SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

40
Tussen hoop en catastrofe Tikva of Nakba Power Point presentatie voor Freelunch op 8 april 2014 Tussen hoop en catastrofe: Tikva of Nakba Klaas Smelik

description

Het conflict tussen Israël, de Palestijnen en de Arabische wereld is een onderwerp waarvoor veel aandacht is. Mensen voelen zich meer betrokken bij het Midden-Oostenconflict dan bij de vele andere oorlogshaarden van het ogenblik. Men kiest partij zonder altijd even goed geïnformeerd te zijn, maar ook voor wie wel het nodige over het conflict weet, geldt dat de keuze voor de ene of andere partij vaak meer een existentieel dan een rationeel karakter heeft. Daarom kan men zich afvragen: is het wel verstandig om in dit gecompliceerde conflict zonder meer partij te kiezen? Is het niet beter om het Midden-Oostenconflict als een historisch gegroeide politieke ontwikkeling te benaderen vanuit de wens om te begrijpen in plaats van te veroordelen? Om het conflict te bestuderen zonder van te voren een standpunt in te nemen. Dit is nu juist de bedoeling van dit boek: betrouwbare informatie verschaffen over een conflict dat reeds honderd jaar voortduurt, zonder voor één partij te kiezen, zonder één partij bij voorbaat in een kwaad daglicht te stellen of als slachtoffer voor te stellen. Streven naar objectiviteit is geen gebrek aan moed of engagement, maar juist een uitdaging om naïviteit achter ons te laten. In dit boek probeert Klaas Smelik daarom – in de wirwar van propaganda en fabels – te ontdekken wat er feitelijk is gebeurd, en waarom het zo is gegaan als het is gegaan. Hij houdt de historische dimensie van het conflict steeds in het oog om zich niet te verliezen in de waan van de dag. Om uiteindelijk de vraag te stellen: welke kansen op vrede zijn er in dit conflict, dat zo uitzichtloos lijkt? Klaas A.D. Smelik (* Hilversum 1950) doceert sinds 2005 Hebreeuws en Jodendom aan de Universiteit Gent; daarvoor was hij werkzaam aan de universiteiten van Amsterdam, Utrecht, Brussel en Leuven. Hij heeft een dertigtal boeken op zijn naam staan en wordt alom geprezen om zijn heldere en aangename schrijfstijl. In 2006 richtte hij het Etty Hillesum Onderzoekscentrum van de Universiteit Gent op. Dit centrum coördineert het internationale onderzoek naar Etty Hillesum (1914-1943) en haar nagelaten geschriften, organiseert congressen en symposia, en heeft een eigen publicatiereeks. Tijdens opgravingen in Israël en Jordanië heeft Smelik samengewerkt met zowel Israëli’s als Palestijnen, hetgeen hem heeft gestimuleerd om met andere ogen naar het Midden-Oostenconflict te kijken.

Transcript of SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Page 1: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Tussen hoop en catastrofeTikva of NakbaPower Point presentatie voor Freelunch op 8 april 2014

Tussen hoop en catastrofe:

Tikva of Nakba

Klaas Smelik

Page 2: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

2

Page 3: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

TER INLEIDING• Het Midden-Oostenconflict gaat om het bezit van land.

3

Page 4: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

TER INLEIDING• Het Midden-Oostenconflict gaat om het bezit van land.• Het hebben van een eigen staat heeft het Joodse volk nieuwe

impulsen gegeven, in Israël zowel als in de rest van de wereld.

4

Page 5: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

TER INLEIDING• Het Midden-Oostenconflict gaat om het bezit van land.• Het hebben van een eigen staat heeft het Joodse volk nieuwe

impulsen gegeven, in Israël zowel als in de rest van de wereld.• Gebruik van geweld.

5

Page 6: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

TER INLEIDING• Het Midden-Oostenconflict gaat om het bezit van land.• Het hebben van een eigen staat heeft het Joodse volk nieuwe

impulsen gegeven, in Israël zowel als in de rest van de wereld.• Gebruik van geweld.• Moet vrede tussen Israëli’s en Palestijnen het einddoel zijn,

waarnaar toe dient te worden gestreefd?

6

Page 7: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Uit de toespraak van premier Yitzhak Rabin in Washington gehouden op 13 september 1993

• Wij zijn gekomen om te proberen een einde te maken aan de vijandelijkheden, zodat onze kinderen en kindskinderen niet langer de smartelijke prijs van oorlog, geweld en terreur hoeven te betalen. Wij zijn gekomen om hun leven veilig te stellen, om de herinnering aan het verleden, vol pijn en verdriet, te verzachten, om te hopen en te bidden voor vrede.

• • Tegen jullie, Palestijnen, wil ik zeggen, dat wij voorbestemd zijn om in hetzelfde land, op

dezelfde grond samen te leven. Wij, soldaten, die bevlekt met bloed zijn teruggekeerd van het slagveld; wij, die onze familie en vrienden voor onze ogen hebben zien doden en die de ouders van de slachtoffers niet in de ogen durven kijken: wij, die komen uit een land waar ouders hun kinderen begraven; wij, die tegen jullie, Palestijnen, hebben gevochten.

• • Vandaag zeggen wij op luide en heldere toon tegen jullie: Genoeg bloed en tranen!

Genoeg! Wij willen geen wraak, wij koesteren geen haat tegen jullie. Wij zijn mensen, net als jullie, mensen, die een huis willen bouwen, een boom willen planten, willen liefhebben, zij aan zij met jullie willen leven, waardig en als gelijken, als mensen, vrije mensen.

• • Vandaag geven wij de vrede een kans en wij zeggen nogmaals tegen jullie: Genoeg!

Laten wij bidden dat er een dag komt, waarop wij allen de wapens vaarwel zeggen…

7

Page 8: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Yitzchak Rabin

8

Page 9: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

TER INLEIDING• Het Midden-Oostenconflict gaat om het bezit van land.• Het hebben van een eigen staat heeft het Joodse volk nieuwe

impulsen gegeven, in Israël zowel als in de rest van de wereld.• Gebruik van geweld.• Moet vrede tussen Israëli’s en Palestijnen• het einddoel zijn, waarnaar toe dient te • worden gestreefd? • IJkpunt: draagt dit alles bij tot het tot stand • brengen van blijvende vrede en het definitief • stoppen met bloedvergieten?

9

Page 10: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

De Palestijnse vluchtelingen

10

Page 11: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

TER INLEIDING• Het Midden-Oostenconflict gaat om het bezit van land.• Het hebben van een eigen staat heeft het Joodse volk nieuwe

impulsen gegeven, in Israël zowel als in de rest van de wereld.• Gebruik van geweld.• Moet vrede tussen Israëli’s en Palestijnen het einddoel zijn,

waarnaar toe dient te worden gestreefd? • IJkpunt: draagt dit alles bij tot het tot stand brengen van

blijvende vrede en het definitief stoppen met bloedvergieten?• Een rechtvaardige vrede? Een verwarrend uitgangspunt.

11

Page 12: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

TER INLEIDING• Het Midden-Oostenconflict gaat om het bezit van land.• Het hebben van een eigen staat heeft het Joodse volk nieuwe

impulsen gegeven, in Israël zowel als in de rest van de wereld.• Gebruik van geweld.• Moet vrede tussen Israëli’s en Palestijnen het einddoel zijn,

waarnaar toe dient te worden gestreefd? • IJkpunt: draagt dit alles bij tot het tot stand brengen van

blijvende vrede en het definitief stoppen met bloedvergieten?• Een rechtvaardige vrede? Een verwarrend uitgangspunt. • Doel: Informatie verschaffen over een conflict dat reeds

honderd jaar voortduurt, zonder uitdrukkelijk voor één partij te kiezen. 12

Page 13: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Propaganda

• Hoewel het bloedbad in Sabra en Shatila door christelijke milities is aangericht, wordt op deze postzegel gesproken over de “zionist racist aggression”.

13

Page 14: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Gekozen onderwerpen• ZIONISME IN HISTORISCHE CONTEXT• (uit hoofdstuk 3)• DE ARABISCHE REACTIE• (uit de hoofdstuk 4)• MISLUKTE KANS OP VREDE• (uit hoofdstuk 24)

14

Page 15: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Dit gedeelte is gebaseerd op hoofdstuk 3 Minderheden in de dubbelmonarchie

15

Page 16: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Affaire Dreyfus

• De Franse kapitein Alfred Dreyfus werd ten onrechte voor hoogverraad veroordeeld wegens zijn Joodse afkomst.

16

Page 17: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

ZIONISME IN HISTORISCHE CONTEXT• Wij moeten het zionisme beoordelen binnen de historische

context van zijn ontstaan.• Binnen welke historische context ontwikkelde de stichter van

het zionisme Theodor Herzl zijn ideeën?

17

Page 18: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Het Habsburgse Rijk

18

Page 19: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Leon Pinsker

• Het boek uit 1882, waarin de Russische voorloper van het zionisme Leon Pinsker (1821-1891) zijn ideeën ontvouwde over een nationale herleving van het Joodse volk, kreeg als titel mee: Autoemanzipation! 19

Page 20: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Dit gedeelte is gebaseerd op hoofdstuk 4 Oppositie van alle kanten

20

Page 21: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Kom en dood hem!• Hadith = het geheel van tradities rondom de profeet

Mohammed, dat in de islam een canonieke status heeft naast de Koran.

• De profeet Mohammed spreekt in dit tekstgedeelte over het einde der tijden, waarbij hij opmerkt:

• • Het uur [dat is: de dag des Oordeels] zal niet komen tot het

ogenblik dat jullie de Joden bestrijden, tot wanneer een Jood zich zal verbergen achter een rots of een boom, en de rots en de boom zullen zeggen: ‘O moslim, dienaar van God, er is een Jood achter mij; kom en dood hem!’ [...]

• Deze passage wordt geciteerd in artikel 7 van het Handvest van de Palestijnse groepering Hamas uit 1988.

21

Page 22: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

dar al-islam

• Land dat in naam van de islam is veroverd, wordt in het Arabisch dar al-islam (‘huis van de islam’) genoemd;

• het heeft een bijzondere status • en staat in contrast tot dar al-harb (‘het huis van

de oorlog’), het deel van de wereld dat nog niet aan de islam is onderworpen.

• Land dat tot de dar al-islam behoort, mag nooit worden prijsgegeven.

22

Page 23: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Derde belangrijkste stad van de islam: al Quds, oftewel Jeruzalem

23

Page 24: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Zionistische landaankopen

24

Page 25: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

al-nakba: ‘de catastrofe’

25

Page 26: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

De Egyptische president Sadat

26

Page 27: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Dit gedeelte is gebaseerd op hoofdstuk 24 De impasse

27

Page 28: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Yasser Arafat

28

Page 29: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Westelijke Muur (Klaagmuur)

• De Westelijke Muur in de Oude Stad van Jeruzalem, de heiligste plaats in het jodendom

29

Page 30: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Joodse vluchtelingen uit Arabische landen

• Men wees in dit verband op de Joodse vluchtelingen uit Arabische landen, die ook nooit compensatie hadden ontvangen voor de door hen geleden verliezen, toen zij gedwongen waren om hun geboorteland te verlaten. 30

Page 31: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Handvest van de PLO uit 1968

• Van Palestijnse kant vond men het al een concessie genoeg dat men afzag van elke aanspraak op de 77% van het vroegere mandaatgebied Palestina, waarop nu de staat Israël was gevestigd.

• In het Handvest van de PLO uit 1968 had nog uitdrukkelijk gestaan: “Palestina binnen de grenzen van het Britse mandaat is een ondeelbare territoriale eenheid”.

31

Page 32: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Duitse bondskanselier Willy Brandt

32

Page 33: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Een kans verkeken?• De vroegere Israëlische minister van Buitenlandse Zaken • Abba Eban (1915-2002) heeft eens opgemerkt dat• de Palestijnen “never miss an opportunity to miss an opportunity”.

33

Page 34: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Klaa

s A.

D. S

mel

ik T

usse

n ho

op e

n c

atas

trof

e, T

ikva

of N

akba

Sjalom / Salam

34

Page 35: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Zelf spreken?

FreelunchPersoonlijke ontwikkeling

Freelunch SpecialPolitiekWetenschapActualiteit

Mail naar: [email protected]

Page 36: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Freelunch: de beste sprekers, de nieuwste zakelijke inzichten.

@freelunch_nl

.com/freelunch.nl

freelunch

Page 37: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Freelunch Special: actuele verdieping

Extra “Food 4 Thought” op gebied van Politiek, Kunst & Cultuur, Wetenschap of Sport

Naast reguliere lunches op donderdag

Page 38: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Een initiatief van:

Page 39: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik

Dank voor uw deelname & tot volgende week!

Page 40: SPECIAL EDITION: Hoop of catastrofe - Tikva of Nakba - Klaas Smelik