SAYI 11 - aro.org.tr fileSAYI 11 - aro.org.tr

SAYI 113 A Y D A B i R Y A Y I M L A N I R

O C A K / M A R T 2 0 1 3PUBLISHED QUARTERLY, YEAR: 3, ISSUE NO: 11, JANUARY - MARCH 2013

C H A M B E R o f A N T A L Y A T O U R G U I D E S Q U A R T E R L YC H A M B E R o f A N T A L Y A T O U R G U I D E S Q U A R T E R L Y

ARSNOE Antik Kenti ve Softa KalesiThe Ancient City of ARSINOE and Softa Castle

YZ YILLIK DESTAN: Hamidiye Kruvazr ve Hseyin Rauf Bey

KAPADOKYAnn TARH NCESThe Prehistory of Cappadocia

Mziin Ritmi: DARBUKAThe Rhythm of Music: GOBLET DRUM

Trakyal Hemehrimiz: ORPHEUSOur Thracian Countryman: Orpheus

AZANO: Zeusun Torunu Azann ehri, 2. BlmAizanoi: The City of Azan, The Grandson of Zeus, Part II

DUBA: Ortadounun Parlayan Yldz...Dubai: The Shining Star of Middle East...

Kahraman Hamidiye ve S-

varisi Hseyin Rauf (Orbay) Bey ile silah arkadalarnn aziz

anlarna...

ZEL YAZI

AB

ON

E L E R M Z E H ED

Y EM

ZD

R

Yeni Yl, Yeni Bakan24 Ocakta stanbula gerekletirdiim ziyaretin amac dier meslek kurulular ile birlikte, sayn bakanmz Erturul Gnay ile bir TUREB toplantsna katlmakt. Toplant ncesi meslek kurulular ile ROda yaptmz durum deerlendirmesi esnasnda haberdar olduumuz kabine revizyonu bizleri artt. nk bakanmz rehberler asndan son derece baarl bir bakan idi. Turizm sektrnn bu zamana kadar grd en aktif ve sektrn her alannda baarl olmu; her birimin sorunlarn bilen ve zmne ynelik admlar atan, benim son 15 ylda grdm; Turizme ivme kazandran bir isim idi. Bizler iin ok byk neme sahip olan ve 30 yldan fazla bir sredir beklediimiz Turist Rehberlii Meslek Yasasn bizlere kazandrmas onun deerini bizlerin nezdinde daha da artryor.

Meslek grubu olarak en azndan bizler Sayn Erturul Gnaya minnet-tarz ve kendisine tekrar kranlarmz sunuyoruz.

Yeni bakanmz Sayn mer elike hayrl olsun dileklerimizi iletiyo-ruz. Bu zamana kadar yapt baarl almalarn yeni grevinde de srdreceinden camia olarak hi kukumuz yok. Turizm sektrnn dinamik unsurlarnn en ksa srede yeni bakanmz ile uyumlu ve etkin bir alma temposunu yakalayacana inanyoruz.

2013 ylnn yeni bakanmz ile birlikte, lkemize ve turizm sektrne hayrl, bereketli ve sorunsuz olmasn dileyerek, her ikisine de HO-GELDNZ diyorum.

Sayglarmla,

New Year, New MinisterThe purpose of my visit to Istanbul on January 24th was to participate in a TUREB meeting with Mr. Minister Ertugrul Gunay, together with the other professional organizations. The revision of the cabinet that we were informed during the situation assessment we made at IRO with the professional organizations prior to the meeting surprised us, because our Minister was a very successful Minister in terms of the tour guides. He was the most active and successful person in all are-as of the tourism sector until today, who knew the problems of each unit and took steps for their solutions, and accelerated Tourism, that I had seen in the last 15 years. His contribution to us in obtaining the Tourist Guiding Professional Act, which has a great importance for us and which we have been waiting for more than 30 years, even adds to his value before us.

As the professional group, at least we are grateful to Mr. Ertugrul Gunay, and we reexpress our gratitude to him.

We wish good luck to our new Minister, Mr. Omer Celik. We, as the community, have no doubt that he will continue his successful work he has done by this time also in his new position. We believe that the dynamic elements of tourism sector will obtain a coherent and effective pace of work with our new Minister within the shortest time.

Wishing that 2013 will be propitious, fruitful and smooth for our country and tourism sector together with our new Minister, I say WELCOME to both.

Best regards,

Hasan UYSAL

MTYAZ SAHB / ConcessionaireAntalya Rehberler Odas adna /

On behalf of the Chamber of Antalya Tour GuidesHasan UYSAL - [email protected]

3 ayda bir yaymlanr. YIL: 3, SAYI: 11, Ocak - Mart 2013. ubat aynda baslmtr.

Published quarterly. YEAR: 3, ISSUE No: 11, January - March 2013.

Published in February.

SORUMLU MDR, GENEL YAYIN YNETMEN

Director In Charge, Editor In ChiefAhmet Zeki APALI - [email protected]

YAYIN KURULU / Editorial BoardProf.Dr. Bekir DENZ, Prof.Dr. Nevzat EVK

Prof.Dr. adan GKOVALI, Yavuz Ali SAKARYAHseyin MRN, Mehmet ERDEM,

Recep YAVUZ, T. Michael P. DUGGAN

KATKIDA BULUNANLAR / ContributorsLevent CAL, Serdar SEVN, Halil ARIKAN

KAPAK FOTORAFI / Cover Photo Hamidiye Kruvazr, Fotoraf: Dz. Kuvvetleri Kom.l Arivi

EVRMEN / Translator Mge SZEN

GRAFK TASARIM / Graphic DesignAdnan SAYKI - Tel: +90 537 419 43 23

www.adnansayki.com - [email protected]

BASKI / Printing HouseBaak Matbaaclk ve Tantm Hiz. Ltd. ti.

Anadolu Bulvar Meka Plaza No: 5 / 15 GimatYenimahalle / ANKARA, Tel: +90 312 397 16 17

YAZIMA ADRES ve LETM BLGLERMailing Address and Contact Information

Demircikara Mah. Burhanettin Onat Cad.Artrk Sitesi, A-Blok, No: 89 Kat: 1, D: 4 Antalya / TURKEYTel: +90 242 311 11 30 (Pbx) - Fax: +90 242 322 91 75

www.aro.org.tr - [email protected]

Yazlarn sorumluluu yazarlarna, reklamlarn sorumluluu reklam sahiplerine aittir. Yazl izin olmakszn hibir yaz, fotoraf ve

grafik ierik baka bir yerde kullanlamaz.Kltr-Sanat, Tarih, Arkeoloji, Mitoloji ve Gezi Dergisi.

AROnun bir kltr hizmetidir. The responsibility for the articles and advertisements remains with the authors and advertisers respectively. No text, photograph or graphical

content may be used anywhere else without written permission.Arts & Culture, History, Archaeology, Mythology and Travel Quarterly.

A cultural service provided by ARO

74-89

16-31

AZANO: Zeusun Torunu Azann ehri 2. Blm

HAMDYE KRUVAZR ve Hseyin RAUF BEY

AIZANOI: The City of Azan, The Grandson of Zeus, Part II

The Prehistory of CAPPADOCIA

The Ancient City of ARSINOE and Softa Castle

The Rhythm of Music: GOBLET DRUM

Our Thracian Countryman: ORPHEUS

DUBAI: The Shining Star of Middle East...

Kapadokyann TARH NCES

ASPENDOSIV. Blm / Part IV

Balk Aramzda

Lambuka Bal /The Dorado

DUBA: Ortadounun Parlayan Yldz...

ARSNOE Antik Kenti ve Softa Kalesi

KI TURZM

Trakyal Hemehrimiz: ORPHEUS

MFETTLER YOLDA!

HABERLER

BULMACA

Mziin Ritmi: DARBUKA

38-51

90-99

72-73

6-15

32-35

58-65

122

108-119120-121

66-71

100-107

52-57

C H A M B E R O F A N T A L Y A

T O U R G U I D E S Q U A R T E R L Y

contents

Merhaba Sevgili Okurlar,Acsyla, tatlsyla bir yl daha geride braktmz ve 2013 ylnn ban ya-admz u gnlerde yeni yln hepimize gzellikler getirmesini diliyorum.

Dergimizle ilgili gzel dilek ve nerilerini esirgemeyen eski ve yeni yelerimize teekkrlerimizi iletiyorum. te yandan olur olmaz eylere kusur bulmaya al-an ama ufack bir katks bile bulunmayan arkadalarmza da Heredotun ok sevdiim bir szn tm dergi ekibi adna armaan ediyorum: Acnmaktansa kskanlmak daha iyidir.

Birka hafta ierisinde Antalya blgesinde operasyon gruplar dediimiz -daha ok seyahat eden, daha ok ren yeri ziyaretinde bulunan, rehberlerin daha ok anlatm yaptklar- gruplarn younluu artacaktr. te bu dnemde bizleri dnmeye sevk eden bir hikyeyi paylamak isterim.

Dalarda yolculuk eden bilge bir kadn, bir derede deerli bir ta bulur. Ertesi gn karn a olan bir yolcuyla karlar ve yiyeceini paylamak iin heybesini aar. Bu srada a olan yolcu heybenin iindeki deerli ta grr ve bilge kadndan onu kendisine vermesini ister. Kadn hi duraksamadan isteini yerine getirir.

A yolcu, ne kadar talihli olduunu dnerek oradan nee iinde ayrlr. Tan kendisine yaam boyu gvence salayacak kadar deerli olduunu bilmektedir.

Ne var ki birka gn gemeden geri dnp deerli ta bilge kadna iade etmek ister. Dnp durdum, ben tan ne kadar deerli olduunu biliyorum ama bana ok daha deerli bir ey verebilecein umuduyla sana geri getirdim der ve isteini syler:

Ltfen bu ta bana verebilmeni salayan eyi ver...

Mutluluklarn, sevginin ve saygnn paylaldka artt yarnlara hep birlikte yryebilmeyi dilerim.

Sayglarmla,

Hello Dear Readers,In these days that we leave behind one more year with its sorrows and joys and live the beginning of 2013, I wish that the new year brings beauty to all of us.

I thank to our old and new members who do not spare the beautiful wishes and suggestions about our Quarterly. On the other hand, I present a saying of Herodotus that I love to our friends who try to find a flaw in irrelevant things, but do not have the slightest contribution, on behalf of the whole team of the Quarterly: It is better to be envied than pitied.

In a few weeks, the intensity of the groups that we call operation groups who travel more, visit ruins more, and to whom the tour guides narrate more will increase in the Antalya region. And in this period, I would like to share with you a thought-provoking story.

A wise woman traveling in the mountains finds a precious stone in a stream. The next day she meets a passenger who is hungry and opens her bag to share her food. In the meantime, the hungry passenger sees the precious

stone in the bag, and asks the wise woman to give it to him. The woman fulfills the request without hesitation.

The hungry passenger leaves the place joyfully, thinking how fortunate he is. He knows that the stone is precious enough to provide him a lifetime guarantee. However, a few days later he returns and wishes to return the precious stone to the wise woman.

He says I kept thinking, I know how precious the stone is, but I brought it back to you hoping that you can give me something much more valuable, and tells his wish:

Please give me the thing that makes you give me this stone...

I wish that we can walk altogether to the future in which happiness, love and respect increase by sharing.

Best regards,

A. Zeki APALI

Bu yazmzda Dalk Kilikya bl-gesinde geziler yapan kiiler, se-yahat acentalar ve ilgili kurulu-larn henz kefetmedii, doa ile tarihin birletii esiz gzellikteki iki nemli yerden bahsedeceiz. Bunlardan ilki, eer Mersin istika-metinden geliyor iseniz Mersinin Bozyaz ilesine varmadan 4 km nce, sa tarafnzda gnmzde mezarlk alan olarak kullanlan alann tam karsnda; kk oto-bslerin rahatlkla girebilecei bir yol grrsnz. Yarsndan faz-las asfalt ve ok az bir blm stabilize olan, toplam 650 mlik yola girdiinizde yaklak 150 m sonra yolun sol tarafnda Mara

Hamam olarak anlan yap sizleri ho geldiniz dercesine selamlar. Bugn seralar arasna skp kal-m olan bu yap insanlarn acma-szca tahriplerine inat ayakta kal-maya devam etmekte ve belki de sizlerin bu blgeye gstereceiniz ilgi ile yeniden eski gzel gnlerine dnmek iin beklemektedir.

Kk lekteki yapnn inasnda kesme ve moloz ta kullanlmtr. Bu gzel yapdan geriye, merkezi kubbeli bir blm, su haznesi ve

havuzu kalmtr. Yapnn dier meknlar tamamen yklm du-rumdadr. Yapnn giri ksmnn altndan gelen kaynak sadaki havuzun iine dklmektedir. An-tik dnyada burada yaayanlar, geleneklerinden esinlenerek, bu pnarn ban kutlu yer saymlar, su gereksinimlerini buradan kar-lamlar, zerine bir de hamam ina etmilerdir. Grnen o ki bu gelenek gnmzde de devam etmekte ve bu havuz sulama mo-torlar kullanlarak evredeki

6>7 ANTALYA REHBERLER ODASI DERGS

Fotoraf: Bilhan Suba


Bilhan SUBAI, Arkeolog-retim Grevlisi

Kilikyada Gizli Kalm Bir ehir: ARSNOE ANTK KENT ve SOFTA KALES

Bilhan SUBASI, Archaeologist-Instructor

In this article, we will talk about two important places with a unique beauty where nature and history are combined, which are little explored by people who make excursions into Rough Cilicia, travel agencies and related or-ganizations. The first of these: if you are coming from the direction of Mersin, you will see a road 4 km. before reaching the Bozyazi district of Mersin, right across the area on your right which is used as a cemetery today, which small buses can easily enter. When you enter the 650 m. long road, more than half of which is asphalted and a very small section is stabilized, you will see the structure known as the Maras Bath on the left of the road after about 150 m. as if saying Welcome. This structure, which is surrounded by green-houses today, continues to stand despite the ruthless destructive activity of people, and perhaps can expect to return to its past appearance due to the interest you will show in this region.

Cut stone and rubble stone were



A Hidden City in Cilicia: The ANCIENT CITY of ARSINOE and SOFTA CASTLE

Arsinoe Antik Kenti ve Softa Kalesi / The Ancient City of Arsinoe and Softa Castle

araziyi sulamaktadr.

Yapda herhangi bir yazt buluna-mamasna ramen kullanlan yap

malzemesine bakarak ilk yapl tarihinin Ge Roma Dnemine rastladn sylemek yanl ol-masa gerektir. Ancak yap daha

sonralar blgeye hkim olan Sel-uklular ve Karamanoullarnn da onarmlaryla gnmze ula-mtr. Yapnn n ksm yani Fri-gidarium (soukluk) ksm tama-men yklmtr. Ancak kalan temel izleri burann 5,30 m geniliinde 7,70 m uzunlukta bir alan olduu-nu gsterir. Giriten sonra sadaki kk mekndan Frigidariumun yzme havuzunun olduu ksma geilir. Giri mekanndan 6 x 2 m leinde tonozlu bir mekana varlr.

Buradan da 3,35 x 3,35 m lein-de merkezi kubbeli Caldarium ola-rak bilinen scak ksma geilir. Bu mekan sadaki su haznesine bir pencere ile alr. Yapnn Hypo-kaust stma sistemiyle stld, tm yapy dolanan tubulatie knklerden anlalmaktadr.

Tubuli olarak da geen bu terim, Roma hamamlarnda duvar stmas iin kullanlan kutu eklindeki ii bo terra-kota elemanlardr.

Tubuli, duvara st ste (paralel borular gibi) yerletirilen ve bir ular hypocaustta biriken scak hava ve gazlara ak durumda braklan, ierisinde scak havann dolaarak hamam stt sistemin addr.

Bu yapy geride brakp 500 m ilerlediinizde Mara mevkii ola-rak bilinen, denize doru burun biiminde uzanm hkim bir tepe zerinde duran, ubukkoya Ky snrlar iindeki Arsinoe antik kentine ularsnz.

Aracmzla ulatmz yer Arsinoe antik kentinin kuzeybatsdr.

Denize doru uzanan bu kent halk arasnda Mara Tepesi olarak anlmaktadr.

Burada grubunuz, uzun bir yolcu-luun sonunda kendini bulabilece




used in the construction of this small-scale structure. A central domed section, water reservoir and pool are left from this beauti-ful structure. The other parts have been completely destroyed. The spring coming from beneath the entrance of the structure flows into the pool on the right. Those who lived here in the ancient world regarded this springhead as a holy place inspired by their traditions, met their water needs from here, and built a bath-house over it. It seems that this tradition continues today, with the water from this pool irrigating the surrounding land through irrigation pumps.

Although there are no inscrip-tions remaining on this structure today, looking at the construction material, it would not be wrong to say that the first construction date for this structure was in the Late Roman Period. However, the structure has survived until today through the repairs made to it by the Seljuks from the 13th century followed by the Karamanids who later dominated the region. The front part of the structure, i. e. the

Frigidarium, has been completely destroyed. However, the remain-ing foundation traces show that this was an area having a width of 5.30 m. and a length of 7.70 m. After the entrance, from the small space on the right, the part is reached where there is the swim-ming pool of the Frigidarium. A vaulted space with a scale of 6x2 m. is reached from the entrance area.

And from here, the central domed warm section, known as the Caldarium, is reached, covering an area of 3.35 x 3.35 m. This space opens to the water reser-voir on the right with a window. It is understood that this structure was heated through a Hypo-caust heating system through the steam passed through the tubulatie pipes that encircle the whole structure.

This term, which is also re-ferred to as tubulin, refers to the box-shaped hollow ter-racotta elements used in wall

heating in Roman baths.

Tubuli is the name of the elements of the system which are placed one on the top of other on the wall (such as parallel pipes), the ends of which are left open to the flow of warm air and gases accummulated in the hypocaust, and through which the warm air circulates and heats the bath.

When you leave this structure




i, ruhlarn dinlendirebilecei bir alana gelmi olur. nk denize doru burun biiminde uzanan

hkim bir tepe zerinde, Arsi-noe kalntlar bulunmaktadr. Bu noktadan Akdenizin her tondaki

maviliklerini, yeilliklerini izlerken dier taraftan balarn evirdikleri her yerde tarihle burun buruna geleceklerdir. imdi de bu antik kentin nasl bulunduuna ve ad-nn kkenine bir bakalm.

Eski a corafyacs Amasyal Strabon, burayla ilgili bilgileri ak-tarrken; Anemuriumdan sonra ilk kent olan Nagidosa sonra bir de-mir atma yeri bulunan Arsinoeye gelinir demektedir.

ehrin kuruluu hakknda ve kom-u Nagidos antik kenti ile ilikileri hakkndaki bilgiyi 1976 ylnda Mersin Mzesine getirilen, 79.3-5 envanter numarasna kaytl 94 cm yksekliinde, 43 cm enin-deki, 56 satrlk yazttan ren-mekteyiz. lk kez Hopa Opelt ve Ernist Kristal tarafndan incelenen ve yaynlanan yazttan, ehrin M 270 yllarnda Aspendoslu Aetosun zamannda kurulduu anlalmaktadr. Aetosun, Msr kral II. Ptolemynin kars (ayn za-manda kz kardei) adna kurduu bu ehir tarihte kutsal kent olarak yerini alacaktr. Akdeniz kylarn-da kurulan birok ehre (Seleucia rneinde olduu gibi) Arsinoe ad verilmitir. Bilinen drt Arsi-noe antik kenti iinde Bozyazda bulunan kent, II. Arsinoe adna ina edilmitir. Yaztta komu kent Nagidosla (Bozyazda Belen ola-rak da bilinen mevkii) aralarnda kan snr anlamazlnn gideril-dii ve iki nsha hazrlanan yaztn birisinin Nagidosda Afrodit tapna-na, dierinin Arsinoede kapal kutsal bir alana yerletirildiinden bahsedilmektedir.

Dou ve bat limanlar bulunan Arsinoenin evresinde arazinin eimine uyan kale surlar yer alr. Bunlardan kulelerle takviyelendi-rilmi olan bat duvarlar gn-mze olduka salam durumda gelmitir.

Kente kuzeybat taraftan girdii-nizde patika yolu takip ederseniz birok yap kalntsnn neredeyse tamamen tahrip olduunu grr-






snz.

Bunlardan bazlar, Anemuriumda grdnz (Bkz. ARO Dergi say 1, Adm Adm Anemurium) mezar yaplarn andrr. ki katl, kubbeli,

ksmen st rtleri mozaiklerle ssldr. Tonoz atl rnekleri de mevcuttur.

Bu yaplardan nce yukar sonra kuzey douya doru patika yoldan

ilerlediinizde, hemen aada Toslak koyunun stnde kilise yaplarn grrsnz. Arsinoe 6. yzyl balarnda bir piskopos-luk merkezi olduundan, blge-ye inan turizmi amacyla gelen gruplarn da ilgisini ekecektir.

ren yerinde Erken Bizans Dnemine ait sadece temel izleri kalm kilise yaps grlmek-tedir. Bu yaplar kesme ve moloz tatan ina edilmi bazilika plan zelliklerini koruyarak zamanm-za kadar gelmitir. Yan yana sralanm Roma, Erken Bizans Dnemlerine ait evler var-dr. Ancak bunlarn arasnda net bir ekilde Roma Evi diyebilece-imiz bir yap yoktur. Bu yaplar Erken Orta ada terk edilmi ve tekrar yerleim grmemitir.

Toslak koyunu fotoraflayp, kilise ve bazilika yaplarn grdkten sonra aaya kuzeybatya doru ilerleyerek otobse geri dnlr. Dn yolu zerinde yine mezar ve ev kalntlar grlmektedir. Bu tur, fotoraf molalaryla yaklak bir saatte tamamlanr. Bu kentin gezilmesi her hangi bir crete tabi deildir. Bu yzden rehberler ve acentalar iin gizli kalm bir kentin kefi olarak da tantlabilir.

Bu kentin program ierisine yerletirilmesi, gruba yeni bir keif yapmasna he-yecan katacaktr.

Henz yeterince kefedilememi bu kenti geride brakp geldiimiz yoldan ana yola ktktan sonra, Bozyaz istikametine devam eder-ken yaklak 200 m sonra yine bir levha grlr. Bu levha, hkim bir tepe zerinde yer alan ve Arsinoe antik kentinden de grlen Softa Kalesinin levhasdr. Kale, yoldan 200 m ieridedir. Kalenin yapm tarihi konusunda henz kesin bir arkeolojik veriye ulalmamtr. Surlar yer yer iyi korunmu du-rumda olup, oval bir plana sahiptir. Roma kaynaklarndaki ad Syce





behind and move on for about 500 m., you reach the ancient city of Arsinoe, which is known as the Maras site, standing on a hill stretched out into the sea as a cape and overlooking it, within the boundaries of the village of Cubukkoyagi.

The place we reach by our vehicle is the northwest of the ancient city of Arsinoe.

This city stretching into the sea is locally referred to today as the Maras Hill amongst the inhabitants.

Here, your group will have reached an area where they can find them-selves and rest their souls at the end of a long journey, because there are the ruins of Arsinoe on the hill stretched out into the sea as a cape and overlooking it. While watching the blues and greens of the Mediterranean in all its wonderful tones from this point, on the other side they will come face to face with history everywhere they turn their heads. Now, lets have a look at how this ancient city was found and the origin of its name.

When conveying information about this place, the Ancient ge-ographer Strabo from Amaseia says: After Anemurium, the first city Nagidos, and then an anchor-ing place Arsinoe is reached.

We learn information concern-ing the foundation of the city and its relations with the neighboring ancient city of Nagidos from the 56-line inscription brought to the Mersin Museum in 1976, which is registered in the inventory as No. 79.3-5, with a height of 94 cm. and a width of 43 cm. It is understood from the inscription, which was first examined and pub-lished by Hopa Opelt and Ernist Kristal, that the city was founded in 270s B.C., during the reign of Aetos from Aspendos. This city,

which was founded by Aetos and was given the name of the wife of Ptolemy II, the Egyptian king (who was also Ptolemy IIs sister), will take its place as a holy city in history. Many cities founded along the Mediterranean coastline were called Arsinoe (as in the case of Seleucia).

The city in Bozyazi among the four known ancient cities of Arsinoe was built in the name of Arsinoe II. In the inscription, it is mentioned that the border dispute with the neighboring city Nagidos (the site also known as Belen in Bozyazi) was eliminated and one of the inscription, which was prepared as two copies, was placed in the temple of Aphrodite in Nagidos, and the other in a covered sacred place in Arsinoe.

Castle walls are located around Arsinoe, which has eastern and western ports, conforming to the slope of the land. Of these, the western walls which are fortified with towers have survived until today remaining in a quite sound condition.

When you enter the city from the northwest, if you follow the path-way, you will see that many ruins have been almost completely de-stroyed.

Some of them remind of the tomb structures you see in Anemurium (see ARO Quarterly Issue 1, Ane-murium Step by Step). They are two-storey, domed, and some are decorated with mosaics. There are also examples with vaulted-roofs.

When you move on from these structures, first upwards and then towards the northeast along the pathway, you will see the church structures lying immediately be-low, overlooking Toslak Bay. As Arsinoe was an episcopal centre in the early 6th century, this site will also attract the attention of groups coming to the region for religious tourism.

At this historical site, there are the remains of three churches dating from the Early East Roman (Byz-antine) Period to be seen, only the foundation traces of which remain insitu. These structures have sur-vived until today, preserving their basilica plan and constructed from cut stone and stone rubble.

There are also houses side by side dating from the Roman and Early East Roman (Byzantine) Pe-riods. However, there is no struc-ture among them that can clearly be termed a Roman House. These structures were abandoned in the Early Middle Age and they were never inhabited again.

After photographing the Toslak Bay and seeing the church and the basilica structures, you move back down towards the north-west and return to the bus. More tomb and the ruins of houses can again be seen on the way back to the bus. This tour is completed in about an hour with photo breaks. Visiting this ancient city is not sub-ject to any charges. Therefore, it can also be introduced as discov-ery of a hidden city for both tour guides and agencies.

Putting this city in the tour pro-gramme will give an excite-ment to the group as if they have made a new discovery.

After leaving behind this city which is not yet suffiently known and returning to the high way from the road we have come, a sign is seen after about 200 m. when proceed-ing in the direction of Bozyazi.

This is the sign for Softa Castle which is on an overlooking hill and which can also be seen from the ancient city of Arsinoe. The castle is 200 m. from the road. No definitive archaeological data has yet been obtained regarding the date of construction of the castle as it has not been excavated al


ya da Sycae olarak geen bu kent gnmzde Softa Kalesi ola-rak bilinmektedir.

Kalenin bat tarafna yakn olan alanda bir patika yolla yukarya klr. Bat surlarnn ortasnda yer alan giri kapsnn savunma gc bir ara meknla arttrlmtr.

Giri kapsndan ieriye girdiimiz-de d kale ve i kale surlarndan oluan, ok geni bir alana yayl-m olan kalenin gney yamala-

rnda yer alan yap gruplar gr-lr. Bu yap kalntlarnn eski bir liman kenti olan Arsinoeye kadar uzand da buradan baktnzda grlmektedir.

Kale iinde hala orijinalliini koru-yan merdivenlerle surlarn zeri-ne klarak esiz bir manzara, Nagidos (Bozyaz), Anemurium (Anamur) ve Arsinoe antik kentleri grlebilir.

Kalenin genel olarak st rt sis-

temi tonozlu olup, byk lde yklmtr. Kale giriinin sonunda bulunan ve duvarlar halen ayakta olan yapnn cami, bir rampa ile ulalan meknn ise saray olduu tahmin edilmektedir.

Sur duvarlarna yakn ina edil-mi kk lekte Ge Roma Dnemine ait hamam yer almak-tadr. Bu yaplar dnda Roma ve Bizans Dnemlerinde kullanlm olan ileri sval ok sayda sarn bulunmaktadr.

Bu kale son olarak Karamanoul-lar zamannda iskn edilmitir. Anamur Kalesinin fethi srasnda anlatlan menkbeden bu kalenin Seluklu Ertoku Bey tarafndan ele geirildikten sonra imar edildii kaydedilmektedir.

Kalenin gney yamacnda ise iki katl bir mezar yaps grlr ki bu Anemurium antik kentindeki mezar yaplarna benzemektedir.

almada, bugne kadar belki nnden birok kez geilen ama ok da bilinmedii iin zerinde durulmayan iki nemli yerleim tantlmaya allmtr. Bylelikle siz deerli rehberlere, seyahat acentas yneticilerine akademik olarak bilgi verilmeye allm-tr. Bu vesileyle blge turizminin tantlmasna da bir para katkda bulunulduu umulmaktadr.

Bu yaznn hazrlanma aamasn-da emei geen deerli dostum, Anamur Mzesinde grevli ar-keolog Murat Kalasa ve Anamur Mze Mdr Sayn Ramazan Pekere teekkr bir bor bilirim.




Arsinoe

Anemurium

Nagidos

Softa Kalesi


though there are several ancient rock cut tombs just beyond the west fortification walls indicating is foundation may date back to the 3rd century B.C. Its walls are well preserved in places, and the castle has an oval plan. This city, the name of which is referred to as Syce or Sycae in the Roman sources, and called Sij in the 14th century Latin sources, is known today as Softa Castle.

You move up to it via a pathway in the area close to the western side of the castle. The defensive power of the entrance located in the middle of the western walls is increased through an intermediate space.

When entered from the entrance, the structure groups located on the southern slopes of the castle, which consists of inner and outer walls and which are spread over a vast area, can be seen. When looked at from here, it can be seen these ruins extend to Arsinoe an ancient port city, although in the Middle Ages the port seems not to have been located at Arsinoe, as there are no late Medieval re-mains there.

A unique landscape, the ancient cities of Nagidos (Bozyazi), Ane-murium (Anamur), and Arsinoe can be seen by getting onto the castle walls from the stairs in the castle which still preserve their authenticity.

The roofing system employed in the castle is in general vaulting, and has largely collapsed. It is thought that the structure at the end of the entrance to the castle, the walls of which are still stand-ing, was a mosque, and the space that can be reached through a ramp was formerly the palace.

There is a small bath-house dating from the Late Roman Period built close to the castle walls. Other than these structures, there are many cisterns which were used

during the Roman and East Ro-man (Byzantine) and in later pe-riods and the interiors of which in many cases still retain their surfacing of waterproof plastering.

This castle was last occupied dur-ing the rule of the Karamanids. In the legend relating the conquest of Anamur Castle, it is recorded that this castle was reconstructed after being captured by the Seljuk com-mander Mbariz ed-Din Ertoku emir-i sawahil, atabeg and subasi and his naval forces in 1225.

And a two-storey tomb structure remains on the southern slope of the castle, which is similar to the tomb structures in the ancient city of Anemurium.

In this study, two important set-tlements, which people rapidly

passby on the main coastal road maybe many times but which are largely unknown, have been introduced and some scientific information has been been given here for our valuable tour guides and travel agencies. In this article it is hoped that some contribution has been made to the promotion of tourism within this region.

I am indebted to my dear friend Murat Kalas, an archaeologist in the Anamur Museum, and to Mr. Ramazan Peker, the Director of the Anamur Museum, who have helped in the preparation of this article. For further on Softa cas-tle see: T. M. P. Duggan, Some Localizations in Western Cilicia Relating to the 1225 Campaign of Sultan Alaed-Din Keykubat, Anadolu ve evresinde Ortaa, Vol. 5, June, 2012, 221-238



Dile kolay, tam bir yzyl geti, Kahraman Hami-diye ve svarisi Hseyin Rauf Beyle (Orbay) silah arkadalarnn Akdeniz sularnda yazd destan gnlerinin ardndan.

Denizcilik tarihinde Hamidiye kru-vazrnn akn harekat olarak adlandrlan ve yabanc sava ge-milerinin korkulu ryas haline ge-len harekatn, 25-26 ubat 1913 gnlerinde, Kekova Adasnn rzgar altna girip demirleyerek, hava kalncaya kadar bu koyda

beklemitir. eklinde ifade edilen koy, gnmzde ayazndan hareketle (antik Andriake liman) Kekova turu yapan teknelerin nnden getii, Gkkaya ve Ka-leky (Simena) arasndaki koydur.

1913 knn canavarlaan de-nizlerinde tam 7 ay 24 gn s-reyle; Adalar Denizinden Svey Kanalna, Kzldenizden Adriyatik Denizine uzanan 10.500 millik harekatn aziz ansn yaatan tek kedir Hamidiye koyu.

Akdeniz tarihinde ei ben-zeri olmayan, stelik koca Osmanl mparatorluunun k yllarnda yrtlen bu harekat, Hamidiyenin denizcileri tarafndan ky kayalarna boyanan iki Trk bayra lmszletirmitir.

Hamidiye kruvazrnn aknlar-nn sebep ve sonularn zetle-meden nce, konu tarihi ereve-sinde yle zetlenebilir:

Bilindii gibi, Birinci Dnya Savandan nce Osmanlnn Balkanlardaki son topraklarn kaybetmesiyle sonulanan Bal-kan Savalar (1912-1913) Os-manl mparatorluunun sonunu hazrlayan savalardr. Dier bir deyile Balkan Savalarnn ye-nilgisi, devrilmek zere olan 600 yllk koca narn ilk atrtlardr.

Trk halkn byk bir zntye ve yasa boan bu yenilginin aclarn Hseyin Rauf Beyin komutasn-daki Hamidiye zrhlsnn kahra-manlklar hafifletmi, gnllerde alan yaralar onun sayesinde biraz olsun sarlmtr.

Daha da nemlisi, Hamidiye ve svarisi Rauf Bey, saladklar baarlarla, ordu ve silah arkada-lar zerindeki okun abuk atla-tlmasn salayarak, sadece 18 ay sonra asker arkada Mustafa Kemalin Anafartalarda yazaca destann esin kayna olmutur.

phe yok ki, tarihte yaanan her olay hazrlayan sebepler ve ardn-da brakt sonular vardr. Dier


Yz Yllk Destan: Hamidiye Kruvazrve Hseyin Rauf Bey

M. Edip ZGR, Arkeolog - Rehber

Kahraman Hamidiye ve svarisi Hseyin Rauf Beyle (Orbay) silah arkadalarnn aziz anlarna saygyla...

bir deyile; tarih iinde anlatlmaya allan olaylar sebep ve sonu-laryla anlatlmazsa, tarihsellikten kp masallarlar. Bu balamda, Hamidiye zrhlsnn akn hareka-tn hazrlayan askeri nedenleri ve harekat gnlkleri ve sonularn, Rauf Beyin veya silah arkadala-rnn azndan, yani birinci elden hazrlanan kaynaklardan almak en doru yntemdir. Bu cmleden olarak, Hamidiye zrhlsnn 13 Ocak 1913 gn anakkaleden balayp, ayn yln 07 Eyllnde stanbulda sonlanan aknc ha-rekatnn askeri nedenleri deniz Albay Tevfik nci tarafndan u satrlarla aklanmaktadr:

talya, 30 senedir azn sulan-dran, itahn kabartan Trablusu yutmak suretiyle, Osmanl mparatorluunun imali Afrika ile son rabtasn da kesip attktan sonra, harp sahnesinden ekildi. Fakat ekilirken de yerini frsat kollayan bir ksm Balkanl dev-letlere terk etti. Bylece Osmanl mparatorluu, henz talya harbi-nin yaralarn sarp sarmalamaya, derlenip toparlanmaya vakit ve imkan bulamadan Balkan Harbi badiresinin iine yuvarland.talya harbinin mukadderat, Trkiyenin denizlerde gzk-mesine, esmesine bal olduu halde, Trkiye deil denizlerde hareketlenmek, yal boylarndan kara sularna bile alamamt.

Peki, Osmanl donanmas nerede idi? 4 zrhl, 5 kruvazr, 10 muhrip, 15 torpido, 19 korvet, 20 motor-gambot olmak zere 73 paradan ibaret olan Osmanl donanmas, ne iin talyann karsna dikile-memiti? nk Osmanl mpa-ratorluu, hayali bir donanmaya sahipti. Devletin kadrosunda ve kat zerinde gzken 73 par-a harp gemimizin ekserisi harp kifayetlerini kaybetmi, bir ksm-nn nesilleri dahi oktan mnkariz olmutu (tkenmiti). Aralarnda istifade edilebilecek olanlar ancak; 4 adet mrlerini tamamlam zrhl, 2 muhafazal kruvazr, 2 torpido kruvazr, 3 korvet, 8

muhrip, 15 kk torpido ve 17 khne gambottan ibaretti. Bunlar da, hepsi yepyeni ve modern ge-milerden mteekkil olan talyan donanmasnn karsna kacak kudrette deillerdi.

Ne hazindir ki, birok adalara ve Avrupa, Asya ve Afrika ktalarnda, hassas olduu kadar da muazzam deniz hudutlarna sahip bulunan Osmanl mparatorluu gibi kos-koca bir deniz devleti, kck Yunanistandan bile daha kudretli

bir donanmaya malik deildi.

Deniz hudutlarmza ve denizlere byle bir m hissizlii (kr duyar-szl) ile bakmamzn kefaretini talya harbinde pek ar surette dememize ramen, denizlere bu derece hyanetimizin cezasn ta-mamyla ekmi deildik. Balkan Harbi de sillesini indirerek, hak ettiimiz dersi o da verecekti.

talya harbinin hkm srd bir senedir, ancak anakkalede,

Hamidiye Svarisi Kdemli Yzba Hseyin Rauf Bey

Hamidiye Kruvazr ve Hseyin Rauf Bey


Akdeniz Boazn bekleyen ihtiyar Osmanl donanmas, bakm ve tamire muhta bir vaziyette Balkan Harbini karlad. talyan donan-masnn nispet kabul etmeyecek derecedeki stnl dolaysyla,

Trkiye-talya harbinde pasif ka-larak faal bir rol oynayamayan donanmamz, Balkan Harbinde ansn deneyecekti. Trk do-nanmasna Akdenizde iki vazi-fe dyordu. Birincisi; Yunan donanmasn imha ederek deniz hakimiyetini salamak ve bu suret-le, harbin banda Yunanistann el abukluu yaparak igal etmi olduu Boazn Adalar ile Ege Adalarn geri almakt. kincisi, Yunanistann askeri ve iktisadi nakliyatn vurmakt.

Osmanl mparatorluunun kade-rini, tesadfe terk eden bir devrin, sebepsiz yere gnahn tayan Osmanl donanmas, o gnk ha-liyle bu iki vazifeden birini dahi la-ykyla baaracak kudrette deildi. nk Yunan nakliyatn vurmak zere ana kuvvetten bir filo ayrl-d takdirde, donanmamzn her iki paras da, Yunan donanmas karsnda ok zayf bir duruma decekti. Bu bakmdan Osmanl donanmasn ikiye blmeyi hi kimse dnmyordu. u halde, denizler Yunan donanmasna terk edilecekti. Osmanl donanmas da ancak, Boaz nnde Yunan donanmasyla bouacakt. Bu vaziyet karsnda Yunanistan;

ticaret filosunu serbeste gezdi-recek, denizlerde rahata askeri nakliyatn yapacak, sahillerini emniyette bulunduracakt. Olur ey deildi bu. Artk bu kadarna da hibir Trk denizcisinin gnl raz olamazd.

Yunan donanmasnn imhas kadar ticaret ve nakliye filolarn vurmak, sahillerini bombardman etmek de mhimdi. Osmanl do-nanmas iki filoya ayrlacak kud-rette olmadna gre, u halde bu muamma nasl halledilecekti? Buna kimsenin akl ermiyordu. Fakat bu dmn zlmesi ge-cikmedi. Gen bir deniz subay, hibir malumu bulunmayan bu aprak muadeleyi hallediverdi. Bu subay, Hamidiye kruvazrnn gen komutan kdemli yzba Rauf Beydi. Bu husustaki teklifini alakal makamlara arz etti.

O, bu husustaki dncesini u ana hatlarla ekillendiriyordu. O, Hamidiye ile Akdenize alacak, Yunan sahillerini de, ticaret ve nakliye filolarn da yalnz bana vuracakt. Bu takdirde, Yunan h-kmeti, sahillerinin ve nakliyatnn emniyetini salamak zere, ya Averof gibi en yeni ve kudretli bir kruvazrn, yahut , drt kuvvetli muhrip himayesinde bir zrhlsn, Akdeniz Boaz nn-deki filodan ayrarak, Hamidiyenin peine salacakt. Bu vaziyet, esas harekatn yrtlecei Ege Blgesinde Yunan donanmasn

zayf bir duruma drecekti. Bu da Trk donanmasna stnlk bahederek, Ege adalarnn geri alnmasna imkan verecekti.

Yunan donanmas kuvvet tefrikine (ayrmna) yana-mad takdirde, kruvazr-mz serbest kalacak, Yunan sahillerini, ticaret ve nakliye filolarn vuracakt.

Osmanl donanmas, anak-kaleden Akdenize almak im-kanlarna sahip olmadna gre, Yunan donanmasnn hkim oldu-u denizlerde, Hamidiyenin yal-nz bana kendi emniyetini nasl salayaca, su, kmr ve erzak gibi zaruri ihtiyalarn ne surette temin edecei mevzusuna gelin-ce; Hamidiye svarisi, kruvazrn tad aknc ruha gvenerek, gemisinin bu ii baaracak kud-rette olduuna inanyordu. kmal ileri de devletler hukukunun bah-ettii imkanlardan ve Akdenizde-ki sahillerimizden faydalanmak suretiyle dzenlenecekti. Hamidiye svarisi Rauf Beyin ana hatlar yukarda belirtilen fik-ri Bakomutanla olduka ca-zip grnd. Ayrca Donanma Komutanlnca da itirazsz kabul edildi. Nihayet bu mevzuda bir emir, bakomutan vekili Nazm Paadan kt.

Grev emrini bizzat amiral gemisi Barbaros zrhlsnda donanma komutanndan alan Rauf Bey, derhal gemisine dnd ve hi vakit geirmeden kendi harp meclisini kurdu. Bundan sonrasn Rauf beyin seyir subay stemen Fahriden (Emekli amiral Fahri Engin) alalm:

Rauf Bey, ahsi teebbs ve inisiyatifi ile Bakumandanlktan Averofu kendi zerine ekmek amacyla Akdenizde bir aknc harekete kmay rica etti ve ge-reken msaadeyi ald.

Meclis-i Harp

Hamidiyede Harp Meclisi kurdu. Bu mecliste Rauf Bey reis, ben, arkba Mahmut Bey, Topu komutan yzba Ziya, ve top-u temen Mehmet Ali (Oramiral Mehmet Ali lgen) de aza idik. Bize Akdeniz harekatna kmak-lmzn memleketimizin ve do-nanmamzn erefi namna mhim olduunu u szlerle izah etti:

Vatan bu menhus Balkan harbin-de kendi evlatlarndan fedakarlk ve kahramanlk bekliyor. Trk or-dusunda grdnz bozulma hareketleri iyi sevk ve idarenin mevcut olmamasndan neet edi-yor (kaynaklanyor).

Trk askeri iyi sevk ve idare edi-lirse, yle kahramanlklar yaratr ki, dnya hayretler ierisinde kalr.

Trk adalarn Yunanllar birer birer igal ediyor. Biz, hareket-siz kalyoruz. Akdenize alrz. Averof peimize taklrsa ne ala, donanmamz kar, adalar kurta-

rr. Taklmazsa, Yunan ticaretini, nakliyatn ve adalarn vururuz. Hi olmazsa arkadalarmza bir rnek oluruz. Hepinizden bu hare-katta azami fedakarlk beklerim.

Bundan sonra bu k hareketini tanzim etmek zere bir plan ha-zrlamam bana emretti.

Plan iine, Rauf Beyle fikir te-atisinde bulunarak baladm ve Hamidiyenin gece yarsndan sonra, anakkale Boazndan karak Gelibolu Yarmadas k-ylar yaknndan Dedeaa is-tikametine doru bir seyir takip etmesine karar verdik.

13 Ocak 1913 gn saat 17:35 de Naradan hareket edildi.

Barbaros Hayrettin zrhlsnn provasndan (nnden) dola-tktan sonra, birden bir kar tipisi bastrd. Gz gz grmyordu. Ksetabya aklarnda demirle-meye mecburiyet hasl oldu.

Deniz burada derin olduundan, iskele demirimiz beinci kilitten krld ve bu suretle bir kymetli demirimizi kaybetmi olduk. Tek-rar hareket ederek, Ksetabyaya yakn otuz kula derinlikteki suya demirledik.

Btn gemiler ve sahille irtibatmz kesmi bulunuyorduk. mecburen hareketimizi bir gn sonraya tehir ettik. Ertesi gn yani 14 Ocak gn Mecidiye kruvazr ile birlikte, bo-azdan kmaya teebbs ettik.

anakkale Boaznda bulunan Erenky Krfezine demirledik ve Mecidiye kruvazr boazdan darya karak keif harekatnda bulundu. Gerek telsiz muhabere-lerimizin dinlenmesinden, gerek anakkalede bulunan Rumlarn casusluklarndan ekindiimiz iin, hareketleri rtmek mecburi-yetinde idik. Gemide gaz teneke-lerinin iine kl koyarak, zerlerine de petrol dkerek bir yangn taklidi yaptk.

Hamidiye Zabitan



Hakikaten simsiyah dumanlar Hamidiyeyi kaplad ve telsiz-le de donanma komutanl-na; Gemide yangn tehlikesi geiriyoruz, yangn nlemek zereyiz, bu geceyi Eren-ky Limannda geirip, yarn donanmaya iltihak edece-iz tarznda bir telsiz verdik. Mecidiye kruvazr geldi ve bize gemi olsun diyerek yanmz-dan geti. Mecidiye kumandan bizim vaziyetimizi bildirdi. Fakat mrettebat bilmedii iin, onlar limana gidince, bilhassa sahilde yangn haberini yaydlar.

O gece yarsna doru, Erenky nlerinden zifiri karanlkta hareket ettik. Btn klarmz sndr-mtk. Plan mucibince, Gelibolu Yarmadas kysna yakn, kuzey istikametinde seyre baladk. Se-

madirek Adas ile mroz Adas arasndan (mroz ve Limni) ada-larnn bat cephesinden - yani Se-lanik tarafndan- geerek, Mikroni Boazna* doru seyre baladk. Bir gn evvel kar yamt. Bu gece de durmakszn imekler akt.

Gvertede dolaarak, vazife gren subay ve erlere yamur balklar ve kamsele** giydirildi. Bundan maksat da Mikroni Boazndan geerken, Yunan adalarndaki insanlarn, bayrak tamayan bir kruvazr ve mrettebatn,Trk zannetmemeleri idi.

nk o tarihte henz daha fes giyiliyordu. Saat 12de ira Adas nne varld. (Kyklad adalarn-dan Syros adas)

ira bombardmann deniz s-

temen Erberk nam u satrlarla anlatmaktadr:

Makianalar tam yol ileri, Mrettebat sava yerlerine, Toka sancak.

Geride braklan 45 dakikalk bir zamanda bu komutlar, Hamidiye Gemisinin gen komutannca veril-mi ve gemi nazl bir gelin gibi ra nlerine gelmi istaper*** etmiti. Hamidiye, uluslararas filama ia-retiyle liman bakann gemiye a-rd ve Yunan yardmc kruvazr Makedonyann yaknlarndaki n-giliz ilebine de derhal limandan kmasn ihtar etti.

Rauf Bey, yapt ihtarlarn so-nucunu beklerken, Hamidiye, Gaydaros ve Aspro adacklar arasndan szlerek, saat 12:23te limanda bulunan barut ve dinamit fabrikas nne gelmiti. Deniz kurdu Rauf Orbay, Hamidiyenin topu yzbasTekirdal Mustafa Ziyaya bombalanacak hedefleri bildirdikten sonra,At serbest komutunu verdi. Bu komutu byk bir sabrszlkla saatlerdir bekle-yen topular, 2800 metre uzak-lktan 12 ve 4,7 santimlik toplarla ate atlar.

Toplarn grlemesiyle kydaki fab-rikann byk bir ksm havaya utu. Toplar yeniden grlediler. Her yeni grlemeyi, kyda yeni patlamalar izledi. Fabrika tmy-le yok oldu. Depolardan biri de fabrikann akbetine urad. At 20 dakikadan az srmt. 21 adet 12 santimlik adi humbara ve 5 adet 4,7 santimlik mermi atmlard.

Bir sre sonra ra nne d-nlnce Makedonya yardmc kruvazrnn toplarn ata ha-zrlamakta olduu ve dalgakra-nn arkasna doru ekildii g-rlyordu. Aleksandria adl ngiliz bandral ilep birinci uyarmaya aldrmamt. Rauf Bey, bu al-drmazla kzm, Hamidiyenin iaret subayna, yeni bir komut vermiti;

* Mykenos ile Tenos Adalar aras / ** Balkl gemici yamurluu / ***Demir atmadan durma

Amasya Tamimi: Ali Fuat (Cebesoy), Mustafa Kemal ve Hseyin Rauf

ki eski dost; iki eski silah arkada; Mustafa Kemal, Hseyin Rauf

Kltr Merkezi

Tel: 0384 511 48 59 - 511 38 93Yeni Mh. .E. Yolu No:1 AVANOS-NEVEHR-KAPADOKYA

www.kapadokya-motif.com


Derhal demirini ya brakarak, ya keserek hemen liman terk et... Ate aacam diye ngiliz ile-bine iaret kaldrn.

aret verildii halde ilepte bir hareket olmaynca, ilebin yak-nna bir iki mermi savurun komu-tuyla 7,7 santimlik bir iki mermi ilebin yanna su stunlar kartt, ilep iin aka gtrr bir yn olmadn anlad.

Hemen kalkyorum, iaretini ekti ve derhal demir alp uzak-lat.

Bu srede rada birok konut tarafsz uluslarn bayraklarn e-kiyorlar bir ksm topluluk tekne-lerini kyya ekmee alyorlar, dier bir ksm da saa sola ko-uuyorlard. ray tam bir korku sarm, toplum panik iindeydi. Makedonya ya gelince, tek ba-na Hamidiye ile bir sava gze alamadndan s sulara sokul-mak iin olanca gcyle alrken gvertelerinde akn koumalar ve atmalar grlyordu.

Hamidiyenin toplar 2900 met-reden Makedonyaya evrilmi, tm mrettebat sabrszlkla at komutunu beklemekteydiler. Saat 12yi 50 gee at izniyle birlikte 12 ve 4,7 santimlik toplar grle-mee balamt. lk mermilerden

bir tanesi Makedonya ba topu srasnda her iki bordasn para-layarak, delip geti ve rhtmdaki elektrik fabrikasnn kazanna ar-pp patlatt. Geminin zerini aan iki mermi telgrafhaneyi yerle bir etti. Bir mermi de bir baka konutta patlad. Makedonya da ba top mrettebatndan sonra dierleri de panie kaplm, geminin her ynnden denize dklrcesine atlyorlard. Rauf Bey, dmann pek gszne attklarn belirt-mekten geri kalmamt. Atlan mermilerin tm de Makedonyay bulmu ve yangn karmt ge-mide. Hele bir tanesi de geminin cephaneliine rastlaynca, iten patlamalarla s suyun derinliine iyice gmld.

33 dakika sren top at srasnda Hamidiye 23 adet 12 santimlik ve 5 adet 4,7 santimlik mermi atm ve sonradan yzdrlen Makedonyann onarm iin de 100.000 ngiliz liras bir denek gerekmiti.

Hamidiye saat 13:24te Renea Adasnn gney burnunu tam yol-la bordalad (dnd) ve radan ayrld. Bakomutanla verdii telsiz raporu yleydi:

Bugn badezzeval saat 12:50de radaki barut fabrikasyla liman-

da bulunan byk iki bacal Ma-kedonya snfndan bir vapurun tahrip edildii ve ehre bir gna hasar olmad ve donanma ku-mandanlna teblii maruzdur.

Saat 14:00de radan kan Hamidiye, rotasn 117 dereceye evirdi. Srekli olarak 18 mille bir buuk saat seyirden sonra saat 15:33te Denezo Adasnn kuzey burnundan 192 dereceye dnd ve Denezo ile Naka Adalar ara-sna yol verdi. Bir sre daha geti. Pars ve Amovos Adalar arasnda-ki kanal da gerilerde kald. Hamidi-ye Kalotar Burnunun 3 mil ynn-den 154 derece rotasna girdi. Bu sralarda saat 17:00yi gsteriyor ve batda gne batyordu. Artk Hamidiye ana hedefi ynnde seyredebilirdi. Saat 17:30da h-zn 12 mile drd. Astorupalya ile Anaphi arasndan getii sra-da saat 22:30 sularndayd. Girit dousundaki Sidero Burnunun 15 mil kuzeyinden 190 dereceye dmen krp saat 23:05te Sidero Burnunu bordalad.

Bylece 15 Ocak 1913 aramba gn zafer dolu bir gn olarak geride braklm oluyordu. Hami-diye Kruvazr Komutan Kdemli Yzba Hseyin Rauf Bey verilen grevleri imdiye dek en iyi bir ekilde yapmaya altklarn d-nyordu kpr stnde.

ra bombardmannn ardndan stanbula dnne kadar yapt aknlar ve akl almaz harekatlarla Akdenizin korkulu ryas olan Ha-midiye hem bata Averof zrhls olmak zere Yunan donanmasn akna evirmi, hem de btn nakliye planlarn alt st etmitir. En byk darbeyi de Adriyatikte-ki ingin ve Dra limanlarndaki cepheye srlmek zere Srp askerleriyle doldurulmu 6 Yu-nan gemisine vurarak sz edilen sevkiyatn durmasn salamtr.

Bu aknlar arasnda bata sken-derun, Beyrut, skenderiye, Cidde, Hudeyde, Svey, Portsaid, Mal-ta, Gazze, Hayfa limanlar olmak


Kumandan Rauf Bey ve Topu Zabiti Ziya Bey

zere birok limandan kmr, su ve erzak alma harekatlarnn her biri bir romana konu olacak ierik ve renkliliktedir.

Gerek sivil gerekse askeri he-yetleri limandan limana ulatr-mak, gerekse cephane ve maddi desteklerin sevkiyat da saysz harekatlar arasnda yer alr. Her gittii limanda halkn byk sevgi gsterileri ile karlanrlar.Ancak bugn film gibi, roman gibi anlattmz bu olaylarn kahra-manlarnn ektikleri glkleri, atklar zorluklar kelimenin tam anlamyla bir Allah bir kendileri bilir. demek en z tmcesidir. Bu da yaadmz topraklar kimlere borlu olduumuzu bir kez daha dndrmelidir. Adriyatik sahil-lerine planlanan yeni bir harekat ncesini; Antalyamz ve sahil-lerini de kapsad iin zellikle stgm. E. NAMn satrlarndan nakletmek isterim:

Hamidiye 23 ubat 1913 Pazar gn buradan (Hayfa) 350 ton kmr ald ve leyin hareket etti. Pazar Pazartesi gnne bala-yan gece yarsnda Beyruta vard.

Evvelce burada brakt filika-sn ald, su ikmalini yapt. Rauf Bey gemiye gelen, Binba Fevzi Beyle grerek gelecekteki ha-reket ve ikmal ilerini dzenlediler.

24 ubat 1913 Pazartesi gecesi saat 03:11de Hamidiye Beyruttan demir ald ve Bakomutanla u mesaj gnderdi:

Hayfadan 350 ton kmr alarak Anamur sahili sslhareke ittihaz ile Adalarda ve nmayi icrasna teebbs edilecei ve bir iki gne kadar Suriye sevalihine vrut ede-cek kmrden noksanmz ikmal ile cephaneyi hamilen Yanya ve Adriyatik sahiline hareket olunaca- ve Anamur sahilinden Okmey-dan telsizi ile badezzeval 10dan nsflleyle kadar her gece muha-bere iin muntazr bulunmalarna ifadeleri maruz ve msterhamdr.

Kbrs adas aklarnda Marmaris ynnde rota izerken iddetli bir frtnaya yakalanan Hamidiye, Meis Adasnn 18 mil dousunda bulunan Kekova Adasnn rzgar altna girip demirleyerek hava ka-lncaya kadar bekledi. Mrettebat istirahat etti, kazanlarn d te-mizlikleri ve baz tamirler yapld.

27 ubat 1913 Perembe gn demir ald.

nce Antalyann 22 mil gneyin-deki Tekirovasna sonra 28 ubat 1913 Cuma gn Antalyaya var-d. Gda maddeleri ihtiyac tamam-land. Antalyallar gemiyi byk bir heyecanla gezdiler. Halk, her gittii yerde olduu gibi Hamidiye ve kahramanlarn barna bast.

Ayn gnleri Emekli Amiral Fahri Engin yle anlatr:

Ayn gn (23 ubat) Gazzeden hareket edilerek akamst Hayfa Limanna demirlendi ve yz elli ton kmr alnd. Ertesi gn Hayfadan hareket edilerek, Bey-rut Limanna demirlendi. 24 ubat 1913 gn Beyruttan hareketle bat istikametinde seyre baland. Mevsim k olduundan sk sk frtnaya rastlyorduk. Bu defa da hareketimizden drt saat sonra iddetli lodos frtnas balad ve bir aralk kasrga halini ald. Ge-mide herkes yatyordu.

Rzgarn iddeti; karayel, yldz poyraza kadar istikamet deii-yordu. Dalgalar lodostan, frtna

25-26 ubat 1913, Rauf Bey ve arkadalar Likya Kaya Mezarlar Ziyaretinde.

Bahr-i - Ahmerde


kuzeyden estii iin gemiyi idare etmek glemiti. Kbrs dolaa-rak kuzey istikametine yol verdim. Daimi bir ekilde yalpa yapa yapa seyre devam ettik. Sratimizi de ok azaltmak mecburiyetinde kal-dk. Kendi kylarmzda snacak bir liman aramak iin haritay ve (Rehber-i Deryay) tetkike bala-dm. Bunlardan edindiim bilgiye gre, hi gemi ura olmayan ve haritada (Kakao) diye adlandrlm bulunan Gkova koyuna gitmemizi kumandana teklif ettim, kabul ettiler. Gayet dar bir methalden geerek limana girdik. Bu limanda ne insan, ne gemi, ne canl bir ey vard. An-cak bir geminin geebilecei kadar gayet dar i ie iki kk liman, fakat nndeki kk ada, direkle-

rimizden yksek olduundan deniz tarafndan grnmemiz mmkn deildi. Adann yksek yerine bir gzc karp vazifelendirdik. Gemi mrettebat burada gzel istirahat ettiler. Sahilde birok eski eserle-re ve mezarlara rastladk. Orann haritasn yapan Avusturyallar bir tan zerine kendi bayraklarn boyamlard. Biz de onu silerek, Trk bayran boyadk ve burada mrettebat biraz dinlendirmek iin iki gn kaldk.

Bylece Kekova turu yapan her rehber arkadam ve misafirlerini selamlayan iki bayran 100 yllk ilgin

yksn de birinci elden dinlemi olduk.

Hamidiyenin dn tek kelime ile muhteem olur. oluk ocuk, gen ihtiyar binlerce vatansever zmir, anakkale ve stanbulda defalarca sylediimiz; Balkan Savalarnn yreklerde at yangn biraz olsun sndren kahraman gemiyi karlama-ya koarlar. stgm. E. NAM bu cokuyu u satrlarla ifade eder:26 Austos 1913 Sal gn, Saat 08:15 sularnda nl Hamidiye klavuz alp zmir Limanna gi-riyordu. Akdeniz Hafif Filotilla-s Komodorumuz Hamidiyeye geldi ve trenle karland.

zmir Valisi ve protokolda bulunan dier nemli kiiler de gemiye gelip Hamidiyeyi sevgiyle karladlar. Halk ise her eit tekne ile gece sabaha kadar kruvazrmzn evresinden ayrlmad, sevgi gs-terilerinde bulundu. O zamanki Donanmaya Yardm Cemiyeti, Hamidiyenin yal boya bir tab-losunu hediye etti. 27 Austos 1913 aramba gn Hamidiye Komutan ve subaylar kendilerine verilen ziyafette hazr bulundular. 28 Austos 1913 Perembe gn Bakomutanlk u mesajla tebrik-lerini gnderiyordu:

zmirde Hamidiye Svariliinecra ettiiniz hizmetten dolay teb-rik ve beyan ho medi eylerim.

Bakumandan VekiliAhmet zzet

Hamidiye, 5 Eyll 1913 Cuma gn zmir Limanndan vira demir ediyor-du. Ertesi gn sabah anakkale nlerine gelen Hamidiyeyi Bako-mutanlk adna Binba mer Fevzi Bey karlad. Hamidiye 3 Eyllde zmirdeyken ald mesaj emrini yerine getirmek, 7 Eyllde Modada yaplacak yarmalarda bulunmak zere, akam zeri anakkaleden ayrld. zmirde karlanrken ve ayrlrken olduu gibi burann halk da grlmemi sevgi gsterilerinde bulundular.


Hamidiye Koyu Bayraklar

D e r s h a n e l e r i

Cenap DzgnTel : 244 36 26

R

ANTALYA

KPSS

LYS - SBS

ETM

ARTD

ZGN


Hamidiye, 7 Eyll 1913 Pazar gn sabah Yeilkye varmt. Sanki stanbul, Yeilkye akm, bu nl gazi kruvazr karlyor-du. Memleketin ileri gelen kiile-ri bir bir gemiye gelmi ve Rauf Beyi tebrik etmilerdi. Hamidiye Dolmabahe nnde stanbulu ve Padiah 21 pare top aty-la selamlamt. Erturul Yat ile

Modaya giden Padiaha refakat edilmiti. Kruvazr sabaha kadar Modada kalmt. Buraya kadar anlatlanlardan daha nemlisi de tarihimizde kahramanlklaryla ha-trladmz Hamidiye ve Aknlar-nn dnya deniz harp tarihinde yer alm olmasdr. Bugn kruvazr harbi veya akn harekat kavramla-rn, dnya bahriyesine ilk tantan

Hamidiye Kruvazr olmu, byle-ce dnya bahriye literatrnde yer alan gemi hviyetini kazanmtr.

Bu nemli noktay Alman impara-toru Wilhelmin Birinci Dnya Sa-va srasnda davet ettii Cemal Paann yanndaki Rauf Beyin elini tutarak Emdem Kruvazr-mz de sizi taklit etti, fakat talihi Hamidiye kadar yaver gitmedi szleri ile ngiltere Hariciye Vekili Mr. Edenin; Okul sralarnday-ken hepimizin btn gayesi, ileride bir kruvazre komuta ederek, Hamidiyeyi taklit etmek ve onun svarisi gibi dnyann hayranln zerimize ekmek-ti szleri aka vurgular.

Kahramanlklarn simgele-mek amacyla devrin hk-meti 14 ubat 1914 tarihli kararnameyle 394 adet tun Hamidiye Madalyasnn m-rettebata verilmesine karar verir. Ayrca mrettebatn her biri birer altn ile dllen-


7 Eyll 1913 Kahraman Hamidiyenin stanbulda Karlan

Hamidiye Madalyas basmna dair Sultan Read imzal rade-i Seniye 1913.

dirilmi ve birer derece terfi ettirilmilerdir.

Destans tarihin bu noktasnda hakl olarak hep bundan sonra ne oldu diye sorulur. Sonrasn, anlatmdan ok ana balklarla srdrerek tarihi tamamlayabilmek dncesiyle; Rauf Bey, 2 Temmuz 1913 tari-hinde binbala ykselip 1913 yl sonuna kadar Hamidiye komutan olarak grevine devam eder. 8 Ocak 1914 tarihinde ngilterede Elswick Shipyard tez-gahlarnda inas bitmek zere olan Sultan Osman zrhls komutanl-na atanr. Paras dendii halde ngilizler teslim trenine yarm saat kala vazgeip gemiye el koyarlar, Birinci Dnya Savann kokusunu aldklarndan. Rauf Bey ve 1000 ki-ilik mrettebat Reit Paa vapuru ile eli bo geri dner. Enver Paann grevlendiril-mesi ile Afganistan ve randaki ng. Rus ve hatta Almanlarn ayaklan-drd airetleri bastrd gnlerde Mustafa Kemal anakkale destan-n yazmaktadr. Yarbayla terfisi ile Bahriye er-kan Harbiye Reisliine tayin edilir. Mustafa Kemal ile sk dostluklar bu yllarda balar. 1917 Rus htilalinden sonra Al-manya ile yaptklar Brest-Litosvk

Bar Konferansna Trk heyetinin yesi olarak katlr. Defalarca deien hkmet-ler ve grevlerden sonra 30 Ekim 1918de Bahriye Nazr olarak Mondrosta masaya oturanlarn banda Rauf Bey bulunur. Artk lkenin uuruma itildii aka anlalmtr. Bu nedenle 3 Mays 1919da askerlikten istifa edip ar-kadalaryla Ankaradaki arkada 20. Kolordu Komutan Ali Fuat Paa ile buluur. 19 Maysta Samsuna gelen Mustafa Kemalin Samsun-Havza civar tehlikeli, Amasyada bulualm telgraf zerine, Amasyada buluan arkada 1. maddesi Vatann btnl olan Amasya Tamimini imzalarlar ki, o Amasya Tamimi kuracaklar

yeni Cumhuriyetin ilk temel tadr. Erzurum Kongresinde Mus-tafa Kemalle temsil heyetin-de yer alp, Sivas Kongresinin Bakan Yardmcln yrtr. 27 Aralkta Ankaraya beraber gidi-lir. Kazm Karabekir Paann teklifi ile son Osmanl Mebusan Meclisine katlmak zere stanbula gelen Rauf Bey 16 Mart 1920de Mustafa Kemal ile ortak alt iin ngilizler tarafn-dan Kara Vasf Beyle birlikte zorla meclisten alnarak Benbow adl gemiyle Maltaya srgne gnderilir.

21 Ekim 1921e kadar Polveris-ta klasnda hapis kalan Rauf Bey Lord Curzonun yeeni Binba Rawlinsola takas edi-lerek, 11 Kasm 1921de tekrar

Kdemli Yzba Hseyin Rauf Komuta Masasnda Mustafa Kemal ve Hseyin Rauf


Ankaraya dner.

Geliinin ilk gnlerinde hasta-lanan Rauf Bey 21 Kasm 1921de Nafia vekili grevi ile yeniden meclise katlr. Kabul edilen, yeni seim kanundan sonra yaplan seimlerin ardndan stanbul millet-vekili olarak 13 Temmuz 1922de meclisteki 204 milletvekilinden 197sinin oyu ile Babakanlk ve hkmeti kurma grevlerini zeri-ne alr. 26 Austos zaferinin mj-desini Meclise Rauf Bey verir. Za-ferden sonra 19 Eyllde Mustafa Kemalle zmirde buluulur. smet nnnn Mudanyaya gitmesi-ne karar verilip, 29-30 Eyllde beraber Ankaraya dnerler. 11 Ekimde Mudanya imzalanr. 17 Kasmda Sultan Vahdettinin memleketten ayrld haberi alnr.

Lozanda toplanacak bar kon-feransna, Yusuf Kemal Beyin has-tal sebebiyle istifas zerine D-ileri Bakanlna getirilen smet Paa, Rauf Beyin teklifi ile Murah-has Heyeti Bakan olarak Lozana gnderilir. smet Paann yoklu-unda Dileri Bakanlna oldu-u gibi Milli Savunma Bakanlna da vekalet eden Rauf Bey ile Lo-zan Andlamasn yapan smet Paa arasnda anlamazlk kar. Lozan Andlamasnn imzalan-masn mteakiben de Rauf Bey 13 Austos 1923 tarihinde baba-kanlktan istifa eder.

29-30 Ekim 1923 gecesi Cum-huriyet ilan edilir. Bundan sonra Rauf Bey, Kazm Karabekir ve Ali Fuat (Cebesoy) Paalar ve dier otuz be milletvekiliyle birlikte Te-rakkiperver Cumhuriyet Frkasn kurarak muhalefete geer, fakat ksa bir sre sonra parti kapanr.

Rauf Bey, 1926 ylnda tedavi amacyla yurtdndayken stiklal Mahkemeleri girdabna yle bir srklenir ki, 9 yln yurtdnda geirmek zorunda kalr. Aslnda 26 Ekim 1933 tarih ve 2330 sa-yl yasann 8. Maddesi ile affa urad bildirilmise de yurda dnmenin, hibir zaman kabul

etmedii suu kabul etmek anla-mna geleceinden dnmemitir.

Ancak, kz kardeinin Msra yanna gidip ikna edebilmesinin ardndan 5 Temmuz 1935 tari-hinde yurda dner ve kaybedilmi btn haklarn da geri alr.

Gele gele 1938 Kasmna gelinir.

ok deil daha 19 sene nce Samsun, Havza tehlikeli, Amasyada bulualm diye telgraf eken arkada Mustafa Kemalin beraber kurduklar cumhuriye-tin bayrana sarl naan, Ya-vuz Frkateyni Dolmabaheden zmite son yolculuuna gtrr-ken, onca yaananlara ramen Hseyin Raufun duygular nasld bilinmez

Tarih yazlr, tarih anlatlr, duygula-r anlatmak zordur. Ama o ok sev-dii arkadann kendisine verdii fotorafn arkasnda yazl olan:

Raufcuum gzel kalbin li tecelliyat seni sevenler iin ne kadar hissi samimiyet mbessiridir. M. Kemal

Szlerini bir dua heyecan ile her daim okur, kendisini, anlayan ya-knlarna. Ancak tarihin ve kaderin tecellisine bakn ki Yavuz zrhls Mustafa Kemali son yolculuu-na gtrrken arkada Hseyin Raufun Hamidiyesi elik eder ona. Her ikisinin de ruhlar ad olsun, nur iinde uyusunlar. Ke-ke Yavuzla Hamidiyeyi hurdalk yapmasaydk!

Rauf Bey 1939 yl Austos aynda vefat eden Kastamonu milletvekili Hsn Akgzden boalan milletvekilliine C.H.P. Genel Bakanlk Divannca aday gsterilir. Bu konuda C.H.P. Genel Bakan Vekili ve Babakan Dr. Refik Saydam 22 Ekim 1939 tarihinde yaynlad bildiri ile Rauf Beyin susuzlu-unu kamuoyuna u cmlelerle aklar.

Kastamonu Mebusu Hsn Akszn lm dolays ile bo-alan Kastamonu Mebusluuna eski stanbul Mebusu ve eski Bavekil Rauf Orbayn Genel Bakanlk Divannca namzetlii kararlatrlmtr.

Rauf Orbay hakknda evvelce stik-lal Mahkemesi tarafndan verilmi olan mahkumiyet kararnn refi iin vak mracaat zerine yaplm olan hukuki tetkikte, araya girmi olan umumi af kanunlar, isnat olu-nan fiili bertaraf ettii gibi, muhake-mesinin iadesini de gayr mmkn klm ve esasen muhakeme iade edebilseydi beraatinin muhakkak olaca kanaatine varlm olduu grlmtr. Sayn ikinci mnte-hiplere bildirir ve ilan ederim.

C.H.P. Bakan Vekili ve Bavekil

Dr. Refik SAYDAM

Rauf Bey Kastamonu Milletve-killiine seilerek 8 Kasm 1939da T.B.M.M.ne yeniden katlr. ki bu-uk yl kadar milletvekilliinde kaldk-tan sonra, kinci Dnya Savann en skntl gnlerinde, 17 ubat 1942de Londra Bykeliliine atanr. Trkiyeyi erefle temsil ettii bu grevinden 3 Nisan 1944de ayrlarak yurda dner. Teklif edilen Washington Bykeliliini de ka-bul etmez ancak Lozanda krld smet nnnn ricasn krmayp A.B.D.deki grmelere katlma nezaketini de gsterir.

mrnn geri kalan yllarn kh stanbulda kh seyahatlerde geirir. Ama o hep Hamidiyesini zler.

Yolculuk ve heyecanlanma so-nucu rahatszlanmasn istemeyen yaknlar onu bu isteinden eitli bahanelerle uzak tutsalar da, bir gn dayanamaz kz kardei ffet Hanmla yeeni Zaferin otomobi-line binerek Glcke gelirler. Bir-takm eski gemiler arasnda bal duran; Cemal Paa ile Almanya seyahatinde takdim edildii Alman mparatoru Willhelmin ilk sz ola-rak Sizin Hamidiye harekatnz



alaka ile takip ettim. Bizim Em-dem de sizi taklit etmek istedi fakat Hamidiye gibi baarl olamad, yolda batt dedii Hamidiyesine hi konumadan bakar, bakar, bakar

Hamidiyesinin sereninde gu-rurla dalgalandrd Trk Bayra-, 19 Temmuz 1964 Perembe gn aramzdan ayrlan Rauf Beyin top arabasndaki naa-n son yolculuunda sarmalar, vasiyeti zerine, defnedilecei Sahray Ceditteki aile mezarl-na gtrlrken

Nur iinde uyu, Akdenizin Koca Kurdu...


Akdenizdeki Aknc Harekat ile; tarihte ilk kruvazr korsan savan balatma erefini tayan Hamidiye Kruvazrnn Osmanl donanmasna katl isten-meyerek alnan kruvazr olarak anlatlr.

yle ki; 1896 ylnda kan Ermeni isyanna, A.B.D. ve ngiltere hkmetleri tazminat verilmesini istey-ince Osmanl Kanunlarna gre aka tazminat verilemeyeceinden, A.B.D. kramp tezgahlarna Abdlmecid, ngiltere Elswick Shipyard tezgahlarna da Abdlhamit, kruvazrleri smarlanm, gemilerin al fiyatlarna sz edilen tazminatlar da eklenerek yeni fiyatlaryla satn alnmlardr.

1903 ylnda inas biten kruvazrlerden ngiliz yapm olan 3800 tonluk Hamidiye; 112 m (367 feet) uzunluunda ve 13.000 beygirgcnde 3 adet makinesiyle 22 mil srate sahipti. 31 Mart ayaklanmalarndan sonra padiah II. Abdlhamitin tahtan indirilmesiyle geminin Abdlhamit olan ilk ad 1908 de Hamidiye olarak deitirilmitir.

5 Mays 1909dan itibaren Kdemli Yzba Hse-yin Rauf Bey Komutasndaki Hamidiyenin Balkan Savalarndaki ilk grevi; Aralk 1912 de Karadenizde Varna ve Bulgaristann dier limanlarn bombala-mak olmutur.

20-21 Aralk 1912 gecesi Bulgar torpil gemisi Drazki tarafndan vurulunca ba taraf tamamen suya g-ml olduu halde stanbula dnmeyi baararak, Halite onarma alnmtr.

13 Ocak - 7 Eyll 1913te srdrd Akn Harekatndan sonra, Birinci Dnya savanda Yar-bay Kasmpaal Vasf Muhiddin Bey komutasndaki Hamidiye, 29 Ekim 1914te Krmn gneyindeki Kefe Limann bombardman etmitir.

Yavuz ve Midilli Kruvazrleriyle Karadenizde defalar-ca yapt seyirlerin ardndan Birinci Dnya Sava yenilgisi sonucu imzalanan Mondros uyarnca Halie demirletilmitir. 29 Ekim 1923te Yeni Trkiye Cumhuriyetini 101 pare topla selamlayan Hamidiye, 12 Eyll 1924te balayan Karadeniz gezisinde Atatrke ev sahiplii yapmtr.

HAMDYE KRUVAZR

Kaynaka: Balkan Harbinde Hami diye Kruvazrnn Akn Harekat, Dz. Albay Tevfik NC, T.C.M.S.B.Dz.K.K. Neriyat. Deniz Basmevi, 1952 (399 Sayl Donanma Dergisi Eki) Hamidiyenin Aknlar, Fahri ENGN (em. Amiral) Yakn Tarihimiz, Cilt 4, st 1963 Rauf Bey, Dz. stm. Erberk NAM, Deniz Basmevi, stanbul, 1965

Kaynaklarndan yararland-m Beyefendilere en derin sayglarm, Kaynaklar ve Deerli Fotoraflar elde ettiimiz Deniz Kuvvetleri Komutanlna ve yazm-da yardmn esirgemeyen Yavuz Ali Sakarya, Lider Domu, ARO ynetim ve alanlarna en iten teek-krlerimi sunarm.

M. Edip ZGR

Osmanl mparatorluunun sava gemilerine uzun sre komuta etmi Mehmet Muzaffer Paa ile Hayriye Rveyde Hanmn oullar olarak 1881 ylnda stanbul Cibali de dnyaya geldi. Ailenin iki erkek ocuundan k olup, kendilerinden kk de kz kardeleri vard. lkokulu Cibalide bitirmesinin ardndan babasnn Trablusgarba komodorluk grevine atanmasyla ortaokulu Trablusda ilk kez alan Askeri Ortaokulda tamamlad. Trablusgarb dn 14 Mays 1893te Heybeliada Deniz Lisesi birinci snfna balad.

Temen Rauf Bey Heybetnma adl gemide renim ve staj yapt. Selimiye Frkateynindeki grevinden sonra, 1 Ekim 1900 tarihinde arp gemisi seyir subay yardmcs olarak grev ald. 1 Nisan 1901de sttemenlie ykseldiinde Mahmudiye zrhls seyir subay yardmcsyd. 28 Kasm 1901 tarihinde Hamidiye Torpidosu II. Komutanl grevinden ksa sre sonra, Fethiye gemisinde grevlendirildi. 23 Nisan 1904 tarihinde Yzbala ykselmi, 24 Austos 1904 tarihinde ise Mesudiye Zrhlsna atanmt.

Trablus savanda Erkanharbiyede Mavir bulunduu gnlerde Trablusa ok zor ve etin artlarda cephane naklini salamasnn ardndan 5 Mays 1909da Kdemli Yzba olarak Hamidiye Svarisi ve Balkan Harbi gnleri balam oldu.

HSEYN RAUF ORBAY

1881-1964

Son on yl iinde istatistikleri, ra-kamlar ve emsalleri alt st ederek dnya turizminin en nemli 5 des-tinasyonundan biri haline gelen Antalyann, nmzdeki yllarda da bu saysal artnn srecei rahatlkla sylenebilir. Her yl ilave gelen binlerce yatak ve yeni a-lan tesisler, bunun kant zaten. Amerika ve inden sonra dnya-da en ok giden Fransa ve span-ya gibi tatil klasikleri turizmde son yllarda yerinde sayarken, Antalya yaanan onca krize ramen, hz kesmeden ykselmesini srdren tek destinasyon oldu. Getiimiz

yl 44 lkeden 10 milyon 464 bin turist tatilini Antalyada geirdi. Antalya, ehir turizmi ile her yl milyonlar arlayan New York, Berlin, Barcelona, Prag, Atina, Bangkok, Honkong gibi dnya devlerini geride brakt. DAILIM DENGESZ: Yaz % 83, K %17

Yaklak 11 milyon turist ile Dn-ya turizm liginin zirvesine koan Antalyann bu baars gelen zi-yaretilerin % 83nn 6 aya sk-mas yznden dengeli ve salam temeller zerinde gereklemiyor. Mays-Ekim arasnda tka basa yaanan younluk, Kasm-Nisan dneminde havas snm balo-na dnyor. Oysa iklimi ve corafi koullar Antalyaya benzeyen dier tatil destinasyonlarnda bu gei daha yumuak gerekle-iyor ve herhangi bir tedirginlik yaanmyor. Bu tatil blgelerinde genelde toplam turistin % 70i yaz, % 30u k aylarna dalyor. Bylelikle den dolulua ramen blge ilevini srdryor ve ayn

zamanda gelecek yaz iin hazr-lklarn srdryor. Yaz aylarnda 9 milyon turist alan Antalya k aylarnda sudan km bala dnyor. En az 3 milyon turist gelmesi gereken 6 aylk k d-neminde bu saynn yars ancak gerekleiyor. Haliyle beinci vi-tesle giderken, birinci vitese d-mek, blge de ciddi bir sarslma ve dalmaya sebep oluyor

zellikle k aylarnda dnyada ok az ehre nasip olan imknlara sa-hip Antalyann bu potansiyelini bir trl deerlendirememesi, suyunu denize dken elaleye benziyor. K aylarnda turistlerin lkelerin-de karak hkm srerken, 308 gn gneli geiren Antalyann k aylar scaklk ortalamas 15 derecenin zerinde gerekleiyor. Bununla birlikte Antalya merkezinin 100 kmlik evresinde 50ye yakn antik ehir gezginler iin esiz bir hazine. Toroslardan sahile yaylan geni hinterland ve am ormanlar yry sevdals yzbinlerce turist iin bulunmaz bir nimet. K ayla-rnda mkemmel grntlere br-


Recep YAVUZ, NBK Touristic Genel Mdr

K Turizmi

nen Olimpostan, Davraza blgenin dalar ise Avrupallar iin Dnya Harikas deerinde.

Btn bu veriler nda blgenin K Turizmi Merkezine dnt-rlmesi hite zor deil. Bunun iin yaplmas gerekenler aslnda her-kese malum. Konu birok kez dile getirilmi, gerekletirilen birka toplant da -belki- kamuoyunun dik-katini ekmeye yardmc olmaktan teye pek geememitir. nceki yla gre k aylarnda 250.000

civarnda kayp yaanmas (k aylarnda toplam ziyaretinin 1/3) konunun daha detayl ele alnma-sn gerektirmektedir. Konunun muhataplar bellidir.

Turisti yurt dndaki alma-larla ynlendirerek Trkiyeye getiren Tur Operatrleri ile yaplacak grmeler, olum-lu ve direk sonuca yansyan sonular douracaktr.

2013 k iin fazla zaman kalma-d. 20 ylda yabanc turist saysn 600 binden 11 milyona karmay baaran Antalya, bu sorunun da stesinden gelebilir. Denizin ve gnein nimetleri sayesinde zaten kendiliinden dolup taan yaz aylarnn yan sra insan zeks rn zmlemelerle k da kal-kndrma zamandr. Aksi takdirde tek bacan stne binen yk, kangrene neden olabilir.

K Turizmde yaanan kayplarn nedenleri hakknda

Antalya turizmi son 2009-2010-2011 k dneminde art yaarken 2012 Ocak-Mart dneminde bir nceki yla gre % 16lk kayp yaamtr.

2012 Ocak-Mart dneminde Antalyaya turist gnderen 39 lke-den sadece skandinav lkelerinde kk artlar sz konusu olmutur. 2012 Ocak-Mart dneminde Antalya iin k aylarnn en nemli kayna olan Almanyada % 5, Rusyada % 33 orannda d yaanmtr. K dneminin en nemli ay olan Mart aynda % 21 orannda yaanan d- tehlike sinyalleri vermektedir. K

Kaynak: Wikipedia, World Tourism Organization

Kaynak: Antalya l Kltr Turizm Mdrl

K Turizmi


aylarnda Antalyaya toplam 700.000 civarnda turist geldiinden yola -karsak, yaanan kaybn ok yksek olduu daha da belirginleecektir.

NEDENLER:1. Antalya Yaz Turizmi ile n plana km bir tatil destinas-yonudur. K turizmi iin var olan turizm potansiyeli yurt dnda bilinmemektedir.2. Ylda 11 milyon turist arlayan Antalyaya Aralk-Mart dnemini kapsayan k aylarnda gelen turist says 700.000 civarndadr.3. K aylarnda Avrupal turistler daha ok yakn tatil destinasyon-larn tercih etmektedirler.4. K dneminde gelen misafirler genellikle cazip fiyatlar yznden Trkiyeyi tercih etmektedirler.5. K aylarnda sunulan rnler tekdzelikten teye gemiyor.

YAPILMASI GEREKENLER:1. K turizminin gelitirilmesi, Tur Operatrleri ile grmelerle mmkn olur.2. Tur Operatrlerinin taleplerinin

deerlendirilerek k aylarnda Trkiyeye dnmelerine al-mak, turizmin 12 aya yaylmasn salamak asndan byk nem tamaktadr.3. K aylarnda Tur Operatrle-rine salanacak kolaylklarn ha-yata geirilmesi gerekmektedir:

Havaalan vergileri, ren yeri giri cretleri indirimi, Uak katk pay , Yakt indirimi, Personel maliyetlerine katlm.

4. K aylarnda turist getiren acentelerle yaz ortasnda yap-lacak geni katlml bir toplant sorunun ortaya konulmas asn-dan nemli bir hamle olacaktr.

5. BAE, Msr, spanya gibi rakip lkeler k turizmi iin nemli atlmlar iindeler.6. rn eitliliinin K aylar-na gre artrlarak anlatlmas gerekiyor.

Yry, Bisiklet, Tarihi ve Doal blgelerin gezilmesi, Salk Turizmine ynelik rnler, Otantik kltrn n plana karlmas.

7. Fuar ve Kongreler iin elbirlii ile allmas nemlidir.8. Antalyann yznn yenilen-mesi ve cazip merkezler retil-mesi gereklidir.

etiner Mzik Yapm Trk Halk Mziinin aslna uygun ekilde yaamas ve yaatlmas amac ile yapm olduu Enstrumental eserleri-ne bir yenisini daha ekledi.

ki yldr zerinde titizlikle allan ve blge ola-rak TROAS blgesine ait eserlerle Trk

Turizm sektrnde rnek eser ola-cak olan TROY Turksh Folk

Music albm Trk Halk Mziinin aslna uygun

olarak icras ile ulusla-raras boyutta tantmn yapacak bir alma.

Bir Ahmet ZGL projesi olan albmn yapmcln Hikmet ETNER yapt, Y-

netmen, Aranje, Gitar ve kaydn Ahmet Z-

GL, Balama ve Lavta Ercan EROL, Kemane H-

seyin YALIN, Kaval, Sipsi Ferhat ERDEM, Klarnet Salih

AVUNER ve Ritimde Can KKREK gibi mesleinin zirvesinde olan sanatlar ta-

rafndan icra edildi.

CAPPADOCIADAN TROYA UZANAN YOL

Albmde;

1. EDREMTN GELN, 2. ALLI GELN, 3. KARANFLN MORUNA, 4. NEM DT, 5. KIRMIZI BUDAY, 6. DELHADIR BAINDAYIM, 7. U ZMRDEN, 8. BALIKESR YOLUNDA, 9. AY BULUTTA, 10. BR TA ATTIM ALICA, 11. EVREE YOLLARI, 12. KONYA DVAN AYAI

gibi eserler bulunuyor.

Giri:

Kapadokya, ziyaretilerine do-as ve kltrel mirasyla muh-teem bir grsellik sunmaktadr. Yaklak 10 milyon yl nce st Miyosen dnemde balayan volkanik aktiviteler gnmz-den 15 binyl ncesine dek de-vam etmi, dalar, ovalar, yk-sek platolar ve knt alanlar ile volkanik zeminin zerindeki skm kl yntlar ile se-dimanlar, deprem, rzgar ve suyun sabrla andrmasyla bu corafyada ekillenmitir. Antik kaynaklarda Kapadokya blgesi ukurovadan Dou

Karadenize, Frattan Bat Ana-dolu eiine dek geni bir alan-da tanmlanmtr; bugnk an-lamyla Kapadokya blgesinin snrlar Nevehir ve onu evre-leyen illerle izilmektedir.

Kapadokya, kronolojik olarak Anadolu tarihinin tm ala-rnda insan topluluklarna ev sahiplii yapm, Dou ve Bat kltrlerini buluturmu, ancak kendi iinde yerel kl-trlerin doup gelimesine de msaade etmitir. Biz bu ya-zda Kapadokya corafyasn, yukarda izdiimiz Nevehir ve evresi eklinde daraltacak, kronolojik olarak da balang-cndan Erken Tun ann sonuna dek tarih ncesini izle-yeceiz.

Kapadokyadaki lk nsan z-leri: Kmrc / Kaletepe

Anadoluda en erken insan izlerinin grld yerlerden birisi Nide / iftlik ilesinin Kmrc ky yaknndaki Kaletepe Atlyesidir. 1997 ylndan itibaren kazsna

balanan ve aratrmas de-vam eden Gll Dan dou yamacndaki Kaletepe, Alt ve Orta Paleolitik an tm sekansn temsil eder. Atl-yenin ilk kullanm ya tam olarak tespit edilememise de, gnmzden 1 milyon yl ncesine giden anakaya itibariyle ilik faaliyete gei-rilmi ve atlye gnmzden 200 / 160 bin yl ncesine dek iletilmitir. Burada ile-nen tek hammadde, obsidyen (volkanik doal cam), riyolit ve andezittir.

Volkanik Gll Da yamala-rndaki kayalar, Anadolu ve Yakn Douda alet yapmna en uygun hammadde zen-ginliini sunmutur. Riyolit ve andezite nazaran obsidyen, volkanlarn pskrmesi ve damarlarn oluum srecinde hzl souma avantajyla em-sallerine gre daha dayanm-l, sert ve biimlendirilebilirlik zellii kazanmtr. likteki kayalarn kullanm tercihleri bir evreden dierine deiiklik gsterse de, Anadoludan ve


* Nevehir niversitesi, Fen-Edebiyat Fakltesi, Arkeoloji Blm

Kapadokyann Tarih ncesi

Yrd. Do. Dr. Atila TRKER*

Ass. Prof. Dr. Atila TRKER*

Introduction:

Cappadocia offers its visitors a spectacular visual experience with its nature and cultural her-itage. Volcanic activity, which began in the Upper Miocene period about 10 million years ago, continued until 15 thou-sand years ago, and moun-tains, plains, high plateaus and collapse areas, together with sediments with ash drifts stuck on the volcanic floor have been shaped through pa-tient erosion, by earthquake, wind and water this geogra-phy. In the ancient sources, the Cappadocia region is iden-tified as a wide area extending from Cukurova to the Eastern Black Sea, and from the Eu-phrates to the Western Ana-tolia threshold; the boundaries of the present-day Cappado-cia region are drawn around Nevsehir and the surrounding provinces.

Chronologically Cappadocia has been home to communi-ties of people in all the peri-ods in the history of Anatolia, the meeting place of Eastern and Western cultures, but which allowed local cultures to be born and develop in itself. In this article, we will narrow the Cappadocian geography to Nevsehir and its environs as drawn above, and follow in sequence from prehistory, from the beginning until reaching the end of the Early Bronze Age.

The First Human Traces in Cappadocia: Komurcu / Kaletepe

One of the places where the earliest human traces are found in Anatolia is at the Kaletepe Workshop near the village of Komurcu in the dis-trict of Ciftlik, Nigde. Excava-tions at Kaletepe began in 1997 and research is still con-tinuing. Kaletepe is located on the eastern slope of the

Gollu Mountain is where the whole sequence of the Lower and Middle Palaeolithic Ages is represented in the finds. Although the date of the first use of the workshop has not been determined accurately, the workshop was opened to the bedrock 1 million years ago, and was worked until 200 / 160 thousand years ago. The only raw materials that were processed here were obsidian (natural volcanic glass), rhyo-lite and andesite.

The graywackes on the slopes of the volcanic Gollu Moun-tain provided the raw material wealth most suitable for tool manufacture in Anatolia and the Near East. The obsidian has the feature of great resis-tance, hardness and shape-able, with the advantage of its rapid cooling during the process of eruption of volca-noes and for the form of ves-sels, compared to rhyolite and andesite. Although the prefer-

The Prehistory of Cappadocia

* Nevsehir University, Faculty of Arts and Sciences, Department of Archaeology


Dou Akdeniz gibi Anadolu dndan talepler grmtr. Dnemin gebe ve yar ge-be topluluklar mevsimlik seya-hatlerle Kaletepeye gelmiler, geici barnaklar kurmular ve ihtiyalar dorultusunda avc-lk ve toplayclk faaliyetlerine ynelik ok, mzrak ucu, kazy-c, balta gibi alet tiplerini bura-da retmilerdir. Atlyede bu-lunan birbirinden deiik alet tipleri, buraya Anadolunun farkl blgelerinden ve Anado-lu dndan deiik halk grup-larnn geldiini ve alet ret-tiklerini ispatlamtr. Elbette bu retim faaliyetleri srasnda farkl blgelerin ekillendirdii insan topluluklar bir araya gel-me frsat bulmu, birbirlerin-den teknoloji takasyla kltrel tanklk olmu, belki de uzun vadede bir ticari iliki gelitir-milerdir.

Atlyenin salad imkanlar dorultusunda Kaletepe, a-nn, zellikle de obsidyen ti-caretinin merkezlerinden birini oluturmu, obsidyen ticaretini organize etmitir. Kaletepe, ayn zamanda Afrika dndaki en eski Acheulen topluluunu temsil etmesi bakmndan da nemlidir. Kaletepede farkl ya-am dzeylerine ait farkl Homo Erectus gruplarnn bulunmu olmas, Anadolunun, imdilik, en uzun Paleolitik sekansn temsil ettiini gstermitir. Ka-letepe, ayrca Alt Paleolitikte en azndan teknik anlamda farkl evrimlemi gruplarn var

olduunu da ortaya koymas bakmndan nemlidir.

Bu yazda snrlarn izdiimiz Kapadokyada Paleolitik aa ilikin otuza yakn merkez saptanmtr. Kaz yntemiyle aratrlmayan bu merkezler, imdilik, atlye ilevi grn-m arz etmese de, Kaletepe etrafnda ekillenen kltrel erevenin iinde yer alyor ol-maldrlar.

Neolitik a: Kapadokyada klimsel zellikler ve En Eski Kylerin Oluum Srecinde Kmrc / Kaletepe

Paleolitik ile Neolitik arasnda uzman avc topluluklar a-nn Epipaleolitik topluluklar, ilk kylerini Bereketli Hilal ola-rak ifade edilen corafyada, anak mleksiz Neolitik A Evresinde (PPNA: Pre Pot-tery Neolithic A) Gneydou Anadolu ve Levant ile bu hat-tn yakn blgelerinde kalan alanlarda kurmulardr. Hala avc-toplayc olan insan toplu-luklar, yakn evrelerinde bu-lamadklar hammadde talep-lerini Akdenizden Kzldenize ve Hindistana dek geni bir corafyadan gidermeye al-mlardr.

lk ky topluluklarnn Kapa-dokyada yerletiklerine ilikin bilgi yoktur; ancak Kaletepe atlyesinde Erken PPNBde retim yapld ortaya konmu-tur. Atlye, yine bu dnemde

Anadolu ve Anadolu dnda-ki insan topluluklarndan ra-bet grmtr; Suriye, Levant ve hatta Kbrs gibi dnemin denizar saylabilecek mer-kezlerinde bulunan Kaletepe kkenli aletler, Kapadokyann stratejik konumunu gsterme-si bakmndan nemlidir. Bu dnemde Kapadokyann ilk kyleri kurulmutur. Obsidyen ticaretinden pay almak, ham-maddeden faydalanmak ve bu byk organizasyonu dzen-lemek iin Kaletepeye ksa mesafede ulalabilen bu yer-leimlerin kurulmasnda, de-ien iklim artlar ve bu iklim artlarnn sunduu Climatic Optimum da (uygun iklim ko-ullar) etkili olmutur. Gm-mzden 10 bin yl nce bala-yp 7. bin yln ortalarna dek devam eden elverili iklim ko-ullarnn varl, Acgl polen analizlerinden anlalmtr. Bu srete lman yaz aylarna zgn orman eitlilii artt, fakat ayn zamanda klarn daha sert getiini ispatlayan kozalakl aalarn da kout oranda oald anlalmtr. Oluan mevsim dngs bitki eitliliini arttrm, bu eitli-lik hayvan varln da olumlu etkilemitir.

Kapadokyann En Eski Ky: Akl Hyk

Kapadokyann en iyi arat-rlan en eski ky, Aksaray/Glaa ilesine bal Kzl-kaya ky yaknndaki, Me-

ence in use of the graywackes in the workshop varied from one stage to another, they were in demand both in Ana-tolia and in the Eastern Medi-terranean. The nomadic and semi-nomadic communities of the period came to Kaletepe on seasonal trips, establishing temporary shelters, and pro-duced here the types of tools employed in the activities of hunter-gatherers, such as ar-rows, spear-heads, scrapers, and axes in accordance with their needs. Different types of tools that were found in the workshop have proved that dif-ferent population groups came here from the different regions of Anatolia and beyond, and produced tools. Of course, dur-ing the course of these activi-ties, the human communities shaped by different regions had the opportunity to come together, and they became culturally acquainted with each other through this exchange of technology, and perhaps in the course of time they developed long-term business relation-ships.

In accordance with the fa-cilities provided by the work-shop, Kaletepe became one of the centers of its age and especially in the trade in ob-sidian and it organized the trade of obsidian. Kaletepe is also important in terms of rep-resenting the oldest known Acheulen community outside

of Africa. The fact that different groups of Homo Erectus have been found in Kaletepe belong-ing to different levels of life, has shown that Kaletepe rep-resents the longest Paleolithic sequence found in Anatolia to date. Kaletepe is also important in terms of demonstrating that there were groups that evolved differently, at least in technical sense, during the course of the Lower Paleolithic Age.

In this article, about thirty cen-ters dating from the Paleolithic Age were determined in Cap-padocia, the boundaries of which we have already drawn. Although these centers, which were not investigated through excavation, do not appear to have a functioned as work-shops, yet they must have been within the cultural orbit around Kaletepe.

The Neolithic Age: Climatic Characteristics in Cappado-cia and Komurcu/Kaletepe during the Process of forma-tion of the oldest villages

The epi-Palaeolithic communi-ties of the age of the communi-ties of expert hunters between the Paleolithic and Neolithic ages established their first villages in the areas referred to as the Fertile Crescent, in Southeastern Anatolia, the Le-vant and areas close to these, during the Pre Pottery Neo-lithic A (PPNA) Phase. These

human communities, who still remained hunter-gatherer, tried to resolve their raw ma-terial demands that they could not find in their immediate surroundings, drawing from a much wider geography ex-tending from the Mediterra-nean Sea to the Red Sea and India.

There is no information about the settlement of the first vil-lage communities in Cappa-docia, but it has been revealed that production occurred in the Kaletepe workshop during the Early PPNB. The workshop again saw demand from hu-man communities in and be-yond Anatolia during this pe-riod; with tools originating from Kaletepe found in overseas centers of the period includ-ing Syria, Levant and even Cyprus which are important in indicating the strategic posi-tion of Cappadocia. The first villages of Cappadocia were established in this period. The changing climatic conditions and the Climatic Optimum (fa-vorable climatic conditions) offered through these climatic conditions were also effective in establishing these settle-ments from where Kaletepe could be reached over a rela-tively short distance to obtain a share of the obsidian trade, to take advantage of the raw material and to arrange this extensive trade organization. The favorable climatic condi-

Kapadokyann Tarih ncesi / The Prehistory of Cappadocia


lendiz ay kysndaki Akl Hyktr. Gnmzden 10/9 binyl ncesine dek geriye gi-den yerleimin genel mimari-si, birbirinden dar sokaklarla ayrlm ta temelsiz kerpi konutlardan olumaktadr. Yerleim dokusunun skln-dan dolay gndelik iler ve retim faaliyetlerinin byk bir ksm evlerin dz damla-rnda gerekletirilmitir; bu doku, yerleimin savunmas asndan avantajlar da sa-lamtr.

Yerleimin gneyinde ta te-melli zel yaplar yer almakta-dr. Bu kesimde ak bir alana bakan, byk, kareye yakn planl ve krmz boyal kire tabanyla zel bir yap grubu T Mekan Kompleksi olarak ad-landrlmtr; adak (?) ukurla-r, ocaklar, byk bir frn gibi unsurlara sahip yan odalaryla zel bir ileve sahip olmas ge-reken bu yapnn ilevi belirsiz de olsa, tapnak benzeri bir i-levi yerine getirmi olabilir.Akl halknn dini hayatna ilikin asl bilgiler, l gmme geleneklerinden tasavvur edi-lebilmektedir. Ana karnndaki dizlerin karna ekik ve boy-nun ne eik pozisyonundaki hocker gm tarz, definlerin ounda uygulanmtr. Defin, kyn dna deil, ky iinde (intra rural) evlerin tabanlar altna ve evler arasndaki so-kak tarz boluklara yaplm-tr. Braklan l hediyelerinde erkeklerin yanna obsidyenden yaplm kiisel aletler, kadn-larda ise yar deerli ta, ke-mik ve deniz kabuklarndan yaplm boncuklardan oluan kolyeler tercih edilmitir.

Akl halknn i tketime y-nelik uralar besicilik ve ta-rmdan ziyade avclk ve top-layclk olmutur. Yerleimde bulunan obsidyen aletlerin okluu ve eitlilii, bir aile-nin veya bireyin ihtiyacnda ok daha fazla olup, bu durum,

rn ticaretinin yapldn gsteren en nemli deliller-den biridir. Genellikle iyi koru-nagelmi iskeletlerin bazlar yanm, bazlarnn st hasr tr malzemeyle kaplanmtr. Gmlerin ou tek, bazlar ift gm eklindedir. Kimi de-finlerde a boyas uygulamas da yaplm, a boyas defin-lerde ya lnn boyanmasy-la ya da a boyasnn lnn yanna braklmas eklinde uygulanmtr.

Akl iskeletleri zerinde ya-plan inceleme, ilgin sonu-lar ortaya koymutur. Bunlar arasnda bireylerden birinde kafatasn delerek beyin ame-liyatnn yapldn gsteren trepanasyon uygulamas ve bir dierinde otopsi yapld-n gsteren izler de vardr. Halkn en uzun yaam sresi 55-57 yl iken, lmn orta-lama ya 34-35tir. Aklda ele geen hayvan kalntlar-nn tm ise avlanm yabani hayvanlara aittir. En ok koyun ve kei tketilmi iken, bun-lar domuz, geyik ve tavan trleri izlemitir. Ele geen at kemikleri, gnmzden 9 bin yl nce blgedeki atn da var-ln kantlamaktadr. Hayvan kemiklerinden de younlukla faydalanlm, kemikten bz, spatula, toka, toka engeli, dilerden boncuk ve boynuz-lardan alet yaplmtr. Bitki tketiminin ou ise yine top-layclktan salanm, bunun yan sra tarmla, az da olsa, uralmtr.

Akl halk, bakr ve mala-kit gibi madenleri kullanm, madeni zellikle boncuk yap-mnda tercih etmitir. Aklda pyro-teknolojinin baladn gsteren deliller, doal bakrn hem souk ekileme, hem de tavlama yntemiyle ilenme-sinden anlalmaktadr.

Aklya ilikin en ilgin kayt-lardan birisi atalhykn VII.

tabakas 14 No.lu odasnda bulunmutur. Yapnn kuzey ve dou duvarndaki bir yanarda patlamas, Aklya dair ia-retler tamaktadr: Yanarda, Akldan grnen siluetiyle resmedilmitir. zerinde bir kl bulutu olan, iri kayalarn frlad dan eteinde Akl mimari dokusunu andran bir ky eskizi yer almaktadr; bu resim, bir yanarda patlamas ardndan Aklnn terk edildi-ini, halkn atalhyke yer-letiini ve iki bin yl sonra bile hatralarndan silinmeye bu acnn atalhyk duvarnda yanstld dncesini akla getirmitir.

Kapadokyada Anakaya Oy-maclnn Kkeni: Musular

Akl Hykn en ge evre-sinde, M yaklak 7500 yl-larnda, Aklnn evresinde bata Musular olmak zere, uydu yerleimlerin kuruldu-una ahit olunur. Bu durum, Aklnn kurulmasndan son-ra oluan art deerin getirisi sonucu blgedeki yerleim d-zeninin deitiini gstermek-tedir. Akl Hykn hemen karsnda, Melendiz aynn dier yakasnda kurulan Mu-sular yerleimi, Akl halknn retim faaliyetlerini gerekle-tirdii bir alan grnm arz etmektedir. Akl halknn av sonrasnda kulland

SAYI 11 - aro.org.tr fileSAYI 11 - aro.org.tr

Documents

Transcript of SAYI 11 - aro.org.tr fileSAYI 11 - aro.org.tr