School of Distance Educationo Arthaprakrtis and Avasthas. Module II 13 -39 o Sandhi-its divisions o...

NATYASIDDHANTHABA SANSKRIT

2011 Admission onwards

IV Semester

CORE COURSE

UNIVERSITY OF CALICUTSCHOOL OF DISTANCE EDUCATION

CALICUT UNIVERSITY.P.O., MALAPPURAM, KERALA, INDIA – 673 635



IV Semester

CORE COURSE





IV Semester

CORE COURSE



School of Distance Education

Natyasiddhantha

UNIVERSITY OF CALICUT

SCHOOL OF DISTANCE EDUCATION

STUDY MATERIAL

BA SANSKRIT

IV Semester

CORE COURSE

NATYASIDDHANTHA

Prepared by:

Dr. Ajitha.T.SAssistant Professor,Department of Sanskrit,Sri. C. AchuthaMenon Govt. College,Thrissur.

Scrutinised by:

Sri.K.Jayanarayanan,

Associate Professor,Department of Sanskrit,Sree Kerala Varma College,Thrissur.

Layout & Settings

Computer Section, SDE

©

Reserved


Natyasiddhantha

CONTENTS

Module I 04 - 12o Kavyabheda - into Drsya and sravyao Rupakao Types of rupakaso Natakao Bharati Vrttio Prastavana and its divisionso Itivrtta and its divisionso Arthopakshepakaso Arthaprakrtis and Avasthas.

Module II 13 - 39o Sandhi- its divisionso Different vrttiso Kaishikii, Arabhati and Sattvatio Lakshanaso Natyalankaras

Module III 40 - 49o Lasyanganio Mahanatakamo Prakaranamo Bhanao Vyayogao Samavakarao Dimao Ihamrgaho Ankaho Vithio Prahasanam.

Module IV 50 - 60o Uparapakaso Sravyakavyanio Padyamo Muktakamo Mahakavyamo Khandakavyamo Koshao Gadya - its divisionso Champukavyas.

MODEL QUESTION PAPER


Natyasiddhantha

MODULE- I

saihTydpR[Sy ;óe pirCDede ivñnawen †ZykaVySvêp< inêipt<, kaVySy †ZykaVy< ïVykaVyimit ÉedÖy<iv*te,tÇ "†Zy< AiÉney<", †ZykaVySy namaNtrmiSt êpkm!, yt> tdœ †Zy< kaVy< nqeramaidSvêparaepaÔƒpkimit %Cyte, "tÔƒparaepaÄu êpkm! ", AiÉnyae nam - AvSwanukar>, s ctuivRx>,Aai¼k> vaick> AahayR> saiTvk> c #it,

êpkÉeda>naqkmw àkr[< Éa[Vyayaegsmvkarifma>$ham&ga¼vIWy> àhsnimit êpkai[ dz,Aòadz %pêpkai[ Aip siNt, tain tu-

naiqka Çaeqk< gaeóI s”k< naq(raskm!,àSwanae‘aPykaVyain àeŒ[< rask< twa,s<lapk< ïIgidt< izLpk< c ivlaiska,ÊmRi‘ka àkr[I h‘Izae mai[keit c,Aòadz àa÷épêpkai[ mnIi;[>,ivna ivze;m! sveR;am! lúm naqkvNmtm!.

naqkl][<- saihTydpR[e naqkl][m! @vm! dIyte-naqk< Oyatv&Ä< Syat! pÂsiNxsmiNvtm!,ivlasÏ(aRidgu[v*u m! nanaivÉUitiÉ>,suoÊ>osmuÑƒit nanarsinrNtrm!

AiÉny>

Aai¼k>

vaick>

AahayR>saiTvk>


Natyasiddhantha

pÂaidka dzpraStÇa»a> pirkIiÄRta>,àOyatv<zae raji;RxIRraedaÄ> àtapvan!,idVyae=w idVyaidVyae va gu[vaNÚaykae mt>,@k @v Éved¼I z&¼arae vIr @v va,A¼mNye rsa> sveR kayaeR invRh[eÑ‚t>.cTvar> pÂ va muOya> kayRVyap&tpué;a>,gaepuDa¢sm¢m! tu bNxn< tSy kIitRt<.

naqke;u #ithaspura[aid;u †ò< àisÏ< #itv&Ä< SvIi³yte, %da- ramcirtm!, tÇ muo- àitmuo - gÉR- AvmzR-%ps<ùTyaOya> pÂsNxy> ÉviNt, ivlasadIna< naykgu[ana< A_yudya*vSwanam! b÷ivxana< @ñyaRna< c yaegaetÇ †Zyte, suoÊ>oimï< #itv&Ä< nanarsana< saiÚXyen ivicÇ< †Zyte, naqke;u A»ana< s<Oya pÂ dztNmXySwa va Évit, naqke xIraedaÄ> àtapvan! %Útk…ljat> idVy> mnu:y> va nayk> Évit, %da-Ê:yNt>, z&¼ar> vIr> va muOyrsen kLPyete, ANye rsa> Aàxanêpe[ itóiNt, àxanpué;a[a< s<Oya pÂcTvar> va ÉviNt, Aa»a> ³me[ sUúma> kÄRVya>,

A»l][<

naqke;u gaepuCDa¢sm¢< bNxn< A»ana< kIitRtm! #it % <, tihR A»l][< ik< #it %Cyte,àTy]net&cirtae rsÉavsmuJJvl>,ÉvedgUFzBdawR> ]uÔcU[Rks<yut>,iviCDnavaNtrEkawR> ikiÂTs<l¶ibNËk>,yu ae n b÷iÉ> kayERbIRjs<ùitmaÚ c.nanaivxans<yu´ae naitàcurp*van!,AavZykana< kayaR[amivraexadœ ivinimRt>.nanekidninvRTyRkwya s<àyaeijt>,AasÚnayk> paÇEyuRtiôcturEStwa,Ëraþan< vxae yuÏ raJydezaidivPlv>,


Natyasiddhantha

ivvahae Éaejn< zapaeTsgaeR m&TyU rt< twa,dNtCDe*< noCDe*mNydœ ìIfkr< c yt!,zynaxrpanaid ngra*vraexnm!.õananulepne cEiÉvRijRtae naitivStr>,devIpirjnadInammaTyvi[jamip,àTy]icÇcirtEyuR´ae ÉavrsaeÑvE>,ANtinR:³aNtiniolpaÇae=» #it kIitRt>.gÉaR»l][m!- A»aedràivòae yae r¼Öaramuoaidman!,A»ae=pr> s gÉaR»> sbIj> )lvanip.%da- balramay[e rict> sItaSvy<vrae nam gÉaR»>,pUvRr¼l][m! Aah-

yÚaq(vStun> pUv¡ r¼iv¹aepzaNtye,k…zIlva> àk…vRiNt pUvRr¼> s %Cyte,

tSy àxanavyv> AiSt naNdI, t‘][mah-AazIvRcns<yu a StuityRSmaTàyuJyte,deviÖjn&padInam! tSmaÚaNdIit s<i}ta,

tÇ m¼lsUcka> zŒadIin pdain ÉviNt, pds<Oya Öadz Aò va ÉviNt,sUÇxar> pUvRr¼< ivxay gte sit tÖt! àivZy SwapksUÇxar> kaVym! AaSwapyet!,s> idVy< vStu idVyae ÉUTvamTy¡ mTyaeR ÉUTva imï< c idVymTyRyae> ANytrae ÉUTva sUcyet!, tÇ vStun> bIjSy muoSy paÇSy va sUcna†Zyte, ÉartIv&iÄmaiït> SwapksUÇxar> mxurE> kaVyawRsUckE> ðaekE> r¼< àsaXy êpkSy kve> nam gaeÇaid>\tu< c kItRyet!,


Natyasiddhantha

v&ÄIna< inêp[<-ÉartI saTvtI kEzIkI AarÉqI #it ctö> v&Äy> siNt,ÉartIv&Äe> l][<-ÉartI s<Sk«tàayae vaGVyaparae nqaïy>,tSya< s<Sk«tÉa;aya> àyaeg> Aixktya †ZyNte, tSya> A¼ctuòy<, te;a< nam l][< c %Cyte,ÉartIv&Äer¼ain- 1 àraecna 2 vIwI 3 àhsn< 4 Aamuo<,1 àraecna- %NmuoIkar> àz<sat> àraecna,àz<sat> àStutaiÉnye;u ïaet&[am! àv&TyuNmuoIkr[< àraecna,

ywa rÆavLya<-ïIh;aeR inpu[> kiv> pir;dPye;a gu[¢aih[Ilaeke hair c vTsrajcirt< naq(e c d]a vym!,vSvekmpIh vaiÁDt)làaÝe> pd< ik< pun-mRÑaGyaepcyady< smuidt> svaeR gu[ana< g[>,

AÇ kve> %piSwtana< sùdyana< #itv&ÄSy nqana< c mhTvmu®va sùdyan! %NmuoIkraeit,2 Aamuo< Awva àStavna-nqI ivË;kae vaip pairpaiñRk @v va,sUÇxare[ siht> s<lap< yÇ k…vRte,icÇvaKyE> SvkayaeRTwE> àStuta]eipiÉimRw>,Aamuo< tÄu iv}ey< naça àStavnaip sa.y> kwa sUÇm! xrit s> - sUÇxar>,y> ANyE> sh kaVy< AaSwapyit s> - SwapksUÇxar>,sUÇxarSyanucr>- pairpaiñRk>,pairpaiñRkadœ ikiÂt! ^n> - nq>,àStavnaÉeda>-àStavnaya> %dœ"aTyk > kwaedœ"at> àyaegaitzy> àvtRk< Avligt< #it pÂÉeda> iv*Nte,1 %dœ"aTyk>- pdain TvgtawaRin tdwRgtye nra>,

yaejyiNt pdErNyE> s %dœ"aTyk %Cyte,ywa muÔara]se sUÇxar>-

³ªr¢h> sketuíNÔmsMpU[Rm{flimdanIm!,AiÉÉivtuimCDit blat!-


Natyasiddhantha

#TynNtrm!- nepWye-Aa> k @; miy jIvit cNÔguÝmiÉÉivtuimCDit #it,

%pragsUckain pdain ca[Ky> kae=ip cNÔguÝ< AiÉÉivtu< #CDit #it AweR yaejyit,2 kwae at>- sUÇxarSy vaKy< va smadayawRmSy va

ÉveTpaÇàvezíeTkwaedœ"at> s %Cyte,ywa rÆavLya<- ÖIpadNySmadip- #Tyaid sUÇxare[ piQte- nepWye @vmett! k> sNdeh> ÖIpadNySmadip#Tyaid piQTva yaEgNxray[Sy àvez>,

3 àyaegaitzy>- yid àyaeg @kiSmn! àyaegae=Ny> àyuJyte,ten paÇàvezíet! àyaegaitzyStda.

ywa k…Ndmalayam!- nepWye #t #t #tae=vtrTvayaR,sUÇxar> kae=y< oLvayaRþanen sahykmip me sMpadyit, ivlaeKy kòmitké[< vtRte,

l»eñrSy Évne suicr< iSwteitrame[ laekpirvadÉyak…leninvaRista< jnpdadip gÉRguvI¡sIta< vnay pirk;Rit lúm[ae=ym!.

AÇ n&Tyàyaegaw¡ SvÉayaRþanm! #CDta sUÇxare[ sIta< vnay pirk;Rit l]m[ae=ym! #itsItalúm[yae> àvez< sUciyTva in:³aNten Svàyaegmitzyan @v àyaeg> àyu >,

4 àvtRk< - kal< àv&ÄmaiïTy sUÇx&GyÇ v[Ryet!,tdaïyí paÇSy àvezStTàvÄRkm!,

ywa- Aasaidtàkq- #Tyaid, tt> àivzit ywainidRòae ram>,5 Avligt<- yÇEkÇ smavezaTkayRmNyTàsaXyte,

àyaege olu tJ}ey< naçavligt< buxE>.ywa zak…Ntle- sUÇxarae nqI— àit,

tvaiSm gItrage[ hair[a àsÉ< ùt>@; rajev Ê:yNt> sar¼e[aitr<hsa,

tt> ra}> àvez>, AÇ %pmaêpe[ naykSy pramzR> tt> naykàvezí,


Natyasiddhantha

#itv&Ä<-#dmev vStuirit kITyRte, tt! pun> iÖivx< Aaixkairk< àasi»k< c #it,Aaixkairk< #itv&Ä<- Aixkar> )le SvaMymixkarI c tTàÉu>,

tSyeitv&Ä< kiviÉraixkairkmuCyte,naykSy #itv&Ä< Aaixkairk<, ywa balramay[e ramcirtm!,àasi¼k< #itv&Ä<- ASyaepkr[aw¡ tu àasi¼kimtI:yte,Aaixkairkeitv&ÄSy %pkr[inimÄ< yt! cirt< tt! àasi¼km!, ywa su¢Ivaidcirtm!,

ptakaSwankl][< tÑedaí-suivcayR naq(e vStuin ptakaSwank< yaeJyimit %Cyte, t‘][mah-

yÇaweR iciNtte=Nyim<Sti‘¼ae=Ny> àyuJyte,AagNtuken Éaven ptakaSwank< tu tt!.

àwm< ptakaSwank<- shsEvawRs<piÄguR[vTyupcart>,ptakaSwankimd< àwm< pirkIiÄRtm!,

ywa rÆavLyam!-vasvdÄeym! #it raja yda tTk{Qpaz< maecyit tda tÊ®ya sagirkeym! #it àTyiÉ}ay kw< iàya mesagirka,

AlmlmitmaÇ< sahsenamuna teTvirtmiy ivmuÂ Tv< ltapazmetm!,ciltmip inraeÏ‚< jIivt< jIivteze][imh mm k{Qe ba÷paZ< ivxeih,

AÇ )lêpawRs<piÄ> pUvaRpe]yaepcaraitzyadœ gu[vTyuTk«òa,iÖtIy< ptakaSwank<- vc> saitzy< iðò< nanabNxsmaïym!,

ptakaSwankimd< iÖtIy< pirkIiÄRtm!,ywa ve[Is<hare-

r´àsaixtÉuv> ]tiv¢haí SvSwa ÉvNtu k…érajsuta> sÉ&Tya>,AÇ r´adIna< éixrzrIrawRhetukðe;vzen bIjawRàitpadnat! net&m¼làitpÄaE sTya< iÖtIy<ptakaSwankm!,

t&tIy< ptakaSwank<- AwaeRp]epk< yÄu lIn< sivny< Évet!,


Natyasiddhantha

iðòàTyuÄraepet< t&tIyimdmuCyte,ywa ve[Is<hare-kÂukI- dev É¶m! É¶m!raja-kenKÂukI-ÉImenraja-kSykÂukI-Évt>raja- Aa> ik< àlpis,kÂukI- dev nnu ämIim, É¶< ÉImen Évt>,raja-ixg! v&Ïapsd, kae=ym* te Vyamaeh,kÂukI-dev n Vyamaeh>,sTymev-

É¶< ÉImen Évtae méta rwketnm!,pitt< iki»[Ika[bÏa³Ûdimv i]taE.

AÇ rwketnSwane %vaeRÉR¼> àtIt>,ctuw¡ ptakaSwankm!- dœVywaeR vcnivNyas> suiðò> kaVyyaeijt>,

àxanawaRNtr]epI patakaSwank< prm!,ywa rÆavLyam!-

%ÎamaeTkilka< ivpa{furéc< àarBxj&MÉa< ][a-dayas< ñsnaeÌmErivrlEratNvtImaTmn>,A*ae*anltaimma< smdna< narIimvaNya< Øuv<pZyn! kaepivpaql*uit muo< deVya> kir:yaMyym!,

AÇ Éaiv AwR> sUict>,

AwaeRp]epka>-A»e;u AdzRnIya> v´Vya AiÉmta> c idnÖyadar_y s<vTspyRNtja kwa AwaeRp]epkE> sUcyet!, idnavsane yt!kay¡ tdip AwaeRp]epkE> sUcyet!, AwaeRp]epka> pÂ s<Oyka> siNt, te c- 1 iv:kMÉ> 2 àvezk> 3 cUilka4 A»avtar> 5 A»muo<,1 iv:kMÉl][<- v&ÄviÄR:yma[ana< kwa<zana< indzRk>,

s<i]ÝawRStu iv:kMÉ Aadav»Sy dizRt>,mXyen mXyma_ya< va paÇa_ya< s<àyaeijt>,zuÏ> SyaTs tu s<kI[aeR nIcmXymkiLpt>,


Natyasiddhantha

zuÏae ywa- maltImaxve Zmzane kpalk…{fla,s»I[aeR ywa- ramaiÉnNde ]p[kkapailkaE,2 àvezkl][<- àvezkae=nudatae®ya nIcpaÇàyaeijt>,

A»ÖyaNtivR}ey> ze;< iv:kMÉke ywa,@tt! àak«tÉa;aya< i³yte, Öyae> A»yae> mXye tiTSwit> †Zyte,

ywa- ve[Is<hare AñTwama»e ra]simwunm!,iv:kMÉàvezkyae> imw> Éed>

iv:kMÉ> àvezk>1 s<Sk«t< àak«t< va àak«tmev2 A»Sy AadaE Öyae> A»yae> mXye3 mXypÇE> nIcmXypaÇE> va i³yte nIcpaÇErev i³yte4 naqkarMÉe †Zyte naqkarMÉe kdaip n †Zyte

3 cUilkal][<- ANtjRvinkas<SwE> sUcnawRSy cUilka,ywa vIrcirte ctuwaR»sadaE- nepWye Éae Éae vEmainka> àvtRNtam! r¼m¼lain #Tyaid, rame[ przuramaeijt> #it nepWye paÇE> sUictm!,

A»avtarl][<- A»aNte sUict> paÇEStd»SyaivÉagt>,yÇa»ae=vtrTye;ae=»avtar #it Sm&t>,

ywa- zak…Ntle pÂma»e paÇ> sUict> ;óa»Std»Sya¼ivze; #vavtI[R>,A»muol][<- yÇ Syad» @kiSmÚ»ana< sUcnaiola.

td»muoimTya÷bIRjawROyapk< c tt!,ywa- maltImaxve àwma»adaE kamNdKyvlaeikte ÉUirvsuàÉ&tIna< ÉaivÉUimkana< piri]ÝkwaàbNxSy càs¼aTsiÚvez< sUictvTyaE,

A»aSyl][<- A»aNtpaÇEvaR»aSy< iDÚa»SyawRsUcnat!,yÇ A¼aNte àivòE> paÇE> AtItSy A»Sy sUcna dIyte tÇ A»aSym!,

ywa vIrcirte iÖtIya»aNte-sumNÔ>- ÉgvNtae vizóivñaimÇaE Évt> sÉagRvanaþyt>,#tre- Kv ÉgvNtaEsumÙ>- mharajdzrwSyaiNtke,#tre- tÄÇEv gCDam>, #Ty»pirsmaÝaE- tt> àivzTyupivò> vizóivñaimÇprzurama #TyÇ pUvaR»aNt@v àivòen sumÙpaÇe[ ztanNdjnkkwaivCDede %Ära»muosUcnad»aSym! #it,


Natyasiddhantha

AwRàk&ty>- AwRisiÏhetv> pÂ AwRàk«ty> ywaivix> naqke;u yaeJya>, ta> 1 bIj< 2 ibNÊ> 3 ptaka 4àkrI 5 kay¡ c ÉviNt, te;a< Svêpmah-1 bIjl][<- ALpmaÇ< smuiÎò< b÷xa yiÖspRit,

)lSy àwmae hetubIRj< tdiÉxIyte,ywa- rÆavLya< vTsrajSy rÆavlIàaiÝhetudERvanukªLylailtae yaEgNxray[Vyapar>,

2 ibNÊl][<- AvaNtrawRivCDede ibNÊrCDedkar[<,ywa- rÆavLya< An¼pUjapirsmaÝaE kaVyawRivCDede sit %dynSyeNdaeirvaeÖI]te #it sagirka ïuTva kw<@; sae %dyn- #Tyaid,

3 ptakal][<- Vyaip àasi»k< v&Ä< ptakeTyiÉxIyte,%pnaykade> kwa ptaka, ywa- ramcirte su¢Ivade>,4 àkrIl][<- àasi»k< àdezSw< cirt< àkrI mta,AàxanpaÇa[a< ]i[k< #itv&Ä< àkrI,ywa k…lpTy»e rav[jqayus<vad>,5 kayRl][<- Apei]t< tu yTsaXymarMÉae yiÚbNxn>.

smapn< tu yiTsÏye tTkayRimit s<mtm!,ydwRm! kaVyinbNxn< tt! kay¡,ywa- ramcirte rav[vx>,

AvSwapÁck<- AvSwa pÂ kayRSy àarBxSy )laiwRiÉ>,AarMÉ-yÆ-àaÞyaza-inytaiÝ-)lagma>,

)laiwRiÉ> àarBxSy kayRSy pÂ AvSwa, ta> c- 1 AarMÉ> 2 yÆ> 3 àaÞyaza 4 inytaiÝ> 5 )lagm< cÉviNt,1 AarMÉl][<- ÉvedarMÉ AaETsuKy< yNmuOy)lisÏye,

ywa- rÆavLya< rÆavLyNt>purinvezw¡ yaEgNxray[SyaETsuKy<, @v< nayknaiykadIna< AyaETsuKymakre;ubaeÏVy<,

2 àyÆl][<- àyÆStu )lavaÝaE Vyaparae=itTvraiNvt>,ywa ramcirte smuÔbNxnaid>,

3 àaÞyaza- %payapayz»a_ya< àaÞyaza àaiÝs<Év>,ywa rÆavLya< t&tIye=»e ve;pirvtRnaiÉsr[ade> s¼maepayaÖasvdÄal][apayz»yacainxaRirtEkaNts¼mêp)làaiÝ> àaÞyaza,

4 inytaiÝl][<- ApayaÉavt> àaiÝinRytaiÝStu iniíta,ywa rÆavLya<- raja- devIàsadn< Ty®va naNymÇaepay< pZyaim, #it devIl][aepaySy àsadneninvar[aiÚyt)làaiÝ> sUicta,

5 )lagml][<- savSwa )lyaeg> Sya*> sm¢)laedy>,ywa- rÆavLya< rÆavlIlaÉí³vitRTvl][)laNtrlaÉsiht>,#itv&ÄSy AvSwana< c ywas<Oyen jat> yaeg> pÂsNxy>,

☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼


Natyasiddhantha

MODULE - II

siNxl][<- ANtEkawRs<bNx> siNxrekaNvye sit,@ken àyaejnen AiNvtana< kwa<zana< AvaNtrEkàyaejnsMbNx> siNx>, tSya> muo< àitmuo< gÉR> ivmzR>%ps<ùit> #it ÉedpÂk< iv*te, @kEkSy l][mah-muo< l]yit- yÇ bIjsmuTpiÄnaRnawRrss<Éva,

àarMÉe[ smayu a tNmuo< pirkIiÄRtm!,yÇ AarÉe[ smayu a bIjsmuTpiÄ> tÇ muo<,

ywa- rÆavLya< àwme A»e,àitmuo< l]yit- )làxanaepaySy muosiNxinveizn>,

lúyalúy #vaeÑedae yÇ àitmuo< c tt!,yÇ muosiNxinêiptSy )làxanaepaySy lúyalúy #v %Ñed> tÇ àitmuom!,

ywa rÆavLya< iÖtIye A»e %dynsagirkasmagm> @v )l<, tTàaiÝhetae> AnuragbIjSy sus<gtaivË;ka_ya< }aymantya ik<ic‘úySy vasvdÄya icÇ)lkv&ÄaNten ikiÂÊÚIymanSy àkaznêp>%Ñed>,

gÉ¡ l]yit- )làxanaepaySy àaguiÑÚSy ikÂn,gÉaeR yÇ smuÑedae ÿasaNve;[vaNmu÷>,

)lSy gÉIRkr[adœ gÉR #it nam, ywa rÆavLya< iÖtIye=»e -sus<gta- sio Adi][a #danIm! Ais Tv< ya @v< ÉÇaR hSten g&hIta Aip kaep< n muÂis, - #TyadaEsmuÑed>, punvaRsvdÄaàveze ÿas>,t&tIye A»e -tÖataRNve;[ay gt> kw< icryit vsNtk>- #it ANve;[m!, ivË;k>- hI hI Éae>kaEzaMbIraJylaÉe=ip n ta†z> iàyvySySy pirtae;ae ya†zae mm skazat! iàyvcn< ïuTva Éiv:yit#TyadaE %Ñed>, punrip vasvdÄaàTyiÉ}anadœ ÿas>, sagirkaya> s»etSwangmne ANve;[m!, pun>ltapazkr[e %Ñed>,

ivmz¡ l]yit- yÇ muOy)laepay %iÑÚae gÉRtae=ixk>,zapa*E> saNtrayí s ivmzR #it Sm&t>,

yÇ muOy)laepay> zapa*E> saNtray> gÉRt> Aixk> %iÑÚ> c lúyte tÇ ivmzR>,ywa zak…Ntle AnsUyaiày<vdas<Éa;[adœ zk…Ntlaya> ivvahv&ÄaNt}anadar_y ÊvaRss> zappyaRNtakwa,


Natyasiddhantha

invRh[< l]yit- bIjvNtae muoa*waR ivàkI[aR ywaywm!,@kawRmupnIyNte yÇ invRh[< ih tt!.

yÇ kwaya< s<yaeijtain A¼ain @kmev àyaejn< %pnIyNte tÇ invRh[<,%da- ve[Is<hare kÂukI- mharaj,vxRse, Ay< olu ÉImsenae ÊyaeRxn]tjaé[Ik«tsvRzrIraeÊlRúyVyi´>, #Tyaidna ÔaEpdIkezs<ymnaidmuosNXyaidbIjana< injinjSwanaepi]ÝanamekawRyaejnm!,

muosNxer¼ain-%p]ep> pirkr> pirNyasae ivlaeÉnm!,yui´> àaiÝ> smaxan< ivxan< pirÉavna,%Ñed> kr[< Éed @taNy¼ain vE muoe.AÇ @kEkSyaip l][mah-1 %p]ep>- kaVyawRSy smuTpiÄép]ep #it Sm&t>,

ywa ve[Is<hare ÉIm>-la]ag&hanliv;aÚsÉaàvezE>àa[e;u ivÄincye;u c n> àùTy,Aak«:y pa{fvvxUpirxankezan!SvSwa ÉviNt miy jIvit xatRraò+a>,

AÇ ÉImsen> kaErvk«tan! kmaRn! Sm&Tva tdnNtr< kaKva miy jIvit te SvSwa> n ÉviNt #it sUcyit,2 pirkr>- smuTpÚwRba÷Ly< }ey> pirkr> pun>,

ywa ve[Is<hare-àv&Ï< yÖEr< mm olu izzaerev k…éiÉ-nR tÇayaeR hetunR Évit ikrIqI n c yuvam!,jrasNxSyaer>Swlimv ivêF< punrip³…xa ÉIm> siNx< iv"qyit yUy< "qyt,

AÇ smuTpÚSy vErêpSy AwRSy AitzysUcnat! pirkrae nam sNXy¼m!,3 pirNyas>- tiÚ:piÄ> pirNyas>,kaVyeitv&ÄSy s<ykœ %TpiÄ> pirNyas>,

ywa ve[Is<hare-cÂÑ‚jæimtc{fgdaiÉ"ats<cUi[RtaeéyuglSy suyaexnSy,STyanavnÏ"nzaei[tzae[pai[éÄ<siy:yit kca<Stv deiv ÉIm>,


Natyasiddhantha

ÊyaeRxnéixre[ kezs<har @v AÇ #itv&Äimit SpòIk«tm!,yda %p]ep> #itv&Äl][Sy kaVyaiÉxeySy s<]epe[ %p]ep[< tda pirkr> tSy @v b÷lImr[m!, pirNyas>tt> Aip iníyapÄIêptya pirt> ùdye Nysnm!,4 ivlaeÉnm! -gu[aOyan< ivlaeÉnm!

ywa ve[Is<hare ÔaEpdI- naw ik< Ê:kr< Tvya pirk…ipten,AÇ ÉImsenSy zaEyRkIÄRnen ÊyaeRxnaidvxe laeÉjnnadœ ivlaeÉnm!,5 yui´> - s<àxar[mwaRna< yui´>kÄRVyiv;ya[a< iníy> yui´>,

ywa ve[Is<hare- shdev> ÉIm< àit - AayR ik< mharajsNdezae=ymVyuTpÚ @vayeR[ g&hIt> #Tyt> àÉ&ityavdœ ÉImvcnm!,

yu:man! ÿepyit ³aexa‘aeke zÇuk…l]y>,n l¾yit dara[a< sÉaya< kezk;R[m!, #it,

6 àaiÝ> - àaiÝ> suoagm>,ywa ve[Is<hare- m×aim kaErvzt< smre n kaepat!, #Tyaid ïuTvaÔaEpdI- naw AïutpUv¡ olu #d< vcnm!, tTpun> punÉR[,

7 smaxan<-bIjSyagmn< yÄu tTsmaxanmuCyte,ywa ve[Is<hare- Éae Éae ivraqÔ‚pdàÉ&ty> ïUytam!,

yTsTyìtÉ¼ÉIémnsa yÆen mNdIk«tyiÖSmtuRmpIiht< zmvta zaiNt< k…lSyeCDta,tÎ(Utari[s<É&t< n&psutakezaMbrak;R[E>³aexJyaeitird< mhTk…évne yaEixiór< j&MÉte,

AÇ bIjSy Aagmn< Spòtya sUictm!,8 ivxan<- suoÊ>ok«tae yae=wRStiÖxanimit Sm&tm!,

ywa balcirte-%Tsahaitzy< vTs tv baLy< c pZyt>,mm h;Riv;ada_yama³aNt< yugpNmn>,

9 pirÉavna- k…tUhlaeÄra vac> àae a tu pirÉavna,ywa ve[Is<hare- ÔaEpdI yuÏ< SyaNn veit s<zyana tUyRzBdanNtrm!- naw ik< #danIme;àlyjlxrStintmNwr> ][e ][e smrÊNÊiÉStaf(te,


Natyasiddhantha

10 %Ñed>- bIjawRSy àraeh> SyaÊÑed>,ywa ve[Is<hare- ÔaEpdI- naw punrip Tvya smañasiytVya,ÉIm>-

ÉUy> pirÉv¬aiNtl¾aivxuirtannm!,Ain>zei;tkaErVy< n pZyis v&kaedrm!,

11 kr[<- kr[< pun> àk«tawRsmar<É>,ywa ve[Is<hare- deiv, gCDamae vyimdanI— k…ék…l]yay #it,

12 Éed>- Éed> s<htÉednm!,ywa ve[Is<hare- At @v A* àÉ&it iÉÚae=h< ÉvÑ(>,

àitmuoa¼ain-ivlas> pirspRí ivxut< tapn< twa.nmR nmR*uitíEv twa àgmn< pun>,ivraexí àitmuoe twa SyaTpyuRpasnm!,pu:p< v¿mupNyasae v[Rs<har #Tyip,1 ivlas> - smIha ritÉaegawaR ivlas #it kWyte,

ritl][Sy ÉavSy y> hetuÉUt> Éaeg> iv;y> àmda pué;> va tdwaR smIha ivlas>, ywa zak…Ntle-kam< iàya n sulÉa mnStu tÑavdzRnayais,Ak«taweR=ip mnisje ritmuÉyàawRna k…éte,

2 pirspR>-#ònòanusr[< pirspRí kWyte,ywa zak…Ntle- raja- ÉivtVymÇ tya, twa ih

A_yuÚta purStadvgaFa j"ngaErvaTpíat!,Öare=Sy pa{fuiskte pdpi“†RZyte=iÉnva,

3 ivxut<- k«tSyanunySyadaE ivxut< Tvpir¢h>,ywa ve[Is<hare- Al< vae> ANt>purivrhpyuRTsuken raji;R[a %péÏen,

4 tapn<- %payadzRn< yÄu tapn< nam tÑvet!,ywa rÆavLyam! - sagirka-

ÊlRÉjnanuragae l¾a guvIR prvz AaTma,iàysio iv;m< àem mr[< zr[< kevlmekm!,

AÇ %payadzRnat! mr[mev Aïyimit vdit naiyka,


Natyasiddhantha

5 nmR- pirhasvcae nmR,ywa rÆavLya<- sus<gta- sio ySy k«te Tvmagta sae=* te purtiStóit,sagirka- kSy k«te Ahmagta,sus<gta -AlmNyzi»ten nnu icÇ)lkSy,

6 nmR*uit>- *uitStu pirhasja nmR*uit>,ywa rÆavLya<- sus<gta- sio Adi][edanI— Ais Tv< ya @v< ÉÇaR hStavl<ibtaip kaep< n muÂis,sagirka- sus<gte #danImip ³Iiftu< n ivrmis,

7 àgmn< - àgmn< vaKy< SyaÊÄraeÄr<,ywa iv³maevRzIye-%vRzI- jytu jytu mharaj,raja- mya nam ijt< ySy Tvya jy %dIyRte, #Tyaid,

9 ivraex>- ivraexae VysnàaiÝ>,ywa c{fkaEizke- raja- nUnm! AsmIúykair[a mya ANxenev S)…riCDoaklapae Jvln> pÑ(a<sma³aNt>,

10 pyuRpasn<- k«tSyanuny> pun> SyaTpyuRpasn<,ywa rÆavLya<-ivË;k>- Éae ma k…Py, @;a ih kdlIg&ha_yNtr< gta,

11 pu:p<- pu:p< ivze;vcn< mtm!,ywa rÆavLya<- raja hSte g&hITva Spz¡ naqyit,ivË;k>- Éae> vySy @;a ApUvaR ïISTvya smasaidtaraja- vySy sTy<

ïIre;a pai[rPySya> pairjatSy p‘v>,k…tae=Nywa övTye; SvedCDÒam&tÔv>,

12 v¿<- àTy]inóur< v¿m!,ywa rÆavLya<raja- kwimhSwae=h< Tvya }at>,sus<gta- n kevl< sm< icÇ)lken, t*avdœ gTva deVyE invediy:yaim,

13 %pNyas>- %pNyas> àsadnm!,ywa rÆavLya<-


Natyasiddhantha

sus<gta- ÉtR>, Al< z»ya, mya=ip ÉÈyaR> àsaden ³Iiftmev @tE>, tiTk< k[aRÉr[en, Atae=ip meguétr> àsad @;> yTvya AhmÇ Aailioteit k…ipta me iàysoI sagirka, @;Ev àsa*tam!,

14 v[Rs<har>- catuvR{yaeRpgmn< v[Rs<har #:yte,ywa mhavIrcirte-

pir;idym&;I[ame; vIrae yuxaijt! sh n&pitrmaTyElaeRmpadí v&Ï>,Aymivrty}ae äüvadI pura[> àÉurip jnkanam¼, Éae yackSte,

AÇ munIna< ]iÇya[a< c melnm!,

gÉRsNxer¼ain-AÉUtahr[< magaeR êpaedahr[e ³m>,s<¢híanuman< c àawRna i]iÝrev c,taeqkaixblaeÖegagÉeRSyuivRÔvStwa,1 AÉUtahr[<- Vyajaïy< vaKy< AÉUtahr[< mtm!,

ywa AñTwama»e-AñTwama ht #it p&wasUnuna Spòmu®vaSvEr< ze;e gj #it punVyaRùt< sTyvaca,tCÀ‚Tva=saE diyttny> àTyaÄSy ra}>zôa{yajaE nynsill< caip tuLy< mumaec,

2 magR>- tÅvawRkwn< magR>,ywa c{fkaEizke- raja- Égvn!

g&ýtamaijRtimd< ÉayaRtnyiv³yat!,ze;SyaweR kir:yaim c{fale=PyaTmiv³ym!,

3 êp<- êp< vaKy< ivtkRvt!,ywa rÆavLyam!-raja-

mn> àk«TyEv cl< ÊlRúy< c twaip me,kamenEtTkw< ivÏ< sm< svER> izlImuoE>,

4 %dahr[<- %dahr[muTk;Ryu < vcnmuCyte,ywa AñTwama»e-


Natyasiddhantha

yae y> zô< ibÉitR SvÉujguémd> pa{fvIna< cmUna<yae> y> paÂalgaeÇe izzurixkvya gÉRzYya< gtae va,yae yStTkmRsa]I crit miy r[e yí yí àtIp>³aexaNxStSy tSy Svyimh jgtamNtkSyaNtkae=hm!,

5 ³m>- ÉavtTvaepliBxStu ³m> Syat!,ywa zak…Ntle- raja- Swane olu ivSm&tinme;e[ c]u;a iàyamvlaekyaim, twaih-

%ÚimtEkæUltmannmSya> pdain rcyNTya>,pulkaiÂten kwyit mYynurag< kpaelen,

6 s<¢h>- s<¢h> pun> samdanawRs<pÚ>,ywa rÆavLya<- raja- saxu vySy, #d< te pairtaei;km!, #it kqk< ddait,

7 Anuman<- il¼aËhae=numanta,ywa jankIra"ve - ram>-

lIlagtErip tr¼ytae xirÇImalaeknEnRmytae jgta< izra<is,tSyanumapyit kaÂnkaiNtgaErkaySy sUyRtnyTvmx&:yta< c,

8 àawRna- rithR;aeRTsvana< tu àawRna Évet!,ywa rÆavLyam!-raja-iàye sagirke

zIta<zumuROmuTple tv †zaE pÒanukaraE kraErMÉaStMÉinÉ< twaeéyugl< baø m&[alaepmaE,#Tya’adkraiolai¼ rÉsaiÚ>z»mail'œGy ma-m¼ain Tvmn¼tapivxura{yeýeih invaRpy,

9 i]iÝ>- rhSyawRSy tUÑed> i]iÝ> Syat!,ywa AñTwama»e

@kSyEv ivpakae=y< daé[ae Éuiv vtRte,kez¢he iÖtIye=iSmÚUn< in>zei;ta> àja>,

10 taeqk< -taeqk< pun> s<rBxvakœ,ywa c{fkaEizke- kaEizk>- Aa> pun> kwm*aip n s<ÉUta> Sv[Rdi][a>,

11 Aixbl<- AixblmiÉs<ixZDlen y>,ywa rÆavLyam!-kaÂnmala- Éi”in #y< sa icÇzailka,vsNtkSy s<}a< kraeim,


Natyasiddhantha

12 %Öeg>- n&paidjinta ÉIitéÖeg> pirkIitRt>,ywa ve[Is<hare-

àaÝavekrwaêFaE p&CDNtaE TvaimtStt>,s k[aRir> s c ³ªrae v&kkmaR v&kaedr>,

13 ivÔv>- z»aÉyÇask«t> s<æmae ivÔvae mt>,kalaNtkkralaSy< ³aexaeÑƒt< dzannm!,ivlaeKy vanranIke s<æm> kae=Pyjayt,

ivmzaR¼ain- Apvadae=w s<)eqae Vyvsayae Ôvae *uit>,zi´> às¼> oedí àit;exae ivraexnm!,àraecna ivmzeR Syadadan< Dadn< twa.

1 Apvad>- dae;àOyapvad> Syat!,ywa ve[Is<hare-

yuixiór>- paÂalk Šicdasaidta tSy ÊraTmn> kaErVyapsdSy pdvI,paÂalk>- n kevl< pdvI s @v ÊraTma devIkezpazSpzRpatkàxanhetuéplBx>,

2 s<)eq>- s<)eqae rae;Éa;[m!,ywa ve[Is<hare- ÊyaeRxn>- Are re méÄny v&ÏSy ra}> purtae iniNdtmPyaTmkmR ða"se, z&[ure,

k«òa keze;u ÉayaR tv tv c pzaeStv ra}StyaevaRàTy]< ÉUptIna< mm Éuvnptera}ya *UtdasI,tiSmn! vEranubNxe vd ikmpk«t< tEhRta ye nreNÔa>baþaevIRyaRitÉarÔiv[guémd< mamaijTvEv dpR>,

ÉIm>- Aa> pap #Tyaid,3 Vyvsay>- Vyvsayí iv}ey> àit}ahetus<Év>,ywa ve[Is<hare-

ÉIm> - inhtaze;kaErVy> ]Ibae Ê>zasnas&ja>,É“a ÊyaeRxnSyaevaeRÉIRmae=y< izrsa nt>.

4 Ôv>- Ôvae guéVyit³aiNt> zaekavegaidm<Éva,ywa ve[Is<hare- yuixiór>- Égvn! k«:[a¢j suÉÔaæat>


Natyasiddhantha

}aitàIitmRnisnk«ta ]iÇya[a< n xmaeRêF< sOym! tdip gi[t< nanujSyajuRnen,tuLy> kam< Évtu Évt> iz:yyae> õehbNx>kae=y< pNwa ydis ivmuoae mNdÉaGye miy Tvm!,

5 *uit>- tjRnaeÖejne àae a *uit>,ywa ve[Is<hare ÊyaeRxn< àit ÉIm>-

jNmeNdaeivRmle k…le VypidzSy*aip xTse gda<ma< Ê>zasnkae:[zaei[tmxu]Ib< irpu< mNyse,dpaRNxa m"ukEqÉiÖi; haravPyuÏt< ceòseÇasaNme n&pzae ivhay smr< p»e=xuna lIyse,

6 zi´>- zi´> punÉRvet! ivraexSy àzmnm!,ywa ve[Is<hare-

k…vRNTvaÝa htana< r[izris jna ÉSmsadœ dehÉara-nïUiNmï< kwiÂddtu jlmmI baNxva baNxve_y>,magRNta< }aitdehan! htnrghne oi{ftan! g&Øk»e-rSt< ÉaSvan! àyat> sh irpuiÉry< s<iÿyNta< blain.

7 às¼>- às¼ae guékIÄRnm!,ywa m&CDkiqke-

ca{falk>- @; olu sagrdÄSy sut AayRivñdÄSy nÝa caédtae Vyapadiytu< vXySwan< nIyte, @tenikl gi[ka vsNtsena suv[RlaeÉen Vyapaidta, caédÄ>-

moztpirpUt< gaeÇmuÑaist< yt!sdisinibfcETyäü"ae;E> purStat!,mm inxndzaya< vÄRmanSy papE-Stds†zmnu:yE"uR:yte "ae;[ayam!,

8 oed>- mníeòasmuTpÚ ïm oed #it Sm&t>,ywa maltImaxve-

dlit ùdy< gaFaeÖegae iÖxa n tu iÉ*tevhit ivkl> kayae maeh< n muÂit cetnam!,Jvlyit tnUmNtdaRh> kraeit n ÉSmsat!àhrit ivixmRmRCDedI n k«Ntit jIivtm!,

9 àit;ex>- $iPstawRàtI"at> àit;ex #tIyRte,


Natyasiddhantha

ywa àÉavTya< ivË;k< àit -à*uç>- soe kwimh TvmekakI vÄRse, Kv nu pun> iàysoIjnanugMymana iàytma me àÉavtI,ivË;k>- Asurpitna Aakay< k…Ça=ip nIta,à*uç>- dI"¡ in>ñSyha pU[RcNÔmuio mÄckaerneÇe

mamantai¼ pirhay k…tae gtais gCD Tvm*nnu jIivt tU[Rmev dEv< kdwRnpr< k«tk«TymStu.

10 ivraexn<- kayaRTyyaepgmn< ivraexnimitSm&tm!,iv¹àaiÝrev ivraexnm!, ywa ve[Is<hare-

yuixiór>- tI[eR ÉI:mmhaedxaE kwmip Ôae[anle inv&Rtek[aRzIiv;Éaeigin àzimte zLye c yate idvm!,ÉImen iàysahasen rÉsadLpavze;e jyesveR jIivts<zy< vymim vaca smaraeipta>,

11 àraecna - àraecna tu iv}eya s<harawRàdizRnI,ywa ve[Is<hare- paÂalk> Ah< deven c³pai[na siht> #Tyup³My,

pUyRNta< sillen rÆklza raJyaiÉ;ekay tek«:[aTyNticraeiJHte tu kbrIbNxe kraetu ][m!,rame zatk…QarÉaSvrkre ]ÇÔ‚maeCDeidin³aexaNxe c v&daekre pirptTyajaE k…t> s<zy>.

12 Aadan<- kayRs<¢h Aadanm!,ywa ve[Is<hare- Éae> Éae> smNtpÂkcair[>,

nah< r]ae n ÉUtae irpuéixrjla’aidta¼> àkam<inStI[aeRéàit}ajlinixghn> ³aexn> ]iÇyae=iSm,Éae Éae rajNyvIra> smrizioizoaÉu ze;a> k«tm! v-ôsenanen lInEhRtkirturgaNtihRtEraSyte yt!.

AÇ smStirpuvxkayRSy s<g&hItTvat! Aadanm!,13 Dadn<- tda÷ZDadn< pun> kayaRwRmpmanade> shn< olu yÑvet!.ywa ve[Is<hare- AjuRn>- AayR àsId

Aiàyai[ kraeTye; vaca z´ae n kmR[a,htæat&ztae Ê>oI àlapErSy ka Vywa.


Natyasiddhantha

invRh[a¼ain -siNxivRbaexae ¢wn< in[Ry> pirÉa;[m!,k«it> àsad AanNd> smyae=PyupgUhnm!,Éa;[< pUvRvaKyí kaVys<har @v c,àziStirit s<hare }eyaNy¼ain namt>,1 siNx>-bIjaepgmn< siNx>,ywa ve[Is<hare-

ÉIm>- Évit y}veids<Éve Smrit ÉvtI yNmyae m!, cÂÑ‚je- #Tyaid, Anen muoe i]ÝbIjSypunépgmnimit siNx>,

2 ivbaex>- ivbaex> kayRmagR[m!,ywa ve[Is<hare- ÉIm> - muÂtu namayR> ][mekm!,yuixiór>- ikmprmvizòm!,ÉIm>- sumhdvizòm!, smapyaim tavdnen suyaexnzaei[taei]ten pai[na paÂaLya Ê>zasnavk«ò<kezhStm!,yuixiór>- gCDtu Évan! AnuÉvtu tpiSvnI ve[Is<harm! #it, Anen kezs<ymnkayRSyaNve;[adœivbaex>,

3 %pNyas>- %pNyasStu kayaR[a< ¢wnm!,ywa ve[Is<hare- ÉIm>- paÂail n olu miy jIvit s<hÄRVya Ê>zasnivluiltvei[raTmpai[_yam!, itóSvymevh< s<hraim, #it,Anen kayRSyaep]epadœ ¢wnm!,

4 in[Ry>- in[Ry> pun> AnuÉUtawRkwn<,ywa ve[Is<hare- ÉIm>- dev AjatzÇae A*aip ÊyaeRxnhtk>, mya ih tSy ÊraTmn>-

ÉUmaE i]Ý< zrIr< inihtimdms&‹NdnaÉ< inja¼elúmIrayeR ini;´a ctuédixpy>sImya saÏRmuVyaR,É&Tya imÇai[ yaed!xa> k…ék…lmnuja dGxmetÔa¶aEnamek< ydœ ävIi; i]itp tdxuna xaÄRraò+Sy ze;m!,

4 pirÉa;[m!- vdiNt pirÉa;[< pirvadk«t< vaKym!,ywa zak…Ntle- raja- AayeR Aw sa tÇ ÉvtI ikmaOySy raj;eR> pÆI,tapsI- kae tSy xmRdarpirTyaign> nam ¢ih:yit,


Natyasiddhantha

5 k«it>- lBxawRzmn< k«it>,ywa ve[Is<hare- k«:[>- @te ÉgvNtae VyasvaLmIikàÉ&tyae=iÉ;ek< xaryNt> itóiNt #it,Anen àaÝraJyaiÉ;ekm¼liSwrIkr[< k«it>,

6 àsad>- zuïU;aid> àsad> Syat!,ywa ve[Is<hare ÉImen ÔaEp*a> kezs<ymnm!,

7 AanNd>- AanNdae vaiÁDtagm>,ywa ve[Is<hare- ÔaEpdI - ivSm&tmen< Vyapar< nawSy àsaden punrip izi]:ye,

8 smy>- smyae Ê>oinyaR[<,ywa rÆavLya< vasvdÄ- rÆavlImail'œGy - smañistu ÉignI smañistu,

9 %pgUhn<- tÑveÊpgUhn< yt! SyadÑ‚tsMàaiÝ>,ywa mm àÉavTya< narddzRnat! à*umn! %XvRmvlaeKy-

dxiÖ*u‘eoaimv k…summala< pirml-æmÑ¼ïe[IXviniÉépgIta< tt! #t>,idgNt< JyaeitiÉRStuihnkrgaErExRvly-iÚt> kElasaiÔ> pitt ivyt> ik< punirdm!.

10 Éa;[<- samdanaid Éa;[m!,ywa c{fkaEizke- xmR>- tdeih xmRlaekmixitó,

11 pUvRvaKy<- pUvRvaKy< tu iv}ey< ywae awaeRpdzRnm!,ywa ve{yam!- ÉIm>- buiÏmitke Kv sa ÉanumtI pirÉvtu sMàit pa{fvdaran!,

12 kaVys<har>- vràdans<àaiÝ> kaVys<har #:yte,ywa svRÇ ik< te ÉUy> iàymupkraeim, #it,

13 àziSt>- n&pdezaidzaiNtStu àziStriÉxIyte,ywa àÉavTyam! -rajan> sutinivRze;mxuna pZyNtu inTy< àjajIyasu> sdsiÖvekpqv> sNtae gu[¢aih[>,sSyv[Rsm&Ïy> smixka> sNtu ]mam{fleÉUyadVyiÉcair[I iÇjgtae Éi´í naray[e,


Natyasiddhantha

sNXy¼ana< ;ifœvx< )lm!-1 #òawRrcna2 AíyRlaÉ>3 v&ÄaNtivStr>4 àyaegSy ragàaiÝ>6 gaePyana< gaepnm!7 àkaZyana< àkazn< c ÉviNt sNXy¼ana< àyaejnain,A¼hIn> pué;> ywa SvkmaRnuóane AsmwR jayte twEv A¼hIn< kaVy< n àaeyaegay yuJyte, sNXy¼ana< siÚvez>rsaïy> @v kayR>,

v&ÄIna< inêp[<-naiykaidVyaparivze;a> @v v&Äy>,taí ÉartI kEizkI saÅvtI AarÉqI #it ctö> ÉviNt, ta>sklaiÉnySy mat&vÊpjIVya>, v&ÄIna< rsana< c sMbNx> @vmiSt -

z&¼ar> - kEizkIvIr> - saÅvtIraEÔ> bIÉTs> - AarÉqIsveR;u rse;u - ÉartI

1-kEizkIl][<-ya ðú[nepWyivze;icÇa ôIs<k…la pu:kln&ÅygItakamaepÉaegàÉvaepcara sa kEizkI caéivlasyu a,

kEizkIivze;a>-1 ÉU;[adIna< AitivicÇ> mnaehrí sÂy>,2 bþ(> iôy> ÉviNt,3 n&ÄgItana< saiÚXy>,4 z&¼arrsSy saiÚXy>,nmR nmRS)ªjR> nmRS)aeq> nmRgÉR> #it ASya> cTvair A¼ain ÉviNt,

nmR- vEdGWy³Iift< nmR,#òjnavjRnk«Ä½aip iÇivxm! mt<,ivihtm! zuÏhaSyen sz&¼arÉyen cywa rÆavLya< - vasvdÄa- @;aip Apra tv smIpe ywa iliota #d< ikmayRvsNtkSy iv}atm!,


Natyasiddhantha

nmRS)ªjR>- nmRS)ªjR> suoarMÉae ÉyNtae nvs<gm>,ywa malivkai¶imÇe –nayk>- ivs&j suNdir s¼msaXvs< nnu icraTàÉ&it à[yaeNmuoe,

pirg&ha[ gte shkartam! Tvmitmu altacirt< miy,malivka- ÉtR> deVya> Éyen AaTmnae=ip iày< ktu¡ n paryaim,nmRS)aeq>- nmRS)aeqae ÉavlezE> sUictaeLprsaemt>,ywa maltImaxve

gmnmls< zUNya †iò> zrIrmsaEóv<ñistmixk< ikNvett! Syat! ikmNyidtae=wva,æmit Éuvne kNdpaR}a ivkair c yaEvn<liltmxuraSte te Éava> i]piNt c xIrtam!,

AÇ AlsgmnaidiÉ> ÉavlezE> maxvSy malTyam! Anurag> Staek> àkaizt>,nmRgÉR> -nmRgÉaeR VyvùitneRtu> àCDÚvitRn>,

ywa maltImaxve soIêpxair[a maxven malTya mr[Vyvsayvar[<,2-saÅvtIv&iÄ>- saÅvtI b÷la sÅvzaEyRTyagdyajRvE>,

sh;aR ]uÔz&¼ara ivzaeka saÑ‚ta twa,saÅvtIivze;a> -1 z&¼arrsen hIna2 ivgtzaeka3 AÑ‚trsenyu a4 sh;aRtSya> %Twapk> s<"aTy> s<lap> pirvÄRk> #it cÅvar> ivze;a> Syu>,

%Twapk>- %ÄejnkrI zÇaevaRguTwapk %Cyte,ywa mhavIrcirte-

AanNday c ivSmyay c mya †òae=is Ê>oay vavEt&:{yNtu mmaip sMàit k…tSTvÎzRne c]u;>,TvTsa¼TysuoSy na=iSm iv;yStt! ik< v&wa VyaùtE>,AiSmn! ivïutjamdGNydmne pa[aE xnuj&RMÉtam!,


Natyasiddhantha

s<"aTy> - mÙawERdERvz®yade> s<"aTy> s'œ"Éednm!,ywa ramay[e dEvz®ya rav[adœ ivÉI;[Sy Éed>,

s<lap>- s<lap> Syadœ gÉIraei´naRnaÉavsmaïy>,ywa vIrcirte ram>- Ay< s> y> ikl spirvarkaiÄRkeyivjyavijRten Égvta nIllaeihtenpirvTsrshöaNtevaisne tu_y< àsadIk«t> przu>,przuram>- ram dazrwe s @vaymaYpaRdana< iày> przu>,

pirvtRk> -àarBxadNykayaR[a< kar[< pirvtRk>,ywa ve[Is<hare-ÉIm>- shdev gCD Tv< guémnuvtRSv, AhmPyôagar< àivZyayuxshayae ÉvamIit yatt!, AwvaAamÙiytVyEv mya paÂalI #it,

3-AarÉqIv&iÄ>- mayeNÔjals<¢am³aexaeÑ+aNtaidceiòtE>,s<yu a vxbNxa*EéÏtarÉqI mta,

tSya c vStUTwapn< s<)eq> s<i]iÝ> Avpatnm! #it cTvar> Éeda> siNt,tÇ vStUTwapn<- maya*uTwaipt< vStu vStUTwapnmuCyte,

ywa %daÄra"ve-jIyNte jiynae=ip saNÔitimrìatEivRydœ VyaipiÉ-ÉaRSvNt> skla rverip kra> kSmadkSmadmI,@te cae¢kbNxk{QéixrEraXmaymanaedramuÂNTyannkNdranlmucStIìan! rvan! )erva>,

s<)eq>- s<)eqStu sma"at> ³…ÏsTvryae>,ywa maltImaxve maxva"aer"{qyae>,s<i]iÝ>- s<i]iÝvSturcna izLpEirtrwaip va,

s<i]iÝ> SyaiÚv&ÄaE c netuneRÇNtr¢h>,ywa %dyncirte kilÃhiStàyaeg>, iÖtIy< ywa bailinv&Åya su¢Iv>,

Avpatn<-àvezÇasin:³aiNthR;RivÔvs<Év< AvpatnimTyu m!,ywa k«Tyrav[e ofœghStSy pué;Sy in:³m[pyRNtm!,

4-ÉartIv&iÄ> - ÉartI s<Sk«tàayae vaGVyaparae nqaïy>,tSya< s<Sk«tÉa;aya> àyaeg> Aixktya †ZyNte, tSya> A¼ctuòy<, ÉartIv&Äer¼ain- 1 àraecna 2 vIwI 3àhsn< 4 Aamuo<,


Natyasiddhantha

naq(ae y> -Svgt< - ydœ AïaVy< vStu tdœ,àkaz< - ydœ svRïaVy< vStu tdœ,Apvairt<- SwanaNtr< gTva ANySy jnSy smIpe yt! rhSy< vStu àkaZyte tt!,jnaiNtk<- iÇptakakre[ ANyan! ApvayR kwamXye yt! jnaNte ANyaeNyamÙ[< tt! jnaiNtk<,AakazÉai;t< - naq(e paÇ< ivna Akiwt< Aip Aw¡ ïuTva #v ik< ävIi; #it yt! àyuJyte tt!,

paÇa[a< namain -saihTydpR[e ke;a< kwapaÇa[a< ik< ik< nam kayRimit indeRz> dÄ> AiSt, s tu @v< àdZyRte –

êpkÉedana< nam kw< Syaidit indeRz> Aip tÇ †Zyte,tidTw<-naqkSy- giÉRtawRàkazk< nam-%da ramaÉudy<,àkr[aid;u- naiykanaykaOyanat! s<}a- %da maltImaxv<,naiqkas”kadInam! %pêpkivze;a[am! - naiykaiÉivRze;[m!, %da- rÆavlI,

ÉUimka paÇnam

veZya dÄa , isÏa, sena

vi[kœ dÄpdaNtain pdain

ceqana< ceq(ae> c vsNtàÉ⁢u \tu;u v{yRSy vStun> nam, %da- klh<s>


Natyasiddhantha

paÇa[a< s<baexninymain -k> kE> kwm! #it ³me[ sMbaexnàkaran! ivv&[ute,k> kE> kwm!

raja É&TyE> dev, SvamIraja AxmE> É”raja raji;RiÉ> ivË;ke[ c vySyraja \i;iÉ> ApTyàTyyenraja ivàE> SveCDyaivà> ]iÇy- vEZy -zUÔE> AayRivË;k> ra}a vySy naçasUÇxar> nq(a AayRnqI sUÇxare[ AayeRsUÇxar> pairpaiñRken ÉavpairpaiñRk> sUÇxare[ mair;Axma> jna> AxmE> jnE> h{fe%Ämjna> %ÄmjnE> vySymXymjna> mXymjnE> h<haeA¢j> kinóE> æat&iÉ> AayRdeva> \;y> ili¼n> c svER> Égvn!ra}I ceqI c ivË;ken ÉvtIrwI sUten Aayu:mn!v&Ï> v&ÏiÉÚen tatsut> iz:y> Anuj> c ipÇa gué[a Jyeóen c vTs puÇk tat gaeÇnaça vaAmaTy> AxmE> jnE> AayRAmaTy> ivàE> AmaTy sicv vatpSvI àzaNt> c buxE> saxaepUJy> iz:ya*E> nam¢h[mk«TvaAacayR> iz:ya*E> %paXyayÉUpit> iz:ya*E> mharaj SvamI c


Natyasiddhantha

yuvraj> AxmE> k…mar Ét&Rdark> vak…mark> AxmE> ÉÔ saEMymuorajk…marI àk«itiÉ> Ét&Rdairkaiôy> svER> pTyu> namanusar<soI ôIiÉ> HldasI ôIiÉ> hÃaveZya ôIiÉ> A¾ukak…”nI AnugtE> AMbapUJya jrtI AnugtE>jnE> AMbapa;{fa> svER> SvsmyagtE> namiÉ>zaKyady> svER> ÉÔdÄaidnamiÉ>

ANya> jna> te;a< kmR izLp< iv*am! jait< c AaiïTya s<baexiytVya>,

Éa;aivÉag>

saihTydpR[e paÇanusar< %pyae Vya Éa;a ka #it indeRz> Ôòu< zKyte,

paÇnam Éa;a kaVyivze;indeRz>AnIcana< pué;a[a< s<Sk«t<ivÊ;I[a< ôI[a< zaErsenIivÊ;I[a< ôI[a< mharaò+I GawasurajaNtpurcair[a< magxIceqanam! rajpuÇa[am!ïeòanam! c

AxRmagxI

ivË;kadInam! àaCyaxUtaRna< AavNtIyaexana< nagirka[a< c dai][aTya


Natyasiddhantha

nIcpaÇ< yiSmn! deze Év> tiSmn! deze vÄRmana Éa;a @v tSy deya, kaÄRVymaiïTy sveR;a< %ÄmpaÇa[a<Éa;aivpyRy> kayR>, nEpu{y}apnaw¡ ôI soIbalveZyaiktvaPsrsa< s<Éa;[Sy mXyemXye s<Sk«t< deym!,

naqke;u ;qœ iÇ<zl!l][ain Çyiô<zt! naq(al<k«ty> Çyaedz vIWy¼ain c àyaeJyain,;qœiÇ<zl!l][ainÉU;[a]rs<"ataE zaeÉaedahr[< twa,hetus<zy†òaNtStuLytkR> pdae½y>,indzRnaiÉàayaE c àaiÝivRcar @v c,idòaepidòe c gu[aitpataitzyaE twa,ivze;[iné´I c isiÏæ¡zivpyRyaE,dai]{yanunyaE malawaRpiÄgRhR[< twa.p&CDa àisiÏ> saêPy< s<]epae gu[kItRnm!,lezae mnaerwae=nui´isiÏ> iàyvcStwa.

zbra[am! zkadInam! c zabrI%dICyana< ba’IkÉa;aÔivfaid;u ÔaivfIAaÉIre;u AaÉIrIpuŠsaid;u ca{falIkaópaÇaepjIiv;u AaÉIrI zabrI vaA»arkadaE pEzacI

AnIcana< ceqanam! zaErsenIbalana< ;{fka[a< nIcana<¢hivcair[a< %NmÄna<Aatura[a< c

zaErsenI s<Sk«t< va

dirÔSy @eñyeR[ àmÄSyiÉ]U[a< vLklxair[a<

àak«t<

%Ämasu ili¼nI;udevImiÙsutaveZyasu

s<Sk«t<


Natyasiddhantha

1 ÉU;[l][<- gu[E> sal»arE> yaegStu ÉU;[<,ywa- Aai]pNTyrivNdain muGxe tv muoiïym!,

kae;d{fsm¢a[a< ikme;amiSt Ê:krm!,AÇ AwRðe;mUl> AwaRNtrNyas> Al»ar maxuyRgu[í,2 A]rs<"atl][<- v[Rna]rs<"atiScÇawERr]rEimRtE>,

ywa zak…Ntle raja- kiíTsoI— vae naitbaxte zrIrs<tap>,iày<vda- saMàd< lBxaE;x> %pzm< gim:yit,

AÇ imtE> A]rE> Évan! ASya> zrIrsNtapmupzmytu #it sUict<,3 zaeÉal][<- isÏErwER> sm< yÇaàisÏae=wR> àkazte,

iðòl][icÇawaR sa zaeÉeTyiÉxIyte,ywa- sÖ<zs<Év> zuÏ> kaeiqdae=ip gu[aiNvt>,

kam< xnuirv ³ªrae vjRnIy> sta< àÉu>,AÇ àÉup]e iv*manain @v pdain ðe;e[ AàisÏ< xnu> c sUcyit,4 %dahr[l][<- yÇ tuLyawRyu en vaKyenaiÉàdzRnat!,

saXyte=iÉmtíawRStÊdahr[< mtm!,ywa-

AnuyaNTya jnatIt< kaNt< saxu Tvya k«tm!,ka idnïIivRnakeR[ ka inza zizna ivna.

AÇ Ak¡ ivna idnïIirv zizn< ivna inzaïIirv kaNt< ivna kNta Aip zaeÉarihteit saXyte,5 hetul][<- hetuvaRKy< smasae imòk«ÏetudzRnat!,

ywa ve{ya< ÉIm< àit ceqI- @v< mya Éi[t< Éanumit yu:makmmu e;u keze;u kw< deVya> keza> s<yMyNte,AÇ ÊyaeRxnvxe sit tTpirjniôy> kezan! maei]:yNte tda @v ÔaEpdIkezs<ym> Éveidit sUcna,6 s<zyl][<- s<zyae=}attÅvSy vaKye Sya*diníy>,

ywa yyaitivjye-#ym! SvgaRixnawSy lúmI> ik< y]kNyka,ik< caSy iv;ySyEv devta ikmu patRtI,

7 †òaNtl][<- †òaNtae yStu p]e=wRsaxnay indzRnm!,ywa ve{yam!- shdev> -AayR> %ictmevEtÄSya> ytae ÊyaeRxnklÇ< ih sa, #Tyaid,


Natyasiddhantha

8 tuLytkRl][<- tuLytkaeR ydweRn tkR> àk«tgaimna,ywa tÇEv- àaye[Ev ih †ZyNte kam< Svßa> zuÉazuÉa>,

zts<Oya puniry< sanuj< Sp&ztIv mam!,9 pdae½yl][<- s<cyae=waRnuêpae y> pdana< s pdae½y>,

ywa zak…Ntle- Axr> ikslyrag> kaemlivqpanukair[aE baø,k…sumimv laeÉnIy< yaEvnm»e;u sÚÏ<,

10 indzRnl][<- yÇawaRna< àisÏana< i³yte pirkItRnm!,prp]Vyudasaw¡ tiÚdzRnmuCyte.

Ywa- ]aÇxmaeRictExRmERrl< ztuvRxe n&pa>ik< tu bailin rame[ mu ae ba[> pra'œmuoe.

11 AiÉàayl][<- AiÉàayStu sa†ZyadÉUtawRSy kLpna.ywa zak…Ntle- #d< iklaVyajmnaehr< vpuStp>Lkm< saiXytu< y #CDit,

Øuvm! s nIlaeTplpÇxarya zmIté< DeÄum&i;VyRvSyit,12 àaiÝl][<- àaiÝ> kenicd<zen ikiÂ*ÇanumIyte,

ywa àÉavTya< -Anen olu svRtírta cÂrIke[avZy< ividta Éiv:yit iàytma me àÉavtI.

13 ivcarl][<- ivcarae yui´vaKyEyRdàTy]awRsaxnm!,ywa mm cNÔklaya<- raja- nUnimymNt> ipihtmdnivkara vtRte, yt>- hsit pirtae;riht<inrIúyma[aip ne]te ikiÂt!, sOyamudahrNTyamsmÃsmuÄr< dÄe,

14 idòl][<- dezkalSvêpe[ v[Rna idòmuCyte,ywa ve{ya<- shdev>-

yÖE*utimv JyaeitrayeR ³…Ïe=* s<É&tm!,tTàav&ifv k«:[ey< nUn< svÏRiy:yit.

15 %pidòl][<- %pidò< mnaehair vaKy< zaôanusart>,ywa zak…Ntle-

zuïU;Sv guên! k…é iàysoIv&iÄ< spÆIjneÉtuRivRàk«taip rae;[tya ma Sm àtIp< gm>,ÉUiyó< Év di][apirjne ÉaGye:vnuTseiknIyaNTyet< g&ih[Ipd< yuvtyae vama> k…lSyaxy>.


Natyasiddhantha

16 gu[aitpatl][<- gu[aitpat> kay¡ yiÖprIt< gu[aNàit.ywa mm cNÔklaya< cNÔ< àit-

yid s<iÿyte tmae g&ýte sklSte pad>,vsis izris pzupteStwa=ip ha iôya> jIvn< hris,

17 gu[aitzyl][<- y> samaNygu[aeÔek> s gu[aitzyae mt>,ywa cNÔklaya< - raja- cNÔklaya> muo< inidRZy

AsavNtíÂiÖkcnvnIlaÃyugl-StlS)ªjRTkMbuivRlsdils<"at %pir,ivna dae;as¼< sttpirpU[aRiolkl>k…t> àaÝíNÔae ivgiltkl»> sumuio te,

18 ivze;[l][<- isÏanwaRn! bønu®va ivze;aei´ivRze;[m!-ywa t&:[apharI ivmlae iÖjavasae jniày>ÿd> pÒakr> ikNtu buxSTv< s jlazy>.

19 inéi´l][<- pUvRisÏawRkwn< inéi´irit kITyRte,ywa ve{yam!- inhtaze;kaErVy> #Tyaid,

20 isiÏl][<-bøna< kItRn< isiÏriÉàetawRisÏye.ywa- yÖIy¡ kªmRrajSy yí ze;Sy iv³m>,p&iwVya r][e rajÚekÇ Tviy tiTSwt<,

21 æ<zl][<- †ÝadIna< Évedœ æ<zae vaCyadNytrÖc>,ywa ve{yam! - kÂuikn< àit ÊyaeRxn>-

shÉ&Tyg[< sbaNxv< shimÇ< ssutm! shanujm!,Svblen inhiNt s<yuge nicraTpa{fusut> suyaexn<,

AÇ suyaexn< pa{fusutm! #it v´Vye ³aexaeÖegat! pa{fusut> suyaexnm! #it %´m!,22 ivpyRyl][<- ivcarSyaNywaÉav> s<dehaÄu ivpyRy>,

ywa- mTva laekmdatar< s<tae;e yE> k«tamit>,Tviy rajin te rajÚ twa Vyvsaiyn>.

23 dai]{yl][<- dai]{y< ceòya vaca pricÄanuvtRnm!,vaca ywa- àsaxy purI— l»a< raja Tv< ih ivÉI;[,AayeR[anug&hItSy n iv¹> isiÏmNtra,


Natyasiddhantha

24 Anunyl][<- vaKyE> iõGxErnunyae ÉvedwRSy saxnm!,ywa ve{yam! AñTwaman< àit k«p>- idVyaô¢amkaeivde ÉarÖajtuLypra³me ik< n s<ÉaVyte Tviy,

25 malal][<- mala Sya*dÉIòaw¡ nEkawRàitpadnm!,ywa zak…Ntle-raja- ik< zIkrE> ¬mivmidRiÉraÔRvat< sÂryaim nilnIdltalv&Ntm!,A»e inveZy cr[avut pÒtaèaE sm< vahyaim krÉaeé ywasuo<.

26 AwaRpiÄl][<- AwaRpiÇyRdNyawaeR=waRNtrae e> àtIyte,ywa ve{ya<-Ôae[ae=ñTwaman< raJye=iÉ;e …imCDtIit kwyNt< k[¡ àit raja- saxu A¼raj saxu kwmNywa-

dÅvaÉy< sae=itrwae vXyman< ikrIiqnaisxurajmupe]et nEv< ceTkwmNywa,

27 ghR[<- Ë;[ae ae;[aya< tu ÉTsRna ghR[< tu tt!,ywa ve[Is<hare - k[¡ àit- AñTwama-

invIRy¡ guézapÉai;tvzaiTk< me tvevayux<s<àTyevÉyaiÖhay smr< àaÝae=iSm ik< Tv< ywa,jatae=h< Stuitv<zkItRnivda< ik< sarwIna< k…le,]uÔaraitk«taiày< àitkraeMyôe[ naöe[ yt!.

28 p&CDal][<- A_ywRnaprEvaRKyE> p&CDawaRNve;[< mta,ywa ve[Is<hare suNdrk>- AayaR> Aip nam sariwiÖtIyae †òae yu:maiÉmRharajae ÊyaeRxnae n ve it,

29 àisiÏl][<- àisiÏlaeRkisÏawERéTk«òErwRsaxnm!,ywa iv³maevRZyam!- raja sUyRcÔmsaE ySy matamhiptamhaE,Svy< k«t> pitÖaR_yamuvRZya c Éuva c y>,

30 saêPyl][<-saêPymnuêpSy saêPyaT]aeÉvxRnm!.ywa ve[Is<hare ÊyaeRxnæaNTya ÉIm< àit,yuixiór>- ÊraTmn! ÊyaeRxnhtk> #Tyaid,

31 s<]epl][<- s<]epae yÄu s<]epadaTmaNyaweR àyuJyte,ywa cNÔklayam!-raja- iàye

A¼ain zedyis ik< izrI;k…sumpirpelvain muxa,AymIihtk…sumana< s<padiyta tvaiSm dasjn>.

32 gu[kItRnl][<- gu[ana< kItRn< yÄu tdev gu[kItRnm!,


Natyasiddhantha

ywa icÇklaya< -neÇe oÃngÃne srisjàTyiwR- #Tyaid,

33 lezl][<- s lezae É{yte vaKy< yTsa†Zypur>srm!,ywa ve[Is<hare- raja-

hte jrit ga¼eye purSk«Ty izoi{fnm!,ya ða"a pa{fupuÇana< sEva=Smak< Éiv:yit,

34 mnaerwl][<- mnaerwSTviÉàaySyaei´ÉR'œGyNtre[ yt!,ywa-

ritkeilkl> ik<icdev mNmwmNwr>,pZy suæu smalMÉaTkadMbíuMbit iàyam!,

35 Anu isiÏl][<- ivze;awaeRhivStarae=nu isiÏédIyRte,ywa g&hv&]vaiqkaya< -

†Zyete tiNv yavetaE caécNÔms< àit,àa}e kLya[namanavuÉaE it:ypunvRsU.

36 iàyvcl][<- SyaTàma[iytu< pUJy< iàyaei´hR;RÉa;[<-ywa zak…Ntle-

%deit pUv¡ k…sum< tt> )l< "naedy> àa´dnNtr< py>,inimÄinimiÄkyaery< ivixStv àsadSy purStu sMpd>,

Aw naq(a¦»ara>-AazIra³Ndkpqa]magvaeR*maïya>,%TàasnSp&ha]aeÉpíaÄapaepÄy>.Aaz<saXyvsayaE c ivspaeR‘eos<i}taE,%Äejn< prIvadae nIitrwivze;[m!,àaeTsahn< c sahaYymiÉmanae=nuvtRnm!,%TkIÄRn< twa yaC|a pirharae invednm!,àvtRnaOyanyui´àh;aRíaepdeznm!,#it naq(al»tyae naq(ÉU;[hetv>,


Natyasiddhantha

1 AazIlR][<- AazIiròjnaz<sa,ywa zak…Ntle-

yyateirv zimRóa pTyubR÷mta Év,puÇ< Tvmip sèaj< sev puémvaßuih,

2 Aa³Ndl][<- Aa³Nd> àlipt< zuca,ywa ve[Is<hare- kÂukI- ha deiv k…iNt rajÉvnptake #Tyaid,

3 kpql][<- kpq< mayya yÇ êpmNyiÖÉaVyte,ywa k…lpTy»e -m&gêp< pirTyJy ivxay kpq< vpu>,

nIyte r]sa ten lúm[ae yuix s<zym!.4 A]mal][<-A]ma sa pirÉv> SvLpae=ip n iv;ýte,

ywa zak…Ntle- raja- Éae> sTyvaidn!, A_yupgt< tavdSmaiÉ>, ik< punirmamitsNxay l_yte,za¼Rrv>- ivinpat> #Tyaid,

5 gvRl][<- gvaeR=vlepj< vaKym!,ywa zak…Ntle raja- mmaip nam sÅvEriÉÉUyNte g&ha,

6 %*ml][<- kayRSyarMÉ %*m>,ywa k…MÉa»e- rav[>- pZyaim zaekivvzaeNtkmev tavt!,

7 Aaïyl][<- ¢h[< gu[vTkayRhetaeraïy %Cyte,ywa ivÉI;[inÉRTsRna»e- ivÉI;[>- rammevaïyaim, #it,

8 %Tàasnl][<- %Tàasn< tUphasae yae=saxaE saxumainin,ywa zak…Ntle,za¼Rrv>- rajn! Aw pun> pUv&RÄaNtmNys¼aiÖSm&tae Évan!, tTkwmxmRÉIraedaRrpirTyag> #Tyaid,

9 Sp&hal][<- Aaka'œ]a rm[IyTvaÖStunae ya Sp&ha tu sa,ywa zak…Ntle raja- caé[a S)…irtenaympir]tkaeml>,

ippastae mmanu}a< ddatIv iàyaxr>,10 ]aeÉl][<- Aix]epvc>karI ]aeÉ> àae > s @v tu,

ywa Tvya tpiSvca{fal àCDÚvxvitRna,n kevl< htae balI SvaTma c prlaekt>,

11 píaÄapl][<- maehavxIirtawRSy píaÄap> s @v tu,,ywa Aantapa»e- ram>- ik< deVya n ivcuiMbtae=iSm b÷zae imWyaiÉzÝStda, #it,


Natyasiddhantha

12 %ppiÄl][<- %ppiÄmRta hetaeépNyasae=wRisÏye,ywa vXyizlaya<,-ièyte ièyma[e ya Tviy jIvit jIvit,

ta< ydICDis jIvNtI— r]aTman< mmasuiÉ>.13 Aaz<sal][<- Aaz<sn< Syadaz<sa,

ywa Zmzane maxv> tTpZyeymn¼m¼lg&h< ÉUyae=ip tSya muom! #it,14 àit}al][<-àit}aXyvsayk>,

ywa àÉavTya< v¿naÉ> - ASy v]> ][enEv inmRWy gdyanya,lIlyaeNmUlyaMye; ÉuvnÖym* v>,

15 ivspRl][<- ivspaeR yTsmarBx< kmaRinò)làdm!,ywa ve[Is<hare- @kSyE;ivpakae=ym!, #Tyaid,

16 %‘eol][<- kayRdzRnmu‘eo>,ywa zak…Ntle rajan< àit tapsaE, simdahr[ay àiSwtavavam!, #h caSmÌ‚rae> k…lpte> saixdEvt #vzk…NtlyanumailnItIrmaïmae †Zyte, n cedNywa kayaRitpat> àivZy g&ýtamitiwsTkar>, #it,

17 %Äejnl][<- %ÄejnimtI:yte, SvkayRisÏye=NySy àer[ay kQaervakœ,ywa- #NÔij½{fvIyaeR=is naçEv blvanis,

ixiGxKàCDÚêpe[ yuXyse=SmÑyak…l>.18 ÉTsRnal][< - ÉTsRna tu prIvad>,

ywa suNdra»e- ÊyaeRxn>- ixg! ixkœ sUt ikm! k«tvanis, vTsSy me àk«itÊlRiltSy pap> kwm!ivxaSyit, #Tyaid,19 nIitl][<- nIit> zôe[ vtRnm!,

ywa zak…Ntle-Ê:yNt> ivnItve;àveZyain tpaevnain #it,20 AwRivze;[L][<- %´SyawRSy tÄu SyaÊTkItRnmnekwa,

%palMÉivze;e[ tt! SyadwRivze;[<,ywa zak…Ntle rajan< àit za¼Rrv>- Aa> kwimd< nam ikmupNyStimit, nnu Évanev intra<

laekv&ÄaNtin:[at>,stImip }aitk…leks<ïya< jnae=NYwa Ét&RmtI ivz»te,At> smIpe pir[etuir:yte iàyaiàya va àmda SvbNxuiÉ>,

21 àaeTsahnl][<- àaeTsahn< SyaÊTsahigra< kSyaip yaejnm!,ywa balramay[e- kalraiÇkraley< ôIit ik< ivicikTsis, t¾giTÇty< Çatu< tat tafy tafkam!,


Natyasiddhantha

22 sahaYyl][<- sahaYy< s»qe yTSyat! sanukªLy< prSy c,ywa ve[Is<hare k«p< àit AñTwama- Tvmip tavÔa}> pañRvtIR Év,k«p>- vaÁDaMyhm* àitktuRm!, #Tyaid

23 AiÉmanl][<- AiÉman s @v Syat!,ywa tÇEv ÊyaeRxn>- mat> ikmPys†z< k«p[< vcSte, #Tyaid,

24 AnuvtRnl][<- àïyadnuvtRnm! Anuv&iÄ>,ywa zak…Ntle- raja- zk…Ntla< àit Aiy tpae vxRte, AnsUya- #danIm! Aitiwivze;laÉe[ #Tyaid,

25 %TkItRnl][<- ÉUtkayaROyanmuTkItRnm! mtm!,ywa balramayne- AÇasIT)inpazbNxnivix> z®ya ÉvÎevre,gaF< v]is taifte hnumta Ôae[aiÔrÇaùt>, #Tyaid,

26 yC|al]nm!- yaC|a tu Kvaip yaC|a ya Svy< Ëtmuoen va,ywa A*aip deih vEdehI— dyaluSTviy ra"v>

izraeiÉ> kNÊk³Ifa< ikm! karyis vanran!.27 pirharl][<- pirhar #it àae > k«tanuictmajRnm!,

ywa àa[àya[Ê>oatRm! %´vanSMyn]rm!,tT]mSv ivÉae ikm! c su¢IvSte smipRt>.

28 invednl][< - AvxIirtktRVykwn< tu invednm!,ywa ra"va_yudye lúm[>- AayR smuÔa_ywRnya gNtumu*tae=is tiTkmett!,

29 àvtRnl][<- àvtRn< tu kayRSy yTSyaTsaxuàvtRnm!,ywa ve[Is<hare- raja- kÂuikn! devSy devkInNdnSy b÷manaÖTsSy ÉImsenSy ivjym¼lay àvtRNta<tÇaeicta> smarMÉa>,

30 AaOyanl][<- AaOyan< pUvRv&Äaei´>,ywa ve[Is<hare- dez> sae=ymraitzaei[tjlEyRiSmn! ùda> pUirta>, #Tyaid,

31 yui´l][m!- yui´rwaRvxar[<,ywa ve[Is<hare- yid smrmpaSy naiSt m&TyaeÉRyimit yui´imtae=Nyt> àyatum!,

Aw mr[mvZymev jNtae > ikimit muxa miln< yz> k…éXvm!,32 àh;Rl][m!- àh;R> àmdaixKy<,

ywa zak…Ntle raja- tiTkimdanImaTman< pU[Rmnaerw< naiÉnNdaim,33 %pdeznl][m! - iz]a SyaÊpdezn<,

ywa zak…Ntle sio n yu mïmvisnae jnSy Ak«tsTkarmitiwivze;muiJHTva SvCDNdtae gmn<,#it,

☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼


Natyasiddhantha

MODULE - IIIlaSya¼ain -ôIn«Ty< laSymuCyte, dzs<Oykain laSya¼ain sl][< àitpadyit ivñnaw>,

geypd< iSwtpaQ(masIn< pu:pgi{fka.àCDedkiôgUF< c sENxvaOy< iÖgUFkm!%ÄmaeÄmkm! caNyÊ´àTyu mev c,laSye dzivx< ýetd¼mu < mnIi;iÉ>,

tÇ @kEkSy l][< vúye-1 geypdm!- tÙIÉa{f< purSk«TyaepivòSyasne pur> zuÏ< gan< geypdm!,vI[ayÙ< purSk«Ty deva*¢e Aasne %pivòSy jnSy n&Tyriht< zuÏ< gan< geypdm!,ywa gaErIg&he iv[a< vadyNTya>mlyvTya> gan<,2 iSwtpaQ(< - iSwtpaQ(< tÊCyte mdnaeÄaipta yÇ pQit àak«t< iSwta,kamaeÄaipta narI iSwta stI àak«te yt! pQit tt! iSwtpaQ(m!,3 AasIn<- iniolatae*riht< zaekicNtaiNvtabla,

AàsaixtgaÇ< ydasInmasInmev tt!,inrl»ara zaekicNtaklui;tùdya AasIna ôI va*E> rihta stI ydœ gayit tt! AasInimit %Cyte,4 pu:pgi{fka - Aatae*imiït< gey< DNda<is ivivxain c,

ôIpu<syaeivRpyaRsceiòt< pu:pgi{fka,yiSmn! vaidÇsiht< gan< v&ÄbÏain p*ain ôIpu<syae> ivpyaRsceiòt< c †Zyte tt! pu:pgi{fka,5 àCDedk>- ANyas < pit< mTva àemivCDedmNyuna,

vI[apué>sr< gan< iôya> àCDedkaemt>.pit< ANyas´a< mTva à[yÉ¼zaeken yu a ôI iv[apur>sr< y> gayit s> àCDedk>,6 iÇgUFk<- ôIve;xair[a< pusa< naq(< ðú[< iÇgUFkm!,ôIve;xair[> pué;a tÇ naq(< k…vRiNt,

ywa maltImaxve mkrNdSy maltIve;xar[m!,7 sENxv<- kín æòs<ket> suVy´kr[aiNvt>,

àak«t< vcn< vi´ yÇ tTsENxv< mtm!,æòs»et> kínpué;> iv[a*atae*siht> sn! àak«t< pQit cet! sExv<,8 iÖgUF<- cturöpd< gIt< muoàitmuoaiNvt< iÖgUF< rsÉavaF(m!,

iÖgUFe padctuòy< muoàitmuosNxI rsÉavsmNvyí gIte †Zyte,


Natyasiddhantha

9 %ÄmaeÄmk< -%ÄmaeÄmk< pun> kaepàsadjmix]epyu < rsaeÄrm!,kaepat! àsadat! va jat> Aix]ep> rsaïy> sn! ïeótya tÇ pirlsit,10 %´àTyu <- havhelaiNvt< icÇðaekbNxmnaehrm!,

%i´àTyui´s<yu < saepalMÉmlIkvt!,ivlasaiNvtgItawRmu àTyu muCyte,

ivicÇa> ðaeka> havhela*l»ara> %i´àyu y> Ai‘kvt! k«ta ÉTsRna Aatae*yu < gIt< c %´àTyu e †Zyte,

mhanaqkl][< - naqkmev svER> ptakaSwankE> dziÉ> A¼E> c yu < sn! mhanaqkimit %Cyte, %da-balramay[m!,

àkr[l][m!-ÉveTàkr[e v&Ä< lEikk< kivkiLptm!,z&¼rae=¼I naykStu ivàae=maTyae=wva vi[kœ,sapayxmRkamawRprae xIràzaNtk>,naiyka k…lja Kvaip veZya Kvaip Öy< Kvict!,ten ÉedôyStSy tÇ Éedô&tIyk>.

àkr[ivze;anah-1 lEikk< kivkiLptm! v&Ä<2 z&¼rae=¼I rs>3 xIràzaNt> ivà> AmaTy> vi[kœ va nayk>,4 k…lja veZya Öy< va naiyka

%da- m&CDkiqkm!, maltImaxvm!,

Éa[l][m!-Éa[> SyaÏƒtRcirtae nanavSwaNtraTmk>,@ka»> @k @vaÇ inpu[> pi{ftae ivq>,r¼e àkazyeTSvenanuÉUtimtre[ va.s<baexnaei´àTyu´I k…yaRdakazÉai;tE>,sUcyeÖIrz&¼araE zEyRsaEÉaGyv[RnE>,tÇeitv&ÄmuTpa*<< v&iÄ> àaye[ ÉartI,muoinvRh[e sNxI laSya¼ain dzaip c,


Natyasiddhantha

àkr[ivze;anah –-1 xUtRcirt>2 @ka»>3 ivq> @v nayk>4 %Tpa*< #itv&Ä<5 v&iÄ> ÉartI6 muoinvRh[e sNxI10 dz laSya¼ain

%da- lIlamxukr>, mih;m¼l< Éa[>,

Vyayaegl][m!-Oyateitv&Äae Vyayaeg> SvLpôIjns<yut>,hInae gÉRivmzaR_ya< nrEbR÷iÉraiït>.@ka»í ÉvedôIinimÄsmraedy>,kEizkIv&iÄriht> àOyatStÇ nayk>,raji;Rrw idVyae va ÉveÏIraeÏtí s>,haSyz&¼arzaNte_y #tre=Çai¼nae rsa>,Vyayaegivze;anah-

1 Oyat> #itv&Ä>2 SvLpôIjns<yut>3 gÉRivmzaR_ya< riht>4 @ka»>5 AôIinimÄsmraedy>6 kEizkIv&iÄriht>7 àOyat> nayk>8 haSyz&¼arzaNte_y #tre àxanrsa>

%da - saEgiNxkahr[m!,


Natyasiddhantha

smvkarl][m! -v&Ä< smvkare tu Oyat< devasuraïym!,sNxyae inivRmzaRStu Çyae=»aStÇ caidme.sNxI ÖavNTyyaeStÖdek @kae ÉveTpun>,nayka> ÖadzaedaÄa> àOyata> devmanva>,)l< p&wKp&w e;a< vIrmuOyae=iolaers>,vIWy¼ain c tÇ SyuyRwalaÉ< Çyaedz,gayÈyui:['œmuOyaNyÇ CDNda<is ivivxain c,iÇz&¼ariôkpq> kayRíay< iÇivÔv>,vStu ÖadznalIiÉinR:pa*< àwma»gm!,iÖtIye=»e cts&iÉÖaR_yam»e t&tIyke,smvkarivze;anah-

1 Oyat< devasuraïy< v&Ä<2 inivRmzaR> sNxy>3 Çy> A»a>4 ÖadzaedaÄa> àOyata> devmanva> nayka>5 vIr> muOy> rs>6 Çyaedz vIWy¼ain7 ivivxain CDNda<is8 iÇz&¼ar> iÇkpq> iÇivÔv> c

iÇz&¼ar>- xmRk«t> AwRk«t> kamk«t> c,iÇkpq>- SvaÉaivk> k«iÇm> dEvj> c,ivÔvae nam s<æm>, iÇivÔv>- AcetnE> k«t> scetnE> k«t> cetnacetnE> k«t> c,

9 àwme A»e ÖadznalIiÉ> in:pa*< vStu,iÖtIye A»e cts&iÉ> nalIiÉ> in:pa*< vStu ,t&tIye A»e ÖaÉa< nalIiÉ> in:pa*< vStu c †Zyte,"iqkaÖy< nailka #it %Cyte,%da- smuÔmwnm!,


Natyasiddhantha

ifml][m!-mayeNÔjals<¢am³aexaeÑ+aNtaidceiòtE>,%pragEí ÉUiyóae ifm> Oyateitv&Äk>.A¼I raEÔrsStÇ sveR=¼ain rsa> pun>,cTvarae=¼a mta neh iv:kMÉkàvezkaE.nayka devgNxvRy]r]aemhaerga>,ÉUtàetipzaca*a> ;aefzaTyNtmuÏta>.v&Äy> kEizkIhIna> inivRmzaRí sNxy>,dIÝa> Syu> ;f+sa> zaNthaSyz&¼arvijRta>,%da- iÇpurdah>,ifmivze;anah-1 maya-#NÔjal- s<¢am-³aex-%Ñ+aNtaidceiòtE>-%pragEí ÉUiyó>2 Oyateitv&Äk>3 raEÔrs> A¼I4 iv:kMÉkàvezkaE n Évt>

$ham&gl][m!-$ham&gae imïv&Äítur»> àkIitRt>,muoàitmuoe sNxI tÇ invRh[< twa.nridVyavinymaE naykàitnaykaE,OyataE xIraeÏtavNyae gUFÉavadyu k«t!,idVyiôyminCDNtImpharaidneCDt>,z&¼araÉasmPySy ikiÂiTkiÂTàdzRyet!,ptakanayka idVya mTyaR vaip dzaeÏta>,yuÏmanIy s<rMÉ< pr< VyajaiÚvtRte,mhaTmana< vxàaÝa Aip vXya> SyurÇ nae,@ka»ae dev @vaÇ nEteTya÷> pre pun>.idVyôIhetuk< yuÏ< nayka> ;iftItre.$ham&givze;anah-


Natyasiddhantha

1 OyataOyat< #itv&Ä<2 ctur»>3 muoàitmuoinvRh[a> sNxy>4 OyataE xIraeÏtaE nridVyaE naykàitnaykaE5 àitnayk> AinCDNtI— idVyiôy< #CDit6 dz %Ïta> ptakanayka>nayk> m&gvdœ Al_ya< naiyka< AÇ $hte vaÁDit #it $ham&g>,%da- k…sumzeorivjy<

A»l][m!-%Ts&iòka» @ka»ae netar> àak«ta nra>.rsae=Ç ké[> SwayI b÷ôIpirdeivtm!,àOyatimitv&Ä< c kivbuRÏ(a àpÂyet!,Éa[vTsiNxv&Ty¼aNyiSmÃyprajyaE,yuÏ< c vaca kÄRVy< inveRdvcn< b÷.A»ivze;anah-1 @ka»>2 àak«ta nra> netar>3 ké[> rs>4 àOyat< #itv&Ä< kiv> buÏ(a àpÂyet!5 yuÏ< vaca kÄRVy<

vIwIl][m!-vIWyamekae Éved»> kiídekae=ÇkLPyte,AakazÉai;tEé EiíÇa< àTyui´maiït>.sUcyeÑƒir z&¼ar< ikiÂdNyan! rsan! àit,muoinvRh[e sNxI AwRàk«tyae=iola>.vIwI #v nanarsana< AÇ malaêptya iSwtTvadœ vIwI #it nam, %da- malivka,vIwIivze;anah-


Natyasiddhantha

1 @kae A»>2 ÉUir z&¼ar< v&Ä<3 muoinvRh[e sNxI4 tÇ 13 vIWy¼ain siNt, tain c-%˜aTyk<-Avligt<- àpÂ>-iÇgt<-Dlm!-vaŠeil>-Aixbl<-g{f<- AvSyiNdt<-nailka-AsTàlap>-Vyahar>-m&dv< c ÉviNt, te;a< SvêpmuCyte-

vIWy¼ain-ASyaôyaedza¼ain inidRziNt mnIi;[>,%˜aTykvligte àpÂiôgt< Dlm!.vaŠeLyixble g{fmvSyiNdtnailke,AsTàlapVyaharm&dvain c tain tu,@kEkSy Svêp< %dahr[< c dIyte,3 àpÂl][<-

imwae vaKymsÑƒt< àpÂae haSyk«Nmt>,ywa iv³maevRzIye ivË;kceq(ae> Éa;[m!,

4 iÇgtl][<-iÇgt< SyadnekawRyaejn< ïuitsaMyt>,

ywa iv³maevRzIyeraja- svRi]itÉ&ta< naw †òa svaR¼suNdrI,

rama rMye vnaNte=iSmn! mya ivrihta Tvya.nepWye twEv àitzBd>raja- kw< †òeTyah,AÇ ra}a he pvRt mya ivrihta suNdrI ôI Tvya †òa ik< #it p&òe sit àitzBd> ïUyte, maeiht> raja tut< pvRten dÄ< %Ärimit SvIkraeit, s c æm> ïuitsaMyat! AwRlaÉat! c s<Évit, tda tSy AwR> @v<Évit, ydœ- he rajn! Tvya ivrihta suNdrI ôI mya †òa, ra}a ïuitsaMyat! AnekawRyaejn< k«timitiÇgtSyaedahr[m!,

5 Dll][<- iàyaÉEriàyEvaRKyEivRlae_y CDlna CDlm!,


Natyasiddhantha

ywa ve[Is<hare- ÉImajuRnaE-ktaR *UtCDlana< jtumyzr[aeÎIpn> sae=iÉmanIraja Ê>zasnadeguRérnujztSya¼rajSy imÇm!,k«:[akezaeÄrIyVypnynpqu> pa{fva ySy dasa>,Kva=Ste ÊyaeRxnae=saE kwyt n é;a Ôòum_yagtaE Sv>.

AÇ Aava< }aità[yt> @v AagtaE n kaepen #it ÊyaeRxnanujIvIn< Dlen vdt>,6 vaŠeill][<- vaŠeilhaRSys<bNxae iÖiÇàTyui´tae Évet!,ywa-

iÉ]ae ma<sin;ev[< àk…é;e ik< ten m*< ivnam*< caip tv iày< iàymhae vara¼naiÉ> sh,veZya=PywRéic> k…tStv xn< *Uten caEyeR[ vacaEyR*Utpir¢hae=ip Évtae nòSy kaNya git>,

ma<sÉaejnmixk«Ty p&ò> iÉ]u> AÇ n kevl< tt! ikNtu SvkIy< m*asi´> veZyas<bNx> *UtcaEràv&ÄI càkazyit, àîana< %Ärai[ haSy< jnyit #it vŠeLya> %dahr[m!,7 Aixbl l][<- ANyaeNyvaKyaixKyaei´> SpwRyaixbl< mtm!,praiÉÉveCDya prSprvcnE> AaixKyaei´> Aixbl<,

ywa àÉavTya< -ASy v]> ][enEv inmRWy gdyanya,lIlyaeNmUlyaMye; ÉuvnÖym* v>.

à*uç>- Are re Asurapsd Almmuna b÷àlapen, mm olu-A* àc{fÉujd{fsmipRtaeékaed{fingRiltka{fsmUhpatE>,AaSta< smStiditj]tjaei]tey< ]aei[> ][en ipiztaznlaeÉnIya.AÇ v¿naÉà*uçyae> SpxRya gu[aixKyàitpadn< AixblSyaedahr[m!,

9 g{f< l][<- g{f< àStuts<biNx iÉNÚaw¡ sTvr< vc>,ywa ve[Is<hare- raja- AXyaistu< tv icra¾"nSwlSy pyaRÝmev krÉaeé mmaeéyuGmm!,AnNtr< àivZykÂukI- dev É¶< É¶< #Tyaid, AÇ SvpÆI— àit z&¼ar< xaetyn! ÊyaeRxn> %vaeR> sUcna< ddait, ikNtutNmXye rwketnSy É¼< sUciytu< Aagt> kÂukI É¶imit vdit, tda ^éÉ¼mev naqkSyaSypir[itirit janNt> sùdya> ^éyuGm< É¶m! #it yaejyiNt,


Natyasiddhantha

10 AvSyiNdt l][<- VyaOyan< Svrsae SyaNywavSyiNdt< Évet!,ywa Diltrame-sIta- jat, kLy< olu %paXyayen mNtVy< tihR s raja ivnyen p[aiytVy>,lv>- Aw ikmava_ya< rajaepjIiv_ya< ÉivtVym!sIta- jat s olu yu:mak< ipta,lv> -ikmavyae> r"upit> ipta,sIta- saz»m! ma ANywa z»Xvm!, n olu yu:mak< sklaya @v p&iwVya #it,

AÇ ïIram> lvk…zyae> ipta AStIit Anvxantya vdNtI sIta pun> tWyingUhnaw¡ raja àjana< ipt&SwanIy@v #it vdit,11 nailkal][<-àheilkEv haSyen yu a Évit nailkas<vr[karI %Ärmev àheilka,

sus¼ta- sio ySy k«te Tvm! Aagta s #h @v itóit,sagirka- kSy k«te Ah< Aagta,sus¼ta- nnu olu icÇ)lkSy,

AÇ ra}> k«te sagirka Aagta #it Spò< Xvnyte,12-AsTàlapl][<- AsTàlapae yÖaKyms<bÏ< twaeÄrm!,

Ag&Ÿtae=ip mUoRSy purae y½ iht< vc>.AsTàlap> iÇivx>-1 As<bÏ< vaKy<2 As<bÏ< %Är< 3 mUoRSy purt> k«ta ihtaei´>c,

%da>- ywa àÉavTya< shkarv‘ImvlaeKy Sv iàyeit icNtyt> à*uçSy %i´>, t&tIySy %dahr[< tuve[Is<hare ÊyaeRxn< àit gaNxairvaKym!,

13 Vyaharl][m!- Vyaharae yTprSyaweR haSy]aeÉkr< vc>,ywa malivkai¶imÇe- laSyàyaegavsane malivka %pdezzuÏa naStIit %®va ivË;k> ra}> k«te tSya>gmn< varyit, pun> g[dasen ³mÉediv;ye p&ò> sn! ivË;k> malivkya àwm< äaü[pUja n k«ta #itvdit, t½ haSy< jnyit,

14 m&dvl][m!- dae;a gu[a gu[a dae;a yÇ Syum&Rdv< ih tt!,ywa-

iày jIivtta³aEy¡ in>õehTv< k«t¹ta,ÉUySTvÎzRnadev mmEte gu[ta< gta>.


Natyasiddhantha

AÇ ivrih[I kaict! ôI iàySy dzRne sit ivrhavSwaya< dae;ÉUta> @v #danI— gu[> jata #it vdit,tSyaStÔƒpsaEdy¡ ÉUi;t< yaEvniïya,suoEkaytn< jat< Ê>oayEv mmaxuna.

AÇ ivrhI kiít! pué;> Sv iàya< Smrn! tSya> gu[a> #danI— dae;a> jata> #it vdit, @v< m&dvÖySyaip %dahr<dÄm!,10 àhsnl][<-Éa[vTsiNxsNXy¼laSya¼a»EivRinimRtm!,ÉveTàhsn< v&Äm! inN*ana< kivkiLptm!,AÇ narÉqI naip iv:kMÉkàvezkaE,A¼I haSyrSyStÇ vIWy¼ana< iSwitnR va,tpiSvÉgviÖààÉ&it:vÇ nayk>,@kae yÇ ÉveÏòae haSy< tCDuÏmuCyte,AaiïTy kÂn jn< s<kI[Rimit tiÖÊ>,zuÏSy %dahr[< kNdpRkeil> s<kI[RSy %dahr[< xUtRcirtm!,àhsnivze;anah-1 inN*ana< kivkiLptm! v&Äm!,2 AarÉqIv&iÄ> iv:kMÉkàvezkaE va n ÉviNt,3 A¼I haSyrs>4 vIWy¼ana< iSwit> n Évit5 tpiSvÉgviÖààÉ&it:vÇ nayk>,6 bedÖy< zuÏ< s»I[Rimit,7 yiSmn! @k> x&ò> nayk> tt! zuÏ<, zuÏSy %dahr[< kNdpRkeil>8 x&òiÉÚ< jn< AaiïTy k«t< s<kI[¡, s<kI[RSy %dahr[< xUtRcirtm!,

☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼


Natyasiddhantha

Module IVAòadz %pêpkai[ siNt, tain tu-

naiqka Çaeqk< gaeóI s”k< naq(raskm!,

àSwanae‘aPykaVyain àeŒ[< rask< twa,

s<lapk< ïIgidt< izLpk< c ivlaiska,

ÊmRi‘ka àkr[I h‘Izae mai[keit c,

Aòadz àa÷épêpkai[ mnIi;[>,

ivna ivze;m! sveR;am! lúm naqkvNmtm!.

%pêpka[a< l][muCyte-naiqkal][<-

naiqka K¦œÝv&Äa Syat! ôIàaya cturi»ka,àOyatae xIrililtStÇ SyaÚaykae n&p>,SyadNt>pursMbÏ> s¼ItVyap&tawva,nvanuraga kNyaÇ naiyka n&pv<zja.sMàvteRt netaSya< deVyaôasen zi»t>,devI ÉveTpunJyeRóa àgLÉa n&pv<zja.pde pde manvtI tÖz> s¼maeÖyae>,

v&iÄ> SyaTkEizkI SvLpivmzRa> sNxy> pun>,

naiqkaya> ivze;anah-1 kivkiLptm! #itv&Ä<,2 cturi»ka,3 àOyat> xIrlilt> c n&p> nayk>,4 n&pv<zja ANt>pursMbÏa s¼ItVyap&ta nvanuraga kNyaÇ naiyka,5 Jyeóa àgLÉa n&pv<zja devI,6 kEizkI v&iÄ>,7 SvLpivmzaR> sNxy>, %da- rÆavlI


Natyasiddhantha

Çaeqkl][<- sÝaònvpÂa»< idVymanu;s<ïy<,Çaeqk< nam tTàa÷> àTy»< sivË;km!,

Çaeqkivze;anah-1 A»s<Oya sÝ - Aò- nv-pÂ va,2 idVymanu;sMïy< #itv&Ä<,3 sveR;u> A»e;u ivË;k> Évet!,

%da- iv³maevRzIy<,

gaeóIl][mah- àak«tEnRviÉ> pu<iÉdRziÉvaRPyl<k«ta,naedaÄvcna gaeóI kEizkIv&iÄzailnI,hIna gÉRivmzaR_ya< pÂ;f(aei;diNvta,kamz&¼ars<yu a Syadeka»ivinimRta,

gaeóIivze;anah-1 àak«ta> nv-dz va s<Oyka> pué;a>,2 s<Sk«tÉa;ahIna,3 v&iÄ> kEizkI,4 gÉRivmzRsNxI n Évt>,5 pÂ- ;qœ va iôy>,6 kamz&¼ar> rs>,7 @ka»ivinimRta, %da- rEvtmdinka,

s”kl][mah- s”km! àak«taze;paQ(< Syadàvezkm!,n c iv:kMÉkae=PyÇ àcuríaÑ‚tae rs>,A»a jvinkaOya> Syu> SyadNyÚaiqkasmm!,

s”kivze;anah-1 àak«tÉa;aya< ivinimRtm!,2 àvezk> iv:kMÉae va n Évet!,3 AÑ‚trsàcur>,4 jvinkaOya> A»a>, %da- kpURrmÃrI,


Natyasiddhantha

naq(raskl][<-naq(raskmeka»< b÷tallyiSwit,%daÄnayk< tÖTpIQmdaeRpnaykm!,

haSyae='œGyÇ sz&¼arae narI vasksi¾ka,muoinvRh[e sNxI laSya¼ain dzaip c,

keicTàitmuom! siNximh neCDiNt kevlm!.naq(raskivze;anah-

1 @ka»<2 nayk> %daÄ>3 %pnayk> pIQmdR>4 sz&¼ar> haSy> àxanrs>5 vasksi¾ka naiyka6 àitmuosiNx> n Évet! %da- nmRvtI,

àSwankl][<-àSwane naykae dasae hIn> SyaÊpnayk>,dasI c naiyka v&iÄ> kEizkI ÉartI twa.surapansmayaegaÊiÎòawRSy s<ùit>,A»aE ÖaE lytalaidivlasae b÷lStwa.

àSwankivze;anah-1 das> nayk>2 hIn> %pnayk>3 ÖaE A»aE %da-z&¼aritlkm!,

%‘Pyl][m!- %daÄnayk< idVyv&Ämeka»ÉUi;tm!,izLpka¼EyuRt< haSyz&¼arké[E> rsE>.%‘aPy< b÷s<¢ammögItmnaehrm!,ctöae naiykaStÇ Çyae=»a> #it kecn,

%‘Pyivze;anah-1 xIraedaÄ> nayk>2 idVy< #itv&Ä<3 @ka»<4 rse hSy-z&¼ar-ké[e,5 ctö> naiyka> %da- devImhadevm!,


Natyasiddhantha

kaVyl][m!-kaVymarÉqIhInmeka»< haSys»‚lm!,o{fmaÇaiÖpidkaÉ¶talErl<k«tm!.v[RmaÇaDfœfilkayut< z&¼arÉai;tm!,neta ôI caPyudaTta=Ç sNxI Aa*aE twaiNtm>,kaVyivze;anah-

1 AarÉqIhIn<2 @ka»<3 haSys»‚lm!,4 sNxI Aa*aE AiNtm> c %da-yadvaedy<,

àeŒ[l][m!-gÉRivmzRriht< àeŒ[< hInnaykm!,AsUÇxarmeka»miv:kMÉàvezkm!.inyuÏsM)eqyut< svRv&iÄsmaiïtm!,nepWye gIyte naNdI twa tÇ àraecna.àeŒ[ivze;anah-

1 gÉRivmzRriht<2 hIn> nayk>3 sUÇxarriht<4 @ka»<5 iv:kMÉàvezkriht<6 inyuÏsM)eqyut %da- bailvxm!,

raskl][<-rask< pÂpaÇ< SyaNmuoinvRh[aiNvtm!,Éa;aivÉa;aÉUiyóm! ÉartIkEizkIyutm!.AsUÇxarmeka»< svIWy¼< klaiNvtm!,iðònaNdIyut< Oyatnaiyk< mUoRnaykm!.%daÄÉavivNyass<iït< caeÄraeÄrm!,#h àitmuo< siNxmip keicTàc]te,


Natyasiddhantha

raskivze;anah-1 pÂpaÇ<2 muoinvRh[aiNvtm!3 ÉartIkEizkIyutm!4 AsUÇxar<5 @ka»<6 svIWy¼<7 àOyata naiyka8 mUoR> nayk> %da- menkaihtm!,

s<lapkl][<-s<lapke=»aíTvarôyae va nayk> pun>,pa;{f> SyaÔsStÇ z&¼arké[etr>.Éveyu> purs<raexCDls<¢amivÔva>,n tÇ v&iÄÉRvit ÉartI n c kEizkI.s<lapkivze;anah-

1 A»a> cTvar> Çy> va2 nayk> pa;{f>3 z&¼arké[etr> rs>4 ÉartI kEizkI c v&iÄ> n Évit

%da- mayakapailkm!,ïIgidtl][<-àOyatv&Ämeka»< àOyataedaÄnaykm!,àisÏnaiyk< gÉRivmzaR_ya< ivvijRtm!,ÉartIv&iÄb÷l< ïIitzBden s<k…lm!,mt< ïIgidt< nam ivÖiÑépêpkm!.ïIrasIna ïIgidte gayeiTkiÂTpQedip,@ka»ae ÉartIàay #it keicTàc]te.ïIgidtivze;anah-


Natyasiddhantha

1 àOyat< v&Ä<2 @ka»<3 àOyat> %daÄ> c nayk>4 àisÏa naiyka5 gÉRivmzaR_ya< ivvijRtm!6 ÉartIv&iÄb÷l<

%da- ³Ifarsatlm!,izLpkl][m!-cTvar> izLpke=»a> Syuítôae v&ÄyStwa,AzaNthaSyaí rsa naykae äaü[ae mt>,v[RnaÇ ZmzanadehIRn> SyaÊpnayk>,sÝiv<zitr¼ain ÉvNTyetSy tain tu.Aaz<satkRsNdehtapaeÖegàs´y>,àyÆ¢wnaeTk{QavihTwaàitpÄy>.ivlasalSyba:pai[ àh;aRñasmuFta>,saxnanugmaeCDœvasivSmyàaÝyStwa.laÉivSm&its<)eqa vEzar*< àbaexnm!,cmTk«itíeTymI;a< SpòTva‘úm naeCyte.izLpkivze;anah-

1 cTvar> A»a>2 ctô> v&Äy>3 zaNthaSyvijRta> rsa>4 Zmzanade> v[Rna5 %pnayk> hIn>6 sÝiv<zitr¼ain

%da- knkavtImaxv>,ivlaiskal][m!,z&¼arb÷lEka»a dzlaSya¼s<yuta,ivË;kivqa_ya< c pIQmdeRn ÉUi;ta,hIna gÉRivmzaR_ya< siNx_ya< hInnayka,SvLpv&ÄasunepWya ivOyata sa ivlaiska.


Natyasiddhantha

ivlaiskaivze;anah-1 z&¼arb÷la2 @ka»a3 ivË;kivqa_ya< pIQmdeRn c ÉUi;ta4 gÉRivmzaR_ya< siNx_ya< hIna5 hIn> nayk>

ÊmRi‘kal][m!-ÊmR‘I ctur»a Syat! kEizkIÉartIyuta,AgÉaR nagrnra NyUnnaykÉUi;ta.iÇnail> àwmae=»aSya< ivq³Ifamyae Évet!,pÂnailiÖRtIyae=»ae ivË;kivlasvan!,;{[ailkSt&tIyStu pIQmdRivlasvan!,ctuwaeR dznail> Syad»> ³Iiftnagr>.ÊmRi‘kaivze;anah-

1 ctur»a2 kEizkIÉartIyuta3 AgÉaR4 hIn> nayk>

%da- ibNÊmtI,àkri[kal][m!-naiqkEv àkr[I sawRvahaidnayka,smanv<zja netuÉRve*Ç c naiyka.àkri[kaivze;anah-

1 nayka> sawRvahady>2 netu> smanv<zja naiyka

h‘Izl][m!-h‘Iz @k @va»> sÝaòaE dz va iôy>,vagudaÄEkpué;> kEizkIv&iÄéJJvla,muoaiNtmaE twa sNxI b÷tallyiSwit>,


Natyasiddhantha

h‘Izivze;anah-1 @ka»>2 iôy> sÝaòaE dz va3 %daÄa vag!4 @k> pué;>5 kEizkIv&iÄ>6 muos<haraE sNxI

%da- keilrEvtkm!,Éai[kal][< -Éai[ka ðú[nepWya muoinvRh[aiNvta,kEizkIÉartIv&iÄyu Eka»ivinimRta.%daÄnaiyka mNdpué;aÇa¼sÝkm!,%pNyasae=w ivNyasae ivbaex> saXvs< twa.smpR[< inv&iÄí s<har #it sÝm>,%pNyas> às¼en ÉveTkayRSy kItRnm!,inveRdvaKyvuTpiÄivRNyas> #it s Sm&t>,æaiNtnazaeivbaex> SyaiNmWyaOyan< tu saXvs<,saepalMÉvc> kaepipfyeh smpR[m!,indzRnSyaepNyasae inv&iÄirit kWyte.s<har #it c àa÷yRTkayRSy smapnm!,Éai[kaivze;anah-

1 muoinvRh[aE sNxI2 kEizkIÉartI v&ÄI>3 @ka»ivinimRta4 naiyka %daÄa5 hIn> nayk>6 %pNyasae=w ivNyasae ivbaex> saXvs< smpR[< inv&iÄí s<har #it sÝEr¼EyuR <

%da- kamdÄa,


Natyasiddhantha

ïVykaVyl][< tÑedaí -ïVy< ïaetVymaÇ< tTp*g*my< iÖxa,

p*l][< - DNdaebÏpd< p*<,t½ p*< pads<Oya< AaiïTy mu k< yuGmk< sNdaintk< klapk< k…lk< #it ivÉJyte, te;a< ivStr> àStUyte-

p*aNtrape]ariht> ðaek> - mu km!,sape]a_ya< Öa_ya< ðaeka_ya< yu < - yuGmk<,imw> sape]E> iÇiÉ> ðaekE> yu < - sNdaintk<,imw> sape]E> ctuiÉR> ðaekE> yu < - klapk<,imw> sape]E> pÂiÉ> ðaekE> yu < - k…lk<,

mhakaVyl][< @v< dIyte,sgRbNxae mhakaVy< tÇEkae nayk> sur>,sÖ<z> ]iÇyae vaip xIraedaÄgu[aiNvt>,@kv<zÉva ÉUpa> k…lja bhvae=ip va.z&¼arvIrzaNtanamekae=¼I rs #:yte,A¼ain sveRip rsa> sveR naqksNxy>,#ithasaeÑv< v&ÄmNyda s¾naïym!,

cTvarStSy vgaR> SyuSte:vek< c )l< Évet!.AadaE nmiSTkyazIvaR vStuindeRz @v va,KviciÚNda oladIna< sta< c gu[iktRnm!,

@kv&ÄmyE> p*rvsane=Nyv&ÄkE>,naitSvLpa naitdI"aR> sgaR Aòaixka #h.

nanav&Ämy> Kvaip sgR> kín †Zyte,sgaRNte ÉaivsgRSy kwaya> sUcn< Évet!,

s<XyasUyeRNÊrjnIàdae;XvaNtvasra>,àatmRXyaûm&gyazEltuRvnsagra>,

s<ÉaegivàlMÉaE c muinSvgRpuraXvra>,r[àya[aepymmÙpuÇaedayady>.

v[RnIya ywayaeg< sa¼aepa¼a AmI #h,kvev&RÄSy va naça naykyetrSy va,namaSy sgaeRpadeykwya sgRnam tu,


Natyasiddhantha

ASy ivðe;[< k…mR>,nayk> ‐ xIraedaÄ> @k> n&p> @kv<zÉva> ÉUpa> va,muOyrs> ‐ vIr> z&¼ar> zaNt> va,AmuOyrsa> - ANye sveR,#itv&Ä< ‐ #ithasaeÑv< Awva s¾naiït<<,sgaR[a< s<Oya ‐Aòaixka>,v{yaR>- s<XyasUyeRNÊrjnIàdae;XvaNtvasra>,

àatmRXyaûm&gyazEltuRvnsagra>,s<ÉaegivàlMÉaE c muinSvgRpuraXvra>,r[àya[aepymmÙpuÇaedayady>.

mhakaVySy nam - kiv< #itv&Ä< nayk< àitnayk< va AaiïTy k…yaRt!,sgRnam - sgaeRpadeykwa< AaiïTy,\i;à[Ite;u mhaÉartaid;u mhakaVye;u sgaR> AaOyans<}ka> ÉviNt,àak«tmhakaVye;u sgaR> Aañass<}ka>ÉviNt, tÇ SkNxk-giltk-s<}kain v&ÄaNyip ÉviNt, %da- setubNx>, Apæ<zÉa;ainbÏe mhakaVye sgaR>k…fbks<}ka> ÉviNt, %da- k[Rpra³m>,

kaVyl][< Aah- Éa;aivÉa;a inymaTkaVy< sgRsmuiJHtm!,@kawRàv[E> p*E> siNxsam¢(vijRtm!, %da- iÉ]aqnm!,

o{fkaVyl][< Aah- o{fkaVy< Évet! kaVySyEkdezanusair c, %da- me"Ët<,

kae;l][mah- kae;> ðaeksmUhStu SyadNyaeNyanpe]k>, %da- mu avlI,

g*l][< tÑedaí-

g*l][<- v&ÄgNxaeiJHt< g*m!, tdev g*< mu k< v&ÄgiNx %Tkilkaàay< cU[Rk< ceit ctuivRx< Évit, tÇsmasriht< mu k<, %da- guévRcis p&wuéris,p*a<zE> yu < v&ÄgiNx , %da- smrk{fªlinibfÉuj-d{fk…{flIk«tkaed{fiziÃnIq<karae¾agirtvEirngr-, AÇ k…{flIk«tkaed{f #TyÇ AnuòuPv&ÄSy pad>,

dI"RsmasaF(< %Tkilkaàay< , %da- Ainzivs&mriniztzrivsrivdiltsmrpirgtàvrprbl #it,ALpsmask< cU[Rk<,%da- gu[rÆsagr, jgdeknagr, kaimnImdn, jnrÃn - #it,


Natyasiddhantha

kwa AaOyaiyka c-g*Sy #itv&Ä< kwn<< c AaiïTy kwa AaOyaiyka c #it ÉedÖy< iv*te, tÇkwa- z&¼araidrsaepet< vStu g*êpe[ @v ivrict< Évet!, kwaya< Kvict! AayaRv&ÄinbÏ< p*< Kvict! v±-Aprv±namkv&Äa_ya< inbÏain p*ain va Évet!, kwaya> AarMÉe devadIna< nmSkar> ÊjRnade> cirÇv[Rn< cÉvedœ,ywa- kad<brI,AaOyaiyka- tSya< kve> v<zanukIÄRn< ANye;a< kvIna< cirÇv[Rn< c Syat!, kwa<zana< VyvCDedk> Aañass<}ka> ÉviNt, iv;yaNtrv[RnCDlen AyaRv±aprv±v&ÄinbÏE> ðaekE> ÉaVywRsUcn< †Zyte, ywa- h;Rcirt<,cMpUl][<-g*p*my< kaVy< cMpUirTyiÉxIyte,ywa- cMpUramay[<,ivédl][<- g*p*myI rajStuit> ivédmuCyte, ywa- ivédmi[mala,krMÉkl][<< - krMÉk< tu Éa;aiÉ> ivivxaiÉ> ivinimRt<,ywa- àziStrÆavlI,

☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼ ☼


Natyasiddhantha

MODEL QUESTION PAPER

4TH SEMESTER BA SANSKRIT

CORE COURSE- NATYASIDHANTA

(Answers may be written in Sanskrit)

I A. kaeóat! smuict< pd< SvIk«Ty pUryt, (12 x1/4= 3)

1 . k> kaVyawRm! AaSwapyet! ………. (SwapksUÇxar>, sUÇxar>, nq>)

2. mhakaVye;u kI†z> nayk> ………. (xIraedaÄ> xIrzaNt>, xIrlilt>)

3. saihTydpR[Sy ktaR k>? (sdanNd>, ivñnaw>, d{fI)

4. àdÄe;u %pêpk<< Évit ……….,( àkr[<,vIwI<, Çaeqkm!)

B. pUryt ,

5. AiÉny> …… Évet!,

6. …… s<Sk«tàayae vaGVyaparae nqaïy>,

7. v&ÄgNxaeiJDtm! ……,

8 Apæ<zÉa;aya< ricte;u mhakaVye;u sgaR>……#it VyviÿyNte, ,

C. pdenEken %Är< ilot,

9. cMpUl][< ilot?

10. ïVyl][< ÉedÖym! c ilot?

11.Aa;eR mhakaVye sgaR> kw< VyviÿyNte?

12. kwaya> l][< ikm!?


Natyasiddhantha

PART-B

II vaKyenEken Öa_ya< v àîanam! %Är< ilot, (1 x9=9)

13. †ZykaVySy êpkimit s<}a k…t>?14. AiÉny> kitivx> ke c te?15. gaÉaR»> nam ikm!?16. pÂàStavnaiÉda - ke te?17. AwRàk«ty> ke ?

18. DNdaebÏ< p*< ten Ty en ……,ÖaÉam! c ……, ……iÇiÉir:yte,……ctuiÉRí, pÂiÉ>…… mtm!. pUryt ?

19. sNdezkaVyl][< ilot ?

20. ivéd< nam ik<?21. kae nam kae;>?

PART –C

III l"uiqPp[I> ilot, pÂàîa> smaxeya>, (5 x2)

22. naNdI,23. A»l][< ,24. àStavna ,25. àvezk>,26. AaOyaiyka,27. naiqka,28. g*Sy Éedctuò!y<< .

PART – D

IV. àîÖymixk«Ty %pNySt, (2 x4)

29 naqkl][< inêpyt ?

30. AwaeRp]epka> ke saedahr[< inêpyt?

31. mhakaVyl][< inêpyt?

………………..

School of Distance Educationo Arthaprakrtis and Avasthas. Module II 13 -39 o Sandhi-its divisions o...

Documents

Transcript of School of Distance Educationo Arthaprakrtis and Avasthas. Module II 13 -39 o Sandhi-its divisions o...