SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe winamdebare...

32
saqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe 2010 wlis 10 ivnisi winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis daxmarebiT, romelic gaweuli iyo amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (USAID) saSualebiT. naSromis Sinaarsze pasuxismgeblebi arian saqarTvelos sazogadoebriv saqmeTa instituti (GIPA), politikisa da marTvis konsalting jgufi (PMCG) da naSromis avtorebi. naSromi SesaZlebelia ar asaxavdes USAID- s an amerikis SeerTebuli Statebis mTavrobis xedvas.

Transcript of SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe winamdebare...

Page 1: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

saqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis

analizialuda gogliCiZe

2010 wlis 10 ivnisi

winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis daxmarebiT, romelic gaweuli iyo amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (USAID) saSualebiT. naSromis Sinaarsze pasuxismgeblebi arian saqarTvelos sazogadoebriv saqmeTa instituti (GIPA), politikisa da marTvis konsalting jgufi (PMCG) da naSromis avtorebi. naSromi SesaZlebelia ar asaxavdes USAID-s an amerikis SeerTebuli Statebis mTavrobis xedvas.

Page 2: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

politikis dokumentis mizani

gansazRvros, Tu ramdenad uzrunvelyofs bolo wlebSi

ganxorcielebuli reforma da marTvis sistemis

decentralizacia saklaso oTaxis doneze xarisxiani

ganaTlebis xelimisawvdomobisaTvis sistemis

Sesabamis funqcionirebas da dasaxos Semdgomi

reformirebis optimaluri gzebi

Page 3: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizis

sferoebi

1. grZelvadiani miznebi, ganviTarebis politika da Sesabamisi garemo

2. marTvis sistemaSi Zalauflebis ganawileba da administrirebis xarisxi

3. swavla-swavleba4. adamianuri resursebi5. materialur-teqnikuri resursebi6. finansuri resursebi

Page 4: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

winaistoria

• 2001 wels daiwyo `ganaTlebis sistemis gardaqmnisa da ganmtkicebis proeqtis~ ganxorcieleba

• 2003 wlis Semdeg reformam STambeWdvi masStabebi miiRo:• skolebi daregistrirdnen sajaro samrTlis iuridiuli piris statusiT da gaxsnes sabanko

angariSebi;• skolebs gadaecaT saxelmwifo qoneba uvado uzufruqtis wesiT;• saministros naxevrad daqvemdebarebaSi s.s.i.p-s statusiT daarsda ramdenime

specializirebuli samsaxuri;• araefeqturi da korufciuli dafinansebis sistema gadavida erT moswavleze gaTvlili

dafinanebis modelze;• daiwyo infrastruqturis ganviTareba, skolebis kompiuterizaciis programa da

saswavlo garemoze zrunva;• damtkicda zogadi ganaTlebis erovnuli miznebi da erovnuli saswavlo gegma,

romlis farglebSic tradiciuli, didaqtikuri swavlebis stilidan daiwyo zrunva aqtiuri swavlebisa da Sefasebis sistemaze gadasasvlelad;

• momzadda maswavlebelTa profesiuli standartebi da daiwyo maswavlebelTa sertificireba;

• ganxorcielda reformis danergvis trening-programa.

Page 5: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

I. reformirebis strategia da garemo(problemebis dasabuTeba)

1.1. ganviTarebis strategiuli miznebi da politikis orientirebi - ar arsebobs parlamentis mier zogadi ganaTlebis sistemis ganviTarebis erTiani da grZelvadiani strategia da politikis orientirebi.

1.2. ganaTlebis sistemis politikis Rirebulebebi da ganviTarebis strategiebi – ganaTlebis politikis 5 Rirebulebidan sustadaa aqcenti gakeTebuli ekonomikuri zrdaze da mniSvnelovani problemebia Tanaswrorobis Rirebulebis realizebaSic (soflis, maRalmTiani raionisa da Raribi mosaxleobis ganaTlebis xelmisawvdmoba).

1.3. decentralizacia da demokratizacia – decentralizaciis process ar gamouwvevia interesTa jgufebis mastaburi da sasurveli xarisxiT CarTva gadawyvetilebebis SemuSavebisa da miRebis procesebSi da ar gamouwvevis marTvis procesisa da ganaTlebis xarisxis gaumjobeseba

Page 6: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

I. reformirebis strategia da garemo(problemebis dasabuTeba) gagrZeleba

1.4. sistemis mdgradoba da memkvidreobiToba – reformirebis procesebis/cvlilebebis (ministrebis, kanonebis. . .) maRali tempi siaxleebis masStaburobis fonze.

1.5. sainformacio-analitikuri uzrunvelyofa - ganaTlebis politikis sferoSi mniSvnelovani gadawyvetilebebis misaRebad saWiro monacemebis xelmiuwvdomloba, kvlevebis simcire da sazogadoebis informirebulobis dabali xarisxi.

1.6. samarTlebrivi garemo - saskolo cxovrebis regulirebis arasaTanado da arasrulyofili samarTlebrivi baza, kanonmdeblobis xSiri cvla.

Page 7: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

II. marTvis sistemaSi Zalauflebis ganawileba da administrirebis xarisxi

(problemebis dasabuTeba)

2.1. sistemis doneze kompetenciebis ganawileba - sistemaSi kompetenciebis ganawileba daubalansebelia, TviTmmarTveloba gamoTiSulia skolebis realuri marTvis procesebidan da kanonmdeblobiT gansazRvrui daxmarebisa da xelSewyobis funqvia wminda formalobas warmoadgens.

damtkiceba

ganaTlebisa da mecnierebis saministro

adgilobrivi TviTmmaRTv

eloba

skola

SerCeva / daniSvna

direqtoris daniSvna

vauCeris / st.zeda v-s gansazRvra

biujetis gansazRv

ra / gankargv

a

arCeva

dafinanseba

saswavlo gegma

erovnuli saswavlo gegma

saskolo saswavlo gegma

saStato ganrigi

gansazRvra

daxmareba xelSewyoba

Tanxmoba

qoneba

gankargva

Page 8: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

II. marTvis sistemaSi Zalauflebis ganawileba da administrirebis xarisxi

(problemebis dasabuTeba)

2.2. skolis avtonomiurobis xarisxi - sameurveo sabWoSi saministrosa da TviTmmarTvelobis warmomadgeneTa uflebebi daubalansebelia movaleobebiT.

2.3. skolis doneze mmarTvelobiT rgolebs / interesTa jgufebs Soris kompetenciebis ganawileba - bundovani da araefeqturia ufleba-mosilebebis ganawileba - ar arsebobs apelaciis meqanizmebi.

2.4. skolis doneze administrirebis sistema – formalurad direqtori/direqcia CamoSorebulia disciplinis marTvis, saskolo saswavlo gegmis SemuSavebis procesebs, ar arsebobs uxarisxo swavlebisaTvis maswavlebelze zemoqmedebis meqanizmi;

sameurveo sabWo /

maswavlebeli

direqtori

irCevs / aTavisuflebs

niSvans / aTavisuflebs

Page 9: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

III. swavla-swavleba (problemebis dasabuTeba)

3.1. moswavleTa akademiuri miRwevebi - ar arsebobs qveyanaSi moswavleTa ganaTlebis xarisxis marTvisa da akademiuri moswrebis monitoringis (statistikis warmoebis, kvlevebis) efeqturi sistema;

3.2. erovnuli da saskolo saswavlo gegmebi - erovnuli saswavlo gegmebis ganaxleba ar eyrdnoba saTanado kvlevis Sedegebs, saskolo saswavlo gegmis marTvis procedurebi ararelevanturi da araefeqturia.

3.3. pasuxismgebloba uxarisxo ganaTlebaze - skolaSi uxarisxo ganaTlebis miwodebaze pasuxismgeblobis sakiTxi bundovania da araefeqturi.

3.4. disciplinis marTva – moswavleebis daswrebisa da zogadad disciplinis aRricxvisa da reagirebis sistema moSlili da araefeqturia.

3.5. sagakveTilo procesis marTva - moswavlebi ZiriTadad sagamocdo sagnebiT arian dainteresebulebi, problemebia swavlebisa da Sefasebis axali meTodebis danergvaSi.

Page 10: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

IV. adamianuri resursebis marTva (problemebis dasabuTeba)

4.1. skolis direqtori - skolebis 47% arCeuli direqtoris gareSe, sameurveo sabWos mier direqtoris arCeva da Sromis anazRaurebis gansazRvra ararelevanturi da araefeqturi aris.

4.2. direqcia/administracia - ar arsebobs profesiuli standartebi, sakvalifikacio moTxovnebi da maTi momzadebisa da gadamzadebis sistema.

4.3. maswavlebli – axali maswavleblebis momzadebis susti sistema, maswavlebelTa siWarbe, samsaxuridan daTxovis araTanaswori, mouqnebli da araefeqtiani sistema, profesiuli gadamzadebis didi saWiroeba:

Page 11: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

V. materialur-teqnikuri bazis marTva(problemebis dasabuTeba)

5.1. saswavlo garemo - skolebis infraqstruqturisaTvis gamoyofili saxsrebis simcire (kapitaluri xarjebi ganaTlebis biujetis 4-5%), saqarTvelos skolebis 10% ar funqcionirebs infrastruqturis gauaresebis gamo, xolo 51% saWiroebs saswrafo SekeTebas. saklaso oTaxebSi ganaTebis problema.

5.2. skolebis konsolidacia – optimizaciis kriteriuebis, skolebis darukebisa da saTanado gegmis ar arseboba.

5.3. qonebis marTva - rigi skolebisaTvis qonebis uvado uzufruqtis wesiT gadacemis Seferxeba saxsrebis deficitis gamo.

Page 12: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

VI. finansuri resursebis marTva(problemebis dasabuTeba)

6.1. ganaTlebis dafinanseba - evropisa da centraluri aziis qveynebis standartebTan SedarebiT (saSualod mSp-s 4,4%) saqarTveloSi ganaTlebaze xarjebis simcire (mSp-is 2,6 %); ganaTlebis biujetis meti wils xarjva mimdinare saWiroebebze: xelfasebi da socialuri dacvis kontribuciebi maswavlebelTaTvis.

6.2. vauCeruli dafinanseba - dafinansebis arsebuli formis ararelevanturoba skolis saWiorebebTan, araefeqturoba da araefeqtianoba gansakuTrebiT Raribi raionebis soflis skolebisaTvis damatebiTi dafinansebis miuxedavad.

Page 13: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

amocanebi

• zogadi ganaTlebis sistemis im sakiTxebis gamokveTa, romelTa mogvarebiTac uzrunvelyofili iqneba reformirebis grZelvadiani gegmebis relevanturi da sicocxlisunariani SemuSaveba da ganviTarebisaTvis mdgradi garemos uzrunvelyofa;

• skolebis marTvis sistemis doneze Zalauflebis/kompetenciebis ganawilebis iseTi modelis SemuSaveba, romelic erTi mxriv uzrunvelyofs sistemis demokratizacias, gamWvirvalobas, ineteresTa jgufebis CarTulobas, xolo meore mxriv ganapirobebs marTvis sistemis moqnilobas da efeqturobas saklaso oTaxSi xarisxiani ganaTlebis xelmisawvdomobis uzrunvlyofisaTvis;

• saWiro RonisZiebebis gansazRvra, romlebic uzrunvelyofen saklaso oTaxis doneze xarisxiani swavlebis procesis organizebas da moswavleebis ganaTlebis donis amaRlebas;

• reformirebis procesSi dasaxuli amocenebis misaRwevad adamianuri resursebis marTvis sistemis ganviTarebisaTvis saWiro prioritetebis gansazRvra;

• skolebis dafinansebis sistemaSi Sesatani im cvlilebebis gansazRvra, romelic uzrunvelyofen sxvadasxva saWiorebebis mqone moswavleebisa da skolebis moTxovnebis samarTlianad da racionalurad dakmayofilebas.

Page 14: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

alternativebi

1.1. zogadi ganaTlebis ganviTarebis strategiuli miznebisa da politikis orientirebi - zogadi ganaTlebis ganviTarebis strategiuli miznebisa da politikis orientirebis SemuSaveba SeiZleba uzrunvelyos:

a) saministros struqturulma erTeulma, b) SesaZlebelia Camoyalibdes kidev erTi naxevrad damoukidebeli saagento

(magaliTad `ganaTlebis reformebisa da strategiuli kvlevebis saagento~)g) SesaZlebelia es ganaxorcielos damoukidebelma organizaciam an koaliciam

`Tavisufali bazris~ principebze dayrdnobiT.h) SemuSavebuli dokumenti SesaZlebelia gaxdes saministros oficialuri dokumenti

da/an damtkicdes parlamentis mier.

1.2. ganaTlebis sistemis politikis Rirebulebebisa da ganviTarebis strategiebi - ganaTlebis sistemis politikis Rirebulebebisa da ganviTarebis strategiebis kuTxiT SesaZlebelia:

a) yuradReba gamaxvildes erT an ramdenime mimarTulebaze erTdrouladb) dRemde aqcentirebuli Rirebulebebi kvlav darCes yuradRebis centrSi; ufro meti

yuradReba gamaxvildes ekonomikur zrdaze da Tanasworobaze.

Page 15: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

1.3. decentralizacia da demokratia - decentralizaciis konteqstSi SesaZlebelia ganvilixoT 3 alternativa: decentralizacia, dekoncentracia da devolucia.

1.4. sistemis mdgradoba da memkvidreobiToba - sistemis mdgradobisa da memkvidreobiTobis uzrunvelyofis mizniT aucilebelia ganaTlebis sferoSi ganxorcielebuli reformebis obieqturi Sefaseba da yvelanairi informaciis martivad xelmisawvdomobis uzrunvelyofa.

1.5. sainformacio-analitikuri uzrunvelyofa - sainformacio-analitikuri uzrunvelyofis mizniT saministrom sakuTari struqturuli erTeulebisa da teritoriuli organizaciebis (resurscentrebis) saSualebiT SeiZleba uzrunvelyos maqsimalurad sando statistikuri monacemebi da analizi, an daukveTos damoukidebel subieqtebs `Tavisufali bazris~ principebis dacviT.

1.6. samarTlebrivi garemo - samarTlebrivi garemos gaumjobesebis mxriv SesaZlebelia moxdes moqmedi kanonmdeblobis srulyofa, an moxdes mniSvnelovnad misi gadaxaliseba, an Seicvalos kanoni da damtkicdes dipuri debuleba.

alternativebi

Page 16: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

2.1. sistemis doneze kompetenciebis gadanawileba - sistemaSi Zalauflebis dabalansebis mizniT:

a) TviTmmarTvelobas marTvis TvalsazrisiT gadaeces skolebi;b) skolebi iyvnen ormagi daqvemdebarebis qveS (resurs centrebi da adgilobrivi

xelisuflebis mmarTvelobiTi rgoli).

2.2. skolis avtonomiurobis xarisxi - skolis avtonomiurobis xarisxis gaZlierebis mizniT sameurveo sabWoSi saministrosa da TviTmmarTvelobis warmomadgenlebis uflebebi unda Semoifarglos saTaTbiro xmis uflebiT, xolo saarCevno xmis ufleba SeiZleba maT mieniWoT Tu ki gaizrdeba am rgolebis kompetencia skolis konkretuli sakiTxebis gadawyvetaSi, mag. skolis biujetis gazrda.

2.3. skolis doneze mmarTvelobiT rgolebs / interesTa jgufebs Soris kompetenciebis ganawileba – 1) sameurveo sabWos SemadgenlobSi cvlilebebis Setana – a) maswavleblebis monawileoba nominaluri iyos sabWoSi da erTi warmomadgenliT ganisazRvrebodes; b) saerTod ar monawileobdenen sabWoSi; g) sul mcire 2-jer an 3-jer naklebi unda iyos maswavleblebis raodenobaze. sabWoSi moswavleebis raodenobac SeiZleba gansaxvavebuli iyos, darCes arsebuli formiT an gaizardos maTi raodeniba oTxamde. 2) biujetis damtkicebis procesSi 2-jer SeuTanxmeblobis SemTxvevaSi damfuZnebelis rolis gazrda.

alternativebi

Page 17: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

2.4. skolis doneze administrirebis sistema - skolis doneze administrirebis xarisxis gazrdisaTvis:

1) saskolo saswavlo gegmis SemuSavebaSi skolis direqciis rolis gazrda; 2) disciplinis marTvis procesSi direqciis rolis gazrda; 3) uxarisxo swavlebaze reagirebisaTvis saTanado samarTlebrivi meqanizmebis

Seqmna; 4) damfuZneblis mier direqtoris daniSvna konkursis wesiT.

3.1. moswavleTa akademiuri miRwevebis gaumjobesebis mizniTa) akreditaciis dakonkreteba, rogorc xarisxis marTvis instrumenti da ara rogorc

dasjis meqanizmis;b) moswavleTa akademiuri moswrebis Sesaxeb statistikis warmoeba da kvlevebis

permanenturad ganxorcieleba;g) moswavleTa xarisxiani ganaTlebis ganmsazRvreli indikatorebis SemuSaveba da

inervenciis meqanizmebis Camoyalibeba;d) moswavleTa ganaTlebis xarisxze informaciis xelmisawvdomobis garda da

sazogadeobrivi dialogis uzrunvelyofa.

alternativebi

Page 18: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

alternativebi

3.2. erovnuli da saskolo saswavlo gegmebia) erovnuli saswavlo gegmebis danergvis regularuli Sefaseba da kvlevebis

Sedegebze dayrdnobiT misi gadaxaliseba;b) saskolo saswavlo gegmis SemuSavebaSi direqciis rolis gazrda;g) saswavlo wlis xangrZlivobis Semcireba;d) moswavleTa Sefasebis sistemis gamartiveba;e) ganmaviTarebeli Sefasebis Sesaxeb maswavlebelTa ukeT informireba da trening-

kursebis ganxorcieleba;v) specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone bavSvTa interesebis asaxva

erovnul saswavlo gegmaSi da misi danergvis realisturi gegmis SemuSaveba;z) biblioTekebis ganviTarebis programis SemuSaveba da mis realizebaSi adgilobrivi

TviTmmarTvelobebis rolis gazrda.

3.3. pasuxismgebloba uxarisxo ganaTlebaze 1) skolaSi uxarisxo ganaTlebis miwodebaze Tavisi wili pasuxismgeblobebi direqtors,

pedsabWos da sameurveo sabWos unda daekisros;2) unda gaizardos resurs-centrebis roli xarisxis marTvis procesSi;3) unda SemuSavdes kerZo swavlebis Semcirebis strategia;

Page 19: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

alternativebi

3.4. moswavleebis gakveTilebze daswreba da zogadad disciplinis marTva1) moswavleTa qcevis kodeqsis SemuSaveba da skolis SinaganawisisaTvis minimaluri

moTxovnebis daweseba 2) direqciis rolis gazrda disciplinis marTvis procesSi da direqtoris rogorc disciplinuri

komitetis koordinatoris3) saklaso JurnalebSi moswavleTa daswrebis aRricxvis procesis monitoringis sistemis

amoqmedeba 4) moswavleTa daswrebisa da zogadad disciplinis Sesaxeb statistikis warmoeba da

mudmivi analizis ganxorcieleba;5) XII klasis saswavlo programebis Seswavla da misadageba moswavleTa interesebze;

3.5. swavla-swavlebis Tanamedrove meTodologia da sagakveTilo procesis marTva

1) maswavlebelTa damxmare saxelmZRvaneloebiT uzrunvelyofis strategiis gansazRvra;2) permanentulad unda ganxorcieldes kvlevebi maswavlebelTa mier swavlebisa da

Sefasebis Tanamedrove meTodebis gamoyenebis Sesaxeb da Sedegebis mixedviT unda ganisazRvros danergvis RonisZiebebi;

3) maswavleblebisaTvis xelmisawvdomi unda gaxdes treningebi moswavleze da Sedegze orientirebuli saswavlo procesis dagegmvis, warmarTvisa da Sefasebis Temaze;

4) direqtorebisa da direqtoris moadgileebs unda CautardeT treningebi saswavlo procesis monitoringis Temaze.

Page 20: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

alternativebi

4.1. skolis direqtori 1) sajaro skolis direqtori unda dainiSnos konkursis wesiT (sabuTebis gadarCeva,

testireba, gasaubreba), romlis Catarebac unda uzrunvelyos skolis damfuZnebelma. SesaZlebelia misi organizebaa) arasamTavrobo organizeciebs eTxovos, b) axali ssip-is dafuZneba moxdes, g) maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrma uzrunvelyos.

2) sameurveo sabWos unda hqondes direqtoris gadayenebis proceduris dawyebis ufleba

4.2. direqcia/administracia1) unda Seiqmnas direqciis wevrTa profesiuli standarti;2) Camoyalibdes sakvalifikacio moTxovnebi da maTi SerCevis procedurebi;3) Tavisufali bazris principis dacviT direqciis wevrebisaTvis ganxorcieldes treningebi 4) momzaddees maTTvis specialuri, profiluri saxelmZRvanelobi da saswavlo

gamocemebi.

Page 21: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

alternativebi

4.3. maswavleblis daniSvna/gaTavisyfleba da profesiuli ganviTareba1) moswavleTa kontingetis Semcirebis paralelurad kadrebis optimizaciis gegmis

SemuSaveba;2) metor-maswavleblebis programis dafinanseba;3) maswavleblis samsaxurSi konkursis wesiT miReba gaxdes savaldebulo;4) Catardes kvleva da momzaddes maswavleblebis momzadebis programa;5) pedagogebis sapensio uzrunvelyofis programis SemuSaveba;6) sertificirebis procesSi direqtorebis rolis gazrda;7) sertificirebis procesze maswavlebelTa atesatciebis mibma da pedagogTa

kategiriebis SemoReba;8) pedagogTa kvalifikaciis asaxva maT anazRaurebaze;9) sameurveo sabWos wevri maswavleblis statusis SeCerebisaTvis sabWos

Tanxmobis moTxovnis gauqmeba;10)skolebSi amoqmeddes pedagogTa reitinguli sistemebi;11)specialuri ganaTlebis pedagogegebi, fsiqologebi da metyvelebis Terapevtebis

momzadebis programis SemuSaveba.

Page 22: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

alternativebi

5.1. saswavlo garemo1) gaizardos TviTmmarTvelobebis roli skolebis infrastruqturis ganviTarebis saqmeSi;2) gaizardos sameurveo sabWos roli arasabiujeto saxsrebis mozidvis saqmeSi;3) moxdes skolis daxmarebis sakiTxSi kurdamTavrebulebis CarTvis kuTxiT

warmatebuli praqtikis urTierTgaziareba skolebs Soris;4) SemuSavdes moswavleTa asakobrivi jgufisaTvis Seusabamo mcire zomis

merxebisa da avejis gamocvlis programa.

5.2. skolebis konsolidacia1) saministros unda SeimuSaos skolebis konsolidaciis kriteriumebi;2) saministrom unda ganaxorcielos skolebis darukeba, raSic unda gaizardos resurs

centrebis monawileoba, romelbsac unda CautardeT saTanado treningebi3) Momzaddes skolebis optimizaciis srulfasovani programa, romelSic gaTvlili iqneba

momzavali klasebis sidide, saklaso oTaxebis zomebi, satransporto saSualebebis saWiroeba da sxva.

Page 23: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

alternativebi

5.3. qonebis marTva1) Senobis datvirTvisaTvis skola gaxdes uflebamosili moaxdinos ekonomikuri

ganviTarebisa da ganaTlebisa da mecnierebis saministros informireba winaswari nebarTvis miRebis nacvlad;

2) saministrom SeimuSaos deficituri skolebis daxmarebis programa raTa maT droulad gadaeceT saxelmwifo qoneba uzufruqtis wesiT;

3) resurs centrebis mier moxdes skolis qonebis marTvis warmatebuli praqtikis Sesaxeb skolebs Soris informaciis gacvlis organizeba.

6.1. ganaTlebis dafinanseba 1) gaizardos zogad ganaTlebaze gamoyofili saxelmwifo dafinanseba;2) gaizardos TviTmmarTvelobebis roli skolebis dafinansebis saqmeSi;3) ganzogaddes skolebis mier arasabiujeto saxsrebis marTvis praqtika da

samarTlebrivad uzrunvelyofili iqnas saTanado regulaciebi

6.2. vauCeruli dafinanseba1) skolebis dafinaseba gadavides saskolo saWiroebebze dafuZnebuli formuliT

dafinansebis modelze2) momzadedes da ganxrcieldes dafinansebis axali sistemisaTvis kadrebis

gadamzadebis saswavlo programa

Page 24: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

daskvnebi

1. zogadi ganaTlebis sistemis reformirebis procesSi naklebad iyo xelmisawvdomi sando statistikuri monacemebi da mecnieruli kvlevis Sedegebi, aseve ar momxdara grZelvadiani strategiis SemuSaveba da adgili hqonda xSir masStabur cvlilebebs, rac xels uSlida mdgradi garemos Seqmnas.

2. decentralizacia, rogorc reformirebis kursi misaRebia, gadasaxedia mxolod misi ganxorcielebis formebi. saqarTvelos SemTxvevaSi Cven miviReT demokratiis maRali xarisxis modeli, magram amavdroulad marTvis sistemis efeqturobisa da administrirebis xarisxis daqveiTeba.

3. qveynis masStabiT zogadi ganaTlebis marTvis sistemis doneze decentralizaciis nacvlad miviReT sakmaod centralizebuli modeli, rac skolebis saqmianobidan TviTmmarTvelobebis gamoTiSvaSi gamoixateba.

4. centraluri xelisuflebis mier skolebis doneze garkveuli funqciebis nawilobriv an srulad delegirebis paralelurad ar momxdara am funqciebis ganxorcielebis monitoringis sistemis Seqmna (mag. disciplinis marTva, swavla-swavlebis xarisxis marTva), ramac decentralizaciisa da demokratizaciis mimarT SesaZlebelia araadeqvaturi damokidebulebebi Camoayalibos.

Page 25: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

daskvnebi

5. decentralizaciis maRali xarisxiT ganxorcielebam aCvena, rom ierarqiaSi qveda rgolebs maswavleblebsa da mSoblebs (sameurveo sabWos saxiT) ar gaaCniaT saTanado mzaoba da resursebi iseTi mniSvnelovani amocanis gadasawyvetad, rogoric skolis direqtorebis arCevaa, razec metyvelebs is faqti, rom skolebis 47%-Si ver moxda direqtorebis arCeva.

6. sameurveo sabWoebis daniSnulebaa, biurokratiuli kontroli nawilobriv Caanacvlos sazogadoebrivi kontroliT, raTa saWiroebis SemTxvevaSi skolaSi arajansaR procesebze moxdes swrafi reagireba vidre amas oficialuri struqturebi SeZleben. maTi SeqmniT mSobels unda mieces saSualeba efeqturad da martivad ganaxorcielos sakuTari Svilis interesebis dacva.

7. marTalia axali erovnuli saswavlo gegma ukeTes pirobebs qmnis ganaTlebis xarisxis gazrdisaTvis, rac misi struqturiT, swavlebisa da Sefasebis Tanamedrove meTodebis danergviT, inkluziur ganaTlebaze aqcentirebiT, da sxva faqtorebiTaa ganpirobebuli, magram aRniSnuli siaxleebis danergvisaTvis maswavleblebis gadamzadebis ganxorcielebuli programebi arasakmarisi aRmoCnda.

Page 26: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

daskvnebi

8. umaRles saswavlebelSi moxvedris sakiTxSi zogadi ganaTlebis saerTo Sefasebis datvirTvis gauqmebam uaryofiTad imoqmeda saswavlo procesis mimarT moswavleebis jansaRi damokidebulebebis CamoyalibebaSi, gansakuTrebiT maRal klasebSi.

9. skolis avtonomiurobis xarisxis zrdis fonze bunebrivia izrdeba moTxovnebi skolis direqciis mimarT. am fonze, sistemaSi ganxorcielebuli cvllebebis cxovrebaSi danergvis xelSewyobisaTvis araskmarisi aris direqtorebisa da direqciis sxva wevrebisaTvis Catarebuli treningebi.

10 skolebis optimizaciis ganxorcielebaSi gamoikveTa, rom saWiro iyo optimizaciis kriteriumebis SemuSaveba, skolebis darukebis ganxorcieleba da ukeTesi dagegmvis ganxorcieleba, raTa ukeT yofiliyo gaTvlili skolebis siSore da transportirebis SesaZlo problemebi, didi klasebis Sedegebi swavlisadmi moswavleebis damokidebulebis gauaresebis kuTxiT da sxva riskebi.

Page 27: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

daskvnebi

11. marTalia bolo wlebSi zogadi ganaTlebis dafinanseba gaizarda, magram mTlian Sida produqtTan mimarTebaSi is mainc mcirea sxva qveynebis monacemebTan SedarebiT, magram dafinansebis sistemis problema ara marto mis moculobaSia, aramed arsebuli resursebis ganawilebis modelSic. dReisaTvis moqmedi dafinansebis formula warmoadgens Sualedur variants I da II Taobis formulebs, Soris, maSin rodesac ekonomikurad warmatebuli qveynebi didi xania III Taobis formulas iyeneben da zrunaven IV Taobis formulis ganviTarebaze.

12. marTalia reformirebis procesSi Tavi iCina garkveulma problemebma, magram saWiroa maTi siRrmiseuli analizi da samomavlo gegmebis ukeT dagegmva. zogadi ganaTlebis sistemis ganviTarebiT dainteresebulma pirovnebebma da jgufebma warmatebulad unda gamoiyenon reformirebis procesSi dagrovili nebismieri, warmatebuli Tu warumatebeli, gamocdileba da araviTar SemTxvevaSi ar unda vTqvaT uari sistemis demokratizaciaze, swavlebis aqtiur meTodebze da im sxva sikeTeebze, romelsac decentralizacia isaxavda miznad. Cven unda SevZloT, problema gamovyoT adamianisagan, davindoT adamiani da ar davzogoT problema.

Page 28: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

rekomendaciebi

1. damoukidebeli eqspertebis mier, saerTaSoso gamocdilebis gaziarebiT, Seswavlil iqnas saqarTvelos zogadi ganaTlebis reformirebis yvela etapi da moxdes misi srulfasovani analizi, ris safuZvelzec SemuSavdes zogadi ganaTlebis ganviTarebis grZelvadiani strategiuli gegma, romelic sazogadoebrivi konsesusis miRwevis Semdeg unda damtkicdes saqarTvelos parlamnetis mier.

2. ganaTlebis politikis Rirebulebebisa da ganviTarebis strategiebis gansazRvrisas gansakuTrebuli yuradReba daeTmos ekonomikuri zrdasa da Tanasworobis principebs.

4. ganaTlebisa da mecnierebis saministrom gansakuTrebuli yuradReba dauTmos statistikuri monacemebis Segrovebas, kvlevebis saWiroebebis identificirebas da `Tavisufali bazris~ principiT damoukidebeli kvlevebis waxalisebas. am procesSi aqtiurad CarTos universitetebi, arasamTavrobo organizaciebi da sxvadasxva sazogadoebrivi institutebi. momavali ganviTarebis strategiebisa da politikis dokumentebis SemuSavebaSi uzrunvelyos aseTi resursebis gamoyenebiT.

5. grZelvadian strategiaze dayrdnobiT siRrmiseulad gadaixedos zogadi ganaTlebis Sesaxeb saqarTvelos kanoni, masSi daregulirdes sistemis funqcionirebis mniSvnelovani sakiTxebi (kompetenciebis ganawileba, marTvis sxvadasxva rgolebis urTierTmimarTeba da sxva), xolo proceduruli, apelaciisa da sxvadasxva konkretuli sakiTxebis daregulireba moxdes ganaTlebisa da mecnierebis ministris mier damtkicebuli zogadsaganmanaTleblo dawesebulebebis tipuri debulebiT.

Page 29: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

rekomendaciebi

6. sistemaSi Zalauflebis dabalansebis mizniT garkveuli kompetenciebi SeiZleba gadaeces adgilobriv TviTmmarTvelobebs (materialur, teqnikuri da finansuri, menejeruli sakiTxebis marTvis delegireba). amavdroulad saministrom unda uzrunvelyos delegirebuli sakiTxebis Sesaxeb saxelmwifo standartebis dadgena da maTi Sesrulebis monitoringis sistemis amoqmedeba.

7. sameurveo sabWoSi ganaTlebisa da mecnirebis saministrosa da adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebis ufleba-movaleobebi Semoifarglos saTaTbiro xmis uflebiT, an moxdes maTi gafarToeba dabalansebulad, saTanado movaleobebisa da pasuxismgeblobebis gazrdis paralelurad.

8. skolis sameurveo sabWos SemadgenlobaSi umjobesia Tu mSoblebis raodenoba sul mcire 2-jer an 3-jer meti iqneba maswavleblebis raodenobaze. aseve SesaZlebelia gadaixedos moswavleTa warmomadgenlebis raodenoba (1 Tavmjdomare da TiTo warmomadgeneli X, XI, da XII klasebidan);

9. sameurveo sabWos angariSvaldeblebis principis ganmtkicebis mizniT sasurvelia Seicvalos sabWoSi mSoblebis arCevis wesi. Sesabamisad mkacrad unda ganisazRvros angariSgebis procedurebi – weliwadSi sul mcire 3-jer sameurveo sabWos wevrma mSoblebma skolis mSobelTa komitets/saTaTbiros unda moaxsenon sakuTari argariSi, xolo Tavis mxriv klasis mSobelTa komitetis wevrebi angariSvaldebuli iqnebian sakuTari klasis mSoblebTan;

Page 30: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

rekomendaciebi

10. disciplinuri komitetis xelmZRvaneloba unda daekisros direqtors, masSi aseve sasurveli Sevides direqciis (buRaltris garda), mSoblebis, maswavleblebis da moswavleebis warmomadgenlebi;

11. disciplinur gadacdomebze reagirebas unda axdendes direqcia ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier damtkicebuli Sinaganawesis minimaluri moTxovnebis safuZvelze SemuSavebuli Sinaganawesis gaTvaliswinebiT.

12. direqtori gamoscems individualur administraciul-samarTlebriv aqts, mxolod moswavlis saskolo siidan amoricxvaze ver miiRebs gadawyvetilebas individualurad direqtori. disciplinuri komiteti TveSi erTxel ikribeba da ecnoba ganvlili periodis manZilze direqtoris mier gaweul muSabas da erTgvarad amtkicebs mas, komitets unda SeeZlos gaamkacros esa Tu is disciplinuri saxdelis forma da ara piriqiT.

13. saskolo saswavlo gegma (ssg) – proeqts SeimuSavebs direqcia sagnobrivi kaTedrebis monawileobiT, ssg-is proqts ganixilavs pedsabWo da saboloo damtkicebisaTvis warudgens sameurveo sabWos;

14. uxarisxo swavlebastan dakavSirebiT unda ganisazRvros direqciis, sameurveo sabWosa da pedsabWos pasuxismgeblobebi;

Page 31: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

rekomendaciebi

15. skolis biujeti – biujetis proeqts SeimuSavebs direqcia sagnobrivi kaTedrebis aqtiuri monawiloebiT da dasamtkiceblad warudges sameurveo sabWos. Tu sabWo ar eTanxmeba biujetis proeqts werilobiT akeTebs rekomendaciebs da ubrunebs direqcias. Tu sabWo meoredac ar daamtkicebs biujetis proeqts sakiTxi saboloo ganxilvisaTvis gadaecema damfuZnebels/ skolis uSualo zemdgom instancias;

16. direqtori unda dainiSnos konkursis wesiT (sabuTebis gadarCeva, testireba, gasaubreba) damfuZneblis mier da manve unda gansazRvros direqtoris Sromis anazRaurebis odenoba. albaT umjobesia, rom konkursis uSualo organizeba ganaxorcielos maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrma;

17. skolis Senobis datvirTvisaTvis sasurvelia Tu saWiro iqneba zemdgomi instanciebis informireba gadawyvetilebis mirebis Semdeg.

18. skolebis dafinanseba sistema unda gadavides saskolo saWiroebebze dafuZnebuli formuliT dafinansebaze

* SeniSvna: warmodgenili rekomendaciebis garkveuli nawilis realizebaze ganaTlebisa da mecnierebis saministrom ukve gamoxata principuli mzadyofna.

Page 32: SaqarTvelos zogadi ganaTlebis sistemis mdgomareobisa da marTvis analizi aluda gogliCiZe  winamdebare naSromimomzadda amerikeli xalxis.

sakontaqto monacemebi:

aleqsi aleqsiSvili (PMCG): Ph: +99532 921 171; email: [email protected]

Aluda gogliCiZe: Ph: + 995 93 301 060; email: [email protected]