာ ြြြါ

ြါေလ ျြနလညြအြရမည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင ညေန ၃-

နာရတတးင ေရမနြန သည

ကရယာျြငသာ

ေဆာငရးကသငြါသည။

၅ - ၁၀ ၈၀ - ၉၀ ရးကစတစစ

ေးကြနတးင

ကေျြာင

နငသည။

၁၄၄ -

ရက

(ြြငကေျြာငရာတးင အျမစမာက စနစတက ျြတရန အေလအြြါသည။)

၁၀ စစ ြးကြးကဆေသာေရေနး တးင

သစေစြးမာ နသညအေ

၂-ကမတငတင စမော

ရမည။

ေေနာက ၂၄- နာရြန ြကာ

ေအာင အေအြောရမည။

မတ- ဧြ

ြေောငအတးငျမစသမာ ေည

ြ လငတစြနင တစြအ

ကးာအေဝ ၅-cm ၊ အနက၂ -cm

ြန ဆးြသစေစမာကေညသးင

ြေောင၍ သန စငြသျြင သစ

ေစကျမေြရသာ ြြြါြါေလ ျြန

လညြအြရမည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင ညေန ၃-

နာရတတးင ေရမနြန သည

ကရယာျြငသာ

ေဆာငရးကသငြါသည။

၅ - ၁၀ ၇၀ ရးကစ ၂ - ၆ စ

ေးကြန၊

ြြငအျမင

၁၀- cm ြန

ေရာကရြန

တးင

ကေျြာင

နငသည။

၈၉ -

ရက

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁-၆)

စဉ သစမ

အမည

သစေစျြျြငျြင

နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ ေရေလာငျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာ

ရက

အေညောက

ေြါကနန

(%)

ြေောငမ

ြအတသ

ကေျြာငနင

သည

အေျြအေန

ြြင အျမင

၁-ေြ

ေရာကရရန

ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁၁ ေြာကဆြ ေရေအတးင၂၄-နာရြန ေ

စမောရမည။

ေေနာက အရြေကာင

ေကာငရေသာေနရာတးင၄-၅

နာရြန အေျြာကြောရ

မည။

ြေောငအတးင လငတစြနင တစ

ြအကးာအေဝ ၁၂-၂၀ cm ြန ဆး၍

သစေစမာ ေညသးငြေောငရ

မည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင

ညေန ၃- နာရ

တတးင ေရမနြန

သည ကရယာျြင

သာ ေဆာငရးက

သငြါသည။

၁၀ - ၁၄ ၇၅ ြြငအျမင

၁၀- cm ြန

ေရာကရလျင

ကေျြာငနင

သည။

-

ေရေလာငျြငအာ ြမနလြေဆာငရန အေရကြါသည။

သစေစြးအာေတ၍ သစေစျြျြငျြငသည အေညောကေြါက နန မာျြာနငသည။

ြြငမာအာ ြဥယာဉတးင ၂-နစြန ော ရြမ စကကးက တးငသ ေျမြ စကြြါက အေကာငဆ ျြစြါသည။

၁၂ သန ေရေအတးင သစေစြး မာ

နေအာင ၂၄- နာရ ြန စမ

ောရမည။

ြေောငအတးင သန စငြသမာ

အာေညြ လငတစြနင တစြ

အကးာအေဝ ၅-cm ြန ဆး၍ သစေစ

မာ ေညသးငြေောငရမည။

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင

ညေန ၃- နာရတ

တးင ေရမနြန

သည ကရယာျြင

သာ ေဆာငရးက

သငြါသည။

၁၀ - ၁၅ ၃၅ ရးကစတစစ

ေးကြနတးင

ကေျြာင

နငသည။

(ညေနြင

ေနေအြန

တးငသာ

ေဆာငရးကရန)

၉၇ - ရက

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁-၇)

စဉ သစမ

အမည

သစေစျြျြငျြင

နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ ေရေလာငျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာ ရက

အေညောက ေြါက

နန

(%)

ြေောငမ

ြအတသ

ကေျြာငနင

သည

အေျြအေန

ြြင အျမင

၁-ေြ

ေရာကရ

ရန ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁၃ ဆ တစနစသကတမရေသာ သစ

ေစမာအာ ြအတေသ

ေည၍မစကြမ ေရေအ

တးင၂-ရကြန စမောရမည။

ေေနာက သစေစြးမာအာ

ရကတသျြငေက ကးမ

သညေြသညကရယာမာ

ျြငညေငသာစးာြးေတရမည။

ဧြ - ေမ

သစေစမာ အေညောကေြါကနန

ေကာငရနအတးက သတမတအြ

နနအတင ေရာစြောသည ြ

အတမာအာ အလငေကာငမးန

စးာရရသညေနရာတးငောရြ သစ

ေစမာကေညသးငြေောငရမည

တစရကလျင

နနက၈-နာရနင

ညေန ၃- နာရတတးင

ေရမနြန သည

ကရယာျြငသာ

ေဆာငရးကသငြါ

သည။

၁၀ - ၁၁ ၇၀ - ၃၀၀ - ရက

(ဆသစေစြးမာသည အလးနမာေြကာသျြင အေညောကေြါကရနအတးက အနညဆ ၁-လြကာြ၊ သစေစြးအာ ြးေတသည

အြါတးငလည ရကတသြါက အရနလးနလျင အတးငေရ သစေစမာ ြကစဆရနငေသာေြကာင ျြစြါသည။)

၁၄ ရ သစေစျြျြငျြင အေေဆာင

ရးကရနမလေသာလည သစေစ

အာ စေဆာငြြါက ြက ြင

ေဆာငရးကသငသည။

ြေောငအတးင လငတစြနင

တစြအကးာအေဝ ၅ -cm၊ အနက

၁-cm ြန ဆးြ သစေစမာက ေည

သးငြေောင၍ သျြင သစေစက

ျမေြရသာ ြြြါြါေလ ျြနလည

ြအြရမည။

နနက၈-နာရနင

ညေန၃- နာရတ တးင

ေရမနြန

သညကရယာ

ျြငသာေဆာင

ရးကသငြါသည။

(ေရေလာငျြင

အာ ြမနေဆာင

ရးကရန လအြြါ

သည)

၇ - ၁၀ ၂၀ % / ဂရမ အရးက ၂ -စ

ေးကြနတးင

ကေျြာငနင

သည။

၂ - လ

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone ( )

(၁-၈)

စဉ သစမ

အမည သစေစျြျြငျြင နညစနစ

ြေောငရမည ကာလနင

မေစေညရမည နညစနစ ေရေလာငျြင

အေညောက

ေြါကရန

ြကာေသာ ရက

အေညောက

ေြါက

နန

(%)

ြေောငမ

ြအတသ

ကေျြာငနင

သည

အေျြအေန

ြြငအျမင

၁-ေြ

ေရာကရ

ရန ြကာြန

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉)

၁၅ ြနြါ ြေမနည

သစေစြးမာက ေရေအတးင ၂၄-

နာရြန စမြေနာက နးာေြ

သသန ျြင ျြငဆင ောေသာ

ြေောငတးင ၅-ြတြန

အေညောကေြာက ောရမည။

ဒတယနည

ေရေအတးင ၄၈-နာရြန သစေစြး

မာက နသညအေစမော ြါက

အေညောကေြါကနန ြမေကာင

မးန နငသည။

အရြေကာငမးနစးာရရသညေနရာ

တးင ြေောငအာ ျြငဆငြ

သစေစမာကေညသးငြေောင၍

ရ ေစေျမ (သ) နနေျမတျြငြ

အြောရမည။

ြျြငေသာ ရာသဥတ

အြနတးင ေရြမေလာင

ေြရန လအြသည။

၁၅ - ၃၀ ၇၀ - ၈၀ - ၅ - လ

(ြြငကေျြာငြြါက ြအတမာက အရြ ေကာငမးနစးာရရသညေနရာတးငသာ

ောရသငသည။)

Literature Cited

(1) Saw C. Doo. (1981). “Silvical characteristics and nursery practice of some high value species.” Forest Research Institute. Leaflet No.5/ 80-81.

(2) Thein Kyi, Chit Hlaing and Mehm Ko Ko Gyi (1987). “Studies on seed storage, germination and growth during nursery stage of some indigenous and exotic species.” Forest Research Institute,

Leaflet No.4/ 86-87.

(3) Thein Kyi and Mehm Ko Ko Gyi (1991). “Studies on seed storage, germination and growth during nursery stage of some indigenous and exotic species: Part-2.” Forest Research Institute,

Leaflet No.1/ 1991.

(4) “ ၊ ၌ ”၊ ၊

၊ ( ၊ ၁၉၈၇ )။

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတြ(ည)

(၁)

/ ( ) (က)

( က )

/ -------------------

ည -------------------

က -----------------

က က က

က

က

ဧက

(၂၅% က က

က

က

က

က

) ၈ က ၈ - ၁၄

၁၄

က

(၁) (၂) (၃) (၄) (၅) (၆) (၇) (၈) (၉) (၁၀) (၁၁) (၁၂) (၁၃) (၁၄)

ပျးဥယျာတာဝေခ

(လကမတ)

(အမည)

ဦးစးအရာရ

(လကမတ)

(အမည)

နတာအပကကး

(လကမတ)

(အမည)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတြ(ည)

(၂)

/ ( ) ( -၁)

( )

/ ------------------

ည ---------------------

က -----------------

က က

က က

ည က

က က

၇+၈

က

က

က /

က

က

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀ ၁၁

ပျးဥယျာတာဝေခ

(လကမတ)

(အမည)

ဦးစးအရာရ

(လကမတ)

(အမည)

နတာအပကကး

(လကမတ)

(အမည)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတြ(ည)

(၃)

/ ( ) ( -၂)

( )

( က )

/ ----------------

ည ------------------

က -----------------

က

က က က က က

၈ က ၈ ၁၄ ၁၅ ၂၄ ၂၅ ၃၆ ၃' ၄' ၄' ၅' ၅' က

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀

၇ ×၃

၈ ×၅

၈ ×၁၄

၂၄ ×၁၈

ပျးဥယျာတာဝေခ

(လကမတ)

(အမည)

ဦးစးအရာရ

(လကမတ)

(အမည)

နတာအပကကး

(လကမတ)

(အမည)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတြ(ည)

(၄)

/ ( ) (ဂ)

က

က ------------------

------------------

------------------

က -----------------

ည က က

က က

က က

က

က

၈ က ၈ - ၁၄ ၁၄ က

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀ ၁၁ ၁၂ ၁၃

ဦးစးအရာရ

(လကမတ)

(အမည)

ဒတယေေကကားနရးမး

(လကမတ)

(အမည)

လကနောကေေကကားနရးမး

(လကမတ)

(အမည)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(ဋ)

( က ) (ဂ)

န ေ န ာေ

ေ န ကာ ာ

န ာ ေ

၊ ေ ၊

၁။ ာ ာ

ာ တ နေ ာ က ေ တန ာ

(က)

( )

( ဂ)

၂။ က

က ာ က ေ

(က)

( )

( ဂ)

၃။ တ

ာ န တက

(က)

( )

( ဂ)

၄။ က ေ က

၅။ က ေ

၆။ န ဆ

၇။ ေ တ နဆာ က ကာ

၈။ ေ ကာ ( က နေ )

၉။ တ က ေက တ (၆)

(၆)

၁ ။ က က ေ

(က) ၊ ာ

( ) ၊ ာ

( ဂ ) ၊ ာ

ပးတ (၈)

Standard Operating Procedures for Forest Nursery Establishment in Dry Zone နောကဆကတ(ဋ)

-၂-

၁၁။ န န န ာ က

၁၂။ ကန ာ က က ာ ေကေန ကာ တာ ေ က န ာကတ

က တ န ။

( က တ) ( က တ) ( က တ)

နတာ နတာ က ာ

၁၃။ က ေ က ( - - ) ကနေ တ ာ န ာက နဆ ေကေ

ဆက ကတ ။

( က တ)

ကန ာက ေ ကာ န

က ၊