Untitled-13
4
5
6
8
12
13
14
15
18
16
24












NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
NVO Saemot - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija, tradicionalno se odr`a od 20 do 22
noemvri vo Skopje, organiziran od Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka (MCMS), vo sorabotka so Fondacijata Institut otvoreno op{testvo – Makedonija (FIOOM) i Institutot za trajni zaednici (ITZ). Za razlika od minatatite dve godini be{e promeneta samo lokacijata i tretiot NVO Saem se odr`a na Skopski saem.
Za tri dena bea odr`ani 52 foruma, edukativni sesii i socio-kulturni nastani i se pretstavija 205 gra|anski organizacii od zemjava i deset organizacii od gra|anskiot sektor od Srbija i Crna Gora, Kosovo, Slovenija, Bosna i Hercegovina, Danska, Gruzija, Kazakstan, Kirgistan i od Rusija.
Poseben interes, godinava, predizvika forumskiot del, na koj bea otvoreni pove}e pra{awa koi go zasegaat gra- |anskiot, dr`avniot i privatniot sektor. Forumot pret- stavuva otvoren prostor za debatirawe i mo`nost sekoj da si go ka`e svoeto mislewe. Nose~ki temi, godinava, bea: “Kako do mobilizacija na gra|anskoto op{testvo”, “Vistinite i zabludite za gra|anskiot sektor”, “Kako do strategija za dijalog i sorabotka me|u dr`avata i gra|anskiot sektor?” i “Promeni vo Zakonot za zdru`enija na gra|ani i fondacii”.
Vo ramkite na izlo`beniot del, gra|anski organizacii se pretstavija so svoi prezentacii, bazirani vrz kreativnosta na gra|anskite organizacii, i koristej}i ja mo`nosta za promovirawe na svoite idni aktivnosti i proekti.
“Vo sovremenite dr`avi ne e izmislen podobar model za kontrola i nadopolnuvawe na ~estite previdi vo politikata od modelot na nevladinite gra|anski organizacii, koi poa|aj}i od individualnite i kolektivni interesi, se organiziraat za da gi podobrat sopstveniot `ivot, nivoto i kvalitetot na demokratijata vo sopstvenata sredina”, re~e pretsedatelot na dr`avata, Boris Trajkovski, na sve~enoto otvorawe na NVO Saemot.
Tretiot NVO Saem go pozdravi i Donato Kiarini, {ef na delegacijata na Evropskata komisija vo Makedonija, koj istakna deka pravoto na gra|aninot e osnoven princip za gradewe na gra|anskoto op{testvo i predupredi za mo`nite manipulacii so gra|anski sektor. “Instituciite na Evrop- skata unija go pomagaat razvojot na gra|anskiot sektor.
Nivniot razvoj e, sekako, biten, no pova`no e gra|anskite organizacii da ostanat nezavisni, zatoa {to ako tie stanat lobi-grupi na odredeni partii, toga{ ne se ve}e gra|anski organizacii”, re~e Kiarini.
“Govorime za bezbednost, za multikulturno op{testvo, za participativna demokratija i decentralizacija, za eko- nomski razvoj i vrabotuvawa. Kolku pove}e govorime, tolku pove}e novi problemi, tolku pove}e novi dilemi”, re~e, vo svojot pozdraven govor, Sa{o Klekovski, izvr{en direktor na Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka, poten- ciraj}i deka ne postojat “vol{ebni stap~iwa” i deka samo nie mo`eme da gi re{ime sopstvenite problemi.
Izvr{niot direktor na Institutot za trajni zaednici, Pol Parks, gi potseti prisutnite deka se navr{uvaat 40 godini od atentatot na Xon F. Kenedi, potenciraj}i deka edna od rabotite {to toj ni gi ostavi e edna vizija. “Vizija na svet, koj e poln so te{ki problemi, no i na svet vo koj nema pri~ina tie problemi da gi prifatime kako postojani. Navistina, koga tie samo bi se prifatile, bi bil najlo{ neuspeh. Toa {to e potrebno e posvetenost zdru`ena so dejstvuvawe. Koga lu|eto bi imale posvetenost i hrabrost da rabotat zaedno, svetot bi bil podobro mesto za iveewe. Toa e vizija spored koja vredi da se dejstvuva, i zaradi toa sme tuka”, re~e Parks.
Prisutnite gi pozdravi i Vladimir Mil~in, izvr{en direktor na Fondacijata Institut otvoreno op{testvo Makedonija, potenciraj}i deka vakviot nastan e edinstven i po svojata forma i po svojata sodr`ina, bidej}i obezbeduva vklu~enost na gra|anski organizacii od razli~ni sektori od site krai{ta na Makedonija.
Za tri dena forumskite i izlo`benite aktivnosti gi prosledija 10.000 gra|ani, {to e najdobar pokazatel za uspe{niot razvoen pat na NVO Saemot.
3
Celi
4
NVO Saemot - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija ima za cel da pridonese kon jaknewe na institucionalniot kapacitet na gra|anskite organizacii na Makedonija. Toj e edinstven po svojata forma i sodr`ina i ima za cel da ja prezeme ulogata na otvoren prostor za rasprava na prioritetite na gra|anskite organizacii za zastapuvawe i za lobirawe. Debatite se odnesuvaa na temi od po{irok op{testven interes, kako {to se siroma{tijata, jalovi{tata i odr`livosta, ~ovekovite prava, Ramkovniot dogovor, revitalizacija i reintegracija na kriznite regioni… Trite saemski dena, pretstavnicite na gra|anskiot, delovniot i dr`avniot sektor, aktivno u~estvuvaa vo forumskiot i vo izlo`beniot del. U~esnicite imaa mo`nost da razmenat iskustva i da go pottiknat me|usebnoto razbirawe i po~ituvawe, da ja zgolemat informiranosta na javnosta i na drugite akteri vo op{testvo za nivnite dosega{ni i idni aktivnosti.
Sozdavawe prostor za razmena na iskustva na akterite na gra|anskoto op{testvo i pottiknuvawe na me|usebnoto razbirawe i po~ituvawe.
Pottiknuvawe dijalog me|u akterite na gra|anskoto op{testvo i zgolemuvawe na nivoto na nivnata komunikacija, koordinacija i sorabotka.
Zgolemena informiranost na javnosta za aktivnostite na akterite na gra|anskoto op{testvo.
Razmena na informacii so organizacii od regionot.
Celite na NVO Saemot se:
Novini
5
Pretstavuvawe na Sektorot za evropska integracija, godinava, so svoj {tand i u~estvo vo forumskiot del se vklu~i i makedonskata Vlada.
U~estvoto na delovniot sektor, pretstaven preku firmite “Makstil”, “Mobimak” i “Al- kaloid”.
Na forumot u~estvuvaa i 11 verski zaednici, preku Komisijata za odnosi so verskite zaednici i religiozni grupi.
Sve~enoto otvorawe be{e preveduvano na jazicite na site etni~ki zaednici vo Republika Makedonija, na angliski i na znakoven jazik.
Nov koncept na organiziran prevoz - promoviran preku participacija vo tro{ocite za posetitelite nadvor od Skopje. Posebno vnimanie be{e posveteno na animiraweto na u~enicite od srednite u~ili{ta, koi ja sledat nastavata po gra|ansko obrazovanie. Za taa cel, srednite u~ili{ta bea odnapred informirani za nastanot od organizaciskiot odbor, poso~uvaj}i ja lokalnata partner-organizacija odgovorna za transportot.
Spored anketata sprovedena me|u posetitelite, organizacii koi najdobro se prezentirale so svojot {tand na 3 NVO Saem - forum na gra|anskoto op{testvo se:
Me|a{i
Sojuz na izvidnici na Makedonija
Dobitnicite bea nagradeni od organizatorite so obuki i so sopstveni publikacii
Prisutnost vo javnosta... Po~etokot na NVO Saemot – 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija be{e najaven na konferencija za pe~at na koja javnosta be{e zapoznaena so forumskite i izlo`benite aktivnosti, edukativni i socio-kulturni nastani. Sve~enoto otvorawe predizvika golem interes kaj mediumite, kako i del od panel diskusiite, posebno onie koi bea posveteni na Zakonot za sloboden pristap do informacii, bezbednosta na novinarite pri izvestuvaweto i Ramkovniot dogovor. Za vreme na NVO Saemot, funkcionira{e info-pult, a redovno se dopolnuvaa so informacii i veb-stranicite na www.graganskisvet.org,mk i www.mango.org.mk.
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Organizacija na NVO Saemot
6 Tek na podgotovka
Partneri NVO Saemot -3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija organizaciski go osmislija i go realiziraa Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka (MCMS), vo sorabotka so Fondacijata Institut otvoreno op{testvo Makedonija (FIOOM) i Institutot za trajni zaednici (ITZ), vo sorabotka so 26 organizacii, vklu~eni vo del od nastanite i 18 lokalni partneri, organizatori na transportot za cela Makedonija.
Podgotovkite za odr`uvawe na tretiot NVO Saem po~naa u{te vo prvata polovina na 2003 godina, vedna{ po napravenata ocena za prethodniot NVO Saem i po sogleduvaweto na iskustvata od nego. Celta be{e da se sogledaat dobrite i lo{i strani pri orga- nizacijata na vtoriot NVO Saem i nadminuvawe na voo~enite slabosti. Na po~etokot na oktomvri be{e sostaven programskiot odbor na NVO saemot. Pri izborot se vnimava{e na ramnopravna geografska zastapenost na gra|anskite organizacii, ednakva zastapenost na site sektori, polov balans, kako i izbalansiranost me|u lokalnite i nacionalnite organizacii, koi se pretstavnici na gra|anskiot sektor vo Makedonija. Selektiranite 20 pretstavnici od orga- nizacii i poedinci, kako i pretstavnicite od trite organizatori se dogovorija kako }e ja utvrdat programska sodr`ina na NVO Saemot, odnosno kako }e gi odredat temite vo forumskiot del. Vodej}i se od aktuelnosta i od potrebata za diskusija, programskiot odbor gi odobri temite za forumskiot del na svojata vtora sednica. Paralelno so programskiot odbor, postojano se sostanuva{e i organizaciskiot odbor na NVO Saemot, ~ii ~lenovi gi dogovaraa i
^lenovi na programski odbor Sa{o Klekovski (Makedonaki centar za me|unarodna sorabotka), Vladimir Mil~in (Fondacija Institut otvoreno op{testvo Makedonija), Jelena Janevska (Institut za trajni zaednici), Du{ica Peri{i} (Zaednica na edinicite na lokalnata samouprava), [pend Imeri (Asocijacija za demokratski inicijativi), Suad Misini (Informativem centar za gra|ansko op{tetstvo), Kim Mehmeti (Centar za multikulturno razbirawe i sorabotka), Behixudin [ehapi (El hilal), Viktorio Jakovleski (Zdru`enie na novinarite na Makedonija), Branko Dokuzovski (HOPS - opcii za zdrav `ivot), Zoran Kostov (Mo`nosti i Makedonska razvojna fondacija za pretprijatija), \uner Ismail (Centar za strategiski istra`uvawa i dokumentacija), Dragi Zmijanac (Prva detska ambasada vo svetot “Me|a{i”), Savka Todorovska (Sojuz na organizaciite na `enite na Makedonija), Zvonko [avreski (Polio plus), Daniela Stojanova (Dvi`ewe na ekologistite na Makedonija), Ahmed Ja{arevski (Centar na romskata zaednica “Drom”), Goce Todorovski (Centar za gra|anski inicijativi Prilep), Samet Skenderi (HDZRM “Mese~ina” Gostivar), Violeta Eftimova (Zdru`enie za borba protiv maligni zaboluvawa “Nov `ivot” [tip)
7
go sledea sproveduvaweto na operativnite aktivnosti, povrzani so odr`u- vaweto na NVO Saemot, kako {to se: utvrduvawe na operativniot plan, locirawe i podelba na aktivnostite me|u organizatorite, donesuvawe upatstvo za odnesuvawe na u~esnicite na NVO Saemot za vreme na negovoto odr`uvawe, kako i planirawe na promotivnite aktivnosti i obezbeduvawe transport za posetitelite nadvor od Skopje.
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Organizaciski odbor Sa{o Klekovski, Makedonaki centar za me|unarodna sorabotka Vladimir Mil~in, Fondacija Institut otvoreno op{testvo Makedonija Pol X. Parks (Paul J. Parks), Institut za trajni zaednici Sun~ica Sazdovska, Makedonski centar za me|unarodna sorabotka Sun~ica Kostovska, Fondacija Institut otvoreno op{testvo Makedonija @arko Koneski, Institut za trajni zaednici
Operativen tim Emina Nuredinoska, Aleksandar Stamboliev, Krenar Kuka, Aleksandra Me}amova, Adis Rahi}, Danilo Mitov
Forumski del
8
Od raspravata proizleze deka gra|anskoto op{testvo treba da se fokusira vrz gradewe na zaedni~kite osnovni vrednosti i jaknewe na gra|anskata svest, kako i voo~uvawe na glavnite pre~ki i iskustva od zemjite vo regionot. Od vovedni~arite be{e zabele`ano deka pokraj spontanoto komunicirawe i sorabotka, vo poslednite godini, se zabele`ani obidi za strukturirana sorabotka i komunikacija me|u gra|anskite organizacii, glavno, kako mre`i pottiknati od golemite me|unarodni ili doma{ni organizacii. Make- donskoto op{testvo e dinami~no i obremeneto so mnogu problemi, taka {to na gra|anskite organizacii im treba kontinuirana obuka na ~ove~kite resursi za da odgovorat na idnite predizvici, kako {to se decentra-
Kako do mobilizacija na gra|anskoto op{testvo? Makedonskoto op{testvo e dinami~no i obremeneto so mnogu problemi, taka {to na gra|anskite organizacii im treba kontinuirana obuka na ~ove~kite resursi za da odgovorat na idnite predizvici
Vo ramkite na forumskiot del bea odr`ani 52 plenarni sesii, paneli, edukativni sesiii, promocii i prezentacii. Na plenarnite sesii i panelite be{e raspravano za temi od op{to i od strate{ko zna~ewe za gra|anskoto op{testvo. Na niv be{e raspravano za aktuelni temi, analiziraj}i gi problemite i {to e potrebno za nivno nadminuvawe. Po vovednoto izlagawe na pretsedava~ot i vovedni~arite, be{e ostaven prostor za diskusija, kako i mo`nost za davawe preporaki i predlozi za re{avawe ili za ubla`uvawe na problemite.
Organizaciskiot odbor obezbedi termin, prostor i tehni~ki uslovi potrebni za odr`uvawe na forumskiot nastan, kako i op{ti informacii za forumskite nastani vo publikaciite i oglasite za NVO Saemot.
Organizatorite na sesiite vo forumskiot del kompletno i samostojno u~estvuvaa vo podgotovka na temata, izborot na vovedni~arite i pret- sedava~ite.
Informiraweto na javnosta za oddelnite nastani be{e obvrska na organizatorot.
Raboten jazik na nastanite be{e makedonskiot, a na odredeni plenarni sesii i paneli - albanskiot, romskiot i angliskiot jazik.
Za vreme na forumskite nastani se vode{e zapisnik, vo format utvrden od organizaciskiot odbor.
9
lizacijata, novata teritorijalna podelba i vklu~uvawe vo evroatlantskite integracii. Nadvladea misleweto deka mre`ite ne smeat da vlijaat vrz pro- gramskite opredelbi na organizaciite i bea poso~eni dva mo`ni na~ina na vmre`uvawe – slobodna inicijativa i institunalizacija.
U~esnicite vo raspravata se slo`ija so faktot deka e zna~aen pridonesot na gra|anskite organizacii vo deetnizacija na dr`avata i deka tie treba da prodol`at da ja jaknat gra|anskata svest vo op{testvoto, no i vnatre vo samiot gra|anski sektor.
Vovedni~arite go prezentiraa svojot vpe~atok deka vo Makedonija, me|u gra|anite, postoi edna ambivalentnost, nesigurnost, vo odnos na para{aweto za vlez vo Evrop- skata unija, no istovremeno i netrpelivost vo odnos na tempoto so koe se odviva ovoj proces. Procesot na evrointegracija, spored niv, ne zna~i samo vleguvawe vo EU, tuku i `iveewe vo evropskoto semejstvo, vklu~uvaj}i celosna integracija.
Pretstavnicite od biznis-sektorot se osvrnaa na dosega{noto iskustvo na nivnite kompanii od aspekt na podgotovka na mikro-nivo vo procesot na evrointegracii, potenciraj}i deka i nie treba da se stremime da bideme ramnopraven subjekt preku prifa}awe na pravilata na igra, no i koristewe na nacionalnite prednosti, kako {to se evtinata rabotna raka i ekolo{ki ~istata i zdrava hrana.
Stranskite pretstavnicite go iska`aa svoeto mislewe deka na{ata dr`ava treba da se integrira vo EU, bidej}i ovaa teritorija e, bezmalku, vo Evropa, no najbrz pat da stigneme do celta e modernizacija na op{testvoto i intenzivno fokusirawe vrz ekonomijata.
Fatalna privle~nost na evrointegraciite
Plenarnata sesija zapo~na so para{awata: dali postoi interes za dijalog i sorabotka me|u gra|anskite organizacii i dr`avata, kakvi aktivnosti prezemaat tie za vospostavuvawe sorabotka i kakvi se iskustvata od zemjite vo regionot. Konstatirano e deka lo{ata ekonomska situacija i nekolkute krizi {to kontinuirano ni se slu~uvaa vo zemjava se pri~ini za slabata sorabotka me|u dr`avata i gra|anskite organizacii vo izminative 10 godini.
Kako do strategija za dijalog i sorabotka me|u dr`avata i gra|anskiot sektor?
F or
um sk
i de
l
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Neminovno e Vladata i gra|anskite organizacii da izgradat strategija i duri toga{ }e mo`e da se pristapi kon gradewe zaedni~ka strategija za dijalog i sorabotka
Procesot na evrointegracija ne zna~i samo vleguvawe vo EU, tuku i `iveewe vo evropskoto semejstvo, vklu~uvaj}i celosna integracija
10
Vovedni~arite se osvrnaa na dilemata vrz osnova na koi kriteriumi bi se izvr{ila klasifikacija za toa {to se vistini, a {to zabludi, za{to vo pluralnoto op{testvo ne postoi samo eden kriterium za nivno definirawe. Zabluda, spored eden od vovedni~arite, e imenuvaweto na ovoj sektor kako “gra|ansko op{testvo”, bidej}i site negovi ~initeli imaat razli~ni celi i samo taka }e prodol`i da opstojuva.
Faktot deka podolgo vreme gra|anskiot sektor e vo podem, isto taka, predizvika dilemi i sprotivstaveni mislewa, za{to e s$ poo~igledno deka kaj gra|anite postoi proces na
secesionizam, na povlekuvawe vo sebe, neaktivnost i nepodgotvenost za sorabotka, nadvor od doma{niot prag. Plenarnata sesija be{e zaokru`ena so diskusija kade bea spomenati kontroverzite i razlikite, koi poteknuvaat od na~inot kako nie samite ja gledame ulogata na gra|anskite organizacii, naglasuvaj}i deka mnogu lesno gi otfrlame iskustvata od socijalizmot. Op{t be{e zaklu~okot deka najgolem prostor za kritika le`i vo samiot gra|anski sektor i vo nemo`nosta na negovite akteri da gi ras~istat dilemite i stereotipite.
Vistinite i zabludite vo gra|anskiot sektor
Vovedni~arite najnapred se osvrnaa na pra{aweto za odnosite me|u gra|anskite organizacii i dr`avata, potenciraj}i deka se o~igledni razlikite, bidej}i dr`avata ima poinakvo razbirawe i potrebno e da se razjasnat o~ekuvawata. Op{t be{e zaklu~okot deka partnerski odnosi mo`e da postojat samo me|u tie koi se poznavaat, pa zatoa e potrebno e dr`avata da gradi pozicii i strukturi koi }e razvivaat prodlabo~eno znaewe, razbirawe i relacii so gra|anskiot sektor.
Prisutnite se zapoznaa i so iskustvata od Slovenija, kade bilo te{ko da se ostvari direktna komunikacija i poradi toa bil anga`iran me|unaroden medijator, {to se poka`alo kako pozitivno iskustvo.
U~esnicite vo raspravata go iska`aa svoeto mislewe deka i pokraj toa {to se smeta deka brojot na gra|anski asocijacii e golem, toa voop{to ne treba da pretstavuva problem, tuku naprotiv nudi pove}e mo`nosti.
Kako prioritetna cel be{e poso~eno pottiknuvawe na doma{nata mobilizacija za poddr{ka na lu|e i sredstva, a Vladata i gra|anskite organizacii da imaat isplaniran strategiski razvoj, bidej}i duri toga{ }e mo`e da se pristapi kon gradewe zaedni~ka strategija za dijalog i sorabotka.
F or
um sk
i de
l
Najgolem prostor za kritika le`i vo gra|anskiot sektor i vo negovata nemo`nost da objasnat i da vlezat vo polemika za ras~istuvawe na dilemite i stereotipite
11
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Vovedni~arite, najnapred pojas- nija deka Zakonot za zdru`enija na gra|ani i fondacii e donesen vo 1998 godina, no nekoi raboti s$ u{te se nedore~eni, posebno za organizaciite od javen interes. So reformata na javnata admi- nistracija, gra|anskiot sektor }e prezeme del od odgovornostite na javniot sektor za da se olesni samiot proces na prenesuvawe na
dr`avnite funkcii na OJI. Neophodna e i harmonizacija na na{eto so zakonodavstvo na zemjite od Evropskata unija, a so promenite }e se precizira i mo`nosta zdru`enijata na gra|ani da se transformiraat vo fondacii, da se napu{ti teritorijalniot i da se potencira funkcio- nalniot pristap.
So promenite, pravnite lica }e imaat mo`nost da for- miraat zdru`enija na gra|ani, a nema da bide obvrzno osnova~ite da imaat dr`avjanstvo. So promenite se predviduva i mo`nosta zdru`enieto na gra|ani da raboti i pred formalno da se registrira, a mo`nost za formirawe zdru`enija na gra|ani }e dobijat i maloletni gra|ani.
Del od vovedni~arite pobaraa promenite na zakonot da se vklopat i vo pravniot sistem, {to podrazbira promeni vo fiskalnite zakoni.
Pretstavnikot od SAD se zadr`a na pra{aweto kako da se odredi koi aktivnosti se od javen interes, a koi ne se. Toj naglasi deka e potrebno da postoi celna grupa, koja od nekoja pri~ina e zapostavena od op{testvoto, da nema konflikt na interesi, da se ograni~i platata na vrabotenite vo organizacijata i da se zabrani nejzina transformacija vo profitna organizacija. Isto taka, treba da se definira koj }e re{ava za ovie organizacii i dali tie }e se registriraat vo sud ili vo Ministerstvoto za finansii.
Za{titata na ivotnata sredina i opasnostite od natamo{nata ne- gri`a na lu|eto bea povod da se progovori za dilemeta - globa- lizacija ili oddr`liv razvoj za Makedonija. Trendot na globali- zacija e neodminliv proces na idninata, so koj e nezaobikolno, zafatena i na{ata zemja. Na tri- binata be{e poso~eno deka opsta- nokot na sekoja dr`ava, vo idnina,
}e zavisi od nacionalnata politika za odr`liv razvoj. Zatoa, racionalnoto iskoristuvawe na prirodnite resursi, vo sklad so ekonomskite i socijalnite potrebi na gra|anite, }e go definira statusot na idnite generacii. Vo taa nasoka, prifa}aweto na pozitivnite strani na procesot na glo- balizacijata i integracijata, bara da se izgradi i soodveten mehanizam za za{tita od mo`nite zloupotrebi.
Organizatorot ja informira{e javnosta deka e obezbeden namenski fond za gra|anski organizacii vo Makedonija za aktivnosti koi treba da pridonesat za oddr`liv razvoj na Makedonija, vo slednite dve godini. Raspolo`liviot fond e 50,000 evra, godi{no i navedeniot forum pretstavuva odli~na mo`nost za prvo prestavuvawe na ovaa finansiska programa.
Globalizacija ili odr`liv razvoj za Makedonija
F or
um sk
i de
lPromeni vo Zakonot za zdru`enija na gra|ani i fondacii
So promenite, pravnite lica }e imaat mo`nost da formiraat zdru`enija na gra|ani, }e bide izbri{an uslovot osnova~ite da imaat dr`avjanstvo, a mo`nost da osnovaat zdru`enie }e dobijat i maloletni lica
Prifa}aweto na pozitivnite strani od procesot na globalizacija i integracija, bara da se izgradi i soodveten mehanizam za za{tita od mo`nite zloupotrebi
Promotivni aktivnosti
Gra|anski praktiki Makedonski centar za me|unarodna sorabotka ja promovira{e knigata “Gra- |anski praktiki”, najavuvaj}i deka vo idnina ovaa publikacija }e izleguva edna{ na tri meseci. Celta na “Gra- |anskite praktiki” e da ja pottiknat i da ja poddr`at izgradbata na odoma}eni koncepti i praktiki na gra|anskoto op- {testvo vo Makedonija.
“Zna~ajno e da se razbivaat stereotipite i dobro e da se poleva del od pustinata, koja objektivno postoi na poleto na razmena na informacii”, re~e Iso Rusi, glaven i odgovoren urednik na “Lobi”, prezentiraj}i go proektot na MCMS “Stranici za me|usebno razbirawe”, finansiski poddr`an od EAR. Slede{e pretstavuvawe na aktivnostite na proektot “Detskiot kuklen teatar” na Evropskiot centar za zaedni~ka osnova i proektite “Triagolnik-tri univerziteti odgovaraat na etni~kite podelbi” i “Razvoj na zaednicite preku podobruvawe na me|uetni~kite odnosi”.
Gra|anskata asocijacija “Skopjankata Majka Tereza” na NVO Saemot go promovira{e kompakt diskot, na koj se zabele`ani istra- `uvawa, svedo{tva i intervjua so idnata svetica za nejzinite koreni, detstvoto i mladosta minati vo rodnoto Skopje.
Infoteka - sistem za edukacija na potro{uva~ite Infotekata e nov sistem za informirawe na potro{uva~ite koj go promovira Organizacijata na potro{uva~i na Make- donija. Informativniot sistem e dostapen i prilagoden na nivo na obi~en potro{uva~, a e izraboten od eksperti i prakti~na literatura za soodvetnite oblasti i so nego treba da se postigne podobra preventivna informiranost na potro{uva~ite.
Knigata e nameneta za roditeli, mladi i za site ~itateli zagri`eni za ova zlo na sovremenieto. Promotorot izrazi nade` deka taa }e pridonese vo prodlabo~uvawe na raz- biraweto na problemot so zavisnicite od po{irokata javnost, a poebno e polezna za gra|anskite organizacii, koi rabotat na poleto na za{tita i unapreduvawe na mentalnoto zdravje na mladite i na poleto na prevencija, tretman, rehabilitacija i resocijalizacija na zavisnicite.
12
Na NVO Saemot, MCMS go promovira{e i sedmoto izdanie na Adresarot na gra|an- skite organizacii vo Makedonija. Vo nego se vklu~eni podatoci za 1.509 gra|anski orga- nizacii, od vkupno 5.312 registrirani organizacii vo zemjava.
Multimedijalen kompakt disk “Skopjankata Majka Tereza”
Proekti za promocija na me|uetni~ki odnosi
Borba protiv drogata vo borba za mladite
Adresar na gra|anskite organizacii vo Makedonija
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Edukativni i socio-kulturni nastani
Socijalen kapital Tema na edukativnata sesija be{e socijalniot kapital, koj s$ po~esto, se poistovetuva so finansiskiot kapital. Toa e relativno nov termin me|u gra|anskite organzacii {to se bazira vrz premisata deka eden ~ovek e pobogat kolku pove}e lu|e poznava, kolku pove}e relacii neguva, kolku e pomala gustinata na negovata mre`a. Istoto va`i i za organizaciite. Vo posledno vreme, kaj gra|anskite organizacii e se poizrazena potrebata od investirawe vo socijalniot kapital. Ovaa potreba e rezultat na se poograni~enite resursi (~ove~ki, materijalni, finansiski), a od druga starana i na zgolemenoto barawe uslugi i produkti od zdru`enijata. Tie, denes, prezemaat se pokompleksni aktivnosti za nadminuvawe na sostojbite vo op{testvoto, kako {to se borba protiv korupcijata, olesnuvawe na polo`bata na licata so hendikep, zakonski izmeni, {to bara po{iroka akcija i so toa mobilizirawe na pove}e razli~ni resursi. Na sesijata posebno be{e istaknato zna~eweto na socijalniot kapital za razvojot na organizacijata.
Forum teatar Forum-teatarot e teatarska tehnika, koja & ovozmo`uva na publikata aktivno da u~estvuva ne samo preku diskusija, tuku i iskustveno da go spodeli svoeto mislewe igraj}i nekoja od ulogite vo pretstavata. Ovaa tehnika mladite so zadovolstvo ja praktikuvaat, bidej}i, kako {to potenciraa tie samite, taa im ovozmo`uva glasno i otvoreno govorewe za problemite i potrebite koi gi zasegaat.
Teatarska tehnika koja se koristi za aktuelizacija na odredena problematika vo javnosta
13
14
Vo ramkite na izlo`beniot del na NVO Saemot bea postaveni 135 {tandovi na 205 gra|anski organizacii. Osnovniot izlo`ben prostor za prezentacija, iznesuva{e devet metri kvadratni, a organizaciite imaa mo`nost izgledot na svojot {tand, da go uredat individualno ili vo sorabotka so drugi organizacii. Pokraj prezentacijata na {tandovi, 15 gra|anski organizacii imaa mo`nost svoite aktivnosti da gi prika`at i preku izlo`ba na poster-panoa.
Izlo`beniot del se sostoe{e od: - {tandovi na koi gra|anskite organizacii gi izlo`ija svoite pe~ateni
materijali, fotografii i gi prezentiraat rezultatite od svojata rabota.
- poster prezentacija so dimenzii 90 na 70 sm (dimenzija na hamer), nameneta za organizacii koi nemaa izlo`ben prostor.
- prezentacija na publikacii.
- AV prezentacija - kompjutersko pretstavuvawe na organizaciite vo “MS Power Point” programa na video bim.
15
NVO Saemot niz brojki
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Na NVO Saemot - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija se pretstavija 205 gra|anski zdru`enija od zemjava i deset organizacii od gra|anskiot sektor od Srbija i Crna Gora, Kosovo, Slovenija, Bosna i Hercegovina, Danska, Gruzija, Kazakstan, Kirgistan, i od Rusija. Na forumot bea organizirani 52 forumski nastana, 4 plenarni sesii, 24 paneli, 10 edukativni sesii, 8 promocii, 6 prezentacii na programi, proekti i drugi aktivnosti. Forumskite nastani gi prosledija nad 2.000 lica.
Prilep i Kru{evo Centar za poddr{ka na NVO 707
Del~evo Centar za poddr{ka na NVO 198
Kriva Palanka Centar za poddr{ka na NVO 178
Kratovo Centar za poddr{ka na NVO 159
Bitola Mladinski kulturen centar 150
[tip i Sveti Nikole Centar za poddr{ka na NVO 148
Negotino i Kavadarci Centar za poddr{ka na NVO 137
Kumanovo CRZ “DROM” 115
Gostivar i Tetovo HDZR “Mese~ina” 100
Strumica Centar za poddr{ka na NVO 99
Ko~ani Centar za poddr{ka na NVO 71
Berovo i Peh~evo ED “Brica” i ED “Kladenec” 62
Ki~evo Centar za poddr{ka na NVO 58
Gevgelija Centar za poddr{ka na NVO 55
Resen Centar za poddr{ka na NVO 46
Debar Centar za poddr{ka na NVO 42
Struga i Ohrid Centar za poddr{ka na NVO 28
Forumski nastani - 52 plenarni sesii – 4 ppaneli – 24 edukativni sesii - 10 promocii – 8 prezentacii – 6
Socio-kulturni nastani –7
Broj na gra|anski organizacii - 205 Komisija za odnosi so verskite zaednici i religioznite grupi (verski zaednici) - 11 Op{testveno-odgovorni delovni subjekti - 1 Vlada na Republika Makedonija (Sektor za evrointegracii) – 1 Broj na {tandovi – 135
Vkupen broj na posetiteli - 9.459 lica Na 20.11.2003 – 2.030 Na 21.11.2003 – 4.362 Na 22.11.2003 – 3.067
Blagodarnost do Centarot na romskata zaednica “DROM”, kako glaven koordinator na lokalniot transport
Gra|anskiot sektor e...
16
Ne treba da stravuvame poradi na{ite razliki. Ne treba da stravuvame od debati i od polemiki. Treba da se so- o~ime so me|usebnite stravovi, zabludi i stereotipi. Vklu~uvaj}i gi zabele{kite za gra|anskiot sektor, za provladinosta, za “pettata kolona”, za toa dali sme organizirani za vrednosti ili za pari. Nema ni{to tolku dobro kako direktna komunikacija i direkten odnos.
Sa{o Klekovski, izvr{en direktor na MCMS
Vo procesot na gradewe nadpartiski ili me|uetni~ki konsenzus, dr`avata i poli- ti~kite subjekti nemaat dovolno poten- cijali, sami, bez poddr{ka od nevla- dinite organizacii da go napravat nu`- niot op{testven dogovor dovolno silen i otporen. Mojata politi~ka filozofija denes nema{e da bide celosna, dokolku ne rabotev vo gra|anskiot sektor s$ do 1997 godina.
Boris Trajkovski, pretsedatel na Republika Makedonija
Postojat nedorazbirawa, no i mnogu malku informacii za rabotata na nevladiniot sektor. Neophodno e da se napomene deka nevladinite organizacii voop{to ne se na periferijata od na{eto iveewe, tuku naprotiv, pretstavuvaat va`en ~initel vo op{testvoto. Brojnite javni debati poka- `aa deka procesot na u~ewe nema kraj. Vladimir Mil~in, izvr{en direktor
na FIOOM
Sosem e evidentno deka gra|anskoto op{testvo navleguva vo nova faza. Ako vo izminative desetina i pove}e go- dini, se zanimavame so gradewe na svesta za potrebata od poinakov anga`- man, osven politi~kiot, smetam deka ve}e sme vo faza vo koja{to svesta za potrebata od gra|anski anga`man e izgradena, bazi~nite kapaciteti se formirani i se razvivaat, pa duri i politikata stana svesna za toa deka gra|anskoto op{testvo e prisutno vo vkupnite slu~uvawa vo op{testvoto.
\uner Ismail, Centar za strategiski istra`uvawa i dokumentacija
Sekoj od ovie proekti ima ista va`- nost, bidej}i gi otslikuva `elbite na lu|eto da `iveat zaedno. Nikoj od nas ne mo`e da bide siguren deka ovie proekti }e gi razre{at postojnite konflikti, no tie se del od procesot vo koj nie ja pomagame i naso~uvame zemjata kon vistinski razvoj. Daniel Xuliaris, {ef na Evropska
agencija za rekonstrukcija
,,
,,
,,
,,
,, ,,,,
,,,,
,,
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Rekoa za NVO Saemot...
Se be{e mnogu ubavo osmisleno, samo sakam da predlo`am pogolem prostor da im se dade na edukativnite nastani. Mladite denes se soo~uvaat so mnogu problemi i moj predlog e da se posveti pogolemo vlijanie na temi povrzani so drogata i bolestite na zavisnost, kako i so na~inite za za{tita od SIDA i drugite seksualno prenoslivi bolesti.
Tina Jovanovi}, OO@M,,
“Vidov mnogu interesni raboti, no najmnogu mi se dopadna sodr`inata na Forum teatarot i promocijata na “10 tetratki za demokratija”. Tamu i publikata mo`e{e da u~estvuva vo prezen- tacijata i da nau~i mnogu novi raboti. Za `al, najgolem del od sodr`inite bea nameneti za vozrasnite, a nie pomladite sme nekako pod- zaboraveni.
Slavica Trajkovska, Sojuz na izvidnici na Makedonija
,,
,, Blagodarnost do organizatorot za hrabariot i zna~aen is~ekor za prezentirawe na verskite zaednici vo javnosta. So ovoj ~ekor, se nadevam deka kone~no }e bide razbiena tainstvenosta okolu postoeweto i registriraweto na verskite zaednici.
Goran Stojkovski, posetitel ,,
,, Mnogu sum zadovolna od toa {to go vidov i se ~uvstvuvam kako da se nao|am nekade vo stranstvo. [tandovite se mnogu ubavo uredeni i osmisleni. Ubavo e {to ovaa godina NVO saemot se odr`uva vo ramkite na Skopski saem, za{to ima pogolem prostor za prezentacija. Edinstvena rabota koja ne mi se dopadna e razdelenosta na forumskiot i na izlo`beniot del i istovremenoto slu~uvawe na pove}e nastani.
Vera Janeva O@ “Kisela Voda” ,,
,,
Posebno sakam da go pofalam {tandot na ED “Op- stanok”, kako i nivnata prezentacija na ekolo{kata ~a{a i “pi{tolot” od cigari. Sepak, bi sakal da uka`am na preobemnosta na programata i isto- vremenoto odr`uvawe na del od nastanite. Isto taka, moj predlog e slednata godina forumskiot del da se odr`uva vo ista prostorija so izlo`beniot del.
Ilija Jovanov, Sojuz na zdru`enie na penzionerite
,,
,,
,,
Voodu{evena sum od golemata posetenost na NVO Saemot, posebno od prisustvoto na ogromen broj mladi lu|e, {to ne be{e slu~aj na Forumot vo Slovenija.
Irma Meznari}, prestavnik na Vlada na Slovenija
,,,, Posetata na NVO Samot be{e moja prva sredba so Makedonija i iako prestojot be{e mnogu kratok se zdobiv so mnogu dobri vpe~atoci za va{ata zemja i za makedonskiot narod, Iskustvoto {to go steknav na sesiite od NVO Saemot be{e mnogu korisno i nezaboravno, posebno temata za ~ovekovite prava od Programata na narodniot pravobranitel, kako i sesijata za pra{awa vrzani za starosta. Blagodarenie na videnoto, jas i moite kolegi dobivme ideja da organizirame NVO Saem vo na{ata zemja ili duri i na nivo na Centralna Azija. Odr`uvaweto na NVO Saemot go planirame za avgust 2004 godina...
Asija Sasikbaeva (Interbilim, Kirgistan)
Paneli 1. Jalovi{tata vo Makedonija – rizik za `ivotnata
sredina Dvi`ewe na ekologistite na Makedonija Vovedni~ari: Sokol Klin~arov, Toni Jovanovski Pretsedava~: Daniela Stojanova
2. Zakon za sloboden pristap do informacii - predizvik za nevladiniot sektor Fondacija Institut otvoreno op{testvo - Makedonija Vovedni~ari: Zagorka Tnokovska, @ivko Temelkovski, Roberto Beli~anec, Klime Babunski, Bardil Ja{ari Pretsedava~: Liljana [e}erinska
3. Fatalnata privle~nost na evrointegraciite CRIS „Studiorum“ – redakcija “Evrodijalog” Vovedni~ari: Traj~e Mukaetov, Karolina Ristova– Asterud, m-r Qubomir Kekenovski, Donato Kiarini
4. Predizvicite na informati~koto op{testvo – ulogata na nevladinite organizacii Metamorfozis/Makedonski centar za me|unarodna sorabotka Vovedni~ari: Slobodan Popovi}, Jovan Petrov, Filip Stojanovski, Anis Khan (Indija), Ognen Firfov Pretsedava~: Bardil Ja{ari
5. Globalizacija ili odr`liv razvoj za Makedonija Regionalen centar za za{tita na `ivotnata sredina za Centralna i Isto~na Evropa (REC) - Kancelarija vo Makedonija
Plenarni sesii 1. Kako do mobilizacija na gra|anskoto op{testvo?
Organizaciski odbor Vovedni~ari: \uner Ismail, Zoran Kostov, Vladimir Mil~in, Jovan Donev, @ivka Vasilevska Pretsedava~: Nafi Sara~ini
2. Kako do strategija za dijalog i sorabotka pome|u dr`avata i gra|anskiot sektor? Organizaciski odbor Vovedni~ari: Sa{o Klekovski, Irma Meznari~ (Slovenija), Suad Misini, Liljana Popovska Pretsedava~: Vladimir Mil~in
3. Promeni vo Zakonot za zdru`enija na gra|ani i fondacii Organizaciski odbor Vovedni~ari: Bor~e Davidkovski, Nata{a Gaber– Damjanovska, Dag Ratcen (SAD) Pretsedava~: @arko Konevski
4. Vistinite i zabludite za gra|anskiot sektor Organizaciski odbor Vovedni~ari: Ilo Trajkovski, Trajko Slavevski, Sa{o Klekovski Pretsedava~: Mirko Spiroski
19
Vovedni~ari: Qup~o Grup~e, Margarita Matilevska, Jasminka Pa{aliska-Andonovska Pretsedava~: Daniela Stojanova
6. Kulturnite resursi za lokalen razvoj Fondacija Institut otvoreno op{testvo - Makedonija Vovedni~ari: Ivan Dodovski, Kiril ^avkov, Qup~o Ko~ovski, Ace Kocevski, Risto Paligora Pretsedava~: Katerina Bogoeva
7. Oddr`livost na gra|anskiot sektor vo Makedonija – alternativni mo`nosti za finansirawe Fondacija Institut otvoreno op{testvo – Makedonija / Institut za trajni zaednici Vovedni~ari: Robert Atkinson (Ungarija), Zoran Stojkovski, Slavko Lazovski, m-r Dragan Zmijanac Pretsedava~: Melita Ivanova
8. Dali decentralizacijata }e zna~i pogolema lokalna demokratija? Fondacija Institut otvoreno op{testvo - Makedonija/Institut za trajni zaednici Vovedni~ari: Mihaela Stojkovska, Branko Trajkovski, Sowa Gavrilova, Goce Todorovski, Arta Emu{ i Kelmend Zajazi Pretsedava~: Fani Karanfilova-Panovska
9. Nasilstvoto vrz `enite, pre~ka za postignuvawe realna ednakvost: deset godini po Viena Zdru`enie za emancipacija, solidarnost i ednakvost na `enite na RM Vovedni~ari: Elena Grozdanova, Tawa Kikerekova, Jasminka Fri{~i}, Vesna Kostovska Pretsedava~: Vesna Jovanova
Pr og
ra m
a10. Reforma vo javnata uprava i javnata administracija Zdru`enie na gra|anite za za{tita na ~ovekovoto dostoinstvo i profesija vo javnata uprava i slu`bi vo RM Vovedni~ari: Tan~e Tanu{evski Pretsedava~: Slobodan Tomi}
11.Razvoj na tradicionalnata ekonomija vo ramkite na strategijata za razvoj na stopanstvoto vo regionot na Veles i Makedonija DKM Kojni~ki sredbi – Veles Vovedni~ar: Qubomir Rakixiev Pretsedava~: Branko Vol~eski
12. Volonterstvoto vo Makedonija Nov `ivot/Makedonski volonteri za akcija Vovedni~ari: Sowa Arsovska, To~i Muhamed, Katerina Haxi-Miceva (Ungarija), Todor Pa{oski, Su Rositer Pretsedava~: Dragana Dina-Mitrovi}
13. Reintegracija i revitalizacija na porane{nite konfliktni podra~ja Makedonski centar za me|unarodna sorabotka Vovedni~ari: Elizabeta Bakovska, Boge ^adinovski, Izet Zekiri, Aleksandar Kr`alovski Pretsedava~: Zoran Kostov
14. Ulogata na NVO, instituciite i agenciite vo borbata protiv trgovijata so lu|e Sojuz na organizaciite na `enite vo Makedonija/ Institut za trajni zaednici Vovedni~ari: Gekaldine Bjalersted (SAD), Verica Trajkovska-Stamenkovska, Guliermo [inina (Italija), Jasmina Demi{kova, Goran Ristovski Pretsedava~: Savka Todorovska
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
20
a
15. Ramkovniot dogovor, pome|u implementacijata i devijacijata Asocijacija za demokratski inicijativi Vovedni~ari: Xevdet Nasufi, Be}iri Nazmi, Slobodan ^a{ule Pretsedava~: Lulzim Haziri
16. Novinarstvoto kako nesigurna profesija. Bezbednost na novinarite pri izvestuvawe Zdru`enie na novinarite na Makedonija Vovedni~ari: Sne`ana Lupevska, Goran Veli~kovski Pretsedava~:Robert Popovski
17. Narodniot pravobranitel i NVO za podobruvawe na za{titata na ~ovekovite prava OHO Vovedni~ari: Elena Andreevska, Branko Naumovski, Suad Misini Pretsedava~:Vladimir Petreski
18.Sovladuvawe na siroma{tijata vo sorabotka na NVO i instituciite na sistemot Humanitarna organizacija El hilal / Sojuz na organizaciite na `enite vo Makedonija Vovedni~ari: Abdurauf Prusi, Jorde Jakimovski, Gordana Trenkovska, Xane Kre{ova Pretsedava~: Behixudin [ehapi
19.Romite od Makedonija vo pro{irenata Evropa – predizvici za idninata Humanirarno i dobrotvorno zdru`enie na Romite - Mese~ina Vovedni~ari: Muhamed To~i, Ahmet Ja{arevski, Vladimir Lazovski, Nadir Redzepi Pretsedava~: Samet Skenderi
20.Mladite i drugosta: aspekti na kulturnata dekontaminacija Fondacija institut otvoreno op{testvo - Makedonija Vovedni~ari: Ivan Xeparovski, Vasko Karangeleski, Slobodanka Markovska, Slavica Arsova, Sena Arif, \aku{ Kaba{i Pretsedava~: Elizabeta [eleva
21.Organizacijata za slu`bi za zavisnosti vo ramkite na sistemot za socijalni dejnosti, Bristolski pristap Doverba Vovedni~ari: Raj Kar (Anglija), Du{anka Crvenova, Slavica Gajdayis-Kne`evi} Pretsedava~: Keti Todorova
22.U~estvoto i pridonesot na NVO vo bezbednosta i odr`uvaweto na mirot i potrebata od regulirawe vo zakonski ramki na proizvodstvoto i trgovijata na igra~ki, videoigri koi motiviraat nasilstvo Sojuz na organizaciite na `enite vo Makedonija Vovedni~ari: Vladimir Pandovski, Nata{a Dokovska, Xabir Derala, Julijana Stojanovska Pretsedava~: Svetlana Janeva
23.Strategii za re{avawe na mladinskite pra{awa vo RM Institut za trajni zaednici Vovedni~ari: Antoanela Petkovska, Lorita Konstantinesku (Romanija), Stev~e De~ev, Nata{a Angelevska, Emilijan Stankovi} Pretsedava~: Zoran Stojkovski
24.100 godini makedonska dr`avnost i gra|anskite inicijativi niz toj period Makedonski centar za me|unarodna sorabotka Vovedni~ari: Mi{o Dokmanovi}, Ru`ica Fotinovska, Marijana Ivanova Pretsedava~: Sun~ica Sazdovska
21
a
1. Socijalen kapital Liljana Al~eva-Jovanovska Makedonski centar za me|unarodna sorabotka
2. Podgotovka na plan za pribirawe finansiski sredstva Zoran Stojkovski Institut za trajni zaednici
3. Reforma vo zdravstvoto od aspekt na polo`bata na `enata Olga Axievska, Blagica Petru{evska Sojuz na sindikatite na Makedonija-@enska sekcija
4. Qubovno-erotska terapija vo prevencija i tretman na zavisnosti Rosano ^olakov Komaja - Dru{tvo za razvoj na umetnosta na iveeweto – Skopje
5. Studiski kru`oci Sebaete Zenku Skanagri (Scanagri)
6. Pristap do izvorite na finansirawe na Evropskata Unija Dragan Ristovski, Lidija Dimova Fondacija Institut otvoreno op{testvo – Makedonija
7. Solidarni fondovi na zdru`enija Du{ko [urbanovski Sojuz na zdru`enijata na penzionerite
8. Organizacijata i nejzinite oblici Liljana Al~eva Jovanovska Makedonski centar za me|unarodna sorabotka
Edukativni sesii 9. Pregled na zakonodavnata postapka i mo`nosti na
NVO za predlo`uvawe zakonski re{enija Aleksandra Cvetkovska Institut za trajni zaednici
10. Odnosi so javnosta Marina Tuneva Jovanovska, Jelena Janevska Institut za trajni zaednici
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
22
a Prezantacii 1. Redakcija za multikulturna sorabotka na MRTV 2
MRTV – Redakcija za multikulturna sorabotka
2. Gra|anska platforma za mir i stabilnost - Dokumenti Neda Zdraveva Fondacija institut otvoreno op{testvo Makedonija
3. Infoteka - sistem za edukacija na potro{uva~ite Elizabeta Lon~ar-Spiridonova Organizacija na potro{uva~ite na Makedonija
4. Strategija za informirawe na javnosta za procesot na evrointegracii Sektor za evropski integracii
5. NVO Infocentar - za podobra komunikacija so javnosta Biljana Bejkova NVO infocentar
6. Edna godina postoewe Kamelija Levenska- Miqani} Mobimak fondacija za Makedonija
7. Poraka vo svemirot - vo `ivo detski multietni~ki hor Multimedijalen centar Luk
8. Audio video prezentacija PEV Makedonija
23
Fondacija otvoreno op{testvo Makedonija
2. Proekt „Slavewe na marginite“ Kontrapunkt
3. Multimedijalno CD “Skopjankata Majka Tereza” Gra|anska asocijacija “Skopjankata Majka Tereza” Prezenteri: Cane Mojanovski, Jorgo ]uka, Kiril Stojanov
4. Borba protiv drogata vo borba za mladite Slavica Gajdayis-Kne`evi} “Doverba”
5. EU finansirani proekti za promocija na me|uetni~kite odnosi Evropska agencija za rekonstrukcija
6. 10 godini HDZR “Mese~ina” Ramadan Pini HDZR “Mese~ina”
7. Adresar na gra|anskite organizacii vo Makedonija Sun~ica Sazdovska, Dragi Zmijanac, Igor Taseski Makedonski centar za me|unarodna sorabotka
8. Gra|anski praktiki Sa{o Klekovski, Gordana Duvwak Makedonski centar za me|unarodna sorabotka
Socio-kulturni nastani
1. Forum teatar CIU “Multimedija”
2. Etnomjuzikl “GAN i ^EN” (@igosani bez pri~ina) RKEC “Darhija”
3. Koncert na poznati operski arii Prijateli na operskata umetnost
4. Detska programa SOS Detsko selo
5. Promocija na kulturnite vrednosti Alfa-centar
6. Pantomima Sojuz na organizaciite na `enite vo Makedonija
7. Multimedijalen nastan Mladinski kulturen centar Bitola
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Pr og
ra m
U~esnici vo izlo`beniot del
Vrabotuvawe i MSP Gra|anska asocijacija na Makedonija – GAMA Skanagri Sveden Semak, Bitola DKM Kojni~ki Sredbi Vezilka PZ “Polen” RPS “Matica” PZ “P~ela” Zdru`enie za razvoj na selski turizam “Male{” Zdru`enie na odgleduva~i na ovci “Berovo” Zdru`enie na gra|ani rezbari-majstori “Male{ Rezba” Makedonska razvojna fondacija za pretprijatija (MRFP)
^ovekovi prava Centar za gra|anski i ~ovekovi prava Z@ “Pravnici” –TEMIS Open Gate - La Strada Macedonia Civil Krizen centar “Nade`” Organizacija na organizacii na `enite na Makedonija Zdru`ena organizacija na raselenite lica od Ara~inovo - “ZORA” Zdru`enie “Braniteli na Makedonija” Zdru`enie za za{tita na ~ovekovite prava na Makedoncite diskriminirani od R. Grcija “Dostoinstvo” – Skopje
Zdravje H.E.R.A - Asocijacija za zdravstvena edukacija i istra`uvawe HOPS - Opcii za zdrav `ivot Zdru`enie za unapreduvawe na lekuvaweto, rehabilitacijata i resocijalizacijata na licata {to zloupotrebuvaat drogi i drugi psihoaktivni supstancii - “Doverba” “Komaja” - Dru{tvo za razvoj na umetnosta na `iveewe Joga sojuz na Makedonija
Socijalno-humanitarni raboti Obedinetite nacii sistem vo Makedonija (UNICEF, UNDP, WHO, FAO, UNAIDS, IOM)
25
ni ot
d el
Me|unarodna federacija na Crven krst i Crvena polumese~ina HO “El Hilal” Semejstvo i op{testvo Rotarakt klub ZSHP “Son~evi zraci” Crven krst - ^air Sojuz na humanitarni zdru`enija “Solidarnost”
Obrazovanie Klub “UNESKO” DKS “Makedonija-Francija” @ivite jazici prozorec kon svetot Sojuz na zdru`enija na gra|ani so dijabetes na Makedonija Makedonski centar za evropsko obrazovanie AISEC Makedonija Balkan Ideas IAESTE Makedonija Sojuz na studentite pri univerzitet “Sv. Kiril i Metodij”, Skopje Demokratski balans MZKOI “Gorocvet” Mensa Makedonija Institut za me|unarodna sorabotka na germanskiot sojuz na narodni univerziteti Ekonomsko obrazovanie na mladi menaxeri Fondacija za obrazovanie i kulturni inicijativi “^ekor po ~ekor” Amerikanski sovet za me|unarodno obrazovanie Ambasada za site deca , Prilep Forum ZFD
Informacii Novinari za prava na `eni i deca i za{tita na `ivotnata sredina na Makedonija Zdru`enie na novinarite na Makedonija Asocija na pe~ateni mediumi Centar za izveduva~ki umetnosti Multimedija NVO Infocentar
Kulturni razli~nosti i dijalog “Proekt za zedni~ka vizija” PEV Makedonija Dru{tvo na makedonsko-polsko prijatelstvo i sorabotka “VISLA” Zdru`enie za obrazovanie i kultura - “Milenium”
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
U~ es
ni ci
v o
iz lo
d el Z@ od Mavrovi Anovi
Zdru`enie za razvoj na op{testvoto Centar za kulturna inicijativa “Detelinka” Makedonsko-hrvatsko zdru`enie Zokus “Nijazi Bej” Muzi~ka Mladina “Karde{lik” RKEC “DARHIJA” Multimedialen centar “LUK” Pro arte Leopard Kontrapunkt Alfa – Centar Evropski centar za malcinski pra{awa - Tetovo Evropski centar za malcinski pra{awa - Kumanovo Evropski centar za malcinski pra{awa - [tip Evropski centar za malcinski pra{awa - Skopje Evropski centar za malcinski pra{awa - Gostivar Evropski centar za malcinski pra{awa - Bitola
Lica so posebni potrebi Detski centar “Xunxule” Polio plus Zaednica na invalidski organizacii na Makedonija Dobredojde
Demokratija i vladeewe na pravoto Asocijacija za demokratski inicijativi Centar za gra|anski inicijativi Mladinski informativen centar Nansen dijalog centar Informativen centar za gra|ansko op{testvo Multikultura Sojuz za preventiva protiv maloletni~ka delikvencija Toleranca Centar za me|uetni~ka tolerancija i begalci Forum - Centar za strategiski istra`uvawa i dokumentacija Transparentnost Makedonija
26
ni ot
d el
Institut Evro balkan Akcioner Sojuz na nevladini organizacii – Veles Zdru`enie na gra|ani za za{tita na ~ovekovoto dostoinstvo i profesija vo javnata uprava i javnite slu`bi vo RM Organizacija na potro{uva~ite na Makedonija Gra|anska asocijacija za razvoj na demokratski institucii “MOST” Asocijacija za gra|anska tolerancija i sorabotka
Etni~ki zaednici Centar na romskata zaednica “Drom” Humanitarno i dobrotvorno zdru`enie na romite vo Makedonija “Mese~ina” “ Namik Efendi” “Jeni Hajat” “Adeksam” “Matusiteb” “Ensar” “Karaxaoglan” Humanitarno i dobrotvorno zdru`enie za romite “Kham” Forum za pravata na romite “Arka” Romani {ukaripa Zdru`enie za za{tita na pravata na Romite Centar za razvoj na demokratijata
@eni Zdru`enie za emancipacija, solidarnost i ednakvost na `enite na Republika Makedonija Sojuz na organizacii na `enite na Makedonija O@ “Radika” Dru{tvo za za{tita na pticite vo RM MEC Rekanski Biser RO@M “Daja” Terra Amica O@ na op{tina Sveti Nikole Z@R “ESMA” O@ na op{tina Gazi Baba O@ na op{tina \or~e Petrov. O@ na op{tina Kisela Voda Forum na albanskata `ena FIOOM – Centri za poddr{ka na NVO vo Veles, Prilep, [tip i Ki~evo
27
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
@ivotna sredina Dvi`ewe na ekologistite na Makedonija Zdru`enie za odr`liv razvoj Regionalen centar za za{tita na `ivotnata sredina za Centralna i Isto~na Evropa - Kancelarija vo Makedonija Ekolo{ko dru{tvo “Opstanok’ Sojuz za preventiva od alkoholizam, nikotizam i narkomanijata Speleolo{ko dru{tvo – Peoni Ekolo{ko dru{tvo “Javor” Zrnovci Novinarsko-praven enviro centar ERINA Gard Ambasada za site deca i mladinci Ekomisija MACEF - Centar za energetska efikasnost na Makedonija
Deca i madi Sojuz na izvidnici na Makedonija Mladinski kulturen centar – Bitola Makedonski centar za kultura i razvoj Teatarska mladina na Makedonija Teatar Boemi Bezbedno Detstvo Centar za deca i mladi – Paloma Zdru`enie na gra|ani “Paloma” HZDRRG “Maj~ina lubov” Zdru`enie za za{tita na pravoto na deteto CSI Nade` SOS Detsko selo Makedonija Detski parlament na Makedonija, [tip i Karbinci Centar za deca i mladi “ART” Sinergija Mladinski obrazoven forum Interaktivna mre`a za obrazovanie i resursi Prva detska ambasada vo svetot “Me|a{i”
Poster prezentacii Dru{tvo za prou~uvawe i za{tita na pticite na RM Aksios
28
d elZdru`enie na socijalni rabotnici na grad Skopje
Asocijacija sport za site na Makedonija Brix Klub Univerzitet treto doba Prijateli na operskata umetnost
Komercijalen {tand Prokredit banka
Op{testveno odgovorni delovni subjekti Makstil
Regionalni u~esnici Kosovo Development Center (Kosovo, SCG) Student’s Union of Faculty of Economics Subotica (Srbija i Crna Gora) ACIPS - Saraevo (Bosna i Hercegovina) Bahtalo DROM (Srbija i Crna Gora) Good Action Society (Srbija i Crna Gora) Media Development Center (Srbija i Crna Gora) Interbilim (Kirgistan) International Center of Youth Initiative for Peace and Development Baspana (Kazajstan) CIDC (Rusija)
Komisija za odnosi so verskite zaednici i religiozni grupi Hristijanska pentakostna crkva vo RM Evangelsko metodisti~ka crkva vo RM Evangelska crkva vo RM Hristijanska crkva Slovo na nade` Islamska zaednica vo RM Hristijanska adventisti~ka crkva (Crkva na adventistite na sedmiot den) vo RM Vai{navska verska zaednica Jehovini svedoci – Hristijanska verska zaednica Prahristijanska zaednica “Univerzalen `ivot”
29
NVO Saem - 3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija
Blagodarnost Organizaciskiot odbor na NVO saemot-3 forum na gra|anskoto op{testvo vo Makedonija iskreno im se zablagodaruva na:
organizaciite koi samostojno gi organiziraa forumskite nastani i go ispolnija otvoreniot prostor za debati so raznoobraznosta na temite. site pretsedava~i i vovedni~ari za uspe{no izvr{uvawe na obvrskite vo forumite, za nivniot visok profesionalizam i volonterski pristap. organizaciite/instituciite koi izlo`beniot prostor go zbogatija so svojata kreativnost. organizatorite na socio-kulturnite nastani, koi pretstavuvaj}i gi kulturnite vrednosti vnesoa duh i vedrina. podr`uva~ite: Danska crkovna pomo{, Hristijanska pomo{, Evropska agencija za rekonstrukcija, Vlada na Republika Makedonija; mediumskite pokroviteli: Makedonska radio televizija (MRTV), Makedonska informativna agencija (MIA) i vesnikot “Vest”; “Digikom” i “Alkaloid” AD Skopje za nivnata materijalna poddr{ka. dobavuva~i: “Skopski saem”, “Koma”, “Borografika”, KLS, “Nikob”, “Mirador”, “Rok end rol”, “Poliesterdej”, preveduva~ite za ostvaruvawe visoki standardina uslugite vo mnogu kratok period.
Isto taka, im se zablagodaruvame i na posetitelite koi odvoija vreme da gi prosledat sodr`inite od NVO saemot i se nadevame deka idniot NVO Saem - forum na gra|anskoto op{testvo }e bide u{te pokvaliteten i poraznoviden po svojata sodr`ina.
Poddr`uva~i Danska crkovna pomo{ DanChurchAid (DCA) Evropska agencija za rekonstrukcija European Agency for Reconstruction (EAR) Delegacija na Evropskata komisija vo Skopje, Delegation of the European Commission Vlada na Republika Makedonija – Sektor za evropska integracija Makedonska informativna agencija (MIA)
Organizatori Makedonski centar za me|unarodna sorabotka Fondacija Institut otvoreno op{testvo Makedonija Institut za trajni zaednici
30
Za Makedonski centar za me|unarodna sorabotka
Izvr{en direktor Sa{o Klekovski
Odgovoren urednik Sun~ica Sazdovska
Odgovoren sorabotnik Aleksandar Stamboliev
Dizajn i podgotovka Koma lab. - Skopje
Pe~atnica Boro grafika - Skopje
Adresa na izdava~ot Makedonski centar za me|unarodna sorabotka Nikola Parapunov, bb, p.fah 55 1060 Skopje, Republika Makedonija
e-mail:e-mail:e-mail:e-mail:e-mail: nvosaem@mcms.org.mk www.graganskisvet.org.mk
CIP - Katalogizacija vo publikacija Narodna i univerziteska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski”,
061.43.061.2(497.7) “2003”
NVO Saem - 3 forum na gra|ansko op{testvo vo Makedonija. - Skopje: Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka, 2003. - 30 str.: sliki (vo boi) ; 21 sm
“Tretiot NVO Saem ... se odr`a od 20 do 22 noemvri vo Skopje” - str. 3
ISBN 9989-102-06-6