Sabbath School Lesson · 2020. 9. 4. · a, tua pilnate ingah theihlohna dingin galte in hongdal...

69
SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents Title: Education Title: Education Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Khangham Sabbath School Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Laisiangtho Sinna Se Se Se Se Se v v v ent ent ent ent ent h-da h-da h-da h-da h-da y A y A y A y A y A dv dv dv dv dv entis entis entis entis entis t Colleg t Colleg t Colleg t Colleg t Colleg e Pr e Pr e Pr e Pr e Pr esidentt esidentt esidentt esidentt esidentt e e e a&;om;aom a&;om;aom a&;om;aom a&;om;aom a&;om;aom PILN PILN PILN PILN PILN A A A pmtkyftm; odu©mawmf"r®q&m OD;rdk;cdkifidkac:eefrS wD;wdefcsif;jyefqdkonf/ October, November, December 2020 Sabbath School Lesson wD;wdefcsif;bmom yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol yHkESdyfol OD;zkef;Edkif (00354) ref ae*sm uif;apmifhyHkESdyfwdkuf 206 a&Topö mvrf;? &efuif;ûrdUe,f &ef uk ef ûrd U xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol xkwfa0ol OD;apmxDrao (00589) Ouú X jref rmjynf owå raeYOykoftoif;awmf 68 OD;0dpm&vrf;? &ef uk ef ûrd U tkyfa& - 1200 "r®'ge yxrtBudrf T-1 1 2

Transcript of Sabbath School Lesson · 2020. 9. 4. · a, tua pilnate ingah theihlohna dingin galte in hongdal...

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education

    Khangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolKhangham Sabbath SchoolLaisiangtho SinnaLaisiangtho SinnaLaisiangtho SinnaLaisiangtho SinnaLaisiangtho Sinna

    SeSeSeSeSevvvvventententententh-dah-dah-dah-dah-day Ay Ay Ay Ay Advdvdvdvdventisentisentisentisentist Collegt Collegt Collegt Collegt College Pre Pre Pre Pre Presidenttesidenttesidenttesidenttesidentteeeee

    a&;om;aoma&;om;aoma&;om;aoma&;om;aoma&;om;aom

    PILNPILNPILNPILNPILNAAAAA

    pmtkyftm;

    odu©mawmf"r®q&m OD;rdk;cdkifidkac:eefrS wD;wdefcsif;jyefqdkonf/

    October, November, December

    2020

    Sabbath School LessonwD;wdefcsif;bmom

    yH kES dyfolyH kES dyfol

    yH kES dyfolyH kES dyfolyH kES dyfol

    OD;zkef;Edkif (00354)

    refae*sm

    uif;apmifhyHkESdyfwdkuf

    206 a&Topömvrf;? &efuif;ûrdUe,f

    &efukefûrdU

    xkwfa0olxkwfa0ol

    xkwfa0olxkwfa0olxkwfa0ol

    OD;apmxDrao (00589)

    OuúX

    jrefrmjynfowå raeYOykoftoif;awmf

    68 OD;0dpm&vrf;?

    &efukefûrdU

    tkyfa& - 1200

    "r®'ge

    yxrtBudrf

    T-1

    1 2

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    A Sung a Om Thute

    1 Eden Huansung a Pilna

    (September 26–October 2) .......................................... 6

    2 Innkuan (October 3–9) .......................................... 16

    3 Thukham in Siapa (October 10–16) ...................... 26

    4 Topa’mit: Laisiangtho in leitung a muhna

    (October 17–23) ....................................................... 36

    5 Zeisu Eite Siapipa (October 24–30) ........................ 46

    6 Siapipa Kiangpan Pilna Tuamtuam

    (October 31–November 6) ......................................... 57

    7 Pilna Tawh Biakpiakna (November 7–13) ............. 67

    8 Pilna leh Hotkhiatna (November 14–20) ............... 76

    9 Pawlpi leh Pilna (November 21–27) ....................... 86

    10 Arts leh Sciences Lam Pilsinna

    (November 28–December 4) ..................................... 96

    11 Christian leh Nasep (December 5–11) ................ 106

    12 Sabbath: Pasian Omzia Nuntakpih

    (December 12-18) .................................................. 116

    13 Vantung, Pilna, leh Kisin Tawntungna

    (Deceehmber 19–25) ............................................. 126

    Khristian Pilna

    “Topa zahtakna penpilna kipatna hi a, siangthopa theihnapen thumuhna a hihi.” (Paunak 9:10)

    Atunga laisiangtho mun ngaihsun in. Akinalmahmah thunih: “kihta” Pasian’ vangleh minthanna zahtakmahmah; “thei” Pasian’ omzia theitel mahmah. Pilna,theihna leh thumuhnate in Pasian sungmah ah zungkhauhhi. Pasianin nakhempeuh’ bul hi a, nakhempeuh Ama’nbawl in kisak hi (John 1:1-3; Col. 1:16, 17). I theihbangbanganeu mahmahte, lungnote, vanmite, dawite “vantung a-ukvangliatnate” (Eph. 3:10) Pasian hangbekin kip uhhi. Pilna,theihna khempeuh in zong Pasian sungmahmah zungkhauhhi.

    Laisiangtho kician mahmah hi: “Pasian itna hi” (1John 4:8), EG White in zong: “Itna in, piansakna, hotkhiatnaleh pilna diktakte’ bulpi ahihi. Eite lam honglakpa ahithukham sungah zong kiciantakin omhi. Alian leh amasathukham in, ‘Na Pasian, nalungsim khempeuh, nakhakhempeuh, nathahatna khempeuh leh nangaihsutnakhempeuh tawh it in’ (Luka 10:27) cihi. ‘Ciangtan omlo pa,atheikimpa pen lungsim khempeuh, kha khempeuh,thahatna khempeuh leh ngaihsutna khempeuh tawh itnain vangliatna sangpen ahihi. Pumpi, lungsim leh khaavekpi mahin Pasian suunkik dingin puahphatna ahihi.” -Education , p. 16.

    Topa in nakhempeuh’ bulpi hi a, pilna diktak,Khristian pilna khempeuh in Zeisu leh agenkholhthutekhempeuh lamah ilungsim hong makaih hi. Piansaksateleh akammalte, Khazih gen kholhte tungtawnin, kisap

    3 4

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    khempeuh hong kipia a, Topa tawh kizop theihna hongneisak, lungsim khempeuh kha khempeuh tawh hongitsak hi. Piansaksate zong kum tampisung mawhna insusia gawpkhin hi napi, Laisiangtho tungtawn a Pasian’thu laisiangtho sung ah i simte mahbangin vanglian vevehi. Ahihhang laisiangtho pen thuman taktak hi a, Pasianinbang hi a, bang hong sepsak hiam cih ciaptehna lianpen ahihi. Laisiangtho sungah piansakna leh hotkhiatnatangthute in Khristiante ading thubulphuhpi ahi ding hi.Sawltak John in “Mi khempeuh ataan khuavak” (John 1:9)cihi. Zeisu tungtawnin mikhempeuh in nuntakna neitheiahih mah bangin, Zeisu tungpan mahin Pasian’ khuavakngahthei ding uhhi.

    Tuabang laitak mahin, kidona lianpi peuh i thuakzela, tua pilnate ingah theihlohna dingin galte in hongdal theihi. Khristian pilna sungah bangpeuh omtaleh, Pasianhongpiak vantungpan khuavak mah sangnaupang te’ iteelsak ding hi. Zeisu in “Mi khatpeuhin leitung khempeuhangah hangin a nuntakna bulpi suplawh leh bangphattuamna omhiam?” (Mark 8:36) cihi. Leitung pilnalaisiamna, sumbawl siamna leh engineer khawngsiammahmah napi nihveina sihna meikhuksung atun lehbang phatuam ding hiam?

    Tu quarter sinna thulu ahi “Khristian pilna” bangphattuamna hongpia a, pawlpi bup ahi a, mimal i hi zongin,tua pilna koibangin ngahthei ding i hi hiam?

    Tu quarter Khangham Sabbath School laisiangthosinna pen, America saklamgam a om Seventh-day Adventistcollege leh university te pan Siapipate pawlkhat in hong gelhuhhi.

    5 6

    LESSON 1 *September 26–October 2

    EDEN HUANSUNG A PILNA

    Sabbath Nitaklam Sept. 26

    TUKALSUNG SIMDING: Pian. 2:7–23; Pian. 3:1–6;2 Peter1:3–11; 2 Peter 2:1–17; Hebrew 13:7,17, 24.

    KAMNGAH: “Pasian avanglian mahmahna phawktel in.Pasianpen sia khempeuh lakah Sialianpen ahihi.” (Job 36:22).

    Laisiangtho sinte in Piancil 1 pan 3 sung a, Pasiannasepzia telpha mahmah: Pasian, Adam, Eve, vanmite lehgulpi tangthu te. Amunbel “Eden” a kici gamnuam khatahahihi.A tangthu bel kizom dimdiam mah ei. Pasianin Adamleh Eve piangsak. Adam leh Eve mawh. Adam leh Eve penEden huanpan kihawlkhia. Piancil laibu a kipatna lampanpilnatawh limsim leng, a tangthu paizia itelphasem ding hi.

    “Hotkhiatna pilna pen khangtawntung adinginleitung kipat panin kihilhpah hi. Eden huansung i Nu lehPa masapen tegel’ innkuan panin, sanghoihpen hongkihonsak pahhi. Eden huanpen amau sang khandei hi a,piansaksate khempeuhin laisimbu, Piangsakpa in amausiapa leh nu leh pa masapen tegel in sangnaupang masategel ahi uhhi”—Ellen G. White, Education, p. 20.

    Topa in tua sang masapen a phuancilpa Siapipa lehSiapa ahihi. Tua kawmkalah, Adam leh Eve nupate in,thumanlo ahilhthei ding sia dangkhat vateeltawm uhhi.

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Tua manin bangteng piang a, banghang hi a, tuni tuhun ading bang pilna peuh i sintheih ding a omdiam?

    SUNDAY September 27SANG MASAPEN

    Huan khatpeuh khawng sangkhaan in kingaihsunzolo mahleh, siatna a omvetlo Pasian bawlsa Eden huanpenhoihmahmah lel hi. Tuhun muhdan tawh bel ngaihsuthakmah leh, apuuklo leitung dang a, leimite pen, apiangsakpa tektek in, tua sanginn sungmahah pantahngiatngiat hi.

    Piancil 2:7–23 simin. Pasianin Adam piangsakin,a koihna munleh a nasep piak lai in, a ngiimna bulpibang hi in na umhiam?

    Pasianin tua mipa leh minu Ama’meel suunin bawla, innkhat leh nasep kician apia hi. Sia leh Sangnaupangkikalah kizopna thupi mahmah omhi.Pasianin Adam penama bawlsa ahih manin Adam’siamna telpha mahmah hi.Adam hilhthei a, Adam in apilna kicing takin zangthei cihzong thei hi.

    Pasianin mite nasep guan a, lungnopna aneih dinguhzong deihsak hi. Nasep kician a piakna zong lungnopna apiaknop hang hizaw hi. Anasep picing takin semzo a,lungnopna a ngah zolo kua omding hiam? Pasianin Adamlungsim telpha ahih manin, gualzawhna a ngahna dingin,

    Eden huan kemcing ding nasep pia hi. “Topa Pasianin mipala in, Eden huan kho in akem dingin akoih hi” (Pian. 2:15).Leitungah mawhna leh sihna bek athei eite in, Adam in,Eden huanpuah nasepna tungtawn bekin pilna sintoto dingcihpen ngaihsut haksa tham hi.

    Piancil 2:19-23 sungah, Adam kikholhpih dinginganhingte bawl a, a zi dingin Eve zong bawlsaklai hi. Adamading kikholhpih kisam a, ahuhding zi kisam cih thei-innumei abawl hi. Mihingin Pasian tawh kinai mahmah dingkisam cih thei a, a kikholhkhop theihna dingin Eden huanzong abawl hi. Hiteng khempeuhpen Pasian in mihing aitmahmahna pulakna ahihi. Eden huan tawh kigamlamahmah ihih manin, tua huan koibang hi cihzong ingaihsun zokei hi.

    Eden huan tawh kigamla luata himah leng,piansak sate tungpan pilna sinthei veve hihang. Bangpilna peuh hi a, laisiangtho tungtawnin imuhna pan bangphattuamna peuh ingahthei hiam?

    MONDAY September 28BULUHNA

    Sangsiate ading anuampenpen in asangkhaantekaikhawm, laisuanna bawl, a kisam-nate kaikhawm,sangkhaante zong adeih bangun puahpha cihte a hihi.Pasianin sangkhaan dingin Eden abawllai in, Adam leh Evepilna sin na’ng in akimkotah kicingtakin koih hi. A kimkotzeempha mahmah hi. Pak, vasa ganhing leh singkungtekhempeuhpan a piangsakpa Pasian’ thu asinthei uh hi.

    7 8

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education9 10

    Piancil 2 pan 3 sungah thute kikhel vat hi. Pasianinmihingte ading hong bawlsaksa khempeuh itheikhin zohi.Ahihhang Paincil 3:1 sungah, Pasianin deih teeltheihnahongpia hi. Gul in “ganhingte khempeuh sangin pilzaw”cihpen amasa kammalte ahi, “hoihmahmah, maizumlo,nuamsa mahmah” cihbang Pasian’nasepna ahoihziapulakna tepan lampialna ahihi. Gul tawhkisai in, “pil”cihpen “ngiansiam” ci-in akhia zong omhi. A hoihkimmahmahna pan thukilehbulh hong piangsak hi. Piancillaibu in Pasianpen “ngiansiam” cihtawh kilehbulh in pulakhi. Pasianin, huan sung a nupa tegel ading alam-etna kicianmahmah hi. Piancil 2:16, 17 sungah Pasian thupiakna inhuanlaizang akungpan singgah nelo ding cihthu ahihi.

    Hih tangthu tungpan theihding a thupi khat in:Adam leh Eve tegelpen, lungsim asuakta, thumanna lehthumanlohna deihteelthei in kipiang sak hi. A kipatcil lai,leitungmi apukma pekin mihing’deihteel theihna omcih imuhtang a hihi.

    Piancil 3:1–6 sungpan, gulpi kammal zatte leh,Eve dawnkiknate encian in. Gulpi in Eve kiangah bangthupeuh pulak hiam? Eve in zong sia leh pha khentelnasingkung koici muh naci hiam?

    Piancil 2:17 sungah, Topa in Adam kiangah, tuasinggah na neekleh “si taktak ding” cihi.Piancil 3:3 sungahEve in Pasian’ thupiak agenkhiat ciangin “taktak” cihkammal nusia in, peeng gen hi. Piancil 3:4 sungah, gulpi in

    tua kammal suutkik napi, Pasian thupiak tawh kilehbulhsak hi. Pasianin, huansungah Eve thuhilh mahleh,telmeello cihpen, ama’ kammal zatte mah tawh kimutheipahlel hi.

    TUESDAY September 29THUPUAK MANSUAH

    Zanni i muhsa ahi, Eve tungah Pasian’thupiakte,ama’kammal mahtawh pulak kik hi. A khiakhial bel hisamloa, a telzolo hizaw hi. Ama’ thuakding mawhna sulzuite kigentel theilo hi. Gulpi tawh a kitalsik ciangin, Eve in suutkikhimahleh, Pasian’kammal banglian hinawnlo pah hi (Piancil3:2, 3). Tua thupuak zong gulpi ading thuthak hikhol tuanlohi. Tua thupiak gulpi in thei khinlua zaw ahih manin,mawhna aba’ang nailo Eve akhemzawh nadingin kigingphamahmah hi.

    Piancil 3:4–6 entel in. Pasian’thupiak thalnialhetlo in, gulpi in bangtengpeuh gen a, Eve tungah bangciin gualzo hiam? Bang thukhun zangsiam naci hiam?

    Gulpi in thupiakna hoihlo acihpeuhteh, Eve in zong,Pasian dongnuam leh dongthei lel hi. Eden ahoihna hizawhi: sangnaupang peuhmah in, tehpih omlo Siapi Lianpenpatuate khempeuh khengval atheipa ahihi. Zia-etna nusiain Pasian huhna ngetding sangsik in, Eve in gulpi’thupiaksang zawsop hi. Gulpi thupiak asaan manin, Pasian’thupiakte tungah lunghiang cih honglak hi.

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    11 12

    Tua laitak in Adam zong mundangah tuamvak sesehi. “Pasian in acihtak na’ngun athupiak khatbek a omsunpenmah palsat-uh a hihlam, Adam in telpha mahmah hi. Alungsim buai mahmah hi. Eve, amahguak avaksak bangkisik mahmah hi. Himahleh mawhkhin zo uh: a lungnopmahmah na uh tawh kikhenkhia ding hita hi. Hizopeuhmah ding hiam”— Ellen G. White, Patriarchs andProphets, p. 56. Thuman leh thukhial telsitset pipimah,thukhial teelta mai hi.

    A kikhemdaan ngaihsun in: Gulpi in tua singgahaneekvua leh “Pasian tawh kibang ding” cihi (Pian.3:5).(Pian. 1:7) sungah Pasian suunkhin cizaw hi lomaw?Hihthu in, Adam leh Eve tegel bangin, pilna sangmahmahneikhin i hihhang, eite zong khemnop mahmahlel a, upnaleh thumanna bekin eite hong humzo cihthu hong koicihilh naci hiam?

    WEDNESDAY September 30MANSUAHSA NGAHKIK

    Adam leh Eve te nupa in gulpi’ thu manding ateelmanun, mawhna sulzui tampitak leh, Pasian sanginnsungpan hawlkhiat in om uhhi. Mawhna hangin Adam lehEve te’ na mansuahte ngaihsun in. Amau’ puukna i telphatmanin, tulai pilna hongpiak adeihna bulpi itelpha zaw hi.Amau kihawlkhia in, a cingtaklo leitungah thuthak a dingpilna a sinuh kulpah hi. Mihingte a puk ma in, Pasianin,vantung pilna, hoihna, itna tawh akizoppih mahbangin;amau pukkhit ciangin, Ama’ meel suunkik thei dingin tuavantung pilna hoihna, itna mahtawh kizoppih kik hi. Amimal in Pasian tawh ikigamlat hang, ama’ hoihna itna

    theihna tawh amah i naihthei veve hi. Thungetna tawhama’ nasemin, athu simin, Adam leh Eve te’n, Pasian anaihmah bangun; e’nzong i naihthei veve hi.

    Lungdamthu in, Zeisu leh hotkhiatna hangin imangthang nawnkei hi. Hotkhiatna leh thak suahna’ng lam-etna i neihlawh hi. Khristian pilna in, sangnaupangte maiah Zeisu leh ama hong sepsak thaksuahna kawk tentanding hi.

    2 Peter 1:3–11 simin. Mi in huan a nutsiatlai in amansuahsa khempeuh pen, hih laisiangthomun inngahkik ding tha hongpia hi. Pasian meel isutkik theihnadingin, Peter in bang hihding hongci hiam?

    Zeisu tungtawnin, “Pasian’ deihbangin biaknamantak inuntak theihna” hongpia hi. Peter in gualsukdiudeu hi: Upna, gamtat hoihna, thutheihna, pumpi kiukzawhna, thuakzawhna cihte leh azom omsuk diudeu hi.Thutheihna pen Peter in thupi gen phadeuh hi. Pilna acihnopna ahihi. Pilna diktakin thutheihna dik ahi Khazihtheihna hongtun a, Amah tawh kibang bekhilo in, Amah itheihna midangte ahawmsawn theite hong suaksak hi.

    Thukham singkung ahi “sia leh pha theihna”thute ngaihsun in. Thutheihna khempeuh hoihkimloahihna bang hong gen hiam? Thutheihna hoih leh hoihlokoici khentel thei ding ihi hiam?

    THURSDAY October 1THUNIAL MITE

    Sangnaupang pawlkhatpen “hilhnop” hi. Mathoihngah na’ngin laizong nak et selo lel uhhi. Telbaih mahmahlel uhhi. Apilna uh muibun lel hi. 2Peter 1 leh 2 sungah,

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education13 14

    Khazih sungah ingah pilna pen, Ama’ sungah a ki-aapmahmahte tawh ki zakim hi. 2Peter alian 1 sung a hanthotnain 2 Peter alian 2 sung a hilhkholna tawh kibang hetlo hi.

    2 Peter 2:1–17 simin. Bang vanglian leh taainakammal pau hiam? Tua hilhna taaina kammalte kawmkalah bang lametna hong neisak hiam?

    Ukna aana asimmawh mite tawh kisai in Peter intaang 10 na ah agen simin. Eite tulai mite ading nangawnnakpi takin taaina hipah hi. Pawlpi in zong (Heb. 13:7, 17,24) sungah hong uk kumpite’thu mang ding acihna bangin,Pasian’deihna tawh a kituak laiteng i manlel ding a hihi.

    Bawlsiatna anasiat mahmah laitakin, Peter inthudangkhat tawh hong kuppih hi. Pasianin tua khemnatea paaikhia zo dingin vanglian mahmah hi tase leh, “a mitezia-etna pan a suahtak theihna ding lampi, Pasian in theiluahi” ci hi. Khristian pilna icih teh, zia-etna pel ding cihciangbek hilo a, suahtak theih na’ng Pasian’ lampi tampitaktezongkhia ding, ei leh ei mah kikem ding, “siatna apiangsakthei thuhilhna manlo hong lutpihsim” (2 Pet.2:1,)hi cihi.Ukna aana simmawh napen kimawhsakmahmah ahih ciangin, ei Khristian’ siamsinte in, hong uktetelsiamna, ki aapna leh thumanna i kisin a kul diam (Heb.13:7)?

    Adam leh Eve in ukna aana simmawh i cihliantheihloh hang, atawpna ah, thumanloh ding mah teelzawuhhi. A thupalsatna uh asuukzaw saksem dingin, Pasianinamau’phattuamna ding mahin athupiakte, tangnial uhhi.

    Hih dotna nakpi takin ngaihsun in, pawlpi sungbekhilo, innkuan sung leh nisim nuntakna sungah zong e.

    Ukna aana neite ahi zongin, ukthuak mipite ahi uhzongin, thuman takin omding, banghangin thupi nacihiam? Na ngaihsutna Sabbathni ciangin biakinn ah honghawmkhia in.

    FRIDAY October 2

    SIMBEH DING: “Nupa siangtho tegelpen Pa Pasian inkemkhoi bekhi lo in, siamkim Piangsakpa in pantah ngiathi. Vantung mite hong hawhsuk zel uh a, piangsakpa tawhzong akhak ahal omlo in kikhawlthei uh hi. Nuntaknasinggah panin thahatna a dimin ngah uh a, apilna uh zongvanmite’ nuai deuh bekmah ahi uhhi. Muhphak vanpi’thuthukte, a siamkimpa’ banzal sepnate (Job 37:16) in abeitheilo nopsakna leh siamsin lamhilhna a hihi. Piansaksate omzia thukhun tepen kum 6000 sungbang isinsinsahi a, apiangsakpa akoihpa in eite lungsim sungah hongguanhi. Singkungte in tehte, paakte nei uh a, gannungta alianmah mah tuigan leviathan pan kipan nitaangsung agamtang lungnote khempeuhte Adamin theigai hi. Tuateminvawh a, amaute gamtatziate telsitset hi. VantungahPasian’ vangliatna, sim zawhloh leitungte, meeiteakaaisakna, khuavakleh awgingte, sun leh zantekhempeuh i Nu leh Pa masate’n tellua uh hi. Singtehkhempeuh leh mualtung asuangte khempeuh, aksitangtekhempeuh, leitung vantung leh huihte tungah Pasian’min kigelh hi. Piansak sate thuman na leh ki pumkhatnain, tehpih omlo pilna leh vangliatna hong lak hi. Lungsimhong lazo mahmah, itna hong neisak, lungdam hongkosaksak zo thute a hihi.” Ellen G. White, Patriarchs andProphets, pp. 50, 51.

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    15 16

    KIKUPDING DOTNATE:

    1. Pasian in sang leh nasep peuhmah amah langdonadingin a piansak hizen leh, eite’n Pasian deihbanginnasemsem lai ihi diam? I nasepna tungtawninPasian tawh a hoihzaw kizopna bangci neihtheih dingi hi hiam? (Khasum, siamsinna, kipumpiakna, Pasiannasepna, etc.)?

    2. Eden huansungah Satan’ khempilna ngaihsutciangin, leimi’ thanemna tawh hileh lauhuaimahmah lel hi. Adam leh Eve in amau kiangnaimahah Pasian omcih thei gige sa in, gulpi’thulangmaan hong sang uhhi. Tua bang kinaihnapangamlapi a kilawn khiasa eite in, tua zia-etna tetungi gualzawh theihna’ngin, Pasian’huhna koici ngahtheih ding hiam?

    3. Ukna aana-thu ngaihsun inla, tua aana mandingbanghangin thupi naci hiam? Ukna aana a kiciatkholloh ciangin bangpeuh piang thei hiam? Uknaaana koibangin kizangkhial thei a, ei’n i koici dawnding hiam?

    LESSON 2 *October 3–9

    INNKUAN

    SABBATH NITAKLAM Oct 3

    TUKALSUNG SIMDING: Pian. 3:1–15, 2 Cor. 4:6, Luka 1:26–38, Mate 1:18–24, Eph. 4:15, 1 John3:18, Thuhilhkikna 6.

    KAMNGAH: “Ka ta aw, na Pa hong thuhilhna ngai in, naNu thukhamte nusia ke’n.” (Paunak 1:8).

    Mihing in nisimin pilna isinbehbeh hi. Nuntak icih sangkah i hilel hi.

    “Israelte hunlai pekpanin thu-ummite in khangnotepilna sinsak ngiatngiat uhhi. Naupang suaktungpankipanin, Pasian’ hoihna liatnate a thupiaksung a ombangin hilhding cih Pasian in lamlak hi cih amau tangthusungah omhi. Laisiangtho sung a om late leh thungetnatetawh amau’ lungsim honsak ding ci hi. Thukhampen Pasianomzia hi a, lungsim sungah a sangte in Pasian lim leh meelsuun-uh cihthu, Nu leh Pate in, naupangte hilh uhhi.Kihilhna pen atamzaw kamtawh hi a; khangnote in Hebialaigelhte; laizial tunga kigelh laisiangtho lui kisin uhhi.”—Ellen G. White, the Desire of Ages, p. 69.

    Mihing’ tangthu sungah, hun masalai phadiakinpilna peuhmah innkuan sungpan kipan hi. Laisiangtho ininnkuansung pilnathu bangci gen a, i innkuan koibangdinmun hi taleng, bang ngaihsutna thak hongpia nasahiam?

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education

    T-2

    17 18

    SUNDAY October 4INNKUAN MASAPEN

    Hun masalai mihing’ tangthu sungah innkuanpilsinna tawh kisai, Laisiangtho in a kician kicing in bangmahhongpiak ommello mahleh, pilna sin-uh cihthu bel kicianmahmah lelhi.

    “Pilsinna pen Eden huanpan innkuan sungah kipanhi. Adam in ‘Pasian’tapa (Luka 3:38) hi a, Pa kiang paninasangpen kihilhna tate’n ngahsuk uhhi. Amantakin cilenginnkuansang a hihi.”—Ellen G. White, Education, p. 33.

    Bangteng hilh-uh cih i theih seloh hang, piansakna,mawhna omkhit teh hotkhiat na’ng ngiimna cihte kihilhding cih kician lel hi.

    Anuai a laisiangtho munte’n bangpeuh honghilha, Adam leh Eve in, a tate uh a thuhilhna hi teitei dingcihkoibangin i umthei diam?

    Piancil 1–2, Piancil 3:1–15, 2 Cor. 4:6, Luka 10:27,Galati 3:11, Mangmuhna. 22:12.

    “Lei piancil lai a, kihilh pilna mahpen khangtawntungin etteh ding lim hipah hi. Eite ading lim ahidingin, i Nu/Pa masate innkuan ading Eden’ sang hongphut hi.”—EGWhite, Education, p. 20.

    Khristian pilna cihpen upna, biakpiakna, kihilhna,kipawlkhopna Pasian’na sepna leh huh piakna cihteinnkuanpihte kihilhna a hihi. Innkuan cihpen innkuanpihte

    Pasian’ itna leh kamciamte kihilhna mun ahihi. Zeisu in,naupangte’ lawm, Topa leh Gumpa a hihna thu leh,laisiangtho in Pasian’ kammal ahihna naupangte tungahhilhna mun a hihi.Vantung i Pa’ omzia musak a, kizopnahoih kihilhna mun a hihi.

    Piancil 4:1-4 sungah, Cain leh Abel te unau in Topakiangah biakpiakna hongpuak uhhi. Hotkhiatna ngiimnasungah biakpiakna thupitzia, innkuan sungpan kihilh hingelngel ding uhhi. Pilna hoih in, ei lam-etna zah apiangdingin hong makaih tawntung zolo cih, tua tangthutungtawnin i telthei hi.

    Na innkuan bang dinmun tungtaleh, nakimkotadingin thuman kihilh in ki nuntakpihnamun ahihtheihna dingin, bang teelsiamna kisam nakisa hiam?

    MONDAY October 5ZEISU’ NAUPANG HUN

    Laisiangtho sungah Zeisu’ naupanghun kitawmgelhmahmah hi. Tua hunte thuthukpi ahihi. A leitung Nu lehPa, Mary leh Joseph tawh a nuntakzia tungpan a naupanlaipilna sinzia, ei muh khopkhat khawng bel omlel hi.

    A nuai a laisiangtho munte pan, Mary leh Josephin naupang Zeisu, koi cibangin pilna pia cih hong theisakhiam?

    Luka1:26–38___________________________________________

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    19 20

    Luka 1:46–55_____________________________________

    Mat 1:18–24____________________________________________

    Hihmunte in Mary leh Joseph pen mi thumante ahihna, Pasian’ thukham bangin nuntak ding a ut miteahihna hong musak hi. Topa hongpai a, thupiang ding tenga gen ciangin, thuman takin sawlmang uhhi.

    “Naupang Zeisu in Synagogue sangte ah pilnasinkhalo hi. Anu in a siama masapen ahihi. Anu’ muk lehkamsangte kiangpan vantungthute kisin hi. Amah ngiatinMoses kiangah agenkhiat thute mah, anu’khut tungpankisinkik hi. Naupangpan khangno asuahtoh kawmin, rabbisangah vakah lohi. Pasianin ama pilna bulpi ahih manin,tua sangte ah vakah kul selo hi. “—EG. White, the Desire ofAges, p. 70.

    Tua siate in thuman cihtaktuak lel uh himah leh,Luka 2:41-50 sungah, Pasian bekin a piak pilnate, mite’ntelsak zolo uhhi.

    Atung a EGWhite kammalte lungngai kik in. Ama’paukhiatsa kammalte mah anu’ khut tungpan aki sinkikthuna bangci ngaihsut hiam? A lamdang Pasian hong itna koicipulaak naci hiam? A puuksa mawhnei eite in Pasian’itna ikoici dawnkik tuak hiam?

    TUESDAY October 6KIZOPNA

    Amantakin cileng pilna pen kizopna namkhat ahihi. A Siapa pen pilna, theihna, thukip leh a dangdangte a

    neipa ahihi. Theihna tampi aneikhat in mitawh kizomtheia; tua ama theihte hilh ding bek ahihleh ahoihna banghituan hiam?

    “Thu dangkhat leuleu ah, hilhsiamna in kizopsiamna zong hipahlo hi. Tuate khempeuh tungah kizopnalamh kul hi. Sia hoihpa in, a sangnaupangte pen lawmhoihin nei a thumanpha guan hi. Nute Pate in, khangno lehnaupang bangzah tungah itna leh telsiamna tawh kizom a;a muibun penpen ding lampi zongh theih kul hi.”Ellen G.White, Education, p. 212.

    Thukhatah, hilhsiamna in mimal noptuamna piazobilbel hi. Innkuankhat icih zong saang khatmah hi a, thupiveve hi. Sangnaupang leh Siate kikal kizopna hoih lamhsakkul hi. Kimeeltheihna zong kizopna tungtawnin khangtohi. Khristiante in laisiangtho sim, thunget cih khawng tawhPasian tawh kizopna aneihloh ciangin, a kimeeltheihnanungtalo hi. Innkuante in Khazih’ hehpihna leh theihnasungah a khantoh na’ngun Pasian’makaihna kisam uhhi.

    Anuai a munte simin. Innkuankhat in Pasian tawhkimeeltheihna hoih neihtheih na’ngin bang kisam hongcihiam? Late. 37:7–9; Paunak 10:31, 32; Paunak 27:17; Ephet4:15; 1 John 3:18; Titu 3:1, 2; James 4:11.

    Kizopna khaici-hoih tuhna in innkuante Khazihtawh kimeeltheihna khangsak bekthamlo in, innkuanpihkhatleh khat kimeeltheihna zong khangtosak hi. Natateneulai in navaihawmsakthupha in, hong khankhin cianginkizopna hoihkhat hongnei in lungnopna hongguan ding hi.

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education21 22

    Ta naneikei phial zongin, hih thukhunte in mun tuam-tuamah nasemthei hi.

    I thugen khatpen thupipah a hihloh hang, igendaan thupi ahihna ngaihsun dih in. Na genkhiatthukhat dik napi in; nagenthu in a suulzuite a kisiatsaktheihna koibang hiam?

    WEDNESDAY October 7NU LEH PA DINMUN

    “Pate aw natate uh a hehtheihna dingun bawlkeiunla: Khristian’ ngeina tawh kituakin taii in hilhinpantah un.”Ephet 6:4. “Zihoih pen suangmanpha hoih sangmanpha zawpek a, zihoih ngah ding haksa mahmah hi.”Paunak 31:10.

    Nu leh Pa in a lipkhaphuai mahmah vaipuak neiuhhi. Pa in innkuan lutang hi a, innkuan pen pawlpi, sangpileh kipawlnate ading naupangsang ahihi. Pa in thanem in,vaipuak nei selo, hanciam selo lelleh; innkuan, pawlpi, sangleh kipawlna in thuaklawh ngeingei ding hi. Khasiang tho’gahte ahi itna, lungnopna, kilemna, thuakzawkna, dikna,hoihna, upna, lungnemna leh kideek zawhnateneihtheihna dingin Pate in hilhden ding hi Gal. 5:22, 23.

    Nute’n zong kipawlna khempeuhah vaipuak thupimahmah nei uhhi. Tate gamtatna ilamh laitak lehinnkuansung omzia tungah huzaap lianpi nei uhhi. Tatehilhpilna ah Nute tawh kibangin Pate’n zong maa panpihding hi.

    Anuai a munte sungpan Nu leh Pa in bang pilnapeuh i ngah thei diam? Ephet 5:22, 23, 25, 26; 1 Kor. 11:3;2 Kor. 6:14; Rome 13:13, 14; 2 Peter 1:5–7; Phil. 4:8.

    Khristian Nu leh Pa in, amau gamtatzia tawh Khazihleh pawlpi kizopna limhoih lak ding uhhi. Kitenna in Khazihleh pawlpi kizopna limhoih ahihi. Pa leh Nu in makaihkeileh, ahih keileh ngongtat tawh makaih leh, atate mite’muhna ah Khazih limkhial alak ahi uhhi. Pasianin tatepenlimtak a makaih ding hongsawl hi (Thuhilhkikna 6:7). Tate’na lungsim khempeuhuh tawh Topa a it theihna dingun Nuleh Pa in hilhding hi. Pasian kihta, it in ki pumaapnaneithei dingin hilh ding hi.

    Thuhilhkikna 6:7 sungah, Pasian in a mite adingina bawlsak nalian khempeuh, Israelte in naupangte tungahtuam hilhpha mahmah dingin vaikhak hi. Tangthulianmahmah gending nei uh himah leh, eite, singlamtehkhit anungtate in, tuasang hoihzaw tangthu inei hi. Tuamahbangin cina bawlna thukisinna cihte peuhmah,Pasian’thuman tangkona leh Khazih tawh kimeeltheihnadingin naupangte lampi sialsakna ahihi. A tawpna ahphaltakin i piakkhiatna ahihi. Amau hong khankhinuhciangin, amau mahun Pasian’maiah dawngkik ding uhhi.

    THURSDAY October 8MANGNGILH LOH NA’NG

    Israelte kamciam gam a lutma un, Moses in kam avaikhakna ah, alamdang mahmah Topa’ makaihnate,

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    amau a dingin Topa’n a sepsak nate mangngilh lohding invaikhak phapha hi. Thuhilh kikna limlimpen Moses in anunungpen teci panna vive a hihi. Kumtul tampi lai akigelhhi a, nuntakzia leh ngeinate tulai huntawh kibanglomahleh, i zattheih veve ding vive a hihi.

    Thuhilhkikna 6 simin. Khristian pilna bangciangbangpeuh hong musak hiam? I tatebek hilo a, Pasian lehalian hong gupna atheilo tetungah thuhilh ciangin bangbulphuh theih ding namu hiam? Kidop ding e bangthuomhiam?

    Amau lakah abulphuh mahmah dingun alamdangPasian’ nasepsakte naupangte tungah hilh ding uhhi. Akidop dingun, Pasian’ sepsaksa khempeuh mangngilh lohding cihthu ahihi. Nu leh Pa in naupangte tungahlaisiangtho hilh ding mawhpuak nei masa pen a; amaumahmah zong tua thute nuntakpih pah ding leh, naupangtetawh zong hun zangkhawm ding uhhi.

    “Naupang’ Sia masapen a Nu a hihi. A moilai leh akhantoh manlang laitakin a Nu’ khut sungah mawhpuaklianpi omhi.”—Ellen G. White, Education, p. 275. Tua hunlaitakin Pasian’ itna leh kamciamte hilh ding hun hoihpena hihi. Naupangte tungah Pasian theihna leh akamciamtehilh na’nghun tuamseh lecin, namailam innkuan bangkuaomzia ding avaihawm nahihi.

    Hih simin: “Na tate tungah limtakin nahilh dinguha, innsunguh ah natut ciang, lampi ah napai uh ciang,

    23 24

    nalup uh ciangleh nathawhuh ciangun tua thutenagengen ding uhhi.” (Deut. 6:7). A thubulpi bang hi a,Topa omtakpi ahihna naupangte bek hi lo, cimahmah inphawk ding bangzah thupi ci hiam?

    FRIDAY October 9

    NGAIHSUTBEH DING: Ellen G. White laigelh, Educationlaimai 275- 282, “Kiginkholhna”; “Sepkhopna,” laimai.283–286leh “Kikhalna,” laimai 287–297 cihte simin.“Naupangte a neulaipan a goldong hoihtak hilhpil sitsetdingin Nu leh Pa kiging sitset ding hi. Nu le Pamawhpuakte puakma in, pumpi ci leh sa khantohnathukhunte atheih mahbangun, lungsimlam khantohtheihna thukhamte zong theihphot kul hi.”—Ellen G.White, Education, p. 276.

    “Pankhop sepkhopnapen innkuan sungpan Nu leh Pamahin panpah ding hi. Naupangte hilhkhawm inhanciam khawm tawntung ding uhhi. Pasian kiangahki aap uh henla, Ama’ huhna tawh kipkhawm tawntungta uh hen. Hih thusinna apia ding Nu leh Pa in, Siapaa mawhsak theite hi lo ding hi. A naupangte lunglutnate leh sang ki ukna thukhamte telsa in, amaumawhpuak a huh Siate nangawn zahtakna a piatheitehi ding uhhi.”—Ellen G. White, Education, p. 283.

    KIKUP DING DOTNATE:

    1. Ta i nei a neikei zongin, munkhatah hunbit in teengin,mite tawh i kizom hi. Nang teenna munpeuhah,

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education25 26

    mitawh kizopzia ding, teci panzia ding cihte tukaalsinna sungpan bangpeuh namu hiam?

    2. Pilna bel hoihsa tek lel hang. (Pilna kua’n langdozo ding?) Tuabang ahi tawntung diam? Pilna inthusia a suakna bang limciing omhiam? A lehpailimciingte tungtawnin pilna ahoihna gentheih dingbang omhiam?

    3. Wednesday sinnapan phaltakin piakna isin hi.Khangnote hong khangtak ciang leh khangham satemahmah in, a khangnolai vua ihilh tawntungPasian’thu phawkding a khentatuh kul ta hi. Nu tePa te leh a dang khatpeuh in, midang tungah teci apanding uh ciangin phaltakin piakkhiatna aneihtheih dinguh bangzahin thupi hiam?

    LESSON 3 *October 10–16

    THUKHAM IN SIAPA

    SABBATH NITAKLAM Oct. 16

    TUKALSUNG SIMDING: Thuhilhkikna 6:5; Thuhilhkikna31:9–27; Rome 3:19–23; Mang 12:17;14:12; Maku 6:25–27; Hebrew 5:8.

    KAMNGAH: “Topa note Pasian, nalungsim khempeuhuh,leh nathahatna khempeuhuh tawh na itdinguh hi.” Deuteronomy 6:5.

    Paul in ukna thukham vai in Galati mite kiangah:“Mihingte tungah hong kipia thukham in nuntakna taktakhong piathei hileh, tua thukham zuihna hanginmikhempeuhin Pasian tawh kipawlna ngah ding uhhi”(Gal.3:21). Thukham in nuntakna hongpia theileh, Pasian’thukham mah hi veve ding hi. Paul cihnopna ah, eimawhneite, Pasian’ thukham nangawnin nuntaknahongpia thei tuanlo hi. Banghang? “Ahi zongin Zeisu Khaziha ummite tungah a upna hangun, Pasian’ thuciam akipiaktheihna dingin, Laisiangtho in mawhna khutnuai ahleitungmi khempeuh a omhi naci hi” Gal. 3:22).

    Thukhamin nuntakna hong piatheihlo mahleh, angiimna bulpi in, hehpihna i kisapzia hong theisak hi.Thukham in eite langkhatpan i mawhna honglakkhia hilelhilo hiam?

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    27 28

    Hi lo hi. Thukham in, Zeisu’ sungbekah a omnuntakna lampi honglak hi. Pilna mantaktak icihcihzongpen hihmah hi a, hehpihna, upna leh Khazih’ thumanna ding hong theisak ahihi. Tua ahih manin tukalsungtengin, Khristian’ Pilna tawh kisai Pasian’ thukhamkoibang kihel cihthu isin ding uhhi. Thukhamin honggumtheilo mah taleh, upna, hehpihna leh apuuksa eileimite Pasian in hong itnathu hong hilh thei veve lai hi.

    SUNDAY October 11PASIAN ITDING KIHTADING

    Thuhilhkikna laibu in, Israelte kamciamgam alutding khangthakte a pianma, Moses in akam vaikhaktevive a hihi. Kammal ahi a, thuhilhna ahi zong in kicianmahmah in vaikhak hi.

    Thuhilhkikna 31:9–13 simin. Topa kihta cihinbang a cihna hiam.

    Pasianin Israelte tungah athukham piaklai indeihsakna lianpi tawh piahi. Thukham aki mangngilhlohna’ngin lampi honsak hi. Pasianpen a lungduai Siapa ahihi.Ama’n ahilhban ah, a kamsangte hongsawl a, a sawltaktein zong athupuak puaksak hi. Tuabangin zomtoto hi.Laisiangtho lui sungah, amite’n nuntakna lampi a zuihnadingun a hatthotna vive hi lo a hiam?

    Anuai amunte en lecin, Moses in thukhamthu, akhang akhangin kisin ding a thupitna vive a hihi. Moses in

    cialnih in khen hi. Amasa in Naupang te’n thukhamna zaphot limlim ding, tua khitteh “Pasian kihtak kisin ding”(Deut. 31:13)ci hi.

    Za masa dinguh a, tuakhit teh, kihta dinguhhi.Thukham theih khitteh kihtakna piangpan cihbanga hihloh na’ngin, thukham kisin photphot ding hi. Pasiankihtak zong kisin zek kul hi. Moses in theihtelna lehkihtakna limlim, kizopnapan a piangpan hi lo hi cihi.

    “Pasian kihta” cihpen “Na Pasian, nalungsimkhempeuh, nakha khempeuh leh nathahatna khempeuhtawh it in”(Deut. 6:5) cih kawmkal a bang acihnopna ahia?Pa hoihkhat pen a tano in it leh kihtak a thuah dan, Pa khatin itna leh deihsakna lak a, a genbangin sepsak hi. TuabangPa khat in hihkhial peuhmahleh tua ahihkhialh mawhnain akhaptawn thuakngeingei ding hi. Pasian itthei kihtatheilel hihang. Thu kitukalh hi-hetlo hi. Pasian’ thusinsemsem leng ama’ hoihna hangin it sem-sem ding;tuahun mahin, amah theisemsem in kihta thei veve dinghihang. Ama’ sianthona mu a, eite’ kihhuaina tawhtehkaak ciang, hong hehpihna hangbek tawh hong susialohibek hi.

    Pasian tungah it leh kihtak i thuahkhop theihdannakoici theihtel hiam?

    MONDAY October 12NOTE LANGKHATAH TECIPANG

    Moses in asihding atheih ciangin, amah kinusiading a, Israel mipite kamciamsa Canaan gamah lut dinguhcih thei hi. Tualai ah kum a sawt ciangin langdo minamehong suak dinguh cihzong thei khinkhian hi.

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education29 30

    Thuhilhkikna 31:14–27 simin. Moses in a sihmain bangpeuh kigingkhol hiam? A ngaihsutna bulpi banghi a, koibang in minvawh hiam?

    Hih santakah Moses’ aw in, Sia khatin a ma zaalaihding midang ateel bang hi. A sangnau-pangte in ama’ mitmuhmahin gamtatsia malam ahih manin; ama’omloh cianginlangdo loding ci peuhmah ngamlo hi. Levi mi thukhamsingkuang puate kiangah, “teci” dingin, thukhamna laibupen, thukham singkuang gei-ah koih dingin sawl hi. Ama’zaalaih ding khat teelziau hetlo in, teci khat koihngiat hi.Thukham laibu pen, mihingte lungsim ahilhpil thei dingvangliatna neikhat bangin gen hi.

    Tua thukham in amau “langkhatah teci” acihngaihsun in. Laisiangtho thak sungah tuatawh kisaikoibang omhiam? Rome 3:19–23 simin. Hehpihna ikisapzia, thukhamin koibang in hong phawksak hiam?

    Thuhilhkikna 31 sungah, Pasian in a lahilhpengelhsuk dingin sawl hi. Tua la mah Moses in Israeltekiangah hilhkik ding a, aneu 19 ah, “Hih la kei adinginIsraelte langkhatah teci asuah theihna dingin” naci hi.Pasianin mi bangin zang hi. La a kisak ciangin kizeel baihmahmah hi. La in teci ahih ciangin, mite amau leh amauki entel tek in a cihnopna telzaw tek uhhi.

    Pasian hongpiak thatang neihzah tawh a thukhammangding icih ciangin, tua thukhamin “eite langkhat ahteci” koibangin pang hiam? Tua teci in eite nuntakna ahlungdamthu i kisapna bang hong hilh hiam?

    TUESDAY October 13NA LAMZAN THEIHNA DINGIN

    Laisiangtho sungah, Pasian thukham thumannahangin hongpiang thutampi omhi.

    Joshua 1:7, 8 simin. Topa in Joshua tungahbangthu pia a, tua thukhun mahin tuhun eite zong banghong hilh lailai naci hiam?

    Topa in, Canaan alutkawmun Joshua kiangah:“Thahatin hanginla, ka nasem Moses in nang hongpiakthukhamte khempeuhtawh kizui in nagamtat ding limtakinngaihsunin. Na paina peuhah hoihtakin nalamzan nadingin tuate khatzong pelhkei in”Joshua 1:7 cihi.

    Thumanna hangin lamzang ding cihpen tuhunleitung paizia tawh kilehbulh zawsop hi. Tulai mite inlamzanna pen puahphatna, vanthak bawlna, ei leh eikimuanna peuh cizaw uhhi. Vanthak bawlna phualpite ahmidang sangin nakpil zawk ding peuh kisam sakzaw uhhi.Bangpeuh hi taleh Pasian’ maiah a kisampen thutuamhizaw hi.

    Mangmuhna 12:17; 14:12, Rome 1:5, Rome 16:26,James 2:10–12 cihte simin. Hih munte in Pasian’

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    31 32

    thukham zuihna tawh kisai bangpeuh hong gen hiam?Thukham zuihna tawh gupkhiat i hihloh teihang, i kepcinding banghangin thupi hiam?

    Laisiangtholui, laisiangthothak, thuciamlui,thuciamthak cihte phamawhlo: Laisiangtho um KhristiantePasianin thukham zui dingin hongsam hi. Thukham palsatleh mawhna hi a, natna thuakna leh tawntung sihna hongtunthei hi. Mawhna leh thukham palsatna daan athuakngeilo peuh i omkha hiam? Israelte in Pasian thukhamzuihna tawh akhantoh mahbangun (hehpihna kisamveve)tuhunin zong tuamah bang hiveve lai hi. Khristiante pilnaah,

    Pasian’ thukham zuihna in, upna sungah Pasian’hehpihna muanna tawh nuntakna i thulaigilpi a hihi.

    Mawhna in akhaptawn tawh kisai bangciangnaphukha ngei hiam? Midangte in tuabang mawhnakhatpeuh a bawlkhakloh na’ngin bang khawng hawmsawnthei ding nahi hiam?

    WEDNESDAY October 14THUKHAM KEMCINGTE SEPNA LEH HAHKATNATE

    Pasian’ thukham zuite Pasian mahin thupha pia ahamphatna lianpi aneihlawh om uhhi. Joshua in Pasian’thupiak zui a, Israelte hoihtakin makaih thei hi. Israeltemahmah zong thukhamna a man vualeh lamzang ding cihkamciam pia hi.

    2 Khangtangthu 31:20, 21 simin. Hezekiahlamzanna khantohna banghang ci hiam?

    Bang pilna peuh isin zongin, thumanna i thupitsakmahmah kul hi. I sangnaupangte hai hetlo hi. Mi pawlkhatthuman, itna nei leh thumang cih hong theikhia veve uhhi.Hi napi tuahsiatna a omteh bang cihsak ding? Cihtheihna’ng omtuanlo hi. Mawhna leitungah ki omlai, kidonalianpi sungah ki omlai, kisuakta nailo hi.

    Hihmunte in dotna haksa hong koici dawnsakhiam?Maku 6:25–27; Job 1, 2; 2 Kor. 11:23–29.

    Mihoih thumante, thukham zuite lamzang khin khollocih leitung in theihkhitsa a hihi. Hih dotna pen haksa a, alangphial bang hong dawnsak thei khamah ding a, thukhamthupi ahihna mah i bulphuh tentan kulding hi. “Lamzang”cihteh bang a cihna? Laphuakpa in”gitlohna innsungah kateensangin, ka Pasian’kongcingpa kahi nuamzaw hi” Late84:10.Leitung mite ciaptehna ah bel Pasian’thukham zuitelamzang khangto ngeilo cih hi limlim hi.

    Hebrew 11:13–16 simin. Thu um, thumangtethuaksiatna banghang ci hiam?

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education

    T-3

    33 34

    THURSDAY October 15ZEISU, ETTEH DING LIM

    Pasian’ Tapa Zeisu Khazih in mihing dinmunmahtawh Pa’ thukhamte apicing in hongzui in thumanghi. Eite aiawh bek hi lo in, etteh ding lim in hong omhi.

    Anuai a teng simsuk in:Luka 2:51, 52; Phil. 2:8; Heb.5:8; John 8:28, 29. Khazih’ thumanna bangteng hongphawksak hiam?

    John cihna mah hoihpen hi; “Pasian tawh kakipawlhi a ci mikhempeuh, Zeisu Khazih a gamtat bangin agamtatding a hihi” (1 John 2:6) cihi. Khazih’ nuntakzia leh nasepziaa ente in, a thumanna tawh Pa a lungdamsakna mulel dinguhhi. Genkholhnate tangtut in, anuntak tawntung Pa’thukham pahtawi den hi. Israelte langah teci dinginthukhamna, Pasian in Moses gelhding asawl mahbangin,Khazih pumpi in nungzuite, mawhneite leh misiangthote ading teci ahihi. Tu in zuihding thukham kigual detdattesangin, Zeisu enpeuh lecin, ci leh samah tawh hong nungtaa, i zuihding limte honglak hi.

    Siate aw, Zeisu in Pa’ thu a manzia sangin a hoihzawlimdang sangnaupangte tungah hilh ding bang omtuanhiam?

    “Pasian’thu manding panin suahtakna hongpiaKhazih sungah upna cihpen, upna hi lozaw a, upmawhthuhibek hi.”

    ‘Upna hangin hehpihna tawh hotkhiat’ cihi (Ephet2:8). ‘Gamtatna in a zuilo upna in a si hi’(James 2:17). Zeisu

    in leitungah hong paisukma thute a genna ah, ‘Nangmadeihbang hihna ah nuam kasa hi, ka Pasian aw. Nangmathukham ka lungsungah omhi’ (Late 40:8). Vantung akahtoh kik madeuh in zong, ‘Ka Pa’ hong thupiakte zui inAma’ itna sungah ka ommah bangin(John 15:10). John inzong, ‘Eite in, Ama’ thupiaknate izuihleh . . . Pasian tawhkakipawl hi aci mi khem peuh, Zeisu Khazih a gamtat bangina gamtat dinguh ahihi’ (1John 2:3, 6).”—Ellen G. White, Stepsto Christ, p. 61.

    Na nuntakzia tawh, Khazih’ lim ahoihzaw innazuihtheih na’ng leh, midangte hoihtakin nahilhkiktheihna dingin, bangpeuh nahih thei diam? Khangluikamciapteh hiphiallel mahtaleh ikampau sangin igamtatna in banghangin awngaihzaw thei hiam?

    FRIDAY October 16

    Ngaihsutbeh Ding: “Piansakna leh hotkhiatna ithubulpiin itna hi a, pilna mantak ibulpi a hihi. Pasian’thukham sungah nuntakna hong makaih dinginhonghilhsa ahihi. Amasa leh alian thukham in ‘Na TopaPasian nalungsim khempeuh, nakha khempeuh,nathahatna khempeuh tawh it in’(Luka 10:27). Tehpihbeipa, pilna kimpa thahatna khempeuh, lungsim khempeuh tawh it cihteh, ei hihtheihzah tawp cihna ahihi.Avekpi cihciangin – pumpi, lungsim leh kha cihtenginPasian’ limleh meel suunkik ding hi.”

    “Amasa mahbangin anihna hi a, ‘Nangmah naki itmah bangin navengte it in (Mate 22:39). Itna thukham inpumpi, lungsim leh kha cihte Pasian aading leh midangte

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    35 36

    adingin ki aap ding cihi.Tua bangin midang ta ding thuphahihna in eima tungah thupha lianpen sanna ahihi. Angsungkhuallohna in khantohna maan taktak ahihi. Tuabangangsung khuallohna panin a sangpen ngeinate ingahtheihi. Vantung ngeinate i ngah semsem hi. I lungsim sungahvantung ngah i hihmanin, vantungtawh i kiphuta hi.”—Ellen G. White, Education, p. 16.

    KIKUPDING DOTNATE:

    1. Tanglai Israelte mahbangin, Pasian it leh kihtak ithuahkhawm ding uhhi (Mate 22:37, Mang. 14:7).Khansungah, thuahkhop theihna’ng kikumun. Hihdotna zong dawngun: Hih thukhamte banghanginkitukalh lo uh hiam?

    2. Dinmun khat ciangtanhna leh thukham khat bawlnakoici kilamdang hiam? Nangma muhna ah, Adventistte omzia pen milakah dinmun sang maw aihke’hamau pawlsung teng ading thukham khauhbawlmaw? Dinhmunsang bawlna tawh kisai inlaisiangtho in koici gen hiam? Mimal ading, innkuanading, pawlpi ading?

    3. Pasian’thukham zuihding a thupitnakoiciang ilakkhia theizo a, ahih hang, tua thumanna inhotkhiatna bulpi hi lo cih zong i lakkhia thei hiam?

    4. Late 119 simsuksuk lecin, thumanhna, suahtaknathukham, thukhunh leh thupiak bangzahvei bangnamu hiam? Late 119 lai atpa in bangthu thupisaknuam hiding hiam?

    LESSON 4 *October 17–23

    TOPA’ MIT: LAISIANGTHO IN LEITUNG A MUHNA

    SABBATH NITAKLAM Oct. 17

    TUKALSUNGTENG SIMDING: Paunak 15:3; Job 12:7–10;Ephet 6:12; Mang. 20:5, 6; John1:1–14; Maku 12:29–31.

    KAMNGAH: “Topa’mit in munkhempeuh mu a, misiamipha hong encik kim hi.” (Paunak 15:3).

    Polish laphuakpa Czeslaw Milosz in lakhat gelh a,a kipatna ah ganhingte pausak hi. Bilpi, zulei cihte pausakhi. Leitungah ei upmawh thute leh ataktak thute akibanga ommah bangin, ganhing taktakte in kibatna tampi neiuhhi cihi. A lakhupna ah “Hihthu ngaihsun inla, patau in”cihi.

    “Patau” cihpen khauhliang himah leh, leitungmite’n leitung’ thu a upmawhte uh khialgawp thei hi.Gentehna in, kum 2000 sungbang leitung mipil pente in,leitung pen vannuai laizang ah tanglo in tu hi ci in umuhhi. Tuhun mipilpen te’n zong, nathemno khat kikhelkhelin mihing hong piangkhia hi ci in um uhhi.

    Mihing ihih manin, leitungpen i laai-et ngeikei hi.I kikal hong dal “kaaldal” khat i omsak den a, tua dalna inei khiatdan leh ei teldan hong huzaapgawp hi. Tua kikal

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education37 38

    daalna pen leitung muhzia i ci a, tua leitung muhziapenkhangnote pan kipan khanghamte nangawn tungahlaisiangtho in leitung aemuhzia hilhcian ding kisamphamahmah hi.

    SUNDAY October 18

    TOPA’ MIT

    Oxford university mipilpa khatin, leitung leh asungomte khempeuh thutak omvet kei cihi. Eite mahmahpenleitung dangdangte in a thahat mahmah computer tetawhhong bawltawm uh ihihi cihi. A lungluthuai mahmahthukhat hipah a, dotna khat hongpiangsak pah hi: A taktakpen koibang dan hiding hiam cihthu ahihi.

    A zai a dawntheihna’ng thunih omthei a, khatbekmah thukip hilailai hi. Amasapen bel i vankumpi leh asunga omkhempeuh, eite nangawn e. Bangmahin piangsaklo,bawllo. Hici a omlel. Tuabel haivai phadeuh. Pasian omlo,pasian neute zong omlo, vanglian siangtho omlo. Na khempeuh in ama’ thu in omlel. Mikhatin abeisa kum 2,500 laiin “atom kici malneucik leh guak-hawm” bek omhi cihi.

    A nihna pen bel vanglianpa (te) in vankumpipiangsak cih a hihi. Vankumpi in ama ’thuthu in omlel cihliangsangin, a nihnabel thukip zawdeuh, ngaihsuthuaizawdeuh hi. Ommawklel cihbel gentel na’ng zong omkei.Hih muhdan in “atom kici malneucik leh guak-hawm”cihpen huam thei zawdeuh mahleh ciangtanh bel omtheikeimawk. A taktaktepen a zaizawdeuh, a thukzawdeuh leh

    pasian umlote muhdan sangin kicing zawtham pekin hongmusak hi.

    Anuai a munte in, tuni sinna panin hongpiangngaihsutnate’ vai bang genuh hiam? Late 53:1, Paunak15:3, John 3:16, Isaiah 45:21, Luka 1:26–35.

    Khristian pilna ah Pasian omtakpi cihbek hi lo a,koibang Pasian hi a, hong itna hong donna bangciang cihhilai hi. A lamdang Pasian hi a, ngeina thukhamte zanghinapi tua ngeinate in amah ukhetlo bekthamlo a deihbanginlumlet theilai hi (Zeisu nungaksiang sungpan hongsuah dan).Hihpen a pilmahmah tuhun leitung mite’n science lampilna tawh kituak ci mawkmawkuh a, Pasian umlote lehleitungnate amauthu a omlel cih amuhdan bangtawh hongkizawitawn kik bilbel hi.

    Pasian umlote’ muhdan toizia deihtak ngaishsut-sak lecin, laisiangtho muhdanah lei-tung ngeinatezangthei napi tuate’n ukcip sakvetlo hi. A tawpna ah,Pasian umlote muhdan sangin, laisiangtho muhdanmah,banghangin thukip hizaw veve thei ding hiam?

    MONDAY October 19LEIBNIZ’ DOTNA

    Kum tampipek lai in German thungaihsun siampaGottfried Wilhelm Leibniz in, akibulpat mahmah dotna khatdong hi: “Banghangin bangmahlo munah bangkhat omtheihiam?

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Anuai a munte’n Leibniz’dotna koici dawnuh hiam?Piancil 1:1; John 1:1–4; Paikhiatna 20:8–11; Mangmuhna 14:6,7;Job 12:7–10.

    Laisiangtho in Pasian omna a pulakna lunglut huaimahmah hi. Piancil 1:1 ah nialna tampi taktawh panpahmiaimuai lohi. Om ahihna pulaksuk ziau (etbeh ding Paikhiat3:13, 14) a, tuapan Pasianin Piangsakpa ahihna laimaitampi takah pulak suksuk hi. Piansakna tangthu inKhristiante a ding pilna bulpi mah hipah hi. Khristiante’upthute khempeuh piansakhun niguk sungtengin piangahihi.

    Laisiangtho in mawhphelna peuh, thukhampeuh,singlamtehpeuh, thawhkikna peuh leh nih veina hongkumkikna peuhtawh pan themthum hetlo hi.

    Pasianin Piangsakpa cihtawh kipan a, den athudangdangte in, Pasianpen Piangsakpa ahih nathu akicianin pulakkhia lo hi.

    Tua hi a, laisiangtho muhdan inbel, piansakna mahhong pibawl pen hi. Hih pulakna in tulai science pilna talsikin dopah hi. Evolution – kum-awn tampi sung hunla innuntakna damdamin kikhel in upmawhlohpi in piangkhiaci uh a, ahihhangin laisiangtho in kum awntampi’ thu genlohi. Laisiangtho leh Khristian’ upna a tangdo pen hihevolution lo adang zong omtuak khollo lel hi. Evolution upnapen laisiangtho bangin piansakna upna tawh kituaksakding cih peuhmah thubaih hi hetlo hi. Laisiangtho lehKhristian’upna thukhunte zahpihna suakding ahih maninhithei vetlo hi.

    39 40

    Pasianin i hunneih lakpan khen sagih khenkhenkhat, kaalkhat khatveita, thudang hang hilo,niguksung piansakna phawkna’ngin hongngen hi. Hihupna in Khristiante muhdan i thubulpi leh a thupipen ahihna koibangin pulak hiam?

    TUESDAY October 20LAISIANGTHO IN LEITUNG AMUHNA

    Thupatna sungah ombangin leitung peuhmah i lai-et ngei hetkei hi. Gentehna in, Pasian umlopa in sakhituihupa etciangin, a pianngei ciang lobuang muhbeh tuanlo hi.Mihingte muhna tungsiah bangmah khiatna neisak tuanlouhhi. Alangkhat laisiangtho lampan etciangin, apianngeibangin tui leh khuavak hang hibeklo in, Pasianintuiciin tawh leitung susia nawnlo ding cih hong kamciam(Pian. 9:13–16) zongmulai uhhi.

    “Amawh akhial amite adingin Pasian hongkiniamkhiatna leh hong lainatna in lianmahmah a,kamciamna sakhituihup hongpia hi. Tuiciinkhit khangthaktate in, tua vanlai a kikhung diadua sakhituihup pen banghimawk hiam ci in adot uhciangin, Nu/Pate in, tuiciintangthu suutding a, Sangpenpa in, cikmah ciangin tuiciintawh leitung susia nawnlo ding cih kamciam bawlin, tua akamciam kipsakna in, sakhituihup kuaikawi inmeiisungah hong koihsak hi ci in gending hi”—Ellen G.White, Patriarchs and Prophets, p. 106.

    Seventh-day Adventists te ading, upmuan dinginlaisiangtho dingkip hi. Leitung muhdan hong hilh a, alauhuai leh a buaimahmah leitung iteltheih semsemnadingin a “kaaldalna” zong hong musak hi. Khatveivei

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education41 42

    ciang i lungkham mahmah ahi, eima’dinmun leh kihelnamun i telphat theihna dingin, laisiangtho in hong hilhcianhi.

    Anuai a munte ah eite omna muntaktak i telphattheihna dingin bang thuman hong lak hiam? Ephet 6:12;Maku 13:7; Rome 5:8; Rome 8:28; Thuhilhsia 9:5; Mang. 20:5, 6.

    Seventh-day Adventist i hih manin, Pasian in amitetungah thuman thutak leh eite telzawh loh leitung’ thutampitak hong lahkhiatna ahi, laisiangtho kiptakin i zuiding hi. Khristiante pilna khempeuhin Pasian kammalsungah zungkip kha uh ahih manin, akitukalh khatpeuhmah nialpah sensan ding hihang.

    Laisiangtho upna, mi pawlkhatte’let upna tawhaki tukalh bangpeuh omhiam? Tua kilamdangnate in,Pasian’kammal thumantakin zuih ding a phatmawhnahong bangci hilh naci hiam?

    WEDNESDAY October 21TANKHIAPA BIA

    Piansakna upna in eite’ upna ah thupi mahmah a,tua upna in amahbek hi lo in, a diakin, laisiangthothaksungah tatkhiatna tawh kizui ngiatngiat hi. Apuk leh sihnaleitungah piansakna bek kicing zolo hi. Nuntaksung kisaan,thuaksia; tuakhit ciang si, lampigei khawng a gan siluangkisial phengphangte khawngtawh kilamdan luatna i neituankei hi.

    Eite’n tatkhiatna upna i nei a, Zeisu in singlamtehtungah kikhai in thokik cihpen i upna thulaigilpi ahihi.

    John 1:1–14 simin. Hihmunin Zeisu pen kua hi abang hong sepsak hi ci hiam?

    Vantungmi khatna thupuak enin: “Tuacianginleitungah ateng minamkim, pau namkim azang mitetungah atawntungin lungdamna dingthu gending aneivantungmi khat vankimlai ah leng kamu hi. Amahnakpitakin kiko a, Amah in mihingte-thu akhending hunhong tungta ahih manin, Pasian kihta unla Amah phatun.Van leh lei, tuinak leh tuipite abawlpa hongbia ta un, a cihi(Mang. 14:6, 7). Tawntung lungdamthu cihpen lungngailecin, Piangsak Pa Pasian tawh kizom sakpah hi. Eimahhong piangsak tektekpa Pasian mah in, mihing ci leh sapuasa in, eite thuak ding mawhna daanteng hongthuaksakpa Pasian mah hi a, Amah biadingin hongsap penthulam-danglua zong hituanlo lel hi. Tuabang Pasian ineih manin bangdang hihtheih neituan i hi hiam?

    Tua ahih manin, singlamteh thuak Khazih mahamasapen leh a laigilpen in i kihilh ding a, hongpaimasakna in hongpaikik na’ng thu omsak a hihmanintuathute mah i kihilhpah ding ahihi. Mi khatpeuhin,hongpai masak leh hongpaikik pen tatkhiatna adingkhennih kikhen ahihi ci uhhi.

    John 1 sungah “na khempeuh a bawlpa”(John1:3) a cihpen, singlamteh tungah ah eite a ding a sipamah ahihi. Biakpiakna cihlimlim pen pianzia ngeinain huzaap ding hi.

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    43 44

    THURSDAY October 22PASIAN’ THUKHAM

    Khatveilai in France gamah, sihdaan piakvaikinialna hongpiang a: phiatsiang ding hiam cih ahihi.Phiatsiang theihna’ng Palai lianpa in thungaihsunsiamMichel Foucault thudong in, lai endikpu laikungpan cihthulu tawh laikhat ngen hi. Tua pa’n, palai ahihna dungzuiin, sihdaan bek hi lo in, thonglimlim phiatsiang ding lehthongkia khempeuh suahtak ding dong gelhkhia hi. Banghang hiam? Michel Foucault in tuate khempeuh mihingte’bawltawm hilel a, mipite kepcin leh ukzawh nadingin uknaaanna neite in akaihkhoptawm uh hilel hi cihi. Tuaahihmanin hih thukhun tengin bulkip neilo uhhi cihi.

    Ama’ dinmun lianpen khengval deuh mahleh, thusiapiang ngeisa tungtawn in lepdingdan a musuksuk a nahihi.Moses in zong kumtul tampilaipek in Israelte tawh kisukhakhinzo hi. “Tua hun ciangin mi khempeuh in ama hoihsakbangin agamtat ngeiciat bangin nagamta nawn kei dinguhhi”(Thuhilh kikna 12:8; Thukhente 17:6, Paunak 12:15).

    Eima hoihsak bangbeekin i gamtat keibuang leh,eipen thumanlo, siangtholo, a hoihzong a theizo mello i hiding a, gamtat danding i koici theih ding hiam? A dawnnaah, hong piangsakpa Topa in i lungsim sungah thukhamhong guansak khinzo hi. Mit tawh i muhtheihloh hang,Topa’n hongpia tawntung hi.

    Anuai a munte in lungsim thugeelzia koici genhiam? Thuhilhkikna 6:5, Maku 12:29–31, Mang. 14:12.

    Khristian te in leitung imuhdan a thulaigilpi,tatkhiatna hisak leng, Pasian thukham sawm tengpen athulaigil ding ahihi. Thukham palsatna mawhnapan hongtankhiakik hilo hiam(Rome 3:20)? Lungdamthu in Pasian’thukham tawh kizopna neilo a, thukham in eite hong lenhonghen hibekin hong gumtheilo hi. (Tua hangmah inlungdamthu i kisam hi.)

    Tua a hihmanin, Seventh-day Adventists pilna inEGWhite kammal “akip thukham” (Kidona Lianpi laimai 63),Sabbath a kihelpen bulphuh dending cihi. Pilna in mihing’nuntakna ah Pasian’ limleh meel kilanghsak ding a hihleh;a niampenpen Pasian’ thukham a bulpanin lamsang dinga, Khazih honglaksa limhoihte pen Pasian’ maiah thumaanhonglak lungsim thukham hisak ding hihang.

    FRIDAY October 23NGAIHSUTBEH DING: “Pilna in angiimna taktakpen

    khasungah Pasian’ meel kilangsak ding cih ahihi.”—Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, p. 595. Hihlungsim a puasa Adventist pilna in, Khristian kipkhatin leitung a muhna kisampha mahmah hi. I sin nasaah pilna peuhmah a munmun ah hoihna neizo tuanlohi. Mihingte kihilhpil theilel a, pilna sang pipilaisiangtho tawh kitukalh gawp khawngzong omtheihi. Tua ahih manin, ei SDA te pil sinna ah Khristiante in leitung amuhna bulphuh kul hi. Pilsinna azaiin science, tangthu, lungsim, ngeina leh adangte akitukalh leh a awlmawhlohte dongtakin huamgai hi.Gensasa suutkik taakmahmah thukhat: Laai-et cihpeuhmah omtheilo; nuntakna, a omtaktaktekhempeuh pen, limtak leh hoihtak a kingaihsun a

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education45 46

    himello, mikhatpeuh in leitung a muhna peuh tawhkikaal dalna peuh hisak zel hihang. Tua ahihmaninlaisiangtho in leitung a muhdan pen, Seventh-dayAdventist pilna pianna hipahlel hi.

    KIKUPDING DOTNATE:

    1. Tangthu sungpan namuhkhiat, pilnate lakpan siatnahong tunthei bangkhawng peuh ahi diam? Koimunkhawngpeuh hi a, kua sangnaupangte kah a, amautungpan bang pilna peuh i ngahthei tammaw? Eimapilsinna ngeinate, tuate galpanin koibang in kemcingtheih ding i hihiam?

    2. Tukal sinnapan Khristian te’n leitung amuhna tawmi sin a: Pasian omna, Piansakna, laisiangtho, tatkhiatding ngiimna, Pasian’thukham cihte ahihi.Christiante’n leitung amuhna a picinna ding bangthupeuh nabehlap nuam hiam?

    3. Kum zalom 18 thungaihsun siamkhat in: “Olungpilna! Lungpilna! Asangpen pilna, mimawlte amakaih a puahpha, pilna leh suahtakna a neipa—sialeh pha khialhetlo in khenteltheipa, mihing Pasiana bangsakpa,” Bangin dik a, Bang in diklo hiam?

    4. Ellen G. White kammal enni: “Pilna diktak iingiimnapen khasungah Pasian meel kilangsak ding”cihi.Bang a cihnopna aitam? Hihthu in Adventistpilna leh leitung in pilna a muhdan koibanginkilamdang cih hong lak hiam?

    LESSON 5 *October 24–30

    ZEISU EITE’ SIAPIPA

    SABBATH NITAKLAM Oct. 24

    TUKALSUNG SIMDING: Heb. 1:1–4; 2 Cor. 4:1–6; John 1:14,18;14:1–14; Phil. 2:1–11; 2 Cor. 5:16–21.

    KAMNGAH: “Khuamial sungpan khuavak tanghen aciPasian mahin Zeisu’ maitang atangsak Pasianvangliatnathu theihnading khuavak kangahtheihna dingun kote lungsim sungah khuavakhong tangsak hi.” 2 Korinth 4:6.

    Billy Graham in galkap zato khatah avahawhnatangthu agenna ah: Khangno galkap khat liampha melhemgawpin, siklupna tungah puanzaapi leh a setvantuamtuamte tawh omin, khuplup in kikoih a mu hi. Doctorkhat in Graham huausim in “hihpa lam apaikik zolaimawktam ci ing” cihi. Galkap nopa in a Mangpa kiangah:“Nang adingin gal kana simkhinzo a, aihhang nang kongmungeikei hi. Namaitang hong musak in” a cihi. Mangpazong kuunsuk in galkapnopa hopih hi. Graham in zong engige in galkapmangpa biangah khitui luangsuk a mu hi.

    Zeisu’ suahhunlai in mihingte in Pasian thei melloin sisan naisan kisuahin omuh hi. Tualai in mihingte in,“Topa aw, Namaitang hong musakin” ci-in taau uhhi. Hihleitungah Atapa hong sawl manin, Pa neite’ isuaka, Siapipa

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    47 48

    hongpuak nahi gige hi. Amaitang honglak nahi gige hi.“Zeisu maitang ataangsak Pasian’ vangliatna thu theihnading khuavak ka ngahtheih nadingun kote lungsim sungahkhuavak hongtaang”(2 Kor. 4:6) acihpen eite’n a ngah i hihi.

    Siapipa hongpaisuk imuh ciangin bang pilnangahtuam nakisa hiam?

    SUNDAY October 25PA HONG PULAAK

    Sawltakpa in Hebrewte a laikhak kipatna ah, Zeisu’tungtang bangteng thupi sakpen hiam? Heb. 1:1–4.

    Laisiangthothak lai kungpute in a suutkikphaphathupen: Zeisu in Pa pulaak dingin leitung hong paisuk cihahihi. Abeisa hunlai in Pasianin kamsangte tungtawnin akhenhkhenh in hong ki pulaak zel a; Zeisu hongpai ciangina kicingtaakin hong kipulaak a hihi. Zeisu in ama’pumpimah tawh “Pasian’minthanna vang hong taangkhiasak”(Heb. 1:3) hi. Mawhneimi in Pasian’ vanglian i thuakzo keiding hi. Sunglutin mihing hongsuak Zeisu in tua vangliantaangkhiasak hi.Khazihin mihing a hihna sungahgamdaitakin omkhinkhian ahihmanin eite’n Pasian’omziai telsiang thei hi.

    Zeisu in “Pasian’ limtaktak mah hongpua”(Heb. 1:3)hi. Hihmunah Greeklai character cih pen, gip tawh kibawlseal ahihkeileh dangkatang tungah lim cihna peuh hizelhi. Tua hi a, Zeisu in “Pasian’ limtaktak mah hongpua”

    (Heb. 1:3) ahihi. Pa i theihnopleh, Siapipa hong genthuhoih takin ngaiding hihang. Tua Siapipa engige ciatni. Papen Ta sungah kimu hi.

    Hebrews 1:1–4 napen 2 Korinthians 4:1–6 tawhsimkaak in. 2 Korinthians 4:1–6 sung a, Zeisu kua hi a,Ama’ tungpan bang sinnathak i neithei diam?

    Midangte Pasian’thu ahilhna vuah, Paul leh anaseppihte in, Zeisu in a Pa’ nasem ahihna pulaaksak uhhi.Zeisu in a Pa “Pasian’limtaktak” (2 Kor. 4:4) hong puasukhi. Paul in mite khembawl hetlo in, Pasian’ thuamaanbangin pulaakkhia hi (2 Cor. 4:2).

    Pasianin, piansaklai in khuavak tawh khuamial aniilkhiat mahbangin, eite’n thumaanlote i nilkhiat theihnadingin A Tapa Zeisu hongpia hi. Pasian’ thu kiciantakinimuhtheihna pen “Zeisu’maitang” mah hipah hi (2 Kor.4:6).

    Zeisu in a Pa’ lim linlian pua a, eite zong Pasianina it atate hiding leh “Amahtawh akibang”i hihciatnadingin hongsam hi (Eph. 5:1). “Amahtawh a kibang”cihpen bang cinuam hi a, bang thuthak omhi naci hiam?

    MONDAY October 26PA HONG PULAAK (azom)

    John in a lungdamnathu apatna (John 1:1–18) ah,Zeisu pen tawntung “Thu” naci hi. Zeisu’ thu a genna munteah neugen hetlo hi; hangsantakin vannuaibup huamsak

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education49 50

    T-4

    hi. Leitung a piankhiatma in Zeisu omkhinzo a, omtawntunghi. Amah piangsakpa hipah hi (John 1:2, 3). Amah in“mikhempeuh ading khuavak” (John 1:4)leh leitungahhongpaisuk Thu hi a, akhuavakin “mikhempeuh ataanhi”(John 1:9) cihi.

    John muhna ah, Khazih mihingsuak ahong-pailiang pen bang phattuamna omhiam? Thu in bangkhuavak hongpuak hiam? Tuate a hihzawh na’ng banghihzawhna nei hiam?John 1:14, 18.

    “Leitung khuamial a thukpen laitakin Khuavakhong piang a . . . mihing tading lam-etna khat in, leitungahPasian’ thu theihna thaksuaksak ding hi.”

    “Tua pilna thaksuaksak dingin Khazih hongpai hi.Pasian thei a kineite’ hilhkhialhna teng niilkhiat sakdinginhongpai hi. Ama’ thukham omzia pulak ding leh ama’ omziaa sianthonate pulak dingin hongpai hi.”—Ellen G. White,Education, pp. 74-76.

    “Zeisu in leitungah a sepkhempeuh, adeihnakipumkhat gai hi: mihing laptohna dingin Pasian hongpulaak ahihi.”—Education, p. 82.

    Zeisu in, “kei hong mukhinte in Pa mukhinzouhhi” cihi.(John 14:9). Bang a cihnopna hiam? Banghanginci hiam? John 14:1–14.

    Philip pau buatbuat kammalte mawhsak nophuailuahi (John 14:8). Kum hihtanvei kinaikholh khitbangteh – Zeisuin Pa’ omzia pulak ding ahongpai a, mihing ahongpiangahihthu bang mansuah laizen hi. Himah taleh tulaiSiahoih te’n, Siapipa sangnaupangte lakpan khatbekmahin siamzolo cihtawh kikhamuan zawsop ding uhhi. Philip’kammalte, amah mawhsak na’ng hizawlo, eileh ei i kisitteltheih na’ngin, kinak ciapteh mahmah hi. Zeisu tawhbangtanvei natonkhawm khinzo hiam? Philip sanginnatelzaw khintham hiam? “Kei hong mukhinte in Pamukhinzo uh hi.”

    TUESDAY October 27SIAPIPA’ LUNGSIM THEIHNA

    Philippi pawlpite tungah laikhat agelhkawminPaul lungsim sungah, bang lunggulh sakna nei hiam? Phil.2:1–4; Phil. 4:2, 3.

    Philippians 2:1-11 sungtengpen laisiangtho buppilakah a thuthukpen pawl ahihi. Khazih in, omkhinzo ahihna,a vangliatna, a sunglutna, mihing ahihna, singlamteh aha sihna cihte kigelh hi. Zeisu in vantungpan Calvary donghongpaisukna lamsau, haksatna cihte kiciansak hi(Phil.2:5–8).Pa in Zeisu a pahtawizia leh Zeisu in vannuai buppibiaktakcing ahihna cihte ahihi(Phil. 2:9–11). Thu manphamahmah tampi kigualsuk hi.

    Paul in a kamhonna koibang hiam? Philippians2:5–11.Zeisu’nuntak sung thupiang lakpan, thu-ummite

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    in, koipentawh limciing kikding cih Zeisu in lam-en dinginna um hiam? Phil. 2:6–11.

    Thunial ahatmahmah Philippi mite’n Zeisu’sunglutnathu theihding adeihsakna ahihi. Zeisu in mihinghongsuak ciang “nasemlim hongpua in, mihing bangin hongkibawl” (Phil. 2:7) a, singlamteh tungdongah kigingsa inhongpai bangin, amaute ki itna tawh bangciang kipiakhiazo ding uhhiam?

    Siapipa Zeisu kiangpan ikisinphat mahmah dingtampi omlai hi. Leitung a naseplai a thupuakte panin i kisinhi. A nalamdang bawlte leh mi a dondaante panin i kisinuhhi. Amah hong kiniamkhiat tawmin vantungvangliatnate pen bawng ankuang tawh khekin, eite lakahhong teen mahbangin, eite zong mite tawh i kizopnadeihtakin kipuahphat kul hi.

    Leitung inbel eimah kilamsangto ding, i hihzawhnapeuhmah kipahtawi dingin hong zolden hi. Bethlehem bawngankuang leh i Siapipa kiangpan sinna tuamtuam ikisinkha uhhi. Alian mah mah Pasian’ hong hotkhiatnaleh pilna in eimah kipawhtawi tawmna hang hilo a, Pasian’maiah ki niamkhiat in, mi sawltak hihna hang hizaw hi.

    Na maiah bangpeuh naphuut hang, nangmahkiniamkhiat tawmna in mite tungah Khazih’ lim laktheidingin hunhoih hong ngahsak thei diam?

    51 52

    WEDNESDAY October 28SIAPIPA LEH PALAINA

    Mihingte i kizopna kitat theizelzel hi. Khatleh khatakgulmu kibang gualgual thei hi. I ki ngaihpihpen lawmkhatzong muanlahpen khat suakthei hi. Tua a kitatsa kizopnazong phopkik theih hilai hi. Tuabang hunciangin kipalaisakna in nuammahmah hi. Tuabang a tuakkha mi tawmmahmah hi.

    Tua kipalai sakna in Zeisu’ sunglutna leh Siapipa ahihna hangthu laigil koibangin hithei hiam? 2 Kor. 5:16–21.

    Mi khatleh khat kilemkik ciangin anopmahmahmahbangin, Pasian tawh kilemkik zong nuammahmah hi lohiam? 2 Korinthians 5:16–21 ah, Paulin hong kilemsakkuacih gen a, Pa Pasian tekin Amah tawh kizopna hongpuahphatsak kik hi. Hih kilemsakna zong Khazih tungtawnin hong sepsak hi(2 Kor. 5:18). “Pasian in leitung leh Amahkileptuahna ah Khazih sungah hong omhi”(2 Kor. 5:19).

    Eite pen kilemsakna ngahte ciangbek ihikei dinga, Siapipa kiangpan in pilna ikisinthuah lai ding hi. Zeisuin a sunglutna tawh kilemna hong neisak hi. Eite zongtuatakah kihel dingin hongdeih hi. Khazih tungtawnin eitehong kilemsakzo hi. Tu in Paul tawh akibangin eite“kilemna nasep hongpia hi”(2 Cor. 5:18).

    Kolose 1:15–20 zongpen Khazih sunglutthulaisiangthothak in agencianna mun ahihi. La tawhkinaihmahmah napi, Khazih in piansakna sungah a

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education53 54

    kihelna mun masapen hi a(Kol. 1:15–17), a laizangpan atawpna dongteng Khazih’tatkhiatnathu ahihi (Kol. 1:18–20).Khazih in Piangsak-tankhiapa hi in, Pasianin Amahtungtawnin hong kilemsak hi. Khazih hangin kilemna inleitungbup huam a, “A Tapa sihna hangin Amah tawhkilemkik theih nading hongomsak a hihman in”(Kol. 1:20).

    Leitungbup a huam Siapipa’palai nasepna ahsepzawh i neihloh hang in eima sepzawhzah tawh mapangdingin hong zawn hi(2 Kor. 5:18). Zeisu in, “leitungah keinahong sawl mahbangin kei zong leitung mahah amautekasawl hi”(John 17:18) acihpen a hithei diam?

    Pasianin kilemna Pu ahihna koibangin ama aiawhi hi thei diam? Tulaitak bangbang hi talecin mite a kilemna’ng nahuhthei ding hiam?

    THURSDAY October 29SIAPIPA’ SANGNAUPANG MASATE

    Hunkhatlai in tuate in khuanokhat khuapualamahtuucing maimaite ahi uhhi. Tua khitciang in alamdangmahmah, leitung a linglawng sakzo vanmite mu uhhi. Tuavanmite hatthotna hangin amau hong pulakkhiat tuanaupangno vazong uhhi.

    Tuucingte tawh dingkhawm in bawng ankuang-sung ensuk dingin kingaihsun in. Bang namu hiam? Luka2:8–20.

    Siapipa’ sangnaupangte ahi Joseph, Mary lehtuucingte pahtakhuai mahmah uhhi. Zeisu kiniamkhiattakin hong suahna hangin hong sunglutna, Pasian lehmihing pumkhat hong suaksak in naungekno zong lamdangkisa mello hi. Mangmuhnate, mangte, vantungmite leh dena sangnau-pang masate in asuahlai omzia tawh theipahuhhi. Tuucingte in tua naupangno pen “Gumpa MessiahTopa” (Luka 2:11 leh Luka 2:17 simkakin)naci uhhi.

    Mipilte in Zeisu suahna koibangin hih uh a, Herodin zong koibangin hih hiam? Matt. 2:1–12.

    Siapipa in agentehna masa leh nalamdang masacihte abawlmapek in, Ama’ dinmun mah tawhbiaktakcingpa hikhinzo hi. Zeisu thuhilhna nunungte ipahtaktheih nadingin asangnaupang masate’ biakpiakziatheihkul hi. Amah i pahtak napipenin sia mawkmawk ahihloh man ahihi. Mite tawh tengkhawm dingin hongtuaksuk Pasian ahihi. Khristiante pilna in Khazihbiakpiakna sungah zungkha hi. Mipilte, tuucingte lehvanmite tawh a kibangin hongsuak Kumpipa Khazih,naungek a hongpiang Pasian mahmah biadingin hongkisam hi.

    Zeisu sunglutna in Pasian’ nasepna ahihlamphawkin. Vannuai piangsakpa, mihing batzawhloh in liannapi, Amah kiniamkhiat tawmin, mihingin hongpai, Zeisuin hongom, singlamteh tungah hong si, eite mawhnathaman teng hong thuak dikdek. Tuateng banghang inlungdamthu hithei hiam?

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    55 56

    FRIDAY October 30NGAIHSUTBEH DING: Ellen G. White, Educationlaibu laimai73-83"Pasian Hongsawl Siapa” cih simin.

    “Pasian hongsawl Siapa tungah pilna taktak tenginzungkha uhhi. Tanglai kum tul leh zagiatlai pekin apatsamahbangin tuni dongin kiplai a, Gumpa in “Keimah inamasa pen leh anunungpen a nungtadenpa ka hihi. Alphaleh Omega kahi a, a kipatna leh atawpna ka hihi”(Mang.1:17, 18; 21:6) cihi.

    “Tuabang Siapa om gige napi, tuabang pilnangahtheihna om gige napi, Ama’ kihel lohna pilna dangzongding cihkhawng; thuman thutak nialnapi thumanthutak zong ding, Khuavak pelh in khuavakdang zong,nuntaknatui nusia in tuikuang kitamh sungah tuikholcihkhawng haivailua mahmah lel hi.”

    “Ama’n hongsam gige hi: A dangtak mite Kei kiangahhongpai in tuidawn hen. Kei hong ummite sungpaninnuntaknatui luangkhia ding hi.’ Tua kapiaktui adawntesung nuntakna tuinak piang ding hi” (John 7:37, 38; 4:14).—Ellen G. White, Education, p. 83.

    “Siate aw, kiginna sangpen naneihtheih na’ngun,siate’ Siapipa kammal, nuntakzia leh sepdante konglakkhinzo hi. Amah ngaihsunun. Etteh taakcing hi. En unla,zui unla, Khasiangtho Siapipa in nanuntakna lehnalungtang luahsak un.” Limlang bangin Topa vangtaanglengkik inla, Amah tawh kibang dingin kipuahpha un.” 2Korinthians 3:18. “Hihin nasangnaupangte tungah akimutheilo vangliatna ahihi. Lengkiksak in.” EGWhite,Education, p. 282.

    KIKUPDING DOTNATE:

    1. Khristian Siate leh sangnaupangte, hong sunglutSiapipa’ thu akisinte adingin bang thumanpha lehgamtatzia na ngah thei ding hiam?

    2. Pasian omzia leh Zeisu sunglutna thu lengkikdingin, Khristian Nu/Pate leh Siate’ dinmunsangmahmah hi. Hih dinmunsang i pelhkhak ciangbang icih diam?

    3. Khansungah, Thursday sinna pan dotna nunungpenkikum kikun. Zeisu suahna nuntakzia, sihnate inPasian omzia hong koici hilh naci hiam? Hihthu inhamsat hunphadiak in hong koici huhthei dinghiam?

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education57 58

    LESSON 6 *October 31–November 6

    SIAPIPA KIANGPAN PILNA TUAMTUAM

    SABBATH NITAKLAM Oct 31

    TUKALSUNG SIMDING: Pian. 3:1–11, Rome 5:11–19, Pian.28:10–17, John 1:1–14, Mate 15:21–28, Maku 10:46–52.

    KAMNGAH: “Tua ciangin Zeisu in,‘Na ciahthei tading hi;Na upna in nang hong damsakzo hi’ a cihkhitphetin amahin khua muthei pah a, tua apainalampi ah Zeisu’nung azui hi.” (Maku 10:52).

    Eite lakah amah leh amah akizumpih ngeilo aomhiam? Ei leh ei kinatsakna’ng a bawlngei lo, mitheih dinglau a omkhuankhuan ngeilo kua omhiam? I vekpi mahintua cingei veni aw.

    Adam leh Eve a kikham singgah anekkhit laitak aomdan ding ngaihsutsak in. Jacob in a Pa khemin asanggampa azawhthawh bawlkhit, asanggampa kihta in atailaitak ngaihsutsak in. Zanin koici ihmut hiam? Numeizualzangnu “amawh laitak” (John 8:4) in kiman ngaihsutsakin. David zong tuabang dinmun tungngei a, Late 32 napena lungsimnat leh a kisikkikna pulakna la a hihi.

    Lungdamthu in vannuaibuppi huam a, Khazih’ sihnain zong mikhempeuh huamgai hi. Kibat lohna tampitaktekawmkal ah: mawhneihna in hong kipumkhat sak hi. Tua ahihmanin, Khristian pilna maantaktak in, a lungkiathuai

    mahmah eite’ dinmun adingin noptuamna’ng lampi hongmusak hi. Tukal sungteng eite noptuamna ahi i Siapipa iending hi.

    SUNDAY November 1BUK SANGIN

    Piancil 3:1–11 simin. Banghangin Pasianin Adamkiangah “koiah om nahiam”ci in dong hiam?

    Tangthu in pukna singgahpen apple bangin ciamtehhi. Laisiangtho in cilo hi. “Singkung’ gah” (Pian. 3:3) cizawhi. A singgah namin bangmah sailo hi. Tua singkung indinmunkhat nei a, tua gah neekding kikham hibek hi.“Keima’ nuntakna kemzo ing. Keimah Pasian hilel ing.Pasian’thu tungsiah ah thuneilel ing” ci a, Pasian’thunawlkhinte akizia-etna ahihi.

    “Gulpi” in Adam leh Eve singgah aneeksakkhitphetin anuntakzia paisia pahlian uhhi. Pasianhongpaina ging azakuh ciangin “huansung singte lakah”(Pian. 3:8)abu uhhi. Pasianin Adam kiangah “Koiah omnahiam?” ci in a dotliang pen lamdanglua hi. Theikhialuading hi. Amau gamtatnasa dungzui in hibangin bukkulahihna phawksaknuam hihtuak hi. Amau’ gamtatna in adahhuaithu tungsak ahihna theisaknuam hi.

    Rome 5:11–19 sim lecin, Paul in, Eden huansungAdam hihdan leh, singlamteh tungah Zeisu’ hihdan a

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    59 60

    saikakna tamveipi omhi. Adam hihbang in hihlo dinginZeisu hongpai ahihna hihmunin bang hong gen hiam?

    Hotkhiatna ngiimna pen Adam leh Eve in Pasian’kam adawnna pan hong piang aci omhi. Amau’ mawhnahangun maizumin Pasian taisan in abukna uh panPasianin honkhia uhhi. Eite zong tuabang vivemah i hi a,Zeisu hongpai in hong honkhia hi. “Koiah om nahiam?”cih dotna zong ei hong dong hipahlel hi. I mawhnakhialhnate tawh koikoi ah i omzongin Zeisu hongpai inhong honkhia hi.

    Eite’ pianzia pen Pasian kiangpan bu i hihmanin,hong honkhia dingin Zeisu kiang hong tunh dingKhristian pilna in bang kisam a, banghang kisam hiam?

    MONDAY November 2TAAI

    Piancil 28:10–17 simin. Hih tangthu in bangtawhkizom a, amau’mawhna hangin a taaite tungahPasian’hehpihna a omzia koibangin hong lak hiam?

    Innkuansung vaikhat ah Jacob in a Nu’ panpihnatawh, khemna lianpi khat bawlkha in, tua hanginthuakngiat kul hi. A sanggampa ama tungah hehmahmahahih manin a taaikul a, Haran gam a Pu kiang zuanin hong

    taai hi. Na khempeuh buai in lauhuai mahmah hi.Nitumkuan khat lungsim gikpipi in khuamial sungah hongkalsuankhia hi. Manawh ding bangmah omlo, vandumpinuai ah pum paikhiat hiau hi. Suangtum khat lukham inhong ihmu hi. A ihmut nuammahmah pen a khanglosakkhat hong omhi. A minthang mang, kahlei khatin lei ahkiphut in, vantung baanto hi. Vantung mite kahto tuaksukuhhi. Aw khat za a, “Keimah in Topa, Abraham’ Pasian Kahihi” cihi. Tuabangin ama’ innkuan min tawh kamciampiasuksuk hi. Na suan nakhakte tam ding hi. Lei mitetungah thupha ahi ding uhhi. “Keimahin nang hong ompihin, napaina peuhah kongkem ding a … konggensa thutekahihkhit matengin nang kongnusia kei ding hi” (Pian.28:15) a cihi.

    EGWhite in Paul cihna a genna ah “Jacob’ mangsung a kahlei in, Zeisu limcing hi a, vantung leh leitung,athanem mihing leh apicing Pasian hong kizomsak hi. Tuatangpupate leh kamsangte in panpihna a ngah uhcianginthangah in anuntakna apiakngamnapa hangin a upnathakhauh hi.”—The Acts of the Apostles, p. 512.

    Jacob a khanlawh ciangin: “Hihlai munah Topaomtaktak hi; keimahin tuathu katheikei hi” (Pian. 28:16)a cihi. Tua thupiang lipkhaphuai lua hi. Mangngilhngeihetlo ahihmanin min khat pialiang hi. Pasian tungahkhantawn thuman dingin kamciampia hi.

    Hih tangthu panin, Pasian in Khazihtungtawnin i mawhnate enhetlo in hong zon manin bangpilna peuh i ngahthei diam? Khristian pilna in zong hihthukhunte banghangin masothuai naci hiam?

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education61 62

    TUESDAY November 3RABBI ZEISU

    Laisiangtho thak sungah akhawkpi khempeuhlakpanin: “A kipatcil in Thu om a, tua Thu Pasian tawhomkhawm a, tua Thu Pasian ahihi” (John 1:1) cihsangin aminthangzaw adang omlo hi. John 1 na in mangngilhhuailothu: “Tuathu mihing hongsuakin kote lakah hong oma, itna nei in citakmahmah ahihmanin, Pasian pianziaaneihna kamucian uhhi. Hih pianzia pen Pasian’ tapakhatbek hihna tawh aneih pianzia ahihi” (John 1:14) cihthuhonglak hi.

    John 1:1–14 simin. Hihmunte in Zeisu pen kua hici a, bang honghihsuk ci hiam? Zeisu in etteh thamcingSiapa ahihna bangkhawng hong gen hiam?

    Eden huanah Adam leh Eve a hopih Pasian,bangmahlo sungah Jacob ahopih Pasian in mikhat banginhong kilak hi. Zeisu sungah Pasian hong kilak hi ci inlaisiangtho thak in gen hi. Zeisu in Pasian ahihmanin,Pasian’ deihna leh ama’ lampi Amah tungtawnin i thei dinghi. Tuiphum John in nasia takmahin nasem ahih maninJerusalem a biakna makaite nangawnin tuam ngaihsutmahmah uhhi. Ahihhang amah sangin lianzawpa’ maiahlam a sialsak hilel bek hi. Milakah a tuam pianmahmahkhat hongpiang ding a, Tuiphum John zong tuapa“khedapkhau sutsak dingin kilawm lo”(John 1:27) cilianghi.

    A zingciangin Zeisu a muhphet leh “Pasian’ Tapa”ci in tangko pah hi. Tuakhit a zingciang in “Pasian’ Tuuno”ci in tangko kik hi. John’ nungzuite nihin Zeisu’ nungzuihding khentatuh hi. Zeisu in bang zong nahi uhhiam ci in adotleh “Rabbi aw” (John 1:38) (Sia a cihna) aci uhhi. Zeisupen Rabbi, Sia khat hi a, a hihhangin, Pasian himawk a,mihing Sia mawkmawk khatbang hithei lo hi. Pasianinmihingin hongpiangsuk in Rabbi,Sia khat hong semsukhi. EGWhite in “Leitung in a muhngei Sia a lianpen” nacihi—Signs of the Times, June 10, 1886. Tua Siapa in Pasianahihi.

    Zeisu in kua cih thei in, Khalam thumaanteama kiangpan sinding banghangin hoihpen hiam? Kama genkhiat bek hi lo in, i gamtatna mahmah thupi ahihnaZeisu kiang pani theih bangteng omhiam?

    WEDNESDAY November 4NUPI KHATIN HOPIH KIK

    Zeisu in Siapipa hi. Pasian’ omzia taktak kamtawhhong hilh banah zong nuntakpih hi. Mi khatpeuh in, a kama dawncingin, amah’n zong ngaihsak ahihna lungdamnatangthu khat sungah kician takin omhi.

    Zeisu in Tyre leh Sidon huampan hongpai Gentilenumei khat (Canaanmi) a kihona simin (Mate 15:21–28,Maku 7:24–30). Zeisu’ kholhpihte bangin tuanu ngaiphalouh a, Zeisu in zong a lungsim sungah koihtuak khollo hi.Tuanu’ hansanna bang nacih diam? Zeisu in midangte athuhilhzia hih tangthu in bang hong theisak hiam?

    Zeisu Tyre leh Sidon nai hongpai a, minamdangtampitak teengin kizopna kikangkeeina mun ahihi. Khuapi

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    63 64

    ateeng Greek mite in gamlak lokho Jewte simmawhmahmah uh a, Jewte’n zong amau simmawh mahmah uhhi.

    Galilee gam ukpipa Herod in Tuiphum John athahlup madiak ahihi. John pen muhna zai mahmah khathi a, ama’ sihna pen mailam ading thuhoihlopi a hihi. Zeisuzong a lauhuai mahmah anasepna kipanding hita hi.

    Nakpitak kigingsa in Zeisu innkhatah honglut hi.Maku in, tualai ah a omlam kuamah’n theilo hi (Mark 7:24)ciin ciamteh hi. Ahihhang tua nupinu in theiveve hi.

    Tuahunlai ngeina ombang hileh, numeikhatin mitesaan dingin amah kipulak tawm theilo hi. Tua banah, tuanupinu in Jew mite’ ngaihloh minamneute hilailai ahihmanin, amah Zeisu tawh kigamla mahmah hi.

    Nupinu’ tanu damlo ahihmanin huhna ngentantanhi. Zeisu in zong awlmawh vetlo hi. “Tate’ annek ding laksakin uikhawite piakding kilawmlo hi” (Mate 15:26)cihi. Tuakammalte in amau’ lungsim sukha mahmah kha ding hi.

    Tua leh thulamdang khat hongpiang hi. Tua nu’ndawngkik hi. Amah Jew mite bang hilo in, uite tawhkikholhtheih tuaklel hi. Tua ahihmanin, “Himah hi, Topaaw, a topa’ sabuai tungpanin a-kia annengte, uikhawite inzong nebuang hi lo ahi hiam?” (Mate 15:27) a cihi. Tua nu’dawnkikna in lamdangsak hi. Sawlngawh tawh kibang hi.Zeisu in zong ata damsak hi.

    “Nadeihna bangin hong piang ding hi” (Mate 15:28).Tua kammalte bangcidanin tel nahiam? Ei deihna banginthupiang denlo himah taleh, koici dawnkik ding i hi hiam?

    THURSDAY November 5SANGNAUPANG KHATIN NGAH

    Zeisu leh nungzuite Jerusalem lam hong zuantauhhi. Herod in zong Tuiphum John alunglut mahbangin,ukpite leh Herod in Zeisu zong lunglut mahmah uhhi. Anungzuite leh mizawngte in lungsim thanem mahmah inkikhelna zong lam-en zolo uhhi.

    Zeisu leuleu in leitungah lam-etna lianpen hongdeihsak hi. Ahihhang ukpite lampanin a nasepna khempeuhsuksiat ding vive manawh uhhi. Zeisu gualzosak nuamlo uhhi.

    Zeisu’ mimuan sangnaupang 12 tengbel Zeisu lamahpantuak lel uhhi. Ahihhang amaute lungsim buai uh inkhua mulo uhhi. Etpak dingin, Maku 8:31-33 sungah,Siapipa in a sangnaupangte muhzawhloh thute mudinginto hi. Aphamawh mahmah munte ah khalam mittaw peuhki omthei hi(Maku 8:37). Khuamu a kisate Zeisu in a cihzelnapen hibanghang ahihi.

    Khutdawhngenpa mittaw Bartimaeus, Zeisu in adamsakthu simkik in(Maku 10:46–52). Zeisu’ hehpihnalianpi phawkin. Mittawpa’ khuamuhnopna in Jerusalemdong Zeisu’ nung zuihding khentatna piangsak hi. Makuin Bartimaeus leh nungzui dangte kibatlohna pulakahihlam naphawkkha hiam? Siapipa deihnatedawngpahpah ding ihihna hih tangthu in bang hongphawksak hiam?

    Bartimaeus in naungek’sam kawingiungeu lehlosung mangbuh minte mel munuam hi. Khuamuhnacihzong cilehsa bek zong hi lolai hi. Hih tangthu sungahkhalam hiphadiak hi. Siapipa dinmun taktak theihna lehngahna ahihi. Khalam muhna zong thukhat hi a, thupi

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education65 66

    T-5

    mahmah ahihna, Zeisu in zong thei hi. Mihingte’kisaptaktak pen ahoihzaw leh nuntakna thak ahihlam zongZeisu in thei hi.

    Hebrew 5:12–14 simin. Hihmunin pilna man-taktak’ thu bang hong hilh hiam?

    FRIDAY November 6NGAIHSUTBEH DING: EGWhite lai Steps to Christ laimai

    57-65 ah “The Test of Discipleship” simin.

    Ellen White gen thudang tampite lakah, Siapipadeihbang zuih lianlianna tawh kisai in “Ama’ lim ipuaknop manin, a Khasiangtho di’ik-in, Adeihbangin gamtatna tawh amah lungdamsak leng”(Steps to Christ, p. 58). Zeisu tawh kholhkhopna ahvaipuak peuhmah “lawpna suak hi” cihi (Steps toChrist, p. 59). Laisiangtho in zong, Matthew 5–7sungah omhi. Siapipa in a sangnaupangte theihdinga deihsak, vantunggam luttheihna’ng thusim tengkigualsuk demdam hi.

    KIKUPDING DOTNATE:

    1. Pasian in Adam, Eve Jacob a minsap mahbangin eitezong hong minsap hi. Eite (Bartimaeus tungahahihbangin) lunggulhna, eite in kuate hi a, koiahpaiding cihte hong phawksak hi. Hih munsanah i tateahi a midang a hizongin laisiangtho i hilhdanngaihsunkik in. Tavuan manna lelin laisiangthohilhna leh, deihsakna lianpi tawh hilh koicikilamdang naci hiam?

    2. Na nuntak khualzinna ah koiah omcih dotna penmimal ai hipeuh maw, midang kikuppih ding namuanomlai maw? Pawlpi in “Khazih Pumpi” (1 Cor.12:27)cihbang ngaihsutna in, Khazih hongtheihsaknop thute midang tawh kikupkhopna paninkitheithei cih ahi diam?

    3. Thursday ni in, Bartimaeus pen cilehsa leh khamittawtnapan a kisuahtak phetin khuamu a,Jerusalem dong Zeisu’ nung zuipah cihthu sinzouhhi. Hih lampi tungah Siapipa’ pilkammalte nisiminzaden hi. Tu’n Zeisu lim puanuam, a Kha diiknuamin ana semnuamta hi. Steps to Christ in “lawpna”acihmahbangin, mualtung thuhilhna sung a Zeisukammal bangin a lawp ding banghangin kisam hiam?

    4. Thursday dotna lungngai phakik dih in. Sia leh Phakoici khentel thei ding i hi hiam? Tua pilna i neihlelsangin, tua pilna tawh gamtatna in banghanginthupizaw thei hiam?

  • Title: Education Title: Education

    SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    LESSON 7 *November 7–13

    PILNA TAWH BIAKPIAKNA

    SABBATH NITAKLAM November 7TUKALSUNG SIMDING: Daniel 3, Mang. 14:6–12, Late 78:1–

    17, John 4:7–26,1 Khangtangthu. 16:1–36, Maku 7:1–13.

    KAMNGAH: “Amah in angahding a kilawm minthannaTopa tungah pia un. Biakpiakna puak unla,ama’ maiah pai un! Biaknapuan silhin Topabia un.” (Khang tangthu Masa16:29).

    Biakpiakna i cihin mihing pianzia phellang hi a, apukmite nangawn pianzia ahihi. Pasian in a suaktamahmahin hong bawl himahleh, biaktakcingpa ahihna lehamah itna tawh ibiakding ahihi. Leitung apukma in,mawhna in hong suksiatna bangmah omlo, a puksa mi’lungsim in zong a ngaihsut zawhloh hoihna tawh kidimahihmanin, mihingin Pasian tawh maitang kimu inbiakpiakna piathei in etlawm mahmah hi.

    Tuni in, eitepen biakna piakding ipianpih hilelhinapi, mawhna in nakhempeuh hong suksiat sak a, abiadingte in biaktakcinglo peuh kibia kha in, Topa abiatenangawnin zong Topa’ deihna tawh kizui in biakna piatheilouhhi(Maku 7:1–13, Jer. 7:4 simbeh in).

    Khristiante nuntakna in biakpiakna bulphuh a hihnungsang, Khristian pilna zong pen, biak piakna mahtawhkizopsak ding ahihi.

    67 68

    SUNDAY November 8NAKHATPEUH I BIA HI

    I sungah Pasianin hong koihsak Nakhat omin, tuain biakpiak nopna hi a, mawhna in hong sukpoisak hi. Akipatcil in bel hong piangsakpa biaktaakcing i Topa bekmahbiakding ahihi. Ahih hang puknapan kipanin tuathukikhelgawp hi.

    Himahtaleh Nakhat peuhpeuh i biapongpong hi.Tuathu hangin tanglai pan kipan tuni ciang dongmahbiakna kipia tangtang hi. Tanglai Egypt mite pawlkhatin akumpi pharaoh peuh bia-uh a; mundang khawngah ngasalim peuh, lutampi nei pasian peuh, upmawh pasian peuhbiamawkmawk uhhi. Pawlkhat leuleu in Ni,kha leh aksitepeuhzong bia-uhhi.

    Tuni, mipil misiam tampitakin uiphuklim (Mary’milimbeek hilo)peuh bia-uh a, tua zong nadangte bialokineih uhhi: sum, vaang, cilehsa, amau mah, suangtum,kineihsiamte, gamthusiam mite cihkhawng bialo uhhi. Iitpen, i lunggulhpen, i nuntakpihpen cihte i biakpiakhipahpah hi.

    Lai-atsiam David Foster Wallace in, “biaktaaklokhat nabiak khakleh, hong hingneektum ding hi” ci hi.

    Daniel 3 sung athu in biaknamaan a thupitna banggen hiam?

    Jew tangval thumte in(Paikhiat. 20:4-6) sung aPasian’thukham nihna citaktakin zui uhhi. Tua inThukhamsawm lakah kihel hi a, thatlo ding gulo ding cihte

  • SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents SE-4Q-2020, Education, by SDA college Presidents

    Title: Education Title: Education69 70

    tawh kigualkhawm hi. Biakna maantaktak thupi mahmaha, hunnunung Zeisu’ kumkik naiciang adingin thulaigilhong hiding hi. Tua a hihmanin Khristian pilna sungahbiakpiaknapicing kihel kulding hi: bang hi a, bangcih dinga, banghangin thupi, kuabia ding hiam?

    Mang. 14:6–12 simin. Hihmunte in Khazihhongpaikikma in biakpiakna thupi mahmah ding cihthubangteng hong hilh hiam?

    MONDAY November 9TATE TUNGAH PULAK

    Laisiangtho lui sung a Late in