Rto¡ fiy - International Institute of Tamil Studies
Transcript of Rto¡ fiy - International Institute of Tamil Studies
tst‹ gâ¥gf«br‹id - 600 017.
KJ Kidt® ïuh.ïs§Fkudh®MáÇa®
Rto¡ fiy
ü‰ F¿¥ò
ü‰bga® : Rto¡ fiyMáÇa® : KJKidt® ïuh. ïs§Fku‹
gâ¥ghs® : nfh. ïstHf‹
Kj‰gâ¥ò : 1973
ÛŸgâ¥ò : 2017
jhŸ : 16 » btŸis¤jhŸ
msî : 1/8 bj«Ä
vG¤J : 11 òŸË
g¡f« : 6+338 = 344
üš f£lik¥ò : ïašò (rhjhuz«)
Éiy : cUgh. 320/-
gofŸ : 1000
üyh¡f« : nfh. á¤uh
m£il totik¥ò : bršt‹ gh. mÇ (AÇZ)
m¢á£nlh® : $ bt§fnlRtuhM¥br£ ãÇ©l®Rïuha¥ng£il, br‹id - 14.
btËpL
tst‹ gâ¥gf«v© : 2 á§fhu nty® bjU,
âahfuha® ef®, br‹id - 600 017.bjhiyngá : 24339030
gâ¥òiu
KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bkhÊüš fâut‹ ghthz® mt®fË‹ tÊÃiym¿P®. brhšyhŒî¥ bgU§flš. fHf¡fhy¢ rh‹nwh®fŸtÇirÆš it¤J¥ ngh‰w¤ j¡ft®.
e« fhy¤âš thœªJ kiwªj brªjÄœ m¿P®fshdirt á¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf ÃWtd® t. R¥igahãŸis,_j¿P® br«kš Kidt® t.Rg. kh¡fdh®, gâ¥ò¢br«kš Kidt® bkŒa¥gdh®, nguh. Kidt® muɪj‹M»a jÄœ¢ rh‹nwh®fshš ghuh£l¥g£lt®.
ï¥bgUªjÄœ m¿P® vGâa üšfŸ bgU«gh‹ikahdt‰iw flªj fhy¤âš v« gâ¥gf« btËÆ£lj‹thÆyhf v§fis¥ bgUik¥gL¤â¡ bfh©nlh«.jÄœüš gâ¥ãš v« gâ¥gf« br«khªj ÃiyÆšts®tj‰F ï¥bgUkf‹ brŒj cjÉia e‹¿ cz®nthLÃidî T®»nwh«.
gšyh©LfS¡F K‹ò ï¥bgUªjif vGâa Ñœ¡f©lüšfŸ jÄG¡F tsK« tÈikí« nr®¡f¤j¡fd.ÛŸgâ¥ghf btËtU»‹w ïªüšfŸ mid¤J« jhŒ¤jÄG¡F¥ bgU« brh¤jhF«. ïªüšfis¤ jÄœTW«cyF¡F tH§Ftij v« flikahf¡ bfhŸ»nwh«. jÄœcyf« go¤J¥ ga‹bfhŸs nt©L»nwh«. ïªj üÈidbkŒ¥ò¤ âU¤j« brŒJ cjÉa Kidt® âUkâ »Çrhmt®fS¡F e‹¿.
ÛŸgâ¥ò üšfŸ
1. ghuj bt©gh - 1972 2. Rto¡ fiy - 19733. ghthz® - 1989 4. jŤjÄÊa¡f« - 19915. jÄÊir ïa¡f« - 2000 6. bjhšfh¥ãa brh‰bghU£
fsŠáa« - 20027. ïy¡fz mokid 8. ïy¡fz tuyhW - 2009
És¡f« - 20039. brªjÄœ X® m¿Kf« - 2015 10. ãiH ïšyhkš vGJnth«-2017
nfh. ïstHf‹
4 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
Rto¡fiy
Rto v‹gJ mUik Ä¡f fiy¢ brhš. Rto¥ãŸis,Rto¡fiy, Rto¥ò, nrho¥ò, nrhL vd¥ gšntWbrh‰fË‹ _y¢brhš.
gid Xiy ÃÄ®ªJ ÉF« gUt« V£il¥gUt«.vL¥ghdJ VL. mjid ef¤jhš eW¡Fjš eW¡F. »ŸSjš»Ÿsh¡F. x‹nwhL x‹W ïiz¤jš Rto nr®¤jš. ïu©LfhšfŸ RtL! mâš nghL« Äâao nrhL. ïUg¡fK«x¥ghf x¥gid brŒjš Rto¥ò! ï›tsî brh‰fË‹_ykha, `Rto’ `nrho’ v‹git És¡fkh»í« mjid¡»uªj vG¤jhš vGâdhš vt® Fiw?
go¤jt® Vkh‰W« F‰w«; mjid V‰w go¤j khªj®F‰w«! mjid¥ ng¡ fh¤J« go vL¤J« gobfh©Lm¢á£L« cjÉa bgUk¡fŸ e« tÊgh£L¡F« thœ¤J¡F«cÇa®! jÄœ¡nfhÆš Kjš brŒa¤j¡fd ïWâahf¥gâ‹_‹W jiy¥òfËš eilÆL»wJ ï¢Rto¡fiy.mUik Ä¡f _‹W ïiz¥òfS« cilaJ.
VL, vG¤jhÂ, V£blG¤J, VL bjhF¤J it¤jïl§fŸ, gâ¥ã¤j bgUk¡fŸ, gâ¥ãš mikªj ÃiwFiw,brŒa nt©L« braš v‹gt‰iwí« üšfŸ btËtªj fhymilití« TW« ï¢ Rto¡fiy Rto¡F miy miyahfmiyªJ gâ¥ã¤jt®fŸ nghy, ahD« gšyh©LfŸgšntW ïl§fS¡F miyªJ MÆu¡ fz¡fhd gâ¥òfis¡f©l mÇa Ka‰áahš btË¥g£ljhF«. gHªjÄœ üšgâ¥òfŸ g‰¿a mÇa bjhifí« tifí« És¡fK« mikªjüš ï~jh«.
5Rto¡fiy
m¢á£lit všyh« KGikahdit v‹W TwKoahkš, VLfbshL x¥ã£L¡ f©L bjËa nt©oaitc©L.
v§nfD« xU gHŠ Rto »il¤jhš mj‹ tÊahf¡»il¡F« âU¤jK« ghl¥ bghU¤jK« ÃiwîWjY«ïªehŸ tiu v‹dhš m¿a¥g£L¡ bfh©nl cŸsd.
ïJfhš, gH«gâ¥ò üšfS¡F« mªÃiy V‰g£L¡bfh©L tUjš f©TL. ïªüiy¡ f‰gh®. f£lha« giHaRto »il¤jhš x¥ã£L¡ f©L M¡f« òÇtbuÅ‹ mJe«bkhÊ¡F thŒ¤j ngwhF«. miu ü‰wh©il beU§F«ïªüš jÄHhŒî¡ fs¤âš jl« gâ¡F« ïs« MŒths®¡FbgU«ga‹ju¤j¡fdthF«.ïjid ï‹iwa njitfUâjÄœk© gâ¥gf« ÛŸgâ¥ghf btËÆLtJ rhy¥bghUªJ«. jÄœk© gâ¥gf¤â‹ bjh©L áw¡fthœ¤J»nw‹.
ïuh. ïs§Fku‹.
cŸSiw
1. jÄœ¡ nfhÆš 7
2. jÄœ¤ bjh©l®fŸ 10
3. VL« vG¤jhÂí« 14
4. ïa‰if¡ nfL« bra‰if¡ nfL« 23
5. ea¤jF ey§fŸ 51
6. jÄœ tÇtoî«, kh‰w§fS« 61
7. VL ngh‰¿a ÕLilahs® 74
8. VL bjhF¤j VªjšfŸ 99
9. gHªjÄœ¥ gâ¥ghs®fŸ 124
10. bfhilahsU« fUÄí« 142
11. gâ¥ò¥ g 150
12. Ãiwí« Fiwí« 276
13. brŒa¤j¡fd 305
ïiz¥ò -1 319
ïiz¥ò -2 325
ïiz¥ò -3 334
1. jÄœ¡ nfhÆš
cyf¤âš jhŒ tÊghnl bjh‹ikahdJ v‹g®. jhŒtÊgh£oš ïUªnj bjŒt tÊghL bjhl§»aJ v‹W«TWt®. bg‰w jhiaí«, ngR« bkhÊiaí«, ãwªjeh£ilí« bjŒtkhf¥ ngh‰WtJ jÄH®fË‹ tH¡fkhF«. jhŒ tÊghnl, jhŒbkhÊ tÊghlhfî«, jhŒeh£L tÊghlhfî« ÉÇtilªjJ v‹gJ bghUªJ«.
“jÄœ¤ bjŒt¤ij cŸ ÃidªJ V¤jš brŒth«” v‹WjÄœ¤ bjŒt¤ij tÊg£L üš bjhl§FtJ òyt®fŸtH¡fkhƉW. “ïUªjÄnH c‹dhš ïUªnj‹ ïiknah®, ÉUªjÄœj« v‹whY« nt©nl‹” v‹W jÄœ¥gÂiana bjŒt¤ âU¥gÂahf¡bfh©L thœªj òyt®bgUk¡fS« ïUªjd®. mt®fŸ jÄœ VLfis¤ bjhF¤J« gobaL¤J« ghJfh¤J« MuhŒªJ« j« gÂia¤jÄœ¤ bjŒt tÊghlhfnt brŒJ tªjd®. j«ik¤njotªj khzt®fS¡F c©oí« cilí« ciwíS«tH§» cŸsh®ªj m‹bghL« jªij ÃiyÆš ïUªJjhŒbkhÊ ïy¡»a ïy¡fz§fis¡ f‰ã¤jd®. ï¤jifajÄœ¤ bjh©l®fË‹ jFâÄ¡f braš fshnyna,“v§fŸ jÄœbkhÊ v‹bw‹W« thÊant” v‹W eh«bgUÄj¤njhL ï‹W thœ¤J¥ ghl Ko»‹wJ. thœ¤J¥ghLtJ ek¡F vËikahdJ! Mdhš jÄiH thHit¤jbgUk¡fŸ thH it¥gj‰fhf¥ g£lghLfŸ v¤Jiz!v¤Jiz! tWik¡F«, KJik¡F«, nehŒ¡F«, gif¡F«,Ô¡F«, ÚU¡F«, bršY¡F«, mªJ¡F« ïilna nghuho¥nghuho¥ g£l mšyšfŸ v¤Jiz! v¤Jiz!! mt®fŸ1
brŒj bra‰fU« bjh©Lfis¡ fh©gnj ï¢ `Rto¡fiy’ MF«.
8 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
VLfis¤ bjhF¤jY«, MuhŒªjY«, gâ¥ã¤jYnkjtthœthf¡ bfh©lt® bgU« nguháÇa®. bj‹bkhÊ¢ bršt® m¿P® c.nt. rhÄehijŒa® mt®fŸMt®. jh« f©L fËT®ªJ fŪJU» tÊg£l jÄœ¡nfhÆšfis ̀v‹ rǤâu’¤âš ïa«ò»wh®:
âUbešntÈ “nkiyåâÆš cŸs fÉuh# <Rtu_®¤â¥ ãŸis å£oš ò¤jf miw ïUªjJ. mJjh‹mt®fŸ gu«giu åL. ò¤jf miwia¤ âwªJ fh£o dh®.gh®¤jîl‹ v‹ cl«ò áÈ®¤jJ. ‘jÄœ¢ r§f¤âš K‹òï¥go¤jh‹ Rtofis it¤âUªjh®fnsh?’ v‹WÉ«Äjkilªnj‹. V£L¢ Rtofis mL¡fLfhfî«xG§fhfî« it¤âUªjh®fŸ. Rtofis¡ f£o it¤âUªj Kiwna âU¤jkhf ïUªjJ. òGâ ïšiy; ó¢áïšiy; VLfŸ x‹nwh blh‹W fy¡fÉšiy. jÄœ¤bjŒt¤â‹ nfhÆby‹W brhšY«go ïUªjJm›Él«”2
g¤J¥ gh£L¢ Rtofis¤ njo¡bfh©L Iaut®fŸmiyªj fhy« mJ. m¢Rto m§nfí« KGikahf¡»il¡fÉšiy! `ïÅ ntW v§nf »il¡f¥ ngh»wJ?’v‹W JaU‰wh® “r§f¥ òytUila å£il¥nghyÉs§F« ï›Él¤âš jÄœ¢ bršt« KGtJ«»il¡Fbk‹W KjÈš v©Ând‹, eh‹ vij¤njotªnjndh mJ K‰W« »il¡fÉšiyna! jÄGyf¤âšïªj¤ jÄHhya¤ij¡ fh£oY« áwªj ïl« v§nfïU¡f¥ ngh»wJ! ï§nf mf¥glhjJ ntW v§nfmf¥gL«! r§f¤J¢ rh‹nwh®fŸ ïa‰¿a üšfis¤jÄGyf« ï¥go MjuÉ‹¿¥ ngh¡»É£lnj!”3 v‹WtU¤j¤njhL T¿dh®.
Äâiy¥g£o v‹wîl‹ jÄHhuhŒ¢áahs®fS¡FmH»a á‰w«gy¡ fÉuha® Ãidnt c©lhF«. m¥òyt®bgUkfdh® å£L¡F Ia® VL njo¢ br‹wh®. mH»aá‰w«gy¡ fÉuha® å£oYŸs V£L¢ Rtofis¡f©lh®. `mt® åL jÄœ kfŸ Myakhf¤ `njh‰¿aJ’4
f©L É«Äj« milªjh®.
9Rto¡fiy
VLfis¤ bjhF¤J¥ ghJfh¤j òyt® bgUk¡fŸïšy§fns ̀jÄHf nfhÆšfŸ’ v‹gJ ̀jÄœ¤ jh¤jh’É‹nj®¢áíiu. m¤jÄœ¡ nfhÆš bjh©l®fshf És§»aòyt® bgUk¡fns jÄœ Mœth®fŸ. jÄœ eha‹kh®fŸ,jÄœ¥ ã¡FfŸ, jÄœ¤ Ô®¤j§fu®fŸ, jÄœ moah®fŸ!`mt®fŸ mo¥bgho v« Konkyd’ vd¡ bfh©LvG¥g¥bgW« jÄœ¡ nfhÆš ï¢ ̀Rto¡ fiy!’
F¿¥òfŸ1. “jhÆ‹ k¡bfho ghß®” mij¤ jhœªJ gªJ òfœªâl
thß®” vd¤ jhÆ‹ k¡bfhoia¥ òfœtJ ek¡F v›tsîvËjhdJ! Mdhš jhÆ‹ k¡bfhopDŸns ml§»»l¡F«`âahf’ tuyhWfŸ v¤Jiz! v‹gij v©Â¥ gh®¥gt®ïjid¤ bjŸËâ‹ czuKoí«.
2. v‹ rǤâu« g¡. 873
3 v‹ rǤâu« g¡. 874.
4. v‹ rǤâu« g¡. 944.
10 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
2. jÄœ¤ bjh©l®fŸ
bjhšfh¥ãa« Vw¤jhH _thÆu M©L¥ gHikahdüš. mjid ï‹W eh« m¢R tot¤âš fh©»nwh«.mjid Kj‰f© gâ¥ã¤j m¿P®fS¡F V£L¢ Rtofns_ykhf ïUªjd. mªj V£L¢ RtofŸ, MáÇa®bjhšfh¥ãadh® ifbaG¤J v›thW ïU¡F« v‹gijeh« m¿ªJ bfhŸtj‰F thŒ¥ò ïšiy. xUntis,bjhšfh¥ãadh® vGâa vG¤nj e« if¡F¡ »il¤âU¡Fkhdhš mjid eh« go¡fKoahkš nghfyh«! eh«ï¥bghGJ vGJ« vG¤â‰F« ïil¥g£l ntWghLfŸÄFâah«. ï›thwhfî«, bjhšfh¥ãadh® üiy, mt®T¿aKiwÆš rÇahd bghUËš m¿ªJ bfh©Lgo¡fî« òyik bgwî« MuhŒ¢á brŒaî« e«khšKo»‹wd v‹whš Éa¥ghfnt njh‹W« mªj Éa¥ghdntiyia¡ fhyªnjhW« jtwhkš brŒJtªj òyik¢bršt®fŸ vt®fŸ v‹W m¿aî« Mtš njh‹W«!
bjhšfh¥ãa® jh« ïa‰¿a üiy¢ RtoÆny vGâit¤âU¥gh®. mtÇl« gÆ‹w khzt®fS¡F mªüiyXâÆU¥gh®; mt®fS¡F mªüš ghl« brŒj‰Fnt©oajhf ïUªâU¡F«; xU Rtoia it¤J¡ bfh©Lgy khzt®fŸ v‹d brŒa ïaY«? j¤jk¡F nt©L«v‹D« M®t¤jhš x›bthU go mt®fŸ vGâ¡bfh©oU¥gh®fŸ. ã‹nd mt®fŸ bt›ntW ïl§ fËšbr‹W òyik¤ bjhÊš elh¤j ne®ªâU¡fyh«.mt®fS¡F khztuhÆdh® gyuhfyh« mt®fŸmidtU¡F« xU Rto nghjhnj! Mjyhš, MáÇa®it¤âUªj Rtoia¥ gh®¤J mt® khzt® fS«gobaL¤J¡ bfh©oU¥gh®fŸ. MáÇa®¡F e©g®
11Rto¡fiy
fsh»a MáÇa®fS«, òyikahs®fS« bjhšfh¥ãa¤â‹ mUik bgUikfis¡ nfŸÉí‰W¤ jhK« mjid¥gobaL¤J¡ bfh©oU¥gh®fŸ. ï¥gona bjhšfh¥ãa« jÄœ TW ešYyf¤J¥ òyik¢ bršt®ïšy§fËbyšyh« nfhÆš bfh©oU¤jš nt©L«.
V£L¢ RtofŸ v›tsî fhy«jh‹ mÊahkšïU¡fKoí«! m¢á£l ò¤jf§fns ü‰wh©L thœtJmÇjhf ïU¥gJ f©TL. m›thwhfî« V£L¢ RtofŸfhy btŸs¤ij - _thÆu M©L¡ fhy btŸs¤ij¡ -flªJ bt‰¿ bfhŸs Koíkh? áwªj Rtoahf¤ nj®ªJÓÇa ghl§fŸ brŒJ, ngh‰¿¡ fh¡f¥bg‰W tU« V£L¢Rtofns KªüW, eh}W M©L¡fhy« thHKoí«v‹g®! mthwhf _thÆu M©LŸ v¤JiznahKiw,jtwhkš gobaL¤J¥ ghJfh¤J tªjikahšjh‹e«ifÆš bjhšfh¥ãadh® mUËa bjhšfh¥ãa«»il¤jJ. x›bthUtU« jh« go¤JtU« V£iltªjvGªJ kh‰w§fŸ mt®fS¡F¥ òâjhf¤ njh‹whkš -ka¡f« c©lh¡fhkš - ïašghf¤ njh‹¿d. tÊ tÊnagobaL¡fî« go¡fî« jilÆ‹¿ MƉW. ï¤jifagobaL¥ò¥ g ïšyhJ nghÆU¡Fkhdhš bjhš fh¥ãadh® ifbaG¤J¢ Rtona ek¡F¡ »il¥ãD« e‹ikvËikahf thŒªâuhJ. fhy ïilbtË tʤjl¤ijnakh‰¿aik¥gJ nghy, bkhʤ jl¤ijí« kh‰¿aik¤JÉL« mšyth!
ãuhÄ vG¤âš áy fšbt£LfŸ »il¤jd. Mdhšmt‰iw¥ go¡fKoaÉšiy. go¡fKoahj fš bt£lhšMF« gabd‹d? X® m¿P® - ̀n#«Þ ãÇ‹by¥’ mauhJKa‹wh®! bjhl®g‰W¥ nghd ãuhÄ vG¤J¡ fšbt£il¥ go¥gj‰F¤ jhœ¡nfhš f©Lão¤jh®.
“ïªâahÉ‹ tlnk‰F¥ gFâÆš Äf¥ giHa fhy¤âštH§» tªj ehza§fËš xU g¡f« ãuhÄ vG¤J«k‰bwhU g¡f« »nu¡f vG¤J« vGj¥ g£oUªjd. »nu¡fvG¤JfË‹ cjÉÆdhš mªj ehza§fËš ïUªj ãuhÄvG¤Jfis ït® thá¤jh®. ï›thW áy ãuhÄ
12 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
vG¤JfË‹ xÈia¤ bjǪJ bfh©L, ã‹d® nkY«MuhŒªJ k‰iw¥ ãuhÄ vG¤JfË‹ xÈiaí«f©l¿ªjh®. ï›thW kiwªJ kw¡f¥g£L¡ »lªj ãuhÄvG¤J¡fis¥ go¥gj‰F¤ âwînfhš - f©Lão¡f¥g£lgoahš, ãuhÄ vG¤J¢ rhrd§fŸ thá¤J¥ bghUŸm¿a¥g£ld.”1 bjhl®g‰W¥ nghdhš bjhšfh¥ãa¤â‹Ãiyikí« ï›thWjhnd M»ÆU¡F«! ïªÃiyMfhkš, tÊtÊna gobaL¤J« ghJfh¤jòyikahs®fns, ek¡F¤ bjhšfh¥ãa« v‹D«fUñy¤ij¡ if«nkš jªj tŸsšfŸ Mt®. ït®fŸjÄœ¤ bjh©l® tÇirÆš Kjšt® Mt®.
mL¤J¤ jÄœ ïy¡»a ïy¡fz§fshf ek¡F¡»il¤JŸst‰iw neh¡F§fhš áy brŒâfŸòy¥gL»‹wd.
1. gHikahdt‰WŸ _ykhfk£L« ïUªj ü‰RtofŸ ÄFâahf mʪJŸsd.
2. 2ciuíl‹ Toa ü‰Rtofns ÄFâahf ek¡F¡»il¤JŸsd.
2. ciuahnyna _yghl¤ij¡ f©L üyhfmik¤J¡ bfhŸsî« ne®ªJŸsJ.
4. ciufshnyna eh« ïHªJnghd jÄœ¢ bršt§fË‹ bga®fisnah gFâfisnah F¿¥òfisnahm¿ªJbfhŸs Ko»wJ.
ït‰whš ciuf©l bgUk¡fŸ _yüš mʪJglhkš bgÇJ« fh¤JŸsh®fŸ v‹gJ És§F«._yüÈš ïUªj ïU©l gFâfisbašyh« xËÉs¡f« brŒJ btË¥gL¤âaJl‹ mÊah thœîjªjt®fS« ciuaháÇa¥ bgUk¡fŸ v‹gJ jF«.MjÈ‹ ciuaháÇa®fŸ jÄœ¤ bjh©l®fSŸïu©lhkt® Mt®.
ehl¿ªj òyt®fshf ïUªjt®fËlK« všyh¢RtofS« gobaL¡f¥bg‰nwh, bjhF¡f¥ bg‰nwh
13Rto¡fiy
ïU¡F« v‹gj‰F ïšiy. gy üšfis¤ bjhF¤jhÇlK« áy mÇa üšfŸ ïšyhkš ïU¡f¡TL«. thiHaothiHahftU« òyikahs® tÊÆY« òyikÆšyh®njh‹¿ÉLtJ« c©L. òyik ïšyh® VLfË‹nkšm‹ò bfhŸthnuh? ngh‰¿¡ fh¡F«, eh£lKilat uhfïU¥gnuh? ï¤jifa ïl®¥ghLfisbašyh« xU§nfngh¡F« tifahd áy rh‹nwh®fS«, mik¥òfS«,kl§fS« VL bjhF¤J¥ ngh‰W« fil¥ãoiank‰bfh©ld. ï¡fil¥ ãoahš fhy¡nfhË‹thŒ¥glhJ fh¡f¥bg‰w RtofŸ gy¥gy, MfÈ‹VLbjhF¤J¥ ngh‰¿a rh‹nwh®fŸ, jÄœ¤ bjh©l®tÇirÆš _‹whkt® Mt®.
mL¤j ÃiyÆny ngh‰w¤j¡ft®fŸ V£L¢ Rtofisüšfsh¡»a gâ¥ghs®fŸ Mt®. mt®fŸ miyªjmiy¢riyí«, ïHªj ïH¥igí«, vL¤j Ka‰áiaí«vËâš T¿Él¤ bjhiyahJ. tira«òfis VÉ,th£Lth® ïilnaí«, mirahJ ËW, mikªjgÂbrŒj bgUk¡fŸ gâ¥ò¥ nguháÇa®fŸ, mt®fŸfhy¤jhš gÂbrŒâuh® vÅ‹ `Phy¤â‹ _¤jbkhÊ’v‹W eh« TW« bgUÄj« ek¡F v¥go c©lh»ÆU¡fKoí«? Mjyhš ït®fS« e« e‹¿¡F cÇat®fŸ.ïªeh‰TWg£l e‹k¡fS« jÄœ¤ bjŒt tÊgh£ošjiyáwªj bjh©l®fŸ v‹gJ És§F«. ït®fnsjÄœ¤ bjŒt¤â‰F vG¥g¥ bg‰w âU¡nfhÆÈ‹ eh‹Fö©fŸ ngh‹wt®fŸ.
F¿¥òfŸ
1. 19-M« ü‰wh‹o‹ jÄœ ïy¡»a« g¡. 55, 4.
2. g¤J¥gh£L Kj‰gâ¥ò¡F _y¥go »il¡fÉšiy, gâ¥òKoªj ã‹dnu mjid Kj‰f© btËÉ£l lh¡l®. c.nt.rh.mt®fS¡F¡ fs¡fh£oš _y¥go »il¤jJ. v‹ rǤâu« .g¡. 938.
14 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
3. VL« vG¤jhÂí«
e« K‹ndh® ga‹gL¤âa vGJbghUŸ gidXiyahF«. áy eh£od® xUtif¡ nfhiu¥òšÈ‹jhŸfisí« _§»š ášfisí« vGJ bghUŸfshf¥ga‹gL¤âd®. ML khL KjÈat‰¿‹ njhšfisí«vGJbghUshf¥ ga‹gL¤âa ehLfS« c©L, e«eh£o‹ ïa‰if¡F V‰wthW gidnahiyia¤ nj®ªbjL¤J¡ bfh©ld® vdyh«.
gidíŸ jhË¥gid v‹gJ x‹W. mjid¢ Ójhs«v‹W« TWt®. mj‹ Xiyiaí« vGJtj‰F¥ ga‹gL¤âd®. k‰W«.1 khjÉ nfhtyD¡F¤ jhiHklÈšKl§fš tiuªj brŒâia¢ áy¥gâfhu« bjÇÉ¡»wJ.Mjyhš jhiH kliyí« vGJtj‰F e« K‹ndh®ga‹gL¤âd® vd m¿ayh«.
Xiy v‹gJ bt‰W Xiyia mšyhkš Kl§fšvGj¥g£l Xiyiaí« F¿¤jJ. X® mur® k‰nwh®murU¡F¤ öj® tÊna Kl§fš mD¥òjiy `Xiyngh¡Fjš’ v‹g®. ï¤jifa Kl§fš XiyÆ‹nkš,K¤âiuÆ£L mD¥ò« tH¡fK« ïUªjij¡2 fȤbjhif, áy¥gâfhu« KjÈat‰whš m¿ayh«. Xiy¡foj¤ij `Xiy¥ ghRu«’ vdî« tH§Ft® v‹gij3
moah®¡F ešyh® ciuahY«4 e¢ádh®¡»Åa®ciuahY« m¿a Ko»‹wJ.5 òyt®fŸ tŸsšfS¡FvGJ« foj¡fÉ ̀Xiy¤ ö¡F’ v‹W«, Ó£L¡ fÉ v‹W«bga®bg‰wJ. nrhH® M£á¡ fhy¤âš Ãfœªj `Flnyhiy’ Kiw jÅ¢áw¥ò thŒªjJ. m›nthiy, bgaU«FL«g¤ jFâí« ãwî« vGj¥ bg‰w Ó£nl MF«. fl‹
15Rto¡fiy
x¥gªj« KjÈait vGâa Xiy `Mtz Xiy’ MF«.Mtz§fŸ ghJfh¥ãš it¡f¥bg‰w ïl« ̀Mtz¡fsÇ’vd¥bg‰wJ. Mtz¤â‹ Kjš Xiy ̀_y Xiy’ v‹W«,mj‰F¥ gâš Xiy `gonahiy’ v‹W« bga® bg‰wikRªju® tuyh‰whš És§F«.
ïÅ, muruhÆdh® TW« brŒâia XiyÆš vGJth®`âUkªâunthiy’ v‹W«, mt®fŸ jiytuhf ïU¥gh®.`âUkªâunthiy ehk«’ v‹W« bga® bg‰wd®. murÇ‹braš elto¡if KjÈat‰iw vGJth® `g£nlhiy’v‹W«, fz¡bfGJth® 6`Xiy¡ fz¡f®’ v‹W«, C®elto¡iffis mitnah®¡F¥ go¤J¡ fh£Lth®.`Ú£nlhiy’ v‹W« bga® bg‰wd®. 7 Ú£nlhiy thá¡fkh£lhjt® m¿îilah® gÊ¥ò¡F MshÆd®.8 “btŸnshiy f©gh®¡f¡ifahš vGjhU«” ïfH¥g£ld®;
XiyíŸ K⮪jJ K‰wš Xiy, fhŒªj Xiy t‰wšXiy vd¥gL« ïsnthiy FU¤njhiy, g¢nrhiy,rhnuhiy vd¥gL«. ï›ÉUtif XiyfS« vGJ tj‰F¥gjdhf mikah Kânuhiynah ïsnthiynahbeL§fhy« ciH¡fî«kh£lh. Mjyhš ï›ÉUtifXiyfisí« Éy¡» ïil¥g£l Xiyiana vGJtj‰F¤ nj®ªbjL¥g®.
Kj‰f© thskhd Xiyia¤ nj®ªJ mtut®ÉU¥g«nghš X® msthf eW¡» vL¤J¡ bfhŸt®. eW¡»vL¥gij Xiy thUjš v‹g®. Xiyia x¤j msthfeW¡» ïiz nr®¤jiy¢ `Rto nr®¤jš’ v‹g®. Rtov‹gJ ïizahd Xiy v‹gnjah«. ïizahdjl¤ij¢ ̀RtL’ v‹gJ«, ïizahd fhisfis¢ Rto¡fhisfŸ v‹gJ«, ïizahd ãŸisfis¢ Rto¥ãŸisfŸ v‹gJ« ï‹W« nf£f¡ Toaitnaah«.ïiz v‹D« bghUŸ jU« Rto, nrhoahƉW. mjid`n#ho’ M¡»aJ vG¤J kh‰W ntiyah«!
msthf9 eW¡» vL¤j XiyfŸ tYîiladthfî«,ó¢áahš mÇ¡f¥glhjdîkhf ïU¥gj‰F, btªÚÇšngh£L xU Óuhf btJ¥ã vL¤J¡ fhait¥g®.
16 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
gÅ¥gj¥gL¤JtJ« c©L. mj‹ ã‹d® XiyÆ‹Ús¤â‰F¤ j¡fthW xUJisnah, ïU JisfnshïUt® ò¤jf§fS¡F m£il f£LtJnghy, V£L¢RtoÆ‹ ïU g¡f§fËY« ïu©L10 ku¢r£l§fis¢nr®¥g®. ï¢r£l¤â‰F¡ ̀f«ig’ v‹gJ bga®.
V£L¢ Rtoia¡ f£Ltj‰F¡ fƉiw¥ ga‹gL¤Jt®.fƉ¿‹ jiy¥ãš, gidnahiyia mj‹ <®¡Fl‹»Ë_¡F¥nghy¡ f¤jǤJ¡ f£oÆU¥g®. mj‰F¡`»Ë_¡F’ v‹gJ bga®. mJ fÆW cUÉ¡ bfh©Ltuhkš jL¡F« jilahF«. x‰iw¤Jisíila Rtoia¡fƉwhš k£L« R£Lt®. ïu£il¤ JisfisíilaRtofis¥ bghUªJ« r£l¤â‹ xU JisÆš ̀RŸshÂ’v‹D« xU F¢áia¥ bghUª âU¥g® RŸshÂia`ehuhr«’ v‹W« TWt®. V£o‹ xUJisia¢r£l¤âYŸs RŸshÂÆš bghUªJkhW nr®¥g®.RŸshÂí«, f£L« VLfŸ fiyahkY«, c⮪JnghfhkY« fh¡F«, r£l§fnsh VL gGJg£L¥nghfhkš cjî«.
Rto¢ r£l§fË‹nkš XÉa§fŸ vGJtJ«t©z§fŸ Ô£LtJ« c©L. Xiy¢ Rtofns v‹ whY«fhz¡ fhz¡ fË¥ó£Ltdthd mik¥òfËš mt‰iw¢brŒt®.11 “áy V£L¢ RtofŸ cU©il¡ fÊfŸ nghyî«,átȧf« nghyî« ïU¡F«” v‹g®.
kŠris miu¤J VLfË‹ nkš óRt®. tr«ò, k¤j¡fhË ïiy¢ rhW, Ck¤ij ïiy¢ rhW, khÉiy¡ fÇ,mWf«òš fÇ M»at‰iw¡ T£o¢ nr®¤j xU tif ̀ik’iaí« jlît®. ït‰whš V£oYŸs vG¤J¤ bjËthf¤bjÇí«; f©Q¡F« FË®¢áí©lhF«; VL« ó¢áKjÈat‰whš mÇ¡f¥glhJ, VLfËš ï›thW ikjlÉ¥ go¡f¤ bjhl§Ftjhš, VL go¡f¤ bjhl§Ftij`ikahlš’ v‹W TW« tH¡f« c©lhƉW. jÄiH¡FHªijah¡»¡ bfhŠR« jÄœÉLöJ v‹D« üš,VLfËš kŠrŸ óRjiyí«, ik Ô£Ljiyí«c£bfh©L,
17Rto¡fiy
“kŠr£ FË¥gh£o ikÆ£L K¥ghY« ÄŠr¥ òf£l Äf ts®ªjhŒ”
v‹W ghuh£L»wJ.
Rtofis¥ ghJfh¥ghf it¥gj‰F« vL¤J¢brštj‰F« ga‹gL¤âa gyifia¤ ̀ö¡F’ v‹g®. ̀mir’v‹W« TWt®. 12`ftË’ v‹gh® nr¡»HhuofŸ. bršt¡FL«g§fËš ö¡Ffis¤ ö¡»¢ brštj‰bfd¤ jÅMŸfis V‰gL¤âÆU¥g®. mt®fS¡F¤ 13`ö¡F¤ ö¡»’v‹gJ bga®. RtofŸ, FHªijfŸ nghy mirah»abjh£oÈš »l¥gij¤ jÄœÉLöJ,
“gŸË¡T l¤jirah« g‰gybjh£oª»l¤â jŸË¢ áwh®To¤ jhyh£o”
v‹W jhyh£L»wJ.
Xiyí« VL« Äf¥ gHikahd brh‰fŸ. òšÈd¤â‹cW¥òfis¡ TW« MáÇa® bjhšfh¥ãadh®,
14“njhnl klny Xiy v‹wh Vnl ïjnH ghis v‹wh <®¡nf Fiybad ne®ªjd ãwî« òšbyhL tUbkd¢ brhšÈd® òyt®”
v‹W TWKf¤jh‹, jk¡F Kªij¥ òyt®fŸfhyªbjh£nl tH¡F©ikia¤ bjÇɤjh®.
ïªehËš `jhŸ’ vd eh« tH§FtJ« òšÈ‹ cW¥ò¥bganuah«. ̀nggiuR’ v‹D« xUtif¥ òšÈdh‹jhnd`ng¥g®’ v‹D« bga® bg‰wJ v‹g®. fhy« flªJ«,ïl§flªJ« áy mo¥gilfŸ khwh v‹gj‰F¤ jhS«`ng¥gU«’ vL¤J¡fh£lh«.
ïÅ¢ Rto v‹D« brhš ï¥bghGJ bgUf tH§F»‹wJ. üš Ãiya¤ij¢ ̀Rto¢ rhiy’ v‹gh®, ghntªj®ghuâjhrdh®, MáÇa® bfh§FntË®,
18 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
15“g£L¢ RntjbkhL gh£L¥òw bkGâaf£lik Rto g‰¿a ifÆd®”
v‹gh®. `bgh¤jf«’ v‹D« brhšiyí« mt® tH§F»‹wh®.
16 “mwÃiy bg‰w mUŸbfhŸ mita¤JÃiwüš bgh¤jf beLkiz V‰¿”
v‹gJ mJ. ̀bgh¤jf¡ f£L«’, ̀bgh¤jf¡ ifÉid’í«mtuhš ngr¥gL»‹wd.17 áªjhkÂí« bgh¤jf«’ v‹D«brhšiy MŸ»‹wJ.18 fiykfŸ thœ¤jhf cŸs xUbt©gh “bgh¤jfK« Phd¤J K¤âiuí«” vd¤bjhl§F»‹wJ. bkhÊ¡F Kjyh« vG¤JfS¡FvL¤J¡fh£L¤ jU«19 neÄehjîiu, gfu tÇir¡F¥ “gil,gho, ãiw, Õu«, òw«, óÄ, bg‰w«, ngij, igjšbgh¤jf«, nghj«, bgst«” v‹»‹wJ. ïjdhš mt®fhy¤âš ò¤jf« v‹gjÅD« bgh¤jf« v‹gnjbgUtH¡fhf ïUªjJ v‹gJ òy¥gL« VbdÅš mt®gfu cfu¤â‰F vL¤J¡fh£lhf¥ ò¤jf« v‹gijnafh£oÆU¡fyh« mšyth; e‹}š ciuaháÇa® r§fuek¢átha® gy bghUsh‹ ïiaªj xU bghUŸ v‹gj‰F,
“gyÉ‹ ïiaªjî« x‹bwd¥ gLnk moáš bgh¤jf« nrid mikªj fjt khiy f«gy kida”
v‹gij vL¤J¡fh£lhf tH§»íŸsh®.
ò¤jf« v‹D« brhšY« K‹dnu tH§»aij m¿aKo»‹wJ. ò¤jf« bjhF¤J it¤J«, òyik bgwhjhiu¡ fUâ,
“ò¤jfnk rhy¤ bjhF¤J« bghUŸbjÇah® cŒ¤jf bkšyh« âiw¥ãD« - k‰wt‰iw ngh‰W« òytU« ntbw; bghUŸ bjǪJ ne‰W« òytU« ntW”
19Rto¡fiy
v‹»wJ ehyoah®, (318) ̀ò¤jf¡ ftË Vªâ’ K¤jehj‹brštij¢ nr¡»HhuofŸ ciu¥gij K‹nd f©nlh«.ïªehËš ò¤jf« v‹D« brhšny bgUtH¡fhf c©ikvtU« m¿ªjnj,
V£oš vGJtj‰F¥ ga‹gL¤âa fUÉ `vG¤jhÂ’vd¥ bg‰wJ. M v‹gJ gy bghUŸjU« brhš MfÈ‹btË¥gl És¡Ftj‰fhf vG¤jh v‹D« bgaiu¥bg‰wJ. 20“ã¤âiu¡ bfhGKif M” v‹Wïs§nfhtofŸ ciu¥gjhš “M” v‹D« bga®tH¡F« òy¥gL«.
vG¤jhÂia ̀Cá’ v‹D« tH¡nf ÄFâahf ïUªjJv‹gij ïy¡»a§fshš m¿ayh«.21 `ikbaG¤öá’v‹W«,22 `br«bgh‹ Cá’ v‹W« áªjhk vG¤jhÂia¢ R£L»‹wJ. “bkhŒÆiy ntš khw‹ fËWkU¥ò Cáahf kw§fdš ntš k‹d® cU¤jF kh®òXiyahf itafbkšyh« vkJ v‹W vGJtij23
K¤bjhŸshÆu« vÊšÄf ïa«ò»‹wJ. Ótf‹ mf‹wkh®g« Xiyahf, mrÅ ntf« v‹D« fˉ¿‹ kU¥òCáahf vGJÉ¥ng‹ vd¡ f£oa§fhu‹ RHWtij¡fh£L»‹wJ24 áªjhkÂ.
vG¤jhÂia `Xiy Ô£L« gil’ v‹W TW»wJ25âthfu«, mj‰F `Cá, f©l«, MÂ’ v‹D«K¥bga®fŸ c©ikiaí« mJ btËÆL»‹wJ. `vGJnfhš’ vd eh« ï¥bghGJ tH§F« bgaiu¢ NlhkÂÃf©L TW»‹wJ. mj‰F mo¥gil26 “vGJ§fhšnfhšfhzh¡ f©nznghš” vd tŸSt® tH§F«ctikna v‹gJ òy¥gL»‹wJ.27 “ehbsd x‹W ngh‰fh£o” v‹gjhš eh« “eh£fh£o” v‹gij¥ gil¤J¡bfhŸsÉšiyah! mJ nghš v‹f.
28“vG¤jhÂfËš F©blG¤jhÂ, thbuG¤jhÂ,kl¡bfG¤jh vd29 bt›ntW tifí©L. thbuG¤jh¡F¥ gidnahiyÆdhny ciw brŒJ mj‰FŸbrU» it¥gh®fŸ. kl¡bfG¤jh¡F¥ ão ïU¡F«.
20 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
kl¡»¡ bfhŸsyh«. mªj¥ ão ku¤âdhnyhjªj¤âdhnyh kh£L¡ bfh«ãdhnyh mik¡f¥gL«.”
30“xUg¡f« thUtj‰F¡ f¤âí« kWg¡f« vGJtj‰FvG¤jhÂí« mikªjij¥ gh®¤nj `ngdh¡ f¤â’ v‹wbga® tªjbj‹W njh‹W»‹wJ. xUg¡f¤âš ïu©LvG¤jhÂí« cŸs kl¡bfG¤jhÂfS« ïUªjd.”
vG¤jhÂí« f¤âí« ïizªâU¥gij¡ f©l xUòyt® fhsnkf¥ òytÇl« `vG¤jhÂ’ v‹W vL¤J¢`NÇ¡f¤â’ vd KoíkhW xU bt©gh¥ ghl nt©odh®,m¥gona mt® ghodh®:
31“vG¤jh ÂJbg© ÂjidKÅ fhâš tG¤jh uz¡Ffid thJ¡ - fiH¤jJî« khu‹if É©kh‹K‹ fh¤jJî« e‹whF« ÔuKŸs NÇ¡f¤ â.”
v‹gJ m¥ghlš,
bghUŸ ka¡fh»a ãᢠbrŒíŸ (ÉLfÉ) âizâǪJtU« v‹gj‰F¢ nrdhtiua®.
“vGJtÇ¡ nfhy¤jh® <th®¡ FÇah® bjhGâik¡ f©zizªj njh£lh® KGffyh eh‰ br¿ªjh® ey§»ŸË ehnlhW« ngz‰ fikªjh® bgÇJ”
v‹D« bt©ghit¡ fh£o¥, “32ò¤jf« v‹D«bghUŸnkš âiz âǪJ tªjthW f©LbfhŸf” v‹WvGJ»wh® (bjhš. brhš. 449) VL vG¤jh M»at‰¿‹bršth¡if ïit fh£Ltdth«.
V£oš vGJtJg‰¿í« ï›Él¤âš m¿jš jF«.33“vGJgt®fŸ vG¤jhÂia ty¡ifÆš ão¤J¡bfh©L ïl¡ifÆš V£il¥ ão¤âU¥gh®fŸ. vGJ«bghGJ ïl¡if¥ bgUÉuš ef¤âš á¿jsî gŸsŠbrŒJ mªj ïl¤âš vG¤jhÂia¢ rh®¤â¡bfh©LvGJth®fŸ eh« ï¡ fhy¤âš fh»j¤âš vGJtij¥ngh‹w ntf¤njhnl V£oš vGJtJ©L”
21Rto¡fiy
mHFw vGJtj‹ mUikiaí«, mjid¥ gGjwthá¥gj‹ mUikiaí« cz®ªj xsitah®,
`vGjÇJ K‹d« vGâa ã‹d®¥gGjwth á¥gÇJ’
v‹wh®. gidna£ony K¤J¡ nfh¤jh‰nghy vGJth®ïUªjd® v‹whš mt®j« ift©z¤ij v›tsîghuh£oD« jF« m¤jifa iffns MÆu« MÆu«M©LfŸ fʪJ« e« fiy¢ bršt§fis mÊahkšek¡F vL¤J tH§»a tŸs‹ik¤ ̀âU¡if’fsh«!
F¿¥òfŸ
1. “jhiH Kl§fš bt©njhL” áy¥. 8 : 49, Kl§fš v‹gJXiyia¢ RU£Ljyhš tªj bga®.
2. fȤ. 94 : 42; áy¥. 13 : 76.
3. áy¥. 13 : 93 - 95.
4. áªjh. 1653, 2147.
5. “k‹Dil k‹w¤J Xiy¤ ö¡»D«” - e‹.
6. “Xiy¡ fz¡f® xÈal§F« ò‹br¡fh® khiy¥ bghGJ”ehyo. 397.
7. “rigeLnt, Ú£nlhiy tháah Ëwh‹, F¿¥g¿a,kh£lhjt‹ e‹ku«”-th¡-13. “vG¤njhiy gšyhr®K‹ Ú£lÉËah, tG¡nfhiy bfh©LÉL«” -ehyo. 253.
8. “bt©gh ïUfhÈš fšyhnd btŸnshiy f©gh®¡f¡ifahš vG¤jhis¥ - bg©ghÈ, bg‰whnd bg‰wh‹ ãw®eif¡f¥ bg‰whns, v‰nwhk‰ bw‰nwhk‰ bw‰W”-xsitah®.
9. Xiy¡F `eW¡F’ v‹W« `K¿’ v‹W« bga® tªjJïjdhnyah«.
10. Ãiy¡fjî nkYŸs r£l« `f«ig’ vd¥bgWjš ï‹W«tH¡»YŸsJ.
11. e‹Diu¡nfhit. 1. g¡. 143.
12. “ifÆʼn gilfuªj ò¤jf¡ ftË Vªâ”, bkŒ¥bghUŸ. 7.
22 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
13. ö¡F¤ö¡» v‹gbjhU ehlf« m©ik¡ fhy«tiu elªjJ.
14. bjhš, bghUŸ, kuò, 86.
15. bgU§. 3,1 : 120-1
16. bgU§. 1, 36 : 225 :6
17. bgUªbjhif. 119
18. ü‰gh. 7 ciu.
19. ghlš 2009.
20. áy¥. 8, 55.
21. ghlš. 1767.
22. ghlš. 369.
23. ghlš. 21.
24. ghlš. 1421.
25. bra‰if tot« bga®¤ bjhFâ.
26. âU¡. 1285.
27. âU¡. 334.
28. v‹ rǤâu«. g¡. 81-2.
29. `»Ë_¡F vG¤jhÂ’ vd xUtif vG¤jhÂí« c©L.
30. ešYiu¡nfhit 1. g¡. 144-5.
31. thJ¡fiH¤jJ - `N®,’ Éš - `ï¡F’ (fU«ò) fh¤jJ - `m¤â’(fn#ªâu‹ v‹D« khid) vd¥ãǤJ¥ bghUŸ bfhŸf.
32. V£il ca®âiz¥ bg©ouh¡»¡ T¿aikahš âizâÇjšv‹wh®, ï~âu£Lwš mÂ, vGJtÇ¡ nfhy«, <th®¡FÇik.ik¡f© mizjš, eh‰ br¿jš, ngz‰fikjš M»aitV£o‰F« kfË®¡F« bghJ, tÇ¡nfhy« - tÇtot«; XÉa¤bjGJ« mH»a tot« ; XÉa¤ bjGJ« mH»a tot«;bjhGâ - bjhFâ. njhL - ïjœ, eh© - fÆW« ehzK«, ngzš- ÉU¥g«.
33 ešYiu¡ nfhit 1. g¡. 145.
23Rto¡fiy
4. ïa‰if¡ nfL«bra‰if¡ nfL«
jÄœehL K¥g¡fK« flš Nœªj ehL. ïa‰if muzhfKªÚ® mikªjJ. e‹ikna MÆD« mjdhš ÃfœªjÔikí« c©L. m¤Ôik ̀flš nfhŸ’ v‹gjh«.
flš Ú® bgh§» vGªJ Ãy¤â‹nkš gilbaL¤JtªJ ehL efu§fis¡ bfhŸis bfhŸtnj flšnfhŸ.ehL efu§fisna mÊ¡F« flšnfhŸ VLfis¤ jhkhvŠrÉL«? ï¤jifa xU flš nfhshš mʪjt‰iwmoah®¡F ešyh® vGJ»‹wh®.
1“bj‹ghÈ Kf¤â‰F tlbtšiyah»a g~WËv‹D« M‰¿‰F« FkÇ v‹D« M‰¿‰F« ïilnavGü‰W¡ fhtj thW« ït‰¿‹ Ú®kÈth‹ vdkȪjVœbj§f ehL«, VœkJiu ehL«, VœKidghiy ehL«,VœF‹w ehL«, VœFzfhiu ehL«, VœFW«gid ehL«v‹D« ïªj eh‰g¤bjh‹gJ ehL« FkÇ bfhšy« KjÈag‹kiy ehL« fhL« eâí« gâí« jlÚ®¡FkÇ tlbgU§nfh£o‹fhW« flš bfh©L xʤj”J v‹gJ mJ.ï¥goí« flšnfhŸ c©nlh? mÊghL« ÃfGnkh vdIíWth® csuhÆ‹ bjËÉ¡»wJ m¿Éaš cyf«.
1961-M« M©L nk khj« 21-M« ehŸ áÈ eh£oš xUÃyeL¡f« c©lhƉW. mj‹ Éisî f©L« nf£LÄuhj bfhLikahƉW.
áÈ eh£o‹ “eL ika¤âš cŸs ̀f‹b[¥õ‹’ v‹D«efuK« mij mL¤j gFâfS« bfhoa óf«g¤J¡FcŸshÆd. m¥nghJ m§FŸs åLfŸ »L»L¤J Mo
24 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ÉGªjd. ghy§fŸ cilªJ jf®ªJ nghÆd. gyïl§fËš Ô¥g‰¿¡ bfh©lJ. thd« Ñ¿aJnghšbgUbtŸskhf kiH bghʪjJ; mªefU¡F 25 ikšbj‰fhf cŸs ̀fhudš’ v‹D« Ru§f¥ g£lz¤âš cŸsåLfËš ghâ jf®ªJ ÉGªjd; ï‹D« gy bto¤J¥nghÆd; maÈš cŸs `»nyhnt¡’ ÔÉY«, yh§»nt,fhÞonuh KjÈa ïl§fËY« óf«g¤jhš ÄFªj nrj«c©lhƉW.
“f‹b[¥r‹ efu¤âš »£l¤j£l ïu©L y£r« k¡fŸthœªJ tªjh®fŸ. xUtU« vâ®ghuh ÃiyÆš âObu‹Wïªj¥ nguhg¤J mt®fis¤ jh¡»aJ. mt®fËš gy®Juâ®Þl« thŒªj mªj efiuÉ£L btËna¿¡fhLfisí« tašfisí« milªJ m¥gh‰ br‹W cÆ®j¥g Ka‹wh®fŸ. åLfS« f£ol§fS« behW§»ÉGªjnghJ mt‰¿š gy® mf¥g£L¡ bfh©Lkh©lh®fŸ. cilªJ ÉG« ghy§fËš ïUªJ M‰¿šjŸs¥g£L¥ gy® cÆ® ïHªjh®fŸ. mt®fŸ bršY«ghijfŸ gy Ñ¿í« bto¤J« thŒãsªJ« tÊ k¿¤jd.óf«g¤jhš ïoªJÉG« f£ol§fË‹ ngnuhirí«ï§F« m§F« g‰¿ thid neh¡» vG« ÔÆ‹ brªehî«mt®fis m¢RW¤â btU£od. Mfha Ékhd§fŸthÅš V¿¥ gw¡f KoaÉšiy. mjdhY« jªâ¡ f«ãfŸblÈngh‹ f«ãfŸ KjÈad mWªJ nghdjhY« m§FÃfG« brŒâfis btËÆl§fS¡F clnd m¿É¤J¤Jiz njl tÊÆšyhkš thŒ É£lJ. Rkh® 70,000 rJuikš gu¥òŸs Ãy¥gFâ ï›thW bgUŠnrj¤J¡FcŸshƉW.”
“Ãy« Ñw thd«bghÊa Ô NH ne®ªj nrj§fŸ nghjhv‹gJnghš flÈš ïUªJ MÊ¥ nguiyfŸ »s«ã,Ãy¤â‹ÛJ gilbaL¤J tªJ mij nkh⥠òil¤Jmʪjd nfhuš KjÈa በáy ïl§fËš ïªj miyfŸ30 mo cau« tiu X§» ca®ªjd. `ny ó’ KjÈa ntWïl§fËš 10 mo cauK«, ntW áy ïl§fËš r‰nwFiwªJ« ÄFªJ« fhz¥g£ld. gšyhÆu¡fz¡fhd
25Rto¡fiy
ikšfS¡F m¥ghš cŸs rh‹ãuh‹áÞnfh efÇY«,bk¡ánfhÉš cŸs [h©oahnfh JiwKf¤âY« Rkh®5000 ikY¡F m¥ghš cŸs ÃôÍyhªâY« ïªj MÊ¥nguiyfŸ nkhâd. m§FŸs glFfis¤ jf®¤jd.fl‰fiu Xu¤âš ïUªj f£ol§fŸ g©lfrhiyfŸKjÈat‰W¡F¥ bgUŠnrj« Éisɤjd. áÈ eh£ošïUªJ gšyhÆu¡fz¡fhd ikš öu¤âš cŸs #¥gh‹ÔîfË‹ Ñœ¡fiuÆY«, ïit nkhâ¥òil¤jd. m§F¢á‰áy ïl§fËš ït‰¿‹ cau« Rkh® 20 moahfïUªjJ. mªj miyfŸ bt¿ ão¤jit nghš Û©L«Û©L« ã‹th§» K‹tªJ jh¡»¥ òil¤jd.ü‰W¡fz¡fhd Û‹ão glFfS«, ãwtif¥ glFfS«f£lW¡f¥g£L¡ flÈš ïG¤J¢ bršy¥g£L« fiuÆšnkhj¥g£L« nrjK‰wd. nlh¡»nah efu¤J¡F¢ Rkh®200 ikš tl»H¡fhf cŸs nrªij v‹D« g£oz¤âšRkh® ïu©L ïy£r« k¡fŸ thœªJ tªjh®fŸ MÊ¥nguiyfŸ mªj Ciu¤ jh¡»d. mt‰¿‹jh¡FjY¡F¥ã‹ flšÚÇ‹ btŸs¤ijí«, ïoªjf£ol§fisí« mt‰¿‹ Äj¡F« gFâfisí« jÉuntbwh‹W« m§F cau¥ gwªj ÉkhÅfË‹ f©Q¡F¤bjÇaÉšiy. mªj MÊ¥nguiyfŸ Rkh® 20 ÃÄl¤J¡FxUKiwahf¥ gyKiw nkhâajhš #¥gh‹ eh£oš fiuXu¤âš cŸs C®fËš gy, btŸs ÚÇš _œ»¥bgUŠnrj« milªjd. gšyhÆu¡ fz¡fhd FoirfS«åLfS« mʪJnghÆd. ÃôÍyhªJ, MÞânuÈah,gh®nkh[h, AhthŒ KjÈa ÔîfË‹ »H¡F¡ fiufËY«bj‹»H¡F¥ gFâfËY« ÄFªj cÆ®¢nrjK« bghU£nrjK« c©lhÆd.
“áÈ eh£oš KjÈš njh‹¿a óf«g¤ij¤ bjhl®ªJáyehŸfŸ tiu óÄ á¿njh bgÇnjh Mo tªjJ.m§»UªJ gšyhÆu¡fz¡fhd ikšfS¡F m¥ghš cŸsãȥ㋠ÔîfËš x‹wh»a kšyh¤ Ôî«, bj‰nfcŸs ÃôÍyhªJ¤ ÔÉ‹ á‰áy gFâfS« Mo mirªjd.áÈ eh£oš cŸs vÇkiyfŸ beU¥ò, òif, fÇKjÈat‰iw¡ f¡f¤ bjhl§»d. mt‰WŸ x‹wh»a
26 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ónant v‹D« vÇkiy mt‰iw 7000 Û£l® cau«thd¤âš åá‰W m§FŸs vÇkiyfŸ všyhnkÉʤbjGªjd. beU¥ig cÄœªjd.”2
m¿Éaš ts®ªj ïªehËnyna ïa‰ifÆ‹ Ó‰w¤ij¡f£L¥gL¤j ïayÉšiy! Xo¥nghŒ cjt KoaÉšiy!Xo¤j¥g KoaÉšiy! nkny gwªJ« gh®¡f KoaÉšiy!70000 rJu ikš gu¥ò Ãy« ghHhƉW! v©z¤ bjhiyahïH¥òfŸ! ehL ehlhf mÊî ghLfŸ! ïit flš nfhŸfh£áia¡ f©K‹ ÃW¤Jjš xU jiy.
moah®¡F ešyh® TWkhW flšnfhshš ehL«,kiyí« ahW« xU§nf mʪJg£l ÃiyikÆš,M§»Uªj fiy¢ bršt§fS« vitnaD« vŠRnkh?mâY« r§f« ïUªj bj‹kJiuí« TlšthÆš v‹D«fghlòuK« flš nfhshš mÊî‰wd vÅ‹, jÄœtskid¤J« xU§nf flYŸ khŒªjd v‹gj‹nwhbghUŸ, “v¤Jiznah gÇghlY«, KJehiuí«,KJFUF«, fsÇahÉiuí«” v‹D« “fÈí« FUF«bt©lhËí«, ÉahHkhiy mftY«” v‹W« “khòuhzK« ïir EQ¡fK«, ój òuhzK«” v‹W«ïiwadh® fsÉaš TW« üšfŸ všyh« v§nf nghÆd?
“ïir¤ jÄœ üyh»a bgUehiu bgU§FUF«” ãwî«,njt ÉUo ehuj‹ brŒj gŠrghuÔa« KjyhfcŸsbjh‹}šfŸ ïwªjd; ehlf¤ jÄœ üyh»a guj«,KWtš, raªj«, Fzüš, brƉ¿a« v‹gt‰WŸS«xUrh® N¤âu§fŸ el¡»‹w m¤ JizašyJ Kjš eLïWâ fhzhikÆ‹ mití« ïwªjd nghY«. ïw¡fnttU« bgU§fy KjÈa ãwîkh« v‹W ïu§» V§FkhWmUªjÄœ üšfŸ mÊî‰wdnt! ïw¡fnttU«bgU§fy¤ij¤ jhD« vtU« cÆ®¥ã¡f KoahJxʪjik flš nfhis¡ fh£o¤ j¥g¡ Toaj‹W!VbdÅš, moah®¡F ešyh® fhy¤â‰F¥ã‹ v¡flšnfhS« ÃfœªâyJ. jÄH®j« jhŒbkhÊ ngh‰whkoikí« jo¥ònk fhuz§fsh«.
27Rto¡fiy
nrhH® jiyefuhfî« JiwKf efuhfî« ïUªjJfhÉÇ¥ó«g£oz«. bršt ts« nghynt fšÉ ts¤âY« Ãfu‰W És§»aJ. m¥g£oz« MuhŒ¢áahdK⮪j m¿P®fŸ c©ik fh©gh‹ nt©o bfhoeh£o m¿î¥ ngh® òǪj ef® mJ MÆ‹ v¤jifaÉGÄa VLfŸ všyh« m§nf ïUªj m¿P®fŸ iffËnyjtœªâU¡F«! m›ñiuí« K¤J¡ bfhʤjbfh‰ifiaí« flš jhnd bfh©lJ! MjyhšgHikahd üšfŸ bgU«ghY« flyhš bfhŸs¥g£ld vdyh«.
ïÅ eh£ilna ÉG§FtJ flš v‹whš, CiuÉG§F« fh£lh‰W btŸs¤jhš c©lh»anfL«ïšyhkš xÊíkh?3 “Kšiyia¡ F¿Šáah¡»” kUj¤ijKšiyah¡»¥ òšÈa beŒjš j‹id¥ bghUtU«kUjkh¡» všiyÆš bghUŸfbsšyh« ïiljLkhw¢”brŒí« btŸs¤jhš mŸË¡ bfhŸs¥ bg‰w VLfŸv©z‰wd Mfyh«.
Úuhš mʪjd v©z‰wit v‹whš, mªÚuhšmÊ¡f¥gL« Ôahš fhyªnjhW« V‰g£l mÊîfis¡fz¡»£Liu¡f KoahJ.
ntahkhlK«, vGÃiy khl¤J ïilÃy¤Jmu§fK«, F‹Wf©l‹d khËifí«, ̀kh‹f© fhyj®khËif’ ïl§fS« ãwî« M§fh§F fhz¥ bg‰wikbfh©L Cbušyh« m›thnw ïUªjd v‹W bfhŸSjšbghUªjhJ. v§nfh x‹W ïu©L vd Äf mÇjhf¡fhz¥bg‰w fh£á mJ. Mdhš gutyhf¡4‘Fu«ig¡ Tiuí« 5FW§Tiuí« 6F¿Æiw¡’ Tiuí«7 bfho¡Tiuí« 8ctiy¡ Tiuí« 9òšntŒ’ Fu«igí«10br¿¥ãš gH§Tiuínk Ä¡»Uªjd F¿¥ghfmu©kidia mL¤nj Foirí« És§»aJ©L.‘nfhÆbyhL Fu«ig To’ v‹D« 11bgU§fij ïjid¤bjËÉ¡F«. 12ahidbt© jªj¤ö© eh£oa ïšynkvÅD«, RtÇbth©kÆÇ‹ ntŒªj fh£ánaòy¥gL»‹wJ. 13bršt®fŸ brGkidí« it¡nfhšntŒtj‰F¥ gâš brª be‰fâ® ntŒªj njh‰wnk
28 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
mË¡»‹wJ ïªÃiyÆš tUªâ¥ bg‰w gÇirí«14všnyh®¡F« bfhLkâ kid»Hnthna” v‹W thœªjòyt®fŸ ïšy« v¤jifajhf ïUªâU¡F«?
khWkhwhf¤ ij¡f¥ bg‰w ijaš ïil¥ òiuÆny<U« ngD« g‰¿¡»l¡F« ÃiyikÆš òyt® cL¤j TiwïU¡Fkhdhš, mt® ciwªj å£o‹ Tiu v›thWïUªâU¡f¡ TL«? “br¿¥ãš gH§Tiu nrwizahfïiw¤J Ú® V‰W« »l¥gh®.” 15 v‹D« ÃiyikÆšv¤Jiznah òyt®fË‹ ïšy§fŸ ïUªâU¡fyh«“eid Rt®Tiu” v‹whnu r¤â K‰w¥ òyt® j« ïšy¤ij!mªÃiyÆš ïUªj òyt®fŸ gyuhfyh«! mt®fŸå£o‹ ïiw¥ng, VLfŸ it¡F« ngiHfshfïUªâU¡F«; “V£il¡ f£o ïiw¥ãny it” v‹D«gHbkhÊna ïj‰F¢ rh‹W! ï¤jifa Tiu å£ošit¡f¥ bg‰¿Uªj V£L¡F v‹d ghJfh¥ò©L?
16nrhwh¡Fj‰F _£l¥bgW« Ôna å£il vǤJÉLtJ ïšiyah! t«g®fS« nfhs®fS« it¡F«`t‹f©ik¤ Ô’ v‹W ïšyhkš ïUªjJ? bt‰¿ bfh©lntªj® njhšÉí‰w ntªjÇ‹ ehL efu§fis vÇ gu¥ãaÃfœ¢áfŸ v¤Jiz! v¤Jiz! `vÇ guª bjL¤jš’v‹gij 17xU òw¤Jiw ah¡»¥ “gift® C® RL És¡f¤JmGÉË¡ f«giy¡ bfhŸis” nkîjiy18ïy¡»a kh¡»¥ ngh‰¿a ï¤ jÄGy»š v¤JizKiwfŸ jh« vÇô£l¥ bg‰wdnth? ï¤ ÔÉidahšfhyªnjhW« mʪjitnghf vŠáí« áy üšfŸïUªjd v‹whš Éa¥ò¡FÇanjah«.
ÚU« Ôí« btË¥gl ËwË¥gd, ït‰iw¥ òw¥gifvdyh«. ïÅ, mf¥gif ïu©L©L mŠr¤j¡f gifmitna vÅD« rhY«, fiwah‹ KjÈa ó¢áfË‹mÇ¥ò« Jis¥ò« xU gif; VLfŸ eh£gl eh£gl k¡»koªJ xÊtJ k‰bwhU gif.
ïiwt‹ gil¥ò mšyJ ïa‰if ɪijahdnj. vªjX® cÆÇí« Ôik brŒtj‰nf gil¡f¥g£ld mšy gh«ònjŸ Kjyha e¢RÆÇfshY« e‹ikí©L. vÅD« ek¡Fmit nfL brŒtjhš - ek¡F mŠá¤ j«ik¡ fh¤J¡
29Rto¡fiy
bfhŸs nt©L« v‹D« fh¤jš cz®thš nfLbrŒtjhÆD« - eh« mt‰iw¤ Ôa cÆÇfshfntfUJ»‹nwh«. f©lJ« »il¤jij vL¤J¡ bfhšyî«Nœ»nwh«. gh«ò njŸ nghy mŠr¤j¡fjhf¡ fiwahideh« fUjhÉoD«, mJ Ôik brŒant ãwÉ vL¤jjhfntfUâ¡ bfhŸ»nwh«. mj‰F¡ fhuz« eh« mUikahf¥ngh‰W« bghUŸfisí«, <L brŒa ïayhj mUik¥bghUŸfisí« mǤJ¤ bjhiy¤JÉLtjhnyah«.Mdhš fiwah‹ k©iz tsKilajh¡Ftâšbfh©LŸs g§if m¿Éaš cyf« És¡fkhf ciu¡f¤jtwÉšiy.
fiwah‹ btË¢r¤ij ÉU«ghJ; btË¢r¤âš thHî«brŒahJ; ïUisna ÉU«ò«; k©Âšnkny ca®ªJò‰W ïUªjhY« k©Â‹ cŸns ïU£oš <u¡fáÉ‹ïilna jh‹ thG« btËna ïiunjl¥ nghF«tÊiaí« ̀_Lghy«’ ngh£L mj‹ cŸghy« mik¤J¢bršY« M‰wš cilait fiwah‹fŸ. ï›t¿ÉašfU¤bjšyh« e‹F m¿ªnj bga® N£o ÆU¡»wh®fŸ e«g©ilnah®, ciw v‹gj‹ bghUŸ ïUŸ. ïUËnynathG« cÆÇ¡F¡ fiwah‹ v‹W bgaÇ£lJ ïa‰ifÃiya¿ªJ it¤j bga® mšyth! ïÅ mj‰F `MHš’v‹gJ k‰bwhU bga®. Ãy¤ij mfœªJ MH¤âšïU¥gjhš ̀MHš’ v‹D« fhuz¥ bga® mj‰F ï£ld®.mj‰F k‰bwhU bga® - Äf¥ gH« bga® - ájš v‹gJ;áij¥gijna fldh¡»¢ áij¥gjhš »il¡F«czitna c©L thœtjhš bg‰w bga® ïJ. XahkšxÊahkš C®ªJ fldh‰Wtjhš `brš’ v‹gJ ïj‹k‰bwhU bga®.
“ájiy MHš bršny fiwah‹”
v‹gJ âthfu«.19fiwah‹ thG« áWò‰W x‹iw MuhŒªJ gh®¤j
m¿P®fŸ mjDŸ ïUªj gÂahs® 1,560,000 ng® v‹W«ngh® åu® 200,000 ng® v‹W«, ïsty® 40,000 ng® v‹W«fz¡»£ld®! xU áW ò‰¿š 18 ïy¡f« fiwah‹fŸïUªjd v‹whš mt‰¿‹ gil vL¥ig¡ fUknk
30 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
f©zhÆd® m‹¿¡ flik jt¿nah® jL¡f ïaYnkh?fiwah‹ T£l¤ij¥ ̀gš»is¢ ájiy’ v‹W«, ̀E©gyájiy’ v‹W« `ájiy¤njhL’ v‹W« T¿a 20rh‹nwh®Tu¿î m¿Éaš tÊ¥g£lJ v‹gJ És§F»wjšyth!
mf‹w ku« ‘mfš’ vd¥ bg‰wJ. `mfš’ ã‹d®, `Mš’M»aJ. eh‰bgU« gilí« j§f ÃHyhF« v‹W xUntªj‹ TwÉšiyah! “mo ku« bgÇa ahid” v‹Wghntªj® gfuÉšiyah! ï¤jifa mf‹w ku¤ijí« ájšÉ£L it¤jjh? mo ku¤ijna â‹W mʤJÉ£lJ,“ájiy âd¥g£l Myku¤ij mj‹ kjiy (ÉGJ - åœJ)jh§»” ÉF« kh£áia 21 ehyoah® e« K‹nd fh£áahf¡fh£L»‹wJ.
Cut® ToÆUªJ Muhí« k‹w¤ij É£L it¤jjhájš?
22“tÇÃw¢ ájiy mǤjÈš òšby‹W bgUeyŠ áijªj ngvKâ® bghâÆš”
v‹W ïu§»íiu¡f it¤jJ! TiuntŒªJ it¤j C®k‹w¤ij KGikahf ntŒªJ _o¡ bfh©oU¡F«ájiyna XÉakh¡»¡ fh£L»wh® r§f¢ rh‹nwh®23foaÿ® cU¤âu§ f©zdh®.
bfhŸisao¥gh®¡F mŠá Cnu Fongh»É£lJ;m§F MsutK« ïšiy; tsikí« ïšiy; Õ®¡»¡bfho gl®ªj mf‹w ghÊl¤âš Ëw KU§if¤jiHia¤ â‹w ahid, C®k‹w¤â‹ TiuÆš KJifcuhŒ»wJ; mj‹ Rt®nkš ïUªj É£lK« 圪JgL»wJ; if«ku§fŸ áijªJnghFkhW ntš Kid ngh‹wTÇa Kf¤ijíila fiwah‹fŸ Tiuia _oÉ£ld!
it¡nfhY« òšY« jiHí« ntŒªj Tiufis¡fiwah‹ mʤjâš Éa¥ò v‹d ïU¡»wJ? âšiy¢á‰w«gy¤âš ïUªj njthu¤ âUntLfŸ g£l gh£ilÃid¡F« nghJ fiwahDl‹ To¡bfh©L f‹Å¤jÄœmʤj nfl® braY« xU§nf òy¥gL«.
24âUehiwô® bghšyh¥ ãŸisah® mUshš âšiy¢á‰w«gy¤âš njthu¤ âUntLfŸ fh¥ãš ïU¡F«
31Rto¡fiy
brŒâia m¿ªjh® e«ãah©lh® e«ã. nrhH ntªjDl‹á‰w«gy« nr®ªjh®. kiwnah®, bjh©l®, fhtyhs®M»a midtU¡F« ãŸisah® mUË¢ braiy k‹d‹T¿dh‹. mt®fnsh, “jÄœ it¤j _t® tªjhšmiwâw¡F«” vd ciu¤jd®. ïiwtndhL fyªJÉ£l_t®fisí« vGªjUs¢ brŒa ïaYkh? Vblšyh«mʪJgl nt©Ltij mšyhkš cŒtj‰F xUtÊÆšiy! fjî mil¡f¥g£lJ nghynt VLfismilí« tÊí« mil¡f¥g£L É£lJ! Mdhš ̀MTœ’ïUªjikahš k‹dt‹ xUtÊ f©lh‹,
_t® âUîUt§fis vGªjUs¢ brŒJ, VLfŸ it¤J¡fh¥ã£l miwK‹nd bfh©L tu¢ brŒjh‹. `_t®tªjh®’ vd bkhʪjh‹ _t® ifna ïy¡»idahfïUªj fh¥ig Ú¡»¡ fjit¤ âwªjh‹.
“bghŒíilnah® m¿îjid¥ òy‹fŸ _L« bgh‰gJnghš nghjÄF« ghlš j‹id behŒaáW 25t‹Ûf« _l¡ f©L beho¥gsÉ Å‰áªij” behªjh‹ ntªj‹!
VLfns bjÇaht©z« _oÆUªj `k© kiyia¢nru¤ jŸs¢’ brŒjh‹. Fl« Flkhf eWkz v©bzia¢brhÇa VÉdh‹. vÅD« v‹d? myâyh VL gGjhf¡f©L ̀gund! gund!’ vd¢ áªij js®ªJ ïUfÙ® nrhuËwh‹. M©lh©LnjhW« mGjhY« Mtbj‹d?nghdJ nghdnj! Mjyhš, “ntj¢ irt be¿¤jiytbuD« _t® ghlš, ntŒªjdnghš k©_l¢brŒnj <©L, nt©Ltd it¤njh«” v‹W X® XirvGªjJ v‹W mikâ T¿dh® nr¡»HhuofŸ.
Phdr«gªj® mUËa âU¥gâf§fŸ 16000; ehî¡fur®mUËa gâf§fŸ 49000; Rªju® mUËa gâf§fŸ 38,000._t® mUËat‰WŸS« Kiwna »il¤j gâf§fŸ 334,307, 100 XÇy¡f¤J _thÆu« gâf§fËš nr¡»HhuofŸfhy¤âš if¡F v£oait vGü‰W¤ bjh©û‰bwhUgâf§fnsah«! bjŒt¤ âU¥ghlš vd¡ bfh©L,âU¡nfhÆÈš fh¥ãš it¡f¥ bg‰W, âU¡nfhÆyh£áahs® fhtÈny ïUªj njthu¤ âUntLfË‹ Ãiyna
32 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ï›thwhdhš, Vid¥ òyt®fË‹ ̀òšntŒ Fu«igfËš’it¡f¥ bg‰¿Uªj VLfis bašyh« fiwah‹fŸv›thW c©oU¡F«! mªÃiyÆš m¥òyt®fŸ fh¥gh‰¿dh®fŸ v‹whš mt®fŸ bjh©L¡F ïizbah‹W« c©nlh? mt®fŸ bjh©nl, “brŒif mʪJ ájšk©o‰whÆD«, bgŒah xU áiw ngÇš cil¤jhF«”v‹gJ nghy t©lÄÊš xU gFâ ita¤J¤ j§fit¤jJ.
VLfis¡ fiwah‹ k£Lnkh bfL¤jd? tšÈš XÇÆ‹m«bgd¤ Jis¤J xUghš òFªJ kWghš vG«ò«Jis¥ ó¢á j‹ fl‹ kwªjjh? òŸË it¥gJ«bghUªjhJ v‹W òyt®fŸ xJ¡»a V£oš, mitit¤jòŸËfŸ v©z¤ bjhiyah! `ïuhkghz¥ ó¢áfŸ’v‹W bga® N£L« msî¡F¡ bfhŸis bfhŸisahŒ¤Jis¤j bfhL« ó¢áfŸ mit. ï‹D« 26gh¢ir KjÈaó¢áfS« j« g§if¤ jtwhkš vL¤J¡ bfh©ldmitjh«. v‹d brŒí«! mt‰W¡F czî¥ nghuh£l«!cÆ®¥ nghuh£l«! m¡fiwahf eh« ng¡ fh¤âU¡fnt©oa Kiwia¥ ãiHaw¡ f‰ã¡F« nguháÇa®fŸmit, nguháÇa‹kh® ciuia v¤jid khzt®fŸngÂ¥ ngh‰W»wh®fŸ! mªÃiyna jÄH® Ãiy MƉW!
V£ony ïit brŒj nf£ilí« eh£gLjyhš VLfŸjhnk g£oU¡F« gh£ilí« V£il¡ fh¥gnj thœthf¡bfh©l VªjšfŸ ïa«ò»‹wh®fŸ.
27“VL vL¡F«nghJ Xu« brhÇ»wJ; R£L mÉœ¡F«nghJ ïjœ KÇ»wJ. x‰iw òu£L«nghJ J©LJ©lhŒ¥ gw¡»wJ. ïÅ vG¤J¡fnsh bt‹whš thY«jiyí« ï‹¿ ehYòwK« ghz¡ fy¥ig kW¤J kW¤JcGJ »l¡»wJ.”
“fhy¤â‹ thŒ¥g£l VLfis¥ ã‹ njo vL¥ãD«f«igí« ehuhrK« jh‹ ÛW«”
VLfŸ ïUªj Ãiyf©L ahD‰w gÇgt¤â‰F v‹ÉÊÆÅ‹W bgU»a f©Ùnu rhø”
gâ¥ò¤ JiwÆ‹ K‹ndhoah»a bgÇah® á.it.
33Rto¡fiy
jhnkhju« ãŸis mt®fŸ fȤbjhif¥ gâ¥òiuÆšbtËÆ£lit ïit.
“ï›ntL be‹d‰f©l âUnkÅ ï‹W ã¿jh ÃiyjsU« ÃiyÆš ïUªjjhš clnd bjhl§» Ko¡F«ï‹¿aikahik vŒâaJ.
-ïJ 1929-M« M©oš bjhšfh¥ãa« brhšyâfhu«bjŒt¢áiyah® ciuia btËÆ£l fuªij¡ fÉauRnt§flhry« ãŸis mt®fŸ gâ¥òiuÆš vGâaJ.
“KjÈš 10 - VLfŸ fhz¥glÉšiy. ïWâÆY« 212 M«V£o‰F nknyíŸs VLfŸ ïšiy ïWâna£ošK‹òw« vGj¥g£L« ã‹òw« vGj¥glhkY« ïUªjd;nkny v¤jiynaLfŸ ïUªjdnth bjÇa Éšiy,»il¤j gFâíŸS« ïilÆilnaíŸs ÃiyFiyɉF« vG¤J¡fis ÉG§»a ïuhkghz¤ JisfS¡F«ã‹DKŸs òu£á¡F« msÉšiy.”
ïJ lh¡l®. c.nt. rhÄehija® mt®fŸ 1935-M«M©oš btËÆ£l bgU§fij KfîiuÆš mikªj gFâ.ï›thnw ï‹D« gyth«.
ÚuhY« beU¥ghY« ó¢áahY« fhyÚ£o¥ghY«mʪj VLfis ïa‰if¡nfL vd mikâ bfhŸsyh«.Mdhš khªj‹ _l¤jhš ÚÇY« beU¥ãY« VLfis¥ngh£lʤj nfnl ÄfÄf¡ bfhLikahdjh«.
eh£g£l VLfŸ behW§»í« KǪJ« áijªJ« nghjšïa‰if MjÈ‹, m¤jifa VLfis¥go vL¤J¡ bfh©LM‰W btŸs¤âš ÉLtJ«, beŒÆš njhŒ¤J beU¥ãšïLtJ« e« eh£oš tH¡fkhf ïUªjJ. vªj VLMÆD«go vL¡fhkš ÚÇY« beU¥ãY« nghLtJïšiy. Mdhš ï›tH¡f« fhy« bršy¢ bršy,M©LnjhW« Mo¤ â§fŸ 18-M« ehŸ btŸs¥ bgU¡»šV£ilÉLtJ `ò©Âa¢ braš’ nghy¡fUj¥ bg‰wJ.ÔÆš V£il¥ nghLtJ bjŒt¤â‰F `MFâ’ brŒtJnghy¤ Ô®khÅ¡f¥ bg‰wJ. Mjyhš tÊtÊ¥òyikahs® ïšy§fËš njh‹¿a klt®fŸ, j«ïšy§fËš ïUªj VLfis vL¤J¥ gh®¡fî«
34 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
m¿ÉšyhuhŒ, mj‹ mUik cz®ªjhÇl« bfhL¡fî«kdÄšyhuhŒ¥ gâbd£lh« bgU¡F¡F ïiu ah¡»d®;Ô§F¤ ÔÅah¡»d®. ï«klikahš mʪj üšfns -ü‰wh©L ü‰wh©L fhykhf¥ ngh‰¿¡ fh¤J tªj mÇaüšfns if¡F v£oí« thŒ¡F v£lhjit nghyhÆd!mªnjh Fu§»‹if¡ bfhŸË bfhL¤j fijahƉWï›t¿Éyh® braš!
`beU¥ãny vÇahj jÄœ’ v‹W« ̀ÚÇny mÊahj jÄœ’v‹W« TWtj‰F ïÅ¡fyh«! Mdhš beU¥ãY« ÚÇY«jÄH® klikahš mʪJg£l VLfis v©z v©z,28
“kUk¤â‹ v¿ntš ghŒªj ò©Qyh« bgU« òiHÆšfdš EiHªjhbyd¡” f«g® T¿athW fÊbgUªJ anuf¥ã¡ bfhŸSjš xUjiy.
jÄH® ešÿHhš ãwªJ, MœflÈš K¤J¡ FË¥gh®nghy¤ jÄHfbkšyh« mauhJ gšfhš miyªJ, mÇaüšfisbašyh« njo¤ bjhF¤J, mÊÉÅ‹W fh¤jbgU« nguháÇa® rhÄehija® VlÊîg‰¿¤ jh«nf£l¿ªj ïu©L Ãfœ¢áfis v‹ rǤâu¤âšF¿¤JŸsh®.
x‹W VLfis¤ ÔÆš ngh¡»a Ãfœ¢á; k‰bwh‹WVLfis ÚÇš ngh¡»a Ãfœ¢á. ïu©L« bešiykht£l¤âš “brªjÄG« rªjdK« âir bašyh«gÇkË¡f” És§F« bešiy kht£l¤âny ÃfœªjÃfœ¢áfŸ mÇa VLfis msÉwªjJ jªJ v¤JizV‰w« bg‰wnjh, m¤Jiz V‰w¤â‰F vâÇilahf¥ bg‰wïw¡f Ãfœ¢áfŸ ïit.
Iaut®fŸ VLfŸ njo¡bfh©L fÇty« tªj ešÿ®br‹wh®. tuFz gh©oa® it¤âUªj VLfŸ všyh«fÇty« tªj ešÿ® nfhÆÈš mw§ fhtyiu¡f©L V¿g‰¿ crhÉdh®. IaU« mw§ fhtyU« ciuahLtij Ia®th¡fhnyna eh« nf£ngh«;
27eh‹ : tuFz gh©oa® it¤âUªj V£L¢ Rto fŸvšyh« Mya¤âš ïU¡»‹wdthnk!
mt® : mbjšyh« vd¡F¤ bjÇahJ. v‹dnth
35Rto¡fiy
it¡nfh‰ Ts« khâÇ fz¡F¢ RUiznahL v›tsnth giHa VLfŸ ïUªjd.”
eh‹ : m¥goah! mit v§nf ïU¡»‹wd? jiabrŒJ mªj ïl¤â‰F miH¤J¥ nghå®fsh?
mt® : mj‰FŸ mtru¥gL»Ö®fnsh? tuFzgh©oa® ïwªj ãwF mt® brh¤bjšyh«nfhÆiy¢ nr®ªJÉ£ljh«. mt® it¤âUªj V£L¢ Rtofbsšyh« m¥nghJjh‹nfhÆY¡F tªjdth«.
eh‹ : mJ bjÇí«, ï¥nghJ mit v§nf ïU¡»‹wd?
mt® : F¥ig Tskhf¡ »lªj Rtofis eh‹gh®¤âU¡»nw‹. vªj¡ fhy¤J¡ fz¡F¢RUizfnsh?
eh‹ : ntnw VLfŸ ïšiyah?
mt® : všyh« fyªJjh‹ »lªjd.
(vd¡F mt® jhkr¥gL¤Jtjdhš nfhg«tªjJ)
eh‹ : thU§fŸ nghfyh«.
mt® : V‹ T¥ãL»Ö®fŸ? mªj¡ Ts§fisbašyh« v‹d brŒtbj‹W nahá¤jh®fŸ.Mfk rhÞâu¤âš brhšÈÆU¡»wgo brŒJÉ£lh®fŸ.
vd¡F x‹W« òÇaÉšiy `v‹d brŒJ É£lh®fŸ?v‹W gj‰wJl‹ nf£nl‹.’
giHa VLfis¡ f©l ïl§fËny nghl¡ Tlhjh« .mt‰iw beŒÆš njhŒ¤J nAhk« brŒJ Élnt©Lkh«. ï§nf m¥go¤jh‹ brŒjh®fŸ.
`Ah’ v‹W v‹idí« kwªJ É£nl‹.
`FÊbt£o m¡»Å ts®¤J beŒÆš njhŒ¤J mªj¥
36 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
giHa RtofŸ m›tsití« MFâ brŒJ É£lh®fŸ’v‹W mt® tU¤jh®.
`ï¥go v§fhtJ Mfk« brhšYkh? m¥go¢brhšÈÆUªjhš mªj Mfk¤ij mšyth KjÈš MFâbrŒa nt©L«’ v‹W nfhg« nfhgkhf tªjJgH§fhy¤âš giHa RtofŸ áâykhd ÃiyÆš ïUªjhšòâa ãuâ g©Â¡ bfh©L gH« ãuâfis MFâ brŒtJtH¡f«. òJ¥ãuâ ïU¤jÈdhš gH« ãuâ nghtâšeZl« x‹W« ïuhJ. ã‰fhy¤J nkjhÉfŸ ãuâbrŒtij kwªJ É£L¢ Rtofis¤ Ô¡F ïiuah¡F«ghjf¢ braiy¢ brŒjh®fŸ. v‹d ngijik! ï¤jifav©z¤jhš v›tsî mUikahd RtofŸ ïªjcy»ÈUªJ kiwªjd!
tuFz gh©oa® VLfŸ m¡»Å gfthD¡FczthƉW v‹w brŒâia¡ nf£lJ Kjš v‹cŸs¤âš mikâ ïšyhkš nghƉW, `ïÅ ïªjeh£o‰F Éoî c©lh?’ v‹bwšyh« kd«behªnj‹.
`eh‹ ïu©L eh£fŸ j§»¥ gh®¡fyh« v‹wÉU¥g¤njhL tªnj‹ vd¡F¢ áuk« bfhL¡fhj ÃiyÆšmt®fŸ brŒJ É£lh®fŸ. kWgoí« Mya¤JŸbr‹nw‹. `ïªj m¡»uk« ïÅah»Y« elthjgoâUîŸs« ïu§f nt©L«’ v‹W ïiwtÅl«KiwÆ£nl‹.
Iaut®fŸ th¡»š “mªj Mfk¤ij mšyth KjÈšMFâ brŒa nt©L«” v‹W tunt©Lkhdhš m~Jv›tsî Ja%£oÆU¡f nt©L«? V£o‹ mUikiamtiu¥nghš vtnu cz®ªjh®? cz®îilah®¡F¤jhnd cz®¢á njh‹W«!
“ïÅ ïªj eh£o‰F Éoî c©lh?” v‹W cUFtJ«,“ïªj m¡»uk« ïÅah»Y« elthjgo âUîŸs« ïu§fnt©L«” v‹W ïiwtÅl« KiwÆLtJ« ca®gwca®ªj cz®É‹ btË¥gh£odhy‹¿ btË¥ gl¡TLnkh?
âUbešntȤ bj‰F¥ òJ¤ bjUÉš ïUªj tH¡f¿P®R¥igah ãŸis v‹gtÇl« áy VLfŸ c©L v‹gij
37Rto¡fiy
Ia® m¿ªâUªjh®. Mjyhš M§F¢ br‹W mtiu¡f©lh® VL g‰¿¡nf£lh®, âÇ Tluhr¥g¡ fÉuha®v‹gtU« clÅUªjh®. m¥bghGJ R¥igah ãŸis,“v§fŸ å£oš C®¡ fh£L th¤âah® ò¤jf§fŸ t©o¡fz¡fhf ïUªjd. všyh« gGJg£L xoªJcgnahfÄšyhkš nghŒ É£ld. ïl¤ij mil¤J¡bfh©L ahU¡F« ãunahrd Äšyhkš ïUªj mt‰iwv‹d brŒtbj‹W nahá¤nj‹.” mt‰¿š v‹dïU¡»wbj‹W gh®¥ gj‰nfh vd¡F¤ âwik ïšiymHfhd m¢R¥ ò¤jf§fŸ tªJ É£l ïªj¡ fhy¤âšïªj¡ F¥igia¢ RkªJ bfh©oU¥gâš v‹dgabd‹W v©Ând‹. M‰¿ny ngh£L Élyh« v‹W«,Mo¥ gâbd£oš Rtofis¤ nj® nghy¡ f£o ÉLtJr«ãujha« v‹W« áy Kâa bg©fŸ brh‹dh®fŸ. eh‹m¥gona všyh VLfisí« X® Mokhj« gâbd£lh«njâ thŒ¡fhÈš É£L É£nl‹” v‹wh®. ïjid¡ nf£lIa® kd« kW»dh®.
“c§fŸ å£L VLfŸ všyh« btŸs¤ânynghŒÉ£ld v‹W brhš»Ö®fns! ï¥go¢ brŒtJÃahakh?” v‹W tUªâ¡ T¿dh®. m¥nghJ âÇTluhr¥g¡fÉuha® “eh‹ tªâUªj rka¤âš filá¤jlitahf V£L¢ Rtofis thŒ¡fhÈš ngh£L¡bfh©oUªjh®fŸ eh‹ mij¥ gh®¤nj‹ filáƚĊáÆUªj áy VLfis¡ bfh©L nghd xU iga‹f‹d¤âš X§» X® miw miwªJ mªj¡ f£il¥ ãL§»cŸns ÕnuhÉ‹ nkš it¤âU¡»nw‹. mij vL¤JthU§fŸ” v‹W å£L¡fhuiu neh¡»¡ T¿dh®.mâšjh‹ ̀âU¥ótz ehj® cyh’ ïUªjJ. áy¥gâfhu¤JQ¡FfŸ áy »il¤jd! âÇTluhr¥g¡ fÉuha®miwªj X® miwahš âU¥ótz ehj® cyh ek¡Fv£oaJ! ï¤âU¥ gÂia M§fh§F ïUªnjh® brŒâUªjhš v¤jidnah mÇa üšfis mÊahkš fh¤âU¡f¡TL«?29 bfhoWil¡F« T‹ ifna! bfhLikiaxÊ¡F« nghY«!
xUt® å£oš ïUªj VLfŸ mʪJ nghtj‰F« gy®To¤ bjhF¤J it¤j VLfŸ mʪJ nghtj‰F«
38 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ntWghL Äfî©L. xUt® j« Rit¡F V‰w VLfisnabjhF¤âU¥gh®; mtÇl« jh« ïa‰¿adî« j«K‹ndh® ïa‰¿adî« ÄFâahf ïU¡f¡TL« ca®ªjVLfshfnt ïU¡f nt©L« v‹gâ‹¿ tÊtÊahftªjdt‰iw všyh« it¤âU¥gh®. m¤jifa ÃiyÆšmtÇl« mÇa VLfŸ mÇjhfnt ïU¤jš TL«. Mdhšïy¡»a ïy¡fz§fisbašyh« MuhŒ¢á brŒj‰fhfm¿P®fŸ njo¤ bjhF¤j VLfŸ mid¤J« mÇadthfnt ïU¡F«.. MÆu¡fz¡fhd RtofŸ cŸsïl§fËY« ïu©L _‹W Rtofisna Iaut®fŸvL¤J tªâU¡»wh®fŸ x‹W« vL¡fhJ« tªjJ©L.Mjyhš, `MuhŒ¢á¤ bjhF¥ò’ v‹gJ jŤj‹ikthŒªjJ v‹gJ òy¥gL«. eh£oš cŸs ešym¿P®fisbašyh« xU§F T£oit¤j mita«ngh‹wJ. MuhŒ¢á neh¡»š bjhF¤J it¡f¥ bgW«Rto¢rhiy. m¤jifa rhiyfSŸ x‹whf¤ âfœªjJ.kJiu¤jÄœ¢ r§f«, K¢r§fK« _ntªjU« nghd ã‹ndï¢ r§f« vGªjikahš eh‹fh« r§f« v‹W òyt®fŸghuh£L« òfœbg‰wJ. ghš t©z e¤j« FWÃy k‹d®bgh‹ gh©o¤Jiu¤ njtU«, nrJeh£L¢ brªjÄœntªjU« nr®ªJ njh‰WɤJ mt®fŸ tŸs‹ikahšts®ªjJ jÄœ¢Rto bjhF¤jš, MuhŒjš,üšbtËÆlš v‹gdt‰iw a‹¿¥ ã¿bjhUneh¡fÄ‹¿¤ bjhl§f¥ bg‰wJ. ïj‰bfd¥ bgU« òyt®ïuh. ïuhft Ia§fh®, nr‰ù®¥ òyt® ïuh. R¥ãukÂa¡fÉuha® KjÈa bgUk¡fŸ VL njo¤ bjhF¤j‰FÇamU§fl‹ nk‰ bfh©oUªjd®. ehl¿ªj òyt®fŸmidtU«, e‰wÄœ cŸs« mikªj tŸs‰ bršt®fS«VLfS« üšfS« jhnk K‹ tªJ bjhF¤J« jªjd®.ï¤jifa r§f¤njLfŸ v¤jif adthf ïUªâU¡F«!
mÇa RtofS« üšfS« ïUªj jÄœ¢ r§f¤âny ÔÉisahoÆU¡»wJ! e‹whf ÉisahoÆU¡»wJ.v¤jifa mÊîfŸ V‰g£oU¡F«! m¿P®fisbašyh«T£o it¤j mitÆny F©Lngh£L mʤjJ ngh‹wbfhLik V‰g£oU¡»wJ. v‹d fhuz«? e‹whfkiw¡f¥g£oU¡»wJ! òif f¥ã¡ bfh©lJ nghynt,fhuzK« fhÇUËš f¥ã¡ bfh©oU¡»wJ!
39Rto¡fiy
jÄœ¢ r§f« btËÆ£l Äf mUikahdjhŒ jÄœ¢brhšyfuhâÆ‹ _‹wh« ghf¤â‹ KfîiuÆny,“ï«_‹wh« ghf¤ij ÉiuÉš btËÆl¡ fUâ m¢á£LtU§fhš 1920-M« M©L #&‹ khj« 20” r§f¤âš ne®ªjÔ Ég¤âš ï«_‹wh« ghf¤âš jh - Kjš efu« tiuíŸsm¢á£l ghfªjÉu, m¢áLtj‰F¥ gÇnrhâ¤J it¤âUªjmrY« efY« M»a fh»j¡ ifbaG¤J¥ ãuâfŸKGtijí« ïHªJ É£lik”ia¡ F¿¥ãL»wh® nr.uh.R¥ãukÂa¡ fÉuha®.
1920- br¥l«g® 4-M« 5 - M« ehŸfËš r§f¤â‹ 18-M«19-M« M©L¡ T£l« ÃfœªjnghJ “r§f¤â‰F V‰g£lÔ Ég¤ij c¤njá¤J ïu§»” ïU¡»‹wd®. “r§f¤â‰Fvâ®ghuhJ ne®ªj ÔÉg¤âdhš c©lh»a eZl§fis¤Ô®¤J¢ r§f¤ij K‹ÅY« e‹Åiy¡F« bfh©Ltu¢r§f¤â‹ bfsut fhÇajÇáat®fŸ brŒJtU«mU«bgU« Ka‰á f©L” ghuh£oÆU¡»‹wd®.
N‹ khj¡fz¡»š %. 541-4-0, Niy khj¡ fz¡»š843-11-4. f£ll« gGJ gh®¡f¢ bryÉl¥g£LŸsd®.MfÞL khj« 1-M« njâÆY« 24-M« njâFnkš gz«âu£oíŸsd®. f£ll« gGJ gh®¡f %. 3500 xJ¡»ÆU¡»‹wd®. m¢rf¤ij¢ rÇbrŒJ K‹id Ãiy¡F¡bfh©Ltu %. 2500 tH§»ÆU¡»‹wd®. üšfŸ th§»ts®¢á brŒtj‰F %. 3500 jªâU¡»‹wd®. r§f khËifth§F« bghU£L %. 10,000 e‹bfhil tH§»aJl‹, r§f«eilbg‰W tªj thlif¡ f£ll¤ijna brhªjkhfth§Ftj‰F nt©oÆUªj bjhif KGtijí« fldhf¤jªj “khøik j§»a fd« m¡»uhrdhâ gâat®fŸuhÍehkh” brŒâU¡»wh®. gh©o¤Jiu¤ njt® kiwªJ8 M©Lfns M» ïUªjd! mj‰FŸshfnt r§f¤J VLfŸvÇ beU¥ò¡F Msh»d! Û©L« bfhŸË¡F« MaJ!bfhŸis bfhŸisahfî« btËna¿aJ! VLit¤j‰bfdnt jÅ¥bgUkhËif nt©oÆUªjK‹Åiy v§nf! V£L¡f£L ï›thW ïU¡Fbkd¡fh£L« f© fh£á¡fhf¡f£o it¤JŸs ã‹Åiy v§nf!ïl§ flªjt‰iw v¥goí« Ka‹W f©L bfhŸsyh«.fhy§flªjt‰iw¡ bfh©Ltu tšyh® vtnu?
40 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïÅ¢ rka¡ fhœ¥ò«, muáaš FH¥gK« ïÅa üšfŸgyt‰¿‹ mÊî¡F¡ fhuzkhf ïUªjdth«.
g©il¤ jÄH® be¿ ïd« flªjJ; bkhÊ flªjJ;ehL flªjJ; cyfshÉaJ; “ahJ« Cnu ahtU« nfË®”v‹D« bfhŸif¡F Ãiy¡fskhahJ. fšÉ bgWjnyï›îa® bfhŸifia¡ fil¥ãoahf¡ bfhŸtj‰nfv‹D« bjËîilaJ Mjyhš,
“ahjhD« ehlhkš Cuhkš v‹bdhUt‹ rh¤Jizí« fšyhj thW”
v‹W ÉdhÉ, És¡f« jªjJ.
“cynfhbušyh« j« cwÉd®” v‹W«, `cyf¤J C®všyh« jh«thG« Cnu’ v‹W« bfh©l mt®fŸv¤bjŒt¤ij v¥bgauhš v›îUthš v›tifahštÊg£lhY« m¤bjŒtbkšyh« x‹nw v‹D« cWâ¥gh£oš ËW, “x‹nw FyK« xUtnd njtD«”vdKoî bfh©ld®. m›Éiwt‹ toî«, gU¥bghUs‹W;“neh¡FÄlbkšyh« Ú¡fkw ÉF« ïa‰ifna” v‹W«bj˪J ïUªjd®. ïªÃiyÆš mt®fËl« ̀r«gh rhšò’mšyJ ̀rka¥ bghiwna’ És§»aJ.
rk© rka¥ g‰whs® v‹W bfhŸs¤j¡f ïs§nfhtofsh®. ò¤j rka¤âš mG¤jkhd g‰Wilarh¤jdh®¡F m‹ò e©guhf És§»dh®. m¢ rh¤jdh®irt rka¥ g‰whsdh»a br§F£LtD¡F e©guhfî«ïUªjh® ò¤j be¿ rh®ªj nfhtyD¡F« f©z»¡F«rkz¤ JwÉ bfsªâaofsh® tÊfh£Lgtuhfmikªjh®. âUkhš tÊgh£oš C‹¿a khjÇah® j«ïšy¤J¡ nfhty f©z»aiu it¤J¥ ngh‰¿dh®.nfhty‹ bfh‰wit tÊghL brŒthbuhL« Toí«ïir¡»‹wh‹. x›nthÇl¤J« ïs§nfhtofŸ ghL«bjŒt Ãiy¥ ghlšfŸ m›t¢ rka¤âš mGªâ Égt®v‹W v©Qkhnw mikªJŸsd ïitbašyh«m¡fhy¢ rka¥ bghiw¢ rh‹W. ï¤jifa rka¥ bghiwïil¡ fhy¤J« ã‰fhy¤J« kh‰wK‰wJ. rka¥g‰Wv‹gnj ãwrka¥ gÊ¥ò« mÊ¥ònk v‹wh»
41Rto¡fiy
btËbfh©lhoaJ. vªj vªj¢ rka§fŸ j¤j« bghUŸv‹W bfh©L, jÄœ bkhÊia ts®¤jdnth, mªj mªj¢rka§fbsšyh« rka¡ fhœ¥ã‹ bgauhš ãw rkaüšfis mÊ¡fî«, m¢rka be¿ia¥ gÊ¡fî« KidªJËwd. ï¡nf£lhY« mʪj jÄœ üšfŸv©z‰wdth«.
megha nrhH‹ áªjhk¢ RitÆš <Lg£oUªjij¡f©l nr¡»Hhh®, mt‹ <Lgh£il¤ âU¥òj‰fhf¥bgÇaòuhz¤ij¥ gil¡»wh®. `òw¢ rka üš f‰gJbghUªjhJ’ vd¥ òf£L»wh®. ̀mdš thj«’ ̀òdš thj«’v‹git ̀rkz - irt’ kj§fË‹ nkhjš fh£áfnsah«!`F©lynfá’ rkz rka¤ij¡ f©o¤J vG«ãa üšv‹whš, mjid¡ f©o¥gj‰F vG«ò»wJ. `Úynfá’t‹ikahd jh¡Fjš mikªj üš tYthf xÊ¡f¥ g£L¥ngh»‹wJ! F©lynfáí« tisahgâí« ek¡F v£lh¥bghUŸfŸ MÆd.
ïy¡fz¡bfh¤J ïa‰¿a RthÄehjnjáf®.30e‹}š, á‹}š, mf¥bghUŸ, fhÇif, my§fhu«KjÈa ïy¡fz§fisí« g¤J¥gh£L, v£L¤bjhif,gâbd© Ñœ¡fz¡F, ïuhk‹ fij, es‹ fij,mÇ¢rªâu‹ fij KjÈa ïy¡»a§fisí« xUbghUshf v©Â thzhŸ fÊ¥g®. mt® ïitfŸ (irtüšfŸ) ïU¡fnt mitfis ÉU«òjš v‹bdÅ‹,gh‰flYŸ ãwªJ mjDŸ thG«Û‹fŸ m¥ghiyÉU«ghJ ntW gyt‰iw ÉU«òjšnghy mtuJ ïa‰ifv‹f” v‹W vGJtJ mtuJ rka¡ fhœ¥ig e‹Fòy¥gL¤J«. ï¡fU¤ij¡ bfh©nl khjt¢ átPhdKÅtuU«,
31“nr¡»Hh® áªjh kÂ¥gƉá Ôbjdnt ö¡»í« njá¤jh® nrhnkh - neh¡»‰ gaÅšbrhš ghuh£L thid kfbddš k¡f£ gjo vdš”
v‹W ghodh®, “bghŒna f£o el¤âa áªjhk”v‹wh® ckhgâ átdh®.
42 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
32“juÂƉ bghŒ«ik Æyh¤jÄœ¢ r§f kâ‰fãy® guz® e¡Ñu® Kjdh‰g¤ bjh‹gJ gšòšnyh® mUzik¤ Ôíª âUthy thau‹ nrto¡nf bghUsik¤ â‹g¡ fÉgy ghL« òyt®fns”
v‹W e«ãah©lh® e«ãfshš òfH¥gL« bghŒaoikïšyhj òyt® bgUk¡fshš fãy®, guz«, e¡Ñu®Kjyhnah® ghoa ghlš bjhF¥gh»a gh£L, bjhiffisí« òw¡f¤jik jÄH®j« ÔÉidnaah«! rhÄehjnjáf® ngh‹wt® ï›tifÆš jiy ËW nfL Nœªnjh®Mt®.
ãw rka üšfis¡ f‰gj‰F všiy¡nfhL ngh£L¡bfh©lh‰ nghynt, ãw rka¤jt®¡F¡ f‰ã¥gâY«eh£l« brY¤âdh® mÇa®; btW¤jhU« cs®, bga®KjÈat‰iw kh‰¿ it¤J¤ j« M®t¤ij¡ fh£omutiz¤jhU« c©L.
33irt rka« rh®ªjt® vd¥bgW« ciuaháÇa®e¢ádh®¡»Åa® rkz rka üyh»a áªjhk¡F ciuf©lh®. Mdhš m›îiu rka be¿¡F Kuzhf¢ áyïl§fËš mikªJŸsbjd m¢rka¤njh® T¿d®;e¢ádh®¡»Åa® rkz rka üšfis¡ f‰fî«, rkz rkabe¿Kiwfis m¿aî« mthÉdh®. mjdhš j«ik¢rkzuhf¢ brhšÈ¡ bfh©L á‰wh«ó® v‹D« ïl¤âšïUªj rkz¤ âUkl« rh®ªJ ciwªjh®. rka üšfis¡f‰W¤ bj˪jh®. ã‹d® Û©Lnkh® ciuf©lh® irte¢ádh®¡»Åa® rkz e¢ádh®¡ »Åauh»na rkz rkaüšfis¡ nf£f Koªjik mt® fhy¢ rkaÃiymG¤j¤ij m¿É¡F«.
k‰W«34: bgU«òyt® ïuhrnfhghy¥ãŸis v‹gh®itzt®; mtÇl« fšÉ f‰gj‰F¤ âUkÆiy r©Kf«ãŸis br‹wh®. irt« rh®ªj r©Kf« ãŸis¡Fitzt« rh®ªj ïuhrnfhghy¥ ãŸis ünyhjÉU«ãdh® mšy®. r©Kf« ãŸis¡F ïuhkhDr‹v‹D« bga® N£o itztuh¡»na Xâdh®.
35lh¡l® rhÄehjŒaÇ‹ ãŸis¥ bga® rhÄehj‹v‹gnj, Mdhš óû‰rl§»‹ (cgead¤â‹) nghJ
43Rto¡fiy
`nt§fluhk‹’ v‹D« bga® N£l¥bgW»wh®. mªjbganu e‹whf cŸsJ v‹W mt® jªij ahU« ãwU«v©Âdh®. mJ Kjš m¥bgaiuna tH§»d®.bgU«òyt® Ûdh£á Rªju« ãŸisÆÅlK« `ït‹bga® nt§fluhk‹’ v‹nw jªijah® ciu¤jh®. ã‹nd,`ck¡F ntW bga® VnjD« c©lh?’ v‹W ãŸisat®fŸ ÉdhÉdh®. ̀rhÄehj‹’ v‹w bga® vd¡F c©Lv‹W Ia® T¿aJ«, “m¥goah! rhÄehj‹ v‹w bga®v›tsî e‹whf ïU¡»wJ! c«ik ehD« m¥bgauhnyna miH¡fyh« v‹W v©Q»nw‹. ÚU«ïÅnkš m¥bgaiuna brhšÈ¡bfhŸS«” v‹Wf£lisÆ£lh®!
ãŸisat®fËl« gÆ‹w xU khzt® 36nrhntÇehjãŸis v‹gh®. mt® »¿¤jt® vÅD« âUÚWÉs§fnt M§F¤ âfœªjh® 37ãŸisat®fŸ ifahšvGâa áªjhk e¢ádh®¡»Åa® És¡fîiunahL ToaVL âUthtL Jiw kl¤âš ïUªJ«, mjid¤ j«khzt®fS¡F¡ f‰ã¤jJ ïšiy! Mjyhš, g¤bjh‹gjh« ü‰wh©o‹ ïWâtiu Tl ïªÃiyik ïUªjijm¿ayh«.
ïÅ, muáaš FH¥g§fS« mÇa RtofŸ gyt‰¿‹mÊî¡F mo¥gilahf ïUªjd. nru nrhH gh©oantªj®fŸ jÄHnu; m›thnw ntË® Kjyhaá‰wur®fS« jÄH®fns! bkhÊtÊahš ït®fŸx‹Wg£oU¥ãD« muáaš tÊahš nkhJjš Éis¤njtªjd®. ïUbgUntªj®fnsh, K¥bgUntªj®fnshx‹W g£oU¡f¡ fh©gJ mÇjhf ïUªjJ. m›thWx‹W g£oU¡f¡ fh©gJ ɪijahfî«, fh©l‰fÇajhfî« njh‹¿¥ òyt®fŸ ÉaªJ ghuh£Lj‰FcÇajhf És§»d. “ï¤jifa ïizªj fh£á v‹W«MFf” v‹W ghuh£od®. ï›ntªj®fŸ bkhÊ¡nfLbrŒa ÉiHªây® vÅD«, ngh® Éisthš VLfŸ gymÊant ïlkhÆd.
tlnt§fl« bj‹FkÇ MÆil¤ jÄœ TW ešYyf«v‹W gd«ghuhdhuhš, Tw¥bg‰w jÄHf¤â‹ tlghšgFâ, Mªâuh ehlhƉW. nkšghšgFâ, fUehlfK«
44 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
nfusK« MÆd. ÉǪâUªj jÄœ Ãy« RU§»aJ.m¥gFâÆš tH§»a bkhʤâÇghš M§F cyhÉa jÄœVLfŸ bghUs¿ thuhthÆd. òyt®fŸ ngh‰Wjšm‰wd®.
gâ‰W¥g¤J«, áy¥gâfhu«, òw¥bghUŸ bg©ghkhiyahfî«, bgU§fijí« gil¤J¤ jªj jÄœk©,kiyahsbkhÊ ÃykhƉW. 13-14 M« ü‰wh©L msÉšne®ªj ï«kh‰w¤jhš jÄœ ü‰ gu¥ãš bgU«ghyhd xUgFâ, bga®jhD« m¿a¥ bgwhkš xʪjJ. jÄœ ts®¤jjiyef®fŸ mʪjd; jÄœ C®¥ bga®fŸ âǪjd; jÄœtH¡F« áijªjJ; VLfnsh kiyahs vG¤âš jÄœ¢brŒâia¤ jh§» btË¥nghªjd. ïjdhš jÄHuhÆdh®m›ntLfis¡ f‰f KoaÉšiy. VbdÅš vG¤J¡fŸkiyahs¤âš ïUªjd. kiyahs¤jtU« go¡fKoaÉšiy. VbdÅš brŒâ jÄHhf ïUªjJ. ï›thWmikªj x‹W tiyåR òuhz« v‹g®. ïJ âUÉisahl‰ òuhz¤âYŸs tiyåR gly¡ fij ngh‹wnjah«. ïŤ jÄœ k©Âny v§F« »ilahj xU RtoâUtdªjòu« mu©kid rh®ªj Rto¢ rhiyÆš»il¤JŸsJ. mj‹ bga® ̀mÇ¢rªâu bt©gh’ v‹gJ,mªüny åufÉuhauhš ghl¥bg‰w mÇ¢rªâuòuhz¤â‰F K‹ndho üš. jÄœ eh£oš »ilahj RtoM§F¡ »il¤jik. mJnghš v¤jid mÇa üšfŸïUªJ mʪJg£ldnth v‹gij Ãidñ£LjšxUjiy.
».ã. _‹wh« ü‰wh©o‹ bjhl¡f Kjš Iªjh«ü‰wh©Ltiu jÄHf¤â‹ ïU©l fhy« v‹g®.m¡fhy¤âš fs¥ãu® v‹D« xU T£l¤jh® jÄHf¤â‹nkš ml®ªJ tªJ mÊî gy brŒjd®. gh©o ntªjiuïUªj ïl« bjÇahkš M¡», kJiuia¥ g‰¿¤, j«jiyefuh¡» M£á nk‰ bfh©ld®. k¡fŸ j« ehL«CU« ÉL¤J¡ fhL« fiuí« nr®ªJ ciwªjd®. cÆ®ngh‰¿¡ bfhŸSj‰F« M‰whuhf miy¡»Hªj k¡fŸ j«fiy¢ bršt§fis¡ f£o¡ fh¤jj‰F« ïayhuhŒmikªjd®. gh©oa nrhH ehLfŸ fs¥ãu® ifÆšïUªj fhy¤âš bjh©ilehL« eLehL« gšyt® v‹gh®
45Rto¡fiy
M£á¡F c£g£ld mt®fS« fs¥ãu® nghynt nt‰WbkhÊahsnu Mt®. mt®fŸ fhy¤âš tlbkhÊ¡F«ghÈbkhÊ¡Fnk jÅ¢ bršth¡F c©lhƉW.tlbkhÊ¡ fšÿÇfis¤ njh‰Wɤjd®. tlbkhÊ¥òyt®fns ngh‰w¥ bg‰wd®. jÄnH m¿ahjt® jÄiH¥ngh‰¿¡ fh¤jY«, mÊîNHh âU¤jY« vâ®gh®¡f¡Toad mšy, fs¥ãu® M£áahš kJiu¤ jÄœ¢r§f« xʪjJ. gšyt® M£áahš tlbkhÊnfhnyh¢áaJ.
38“jÄHf¤â‹ bj‹gFâah»a gh©oehL ».ã. _‹wh«ü‰wh©o‹ bjhl¡f¤âš gh©oa® M£áia ïHªJfs¥ãu® MSif¡F c£g£lJ. m§‡dnk jÄHf¤â‹ tlgFâah»a bjh©ilehL« eLehL« ».ã. _‹wh«ü‰wh©o‹ ïilÆš gšyt® M£á¡F cŸshÆd.eLeh£o‰F« gh©o eh£o‰F« ïilÆYŸsnrhHehL« fs¥ãu® MSif¡F c£g£ljhƉW. Mfntï¡fhy¥ gFâÆš jÄœ ehL KGtJ« nt‰wur® ïUtuJM£á¡F cŸsh»É£lik bjŸËJ. m›ÉUtU« jÄœbkhÊia¤ j« jhŒbkhÊahf¡ bfh©ltušy®.mt®fsJ M£á¡ fhy¤âš ãuh»Ujnk murh§fbkhÊahf mikªâUªjJ. fs¥ãu® M£áÆšghÈbkhÊí« murh§f¤âš nguhjuɉFÇajhŒmikªâUªjik m¿a¤j¡fJ. Mfnt, ».ã. _‹wh«ü‰wh©oš jÄHf¤âš V‰g£l Vâyh® M£á, jÄœk¡fË‹ 圢á¡F v¤Jiznah tiffËš mo nfhÈaJvdyh«. vdnt ».ã. _‹wh« ü‰wh©o‹ ïil¥gFâKjš ».ã. Mwh« ü‰wh©o‹ ã‰gFâ tiuÆš eilbg‰wmayh® M£áÆš jÄœbkhÊ ngh‰W thu‰W¤ j‹ts®¢áí« bgUikí« ïHªJ jhœªj Ãiyia vŒâïUªjik czu‰ghyjhF«” v‹W«,
39“fs¥ãuuJ gilbaG¢áÆdhš kJiu khefÇšjÄHhuhŒ¢á brŒJ bfh©oUªj fil¢ r§fK« mʪJnghŒÉ£lik m¿a¤j¡fJ. fs¥ãu® M£áahš V‰g£l
46 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ÔikfSŸ ïjÅD« bfhoaJ ntW ïšiy v‹WTwyh« vdnt, ït®fsJ M£á¡fhy« X® ïU©lfhykhF«” v‹W« m¿P® o.É. rjhát g©lhu¤jh®mt®fŸ TWtjhš ï¢brŒâfŸ És¡fkhF«.
ïÅ ïil¡fhy¢ nrhHuh£á jÄœ bkhÊ ts®¢áÆšbgU«g§F bfh©lJ x£l¡T¤j®, bra§bfh©lh®,òfnHªâah®, nr¡»Hhh®, f«g®, Kjyha òyt®bgUk¡fis¥ ngh‰¿¥ òuªjJ. eha‹kh®fS«Mœth®fS« g¤â¥gh¡fis¥ bghʪjd®. gh©oaU«Xusî jÄœ ts®¤jd®. ït®fS¡F¥ ã‹d® eh£ošÃfœªj muáaš FH¥g« - mayh® M£á - M»aitgšntW nghuh£l§fS¡F ïilna cÆ® jǤJ¡bfh©oUªj RtofËš bgU«ghydt‰W¡F« ciyit¤J É£ld.
40“É#a efu murhš mD¥g¥ g£L¤ jÄœ eh£il¥ã‰fhy¤âš murh©l eha¡f k‹d®fŸ gh©oeh£ilí« nrhHeh£ilí« murh©lt®. mt®fŸrka§fisí« rka¥òyt®fisí« ngh‰¿dh®fns jÉu,jÄœ bkhÊ¥ òytiu¥ ngh‰wÉšiy; giHa jÄœüšÃiya§fisí« ngh‰wÉšiy, gh©oa nrhHmur®fË‹ ò¤jf Ãiya§fŸ v‹d MÆd v‹gJbjÇaÉšiy.”
“ïy§ifÆš ahœ¥ghz¤ij MÇa¢ r¡fut®¤âfŸv‹D« bgaUl‹ murh©l k‹d®fŸ jÄH®fŸ;mt®fŸ gh©oa k‹dÇ‹ bjhl®òilat®fŸ;ahœ¥ghz¤âš ï›tur®fŸ jÄœ¢ r§f§fŸ it¤J¤jÄœ ts®¤jh®fŸ. ruÞtâ kfhya« v‹D« ò¤jfrhiyiaí« it¤âUªjh®fŸ. ã‰fhy¤âš á§fs k‹d‹ï«k‹d®fSl‹ ngh® brŒj nghJ, ahœ¥ghz¤âšïUªj ïªj¥ ò¤jf rhiyia mʤJ É£lh‹ mt‹jÄHdšyhj á§fst‹. Mifahš jÄœ üšfismÊ¥gJ g‰¿ mt‹ ftiy¥glÉšiy.”
“jÄœeh£ony ».ã. 17, 18-M« ü‰wh©LfËš muáašÃiy Äf ÄfnkhrkhŒ É£lJ. kj x‰Wik ïšyhjnt‰W kj¡fhu®fS«, nt‰W bkhÊ¡fhu®fS« ekJ
47Rto¡fiy
eh£ony tªJ muáa‰ FH¥g§fisí« ngh®fisí«c©lh¡» eh£o‹ mikâia¡ bfL¤J¥ ghJfh¥igmʤjd®. ãbuŠR¡ »H¡»ªâa¡ f«bgÅahU«, M§»y¡»H¡»ªâa¡ f«bgÅahU«, Kfkâa®fS«, kuh£oaU«mªj ü‰wh©LfËš jÄœeh£oš Ãfœ¤âam£^Êa§fŸ brhšÈ Koah! bgÇa efu§fŸ Kjš á¿ag£o bjh£ofŸ tiuÆš mt®fË‹ m£^Êa« k¡fis¤jh¡»aJ FH¥g§fS«, bfhiyí« bfhŸisí«,ngh®fS«, fyf§fS«, gilbaL¥ò¡fS« bj‹ ïªâahKGtJ« Ãfœªjd.
“mªj¡ fhy¤âš jh‹ bgU«gh‹ikahd giHaüšfŸ mʪJ kiwªjd. cÆU¡F« bghUS¡F«ghJfh¥ãšyhkš mšyho¡ bfh©oUªj k¡fŸüšfis¥ ngh‰¿ it¥gâš v›thW ftiy bfhŸsKoí«? rka¥ gifikfS¡F« bršY¡F« ájY¡F« cÆ®j¥ã vŠáÆUªj mUikahd áy üšfŸ 17,18M«ü‰wh©LfËš Ãfœªj muáa‰ FH¥g¤âny bgÇJ«kiwªJ É£ld.”
T£l‹g®¡F v‹D« brUkhÅa® ».ã. 1440ïš m¢R¥bgh¿ia¡ f©Lão¤jd®. m¢R¡ fiy nkiy ehLfËštsKw ts®ªjJ. MÆD« 41».ã. 1556 M« M©Lbr¥l«g®¤ â§fŸ Mwh« ehËnyna ngh®¤J¡Ñáa¡f¥gš x‹¿š nfhth efU¡F, m¢R¥ bgh¿fSl‹m¢ro¥ghs®fS« tªJ nr®ªjd®. m«gy¡fhL,ò‹id¡fhaš KjÈa ïl§fËš m¢rf« mik¤jd®.ï¡flikia nk‰bfh©lt®fŸ VRkj rigÆdnu Mt®.mt®fŸ j« rka« bjhl®ghf Kj‰f© btËÆ£l üš`»¿Þjt ntj¥ ò¤jf«’ (Doctrina Christam) MF«. ïªâabkhÊfËš Kj‹ Kjyhf btËtªjJ jÄœ¥ò¤jfnkmJ 1578-M« M©oš m¢ál¥g£lJ. ï›thW m¢rfthŒ¥ò V‰g£L«, V£L¥goòfŸ m¢R üšfŸ Mtj‰FthŒ¥ò V‰glÉšiy. VbdÅš m¢R¢r£l« x‹Wjilahf ïUªjJ.
MŸgt® j§fS¡F thŒ¥ghfî«, j§fŸ rka¥gu¥òjY¡fhfînk m¢R¥ bgh¿ia¡ bfh©L tªJ m¢RvG¤Jfis¥ gil¤J m¢ro¤jd®. m›t¢rf¤ij
48 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïªâa® mik¥gj‰F«, üšfis btËÆLj‰F«jL¡f¥g£oUªjd®. m›thW jL¤j‰F mik¡f¥g£lr£lnk, m¢R¤ jil¢ r£lkhF«. m¢r£l« ».ã. 1835-M«M©Ltiu ïUªjJ. Mdhš mj‰F¢ áy M©LfS¡FK‹dnu r£l¤â‹ t‹ik r‰nw FiwªJ É£lJ.Mjyhš ».ã. 1812-M« M©oš âU¡FwŸ _yK«,ehyoah® _yK« xU§»izªj üyhf btË¥g£ld.mj‹ Kj‰g¡f¤âš bjh©il k©ly« br‹id¥g£od¤âš, jŠir efu« kiya¥ãŸis Fkhu‹Phd¥ãufhrdhš m¢á‰ gâ¡f¥g£lJ. khr¤âd¢rÇijÆ‹ m¢R¡Tl« ï M©L 1812” v‹WŸsJ. mnjM©oš “Tirukkural on Virtue” v‹D« bgaUl‹ `F.W. Elli’sCommentary’ ïizªj Kj‰gâ¥ò« btË¥g£LŸsJ.Vw¤jhH 250 M©Lfshf ïUªj m¢R¤jil¢ r£l«mÇâš ïUªj V£L¢ Rtofisí« fh¡f Koah t©z«brŒJ É£lJ.
flšnfhŸ Kjyhf m¢R¤jil¢ r£l« <whf¡f©lit všyh« cliyí« cz®ití« cŸs¤ijí«xU§nf btJ¥g¤j¡f ghitd¡ fh£áfŸ ngh‹wit!ï¡fh£áfË‹ ïilnaí« VLfis¡ fh¤j ïÅagRŠnrhiy¡ fh£áfS« áy cs mt‰iw nknyfh©ngh«.
F¿¥òfŸ
1. áy¥. 8.
2. m¿P® âU. bg. eh. m¥òrhÄ mt®fŸ, fiy¡fâ® bgh§fšky® 1962 “MÊ¥nguiy”
3. ïuhkh. ghy. M‰W¥. 17.
4. òw«. 332
5. g£. 81.
6. òw«. 129
7. òw«. 22.
8. Kš. 29.
49Rto¡fiy
9. òw«. 120.
10. ehyo. 231.
11. bgU§ 2-12 : 10
12. áªjh. 1201.
13. òw«. 22.
14 òw«. 163.
15. ehyo. 231.
16. nt«g¤ö® ã¢Rita® åL« VL« vǪjd. vGªjbjhUbt©gh. “å£ilíªjh‹ nkŒªjh‹ És§fK‹ndh®njoit¤j V£ilíª jh‹ nkŒªjh‹ ïJbt‹nd -nf£oiynah, bj©oiuNœ ïªj¢ brfey¤jt‹ ÃfK«m©odiu¡ bfhšÈahj yh‹”
17 bjhš. òw¤. 8.
18. òw«. 7 “gift® Ciu¤ Ô_£o. m¤Ôiana És¡bfhËahf¡bfh©L Cut® mGJ mu‰W« fy¡f¤â‰F ïilnabfhŸisao¤jš”
19. fiy¡fâ® ky® 12. ïjœ. 9, g¡. 24.
20. mf« 81 : òw« 51; e‰. 325.
21. gh£L 197.
22. mf«. 377.
23. `mf«. 167.
24. âUKiw f©l òuhz«.
25. t‹Ûf« - ò‰W; ït© fiwahid¡ F¿¤jJ, t‹ Û mf« -tÈa nkÈl¤ijíila v‹D« bghUsJ mj‹ t;dikfl¥ghiwiaí« kG§f¢ brŒtJ v‹g®, `t‹Ûaf«’ t‹Ûf«MtJ mj‹ fu¥ò Ú® g£l k©Q¡F m›tsî t‹ik!
26. ghŒªJ brštjhš `gh«¢ir’ v‹W bga® bg‰W gh¢irahƉW.
27. fȤbjhif, gâ¥òiu - á.it. jhnkhju« ãŸis 1887, g¡. 12.
50 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
28. f«g. ghy. ifail¥.
29. âU¡. 1077.
30. ïy¡fz¡ bfh¤J, ghÆu« 7.
31. “nr¡»Hh®, `vdš’, v‹W MáÇa® átPhd nah»fŸ mUË¢brŒjÈ‹, áªjhkÂ¥ gƉáí«, áªjhk v‹wJcgy¡fzkhjÈ‹ mJnghY« áy¥gâfhu«, kÂnkfiyNshkÂ¥ gƉáí« irt itzt e‹khzh¡f®fS¡FMfhbtÅ‹ bjh¡Fk‹; MÆD« áªjhk KjÈafhÉa§fˉ bghJthd cy»aš Úâ ituh¡»a§Tw¥gLjyhD«, bjhšfh¥ãa ïa‰wÄœ¥ ãunahf« ÄftUjyhD« m¥ga‹ neh¡»¢ irt itzt e‹khzh¡f®mití§f‰f¥ ghybu‹W vL¤njhâdh«.
“ïÅ¢ irt itzt e‹khzh¡f® m¡fhÈa§fis¡ f‰fnt©o‹ j¤jŠ rka á¤jhªj¥ gh®itah‰ f‰f M¤j‹üšfˉ nghy mt‰¿‹f© mGªj‰f bt‹gh® `áªjhkÂ¥gƉá ÔJ’” v‹wh® gƉá - gyfhš cs§bfhŸ mGªâMuhŒjš kd« x‹¿š mGªâd mj‹ t©zkhŒkhWbk‹gJ mDgtkhfÈ‹” vdtU« âuhÉl¥ ãufháifciuí« neh¡Ff. òâ¥ò -1879 g¡. 356-7.
nrhnkr® KJbkhÊ bt©gh. 20.
32. âU¤bjh©l¤ âUtªjhâ 49.
33. Ótfáªjhk e¢. tuyhW ; v‹. rǤâu«. 240
34. g¤bjh‹gjh« ü‰wh©oš jÄœ.
35. v‹ rǤâu« g¡. 120, 265.
36. v‹ rǤâu« g¡. 241.
37. v‹ rǤâu«. g¡. 736.
38. jÄœ ïy¡»a tuyhW (».ã 250, 600) g¡. 15, 16.)
39. gh©oah® tuyhW g¡. 37.
40. kiwªJnghd jÄœ üšfŸ. 370- 372.
41. m¢R¡fiy. g¡. 142.
51Rto¡fiy
5. ea¤jF ey§fŸ
“ghY« bjËnjD« ghF« gU¥òÄit ehY« fyªJd¡F eh‹jUnt‹ - nfhyŠbrŒ J§f¡ fÇKf¤J¤ ökÂna! Úbad¡F¢ r§f¤ jÄœ_‹W« jh”
v‹gJ xsitah® ãŸisahiu¥ ghoa ghlš, ïâš`jÄœ _‹W« jh’ v‹W Twhkš `r§f¤ jÄœ _‹W« jh’v‹W bkhʪjJ Ãidî Tu¤j¡fJ. ï›thnw No¡bfhL¤j Rl®¡ bfhoah« M©lhŸ jh« ghoa ghit¥gh£o‹ ïWâÆš, `r§f¤ jÄœ khiy K¥gJ«’ v‹wh®.ït‰whš `r§f¤ jÄnH jÄœ’ v‹w fU¤J MŒªJz®ªjbgUk¡fŸ cŸs¤âš MH¥ gâªâUªjik òy¥gL«.
òyt® v‹D« bghJik R£oa bga® jhD«, r§f¥òytiuna áw¥ghf¡ F¿¤jJ. ̀òyt® brªeh’ v‹gj‰F¢`r§f¥ òytuJ brªehthny’ vd mo ah®¡F ešyh® ciuÉǤjik (áy¥. 13 : 130) ïjid¥ òy¥gL¤J« m‹¿í«,
“c§fËny ahbdhUt‹ x›îtndh x›ntndh â§fŸ Fyd¿a¢ br¥ò§fŸ - r§f¤Ô® ghL»‹w K¤jÄœ¡bf‹ igªjÄG« x¡Fnkh VblGjh® VœvGå® ï‹W”
v‹D« bghŒahbkhÊ¥ òyt® th¡F« ï¡fU¤ijtÈíW¤J«,
r§f¤ jÄnH `jÄœ’ v‹W«, r§f¥ òytnu `òyt®’v‹W« m¿P®fŸ nj®ªjik¡F¤ j¡f fhuz« c©L.“bgUik¡F« Vid¢ áWik¡F« j¤j« fUknk f£lis¡fš” v‹gJ nghy mt®fŸ gil¤j üšfns f£lis¡
52 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
fšyhf ïUªJ mt®fS¡F¥ bgUik ô£Ljyhš m¥ngWbg‰wd®.
jFâ thŒªj òyt® bgUk¡fŸ r§f¤âš ïUªjd®.M§F tU« üšfis ÉU¥ò btW¥ò ï‹¿ MuhŒªjd®.`j¡fit ï‹d’ `jfhjit ï‹d’ v‹W gF¤J¤ jÄœcyf¤âš j¡ft‰iw k£Lnk cyhtÉ£ld®. k‰iwüiy¤ jL¤J ÃW¤âd®. Ôatiu¥ gh®¡»Y«, Ôa ünybgU§nfL òÇí« v‹gij¤ bj˪J bkhÊ ts®¤jbr¥g« ïJ. Mjyhš eh£L ey§fUâ V£il¢br›Éjkh¡» btËÆ£l m¥ gh£Lil¥ bgUk¡fŸ,m¿P®fshš ̀r§f¢ rh‹nwh®’ vd¢ áw¥ã¡f¥ bg‰wd®.
r§f« v‹D« mik¥ig¤ njh‰Wɤj bgUikg©il¥ gh©oa®¡F c©L. mjid mt®fŸ f©lJ,ea¤jF ey§fSŸ jiyahaJ MF«. k‰iw¢ nru nrhHeh£L¥ òyt®fS« kJiu¥ gh©oa® r§f¥ òyt®fshf¤âfœªjik btË¥gil. Mjyhš mªeh£L ntªj®fS«jÄœ ts®¥gâš gh©oaUl‹ x‹Wg£L Ëwd® v‹gJnghjU«, m‹¿í« mtut® mit¡ fs§fisí« mUªjÄœ¡ fHfkhf¡ bfh©oUªjd® v‹gJ« gHªjÄœüšfis MuhŒnth® vËâš czu¤j¡fnjah«.
r§f¥ ghlšfŸ jŤjÅ ky® ngh‹wd. mt‰iwxU§F âu£o Kiwbgw MuhŒªJ milî brŒjik mUŠbrayhF«. mj‰F cWJizahf ntªj® ïUªjikbtË¥gl¡ »l¡»wJ.
ï¤bjhif (FWªbjhif) Ko¤jh‹ óÇ¡nfh, ï¤bjhif ghoa fÉfŸ ïU ü‰iwt®. ï¤bjhif ehyo¢á‰bwšiyahfî« v£lo¥ ngbušiyahfî« bjhF¡f¥bg‰wJ” v‹W«,
“ï¤bjhif (e‰¿iz) x‹gjo¢ áWikahf¥g‹Åu©lofhW« cau¥ bg‰wJ ï¤bjhif bjhF¥ã¤jh‹ g‹dhL jªj gh©oa‹ khw‹ tGâ” v‹W«,
“ï¤bjhif¥ gh£o‰F (mfeh}W) moasî áWikgâ‹_‹W; bgUik K¥g¤bjh‹W, bjhF¥ã¤jh‹
53Rto¡fiy
gh©oa‹ c¡»u¥ bgUtGâ. bjhF¤jh‹ kJiuc¥óÇFo»Hh® kfdhth‹ cU¤âu r‹k‹ v‹gh‹”v‹W«,
“ï¤bjhif (I§FWüW) bjhF¤jh® òy¤Jiw K‰¿aTlÿ® »Hh®, ï¤bjhif bjhF¥ã¤jh® ahid¡f£nrŒkhªjuŠnruš ïU«bghiwah®” v‹W«,
Kšiy, F¿Šá, kUj«, beŒjbyd¢ brhšÈa Kiwah‰brhšyî« gLnk (bjhš. bghUŸ -3) v‹òÊ¢ brhšyhjKiwah‰ brhšyyî« gLbk‹wÈ‹ ï¤bjhif(fȤbjhif) ia¥ ghiy, F¿Šá, kUj«, Kšiy,beŒjbyd ï«Kiwna nfh¤jh® ešyªJtdh®” v‹W«tUtdt‰whš ntªj®fŸ. bjhF¥ã¤njhuhf¡ F¿¡f¥bgWjš neh¡f¤j¡fJ. bjhF¤j òyt® bgUk¡fŸbgaU« btË¥gL»‹wJ. ït‰whš ghlšfŸ ájW©Lnghfh t©z« bjhifah¡»a Ó®ik, VLfis¡fh¥gh‰¿aJ v‹f.
g©il _ntªj®fS« òyt®fis¤ j¡f t©z«ngh‰¿¥ òuªjd®. 1 òyt®fŸ ghL« òfiHna òfœ vd¡fUâd®. 2òyt®fisna e©g®fshfî«, mik¢r®fshfî« bfh©L ïy¡»a nfhntªj®fS« c©L. 3mur®j« FL«g¥ ãz¡F MÆD«, eh£L¥ ãz¡F MÆD«òyt®fŸ K‹Å‹W rªJ brŒí« fl¥ghL nk‰ bfhŸS«msî¡F cÇik bg‰W ïUªjd®. 4j« tÊKiwia¥òyikahš ts®¡F« bghW¥ò«, mt®fis nk«gl¢brŒí« bghW¥ò« òyt®fns nk‰bfhŸs¢ brŒÉ¤jòfœ thŒªj ntªj®fS« ïUªjd®. 5vªeh£L¥òytuhÆD« mtiu¡ fhœ¥ò ï‹¿ mutiz¡F« áw¥òntªj® ghš ïUªjJ. ïitbašyh« bkhÊ ts®¢áÆš_ntªj®fS« bfh©oUªj g‰iw És¡F«e‰brŒiffsh«.
jÄœ _ntªj®fS«, ntËU« ãwU« jÄœ¥ òyt®fis¥ ngh‰¿¥ òuªjJ nghynt, jÄœ üšfis e‹FMuhŒtijí« fldhf¡ bfh©oUªjd®. fÉau§nf¿afhty®fS« gyuhf ïUªjd®. eht‹ikí« ght‹ikí«xU§nf bfh©l ntªj®fŸ jh« gifnk‰ bršY§fhš
54 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
T¿a tŠád bkhÊfS« ãwîkh»a cz®¢áÄ¡fbrŒâfŸ ghtoÉš g©il üšfËš âfœ»‹wd.ï›thW bkhÊia¡ fh¤J« ts®¤J« áwªj mt®fŸ,gift® eh£oY« üšfisnah fiy¢ bršt§fisnahmʤjhušy®, khwhf kâ¤J¥ ngh‰wî« brŒjd®v‹gj‰F¢ rh‹W©L.
foaÿ® cU¤âu§ f©zdhuhš ghl¥bg‰w g£od¥ghiy òfh®efu¤âš gâdhWfhš k©lg« x‹¿š it¤J mu§nf‰w¥ bg‰wJ.nrhH‹ fÇfhš bgUts¤ jhid¥ gh£Lil¤ jiytdhf¡bfh©l üš mJ vÅD« ã‹dhËš nrhHeh£o‹nkš gilbaL¤J¢ br‹W bt‰¿ bfh©l ntªj‹ khwt®k‹ Rªjugh©oa‹ g£od¥ghiy mu§nf‰wkh»a gâdhWfhš k©lg¤ijïoahkš fh¥gh‰¿dh‹. ïjid¤ âUbtŸsiw¡ fšbt£L¥ghlš x‹W És¡fkhf¡ F¿¡»‹wJ.6“bt¿ah® jst¤ bjhil¢brŒJ khw‹ btF©l bjh‹W« m¿ahj br«ãa‹ fhÉÇ eh£oš muÄ a¤J¥ g¿ah® öšiy f©z‹ brŒ g£od¥ ghiy¡ f‹W be¿ahš ÉLªö© gâdhW nka§F Ëwdnt”
v‹gJ mJ.
V£ony ïUªj üšfŸ mʪJ nghtij¡ f©nzuhf¡ f©likahš c©lh¡»a g£l¿Édhš üšfis¡fšbt£lhfî«, br¥ò¥ g£lakhfî« bgh¿¤J it¡F«tH¡f« c©lhƉW. ï¢brašfis ntªj®fŸnjh‰Wɤjd®. ã‹d®¥, bghJk¡fS« bgU« g§Fbfh©ld®. tuyh‰W¡ fUñykhf¢ br¥ngLfS«, fšbt£LfS« ïU¥gJl‹, ïy¡»a¡ fUñykhfî« mitïU¥gij m¿P®fŸ e‹F m¿t®.
ïiwadh® fsÉaš mWgJ ü‰gh¡fS« _‹Wbr¥ãjHf¤J vGâÆUªj brŒâia mªüš, tuyhWciu¡»‹wJ.
nrhH‹ Kj‰Fnyh¤J§f‹ gil¤ jiyt®fSŸ xUt‹kzɉT¤j‹ fhȧfuha‹ v‹gh‹, mt‹ njthu¤
55Rto¡fiy
âU¥gâf§fis¢ br¥ngLfËš vGj¢ brŒJ âšiy¤âU¡nfhÆÈš it¤jd‹ ïjid,
“K¤âw¤jh® <r‹ Kj‰¿w¤ij¥ ghoat® x¤jik¤j br¥ng£o‹ cŸbsGâ - ï¤jy¤J všiy¢ áÇthŒ ïirbaGâ dh‹T¤j‹ âšiy¢á‰ w«gy¤nj br‹W”
v‹D« fšbt£L bt©ghthš m¿ayh«.
`áuhkiy mªjhâ’ v‹gbjhU üš mJ fšbt£lhš»il¤j üyhF«. fÉuhrtnuhja‹ v‹D« òyt®, fšÈšbt£Lj‰bf‹nw âU¡nfhnzRtu® nkš xU üšïa‰¿dh®, mâš 56 brŒíŸfŸ cs. ïjid,
“brhšY‰w Ó®¡Fs¡ nfh£Lk‹ brh‰go brhšÈlnt fšbt£L¥ gh£bld¥ ghod‹ ghâ fij¥ bghUsh mšY‰w f©l®j« bgh‰ghj« beŠáš mG¤âÆdhš btšY‰w Ó®¡fÉ uhr tnuhja ɉgdnd”
v‹D« ghlš bjËth¡F«, njthu¥ gâf§fŸ áyî«,k‰iw¥ gâf§fŸ áyî«, ntWgy ghlšfS«fšbt£Lfshny »il¡f¥ bg‰WŸsd. ̀fšnkš vG¤J«br¥ng£L vG¤J« gid VL nghy mʪJ glkh£lhv‹gij cz®ªJ brayh‰¿a Ó®ik ghuh£L¡F cÇajh«.
ïÅ VLfis¡ fh¥gj‰bfd xU â£l« ïil¡fhy¤âš ïUªjJ v‹gij¤ `âU¡if¡nfh£o’ v‹D«fšbt£L¤ bjhl® És¡F»‹wJ. âUKiwfŸ it¤JtÊgl¥ bg‰w nfhÆš k©lg« âU¡if¡ nfh£o v‹WtH§f¥ bg‰wJ. ïjid¢ Ó®fhÊÆYŸs âUPhd r«gªj®âU¡nfhÆš fšbt£L És¡F»‹wJ.
7âÇòtd¢ r¡fut®âfŸ $ Fnyh¤J§f nrhH njt®¡Fah©L MtJ ïuh#uh# tseh£L¤ âU¡ fGky eh£L¥ãuknjaa« âU¡fGky« f‰flf ehƉW Kjš»uhkfhÇaŠ brŒ»w bgUk¡fnsh«, MSilaãŸisah®¤ âUkhËif¤ jÄœ Éuf® f©L ï¡nfhÆšâU¡if¡ nfh£oÆš vGªjUËÆU¡»w âUKiwfŸâU¡fh¥ò Ú¡» mÊîŸsd vGªjUË É¡fî«
56 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
âUKiwfŸ vGªjUË É¤J« âUKiw óá¤J ÄU¡if¡Fï›ñ® fhR bfhŸsh ïiwÆÈahf ï£l Ãy«” v‹WtU« m¡fš bt£L¥ gFâ âU¡if¡nfh£o v‹gij e‹FÉs¡F»‹wJ. VLfŸ gGJ‰wnghJ mt‰iw¥ òJ¡Fj‰FxU jÄœ Éuf® (m¿P®) ïUªjh® v‹gJ«, njthu¤âUKiwfŸ tÊgl¥ bg‰wd v‹gJ«, C®¢ rigahnuït‰¿‹ bryî¡F ïiwÆÈÃy« mˤJ¥ ngh‰¿d®v‹gJ« bjËth«.
âU¡fhuhÆš, âUåÊÄHiy, âUîrh¤jhd«fšbt£LfS« âU¡if¡nfh£o g‰¿ ciu¡»‹wd.âUîrh¤jhd¡ fšbt£L âU¡if¡ nfh£oÆš ïUªJnjthu« XJth®fis¤ `âU¡if¡ nfh£o XJth®’v‹W«, mj‰F mË¡f¥ bgW« Ãyªj¤ij¤ `âU¡if¡nfh£o¥òw«’ v‹W«, mjid M£á brŒgtiu `âU¡if¡nfh£o ïšy¤ Jiwah®’ v‹W« F¿¥ãL»‹wJ.
`âU¡if¡nfh£o’ v‹gj‹ brh‰bghUŸ És§f¡»l¥gnj cyif thHit¡F« if cHt® if Mjyhšmt®if `âU¡if’ v‹W tH§f¥ bgW«. mt® j«cGbjhʉ áw¥ig ciu¡F« üš `âU¡if tH¡f«’v‹gJ, f«guhš ïa‰w¥bg‰w VbuGgJl‹ ïizªjï¤âU¡if tH¡fK« f«g® mUËanj. cGbjhÊš brŒjca®if `âU¡if’ vd¥ bg‰wJ nghynt vGJbjhÊšbrŒj vʉifí« ̀âU¡if’ vd¥ bg‰wJ. m¡ifbaG¤Jmikªj V£il MFbgauhš ã‹d®¢ R£oaJ MfÈ‹,VLfis¤ j‹df¤J¡ bfh©l nfhÆš k©l« âU¡if¡nfh£o vd¥ bg‰wJ. nfh£l« v‹gJ nfhÆiyí«,`nfh£o’ v‹gJ nfhÆš thÆiyí« F¿¡F« `MÆiHnfh£l¤J X§»U« nfh£o’ v‹D« áy¥gâfhu¤bjhlU« (30:1-2) m¥gFâÆš mU«gj ciuaháÇa®`nfh£o-nfhÆš’ v‹W vGJtJ« ït© fUj¤j¡fdth«. Mjyhš âU¡if¡ nfh£o v‹gJ nfhÆšthƉf© ïUªjnjh® k©lg« v‹gJ És§F«. VLfismÊahkš ngh‰¿¡ fh¤j‰F« ehŸnjhW« XJj‰F«brŒj V‰ghnl âU¡if¡ nfh£o MjÈ‹ m¢brašea¡f¤j¡fjh«.
57Rto¡fiy
VLfis¥ ngh‰¿¡ fh¤jâš8 rka§fS¡F ÄFªjg§»UªjJ v‹gJ btË¥gil, njthu¥gâf§fis¡»il¤j msÉnyD« ng¡fh¤j bgUik irt¥bgUk¡fS¡F c©L. ï›thnw m›t¢ rka üšfism›t¢ rka¤jt®fŸ ehŸnjhW« XJtijí«,Cut®fis¡ T£o it¤J¥ `ghuhaz«’ brŒtijí«,mj‹ ÃiwÉ‹ nghJ ÉHh¡ bfh©lhLtijí«fil¥ãoahf¡ bfh©oUªjd®.
jÄœ m¿P®fS¡F« áªjhkÂÆ‹ bga®jhD«m¿ahj fhy« x‹W ïUªjJ. Mdhš rkz rka¤âd®jh« jh« ïU¡F« ïl§fËš áªjhkÂia tu‹Kiwahf¥ gykhj§fŸ XJjiy (áutz« brŒjiy) nk‰bfh©oUªjd® XâKo¤J¢ áw¥bghL ÉHhî« vL¤Jk»œªjd®. ïjdhš üiya‹¿, mªüš TW« mÇabghUŸ És¡fK« tÊtÊna ngh‰¿ tu¥bg‰W ehK«m¿ªJ ï‹òW« thŒ¥ò¡ »£LtjhƉW. ï¢brŒâiav‹ rǤâu¤âš (g¡. 739) És§f¡ fhzyh«.ïuhkhaz¤ij¥ ghuhaz« brŒJ `g£lhãnrf«’el¤JtJ ehl¿ªj brŒâ.
ò¤j rka« jÄHf¤âš ÃiybgwhJ nghdikahš jh‹rkzrka üšfŸ Ãiybg‰w msî¡F m¢rka üšfŸÃiybgwhkš nghÆd vdyh«. »il¤jbjhUkÂnkfiyí«, ciuÆ‹¿¡ »il¡f¥bg‰w bgs¤j rkaüšfŸ ngh‰Wthu‰W¥ nghÆdikia¥ òy¥gL¤J«.
“bj‹D©njÅ‹ brŠbrh‰ fÈÆ‹g `«’ v‹W«,“f‹d‰gh»š nrh‰bwÅš fÅÆš fŪj fÈ” v‹W«,bfh§Fnj® thœ¡ifauhf mik¤j fiyP®fshšghuh£l¥ bgW« ngW thŒ¤jJ fÈ¢Rit. m¢Rit<LghL, rka§flªj fÈ¡fhjiyí« tH§FtjhƉW.mjdhš mÇa üšfŸ gy ek¡F¡ »il¤JŸsd.áªjhkÂ, áy¥gâfhu, kÂnkfiy V£L¢ RtofŸ»il¤JŸs ïl§fis¥ g‰¿ m¿gt® ïjid¤ bjËt®.mt‰iw m›tª ü‰ gâ¥òfis¥ g‰¿¡ TW« gFâfËšfhzyh«.
“VlhÆu« nfho vGjhJ j‹ kd¤J vG⥠go¤jÉuf‹” v‹W mªjf¡ fÉ åuuhft® j«ik¡ TWth®.
58 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
kh«gH« fÈ¢ á§f ehtyU« xU ghliy xnu Kiw nf£lmsÉš kd¤âš tu¥gL¤â¡ bfhŸS« M‰wšcilatuhf És§»dh®. nguháÇa® fªj rhÄahiuit¤J¡ bfh©L r§f üšfŸ mid¤ijí« R£o¡ flÈšngh£LÉ£lhY« mt‰iw vGâ¡ bfhŸs Koí« v‹WT¿at®fŸ c©L. khjt¢ átPhd KÅt® tÊÆš tªjXu«ikah® átPhd nghjîiuia khth£o¡ bfh©nlT¿ tUth® v‹gij¡ nfŸÉ¥ g£oU¡»nw‹. ï¤jifaM‰wš cilat®fŸ tÊna jh‹ ïiwadh® fsÉašciu ek¡F¡ »il¤âU¡»wJ v‹gij¡ F¿¥ghš m¿aKo»‹wJ. ïšiynaš,
“kJiu¡ fz¡fhadh® kfdh® e¡Ñudh® e« kfdh®Ñu§bfh‰wdh®¡F ciu¤jh®; mt® nj}® »Hh®¡Fciu¤jh®; mt® goa§ bfh‰wdh®¡F ciu¤jh®; mt®kzÿ® MáÇa® ò˧fhŒ¥ bgUŠ nrªjdh®¡Fciu¤jh®. mt® bršÿ® MáÇa® M©il¥ bgU§Fkudh®¡F ciu¤jh®; mt® âU¡F‹w¤J MáÇa®¡Fciu¤jh®; mt® khjstdh® ïsehfdh®¡F ciu¤jh®;mt® Ká¿ MáÇa® Úyf©ldh®¡F ciu¤jh®; 劉d«tU»‹wJ ciu” v‹D« gFâ bghUªjhjhŒ Koí«.
òweh}‰W¡F¡ »il¤JŸsJ xnu X® giHaîiu,mj‹ f©, `fHš gǪjd’ v‹nwhâ `åu¡fHš Ú§»ait’v‹W ciu¥ghU« cs® v‹W«, ̀v¿ gj¤jh‹’ v‹gj‰F`x¤J« fhiyíilah‹’ v‹W ciu¥ghU« cs® v‹W«9TWth®. ï›thnw nkY« gy ïl§fËš F¿¥gh®. mt®F¿¥ãL« ciu Rto tÊahf¡ »il¤âyJ. xUfhštÊtÊna thŒbkhÊahf tH§»a ciuahfî« ïU¤jšTL«.
áy¥gâfhu moah®¡F ešyh® ciu¡F« KªJiumU«gjîiu, mšîiu¡F« KªJiu c©L v‹gij mt®`v‹ghU« cs®’ v‹W R£Ljyhš m¿ayh«. mšîiuí«ï›thnw tH§Fiuahf ïUªjY« TL«. Mjyhš üY«ciuíkhf tu¥gL¤â¡ bfh©L thœªnjh® braY«Rtofis¥ ngh‰¿¡ fh¤j ea¤jF braš v‹WbfhŸSjš jfth«.
59Rto¡fiy
ïil¡fhy ã‰fhy nrhH gh©oa ntªj®fS¡F¥ã‹nd ቿy¡»a tiffËnyD« jÄœ ts®¤j bgUikFWÃy k‹d®fS¡F« irt kl§fS¡F« c©L. nrJgântªj®fŸ brŒj brªjÄœ¥ g 10 jÅ üyhfntbtË¥gL« msî¡F m¤Jiz¥ bgUikahdJ k‰W«átf§if, nr‰ù®, v£ilaòu«, C‰Wkiy Kjyhaïl§fis M£á brŒj FWÃy k‹d®fS« ãwU« gy¥gyjÄœ ïy¡»a§fŸ njh‹Wj‰F ikakhf ïUªjd®. bgU«nguháÇa® Ûdh£á Rªju« ãŸis Kjyha òyt®fŸnfhƉ òuhz§fS«, gšntW áW üšfS« gil¤j‰FÃy§fSkhf¢ irt kl§fŸ ïUªjd.
ïil¡ fhy¤âš rkz rka¢ rh‹nwh®fŸ brŒjïy¡fz ü‰g jiynk‰bfh©L ngh‰w¤j¡fjh«.mt®fis¥ nghy ïy¡fz¥ g v¢rka¤jhU« brŒây® v‹W« JªJ Twyh«. rka¤âš bfh©oUªjmG¤j« v›tsnth, m›tsî mG¤j« bkhʤbjh©oY« bfh©oUªjd® v‹gJ btË¥gil.
ã‰fhy¤âš »¿¤jt rka« gu¥òe®fshf tªj bgUk¡fS«, ïRyhÄa rka¥ òyt®fS« gy üšfis¥gil¤jik ehl¿ªj brŒâ. »¿¤jt rka¥ bgÇah®fshšmfuhâ, fiy¡ fsŠáa« Kjyha òJtif ey§fis¤jÄœbkhÊ bg‰wikí«, jÄœbkhÊ `ca®jÅ¢br«bkhÊ’ vd m¿P®fshš x¥g« bg‰wikí« c©L.
“jÄÊ‹ bjh‹ikia cy»‰F m¿É¤jt® fhšLbtšbgUkfdh®. jŤ jÄœ¡F ɤâ£ly® gÇâkh‰ fiyP®.broahf¤ jiH¡f¢ brŒjt® Ãiw jÄœ kiyah«kiwkiyaofsh®; ehnd kukhf ts®¤J tU»nw‹”v‹W bkhÊPhÆW âUÄF njtnea¥ ghthz® TWkhWjŤjÄœ cz®it c©lh¡», ts®¤JtU« bgUk¡fŸÃidî« ï›Él¤nj bfhŸs¤j¡fJ.
20-4-1918, 21-4-1918 M»a ïUehŸfËY« br‹idkhfhz¢ r§f¢ rh®ãš jŠir - âU¢á khehL jŠirÆšToaJ. 11m«kheh£oš “bghJ¡ T£l§fËš jÄH®fŸjhŒ bkhÊÆnyna ngRjš nt©L«” v‹W«,“mašbkhÊÆš ngRjš TlhJ” v‹W«, ̀vtnuD« maš
60 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bkhÊÆš ngr¥ òFªjhš mtiu¤ âU¤J« bghW¥ig¥bghJk¡fŸ V‰wš nt©L«’ v‹W« jÄœ¤ bj‹wš âU.É. fÈahz Rªjudh® tÈíW¤â¤ Ô®khd« x‹Wbfhz®ªjh®.
“jÄÊš ngryhfhJ” v‹W M§»y¤âš eht‹ikfh£o tªj bgUª jiyt®fbsšyhU« jÄÊš ngr¥òFªjd®. bghJk¡fŸ »s®¢áÆ‹ K‹d® vªj¤ jiyt®v‹d brŒjšTL«? v‹ thœÉš Ãfœªj Kjš òu£á ï~JMF«.” v‹W F¿¥ãL»wh®. âU.É.f. ï›thW nkilÆšjÄœ KH¡f« brÊ¥gj‰F tÊf©l bgUªjif âU.É.f.î« ï¥gFâÆš Ãidî T®j‰F cÇat®.
ï§F¡ T¿adî« ãwî« jÄÊ‹ ešthœî¡F thŒªjea¤jF ey§fŸ MF«. ïÅ, üš btËpLfŸ bjhl®ghf¡fhz nt©oajh«. mj‰F K‹ndhoahf¤ jÄœ vG¤Jtot§fŸ, mj‹ kh‰w§fŸ KjÈad g‰¿ m¿nth«.
F¿¥òfŸ1. òw«. 27, 72
2. òw«. 212, 215 -217 ; gâ‰. gâ. 8.
3. òw«. 143- 147, 98
4. gâ‰. gâ. 8
5. òw«. 47.
6. brªjÄœ bjhFâ 41, g¡. 315, ï¢brŒâíl‹ `Ôg¡’ efiu ïo¤JÃyk£lkh¡f MizÆ£l mby¡rh©l® `ã©lh®’ v‹D«fÉP‹ å£il k£Lnk ïo¡fhkš É£l brŒâ x¥òneh¡f¤j¡fJ - »ßÞ thœªj tuyhW.
7. “âUKiw vGJnth® thá¥ngh®” âU¤bjh©luhf¡ fUj¥bg‰wd®. bgÇa òuhz«. fzehj® 3.
8. òweh}W. 4.
9. nrJehL« jÄG«.
10. âU. É.f. thœ¡if¡ F¿¥òfŸ. g¡. 261-2.
11. âU.É.f. thœ¡if¡ F¿¥òfŸ, g¡. 261-2.
61Rto¡fiy
6. jÄœ tÇtoî«, kh‰w§fS«
MáÇa® bjhšfh¥ãadh® fhy¤â‰F K‰g£nl jÄœbkhÊ tÇtot« bg‰¿UªjJ. mt® jÄœ ml§fšKiwmšyJ beL§fz¡if¡ T¿a ã‹dnu vG¤ây¡fz«Kjyhat‰iw ÉtÇ¡»wh®. vG¤JfŸ všyht‰W¡F«tÇtot§fis¡ T¿dh® mšy®, vÅD« áy vG¤JfË‹tÇtot§fisí« T¿íŸsh®.
vG¤Jfis ïUtifahf Kj‰f© gF¤J¡ bfhŸ»wh®. `mfu Kjyhf dfu <whf’ cŸsitah»a K¥gJvG¤Jfisí« xUtifahfî«, mt‰iw¢ rh®ªJtUtdth»a F‰¿aÈfu« F‰¿aYfu«, MŒj«v‹gt‰iw k‰bwhU tifahfî« T¿, vG¤JfŸ K¥g¤J_‹W v‹gij¡ fz¡»£L ciu¡»wh®.
ã‹dit _‹W« rh®bgG¤J v‹wikahš, K‹ditK¥gJ« KjbyG¤J v‹gJ bjËthF«.m«K¥gjDŸS« mfu Kjy xsfhu <whaitg‹Åu©L« cÆ® vG¤J v‹W«, ffu Kjš dfu<whait gâbd£L« bkŒbaG¤J v‹W« gF¤J¡fh£L»wh®. nkY« F¿š, beoš, kh¤âiu, tšÈd«,bkšÈd«, ïilÆd«, cÆ®bkŒ, FW¡f«, msbgilM»at‰iw És¡»¢ brš»‹wh®. ït‰¿‹ ïilnavG¤â‹ tÇtot§fisí« ïa«ò»‹wh®.
`«’ v‹gJ X® vG¤J ïJ bkŒbaG¤J MfÈ‹ miukh¤âiu msnt bgW«. vÅD« `«’ v‹D« vG¤J,`bfh©«’ `br‹«’ `ngh‹«’ ngh‹w ïl§fËš tU«bghGJ miu kh¤âiu msÉD« Fiwªnj xÈ¡F«.miu kh¤âiu íila `«’ v‹D« vG¤â‰F«, mâš
62 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ghâahf¡ FiwªJ xÈ¡F« `«’ v‹D« vG¤â‰F«tot¤âš ntWghL fh£Ljš ï‹¿aikahjJ. ïjdhš,bjhšfh¥ãadh® xU Éâ T¿dh®. mtU¡F K‹dnum›Éâ tH¡»š ïUªâU¡fyh«. òw¤nj bgW«òŸËíl‹, cŸnsí« xU òŸË it¤jhš m›btG¤J,kh¤âiu Fiwªj `«’ v‹D« vG¤â‰F milahskhF«v‹wh®.
`1 c£bgW òŸË cUthF«nk’
v‹gJ mt® TW« ü‰gh.
`f’ v‹gJ cÆ®bkŒbaG¤J. ̀¡’ v‹gJ bkŒbaG¤J.ïu©l‹ vG¤âY« ntWghL ïšiy. ntWghlhtJ,bkŒbaG¤â‰F milahskhf vG¤â‹ nkny xU òŸËit¥gnj ï¥òŸË it¡f¤ jt¿dhš bkŒÆ‰F«, cÆ®bkŒÆ‰F« nt‰Wik ï‹¿ ka¡f« neÇL«. Mjyhšmjid t‰òW¤â íiu¡f nt©oa flik mtU¡FneÇ£lJ. Mjyhš,
2 ̀bkŒÆ‹ ïa‰if òŸËbahL Ãiyaš’
v‹wh®.
bjhšfh¥ãa® fhy¤âš `v’ v‹D« vG¤J beoyhfmjhtJ eh« vGJ« ̀V’ v‹gJ nghy ïUªjJ. mJnghšx v‹D« vG¤J« beoyhf mjhtJ eh« X v‹gJ nghyïUªjJ. ï›Éu©L vG¤J¡fS¡F« - beoš Mjyhš -ïu©L kh¤âiu msî c©L. Mdhš xU kh¤âiumsîila ït‰¿‹ F¿šfS¡F mjhtJ eh«ï¥bghGJ vGJ« , `v’, `X’ ngh‹w vG¤JfS¡F,ntWghL fh£l nt©oa fl¥ghL mtU¡F¤ njh‹¿aJ.xUntis mtU¡F KªJüš MáÇa®fS¡nf m¤jifaf£lha« njh‹¿ÆU¡fî« Toanj. Mjyhš,kh¤âiuia¡ Fiw¤J¡ fh£Lj‰F¡ ifah©l - òŸËit¤jš Kiwiana if¡bfh©lh®. x, X v‹D«vG¤J¡fË‹nkš òŸË it¤jh®. (V,X) Mjyhš
63Rto¡fiy
òŸËahš F¿š vG¤ij¡ fh£oaîl‹, òŸËÆšyhj v,x beoyhf¤ bjËthƉW ïjid,
“bkŒÆ‹ ïa‰if òŸËbahL Ãiyaš”
v‹W T¿a ü‰ghit¤ bjhl®ªJ,
“vfu xfu¤ âa‰ifí« m‰nw”
v‹W tiuaW¤jh®.
cyF v‹gâYŸs `c’ F¿š xU kh¤âiu msÉdJ.Mdhš `cyF’ v‹gj‹ ïWâÆYŸs `F’ v‹D«vG¤âY« `c’ ïU¡fnt brŒ»wJ. v‹whY« mªj `c’v‹D« vG¤â‹ kh¤âiu FiwîilajhF«. Mjyhš,F‰¿aYfu« v‹g®. cfu¤;wF« F‰¿aYfu¤â‰F« tÇtoÉš ntWghL fh£l nt©oa Kiwik MáÇaU¡FneÇL»‹wJ. ï›thnw, `ïU«ãahJ’ v‹gâš cŸs `ï’v‹gJ«, `ã’ v‹gJ« ïfu vG¤nj MÆD«, xÈÆšntWghLilait. K‹dJ ïfu« ã‹dJ F‰¿aÈfu«cfu« nghynt. ïªj ïfu¤â‰F« tÇtoÉš nt‰Wikfh£Ljš nt©L«. K‹nd kh¤âiuia¡ Fiw¤J¡fh£Lj‰F¡ ifah©l tÊiana ït‰W¡F«ifah©lh®. F‰¿aYfu« F‰¿aÈfu« v‹gt‰iw¤bjËthf¡ fh£Lj‰F m›btG¤JfË‹ nkš òŸËit¡f¡ f£lis ï£lh®.
ï‹D« X® vG¤â‰F tÇtot« fh£LjšvŠáÆUªjJ. m~J MŒj vG¤jhF«. MŒj« v‹gJEQ¡f« v‹D« bghUŸ jU« brhš. Mjyhš jÄœvG¤JfSŸ Äf EQ»a xÈíila vG¤â‰F MŒj«v‹W F¿Æ£L M©lh®. mj‹ tÇtoití« kh¤âiu¡Fiwî¡F milahskhf¥ ngh‰¿a òŸËfis¡bfh©nl mik¤J¡ bfh©lh®.
rh®ªJ tU« kuãidíila ï« _‹W vG¤Jfisí«,
3 “mitjh«, F‰¿a Èfu« F‰¿a Yfu«
64 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
MŒj« v‹w K¥gh‰ òŸËí« vG¤njh u‹d”
v‹W És§f¡ T¿dh®.
ïÅ, MŒj« jd¡FÇa kh¤âiu msÉD« FiwªJtUjiy¤ bjhšfh¥ãadh® m¿ªnj ïUªjh®. ïjid,4
`MŒj« m~fh¡fhiyahd’ v‹gjhš `m~F« (FWF«)fhiyí« c©L’ v‹gij¡ F¿¥ghš m¿a it¤jh®.MÆD« m~F« MŒj¤â‰F¤ jÅ tÇ toî bfh©lh®mšy® bfh©oUªjh® vÅ‹ rh®bgG¤J _‹W vdmWâÆ£L¡ T¿Æuh® v‹f.
cÆU« bkŒí« Toa vG¤nj cÆ®bkŒ vG¤J v‹gJbgauhš T¿a¡»l¥ãD« 5`bkŒÆ‹ tÊaJ cÆ®njh‹WÃiyna’ v‹W T¿ bkŒbahÈ K‹dh jiyí«, cÆbuhÈã‹dhjiyí« bjËî brŒ»wh®. m›thWcÆ®bkŒahF«nghJ 6‘mfu¤njhL nrU§fhš bkŒÆ‹òŸË ïHªj tont (tothf mikí« vd És¡»dh®k‰iw cÆ®fnshL TL§fhš tot« âǪJ ïa§F«v‹wh®. v›thW âǪJ ïa§F« v‹gij ÉǤJiu¤jh®mšy®. Mdhš ciuaháÇa®fŸ ÉǤJiu¤jd®.
“cUî âǪJ cÆ®¤jš nkY« ÑG« Éy§F bgWtdÉy§F bg‰W cÆ®¤jY«, nfhLbgWtd nfhL bg‰WcÆ®¤jY«, òŸËbgWtd òŸËbg‰W cÆ®¤jY«,òŸËí« nfhL« cl‹ bgWtd òŸËí« nfhL«cl‹bg‰W cÆ®¤jY« vd¡ bfhŸf” v‹W ïs«óuzmofŸ ciu ciu¤jh®. m¡fhy¤J És§f¡ »lªjd.MfÈ‹ Éy§F, nfhL, òŸË ït‰iw vL¤J¡fh£lhšÉs¡»dh® mšy®. Mdhš mtU¡F¥ ã‹nd ciu tiuªje¢ádh®¡»Åa®, “cUò âǪJ cÆ®¤jyhtJ nkY« ÑG«Éy§Fbg‰W« nfhL bg‰W« òŸË bg‰W« òŸËí«nfhL« cl‹bg‰W« cÆ®¤jyh«.
», Ñ - KjÈad nkšÉy§F bg‰wd.
F, T - KjÈad ÑœÉy§F bg‰wd.
65Rto¡fiy
bf,nf - KjÈad nfhL bg‰wd.
fh, ‡h - KjÈad òŸËbg‰wd. mUnf bg‰w òŸËiaï¡fhy¤jh® fhyhf vGâdh®.
kfu« c£bgW òŸËia tis¤bjGâdh®.
bfh, nfh, b‡h, n‡h - KjÈad òŸËí« nfhL« cl‹bg‰wd”
v‹W7 És¡»dh®. ï›És¡f¤jhš `nkš Éy§F’v‹gJ nkš tisî v‹gJ«, `Ñœ Éy§F’ v‹gJ Ñœtisî v‹gJ«, `nfhL’ v‹gJ `x‰iw¡ bfh«ò«ïu£il¡ bfh«ò«’ v‹gJ«, e¢ádh®¡»Åa® fhy¤â‰FK‹nd fh, bfh, nfh v‹gd f, bf, nf v‹W vGj¥ bg‰wdv‹gJ« És§F»‹wd. Mdhš Ifhu xsfhu cÆ®bkŒfË‹ tot§ F¿¤J ï¥gFâ És¡fÉšiy.
ahœ¥ghz« m¿P® M. K¤J¤j«ã¥ òyt® ït‰iwKiw¥gL¤â És¡FtJl‹, Ifhu, xsfhu cÆ®bkŒtot§fË‹ milahs§fisí« F¿¥ã£LŸsh®.
K‹ ïu£il¥ òŸËbgWtd ..f (if) òŸËí« nfhL«ïu£il¥ òŸËí« bgWtd !f.. (bfs)
Mdhš ït® nfhL v‹gjid¡ bfh«ò (tisî) vd¡bfhŸshkš, e£L¡ щiw¡ bfh©lJ bghUªjhjjhƉW. òŸËí« nfhL« ïu£il¥ òŸËí« bgWtdbf.. (bfs) v‹¿U¤jš bghUªJ« k‰iw ïl§fËY«nfhL v‹gij e£L¡Ñ‰whfnt bfh©lh®.“fUizbfhoJ ahœnfhL” v‹gâš nfhLtisthjšm¿f.
jÄœ bkhÊÆ‹ Kªij tÇto§fis¡fhQ« ek¡FÉa¥ò« âif¥ò« V‰gl¡TL«. ï‹iw vG¤J¡F« KªijvG¤J¡F« ïil¥g£l nt‰Wik bgÇJ njh‹W«.Mdhš go¥gona kh‰w§fŸ ÃfœªJ tªjikahš,vtU¡F« ka¡f« c©lhfÉšiy. ïªÃiybjhšfh¥ãa¤â‹ ã‹}yhf vGªj e‹}yh® fhy«tiuí« Tl ïUªjJ. Mjyhš mt®,
66 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
8 “bjhšiy toÉd všyh vG¤J« M©blŒJ« vfhu xfhu bkŒòŸË”
v‹W ü‰gh ah¤jh®. ïjdhš, vfu«, xfu«, bkŒ M»a_tif vG¤JfS« òŸËbgW« v‹gij¡ T¿dh®. k‰iwvG¤J¡fË‹ toî giHikahdnj v‹wh®.ï›btG¤J¡fS¡F¥ òŸËÆ£L vGJth® mÇauhfntïjid tÈíW¤jš fl‹ vd¡ bfh©lh® v‹W v©znt©oíŸsJ. FW»a ïfu cfu§fŸ òŸËbgWjiy¥g‰¿ ït® TwhJÉL¤jJ« ït© Ãida¤j¡fjh«.
òŸËahš beoiy¡ F¿yh¡F« ï›Éªij¥ òyt®fis¢ RiyÉisah£L Éisahl¢ brŒjJ; xUbrhšyÂahf¡ bfhŸsî« ö©oaJ ïjid kh¤âiu¢RU¡f« v‹gh®. 9j©oay§fhu Kilah®, kh¤âiu¢Rjf« msî¢ Rjf« v‹gh® 10ah¥gU§fy ÉU¤âíilah®,
“neÇiHah® TªjÈndh® òŸËbgw Ú©kukh«”Ú®Ãiynah® òŸËbgw beU¥gh«”
v‹gJ j©oay§fhu« jU« xUnk‰nfhŸ. kfË® Tªjš`Xâ’ MF«. K‹dhËš Xâia `Xâ’ v‹nw vGâd®. `X’v‹gj‹ nkš xU òŸË it¤jhš (x) F¿š M»ÉL«.m¥bghGJ ̀Xâ’ v‹D« ku¤ij¡ F¿¡F«. Ú® Ãiy ̀VÇ’MF« VÇia `vÇ’ v‹W jhnd K‹ndh® vGâd®. `v’v‹gij xU òŸË it¤jd® (v) m¥bghGJ VÇ, ̀vÇ’ ahfkh¿ beU¥ò v‹D« bghUŸ jU« ïjidna,
“11kÆ®ÃWÉ k‰wj‰nfh® òŸË bfhL¥ã‹ brƮԮ kukhF« br‹W”
v‹W« T¿d®.
všyh vG¤J« òŸËíiladthfnt tÇ‹ mjid¥`ãªJkâ’ v‹D« brhšyÂahf¡ bfh©ld®.
“beŒbfh©bl‹ be‰bfh©bl bd£bfh©bl‹ bfh£bfh©bl‹ brŒbfh©bl‹ br«bgh‹bfh© bl‹”
67Rto¡fiy
v‹bwhU bt©ghit¡ fh£o, “všyh vG¤J«òŸËíiladnt tªjikahš ïJ ãªJkâ” v‹wh®.12
ah¥gU§fy ÉU¤âíilah®. vfu, xfu«, bkŒ M»aitòŸË bgWjš mªehŸ tH¡f« MfÈ‹ “všyh vG¤J«òŸËíiladnt tªjd” v‹wh®.
bjhšfh¥ãadh® fhyªbjh£nl tÇtot mik¥òtÈíW¤j¥ bg‰W tªJ«, VL vGJnth®fS«, fšbt£L,br¥ò¥ g£la« Ô£Lnth®fS« òŸË vG¤ij¥òŸËÆšyh vG¤J¥nghynt vGâd®. nkY« x‰iw¡bfh«ò ïu£il¡ bfh«ò ntWghL« fUj¥ bgwÉšiy.fhY¡F« (<) `u’ fu¤â‰F« nt‰Wik És§f vGâdh®mšy®. Mjyhš j¡f gƉáíilah®¡F m‹¿¥ ãw®¡Fmt‰iw¢ br›itahf¥ go¡f ïayÉšiy. go¡fïayhjt® go vGjî« bghW¥ng‰wd® v‹whš mt®j«vG¤J v›thW mikªâU¡F«? miuFiw¥ go¥ghs®gy® TÈ¡F VL vGâajhY«, fšÈš bt£oat® fšÉ¤âw¡ FiwthY« mt‰¿š V‰g£oU¡F« ãiHfŸ v©z¤bjhiyah VLfËš fhz¥bgW« ÄFªj ghlntWghLfS« fU¤â‹¿¥ go vL¤jikahšV‰g£litnaah«.
k‰W« VLfŸ òŸË it¤j‰F V‰witahfî«mikaÉšiy. mG¤â¥ òŸË it¤jhš Tuh¤JiskWg¡fK« tªJÉL«. VL«, Ñ¿í« xoªJ« ngh«.Mjyhš òŸË it¥gij¥ ngh‰¿dhušy®. k‰W«V£oY« fšbyG¤âY« jtW neUkhÆ‹ m›btG¤ijmÊ¡f Koahkš m›thnw É£L¢ br‹wd®. fU¤JŸsxU áynu, `ïJ ãiH; ïjid ÉL¤J¥ go¡f’ v‹gj‰Fmilahskhf¥ òŸË it¤jd®. ïjid, `vG¤JcUtÊahnj »lªjhY«, òŸË F¤âdhš m¤ij¡ fʤJnkny nghkh nghny’ vd tU« âUthŒbkhÊ 13
<£Liuahš m¿ayh«.
“M©lh®¡F« MËa tUth®¡F« ïilËwfhy«nghš ïUŸjªj kUŸkhiy” v‹wh‰nghy VLvG¤jh¡ fhy« KoªJ jhS« vGJnfhY« fhš
68 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bfhŸs tªj fhy¤â‰F ïil¥g£l fhy¤âš ngÇl®¥ghlhƉW. Mjyhš m¡fhy ÃiyÆš jÄœ vG¤JfËšáy Ó®âU¤j§fŸ brŒa nt©oaJ c©lhƉW.mjid¤ JªJ brŒjt® åukhKÅt® v‹g®. mt®vGâa `bfhLªjÄœ’ v‹D« üÈš 14`F¿Y¡F«beoY¡F« xnu khâÇahf vGj¥g£L tU»w bfh«òv‹W brhšy¥gL»w - b - ïªj vG¤ij¡ F‰bwG¤ij¡F¿¥ãlî«, ï¡bfh«ig nkny RʤJ - n - ï›ÉjkhfvGâdhš be£blG¤ij¡ F¿¥ãlî« kh‰¿aik¤ nj‹.cjhuzkhf bkŒ, nkŒ, bghŒ, nghŒ v‹gh®.
ïÅ åukhKÅt® jh« ïa‰¿a bjh‹}š És¡f¤âšv, x KjÈa F‰bwG¤J¥ òŸË¡F«, bkŒ baG¤J¥òŸË¡F« xU ntWgh£il c©lh¡F»wh®.
15“Ú£lš Rʤjš F¿š bkŒ¡F ïUòŸË”
v‹gJ mJ. mjdhš F¿Y¡F it¡F« òŸËiaÚ£oí« (-) bkŒ¡F it¡F« òŸËia¢ RʤJ« (0)mik¤J¡ bfh©lh® v‹gJ És§F«.
vfu Vfhu§fSŸ ntWghL fh£Lj‰F åukh KÅtnutÊtF¤jh® v‹g®. Vfhu¤âš cŸs Ñœ¡ nfh£ilc©lh¡»at® mtnu v‹g®. 16“Mdhš, m§‡d«nfhoG¥gJ m«KÅt®¡F K‰g£l rh[d tH¡fkhŒïU¤jyhš (T. A. S. Vol. I. P 202) m¡T‰W¥ bghUªjhjh«”vd kW¥gh® m¿P® K. ïuhfita§fh®.
`bf’ v‹gJ F¿yhfî«, `bf’ v‹gJ beoyhfî«bfhŸs¥ bg‰wd mšyt®. ït‰iwí« Ó®âU¤âdh®åukhKÅt®. mt® âU¤âago ̀bf’ v‹gJ F¿yhF«. ̀nf’v‹gJ beoyhF«. ï›thnw xfu cÆ® bkŒ¡F« XfhucÆ® bkŒ¡F« ntWghL brŒjh®. ï›tifahš mt®brŒj vG¤J¢ Ó®¤âU¤j« jÄH¿P®fshš V‰W¡bfhŸs¥ bg‰W¥ ngh‰w¥gLtjhƉW.
`i’ v‹gJ Ifhu¤â‹ milahs«. ̀if’ v‹gâš jŤJÉ»wJ. Mdhš ̀iz’ ̀iy’ ̀is’ ̀id’ M»a vG¤JfËš
69Rto¡fiy
`i’ jÅna ÉfÉšiy. ïªeh‹F vG¤JfS« RÊahfïU¥gjhš (z, y, s, d) ït‰¿‹ K‹ mik¤j ïu£il¢RÊfS« ntWghlw ïizªJ vGj¥ bg‰WÉ£ld.ã‹nd ïu£il¢ RÊ x‰iw¢ RÊahŒ nkny V¿ÃÄ®ªâU¡f nt©L«. Mdhš ïnj mik¥òila `x’ `t’v‹git ï« kh‰w¤ij¥ bgwhik v©z¤j¡fJ.ï¥bghGJ Ifhu cÆ® bkŒfS¡ bfšyh« `i’ v‹D«bghJ milahs« x‹whfnt ïU¤jš nt©L« v‹Wnjh‹¿íŸs vG¤J¢ Ó®âU¤j« V‰W¥ ngh‰w¤j¡fnjï«Kiw j£l¢R KjÈat‰W¡F Äf thŒ¥ghdjh«.
gH§fhy¤âš jÄœ vG¤J 17`f©bzG¤J’ vd¥bg‰wJ. mt‰iw vGâat® 18f©bzG¤jhs® vd¥bg‰wd®. ï¡f©bzG¤J, tot¤jhš bg‰w bga® MF«.ï›btG¤nj ã‹dhËš t£blG¤J vd¥ bg‰wJ.mJî« tothš bg‰w bganu. t£blG¤J¡fšbt£LfŸ jÄHf¤âš ÄFâahf¡ fhz¥ bgW»‹wd.ïit ï‹W eh« tH§F« jÄœ vG¤â‹ K‹ndho fsh«.fhyªnjhW« kh‰w K‰nw ï‹iw toit ïitvŒâÆU¡»‹wd.
`vG¤ij tot« khwhkš ngh‰w nt©L«’ v‹D«fU¤J g©L bjh£nl, ïUªJ tªâU¡»wJ. mj‰fhdÉâfisí« tF¤nj tªâU¡»‹wd®. vÅD«fhybtŸs« òâa kh‰w§fis c©lh¡»¡ bfh©nltªâU¡»wJ. vGJ bghUŸfS« ïªj kh‰w¤â‰Ftifahfnt ïUªâU¡»‹wd.
19 “bfh«òRÊ nfhzhkš bfh©lgªâ rhahkš m«ònghš fhšfŸ mirahkš - j«ã vGâdhš e‹ikí© L”
v‹W ïisa khzt®¡F Xâ tªjhY« vG¤J totkh‰w§fis¤ jL¤JÉl KoaÉšiy. ̀m¢R’ tot« bg‰wã‹dnu vG¤J xU be ¿¥g£oU¡»wJ v‹gJ jF«.
V£L¥ gofis¥ go¤J¥ bghUŸ fh©gJ mÇJ`áy¥gâfhukh? áw¥gâfhukh?’ v‹D« Ia« Tl
70 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
vG«ãaJ c©L. `âUÉisahlš gafu khiy’v‹gbjhU üš. `âUÉisahlš ga§fu khiy’ vdm¢N®â V¿ cyhî« tªjJ. kJiu¢ brh¡fehj® MoamWg¤J eh‹F âUÉisahlšfisí« TW« mªüÈ‹ghlšnjhW«, `ga¤ij mÊ¥gt‹’ v‹D« bghUËš`gafu‹’ v‹wJ, ̀ga§fukhf’ kh¿aJ.
fsÉaÈš Tw¥bgW« “mt®fsh‰ ghl¥g£ldbt¤Jiznah gÇghlY« ” v‹gJ “nt¤Jiznah®gÇghlY«” v‹W gâ¡f¥ bg‰wJ. `âU¡if¡ nfh£o’v‹gJ `âU¡if¡ bfh£o’ vd¥ go¡fî«, gâ¡fî«bg‰wJ. `fst‹’ `fŸt‹’; `nehâw«’ - `ne®âw«’; `ruf«’ -`rhf«’ v‹bwšyh« go¡fî« m¢álî« bg‰wd.
“Éoay bt§fâ® fhí« btak yfyiw” ïjid¥ãǤJz®j‰F v¤jid òytÇl« bfh©L âǪnj‹.v¤jid ɤJth‹fS¡F¡ foj« vGâ¡ if rȤnj‹.vd¡F tªj kWbkhÊfis btËÆ£L¢ brh‹dhš Äfî«bt£f¡ nfbl‹w¿f. mit $y$ MWKf ehty®bgUkh‹ kf¤Jt¤ij e‹F És¡»d®. v‹W 20m¿P®á.it. jhnkhju« ãŸis F¿¥ãL»wh®. mt®gâ¥ã¥gj‰fhf v›tsî ghLg£oU¡»wh®! ï¥ghLfŸ,vG¤Jfis¥ ãǤJ cz®j‰F c©lh»a ka¡f§fshšne®ªjit mšyth! ï›Él®¥ghL, fšbt£ilí«,br¥ng£ilí« go¤jÈY« ÃfH¡ Toajhfnt ïUªjJ.
“jÄœ¢ rhrd§fis¥ gâ¥ã¡F«nghJ áyÉõa§fis¡ ftÅ¡fnt©L«. _yrhrd¤âny áybrh‰fË‹ vG¤J¡fŸ xnu Éjkhf vGj¥glhkšïU¥gjdhny rhrd¥ gâ¥ghs® rÇahd brhšiyí«ãiHahd brhšiyí« És¡»¡ fh£l nt©oatuhfïU¡»wh®. cjhuzkhf vL¤J¡ fh£Lnth«: ª, ® v‹D«vG¤J¡fŸ ‹, ‰ v‹D« vG¤J¡fshf khW»‹wd.be£blG¤J¡fshd V,X v‹D« vG¤J¡fis v, Xv‹D« F‰bwG¤J¡fËÈUªJ ãǤj¿ªJ bfhŸsKoaÉšiy. ïfu cfu be£blG¤J¡fŸ ÄfmUikahf¢ rhrd§fËš cgnahf¥gL¤j¥g£LŸsd.
71Rto¡fiy
bkŒbaG¤J¡fË‹ nkš ïlnt©oa òŸËfŸïl¥glhkš ïU¡»‹wd. Äf mUikahf k£L« òŸËfŸïl¥g£LŸsd. áy vG¤J¡fŸ cUt mik¥ò ï‹dvG¤J v‹W bjǪJ bfhŸs KoahjgovGj¥g£LŸsd. K¡»akhdJ `<’ v‹D« vG¤J. ïªjvG¤J Mfhu¤ij¡ F¿¡F« fhyhfî«, `u’ fukhfî« `®’v‹D« bkŒbaG¤jhfî« ï¥nghij¤ jÄœ vG¤âšfhz¥gL»‹wJ. ̀bfh’ v‹D« vG¤ij¢ rhrd¤âš ̀bfh’v‹W«, `nfh’ v‹W«, `bfh’ v‹W« `nf®’ v‹W«, `bfu’`nfu’ v‹W« thá¡fyh«. giHa jÄœ vG¤J¡fŸjÄHiu¡ Tl¢ áy rka§fËš ka¡F»‹wd v‹gj‰F X®cjhuz« fh£Lnth«;
ïuhnrªâu nrhH njtÇ‹ rhrd« x‹¿š `bfhsh’v‹W vGj¥g£oUªjij xUt® ̀bfhŸs’ v‹W vGâdh®.ïj‹ rÇahd thrf« `nfus®’ v‹gJ. ïuhnrªâu nrhHnjtÇ‹ áw¥ò¥ bga® ̀bfhghbfrÇgik’ v‹W rhrd¤âšfhz¥gL»wJ. ̀nfhgunfrÇ g‹k’ v‹W vGjî« go¡fî«glnt©oa ïJ `nfhghnfrß t®k’ v‹W vGjî«go¡fî« gL»wJ” v‹W m¿P® âU. kÆiy ÓÅnt§flrhÄ mt®fŸ 21TW« F¿¥òfŸ gâ¥ã¥gh®¡FŸsïl®¥ghLfis e‹F És¡Ftdth«.
vGâ mÊ¡f Koahikahš V‰gL« ãiHfis¡ fyhÃâM. ntY¥ ãŸis mt®fŸ e‹F És¡F»‹wd®.
22“m MÆ‹, M mL¡F, ï ï£L, be ïšyhš vdmiktd fšÈš mšyJ br«ãš go vL¡f¥g£l nghJjtWjyhf vGj¥g£lt‰iw mÊ¡f KoahikahšÉl¥g£ldthf ïU¤jš nt©L«.
23“ïu©L cÆ® vG¤J¡fŸ cl«gL bkŒÆšyhJvGj¥gL« Kiw rhrd§fËš fhz¥gL»‹wJ. âir, X®,ïiwïÈ, tÊïyh® v‹gd xnu brhšÈš mikªJfhz¥gL« cjhuz§fsh« Riu ï‹, F¿ ïš, jË cila,Ko xL, be‰¿ ïš KjÈad, bga®¢ brhšY¡F«nt‰Wik cUò¡F« ïilÆš cl«gLbkŒmikahik¡F cjhuz§fsh« ï¤jifa brh‰fŸ
72 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
xÈ¡f¥gL«nghJ cl«gLbkŒ mika nt©oaïl¤âš É£oir ïUªâU¡f nt©L«.
24“gâidŠ§ RHŠR, K£lhškš, bfh©£L - ïitvGâ mÊ¡f Koahikahš ne®ªj ãiHfŸ.”
25“ehF (eh‹F) g‹Å©L (g‹Åu©L) ïit É£LvGJjyhš neU« ãiHfŸ.”
ï§F¢ R£l¥bg‰w jtWfŸ VLfËY« V‰gl¡Toadntah«. ït‰iwbašyh« czU«nghJ jh‹,
“vGjÇJ K‹d« vGâaã‹ d¤ij¥ gGjwth á¥gÇJ g©gh - KGJkij¡ f‰gÇJ g‰gaid¡ fh©gÇJ f©l¡fhš ÉgÇJ jhdª Ãiy”
v‹D« xsitah® ghl‰bghUŸ mUik e‹F òy¥gL«.
F¿¥òfŸ
1. bjhš. vG¤J. 14.
2. bjhš. vG¤J. 15.
3. bjhš. 2.
4. bjhš. 40.
5. bjhš. 18.
6. bjhš. 17.
7. `nfhL bfh©ld gšy fhš bfh©ld gšy TL òŸËfŸbfh©ld gšy nkš Éy§F« khL bfh©ld gšyÑœÉy§Ft gšy ÚL v‹D« khôu« òuhz¢ brŒíŸ ku¢nrhiy¡F« beL§fz¡F« ïu£Lw bkhÊahfmikªJŸsik neh¡f¤j¡fJ.
8. e‹.
9. ü‰gh. 97
10. g¡. 548
73Rto¡fiy
11. kh.É.g¡. 548; e‹ 269.
12. kh.É. g¡. 548.
13. <L 7 : 3, 4.
14. m¢R¡fiy. g¡. 138.
15. ü‰gh. 13.
16. MuhŒ¢á¤ bjhFâ. g¡. 123.
17. áy«ò 5 : 12 : 26 : 36.
18. áy«ò. 26 : 170.
19. ešYiu¡ nfhit 1 g¡. 130.
20. bjhš. bghUŸ. Kfîiu g¡. 8 ïjid `Éoaš bt§fâ® fhí«ntakš mfyiw’ vd¡ f©L bghUŸ bfhŸf.
21. 19 M« ü‰wh©oš jÄœ ïy¡»a« g¡. 40 - 42; bj‹Åªâarhrd§fŸ Kj‰bwhFâ K‹Diu, Dr. Hullzeer ; bkhÊ bga®¥ò.
22. rhrdK« jÄG« g¡. 58
23. rhrdK« jÄG« g¡. 59.
24. rhrdK« jÄG« g¡. 60
25. rhrdK« jÄG« g¡. 60.
74 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
7. VL ngh‰¿a ÕLilahs®
gH« òyt®fŸ jh§fŸ gil¤j ïy¡fz ïy¡»a§fŸKjÈat‰iw VLfËnyna vGâd®; VLfËnynagobaL¤jd®. mt®fŸ tÊ tÊna tªjt®fS« jh«òâjhf ïa‰¿at‰iw V£oš vGâ it¥gJl‹K‹idnah® it¤j Rtofisí« mt®fŸ it¤j`mUk¡Fit’bad¡ fU⥠ngh‰¿d®. m¢Rto¥bghUisbašyh« j« kd¡fUñy¤J ÃiwªJit¤âUªJ c‰wnghbjšyh« mŸË tH§» ctifí‰wd®. j« òyik ey¤â‰F ÉUªjhF« VLfŸ jk¡Fe©guhÆdh® FL«g§fËš ïU¡FkhÆ‹ mt‰iw¥gobaL¤J it¤J« ngh‰¿d®. j« RtofS¡F kh‰W¢Rtoahf¥ bg‰W¡ bfh©L« tH§»d®.. Rto¥ bghUisXJjY«, ciu fhQjY« j« thœÉ‹ âU¥gÂfshf¥ngh‰¿d®. ï¤jifa e‹ k¡fË‹ tÊKiwÆš ead¿ahk¡fS« ãwªJ nghaikahš, mU«bgh‹ m‹d V£L¢RtofË‹ mUik m¿ahuhŒ ïl¤J¡F¡ nflhf v©Ât¿nj xʤâU¡»‹wd®. ngh‰¿¡ fhthikahšfiwahD¡F« áijî¡F« É£L¤ bjhiy¤âU¡»‹wd®.mt®fS¡F <LghLl‹ x‹iw¤ jhnd ïÅâš fh¤J¥ngh‰Wt®. ï›tifÆš jÄœ brŒj jt¥gadhš áy áytÊKiwÆd® VLfis e‹fd« ngh‰¿¤ jh« bg‰wï‹g¤ij cyF« bgw cjÉíŸsd®. mt®fns VLngh‰¿a ÕLilahs® Mt®.
1. mH»a á‰w«gy¡ fÉuha®
gHªjÄœ VLfis¥ ghJfh¤J¥ gâ¥ã¥gt®fS¡F«MuhŒgt®fS¡F« tiuahJ tH§F« tŸsbyd¤
75Rto¡fiy
âfœªjt®fSŸ jiyahat® Äâiy¥ g£o mH»aá‰w«gy¡ fÉuha® tÊKiwÆd® Mt®.
Äâiy¥g£o v‹gJ m©ik¡ fhy¤âš átf§ifFWÃy k‹dÇ‹ M£á¡F c£g£oUªjJ. òJ¡nfh£ilia¢ rh®ªj âUbkŒa¤â‰F¢ áy fšbjhiy ÉšcŸsJ m›ñ®, mH»a á‰w«gy¡ fÉuhaU¡FK‹ndhuhd kšiy¢ á‰w«gy¡ fÉuhaU¡F 1bt§fs¥geha¡f® v‹D« FWÃy k‹duhš tH§f¥ bg‰wJ ïjid,
“jhdkh« v‹dnt rªâuh⤠j®tiu khdkh¡ fh¥gtnd k‹dtdh« - ÚÂy¤âš á‰w« gyªjd¡F¢ 2 áªijef® bt§fisa‹ c‰w kl¥òwŠbrŒ C®”
v‹W«,
kiH¡f‹d jhiu¡ flhahid¢ áªijba‹ k‹d®if«khmiH¡FK‹ ndtªj bt§fs ót‹á‰ w«gy«ghšFiH¡f‹d yhW bgWf Äâiyeš ÿljbršt«jiH¡fbtª ehS« Äâyh òÇbad¤ jªjdnd”
v‹W« br¥ò¥ g£la« bgh¿¤J¤ jªjh®. ahidí«áÉifí« gÇáyhf tH§»dh®. ahid f£L« j¿í«áÉifí« beL§fhy« ngh‰w¥ bg‰wd. ï‹W j¿ k£Lnkc©L m¤j¿Ænyna nkny f©l ghlšfŸÔ£l¥g£LŸsd. bt§fs¥g eha¡f® nkš ghoaFwtŠá¡F¥ gÇR ï›ñ® v‹g®.
kšiy¢ á‰w«gy¡ fÉuhaÇ‹ C®, ̀kšiy’ v‹gjh«.mJ flš kšiy vd¥gL« khkšiya‹W `bfhšÈkšiy’ v‹gJ m›ñ® áj«gu¤â‰F m¤nj ïU¥gJm§nf ï‹W« á‰w«gy¡ fÉuhaÇ‹ tÊÆd®ciw»‹wd®.
kšiy¢ á‰w«gy¡ fÉuhaÇ‹ k¡fŸ ïUt®. xUt®FHªij¡ fÉuha®; átf§if mik¢r® Kšiyô®¤jh©ltuha ãŸisnkš kh‹ÉL öJ ghodh®.
76 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
k‰bwhUt® gh©o¡ fÉuha®, mt®j« ikªjnu mH»aá‰w«gy¡ fÉuha®. mt®j« k¡fŸ _t®, mt®fŸ,á§fhuntš fÉuha®, rhÄehj¡ fÉuha®, fdifahv‹D« k§ifa®fŸ fÉuha® v‹gt®fŸ. ït®fSŸk§ifghf¡ fÉuha® e¤j« FWÃy k‹d® brh¡fȧfehf®nkš tU¡f¡ nfhit gho órhÇ¥ g£o v‹D«Ciu¥ bg‰wh® bfhL§F‹w¥ òuhzK« ït®ïa‰¿anjah« Äâiy¥g£o¡ fÉuhaUŸ xUt®, jk¡FïilôW brŒj xUt® nkš fGij ÉL öJ’ ghoaJ«c©L v‹g®. mJ tir üš.
mH»a á‰w«gy¡ fÉuha® ïuFehj nrJgâÆ‹ nkšJsá§fkhiy ghodh® nrJgâfshY«, bt§fs¥geha¡fuhY« 22 1/2 C®fis¥ bg‰W¢ áw¥òl‹ thœªjd® 3v‹g®. ïtU« ït® tÊÆdU« nrJgâ òǪjUËae‹¿ ghuh£o ehS« jh« jh« cztUªJ K‹ndnrJgâ¡F xU thœ¤J¡ fÉ ghLtJ tH¡f«” 4 v‹g®.
Äâiy¥g£o¡ fÉuha® tÊÆd® br›ñ®,fhiu¢Nuh‹g£o M»a ïl§fS¡F¢ br‹W«thœªjd®. m§F« j« gHŠ bršt§fis¥ ngh‰¿ tªjd®.
mt®fŸ åLfËš ïUªj VLfŸ gy ü‰wh©Lfshf¢nr®¤J it¤j gHikahdit; áwªj òyik ahs®fshšvGj¥ bg‰witahjyhš br«ikahfî« âU¤jkhfî«ïUªjd. jÄœ jªj ts¤jhš thœªJtU« mt®fËl«,bgU§FzK« bghUªâÆUªjJ. Mjyhš j¡fh® vtU«jÄœ¢ Rto njotÇ‹ jilÆ‹¿ cjÉd®. òyt®fŸòfG« òfG¡F cÇat®fshf¤ âfœªjd®.
“Äf¥ gHikahdJ«, gÇnrhjid¡F ï‹¿aikahjjhf ïUªjJ«, k‰iw¥ ãuâfËš FiwªJ« âǪJ«ngh»a ghf§fisbašyh« xG§Fgl¢ brŒjJ«nfh¥ò¢ áijªJ mHF bf£L khR bghâªJ »lªjbrªjÄœ¢ bršÉÆ‹ kÂnkfiyia mtŸ mªJbfhŸS« t©z« br¥g« brŒJ bfhL¤jJ«Äâiy¥g£o¥ ãuâna” v‹W lh¡l® rhÄehija®mt®fŸ Äâiy¥g£o¥ ãuâia¥ g‰¿ kÂnkfiyÆ‹
77Rto¡fiy
KfîiuÆš F¿¥ãL»‹wd®. nkY«, `jÄœeh£ošv›tsnth ò©Âa Þjy§fŸ ïU¡»‹wd. átÞjy§fS«, ÉZQ Þjy§fS«, R¥ãukÂa Þjy§fS« gy cŸsd. mt‰iw¥ nghš jÄœ¤ bjŒt« nfhÆšbfh©LŸs Þjy§fŸ x‹whfnt Äâiy¥g£oia eh‹fUâÆU¡»nw‹” v‹W 5ÉaªJ ghuh£L»‹wd®.
FWªbjhifia Kj‰f© gâ¥ã¤j bgUªjif,âUkhËif brsÇ¥ bgUkh‹ mu§fdh®. mt®FWªbjhif VL njo¡ bfh©L Äâiy¥g£o br‹wh®.m¥bghGJ fÉuha® FL«g¤jh® elªJ bfh©lbgUªjifikia 6ciu¡»‹wh®;
“gHªjÄœ¥ òyt®fŸ å£oš ÓÇa ãuâ ïU¡Fbkd¡fUâ Äâiy¥g£o, vr›ñ® KjÈa ïl§fS¡F¢ br‹Wnjond‹. j§fŸ ghš ãuâfis eho tUth® âw¤J¤ jh«tH¡fkhf¢ brŒtnj nghy v‹id kiw¤âl¡Toam¤jid VLfis vL¤J v‹ K‹d®¥ ngh£L É£L¤`’jh§fŸ ÉU«ò« VLfŸ »il¥ã‹ vL¤J¡ bfhŸf”v‹W j« bjhÊš nk‰ brštuhÆdh®.”
mH»a á‰w«gy¡ fÉuha® VLfSŸ kÂnkfiy _y«VL 1 ; òweh}W _yK« ciuí« VL 2 ; áy¥gâfhu _y«VL 1; áªjhk e¢ ciu VL 2; _tUyh VL 1;âUÉisahlš gafu khiy VL 1 M»adî« ntW áyVLfS« lh¡l® rhÄehija® mt®fS¡F¡ »il¤jd.mt®fŸ tH§»a VLfSŸ x‹¿š ̀K¢r§f tuyhW’ g‰¿¡TW« 7mftš x‹W »il¤jJ. âUÉisahlš gafukhiy v‹gJ `ga§fu khiyna’ v‹W bjËth¡»aJ.mt®fŸ tH§»a Vnl; kÂnkiyÆ‹ fhijfŸgh£bl‹nw mt®fŸ V£oš F¿¡f¥ bg‰¿Uªjd.`kÂnkfiy Miw« gh£L’ v‹gj‹ bghU¤j¤ijm¢Rto És¡»‰W. òweh}‰¿š giHaîiu 266 M«ghlš tiu »il¤JŸsJ. m›îiu 8KGikahf¡»il¤jJ mt®fŸ tH§»a Rtoahny ah«.ï¡bfhilfbsšyh« mH»a á‰w«gy¡ fÉuh aiuí«,mt® tÊKiwÆdiuí« nr®ªjdntah«.
78 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
2. m«gythz fÉuha®
ï¥bgU« òyt® âUbešntÈia¢ nr®ªjt®. âUbešntÈ nkiy åâÆš thœªjt®. mt® tÊKiwia¢ nr®ªjbgUk¡fŸ fÉuhr bešiya¥g ãŸis, fÉuhr<Rtu_®¤â¥ ãŸis v‹gt®fŸ. ït®fŸ å£oš VLfŸit¡f¥ bg‰¿Uªj br›Éa Kiwia¤ bjhl¡f¤ânynaf©oU¡»nwh«. VLfis¥ ngh‰¿a ï¥bgUk¡fŸ VLnjo tUth®¡F« mt‰iw ïÅJtªjˤJ ïirbg‰wd®; gho tUth®¡F¥ gÇáš tH§»íjî«òuty®fshfî« âfœªjd®.
m«gythz fÉuhr® ãwªj k©Q¡F« ngR«bkhÊ¡F« bgUik jªj bgUkfdh® Mt®. mtÇl«gÆ‹W bgUikí‰w bgUk¡fŸ gy®. mtUŸ âU¥gh‰fldhj‹ fÉuhaU«, âUt«gy¤â‹dK« ãŸisí«F¿¥ãl¤j¡ft®fŸ. m«gythz fÉuha® VLfŸjÄGyF¡F¥ ga‹g£lh‰ nghynt, mt®j« khzt¢bršt§fsh»a ït®fŸ ngh‰¿a VLfS«ga‹g£LŸsd. m¥bgUikí« m«gythziu¢ nrU«v‹gâš IaÄšiy.
m¢R¤ jil¢ r£l« 1835 - M« M©L tiuïUªjijí«, MÆD« 1812M« M©onyna âU¡ FwS«ehyoahU« btË tªjijí« K‹d®¡ f©LŸnsh«._y« k£Lnk cŸs gâ¥òfŸ mit; ïu©L üšfË‹_yK« jŤjÅ üyhf¢ brŒJ ïiz¡f¥ bg‰wit.mt‰iw¢ br›it¥gL¤âatU«, j¡f òyt®fSl‹MuhŒªjtU« m«gythz fÉuha® Mt®. mj‰FKfîiuí« vGâíŸsh®. Kj‰f© m¢R¢ r£l¤ijí«bghU£lhf v©zhkš JªJ gâ¥ã¤j gâ¥gháÇa®m«gythz fÉuha®, Mjyhš ït®j« jÄœbkhÊ¥g‰W«, bjh©LŸsK« JÂî« És§F«. jÄœ üšfËšKj‰f© m¢N®â V¿aJ âU¡Fwns v‹gJ«, mjidgâ¥ã¤jt® m«gythznu v‹gJ« mtiu Äf¥ bgÇaÃiy¡F V‰¿¢ brš»‹wd!
79Rto¡fiy
òweh}W eh}W ghlšfS« xU§nf »il¤j RtofŸehblšyh« T£oí« eh‹nfah«. mt‰WŸ x‹Wm«gythz fÉuha® Rto, k‰W« áªjhkÂ,FWªbjhif, fȤbjhif, g¤J¥gh£L M»a RtofS§M§F¡ »il¤jd. Iaut®fŸ gâ¥ò¡F«, `irtá¤jhªjrkh#¥’ gâ¥ò¡F« JizahÆd.
m«gythz fÉuha® VLfSŸ ntW v§F« »ilahjx‹W. `bfh§FntŸ kh¡fij’ v‹D« bgU§fij,mj‰FÇa k‰bwhUgo âUbešntÈ t©zhu¥ng£ilÆYŸs âU¥gh‰ fldhj fÉuha® goahF«K‹dij¥ gh®¤J¥ go vL¤jikahš K⮪j goÆ‹áijit <L brŒj‰F¤ Jizahf m~J ïUªjJ. KjY«<W« ïšyhj bgU§fij, KGtJ« ïšyhJnghfht©z« fh¤J¡ f‹Å¤jÄG¡F cjÉat®fŸm«gythz fÉuha® tÊÆdU« mt®j« m¿t¿ªjkhzt® âU¥gh‰ fldhj fÉuha® tÊÆdU« Mt®.e‹k¡fŸ njo¡fh¡F« bghUŸ eh£L¥ bghUshfÉs§F« v‹gj‰F ï›nt£oD« rh‹W nt©Ltâšiy.
m«gythz fÉuha® gofËš, áªjhkÂe¢ádh®¡»Âa® ciuíl‹ »il¤jJ. m‹¿í«`áªjhk¤ bjÇî’ v‹D« üY« »il¤jJ. mJáªjhkÂÆš ïUªJ RitÄ¡f ghlšfshf¤ âu£oit¡f¥g£l âu£L üyhF«. ïªüyhš X® mÇa fiy¢brhš jÄGyF¡F¡ »il¤JŸsJ. nj®ªJ nj®ªJbghU£Rit bfGk¤ bjhF¡f¥ bg‰w üiy¤ `bjÇî’v‹gJ v›tsî bghU¤jkhdJ âu£L v‹gâD« ̀bjÇî’v‹gJ bghUŸ bghâªj brhš v‹gJ vËâš És§F«.
ï›tifahš bgU« òytuhf¤ âfœªj m«gythzfÉuha® áwªj khzt®fŸ cUth¡»at® v‹gJ«, ÓÇatÊKiwahš áwªnjh§»at® v‹gJ«, Kj‰ gâ¥ò¥nguháÇa® v‹gJ«, fiy¢ brhšyh¡f« brŒjÈšnj®ªjt® v‹gJ«, bgU§fij mtuhnyna ehL bg‰wJv‹gJ« És¡fkhF«.
80 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
fÉuhr bešiya¥g ãŸis brŒj bra‰fU« cjÉiaÃidªJ cU»a c.nt. rhÄehija®.
“r§f¤ jÄiH¤ js®É‹¿ ah‹bgwntm§f§ Fl‹tª jˤâ£lh‹ - bgh§Fòfœï‹nghL« <rdo ba©Q bešiy a¥gid¥nghšm‹ngh LjÉbrŒth® M®?”
v‹W gho¥ ngh‰¿dh®.
3. âUt«gy¤ â‹dKj« ãŸis
âUbešntÈÆduh»a ït® m«gythz fÉuha®khzt®fSŸ xUt®. ã‰fhy¤âš kÆyh¥óÇš thœªJtªjh®. jÄœ üšfËš mG¤jkhd nj®¢áí«, ghl«gƉW« âwK« ïtU¡F ÄFâí« c©L. V£L¢ RtofŸgyt‰iw vGâí« bjhF¤J« it¤âUªjh®.
âÇáuòu« bgU« nguháÇa® Ûdh£á Rªju« ãŸisïtÇl« áy üšfis¥ ghl§ nf£LŸsh®. kÆyh¥ó®gFâÆY«, bešiy¥ gFâÆY« mt® òfœ e‹FguÉÆUªjJ. ïtU¡F k¡f£ngW thŒ¡fÉšiy. mjdhšït® it¤âUªj VLfŸ m©zhrhÄ cgh¤âaha®v‹gtuhš ngh‰¿¡ fh¡f¥ bg‰wd.
ït®j« VLfshf kÂnkfiy, g¤J¥ gh£L, áªjhkÂM»ait jÄGyF¡F« »il¤JŸsd. âUKUfh‰W¥gil ciubah‹W« »il¤jJ.
ïÅ¥ gâbd©Ñœ¡fz¡F üš tÇiríŸ nr®ªjJ.`ï‹Åiyah? ifªÃiyah?’ v‹W« Ií‰w fU¤J jÄœcy»š cthÉaJ. ï‹Åiyna v‹ghU«, ifªÃiynav‹ghU« ïUªjd®. ïU âwªJ« brh‰ nghU«,brhšby⮥ nghU« bgUf elªjd. ï‹W« Tlm¥ngh®¡F Koî V‰g£LŸsjhf¡ Tw KoaÉšiy.Mdhš âUt«gy¤ â‹dK« ãŸisÆ‹ V£L¢ Rtomjid¤ Ô®¤J it¡»‹wJ.
ï‹dKj« ãŸisÆ‹ V£L¤ bjhFâfSŸ x‹Wgâbd©Ñœ¡ fz¡F¤ bjhFâahF«. mJ gâbd£L
81Rto¡fiy
üšfisínk xU§F bfh©l Rto ehyo Kjyhfmikªj m¢Rto¤ bjhFâÆš ifªÃiyna cŸsJ.m¤bjhif üiy Iaut®fŸ bg‰W¢ br‹wd®.m©zhrhÄ cgh¤âaha® å£oš »il¤jJ m¤bjhFâ.
ifªÃiy¢ Rtobad ntbw§F« »il¡fÉšiy.khÃy¡ fšÿÇÆš jÄœ¥ nguháÇauhf ïUªj âU.ï.it.mdªjuhika®. Iaut®fË‹ gâ¥ò Ka‰á¡Fe‰Wizahf ïUªjh®. mt®fŸ cjÉahny 1925-M«M©oš fȤbjhifia btËÆ£lh®. mt®¡Fï¡ifªÃiy¥go »il¤jJ. ïjidí« MŒªJ 1931-ïšm¢á£lh®. m¢áL«nghJ m¿P® ïuh. ïuhfita§fh®go x‹W x¥ò neh¡Fj‰F¡ »il¤jij¡ F¿¥ãL»wh®.ï›tifahš âUt«gy¤ â‹d Kjdh® âU¡if ts¤jhšifªÃiy jÄGy»š Ãiy bg‰wJ F¿¥ãl¤j¡fJ.
1893-M« M©oš Mrhu¡nfhit btËtªjJ. mjid¥gâ¥ã¤jt® bršt¡ nfrtuha KjÈah®. mj‹gâ¥òiuÆš, `ifªÃiyia¡ ifÆš Ãiybgw¡ fhQ«Jizí« cWâ Twš MfhJ’ v‹wh® mjid¡ ifÆšÃiybgw¢ brŒj VL ï‹d Kjdh® VL vÅ‹ v¤Jizghuh£oD« jF« m‹nwh!
4. âU¥gh‰fldhj‹ fÉuha®
ït® âUbešntÈ t©zh®ng£ilia¢ rh®ªjt®.m«gythz fÉuha® khzt®fSŸ xUt®; bgU«òyt®;VLfŸ gyt‰iw¤ bjhF¤J it¤jt®. K¤J åÇa¤â‰FbrŒjt®.
âU¥gh‰ fldhj‹ fÉuha® ngu® âU¥gh‰ fldhj‹fÉuha®, bghU£ brštK« mU£brštK« bghUªâat®. `bršÉUªnjh«ã tUÉUªJ’ gh®¤âU¥gh®nghyVLnjo tUth®¡F cjî« tŸs‹ikahs®. mt® å£ošVw¤jhH 500 RtofŸ ïUªjd. bgU«ghY« fÉuha®ifahš vGâaitna, mt‰WŸ mUikahd áy VLfŸgHªjÄœ¢ bršt§fshf eh£L¡F¥ ga‹g£LŸsd.
82 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
m¡fhy¤âš âUbešntÈÆš cjÉ Úâgâahf¡fdfrig KjÈah® v‹gh® ïUªjh®. mt®, j«m‹ò¡FÇa 9gâ¥ghs®fS¡F VLnjo¤ jªJjî« bgU«Fz¤âd uhf És§»dh®. mtU¡F¡ fÉuha® v£L¤bjhif, g¤J¥gh£L gâbd©Ñœ¡ fz¡F v‹D« _‹WbjhFâ VLfisí« jªjh®. Vw¤jhH r§f ïy¡»a«KGikí« âU¥gh‰ fldhj‹ fÉuha® ïšy¤âšïUªjik ïjdhš òy¥gL«. ã‹d® lh¡l®. Iaut®fŸVLnjo¢ br‹wh®. g¤J¥gh£L KGikí« mikªj Rto»il¤jJ. m¢RtoÆ‹ ïWâÆš “$ itF©l¤âšïU¡F« fÉuhaÇl¤nj bjhšfh¥ãa V£il¡ bfhL¤J¡bfhšykh©L.... th§» tªnj‹” v‹D« F¿¥ò ïUªjJ.m›ntL 150 M©LfS¡F K‹ò vGj¥ bg‰wJ v‹W«VL vGâa fhy« mj‰F K‹d® 200 M©LfŸ ïU¡f¡TL« v‹W« Ia® v©Âdh®. nkY« áªjhkÂí«,bfh§FntŸkh¡ fijí« ntW áy áW üšfS«»il¤jd. “g¤J¥ gh£L KGtJ« cŸs ãuâ »il¤jâšv‹ kd« Ä¡f ï‹gkilªjJ” v‹W Ia® F¿¥ãLkhWfÉuha® VL e‹ik gaªjJ.
m«gythz fÉuha® tÊÆduh»a fÉuhrbešiya¥g¥ ãŸis tH§»a bfh§FntŸ kh¡fijia¥gh®¤J¥ gobaL¡f¥ bg‰wJ. âU¥gh‰ fldhj‹fÉuha® å£oš ïUªj Rto mâš cŸs msnt ïâY«ïUªjJ. vÅD« gHikahd m¢RtoÆš ïUªjáijîfis xG§F brŒJ bfhŸtj‰F Äf¥ ga‹g£lJ.m‹¿í«, gHŠRto br¥gkhf ïUªj ehËnyna ï¢RtogobaL¡f¥ bg‰wJ v‹gij m¿ªJ bfhŸSkhW«ïUªjJ.
fdfrig KjÈah® th§»¢ br‹w RtofŸ,ïuh›gfö® á.it. jhnkhju« ãŸisÆl« ïUªjd.mt‰WŸ òweh}W ciuíl‹ Toa Rto lh¡l® Ia®gâ¥ò¡F¤ JizahƉW. m¢RtoÆš Kjš 260ghlšfS¡F ciuÆUªjJ. br›Éa Rto, ãiH kȪjü‰W¡fz¡fhd RtofËD« ãiHÆšyhj xU Rto
83Rto¡fiy
v›tsnth ca®ªjJ mšyth! bgU«òyt®fŸit¤âUªj RtofŸ âU¤jkhd gofshfnt mikªâUªjd v‹gj‰F¤ âU¥gh‰ fldhj‹ fÉuha® RtofŸrh‹whÆd.
5. m©zhrhÄ cgh¤âaha®
âUt«gy¤ â‹dKjdh® âUkÆiyÆš thœªjfhy¤âš, m§nf MáÇa¥ g elh¤â tªj bgUkfdh®ït® mKjdhÇl« mQ¡fuhf ïUªJ mUªjÄœ üšfŸgy f‰¿U¡f¡TL«. m‹¿í« mtiu m¿î¤ jªijahf¡bfh©L thœªâU¤jY«, ngh‰¿ÆU¤jY« TLtnj.VbdÅš mKjdh®¡F k¡f£ ngW thŒ¡f¥ bgwÉšiyMfÈ‹,
mKjdh® m‹ã‹ <Lg£l MáÇa® m©zhrhÄ,m‹id¤ jÄœ f‰gâš C‹¿dh®. mt® brŒj bjh©L,gŸËÆš ghl« f‰ã¡F« msÉš ËW ÉlÉšiy.m¡fhy MáÇa®fSŸ bgU«ghnyh® m›thW ËwhU«mšy® m«Kiw¥gona ïy¡»a ïy¡fz§fis¡f‰wY«, f‰ã¤jY« fldhf¡ bfh©lh®. ït‰¿D«nkyhf¥ gHŠRtofis¥ ng¡ fh¤jiyí«,gobaL¤J¥ ngh‰Wjiyí« ãwÉ¥ bgU§flikahfV‰wh®. m›tifahš mt® V‰w« bg‰wJl‹, jÄœbkhÊÆ‹ V‰w¤â‰F X® mÇa Vªjhfî« thŒ¤jh®.
âUkÆiyÆš m«ik M©oa¥g¡ »uhk v‹gh®xUt®. mt®j« k¡fSŸ m©zhrhÄ xUt®. mt®j«tÊÆd® `kªijbtËÆš thœ»‹wd®. mt®fŸ, “gH«bghUis¥ ngh‰Wth® ifÆš ïU¤jny bghUªJ«;ånz fh¤jš nt©lh” v‹D« F¿¥ãd®. MfÈ‹m©zhrhÄ MáÇa® fhykhdj‰F¥ ã‹d® VL njotªjIaut®fËl« tH§» ‘<¤Jt¡F« ï‹g«’ vŒâd®.ï›tifahš bjhš, brhš, ïs«óuz®, bjhš, brhš,e¢ádh®¡»Åa«, bjh/ bghUŸ, e¢, nguháÇa«,bghUeuh‰W¥ gil, áWghzh‰W¥ gil, fȤbjhif,áy¥gâfhu _y«, áy¥gâfhu« moah®¡F ešyh® ciu,kÂnkfiy M»ad »il¤jd.
84 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
m©zhrhÄ cgh¤âaha® VL go vL¤jiy neh‹ghf¡ bfh©lt® v‹gij mt®j« V£L¥goÆYŸsF¿¥òfshš czu Ko»‹wJ.
bjhš, brhš ïs«óuz¤âY«, áy«ãY«, kÂnkfiyÆY«, “âUkÆiy m«ik M©oa¥g¡ »uhkÂFkhuÇš m©zhRthÄ cgh¤âaha® vGâaJ” v‹WvGâíŸsh®.
bghUeuh‰W¥ gil, áWghzh‰W¥ gil, fȤbjhif, áy¥gâfhu« KjÈat‰¿š “ï~J m©zhrhÄcgh¤â vGâaJ” v‹W vGâíŸsh®.
bjhš, bghUŸ brŒíËš nguháÇa® ciuÆš,“fÈífhâ 4981 ãugtthâ 12 ãukhâ tUl« khá khj« 6âUkÆiyÆš M©oa¥g »uhk Fkhu‹ m©zh rhÄcgh¤âahuhš vGâ Ãiwnt¿dJ ”vd vGâ Ãiwnt¿afhy¤ijí« F¿¥ã£LŸsh®.
MáÇa® m©zhrhÄ ngh‹wtuhf M§fh§»UªjMáÇa®fŸ cÇika‹ò« c©ik íiH¥ò« cilat®fshŒ¥ g brŒâU¥ghuhÆ‹, jÄH‹idÆ‹ mÂfy§fŸ ngh‹w mÇa üšfŸ gy mÊahkš fh¡f¥bg‰¿U¡F« v‹D« cz®î, ek¡F©lhjš xUjiy.
6. âUkÆiy r©Kf« ãŸis
br‹id¥ òurth¡f¤âš ïUªj m£lhtjhÅ rghgâKjÈah® khzt® gy®. mt®fSŸ âUkÆiy r©Kf«ãŸis xUt®. rghgâ KjÈah® kd¥ghl¤âwnd mtium£lhtjhÅ M¡» it¤jJ m¥òyik mt®j« khzt®r©Kf« ãŸis¡F« mikªJ »lªjJ. ïtÇl« gÆ‹Wáwªnjh®fSŸ nguháÇa® fh. ekátha KjÈah®F¿¥ãl¤j¡f xUt® Mt®.
r©Kf« ãŸis âUKšiy thƉ òuhz«, tlâUKšiy¥ gâ‰W¥ g¤jªjhâ, br‹id Éehaf® gâ‰W¥g¤jªjhâ. âU¥ngh%® M©lt‹ gâ‰W¥ g¤jªjhâ,rªjhdFut® eh‹kÂkhiy, âUkÆiy¡ fy«gf«Kjyha gy üšfis ïa‰¿dh®.
85Rto¡fiy
fªjuDóâíiu, f«guhkhaz« mnah¤âah fh©l«ciu, âU¡ifyha Phdîyh îiu, bgh‹ t©z¤jªjhâíiu, âUth%® K«k¡ nfhitíiu KjÈadvGâdh®.
I«bgU§ fhÈa§fSŸ x‹wh»a kÂnkfiy _y¤ijKj‰f© btËÆ£l bgUik âUkÆiy r©Kf«ãŸisiana rhU«, mªüš 1894-M« M©ošbtËÆl¥bg‰wJ. mj‹ Kf¥ãš, “òuir m£lht jhd«rghgâ KjÈah® khzt® âUkÆiy r©Kf« ãŸisgh®itÆ£L, fa¥gh¡f« ïu¤âd br£oah® Fkhu®KUnfr br£oahuhš gâ¥ã¡f¥g£lJ. É#a tUl«jD®uÉ” v‹D« F¿¥òfŸ cŸsd.
ghtyuhfî«, nghjf MáÇauhfî«, ciuaháÇauhfî«, gâ¥gháÇauhfî«, És§»a r©Kfdh® VLbjhF¥ghsuhfî« És§»dh®. ïtuhš kÂnkfiy,òweh}W, gâ‰W¥ g¤J, I§FWüW, FWªbjhif,bjhšfh¥ãa« M»a RtofŸ »il¤JŸsd.
kÆiyah®, kJiu¤ jÄœ¢ r§f¤Jl‹ Äf¤ bjhl®òbfh©oUªjh®. ÉHh¡fŸ njhW« fyªJ bfh©Lciuah‰¿dh®. r§f¥ òytUŸ xUtuhf¤ âfœªjh®.nguháÇa® Rªju« ãŸis¡F« ït®¡F« beU§»abjhl®ò©L. ït®j« òweh}‰W¢ Rto nguháÇa®Rªju« ãŸis tÊahfnt c. nt. rhÄehijaU¡F¡»il¤jJ. ït®j« Iªâiz I«gJ V£L¢ Rtoí«,bršt¡ nfrtuha KjÈah® V£L¢ Rtoínk kJiu¤jÄœ¢ r§f«, tÊahf Iªâiz I«gJ giHa ciuíl‹btËtUj‰F thŒ¥gˤjd. jÄœ¢ r§f¤â‹ KjšbtËpL ïªünyah«. bjhš, e¢, ciu’ - r§f¥ gâ¥ò¡F«ït® Rto ga‹g£lJ.
“kÆiy r©Kf« ãŸis, `bjhšfh¥ãa« r©Kf«ãŸis’ v‹W ngh‰w¥g£l xU bgUª jÄœ¥ òyt®”v‹W« “fâiunt‰ ãŸisÆ‹ bfGjif e©gUŸr©Kf« ãŸisí« xUt®” v‹W«, “f«guhkhaz«mnah¤âah fh©l¤J¡F xU ešYiu mtuhš
86 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
fhz¥g£lJ. mt® ah¤j üšfËš áwªjJ âUKšiythÆš òuhz«” v‹W« 10âU.É.f. F¿¥ãL»wh®.
7. nj. ïy£Rkz fÉuha®
ït® âU¡FUT® vd¥bgW« Mœth® âUefÇia¢nr®ªjt®. thiHao thiHahf¥ bgU«òyt® tÊÆštªjt®. khwdy§fhu ciuaháÇa® 11bj‹ âU¥nghiu fhÇïu¤âd fÉuha®. òytuh‰W¥ gil ïa‰¿a á¿aïu¤âd fÉuha®. âuhjÉid Ô®¤j âUnkÅ¡ fÉuha®v‹gt®fŸ tÊÆš tªjt®.
ït® j« K‹ndh® nfhÆÈš ̀thfdkhiy’ ghLj‰fhf¢áwªj `khÅa§fŸ’ bg‰¿Uªjd®. mt‰iw tÊtÊnaM£áíÇik íilat®fshŒ tsKw thœªJ tU»‹wd®.
ïy£Rkz fÉuha® òyikahš áwªjJl‹ VLtH§F« t‹ikahY« áwªJ És§»dh®. MÆu¡fz¡fhd VLfis mUikahf¥ ngh‰¿ it¤âUªjh®. ït®j«VLfŸ á.it. jhnkhju« ãŸis, c.nt. rhÄehija®, c.nt.ïuh. ïuhfita§fh® KjÈat®fS¡F tiuahJ tH§f¥bg‰WŸsd.
g¤J¥gh£L, gâ‰W¥g¤J, gÇghlš, I§FWüW,áy¥gâfhu« moah®¡F ešyhUiu, òw¥bghUŸbt©ghkhiy KjÈa RtofŸ IaU¡F¡ »il¤jd.
ït‰WŸ gÇghlš RtofŸ ïu©L gâ¥ò¡F¡ »il¤jbkh¤j¥ gofnsh _‹Wjh«. m‹¿í« gÇghlš 2 Kjš22 ghlš Koa ciuíl‹ ïUªj gofŸ ïit, ï›tsntgÇghlÈš e« if¡F¡ »il¤JŸs msî vÅ‹, mj‹KG¥ bgUikí« ïy¡F kz¡ fÉuhaiu¢ nr®ªjnjah«.
I§FW üW gâ¥ò¡F¡ »il¤j RtofŸ eh‹nfah«.mt‰WŸ k‰iw¢ RtofŸ _‹W« _yK« fU¤Jiuí«k£Lnk cŸsit. ïy¡Fkz fÉuha® tH§»a Rtona_yK« fU¤Jiuí« giHaîiuí« cilaJ. MjyhšI§FW ü‰¿‹ giHaîiuia¥ gǪjˤJ¥igªjÄG¡F¤ bjh©L brŒjt® ï¡fÉuhanu.
87Rto¡fiy
ït®j« òw¥bghUŸ bt©ghkhiy¢ RtoÆš “829”M« M©L Mt khj« 11 - M« ehŸ bt©ghkhiyvGâ KoªjJ” v‹D« F¿¥ò«, áy¥gâfhu¢ RtoÆš 1813Mo khj« 14 -« ehŸ vGâaJ” v‹D« F¿¥ò« cŸsd.
ï¡fÉuha® FL«g¤â‹ VLfns, âU¡nfhitah®ciuaháÇa® e¢ádh®¡¡»Åa® mšy® nguháÇanuv‹W«, jhnkhjudh® btËÆ£l bjhšfh¥ãa¢brŒíËaš Kjyha ã‹dh‹»aš ciu e¢ádh®»Åa®ciua‹W nguháÇa® ciuna v‹W«, gÇghlšciuaháÇa® gÇnkyHf® v‹W« m¿ªJ bfhŸs¢brŒjd.
ï‹bdhU áw¥igí« F¿¥ãlnt©L«. ï¡fÉP®bgUkh‹ å£oš _thÆu« RtofS¡F nkš ïUªjd.mit v‹bd‹d RtofŸ v‹gj‰F ml§fš brŒJjÅna xU RtoÆš vGâ it¤âUªjd®. üyf¡ fiynanjh‹whj ehËnyna mt®fŸ f©oUªj E©fiyï~j‹nwh!
ïy¡Fkz fÉuha® g©ghš áwªjt®; bjh©lhšca®ªjt®. mt® ïšy¤âny ã¤juhf És§»dh® lh¡l®.Ia®! “Ãyh xË e‹whf åáaJ. m¥bghGJ yZkzfÉuha® vijnah j« nkyhilahš kiw¤J¡ bfh©LÄfî« ntfkhf v§fis neh¡» tªjh®. âU¡nfhÆšãurhj§fis¥ bg‰W mt‰iw kiw¤J¡ bfh©LtU»wh® v‹W eh‹ Ãid¤nj‹, tªjt®, `ïªj¥ò¤jf¤ij¥ ghU§fŸ. ïªj x‹Wjh‹ v‹ khkdhÇl«ïU¡»wJ. gh®¤J É£L¤ âU¥ã mD¥ã ÉLtjhf¢brhšÈ th§» tªnj‹.” v‹W T¿ nkš tÞâu¤jhš_oÆUªj Rtoia vL¤jh®. mt® v‹Ål« bfhL¥gj‰FK‹ng M¤âu¤jhš eh‹ mjid¥ ãL§ »nd‹ nknyR£oÆUªj fƉiw mÉœ¤J mªj ÃyhÉ‹ xËÆnynaãǤnj‹. r£bl‹W Kšiy¥ gh£L v‹w bga® v‹f©Â‰g£lJ. ÃyÉš ky®ªj m« KšiyÆdhš v‹cŸs« ky®ªjJ. vd¡F c©lhd rªnjhõ¤â‰FvšiyÆšiy. Äfî« Éiuthf KjÈš ïUªJ âU¥ã¤
88 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
âU¥ã¥ gh®¤nj‹. Mu«g¤âš âUKUfh‰W¥gil,m¥ghš bghUeuh‰W¥ gil, mj‹ã‹ áWghzh‰W¥gil - ï¥go beLeš thil Koa VG gh£L¡fŸ ïUªjd.x›nth® V£ilí« òu£o¥ òu£o¥ gh®¡ifÆšv‹idna kwªJÉ£nl‹. rªnjhõ ÄFâÆdhšm¥bghGJ v‹ thÆÈUªJ tªj th®¤ijfŸ mU»šïUªjt®fS¡F¥ bghUŸ g£ouh. mªj¢ rka¤âš k£L«v‹id ahnuD« òâjhf¥ gh®¤âUªjhš vd¡F¥ig¤âa« ão¤âU¥gjhfnt fUâÆU¥gh®. v‹Dilakd cz®¢á m›tsî ÔÉukhf ïUªjJ.”
8. â.j. fdfRªju« ãŸis
ït® ïy§ifÆYŸs âUnfhz kiyÆš ãwªjt®.ït® jªijah® j«ãK¤J v‹gt®. ït® br‹id»¿¤Jt¡ fšÿÇÆY«, g¢ira¥g‹ fšÿÇÆY« jÄœ¥nguháÇauhf¥ gÂah‰¿dh®.
th‹Û» ïuhkhaz« Rªju fh©l¤ij¤ jÄÊšbkhÊ bga®¤jh®. R‹dhf« m. FkhurhÄ¥ òytUl‹nr®ªJ e«ãaf¥ bghUS¡F«, f«guhkhaz«ghyfh©l¤J¡F« ciu vGâdh®. jÄœ ehty® rÇij,<Hk©ly¤ njthu« M»at‰iw¥ gâ¥ã¤jh®. br‹id¥gšfiy¡ fHf¤ jÄœ¥ ngufuhâ MáÇa® FGÉ‹jiytuhfî« És§»dh®.
ït® VLfŸ áyt‰iw¤ bjhF¤jiyí«, gobaL¤J¥ghJfh¤jiyí« flikahf¡ bfh©oUªjh®. ït®j«VLfSŸ òweh}W, gâ‰W¥ g¤J, FWªbjhif v‹gdlh¡l® rhÄehija® gâ¥òfS¡F¥ ga‹g£ld.e‰¿iz¢ RtofŸ ïu©L ã‹d¤ö® ehuhazrhÄ Ia®gâ¥ò¡F¥ ga‹g£ld. FWªbjhif, gâ‰W¥ g¤J,gÇghlš, òweh}W M»at‰¿‹ foj¥ gofŸirtá¤jhªj rkhr¤â‹ r§f ïy¡»a¥ gâ¥ò¡F¥ga‹g£ld. gâ¥gháÇauhf¤ jhK« ïUªJbfh©L ãw®gâ¥ò¡F cŸsh®ªj m‹òl‹ VLfŸ cjÉa ït®j«g©ò ey« ngh‰w¤ j¡fjh«. ï¤jifa ey« thŒ¤jšmUikah«.
89Rto¡fiy
9. bgU«òyt® âÇáuòu«
Ûdh£á Rªju« ãŸis
elkhL« Rto¢ rhiyahf És§»a ï¥ òyt®bgUkhid m¿ahjt® ïuh®. g¤bjh‹gjh« ïUgjh«ü‰wh©L¥ òyt®fŸ v‹W És§»at®fSŸbgU«ghnyh® ït® tH§»a òyik¢ bršt¤ij mŸË¡bfh©lt®fns. ghntªjuhf¤ âfœªj ï¥òyt®bgUkh‹ g©ilnah® VLfis¥ gobaL¤jiy¥ ãwÉ¡flikahf¡ bfh©L ngh‰¿dh®.
flšnghš ÉǪj f«guhkhaz¤ij xUt® xUKiwKGikahf¥ gobaL¥gnj mÇJ, Mdhš ït® mjid_‹W Kiw gobaL¤JŸsh®. Vw¤jhH 56000ghlšfis¥ ghoa ït®j« ifbaG¤J v¤jifaJ?
12“ïtUila vG¤J mHfhf K¤J¡ nfh¤jh‰ nghyïU¡F«. x›bthU tÇí« nfhzhkš xG§fhf ïU¡F«.vG¤J x‹Wl‹ x‹W nruhJ ïtuhš vGj¥bg‰wRtofS¡F¡ fz¡nfÆšiy.”
bjhšfh¥ãa«, g¤J¥gh£L, áy¥gâfhu«, áªjhkÂ,f«guhkhaz« Kjyha giHa üšfisí«, ïil¡fhy,ã‰fhy üšfŸ gyt‰iwí« gobaL¤J¤ jG«ng¿aït®¡F¥ gHªjÄœ MŒî« br¿ªâU¡Fkhdhšv¤Jiznah mÇa üšfis eh« ïHªJÉlhkšmilªâU¡f¡TL«. Mdhš ghL§FÆyhf¤ âǪj ït®¡Fmt‰¿š C‹Wj‰F thŒ¡fÉšiy. ïa‰if m¤jifanjghty® ghuâah®, ghntªj® ghuâjhrdh® M»nah®gil¥ãy¡»a¢ á‰ãfshf¤ âfœªjik f©TL. m›thnwïtU« gil¥ãy¡»a¢ brštuhfnt âfœªjh®.
giHa jÄœ üšfËš ït® ifbaG¤jhš ga‹gL¤Jtj‰F mikªj RtofŸ, bjhš, vG¤J ïs«óuz«,g¤J¥gh£L e¢., ciu, áy¥gâfhu« moah®¡F ešyh®ciu, áy¥gâfhu« _y«, áªjhk e¢, ciu¢ RtofŸïu©L M»ait.
90 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ït® tH§»a v£L¢ bršt§fŸ ïitna vÅD«,ï¤jÄœ tH§F Ãybkšyh« tH§F« VLfisbašyh«bjhF¤J, ïiza‰w m¢R¥ gâ¥ghf¡ bfhz®ªj bgU«nguháÇa® c.nt. rhÄehijaiu¡ bfhilahf tH§»aòyt® nfhkh‹ ïtuhfÈ‹ jÄH® ngh‰WjY¡FÇajÄœ¤ bjŒtK« ïtuhth®!
jŤjÅna f©l ï¥òyt®fis mšyhkš ntW gyC®fËš òyik¢ bršt®fshf¤ âfœªJ RtogobaL¤J«, ngh‰¿¡ fh¤J«, f‰ã¤J« bjh©L brŒjbgUk¡fŸ gy®. nt«g¤ö® áy ü‰wh©Lfshf¤ bjhl®òyikahs® kš»a ïl«. ghL òyt®fŸ åLfisnaj‹df¤J¡ bfh©lJ. m›thnw âU bešntÈ,âUitF©l«, Mœth®âUefÇ, fila ešÿ®, bj‹fhá,òËa§Fo, át»Ç, nr‰ù®, brh¡f«g£o, C‰Wkiy,fhŠákhef®, nfhit, jŠir, âÇáuòu«, br‹id KjÈaïl§fËny ïUªJ ngh‰¿a ÕLilahs®fshf¤âfœªjt®fis v©z¥ò»‹ tu«ò jk¡F ï‹ikÆ‹.ïJfhW« mÇa gHªjÄœ¢ Rtofis it¤âUªJgâ¥ghs®¡F cjÉ, ca®òfœ bfh©l bgUk¡fshfm¿a¥ bgWgt®fis k£L« F¿¥ã£L¡ fh£Lnth«.
Rto cjÉa jifikahs®fS« mt®fŸ cjÉaRtofS« mfuKiwÆš tUkhW:
m©zhrhÄ¥ ãŸis, âÇáuòu«áy¥ _y« : òw¤âu£L.
m¥g‹ br£oah® N, br‹idáy¥. moah®¡
m¥ghrhÄ ehÆdh®, å^® áªjh. e¢.
m¥ghrhÄ¥ ãŸis, nry« áªjh. e¢.
m¥ghrhÄ iedh®, fyit Úynfá-âu£L.
ïuhjh»UZiza®, òJ¡nfh£il. FWª.
ïuhrnfhghy¢rhÇah® r¡fut®¤â njuGªö®áy¥ mU«.
91Rto¡fiy
v£ilaòu« - bgÇa mu©kid kÂnk.
fU¥igah¤ njt®, blh«Ä¢nrÇ e‰.
fÉuh# g©lhu«, br§nfh£il áªjh. e¢.
fdfrig¥ ãŸis, k.É. ahœ¥ghz«òw« _y« : g¤J¥ : áy¥ moah®¡: áy¥ _y«.
FkhurhÄ br£oah®, ahœ¥ghz« áy¥. moah®¡ :áy¥. _y«; áy¥ (ifbaG¤J¥go) áªjh. e¢.
FkhurhÄ Ia®. ntÿ® g¤J¥. e¢.
FkhurhÄ¥ ãŸis, ö¤J¡Fo òw« - ciu.(ïu©L RtofŸ) áy¥. _y« : g¤J¥, e¢. áªjh. e¢.
FUrhÄ Ia®, br‹id. áy¥. moah®¡; áy¥(ifbaG¤J¥ go) mU«gjîiu áy VLfŸ
ifyhr ãŸis, á‰. ešÿ®, ahœ¥ghz« kÂnk.
bfh©l¥g th¤âah® âU¡.
nfhɪjrhÄ bu£oah®, Ó®fhÊ I§FW
r§fu R¥ãukÂa j¤jRthÄ, kªâ¤njh¥ò kl« FWª :òw«, _y«.
rªâuehj br£oah®, å^® áªjh. e¢; áªjh,_y«
rghgâ KjÈah® m£lhtjhd«, br‹id. áªjh. e¢.
rutz¥ bgUkhisa®, âU¤jÂif òw«.
rhÄ Ia§fh®, áj«gu« áy¥. moah®¡.
rhÄehj njáf®, fs¡fhL
g¤J¥. _y«; ciu¥ãuâ áy.
rhÄehija® mÇô® òw«. _y«.
rhÈthORtu XJth®, âUbešntÈáy¥. moah®¡ : áy¥. _y« : áªjh. e¢ :
áj«gu« ãŸis, t.c. bjhš. ïs«. bghUŸ
92 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
átFUehj‹, âUth%® fȤ.
át‹ ãŸis, bghŸsh¢á g¤J¥. e¢.
á‹drhÄ ãŸis áªjh. e¢.
Rªju_®¤â¥ ãŸis, MWKfk§fy« kÂnk.
R¥guha¢ br£oah®, nrhlrhtjhd« áªjh. e¢. FWª.
R¥ãukÂa ãŸis, ciwô® áªjh. e¢.
R¥igah ãŸis, bj‹fhá òw«(_‹WFiw¢RtofŸ) á‰w£lf« (áy VLfŸ)
RthÄehj g©oj®, ahœ¥ghz« òw«, ciu.
br§nfhškl« FWª.
nrhkRªju njáf®, ïy¡fz És¡f¥ gu«giubjhš. bghUŸ. e¢.
PhÅah®kl«, âU¥ghâÇ¥òÈô®bjhš. bghUŸ. e¢. nguh.
jUkȧf br£oah®, áj«gu« áªjh. e¢.
jhnkhju« ãŸis òw« : áªjh e¢ : áy¥ moah®¡.
jhatyªÔ®¤j fÉuha®, Mœth®âUefÇòw«. ciu : bjhš, bghUŸ. brŒ. e¢. (Rto 2)
âahfuhr br£oah®, âÇáuòu«.áy¥. moah®¡ :áªjh. e¢.
JiurhÄ KjÈah® v«.ã.vÞ. KUF _y«.
njt®ãuh‹ fÉuha®, Mœth®âUefÇ g¤J¥.
ek¢átha KjÈah® fh.uh. br‹id,g¤J¥ (foj¥ ãuâ)
g¢ira¥g th¤âah® áªjh. e¢; áªjh, _y«.
gh®Rtehj eÆdh® kÂnkfiy Rto 2.
93Rto¡fiy
bgÇa âUto¡ fÉuha® - Mœth®âUefÇáy¥ (ifbaG¤J¥ go)
bjhš. bghUŸ. e¢. nguh.
bgh‹DrhĤ njt®, ïuhkehjòu«áªjh _y«.
kfhȧifa®, kHit br‹id áªjh. e¢.
kUjK¤J cgh¤âaha®, jŠir áªjh. e¢.
K¤J»UZz th¤âah®, filaešÿ® áªjh. e¢.
K¤J¡FkhurhÄ KjÈah®, br‹id kÂnk.
K¤ijah br£oah® át. K.K. òJ¥g£o e‰.
thdkhkiy¤jhj® (fz¡F), eh‹FndÇ áªjh. e¢.
Éraghy eÆdh®, Tlÿ® áªjh. e¢.
ÉUõgjhr KjÈah® áªjh. e¢.
ntyhíj KjÈah®, bjhGñ®, br‹idáy¥ moah®, FWª.
ntY¥ãŸis n#. v«. gâ‰. I§FW _yK«fU¤Jiuí«.
ï›ntLfŸ mšyhkš ntWgy VLfS« gâ¥ghs®fS¡F¡ »il¤JŸsd. Mdhš mt‰iw¥ g‰¿aÉs¡f§fŸ »ilahikahš »il¤j msÉš F¿¥ãl¥bg‰WŸsd. ï¥g£oaš KGikahdJ vd¡ bfhŸSjšTlhJ v‹gJ fUâna ïjid¡ F¿¥ ãlyhƉW.
ï›tÇiríŸ ïu©L Rtofis¡ F¿¥ãlšï‹¿aikahjJ. m›Éu©L« jÅ¢ áw¥ò thŒªjit.x‹W fs¡fhL rhÄehj njáf® tH§»a g¤J¥ gh£L_y¢Rto! mj‰FK‹ _y¢Rto g¤J¥ gh£L¡F¡»il¡fÉšiy. mjid¥ bg‰w k»œÉš Ia®vGJ»‹wh®. 13“g¤J¥ gh£L _y« KGtJ« ml§»agiHa ãuâ m§nf »il¤jJ. Mdªj btŸs¤âš_œ»nd‹. ïj‰fhf eh‹ v›tsî miyªâU¡»nw‹.
94 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
K‹ng »il¤âUªjhš v›tsî mDTykhfïUªâU¡F«! ïu©lhtJ gâ¥ò¡F ïij cgnah»¤J¡bfhŸnt‹! v‹W T¿ mij¥ bg‰W¡ bfh©nl‹”T¿athnw ïu©lh« gâ¥ã‰F¡ fs¡fh£L¢ Rtoia¥ga‹gL¤â¡ bfh©lh®. g¤J¥gh£L¡F xnu KG_y¢Rtoahf¤ jÄœ cyF¡F¡ »il¤jJ. fs¡fh£L¢Rtona vÅ‹ mj‹ bgUik ms¥gÇaJjhnd!
k‰bwhU Rto áy¥gâfhu mU«gjîiu¢ RtoahF«.mjid tH§»at® njuGªö® r¡fut®¤â ïuhrnfhghy¢rhÇah®. ï¢Rtobah‹nw mU«gjîiu¡F¡»il¤jJ. ã‹nd rutz¥ bgUkhisa® bfhŸS¥ ngu®FUrhÄ Ia® å£oš mU«gjîiuÆ‹ g¤J x‰iwnaLfŸk£Lnk »il¤jd. Mjyhš, áy¥gâfhu mU«gjîiuv‹D« mUikahd ciu ek¡F¡ »il¡f cjÉat®njuGªöuhnu, ïU¡F« x‹iw¡ bfhL¥gJ« ca®ªjnjv‹D« g¤bjhL gâbdh‹whfnt v©z¥bgW«! x‹nwx‹W vÅ‹ f©nz f© v‹W ngh‰w¥bgW« m‹nwh!
áy gofns go vL¤jtiu¥ g‰¿a F¿¥òfS« fhy¡F¿¥ò« bfh©LŸsd. mit V£il¥ go vL¤jtiuí«,go vL¡f¥ bg‰w fhy¤ijí« És¡Ftd.
bjhš, bghUŸ, e¢, nguh, ciu¢ Rto x‹¿š ctkïaš ïWâÆš, “Mœth® âUefÇÆš ïU¡F« bgÇaâUto¥ãŸis Fkhu® gHÅa¥g¥ ãŸis v‹W ng®És§»a âUnt§fl« ãŸis vG¤J”v‹D«F¿¥òŸsJ.
- c.nt.rh. II. 103.
fȤbjhif e¢. ciu¢Rto x‹¿š “850 M©L khákhj« 19M« ehŸ âUth%Çš ïU¡F« br§fkybgh‰ghj« kiwPhd g©lhu¤â‹ ò¤âu‹ átFUehj‹vG¤J” v‹D« F¿¥òŸsJ.
- c.nt. rh. II 224.
áªjhk e¢. ciu¢Rto x‹¿š, “$ rfh¥j« 1550¡Fnkš bršyh Ëw <Þtu tUl¤J ij khj¤J mku
95Rto¡fiy
gB¤J âÇâiaí« bg‰w Mâ¤âa thu ehŸ vGâ KoªjãuânahL gh®¤J rfh¥j« 1625-¡F nkš bršyh ËwRghD tUl¤J á¤âiu khj¤J mku gB¤J Jthjá5 « ehŸ Jthjá btŸË¡»Hik ehŸ vGâ Ko¤jJ.ïªj¢ Rto f©z§Fil bgh‹d«gy¤jh® ãŸisò¤âu® K¤jŒah ãŸis mt®fŸ áªjhk vGâKo¤jJ” v‹W Äf ÉÇthf vGj¥ bg‰WŸsJ.
r.k. ü. 145.
ïjdhš go vL¤j Rto¡F Kªij¢ Rto¡ fhyK«bjËî brŒa¥ bg‰WŸsJ.
áªjhk _yK« ciuí« mikªj Rto x‹¿š “880tUl« á¤âiu khj« 15 M« ehŸ fhÇkhw‹ vGâKo¤jJ.” v‹WŸsJ.
c.nt.rh. II 325.
`fÇkhw‹ rlnfha‹’ (âUthŒbkhÊ) Mjyhš mt®bga® jh§»a òytbuhUt® ã‹dhËš ïUªjijí«,mt® ïUªj fhy¤ij m¿aî« ï¡F¿¥ò¥ ga‹gL»‹wJ.ït® fhÇ u¤dfÉuha® tÊÆduhjY« TL«.
ciuíŸ ̀tF¤Jiu’ vd x‹W c©bl‹gij âU¡FwŸtF¤Jiu v‹D« Rtoahš m¿a Ko»‹wJ, “U¤nuhfhÇtUl« I¥gá khj« 28« R¡»uthu ehŸ åuhrhÄ ” v‹Wm¢RtoÆš F¿¥òŸsJ.
m.X.R.ü. 162.
âU¡FwŸ, ciu¢ Rto k‰bwh‹¿š “U¤nuh¤ fhÇtUl« I¥gá khj« 18« ehŸ òj‹»Hik nuh»Âe£r¤âu« JÉ âd« ïªj ehËš âUtŸSt® FwŸ vGâÃiwªjJ K‰W«. fhs¤âȧf¡ fÉuha® mt®fŸ RfÞjÉ»j«” v‹WŸs F¿¥ãdhš ï¥bgaUl‹ xU fÉuha®ïUªjik òy¥gL»‹wJ.
ï‹D« ntW áy ÉÇthd F¿¥òfS« RtofËšcŸsd. “mH»a ehj® mãuhÄ Jizahf ntQ«.âU¢á‰w«gy«. btFjhÅa tUl« MÅ khj« 20«
96 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
Mâthueh‹, fhŠáòu¤J¡F nk‰F fhntÇ¥ gh¡f¤J¡F¡»H¡F _QehÊ tÊÆny fUÉL fs¤ö® âUnt§fl¥ãŸis Fkhu‹ bgh‹d«gy¤jh ãŸis, fU¥ó®ntshãŸis Fkhu‹ tƤâadhj ãŸis vGâ¡bfhL¤j ehyo njt® vGâ Ko¤jh‹. mJ m¿aî«K‰W«” v‹WŸs gFâahš K‹ Rto vGâ¡ bfhL¤jt®bgaU«, gobaL¤jt® bgaU«, C®¥ bga®fS«, fhy¡fÂ¥ò«, ehÊif¡ fz¡F« ãwî« m¿a tU»‹wd.
r.k.ü. 82.
áy F¿¥òfŸ MuhŒ¢áahsiu¤ ö©Ltdthfî«cŸsd. âU¡FwŸ ciu¢ Rto x‹W. gÇnkyHf® ciu.fU¤ij¡ bfh©L vGâajhf cŸsJ. vÅD« òâaciufS«, ntWghLfS«, vËa eilí« cilajhfmikªJŸsJ. m›îiu lh¡l® c.nt. rhÄehija® üšÃiya btËplhf “âU¡FwŸ _yK« X® giHa ciuí«”v‹D« bgaÇš tªJŸsJ. Mdhš m›nt£L¢ RtoÆšmikªJŸs F¿¥ò MŒî¡FÇajhf cŸsJ.
“........ tUl« I¥gá khj« 2 « ehŸ MâthuehŸ óre£r¤âu« etÄ ïªj¢ Rgâd¤âš, bfh©l¥g th¤âah®vGâd âUtŸStUiuia¥ gh®¤J vGâ KoªjJ.K‰W« átnd Jiz. njÉrfha«, âU¢á‰w«gy«”v‹D« F¿¥òŸsJ. ïjdhš ï›îiu “âUtŸSt®ciu” vd¥ bga® bgW« v‹gJ«, ïjid vGâat®bfh©l¥g th¤âah® v‹gJ«, mjid¥ gh®¤J xUt®go vL¤jh® v‹gJ« òy¥gL»‹wJ. Mjyhš ï›îiubfh©l¥g th¤âah® v‹gt® vGâa ciuna vd KoîbrŒj‰F cÇajh»‹wJ.
Rtoia¥ gobaL¤J¥ ghJfh¥gJ ngh‰Wj‰FÇabrayhF«. m¤jifa braiy¢ brŒj xUtU¡F¢brštK« òfG« nr®ªJ thH thœ¤J»‹wJ xU RtoÆ‹ghlš.
14 “KUfhW bghUehW áWgh zhWKšiybgU« ghzhW kJiu¡ fhŠá
97Rto¡fiy
gÇrha bghUlGî beLeš thilg£od¥gh iyF¿Šá kiyf lhK«
kUthU« bghÊšòilNœ fsªij _ö®tUát¥g ógdUŸ nty óg‹ciunahL« vGâd‹M fÈdhš m‹ndh‹X§FbgUŠ brštÄir í‰W thÊ!”
fs¤ij v‹gJ fs¤ö® v‹gjh«. m›ñ® bgh‹ Éisªjfs¤ö® vd¥gL«. 15òfnHªâahU«, mªjf¡ fÉåuuhftU« ãwªj òfœÄ¡f C® m›ñ®, mâš át¥g óg‹v‹gh‹ xUt‹ ïUªjh‹. mt‹ ikªj‹ nty¥g ót‹v‹gh‹ mt‹ KUfhW Kjyhf kiygLflh« <whfmikªj g¤J¥ gh£ilí« ciunahL vGâdh‹. Mjyhšmt‹ brštK« òfG« nru thœthdhf v‹Wthœ¤J»wJ ï¥gh£L.
bgU§fij¢ Rtoia vGâat‹ m‹ó® eÆdh‹mKjfÉ v‹gt‹. mtid m›thW vGj¢ brŒjt‹bjh©il eh£il¢ nr®ªj giHir v‹D« CÇd dh»amilŠrh‹ v‹gt‹ ikªj‹ á‹dilŠrh‹ v‹gt‹.mt‹ braš, _t® ghoa njthu¤ âUKiwfis¡ f©lâUKiwf©l nrhH‹ braš ngh‹wJ v‹Wngh‰W»‹wJ. bgU§fij kfj fh©l¤â‹ ïWâÆšcŸs xU f£lis¡ fȤJiw.
“K‹dhË‹ _t® ciuf©lnrhH‹ Kiwikia¥nghš
ïªehË nybfh§f nt©kh¡fijf© blGJɤjh‹
g‹dhS§ Ñ®¤â¥ giHirailŠrh‹bkŒ¥ ghyÅaš
e‹dh ty®òfœ á‹dilŠrh‹ bjh©il eh£ltnd”
98 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
v‹gJ mJ, m‹¿í«, “ïªj¡ fhÉa« vGâdJ m‹ó®eÆdh‹ mKjfÉ vG¤J” v‹W« F¿¥òŸsJ. ï¤jifaF¿¥òfŸ MŒths®¡F¥ ga‹Ä¡fitah«.
F¿¥òfŸ
1. ïjid¡ T¿at® mH»a á‰w«gy¡ fÉuha® tÊKiwïuhkehj¡ fÉuha® v‹gt® ï›tÊÆš tªJ gHª bjhl®igÃidñ£o¡ bfh©oU¥gt® ïtnu. ï›ñiu K‰ù£lhf¥bg‰wJ rhÈ. 1870. (1648) v‹g®. (brªjÄœ¤ bjhFâ - 6)
2. bt§fs¥g eha¡f® C® áªij ef®, áWTlšg£o vdtH§F»wJ.
3. r§f¤ jÄG«, ã‰fhy¤ jÄG« g¡. 169.
4. nrJehL« jÄG« g¡. 24.
5. eh‹. f©lJ« nf£lJ« g¡. 48.
6. FWªbjhif. Kfîiu.
7. áy¥gâfhu¥ gâ¥ãš ïl« bg‰WŸsJ.
8. k‰iw¥ ãuâfËš 261 M« ghlš; 260 M« ghlš tiuínkciu »il¤jd.
9. âU. á.it. jhnkhju« ãŸis mt®fŸ gâ¥ò¡F« MŒÉ‰F«ïit ga‹gL¤j¥g£ld.
10. thœ¡if¡ F¿¥òfŸ g¡. 179.
11. Mœth® âUefÇ¡F¡ »H¡nf _‹Wfš bjhiyÉš cŸsbjhUgHikahd C® “877 M« tUl« kh®fÊ khj«” rJ®¤jáí«òj‹ »Hikí« cnuh»Âí« bg‰w Rgâd¤âš ïu¤âdfÉuha® bt©ghkhiyíiu vGâ K‰W«” v‹D« F¿¥òòw¥bghUŸ bt©ghkhiy¢ RtoÆš cŸsJ.
12. Ûdh£á Rªju« ãŸisat®fŸ rǤâu« II. 114 - 276.
13. v‹ rǤâu« . 938.
14. br‹id mU§fh£á üš Ãiya¥ ãuâ. bgUªbjhif. 2090.
15. KJfs¤ö® v‹ghU« cs®.
99Rto¡fiy
8. VL bjhF¤j VªjšfŸ
òyt®fË‹ å£L¥ guizÆš »lªj VLfŸ, m›thnw»lªJ mʪJglhkš fh¤j bgUik¡FÇat®fŸ `VLbjhF¤j VªjšfŸ’ v‹D« ï¥gFâÆš ïl« bgW»‹wd®.
VLfŸ òyt®fŸ åLfËš k£L« ïU¡fÉšiy.F¿¥ãl¤j¡f áy FWÃy k‹d®fŸ, tskidfËY«,irt itzt kl§fËY« bjhF¤J it¡f¥ bg‰¿ Uªjd.
FWÃy k‹d®fSŸ bkhÊ¥ òyikí«, òyt®fis¥ngh‰W« ïašò« ïÅnj mikªj áy® mití«bghÈnthL És§»aJ. mt®fS« òytnuhL òyt uhfntmk®ªJ MuhŒªJ« fÉijÆa‰¿í« k»œªjd®.ï›tifÆš jiyikahdJ ïuhkehjòu munrahF«.“òyÄ¡ftiu¥ òyik bjÇjš òyÄ¡ft®¡nf òydh«”v‹gJ nghš, òÉntªjuhfî«, fÉ ntªjuhfî« âfœªjnrJgâfshš ü‰W¡F nk‰g£l òyt®fŸ ngh‰¿¡fh¡f¥g£ld®. mt®fŸ ghoa üšfŸ jÅ¥ g£oašï£L¡ fh£L« jifikad. nrJntªj®fŸ tskid,VLfŸ Ãu«g¡ bfh©l âUkidahf¤ âfœªjJ. jÄœ¢r§f« kJiuÆš njh‰WÉ¡F« K‹dnu, nrJmu©kidÆš ÄFâahf¢ RtofŸ ïUªJŸsd.
átf§if¡ FWÃy k‹dU« brªjÄœ ts®¤jt®fŸMt®. k§fh¥ òfœ bfh©l kUJ gh©oa® mitÆš 21òyt®fŸ ïUªjd® v‹g®. gy¥gy jÅ¥ghlšfS«,üšfS« ïa‰¿d®. mÇa Rtofisí« bjhF¤J¥ngh‰¿d®.
100 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
v£ilaòu« FWÃy k‹d®fŸ jÄœ bkhÊ¡F¢brŒJŸs bjh©L Äf¥ bgÇjhF«. foif K¤J¥ òyt®Kjyhf gy òyt®fis¥ òuªJ ghkhiy No¡ bfh©LŸsd®. ghuâah® bjhl®ò ghu¿ªj brŒâ mt®fŸtskidÆY« VLfŸ gy bjhF¡f¥ bg‰¿Uªjd.
nriw vd¥bgW« nr‰ùÇ‹ k‹d®fŸ Ãy¥ gu¥ò¢á¿nj vÅD« òy¥gu¥ò¥ bgÇjhf ïy§»d®, ̀xU FoÆšVG òyt®’ vd V‰w« ngh‰w Kfñ® fÉuha®fisí«,v©z‰w ãw òyt®fisí« jh§»¤ jhK« mit¡fs¥òytUŸ xUtuhf 剿UªJ ghLòfœ bg‰wd®.
ï‹D« át»Ç, brh¡f«g£o, C‰Wkiy -FWÃyk‹d®fS«, tuJ§fuha gh©oa®, mâåuuhkgh©oa®, tlkiya¥g ãŸisa‹ M»nahU« VLbjhF¤J it¤j VLfSŸ bgU«ghyhd ã‰fhy¢ áWüšfS«, mt®fis¥ g‰¿¥ gšntW òyt®fŸ ghoaüšfSnk ïUªjd. mÇjhfnt mÇa üšfŸ ïUªjd.r§f üš gofŸ fh©l‰F Äf mÇjhƉW. m‹¿í« j¡ftÊKiw thŒ¤J¤ j¡ft®fËl« VLfis tH§»íjthikahš eh£L¡F¥ ga‹glhJ« xʪjd. Mdhšáy kl§fŸ ï¥gÊ¡F Mshfhkš VLfis e‹KiwÆšfh¥gh‰¿íŸsd. mit ngh‰¿at‰WŸS« bgU«ghY«rka¤ bjhl®ghd üšfns ïUªjd vÅD«, gHFRtofis¥ ghl« brhštij ÉU«ãd mšy vÅD« -gobaL¤J¥ ghJfh¤J tªJŸsd. m¢áw¥ò¥ngh‰Wj‰FÇajh«.
irt kl§fSŸ âUthtLJiw¡F« jÅ¥bgUikí©L. mj‹ jiyt®fshf ïUªjt®fSŸ gy®jÄœ¥ òyik Ãu«ãat®fŸ, rka üšfSl‹ jÄœïy¡fz ïy¡»a§fËY« nj®¢á bg‰wt®fŸ, e«ikehotªj khzt®¡F¤ jÄœ¢ bršt¤ijí«, thÇtH§»at®fŸ átPhd KÅt®, <rhd njáf®, f¢áa¥gKÅt®, bjh£o¡fiy R¥ãukÂa KÅt®, âÇáuòu«Ûdh£á Rªju« ãŸis M»nah® âUthtL Jiwkl¤â‰F m brŒj òyt® bgUk¡fŸ Mt®.
101Rto¡fiy
ã‰fhy¤âš gâ¥ò¤Jiw ntªjuhf¤ âfœªj rhÄehijaU« ï«kl¤âš ts®ªj bgUikí©L. ï«kl¤âš ïUªj RtofŸ MÆu¡fz¡»d, mt‰WŸtisahgâí« xU fhy¤nj ïUªâU¡f¡ f©oU¡»wh®rhÄehija®. Mdhš ã‹dhËš VL njL§fhšmf¥glhJ nghƉW. mfeh}W, e‰¿iz, FWªbjhif,gâ‰W¥g¤J, gÇghlš, I§FWüW, òweh}W, áªjhkÂ,áy¥gâfhu«, kÂnkfiy, e‹}š r§fu ek¢áthaUiuKjÈad M§F¡ »il¤JŸs RtofshF«. k‰iw¥ã‰fhy¢ Rtofshf¡ »il¤jit v©z‰wit. ït®fŸ,Ia® gâ¥ò¡F¤ njo¡bfhL¤j mÇa RtofS« gythF«.
jUkòu klK« gHŠRtofis¥ ngh‰¿¡ fh¤jïlnkahF«. btŸËa«gy thz¤j«ãuh‹, r«gªjruzhya KÅt®, Ó®fhÊ áj«gu KÅt® Kjyhaòyt®fŸ ïUªJ jÄœ ts®¤j ïl« ïJ. 炙UªjRtofS« Äf¥ gyth«. v¤jifait mit?
1 “MÆu¡fz¡fhd V£L¢ RtofŸ ïUªjd.... všyh«giHa VLfns. òâjhf vGj¥g£l VL x‹nwD« mâšfhz¥glÉšiy.”
ïªj¢ RtofËY« g¤J¥ gh£o‹ Rto ïšiy.Mdhš gâbd£lh« bgU¡»š ÉLj‰F mŸË¡ bfh©Lnghdt‰¿ÈUªJ áy ájwš VLfis vL¤J¢ RthÄehj¤j«ãuh‹ v‹gh® f£o it¤âUªjh®. mªj VLfSŸx‹¿ny g¤J¥ gh£oš mf¥glhj gFâ vJnth mJ»il¤jJ. F¿Šá¥ gh£oš tªJŸs ó¡fŸ 99. mt‰WŸc⮪J nghait _‹nw. _‹whf ïUªjhš v‹d?K¥gjhf ïUªjhš v‹d? Fiw Fiwjhnd! Fiw Ú¡»aÃiwnalh»a x‰iwna£il¡ F¿¡»wh®. c.nt.rh. “ïHªjFHªijia¡ f©blL¤j jhŒ¡F c©lhF«k»œ¢áia¤jh‹ eh‹ mj‰F ctkhdkhf¡ Twyh«.”
ïHªj FHªijia¤ njo¡ f©LbfhŸs cjÉa jUkòuMÔd«, áªjhk¢ RtofŸ 2, gÇghlš, (ïu©Lx‰iwnaLfŸ) j¡fahf¥ gu - ciu M»at‰iwí«
102 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
tH§»aJ. j¡fahf¥ gu ciu jUkòu¤â‰F¢ jÅ¢áw¥ò¤ jUtjh«. VbdÅš m›îiu¢ Rto. m›bth‹nwah«!
FkuFUgu mofshš njh‰WÉ¡f¥bg‰w bgUikíilaJ âU¥gdªjhŸ kl« mJ brŒJŸs jÄœ¤bjh©L bgÇJ. gy mÇa btËpLfisí« btËÆ£LŸsbgUikí« mj‰F©L mt‰WŸ âU¡FwŸ ciuts«Kok ngh‹wJ. VLfŸ bjhF¤J m¿P®fË‹MŒî¡F« thŒ¥gˤJŸsJ.
k‰W« fhŠá Phd¥ãufhr® kl«, kJiu¤ âUPhdr«gªj® kl«, bešiy¢ br§nfhš kl«, âU¡nfhtÿ®PhÅah® kl« M»adî«, Flªij, áj«gu«,âUt©zhkiy, Jiwô®, kÆy« Kjyha ïl§fËšcŸs åu irt kl§fS« VLfŸ bjhF¤J« btËpLfŸòǪJ« jÄœ¤bjh©L brŒJŸsd.
ïÅ VLfŸ bjhF¤jiyí«, MuhŒjiyí« üšbtËÆLjiyínk neh¡fkhf¡ bfh©L bjhl§»a áymik¥òfS« cŸsd. m›tik¥òfSŸ br‹id muád®Xiy¢ Rto üš Ãiya«, jŠir ruRtâ kfhš üšÃiya«, kJiu¤ jÄœ¢ r§f« v‹git jÅ¢ áw¥òthŒªjd.
1. Xiy¢ Rto üš Ãiya«
áy vËa ö©lšfŸ mÇa Jy§fšfis c©lh¡»ÉLjš m›t¥nghJ cy»aÈš fhzî« nf£fî«Toadthf cŸsd. nkny F¿¥ã£l mik¥òfŸ _‹W«m›thW vËa ö©lšfshš Ãfœªjitnaah«.ï›bth‰Wik ɪijahdnj.
1 fÇdš fhÈ‹ bk¡f‹á v‹gh® `Þfh¤yhªJ’eh£od®. mt® 1752M« M©oš ãwªjh®. jk¡F¥g¤bjh‹gjh« taJ el¡F«nghJ mjhtJ 1772 M«M©oš M§»y¡ »H¡»ªâa¡ f«bgÅÆš bgh¿ÆašJiwÆš mYtš bg‰W ïªâahî¡F tªjh®. tU«nghnjxU neh¡f¤ij¡ bfh©L« tªjh®.
103Rto¡fiy
炙yhªâš ïUªj ne¥ãa® bgUkfdh® xU üšïa‰¿dh®. mªüš mt®j« Kªijauh»a ̀#h‹ ne¥ãa®’tuyh‰W üyhF«. #h‹ ne¥ãa® fz¡»aš ngu¿P®;ïªâa ehL fz¡F¤ JiwÆš nk«g£l ehL v‹gijm¿ªâUªjh®. Mjyhš ïªâa eh£oš fz¡»ašbjhl®ghd áy MŒî¡ F¿¥òfis¤ njo¤ bjhF¤JmD¥òkhW bk¡f‹á¡F m¿îW¤âÆUªjh®. ne¥ãa®bgUkfdh® ÉU¥ig Ãiwnt‰WjÈš nguh®t«bfh©lh® bk¡f‹á. VbdÅš mt®j« bjhl®ngm›tsî bgUik¡FÇajhf kâ¡f¥bg‰wJ.
bk¡f‹á fz¡»aÈš M®tK« âwK« Û¡T®ªjt®.ct¥ghd m¥gÂia cÇika‹òl‹ brŒjh®. mt®V‰¿Uªj bghW¥ò `r®nta® brduš’ v‹gJ. m¥bghW¥ãdhš »U£ozhÉš ïUªJ f‹ÅahFkÇtiuíŸs všyh ïl§fS¡F« gšfhš br‹WtU«flikí©lhƉW. mJ eh« vL¤J¡ bfh©l g¡FV‰w thŒ¥ò MƉW.
fz¡»aš F¿¥òfis¤ bjhF¤J ne¥ãa®bgUkfdh®¡F cjÉa bk¡f‹áÆ‹ cŸs¤âš ïªâaeh£L tuyhW, g©ghL g‰¿at‰iw Muhí« cªJjšc©lhƉW. mj‰F mo¥gilahf ïU¥git Xiy¢RtofS«, fšbt£LfS« v‹gij cz®ªjh®. jhnk j¡fáyiu¤ Jizahf¤ j« r«gs¤âny it¤J¡ bfh©LXiy¢ Rtofis Éiy bfhL¤J th§FtâY«, fšbt£Lfis¥ gobaL¥gâY« KG _¢rhf ïw§»dh®.
1818-M« M©L tiu bj‹dh£oš ïUªjh®. áyM©LfŸ ïy§if¡F«, rhthî¡F« br‹¿UªjJ jÉ®¤JVw¤jhH 31 M©LfŸ ï¥gÂÆš bjhl®ªJ <lg£lh®.ã‹d® ̀ïªâahÉ‹ r®nta® brduš’ v‹D« gjÉ ca®îbg‰W¡ fšf¤jhî¡F¢ br‹wh®. m§nf jh« bjhF¤jV£L¢ Rtofisí« fšbt£L¥ gofisí« bfh©Lbr‹wh®. mt‰iw Kiw¥gL¤â¥ g£oa‰ gL¤J«Ka‰áÆš <Lg£lh®. Mdhš m§F¢ br‹w _‹wh©LfËš mjhtJ 1821 M« M©oš ïa‰if vŒâdh®.
104 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bra‰fÇa brŒj ï¥bgUkfdh® bjhF¥òfis ehLm¿ªâUªjJ. M£áahsU« m¿ªâUªjd®. mt‰¿‹mUik bgUikfisí« cz®ªâUªjd®. mt® njoit¤j ea¤jF bršt« eh£L¡F¥ ga‹ gl nt©L« vdmªehŸ mur¥ nguhsuhf ïUªj `nAÞo§Þ’v©Âdh®. »H¡»ªâa¡ f«bgÅÆ‹ ïa¡Fe®fË‹ïirit¥ bg‰W bk¡f‹á mt®fË‹ kidÉahÇl«gâdhÆu« gî‹ Éiy bfhL¤J th§»dh®.m¤bjhF¥ãš jÄœ, bjY§F, kiyahs«, f‹dl«,kuh¤â, muã, ghuÓf«, tlbkhÊ M»a bkhÊfËšRtofŸ ïUªjd. ï¢RtofŸ fšf¤jhÉš ïUªj Máar§f¤jhÇl« x¥gil¡f¥ bg‰wd. ït‰W¡F m¿P®v¢.v¢. Éšr‹ v‹gh® xU g£oaš mik¡F« Ka‰áÆš<LgL¤j¥ bg‰wh®. ã‹d®¤ bj‹Åªâa vG¤JfËšcŸs RtofŸ 1828 M« M©oš br‹id¡ fšÉ¢ r§f«v‹D« r§f¤â‰F mD¥g¥ bg‰wd.
gaDŸs RtofŸ tªJ« gL¤Jw§»d. Mjyhš fšÉ¢r§f¤âš cŸs VLfis¤ j«Äl« jªJjîkhW br‹idïy¡»a¢ r§f¤âd® nt©od®. muR« mjid V‰W¡bfh©L 1830 M« M©L bk¡f‹áÆ‹ RtofistH§»aJ. mj‹ ã‹d®¡ 1 fšÉ¢ r§f¤â‹ Rto¤bjhF¥ò, lh¡l®. iyl‹ v‹gh® bjhF¤J 炙yhªâšïUªj Rto¤ bjhF¥ò. br‹id¡ fšÉ¢ r§f¤â‹bjhF¥ò, ïy¡»a¢ r§f¤â‹ bjhF¥ò M»adbtšyh«bk¡f‹áÆ‹ bjhF¥òl‹ ïiz¡f¥bg‰wd. všyhK«Û©L« br‹id¡ fšÉ¢ r§f¤J¡nf ju¥bg‰wd.ïªÃiyÆš 1858 M« M©oš ÉšÈa« blŒy® v‹gh®És¡fkhd xU g£oaš vGâdh®. ãwF br‹id khÃy¡fšÿÇ üš Ãiya¤Jl‹ ïiz¡f¥ bg‰wJ. ïªüšÃiya«, “muád® ÑiH eh£L¡ ifbaG¤J üš Ãiya«”vd¥ bg‰wJ. RU¡fkhf `muád® Xiy¢ Rto üšÃiya«’ v‹W« tH§f¥ bgW«.
105Rto¡fiy
fz¡»aš bjhF¥ãny br‹w bk¡f‹áÆ‹ neh¡FXiy¢ Rto, fšbt£L M»at‰¿‹ bjhF¥ãny br‹W 2
mÇadbtšyh« cÇa bghGâny nr®¤Jit¡FkhWbrŒjJ ca®tw ca®ªj e‰ngnwah«. mt® m¡flikahšï‹W eh« fhz ïayhj, mÇa fšbt£LfË‹ gofS«»il¤JŸsd. m¡ fšbt£LfS¡F mt® bjhF¤Jit¤j gofns rh‹W; _y¢rh‹W ngha ïl«bjÇaÉšiy. ï›thnw Xiy¢ RtofËY« mÇad c©L.
nkdh£lt® jÄœ bkhÊ¡F¢ brŒâU¡F« M¡f¥gÂfŸ gy¥gy. mt‰WŸ bk¡f‹áÆ‹ g ïiza‰wJ.fhy¤ij btšYjš mÇJ! mjid btšY« tifia¡f©L ek¡F vL¤J¡fh£lhf ïy§Fgt® m¿P® f®dšfhÈ‹ bk¡f‹á v‹D« bgUkfdh®.
Xiy¢ Rto üš Ãiya« M§FŸs RtofS¡FÉs¡f¥ g£oaš btËÆ£LŸsJ; üšfS¡F¥gobaL¡F« gÂí« brŒ»‹wJ; MuhŒth®¡F¢ RtofŸtH§»í« cjwJ; m›t¥nghJ áy üšfisí«m¢áL»‹wJ.
brsÇ¥ bgUkhsu§fdhÇ‹ FWªbjhif¥ gâ¥ò.ã‹d¤ö® ehuhazrhÄ IaÇ‹ e‰¿iz¥ gâ¥ò. lh¡l®rhÄehijaÇ‹ kÂnkfiy, g¤J¥ gh£L, gâ‰W¥g¤J,FWªbjhif¥ gâ¥òfŸ, itahòÇ¥ ãŸisÆ‹ r§fïy¡»a¥ gâ¥ò (ir.á. rkhr«) KjÈat‰W¡F¢ RtotH§»íŸsJ.
M§FŸs bjhšfh¥ãa«, gh£L, bjhif KjÈat‰¿YŸs RtofŸ v©Â¡ifia¡ F¿¥ngh«. ïitáijthfhjit v‹nwh. K‰W« cŸsit v‹nwh bfhŸsnt©lh. miuFiwahdití«, áijthdit í« c©LK‰W« cŸsití« c©L. ï¡ F¿¥ò nkny tU«mik¥òfËYŸs RtofS¡F« bghUªJ«.
bjhšfh¥ãa« RtofŸ 11
KUfh‰W¥gil RtofŸ 5
106 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bghUeuh‰W¥gil RtofŸ 1
áWghzh‰W¥gil RtofŸ 1
bgU«ghzh‰W¥gil RtofŸ 1
Kšiy¥gh£L 1
kJiu¡fhŠá 1
g£od¥ghiy 1
kiygLflh« 1
e‰¿iz 1
FWªbjhif 1
I§FWüW 2
gâ‰W¥g¤J 3
fȤbjhif 4
mfeh}W 1
òweh}W 1
áy¥gâfhu« 2
kÂnkfiy 2
áªjhk 6
Nshk 1
âU¡FwŸ 17
1 ïy¡fz, ïy¡»a, ïâfhr, òuhz, rka, j¤Jt ü‰Rtofshf 1867 v©Â¡if Xiy¢ Rto üš Ãiya¤âšcŸsd.
2. jŠir runghá k‹d®ruRtâ kfhš`’ üš Ãiya«
kuh¤âa k‹d® átháÆ‹ tÊKiwÆš tªjt®fŸjŠir¥ gFâia ».ã. 1676 Kjš 1855 tiuÆY« M£ábrŒJŸsd®. m›ntªj®fSŸ xUt® runghá k‹d®.
107Rto¡fiy
runghá fiy¢bršt®; g‹bkhÊ¥ òyikahs®. mw«ngQ« M®ty®. mtnu jŠir ruRtâ kfhš üšÃiya¤ij ÃWÉat®. mt® mjid ÃWîj‰Fne®ªjbjhU ö©Ljiy m¿nth«.
runghá k‹d® xUKiw fhá¡F¢ br‹wh®. br‹wt®,fšf¤jhÉš ïUªj M§»y muá‹ mur¥ nguhsiu¡f©L ciuahodh®. mur¥ nguhs® âU¡FwisM§»y¤âš R‰W mj‹nkš M®t« bfh©oUªjh®.jÄœeh£L¥ gFâÆš thG« mur® runghá âU¡Fwism¿ªâU¥gh® v‹W v©Âdh®. jÄÊš mjid¡ nf£fÉU«ãdh®. mt‰WŸ áyt‰iw¢ brhšYkhWÉU«ãdh®. mJfhW« runghá âU¡Fwis¥ g‰¿m¿ªjâšiy. jÄœbkhÊ g‰¿í« m¡fiw fh£LtâY«mayhuhfnt ïUªjh®. tlbkhÊ, kuh¤â bkhÊ¥òyt®fisna MjǤJ tªjh®. mt® nguhs® Édhîjšmt® beŠáš MH¤ij¤jJ. jh« M£á brŒJtU«k©Âš tH§F« bkhÊia¥ g‰¿ v©Â¥ghuhjt‰iwcz®ªjh®. mU»š j«Kl‹ ïUªj òyt®fis¡ bfh©L«mur¥ nguhs®¡F És¡f« ju ïayÉšiy. Mdhšâwikahd MÆu‹ fz¡fhd jÄœ üšfŸ ïU¡»‹wd.Mdhš všyht‰iwí« eh‹ bjǪJit¥gJ Koahjbraš, eh‹ C®nghŒ¢ nr®ªjJ« m¥ò¤jf¤ijmD¥ò»nw‹’ v‹W T¿ Éilbg‰W¡ bfh©lh®.
jŠrhñU¡F tªjJ« jÄœ¢ RtofË‹ nkš fU¤J¢brY¤âdh® »il¡F« Rtofis všyh« Éiy bfhL¤Jth§»dh®. t¿a òyt®fbsšyh« thŒ¥ghf¡ fU⤠j¤j«å£oš Kl§»¡ »lªj Rtofis¡ bfhL¤J Éiybg‰wd®. òâjhfî« Rtofis vGâ¡ Fɤjd®.RtofË‹ Éiyí« V¿aJ, RtofË‹ v©Â¡ifí«bgU»aJ.
Rtofis xG§FgL¤â it¡f¤ jÄœ¥ òyikahs®fŸnt©Lnk! mjdhš bfh£ilô® át¡ bfhGªJ njáf®,fhiu¡F¿¢á ntyhíj cgh¤âaha®, âUnt§fl¤jhãŸis, R¥guha¡ fÉuha®, nt§flhry« ãŸisKjÈnahiu mk®¤âdh®.
108 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
Kj‰f© j¡f òyt®fŸ ïšyhikahš üÈ‹ bgaiu¡Tl mt®fŸ br›itahf vGâ it¡fÉšiy.1 ̀ehyoah®’ v‹gbjhU üš v‹gJ« bjÇahkš, ̀átka«ehyoah®’ ̀fzgâ Jiz ehyoah®’ ̀uhk Ia« ehyoah®’`e‹whf FUthœf FUnt Jiz ehyoah®’ v‹bwšyh«g£oaš vGâÆUªjh®fsh«. ̀ï¤jid ehyoahuh?’ v‹Wm¿ahjt®fS« Éa¥ò‰wduh«! Mdhš, jŠirÆšÚâahf ïUªj g®dšJiu v‹gt® ï¢Rto¥ g£oašf©L tUªâdh®. xG§fhd g£oaš x‹W mik¡f¢brŒjh®. Rtofis¡ foj¤âš go vL¡fî« V‰ghLbrŒjh®. Mdhš mt® m¡f© fhÂ¥ig¤ bjhl§FK‹dnu v©z‰w RtofŸ R£o¡ fh¥ghÇ‹¿¡ ifflªJnghÆd. mt‰iwí« xG§F brŒjh® g®dšJiu.
ruRtâ kfhš üš Ãiya¤âš gšntW bkhÊ üšRtofS«, Riy üš RtofS« gšyhÆu« cŸsd.Mdhš gHªjÄœ¢ RtofŸ M§nf ÉušÉ£L v©z¡Toadthfnt cŸsd v›tsîjh‹ M®t«bfh©lhY«, v›tsîjh‹ bryÉ£lhY« m›t¤JiwÆš òyik Ä¡fh®¡nf m›tt‰¿‹ mUikòy¥gLtjh«! lh¡l® rhÄehija® üš Ãiya¢bršt§fŸ ̀bfh§Fnj® thœ¡if mŠáiw¤ J«ã nghš’nr®¡f¥ bg‰wit! mj‹ kh©ò, m¥bgU kfdh®bfh©oUªj,
“ïUªjÄnH c‹dhš ïUªnj‹ ïiknah®ÉUªjÄœj« v‹whY« nt©nl‹”
v‹D« bfhŸif kh©ò!
ruRtâ kfhš üš Ãiya¤âš ïU¡F« gHªjÄœ¢Rtofshf m¿a¥ bgWtd tUkhW:
bjhšfh¥ãa¢ RtofŸ 8. (_y« KGikahdJ x‹nw;vŠáait áijîfS«, Fiw¢ RtofSnkah«)âUKUfh‰W¥gil Rto 2, áy¥gâfhu« Rto 1, áªjhkÂRto 8, âU¡FwŸ Rto 9, ̀ehyoah® ciu ts«,’ ̀ïy¡fzÉs¡f«’ Kjyhf ï¥bghGJ btËtU« üšfŸ
109Rto¡fiy
ga‹Ä¡fd. üš Ãiya¤ij¥ ngh‰W« kh©ò,vL¤J¡fh£lhf ïy§F»‹wJ! mjDŸns EiHªjJ«rungháÆ‹ nkjifik fh©ghiu ta¥gL¤â¡f£L©z¢ brŒjš xUjiy!
3. kJiu¤ jÄœ¢ r§f«
ghšt©z e¤j« FWÃy k‹d® bgh. gh©o¤ Jiu¤njt®. mt® kJiuÆš xU brh‰bghÊth‰w tªjnghJâU¡FwS« f«guhkhazK« nt©oÆUªjd. mt‰iwvtÇlÄUªJ« bgw Koahkš òJ k©lg¥ ò¤jf¡filÆš ïUªnj Éiy¡F¥ bgw nt©o ïUªjJ. mªÃiymtiu tU¤âaJ. “jÄœ¢ r§f« ïUªJ jÄœ MŒªjkJiuÆš ïªÃiy ïU¡»wnj! jÄœ bkhÊÆ‹js®Ãiyjh‹ v‹nd!” vd ïu§»dh®. m›Éu¡f«Xahkš xÊahkš tU¤â‰W.
gh©o¤Jiu¤ njt® òyikahs® tÊÆš tªjt® mt®jªijah® bgh‹DrhĤ njt® òyt® òytuhŒÉs§»at®. gh©o¤Jiu¤ njtU« jÄG« M§»yK«bj˪J f‰wt®. mHfuhf, rjhtjhd« K¤JrhÄ Ia§fh®,gHÅ¡ Fkhu¤j«ãuh‹ kJiu ïuhkrhÄ¥ ãŸisM»nahÇl« jÄœ ts« bg‰wh®. nt§fnlRtu rh¤âÇv‹gh® tÊna M§»y¤ âw« bg‰wh®. ghL« òyikí«,Mí« âwK«, eht‹ikí«, òytiu¥ ngh‰W« òfG«xU§nf bfh©lh®. ï¤jifa® bfh©l kdîisî t¿njnghfÉšiy.
1901-M« M©L nk¤ â§fŸ 21, 22, 23-M« ehŸfËškJiuÆš br‹id khfhz muáaš khehL ToaJ.bgUikÄF ã. mdªjhrh®Y jiyik jh§»dh®.gh©o¤Jiu¤ njt® tunt‰ò¡ FG¤ jiytuhfïUªjh®. _‹W ehŸ m«khehL elªjJ. mj‹ KoÉšgh©o¤Jiu¤ njt®, jÄœ ts®¢á bgU»ÆUªj kJiukhefÇ‹ gH« bgUikfisí«, mj‹ ts®¢á F‹¿aj‰fhy Ãiyiaí« vL¤J¡ T¿¤ jÄœbkhÊ Ãiybg‰Wts®tj‰F¢ r§f« x‹W nt©Ltj‹ ï‹¿aikahikia vL¤Jiu¤jh®. kWehŸ nrJgâ ca®gŸË
110 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
k©lg¤âš TlÉU¡F« nguit¡F, kheh£L¡F tªjbgU k¡fS« bghJ k¡fS« fyªJ bfhŸSkhWnt©LnfhŸ ÉL¤jh®. m›thnw 1901 nk¤â§fŸ 24-M«ehŸ nguit ToaJ, r§f« mik¡F« â£l« cUth»aJ.K‹nd‰ghLfŸ clnd bjhl§f¥ bg‰wd.
1901 M« M©L br¥l«g®¤ â§fŸ 14-M« ehŸ kJiuÆš eh‹fh« jÄœ¢ r§f« bjhl§»aJ. òyt®fS«,òuty®fS«, bghJk¡fS« âushf¡ ToÆUªjd®. gh‰funrJgâ ntªj® j« muáaš R‰w« NH tªâUªjh®. c.nt.rhÄehj Ia®, ïuh. ïuhft Ia§fh®, it.K. rlnfhguhkhDrh¢rhÇah®, nrhHtªjh‹ murŠ r©Kfdh®,âUkÆiy r©Kf« ãŸis, ã‹d¤ö® m. ehuhazrhÄIa®, gÇâkhš fiyP® Kjyha òyt® bgUk¡fŸ fyªJbfh©ld®.
nrJgâ brªjÄœ¡ fyhrhiy, gh©oa‹ ò¤jf rhiy,üyhuhŒ¢á¢ rhiy KjÈadî« r§f¢ rh®ãšjŤjÅna bjhl§f¥ bg‰wd. _‹W ehŸfŸ bjhl®ªJT£l« eilbg‰wJ. âU. ehuhaz Ia§fh® brªjÄœ¡fyhrhiy¤ jiyikaháÇaÇauhfî«, ïuh. ïuhftIa§fh® ü‰gâ¥ò MuhŒ¢á¤ JiwfË‹ jiytuhfî«Ãakd« bg‰wd®. ã‹d® kJiu tl¡F btË åâÆšcŸs j« khËifia¤ jÄœ¢ r§f¤J¡bfd¥gh©o¤Jiu¤ njt® tH§»dh®. jÄœ¢ r§f¥gâ¥ò¡bfd¢ áwªj m¢R¡Tl« x‹W ÃWt¥ bg‰wJ.ïy¡fz ïy¡»a MuhŒ¢á áwªJ És§f¢ `brªjÄœ’v‹D« â§fËjœ bjhl§f¥ bg‰wJ. mj‹ MáÇauhfïuh. ïuhft Ia§fh® mk®ªjh®. nr‰ù® R¥ãukÂafÉuha® ü‰gâ¥gháÇa® Mdh®. VLfŸ bjhF¥gJ«,mt‰iw MŒªJ btËÆLtJ« ït®fŸ flikfŸ MÆd.eh£oš ïUªj òyt®fS«, òuty®fS«, r§f¥ gÂÆšM®t¤Jl‹ g§F bfh©ld®. MÆu¡fz¡»š VLfŸbjhF¡f¥ bg‰wd; Muha¥ bg‰wd; brªjÄœ ïjœ tÊahf btËÆl¥bg‰wd. ï›thW xnu ntisÆš gy¥gyJiwfËš jÄœ ts®¤j bgUik r§f¤â‰F©L mÇa
111Rto¡fiy
üšfŸ mʪJglht©z« fh¥gh‰¿a bgUikí«mj‰F c©L.
brªjÄœ Kjš ïjÊnyna Iªâiz I«gJ«,neÄehjK« MŒªJ btËtu¤ bjhl§»d. fšbt£LtuyhW ït‰¿‹ fsŠáakhf¢ brªjÄœ¤ bjhFâfŸÉs§»d. MuhŒ¢á¡ fUñy« v‹DkhW mÇa f£LiufŸbtË¥g£ld. m¿Éaš Jiw¡F M¡f« Äf¢ brŒjJ;rka MuhŒ¢áÆY« jiy ËwJ. ï›thW jÄHf¤âšòâanjh® ÉÊ¥òz®¢áia¢ brªjÄœ c©lh¡»‰W.mj‹ eh‰gjh« bjhFâtiu mikªj f£Liufismilî brŒÆ‹ jÄœ m‹idÆ‹ thlhky® khiyahfv‹W« És§Fjš â©z«.
gh©o¤Jiu¤ njt® j« f©ÂD«, f©Â‹kÂÆD« bgÇbjd¢ r§f ts®¢áÆš <Lg£lh®. mt®1911 M« M©oš ïa‰if vŒâdh®. mj‰F nkš v£LM©LfËš bgU«ghyhd RtofŸ Ô¡F ïiuahÆd.r§f¤ij¥ giHa Ãiy¡F¡ bfh©L tUj‰F¥ gy®Ka‹wd®. m«Ka‰á <LbrŒa ïayhj ïH¥ig <LbrŒj‰F MFnkh? ÉHh¡fŸ Ãfœªjd; btËpLfS«bjhl®ªjd; gHŠRtofŸ btËna¿d; Û©L« tuhkšxʪjd; ïUªj RtofS« áijªjd! ïU¥gití«f©fh£á¥ bghUsh« msÉš mikªJŸsd!
brsÇ¥ bgUkhŸ mu§fdh® FWªbjhif¥ gâ¥ò.ã‹d¤ö® m. ehuhazrhÄ Ia®. xsit R. JiurhÄ¥ãŸis M»at®fË‹ e‰¿iz¥ gâ¥ò, lh¡l® c.nt.rhÄehj Ia® òweh}‰W¥ gâ¥ò, f«g® Éyhr« m.ïuhrnfhghiya§fh® mfeh}‰W¥ gâ¥ò, irt á¤jhªjrkhr¤â‹ r§f ïy¡»a¥ gâ¥ò M»at‰W¡F«ãwt‰W¡F« kJiu¢ r§f¢ RtofŸ ga‹g£LŸsd.
r§f« njh‹Wtj‰F K‹dnu gh©o¤Jiu¤ njt®lh¡l® rhÄehija® gâ¥ò¡F cjÉdh®.
“ga‹á¿a njD« gidasth¡ bfhŸt® ea‹bjÇth® v‹wî©ik eho - Ka‹¿Jngh
112 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ijªüW %gh mD¥ã‹d~ nj‰wUŸthŒbkŒªüš JßïbahGF« ɤjfh - ikªü¿Mkhiy ƉRití© lh¡F« òw¥bghUŸbt©ghkhiy a¢á‰ gâîbrŒí« - khKa‰áC¿ RªJ K‰wš cWÉ¥gh‹”
nt©odh®, kÂnkfiyÆ‹ Kj‰ gâ¥ò¡F« gz«cjÉdh® gh©o¤Jiuah®. r§f« njh‰Wɤj ã‹d®btËÆ£l üšfŸ gy. mt‰WŸ ahœ¥ghz«fâiunt‰ãŸis jÄœ¢ brhšyfuhâia _‹Wghf§fshf btËÆ£lJ«, g¢ira¥g‹ fšÿǤ jÄœ¥nguháÇa® m. á§fhuntY KjÈah® bjhF¤j fiy¡fsŠáa« ngh‹w mã jhd áªjhkÂia btËÆ£lJ«r§f¤â‹ g¡F¥ bgUikaË¥gdth«.
jÄœ¢ r§f¥ gh©oa‹ ò¤jfrhiyÆš ï¥bghGJ5177 üšfŸ cŸsd. Äf mUikahd jÄœ üšfS«M§»y üšfS« cs. gšyhÆu¡ fz¡»š ïUªj V£L¢RtofËš ï¥bghGJ 207 Rtofns cŸsd. mt‰WŸ
bjhšfh¥ãa® RtofŸ -6 cŸsd. k‰witã‰fhy¤jit, mit :
e‹}š RtofŸ -6
ïiwadh® fsÉaš RtofŸ -7
òw¥bghUŸ bt©ghkhiy RtofŸ - 1
ïy¡fz És¡f« RtofŸ -3
åunrhÊa« RtofŸ -1
neÄehj« RtofŸ -2
ah¥gU§ fy¡fhÇif RtofŸ -1
j©oay§fhu« RtofŸ -1
âU¡FwŸ RtofŸ -4
ehyhoah® gJkdh® ciu RtofŸ -4
ïuhkhaz« RtofŸ -9
113Rto¡fiy
vŠáait gšntW Ãf©LfŸ, gh£oašfŸ òuhz§fŸ,kU¤Jt, rka üš RtofŸ MF«.
VLfŸ bjhF¤j ï«_‹W mik¥òfis mšyhkšjÅ¥g£l áyU« MuhŒ¢á neh¡»š bjhF¥gijí« govL¥gijí« ïÅa bghGJ ngh¡fhf¡ bfh©oUªjd®.mt®fSŸ, mŒa«ng£il K¤J u¤âd KjÈah®,k‹dh®Fo nrhkRªju« ãŸis, fhtšJiw Miza®gthdªj« ãŸis, nry« ïuhkrhÄ KjÈah® M»abgUk¡fŸ F¿¥ãl¤j¡ft®fŸ.
4. mŒa«ng£il K¤Ju¤âd KjÈah®
brsÇ¥ bgUkhŸ mu§fdhiu kJiuÆš br‹W jÄœgÆy VÉatU«, mt®¡F nt©L§fhš nt©LtcjÉatU« ïtnu Mt®. ït®j« ö©Ljny, brsÇ¥bgUkhŸ mu§fdhiu¢ br‹id¡F VÉ¡ FWªbjhif¢Rtoia muád® Xiy¢ Rto Ãiya¤âš f©LgobaL¡f VÉaJ. br‹wt® gobaL¤J Û©L tªJMuhŒªjâš ãiHfŸ gy bghâªâU¡f¡ f©lh®. xUbrŒíŸ K‰W« ÉLg£oU¡fî« f©lh®. MfÈ‹K¤Ju¤âd® mÇanjh® FWª bjhif¥ goia tUɤJ¤jªjh®. m‹¿í« mfeh}W, e‰¿iz, gÇghlš KjÈabjhif üš Rtofisí«, ãw üšfisí«, tH§»dh®.“mt®j« cjÉfŸ ïyntš ïªüiy ciuíl‹gâ¥ã¤jÈš ï‹D« ngÇl®¥ g£oU¥ng‹” vdmu§fdh® vGJ»‹wh®. ïl®Ôu VLjªJjÉa VªjšK¤Ju¤âd® v‹gJ ïjdhš És§F«.
“brªjÄœ üyhuhŒ¢ána bghGJ ngh¡fhf¡ bfh©LmÇa bgÇa jÄœ üšfis¥ bg‰W¤ j« ifahnyna ãuâbrŒJ bfh©L cilatÇl« bfhL¡F« ca®ªjhU«v‹dhUÆu‹ ãdUkhd kz¡fhš mŒa«ng£ilbrªjÄœ Éyhr« $ kh‹ 8 K¤Ju¤âd KjÈah®” v‹Wmu§fdh® j« FWª bjhif¥ gâ¥ã‹ cjÉíiu¤jšgFâÆš ï¥bgU kfdhiu¥ ghuh£oíŸsh®. ït®vGâa FWªbjhif¡ foj¢ Rto rkhr¤âdÇ‹ r§fïy¡»a¥ gâ¥ò¡F cjÉaJ.
114 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
K¤Ju¤âd KjÈah® jŠir ruRtâ kfhš üšÃiya¥ òytuhfî«, gâ¥gháÇauhfî« És§»at®.ïtU« òyt® v«.M®. fªjrhÄ ãŸis mt®fS«gâ¥ã¤JŸs `ehyoah® ciuts«’ ngh‰w¤ j¡fgâ¥ghF«. mÇa mo¡F¿¥òfisí«, áw¥ò¡F¿¥òfisí« j‹df¤J¡ bfh©lJ. m¥gâ¥ò ruftâkfhš 59 MtJ v© btËplhf 1953 ïš btËtªJŸsJehyoah® ciuts«.
5. k‹dh®Fo nrhkRªju« ãŸis
e‰¿iz ciuaháÇa® ã‹d¤ö® m. ehuhazrhÄIaÇ‹ MáÇa® ehuhazrhÄ¥ ãŸis mt® j«âUkfdh® ï¢ nrhkRªju« ãŸis Mt®.
nrhkRªju« ãŸis j« jªijahÇl« jÄœ gÆ‹wh®.mtiu ïsikÆnyna ïHªjikahš nk‰ go¥ò¥ go¡fïayhuhŒ mikªjh®. mªÃiyÆš jªijah® gÂbrŒjk‹dh®Fo¡ »¿¤Jt¡ fšÿÇÆš jÄHháÇa¥ gÂbg‰wh®. Mdhš m¡fšÿÇ vL¡f¥g£L Élnt,nrhkRªjudh® ntiyí« nghƉW.
nrhkRªjudh® fhtš JiwÆš Jiz MŒthsuhfmk®ªjh®; MÆD« jh« bfh©oUªj jÄœ m‹igkwªjh® mšy®; jÄœ XJjiy¤ JwªjhU« mšy®. xUfhšxU bfhŸis¡ T£l¤ij¥ g‰w¢ br‹W nghuho bt‰¿bfh©lh®; bt£L¡ fha§fS« bfh©lh®; m¥bghGJr£il¥ igÆš ïUªj bjhšfh¥ãa üiy¤ jtwÉ£LÉ£lh®. kU¤Jt kidÆš »lªjnghJ« mjidÃid¤nj tUªâdh®, njo¡ bfhz®ªJ jªj ã‹dnumikâí‰wh®.
bjhšfh¥ãa¥ òyikÆš jiy Ëwh® nrhkRªjudh®gh£L, bjhiffŸ btË¥glhj fhy¤âš jhnk Ka‹Wmt‰iw¥ gobaL¤J¥ gÆ‹wh®. mÇa MuhŒ¢áí«brŒjh®. j« ifahš vGâa mfeh}‰iwí«, e‰¿iziaí« ã‹d¤ö® ehuhaz rhÄ Ia®¡F tH§»dh®.irt á¤jhªj rkhr« btËÆ£l r§f ïy¡»a¥ gâ¥ò¡F
115Rto¡fiy
mt® vGâa òweh}W kJiu¡fhŠá, beLeš thil,F¿Šá¥ gh£L g£od¥ghiy M»at‰¿‹ foj¥ gofŸga‹g£ld. mªehis¥ bgU«òyt®fS¡bfšyh«njhHuhf És§»a nrhkRªju« ãŸisÆ‹ òyikiam¿P® gh.nt. kh¡f ehaf® ghuh£L»wh®:
1“bghâa kiyÆš mf¤âaiu¡ fhz¢ br‹nw‹; m§FmtUila mo¢Rt£il¡ Tl f©ony‹ vâ®ghuhjïl¤âny vâ®ghuhj cUt¤âny bjhšfh¥ãaiu¡f©nl‹.”
fhtš JiwÆš gÂbrŒJ bfh©L f‹Å¤ jÄÊ‹fhtyuhfî« És§»a ï¤jifa bgUk¡fŸ v‹W«ngh‰Wj‰FÇatuht®.
6. rutz gthdªj« ãŸis
ïtU« fhtš g brŒjtnu. 1889 M« M©oš fhtšJiwÆš nr®ªj ït® 1918 M« M©oš Jiz Miza®(Deputy Commissioner) gjÉia¥ bg‰wh®. ït® eh£L¡F¢brŒj e‰gÂia¡ fUâ thœehŸ msî« M©LnjhW«mWüW %gh Ãuªju tUthŒ jU« Ãy¡bfhilbah‹W1922 M« M©L V¥uš â§fŸ 12 M« ehŸ muáduhštH§f¥ bg‰wh®.
kh©òÄF ntšR ïsturU« ïstuáahU« 1905 M«M©L br‹id¡F tªjnghJ«, Ä©nlh bgUkfdhU«,fh®oŠR bgUkfdhU« br‹idÆš j§»ÆUªjnghJ«ïtnu bkŒfh¥ghsuhf ïUªJ áw¥ò¥ bg‰wh®. br‹id`brߥ’ghfî« És§»dh®. 1 flik¢ áw¥ghš ÉUJ«ghuh£L« bg‰wh®. ̀âth‹ gfö®’ v‹D« áw¥ò¥ g£l«M§»y muR tH§f¤ âfœªjh®.
ït® g§F bfh©l mik¥òfŸ Äf¥ gy br‹id¥gšfiy¡ fHf üš btËp£L¡ FG, brh‰bwhluh¡f¡FG M»at‰¿‹ cW¥ãduhf ïUªjh®. bj‹ÅªâaMuhŒ¢á¡ fHf¤ Jiz¤ jiytuhf ïUªjh®. ïy©l‹khefu muáaš tuyh‰W¤ Jiw¡ FGÉY«, Máamuáaš r§f¡ FGÉY« cW¥ãduhf¥ g òǪjh®.
116 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
fšÉ¢ áw¥ãš nknyh§»a ït® r£l¤ nj®î¡F¥ga‹gl¤j¡f mÇa üšfŸ gyt‰iw MuhŒªJ vGâ¥gâ¥ã¤jh®, ̀x¥òuîÄ¡f fhtš mYty®’ v‹D« Ó®ikbg‰wh®. ï›btšyht‰¿Y« nkyhf¤ jÄœ üšfS«,RtofS« bjhF¥gJ«, mt‰iw MuhŒªJ«,btËÆLtJ« j« ïÅa gÂahf¡ bfh©lh®.
ït®, j« bgauhš `gthdªj® fHf«’ vd xU fHf¤ijÃWÉdh®. mj‹ ts®¢á¡fhfî«, üš btËp£L¡fhfî« jh« mÇâ‹ <£oa bgU« bghUis `ïWâK¿’thÆyhf¥ gil¤jh®. m¡fHf¢ rh®ãš ÃWt¥g£l üšÃiya¤âš gšyhÆu« üšfŸ - V£L toÉY«,ifbaG¤âY«, m¢áY« mikªjit - cŸsd.
bjhšfh¥ãa« bghUsâfhu« (e¢ádh®¡»ÅaUiu,nguháÇa® ciu) ah¥gU§fy ÉU¤âíiu, ïiwadhuf¥bghUSiu, nguf¤âa¤ âu£L, e‹}š fh©oifíiu.jÄHfuhâ M»at‰iw btËÆ£lh®. ït® mik¤j fHftÊahf ït® fhy¤â‰F¥ ã‹d® btËtªj üšfS« gy.mt‰WŸ fh.u. nfhɪjuhr KjÈah® gâ¥ã¤jåunrhÊa« F¿¥ãl¤j¡fjhF«.
gthdªj® gâ¥ã¤jt‰WŸ jÅ¢áw¥ò thŒªjJah¥gUt§fy ÉU¤âahF«. mj‹ Kj‰ghf« 1916 M«M©L«, ïu©lh« ghf« 1917 M« M©L« btËtªjd.m›btËp£lhš jÄœ ïy¡fz ïy¡»a¥ gu¥òbtËÆ£lJ nghy v›btËp£lhY« òy¥g£oyJ.mʪJnghd üšfË‹ xU áy ghlšfisnaD«,F¿¥òfisnaD«, bga®fisnaD« mªüš nghyntbwªüY« fh£o‰¿y, gâ¥ghF«. Mjyhš mªüšÃ‹W Ãyî« fhybkšyh« gthd¤j® mj‹ òfbHhL«fyªJ Égh® v‹gJ cWâ.
`gthdªj® fHf«’ MuhŒ¢áahs®¡F m ÃHš jªjJ;mutiz¥ò¢ brŒjJ; ãw® btËp£L¡F« bgUªJizòǪjJ. irt á¤jhªj rkhr¤â‹ r§f ïy¡»abtËp£L¡F mfeh}W, fȤbjhif, e‰¿iz,bjhšbghUŸ e¢, nguh. M»a foj¢ Rtofisí«, V£L¢
117Rto¡fiy
Rtofisí« tH§»aJ. ï¤jifa mÇa bgÇa Rtofis¡bfh©l gthdªj® fHf« gÂa‰W Kl§»aik jÄH®jt¡Fiwnaah«! ï¥bghGânyD« j¡fh® <Lg£L¢brayh‰¿D« jFâ Ä¡f üšfŸ gy jÄœeh£o‹brštkhf És§Fjš TL«! mªe‰ngW thŒ¡Fkhf!
7. nry« ïuhkrhÄ KjÈah®
VL bjhF¤j VªjšfSŸ xUt® nry« ïuhkrhÄKjÈah® mt®fSŸ xUtifahš V‰wÄ¡ftU« Mdh®.áW üš gu¥ãnyna á¡»¡ »lªj bgU« nguháÇa®rhÄehijaiu¥ gHªjÄœ ü‰g¡f« gh®¡f¤ ö©oat®mtnu! “mtUila ö©Ljš ïuhÉ£lhš áªjh kÂiaeh‹ m¢áLtJ v§nf? r§f üšfË‹ bgUikiacz®ªJ ï‹ò‰W btË¥gL¤J« Ka‰á¡F« vd¡F«v‹d r«gªj«? v‹bwGJ« IaÇ‹ kÂbkhÊfŸïuhkrhÄ KjÈahÇ‹ ö©Ljiy És¡F« ÓÇarh‹whF«.
nry« ïuhkrhÄ KjÈah® jªijah® nfhghš rhÄKjÈah®; bgU Ãy¡»Hh®. m¡fhy¤âš ïªâa®¡F Äfca®ªj gjÉahf ïUªj `jhášjh®’ gjÉia milªjt®.j« ikªjU« gjÉahš ca®ªJ És§f M®t« bfh©lt®.
ïuhkrhÄ KjÈah® ïs§fiy¤ nj®Éš (ã.V) khÃyKj‹ik bg‰W¤ nj¿dh®. KJfiy¥ g£lK« bg‰wh®.r£l¡ fšÉ¤ nj®¢áÆY« khÃy Kj‹ik vŒâdh®. 1876M« M©ony kht£l `KÅÓ¥’ Mdh®. m›ntiyiaMW M©LfË‹ ã‹d® ÉL¤J, ca® k‹w tH¡f¿Puhf¥ g òǪjh®. `ïªâa r£l ïjœ’ v‹D« ïjÊ‹MáÇauhf ïUªjh®. g£l tF¥òfË‹ jÄœ¤ nj®thsuhfî« És§»dh®. 炙yhªJ br‹W ïªâa k¡fŸca®î¡fhf¥ ghLg£lh®. ÉLjiy ïa¡f¤âY« M®t«fh£odh®.
fhŠáòu« bgU«òyt® rghgâ KjÈah® kfdh®ehfȧf KjÈahÇl« jÄœ gÆ‹wh®. ïuhkrhÄah®M§»y¤âY«, M§»yt® ÉaªJ ghuh£L« âw« bg‰wh®.
118 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jÄœ¥ òyt®fŸ midtU« ã‰fhy¢ ቿy¡»a§fËnyna bghGij¥ ngh¡Ftij m¿ªJ ct¥ò‰wh®.mt® ïs§fiy gÆ‹w fhy¤âny áªjhkÂÆ‹áw¥ãid cz®ªjt®. Mjyhš, m¤jifa giHaïy¡»a§fis¥ go¥ghU«, ghl« brhšthU« ïynu vdV§»dh®. gHªjÄœ üšfis¥ ghlŠ brhšthiu¤ njomiyªjh®. ïªÃiyÆš j‰brayhf¥ bgU« nguháÇa®rhÄehija® tªJ KjÈahiu¡ f©lh®. m¡fh£áIaiu¥ òJbe¿Æš - òâa cy»š - òF¤âaJ. mjidmtnu TW»wh®. r§f¤ jÄœ cz®it¤ j£o vG¥ãmânyna j« thœit KGJw¥ gâ¥ã¤J¡ bfhŸSkhWIaiu¤ ö©oa Ãfœ¢á m~jhjÈ‹ mjid ÃfœªjJÃfœªjthnw m¿jš e‹wh«.
(âUthtLJiw) MÔd¤ jiyt® “ï¥nghJ m§nf(F«gnfhz«) K‹Óghf tªâU¡F« KjÈah® jÄÊš ešygƉáíilatbu‹W njh‹W»wJ.” mtiu Ú§fŸ nghŒ¥gh®¤J tunt©L«.” v‹W vd¡F¢ brhšÈ mD¥ãdh®.
“mtiu¥ gh®¡f nt©Lbk‹w Mtš KjÈš v‹Ål«ïšiy; R¥ãukÂa njáf® brhšÈaD¥ãdikÆ‹ eh‹br‹W gh®¡fyh« v‹W xUehŸ òw¥g£nl‹ m‹WÉahH¡»Hik (21-10-1880) mt® ïUªj å£il milªJmtiu¡ f©nl‹, eh‹ fhnyÍš ïU¥gijí« kl¤âšgo¤jt‹ v‹gijí« brh‹nd‹. mt® ahnuhmayhÇl« ghuhKfkhf¥ ngRtJ nghy¥ ngádh®.v‹ndhL Ä¡f ÉU¥g¤Jl‹ ngRtjhf¥ òy¥gl Éšiy`mâfhu¥ gjÉÆdhš ï¥go ïU¡»wh®, jÄœ go¤jtuhfïUªjhš ï¥go e«Äl« ngRthuh? ” v‹Wv©zyhnd‹.
“Ú§fŸ ahÇl« ghl« nf£O®fŸ?” v‹W mt®nf£lh®.
“kfh ɤJth‹ Ûdh£á Rªju« ãŸisat®fËl«ghl« nf£nl‹” v‹nw‹.
ãŸisat®fŸ bgaiu¡ nf£lîl‹ mtÇl« VjhtJ
119Rto¡fiy
»s®¢á c©lhFbk‹W vâ®gh®¤nj‹. v‹Dilac¤ânahf¤J¡fhf v‹id kâ¡fh É£lhY«ãŸisat®fŸ khzh¡f‹ v‹w Kiw ÆyhtJ v‹Ål«kd« fyªJ ngryhnk. mt® m¥go¥ ngr K‹ tuÉšiy,fz¡fhfnt ngádh®.
ãŸisat®fŸ bgaiu¡ nf£L¥ òil bga®¢ánaïšyhj ïtuhtJ, jÄÊš mãkhd« cilatuhfïU¥gjhtJ! všyh« bghŒahf ïU¡F«, v‹W eh‹Ô®khd« brŒJ bfh©nl‹.
mt® nfŸÉ nf£gij ÃW¤jÉšiy; v‹d v‹d ghl«nf£oU¡»Ö®fŸ? v‹w nfŸÉ mL¤jgo mtÇlÄUªJtªjJ. `ïj‰F eh« gâš brhšY« tifÆš ïtiu¥ãuÄ¡F«go brŒJ Élyh«’ v‹w âra ò¤ânahL eh‹go¤j ò¤jf§fË‹ tÇiria x¥ã¡fyhnd‹. Flªijaªjhâ, kiwir aªjhâ, f«guªjhâ, âUtu§f¤ jªjhâ,mHfuªjhâ, f«guªjhâ, Kšiyaªjhâ, Ûdh£áa«ikãŸis¤ jÄœ, K¤J¡ FkhurhÄ ãŸis¤ jÄœm»yh©l eha» ãŸis¤ jÄœ, nr¡»Hh® ãŸis¤jÄœ ....... v‹W brhšÈ¡ bfh©nl nghnd‹. mªjhâfËšïUgJ, fy«g§fËš ïUgJ, nfhitfËš gâidªJ,ãŸis¤ jÄœfËš K¥gJ, cyh¡fËš ïUgJ, öJfŸï¥gona ãugªj§fis mL¡»nd‹. mt® Kf¤âšfLfsî Éa¥ò¡ Tl¤ njh‹wÉšiy.
`ïbjšyh« go¤J v‹d ãunahrd«?’ v‹WâObu‹W mt® ïilk¿¤J¡ T¿dh®. eh‹ Ä¡f Vkh‰w«milªnj‹, `ït® 炙äZ go¤J mânynkhf§bfh©ltuhf ïU¡fyh«. mjdhš jh‹ ï¥go¢brhš»wh®, v‹w v©z« vd¡F c©lhƉW. MdhY«eh‹ ÉlÉšiy òuhz tÇiria¤ bjhl§»nd‹,
`âUÉisahl‰ òuhz«, âUehif¡ fhnuhz¥ òuhz«,khôu¥ òuhz«, fªj òuhz«, bgÇa òuhz«F‰why¥òuhz«........’
mt® giHa gona f‰áiy nghy ïUªjh®.
120 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
`ielj«, ãuòȧfäiy, átPhdnghj« átPhdá¤âah® ciu........ .........’ v‹D« üšfË‹ bga®fis¢brh‹nd‹. ïy¡fz üšfis vL¤J¡ T¿nd‹.m¥bghGJ« mtU¡F¤ âU¥â c©lhfÉšiy. ̀mllh!K¡»akhdt‰iwašyth kwªJÉ£nlh«?’ mijKjÈnyna brhšÈÆUªjhš tÊ¡F¡ bfh©LtªâU¡fyhnk!” v‹w cWâíl‹ f«guhkhaz«KGtJ« ïu©L _‹W Kiw go¤âU¡»nw‹.ãŸisat®fËlK« áy fh©l§fis¥ ghl«nf£oU¡»nw‹ v‹nw‹. ïuhkRthÄ KjÈah® `rÇ,m›tsî jhnd?’ v‹W nf£lh®. vd¡F Äfî« mâU¥âV‰g£LÉ£lJ. `f«guhkhaz¤âš Tlth ï›tsîghuhKf«! ï›tsî mr£il! v‹w Ãidnt mj‰F¡fhuz« mj‰F nkny brhšy v‹d ïU¡»wJ? Mdhšmt® v‹id ÉL»wtuhf ïšiy nkY« nfŸÉnf£fyhdh®.
“ïªj¥ ã‰fhy¤J¥ ò¤jf§fbsšyh« go¤jJ rÇjh‹.giHa üšfËš VjhtJ go¤jJ c©lh?”
vd¡F mt® vij¡ fUâ¡ nf£lh® v‹W bjÇaÉšiy.`ãŸisat®fŸ ïa‰¿a üšfisna eh‹ go¤âU¥gjhfït® v©Â¡ bfh©lhnuh? fªjòuhz« bgÇa òuhz«KjÈaitfŸ všyh« giHa üšfŸ mšynth?f«guhkhaz« giHa üšjhnd? giHa üby‹W ït®ntW vij¡ fUJ»wh®?’ v‹W nahá¡fyhnd‹.
`eh‹ brh‹dt‰¿š v›tsnth giHa üšfŸïU¡»‹wdnt!’ v‹W nf£nl‹.
`mitfS¡bfšyh« _ykhd üšfis¥ go¤âU¡»Ö®fsh?’ v‹W mt® nf£l nghJ jh‹mtÇl«Vnjh ru¡F ïU¡»wJ v‹w v©z« vd¡F c©lhƉW.
`jh§fŸ vªj üšfis¢ brhš»Ö®fŸ’ v‹WbjÇaÉšiyna?’ v‹nw‹.
`Ótf áªjhkÂia¥ go¤âU¡»Ö®fsh?’ kÂnkfiygo¤âU¡»Ö®fsh? áy¥gâfhu« go¤âU¡»Ö®fsh?
121Rto¡fiy
mt® brh‹d üšfis eh‹ go¤jâšiy. 1 v‹DilaMáÇanu go¤jâšiy ò¤jf¤ij¡ Tl eh‹ f©zhšgh®¤jâšiy. MdhY« ï›tsî ò¤jf§fis¥go¤jjhf¢ brh‹dij xU bghU£ gL¤jhkš vitnahïu©L _‹W üšfis¥ go¡fÉšiy v‹gij¥ãukhjkhf¢ brhšy tªJ É£lhnu, v‹w ÃidbthLbgUÄj« nr®ªJ bfh©lJ, `ò¤jf« »il¡fÉšiy»il¤jhš mitfisí« go¡F« ijÇa« c©L’ v‹Wf«Õukhf¢ brh‹nd‹.
rhjhuzkhf¥ ngá¡ bfh©L tªj KjÈah® ÃÄ®ªJv‹id e‹whf¥ gh®¤jh®, eh‹ ò¤jf« jU»nw‹. jªjhšgo¤J¥ ghl« brhšå®fsh? v‹W nf£lh®.
Ia® JÂîl‹ Éil T¿dh® mL¤j PhƉW¡ »HikIa®, KjÈahiu Û©L« f©lh®. áªjhk¢ RtoiatH§»dh®. m¢Rtoia¥ bg‰w mUikiaí« KjÈah®ciu¤jh®.
“vd¡F¢ áªjhk KjÈa giHa ò¤jf§fis¥ go¡fnt©Lbk‹w Mtš ÄFâahf ïUªjJ. ïªj¤ njr¤âšeh‹ rªâ¤j ɤJth‹fËš xUtuhtJ mt‰iw¥go¤jjhfnt bjÇaÉšiy. V£L¢ RtofS« »il¡fÉšiy. âUbešntÈ¥ g¡f¤âYŸs fÉuha®fË‹å£oš ãuâfŸ »il¡fyh« v‹W v©Â $itF©l¤âš K‹èghf ïUªj v‹ e©g® V.ïuhk¢rªâiua® v‹gtÇl« Éõa¤ij¢ brhšÈit¤âUªnj‹. mt® ah® ahiunah ÉrhǤJ¥ gh®¤jh®,x‹W« »il¡fÉšiy.”
“xU rka« $ itF©l¤J¡F mU»YŸs X® CÇšgu«giu ɤJth‹fshf ïUªj fÉuha® FL«gbkh‹¿š câ¤j xUt® xU tH¡»š rhÎahf tªjh®.mtiu ÉrhÇ¡F« nghJ, mt® fÉuha® gu«giuia¢nr®ªjtbu‹W«, mtUila K‹ndh®fŸ gy üšfisïa‰¿ÆU¡»wh®fŸ v‹W« v‹ e©gU¡F¤ bjÇa tªjJ.Érhuizbašyh« Koªj ãwF K‹è¥ mªj¢
122 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
rh£áia¤ jÅna miH¤J mt® å£oš V£L¢ RtofŸïU¡»‹wdth v‹W ÉrhǤjh®. mt® ïU¡»‹wd v‹Wbrhšynt” áªjhkÂ¥ ãuâ ïUªjhš njo vL¤J¤ junt©L« v‹W T¿dh®. mâfhu¥ gjÉÆš ïUªjikahšmt® Ka‰á gȤjJ. mªj¡ fÉuha® Ótf áªjhkÂ¥ãuâia¡ bfh©L tªJ bfhL¤jh®. mj‰F K¥g¤ijªJ%ghŒ bfhL¤J th§» vd¡F mD¥ãdh®. mâÈUªJfh»j¤â‰ ãuâ g©Âa ò¤jf« ïJ”
ïuhkrhÄ KjÈah® `òijaš’ ïU¡FÄl¤ij k£L«fh£odh® mšy®, `òijaiyna vL¤J tH§»dh®.ã‹d®¥ gjÉÆš ïUªJ Éy»¢ br‹id¡F¢ br‹wh®.M§»Uªj nghJ m¿P®fŸ bjhl®ig IaU¡F c©lh¡»it¤jh®. gâ¥ã¡F« gÂÆ‹ nghJ j« khËifÆnyj§F« thŒ¥ig IaU¡F tH§»dh®. btËp£L¡F¥gzîjÉí« òǪjh®. ãw® m›îjÉ brŒaî« ö©odh®.VLfS« bjhF¤J¤ jªjh® m›tsî jÄœ¡ fhjšKjÈahU¡F!
ïuhkrhÄ KjÈah® rhÄehija® gâ¥ò¡F kÂnkfiy¢ Rto, áy¥gâfhu¢ Rto 2, áªjhk¢ Rto_‹W vd MW RtofŸ tH§»dh®. á.it. jhnkhju«ãŸis gâ¥ò¡F« gy Rtofis tH§»dh®! gHªjÄœüšfË‹ xËguî« ïl§fËbyšyh« ïuhkrhÄKjÈah® m›bthË ônl ò‹KWt‰ bghÈnthL fh£átH§F»wh® v‹gJ xUjiy.
ïÅ¥ gâ¥ò neh¡f¤ij it¤J¡ bfh©L VL bjhF¤Jit¤j VªjšfŸ áy®, mt®fŸ, Éidahš Éidah¡»¡bfh©l ɤjf®fŸ Mt®; mt®fŸ tuyh‰iw mL¤jgFâÆš fh©ngh«.
F¿¥òfŸ
1. c⮪j ky®fŸ. c.nt.rh.
2. bj‹Åªâa nfhƉ rhrd§fŸ ghf« - 1 K‹Diu.
3. 19-M« ü‰wh©oš jÄœ ïy¡»a«.
123Rto¡fiy
4. ïJfhW« m¿atªj fšbt£LfŸ 21464; ït‰WŸbtËahÆdî«, btËahf mÂakhÆdî« 8479; btË¥glnt©Ltd 12985. gh©oa® br¥ngLfŸ g¤J, 11.
5. Descriptive Catalegued Vol. to IV.
6. òâaJ« giHaJ« g¡. 50.
7. jÄœ¥ òyt® tÇir bjhFâ. 10. g¡. 128.
8. rutz gthdªj® âU.É. f. î¡F m‹g®, njdh«ng£ilÆšátr§fu KjÈah® v‹gh®, `nfhÆÈš gÈÆLjiy’ m‹òKiwÆš foªjh®. C® á¿aJ átr§fu® å£oš f‰fŸ ÉGªjd;gh«òfŸ ÉGªjd; m«k‹ bjŒt« áy®nkš jiyÉǤjhoaJ. âU.É.f. gthdªjU¡F Kl§fš Ô£odh®. “tªjh®gthdªj« ãŸis, kUshoa bjŒt§fŸ všyh« kiyna¿d;jiyfhš bjÇahJ Fâ¤j åu®fŸ všyh« ò‰WŸ gh«ghdh®fŸ.FH¥g« FiyªjJ; mikâ ÃyɉW.”
gthdªj® braš kh©ò¡F ï~bjhU rh‹W. âU.É.f.thœ¡if¡ F¿¥òfŸ 920 - 21.
9. v‹ rǤâu«. g¡. 909.
10. ïJ br›Éa e‹W VbdÅš mt® gobaL¤j g¤J¥gh£L,áy¥gâfhu, áªjhkÂ, bjhš. ïs«. RtofŸ Ia® gâ¥ò¡F¡»il¤JŸsd. bghUeuh‰W¥gil, btÆÈš cy®¤âaij v‹rǤâu¤âš TW»wh®. Mdhš, áªjhk áy¥gâfhu üšfis¥ghl« brhšÈaâšiy vdyh«. Ia® áªjhkÂia¥gâ¥ã¤jijna f©o¤jt®fS« âUthtLJiw kl¤âšïUªjd® v‹gjdhš ïJ És§F«.
124 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
9. gHªjÄœ¥ gâ¥ghs®fŸ
ï›tÇirÆš ïl« bgw¤j¡fh® gyuht®, vÅD«, xUehšt® ït© F¿¡f¥ bgW»‹wd®. ãwbušyh« mt®gâ¥ã¤j üiy¥ g‰¿a gFâÆny ïl« bgWt®ïªehštUŸ Kjštuhth® _t® mt®
“gHªjÄœ ïy¡»a btËp£L¡F¡ fhš bfh©lt®MWKf ehty®; vG¥ãat® jhnkhju« ãŸis; TiuntŒªJ, Ãiya« nfhÈat® rhÄehj Ia®” v‹W âU.É.f.Édhš F¿¥ãl¥ bgW« _tnu Mt®.
MWKf ehty®
ehty® ».ã. 1822 ïš ãwªjh®. ït® jªijah®fªj¥ãŸis, C®, <H¤ij¢ nr®ªj ešÿ®.
ït® jªijah® áwªj ehlf ɤjf®; gy ehlf üšfŸïa‰¿íŸsh® xU ehlf üiy vGâ¡ bfh©oU¡F«nghnj VL« vG¤jhÂíkhf ïUªj ÃiyÆnyna ïa‰ifvŒâdh®. m¥bghGJ ehty®¡F taJ x‹gJ. jªijah®miuFiwahf É£l ehlf¤ij¤ jhnk m›És« taâšKo¤jh® ehty® v‹g®!
ehty®, rutzK¤J¥ òyt® ïUghiy¢ nrdhâuhaKjÈah® M»nahÇl« jÄœ¡fšÉ bg‰wh®. gŸËÆšM§»y« gÆ‹wh®. rka üšfËš MœªJ njhŒªjh®;kHit kfhȧifa®, bgU«òyt® Ûdh£á Rªju« ãŸisKjyha jÄœ m¿P®fSl‹ bjhl®ò bfh©lh®.ng¢Rt‹ik nghynt vG¤J t‹ikÆY« áwªJÉs§»dh®. ciu eilia ts®¤j bgUk¡fSŸ ehty®F¿¥ãl¤j¡ft®. mt® j« gâ¥òfŸ mUik thŒªjit.
125Rto¡fiy
v›Él¤ânyD« xU ãiHia vtU« fh©l‰F ïayhJv‹D« mÇa gâ¥ò mtUilaJ.
ehty® rkaüšfŸ, ïy¡fz üšfŸ, ghl üšfŸvd¥ gytifÆš gâ¥ã¤JŸsh®. mt‰WŸ gHªjÄœtsbkšyh« xU§F br¿ªj âU¡Fwis¥ gÇnkyHf®ciuíl‹ btËÆ£LŸsik F¿¥ãl¤j¡f jh« mjidïuhkehjòu« bgh‹DrhĤ njt® nt©LnfhË‹goJ‹kâ tUl« itfhá khj« gâ¥ã¤J cŸsh®. mj‰F¤âÇáuòu« Ûdh£á Rªju« ãŸis á. âahfuhr¢ br£oah®, r. bjŒtehaf« ãŸis nrhlrhtjhd« R¥guha¢br£oah® M»nah® áw¥ò¥ ghÆu« ghoíŸsd®.
bjhšfh¥ãa« âU¡FwŸ, bgÇa òuhz« KjÈa mt®gâ¥ò¡fË‹ g¡f v©, ghlš v© jiy¥ò v© M»avšyhK« jÄœ v©zhfnt ïU¤jš xU jÅ¢ áw¥ghF«.bjhšfh¥ãa« nrdhtiua® ciu e‹}š r§fuek¢átha® ciu, âU¡nfhitah® nguháÇa® ciuv‹gdî« ehtyÇ‹ gâ¥ghš btË¥g£ld.
ït‰WŸ ïtuhŒªj bjhšfh¥ãa« nrdhtiua® cium¿P® á.it. jhnkhju« ãŸisahš gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ.nrdhtiua¤â‹ Kj‰gâ¥ò mJntahF«. Mdhš mnj1848 M« M©onyna nfhksòu« ïuhrnfhghy¥ãŸisahY« bjhš, nrdhtiua« btËÆl¥ bg‰wJ.ïu©l‰F« ïil¥g£l â§fŸ x‹nwah« És¡f«bjhšfh¥ãa¥ gâ¥ò¥ gFâÆš fh©f.
ehty® gâ¥ãš mo¡ F¿¥òfŸ Äf mÇait.“ïUŸnr® ïUÉid” v‹D« âU¡FwŸ ciuÆ‹mo¡F¿¥ghf, “<©L ešÉid v‹wJ mÊj‹ khiyatha Jw¡fÉ‹g KjÈa jhÊa§fis¥ ga¥gdth»antŸÉ KjÈat‰iw, ïit å£L¡F nenu thÆyh»aj¤Jt Phd¤ij¥ gathik kh¤âiunaa‹¿¤ÔÉidnghy mJ ÃfHbth£lhJ jil brŒJÉwYKiladth«. Mjyhš, ïªešÉid ÔÉidïu©L« xUtD¡F Phd¤ij¤ jL¤J¥ gªj KW¤j‰ f©
126 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bgh‹ Éy§F« ïU¥ò Éy§F«nghy¤ j«KŸ x¥gdth«v‹f. rÇia »Çia nahf§fŸ Phd« thÆyhf åLga¤jÈ‹ <©L ešÉid v‹wJ mt‰iw a‹bw‹f.”v‹W És¡f« tiu»‹wh®. ïJ bghUŸ És¡f«.
`gÊaŠá v‹gj‰F¥ gÇnkyHf® gÊiaaŠá vd ciuÉÇ¥gj‰F “gÊaŠá v‹gjid¥ gÊiaaŠá gÊÆdŠávd ÉÇ¡fyh« v‹gJ’ m¢r¡»sÉ¡ ifªJ Äu©L«,v¢r« ïynt bghUŸ tÆdhd” v‹D« bjhšfh¥ãa¢N¤âu¤jh‹ m¿f v‹»wh®, ï~ây¡fz És¡f«.
`vªe‹¿ bfh‹wh®¡F«’ v‹D« âU¡FwŸ ciuÉs¡f¤âš “bgÇa mw§fis¢ áij¤jyhtJ M‹KiyaW¤jY« kfË® fUÉid¢ áij¤jY«, gh®¥gh®¤jò¤jY« KjÈa ghjf§fis¢ brŒjš” v‹W gÇnkyHf®vGJtJ òweh}‰W¥ ghliy mo bah‰¿aJ v‹gijm¿a¢ brŒtJl‹ m¥ghliyí« vL¤J¡ fh£L»wh®.mJ tUkhW:
1 “M‹Kiy aW¤j mwÅ nyh®¡F«khÂiH kfË® fU¢áij¤ njh®¡F«Fut®¤ j¥ãa bfhLik nah®¡F«tUthŒ kU§»š fGthí« csntÃy«òil bga®t jhÆD« xUt‹brŒâ bfh‹wh®¡ FŒâ Æšby‹ww«gh o‹nw MÆiH fzt”
ïâš tU« nfho£l vG¤âYŸs <uofS«, “gh®¥gh®¤j¥ãa bfhLiknah®¡F«, tGthŒ kU§»‰fGthí« csbtd” v‹nw rhÄehija® òweh}‰W¥gâ¥ãY«, itahòÇ¥ ãŸisÆ‹ r§f ïy¡»a¥gâ¥ãY« cŸsd. ghlntWghlhf¡ Tl¡ fh£l¥bg‰¿y. ï~ehŒªJ bfhŸs¤j¡f âU¤jkh«! gÇnkyH f®fhy¤â‰F K‹dnk ï¥ghl« mikªJ É£lJ nghY«!
irt rka üšfS«, ïy¡fz üšfS« mšyhkš,áªjhkÂ, áy¥gâfhu«, kÂnkfiy Kjyha üšfËY«
127Rto¡fiy
ehty® mGªj¡f‰w m¿Éduhf ïU¤jiy¤ âU¡FwŸmo¡F¿¥òfshš m¿jš TL« mt® VLfis¡ bfh©Lf‰w fšÉna m~jh«. VbdÅš ïit mªehËšm¢ál¥bg‰wd mšy.
á.it. jhnkhju« ãŸis
jhnkhju« ãŸis <H¤âYŸs áW¥g£o v‹D«CÇš ãwªjt®. ït® jªijah® itutehj ãŸis jhah®bgUªnjÉa«khŸ ït® ãwªj ehŸ ».ã. 1832br¥l«g® 12.
t£L¡nfh£il¡ fšÿÇÆš M§»yK« ãwî«gÆ‹wh®. jÄœ ïy¡fz ïy¡»a§fis¢ R‹dhf«K¤J¡ Fkhu¡ fÉuha® v‹gÇl« gÆ‹wh®. j«MáÇa®nkš ït® bfh©l m‹ig,
“R‹id K¤J¡ Fku‹ Jiz¡fHšbr‹Å ehbthL áªij âUªjit¤j‹d _j¿ ths® gjªJâ¤âªÃy¤ â›îiu ï‹¿ a«ònf‹”
vd¡ fȤbjhif¥ gâ¥ãš F¿¥ãL»‹wh®.
1957 M« M©L br‹id¥ gšfiy¡ fHf« Kj‹Kjyhf el¤âa EiHî¤ nj®Éš bt‰¿ f©lh®. mL¤jeh‹F â§fËny ïs§fiy¤ nj®ÉY« bt‹wh®.br‹id¥ gšfiy¡ fHf Kjš g£ljhÇ jhnkhjudhnuv‹g®.
jhnkhjudh® nfh¥ghŒ MáÇa® gƉᡠfšÿÇMáÇauhfî«, `âdt®¤jkhÅ’ v‹D« â§fŸ btËp£o‹ MáÇauhfî« fŸË¡nfh£il muád® fšÿǤjiyikaháÇauhfî«, br‹id muád® tuî bryîfz¡F Ãiya Kjštuhfî«, tH¡f¿Puhfî«,òJ¡nfh£il mwk‹w¤J eLtuhfî« flikah‰¿íŸsh®! v›bt¥ gjÉÆš, v›bt› Él¤âš jhnkhjudh® ïUªjhY«, `jhâ’ f© j©Ù®¡ Fl¤njv‹gJnghš mt® f© jÄœ nknyna ïUªjJ! mj‰F¤
128 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bjh©L brŒjny j« ãwÉ¡ flikahfî«, ngÇ‹gkhfî« cz®ªjh®. mjdhš k‰iw¥ gjÉfËš j«ik¥gâ¤J¡ bfh©lij¥ gh®¡»Y«, jÄœ üš gâ¥ãšgâ¤J¡ bfh©l gâ¥ng ca®tw ca®ªjjhƉW!
jhnkhjudhÇ‹ jÄœ ü‰ gâ¥ò¡ fhjš ï›tsîm›tsî m‹W. eh£oYŸs VLfisbašyh« xU§nfbjhF¤jš nt©L«; mid¤ijí« m¢á£L Élnt©L«; jÄH¿ªjh® iffËš všyh« mitjtHnt©L«; ešnyh® cŸs¤bjšyh« jÄœ¥g‰WfËel« òÇant©L«. ïU¡F« üšfËš v›bth‹nwD«ïwªJg£LÉLjš MfhJ! ciH¥ò! ciH¥ò! mauhciH¥ò! v‹W fh‰who vd¢ RH‹W flikah‰¿dh®.
1“giHa RtofŸ ahî« »HkhŒ x‹bwh‹whŒmʪJngh»‹wd òJ VLfŸ nr®¤J mt‰iw vGâit¥ghU« ïy®. Jiu¤jd¤jhU¡F mj‹nkšïy£áaÄšiy. ruÞtâia¤ j«ghš t»¡f¥bg‰wɤth‹fis mtŸ khÄ v£oí« gh®¡»whËšiy.âUîilp®! E« fUiz ïªehŸ jt¿dhš ã‹ò jt«òǪjhY« xU ju« mʪj jÄœ üšfis Û£lš mÇJahid thŒ¥g£l És«gH¤ij¥ ã‹ ït©l¤JŸvL¤Jbk‹? Xl‹nwh »£Ltnjh? fhy¤â‹ thŒ¥g£lVLfis¥ ã‹ njo vL¥ãD« f«igí« ehuhrK« jh‹ÛW«. miu¡ fhR¡F mʪj f‰ò MÆu« bgh‹bfhL¤jhY« thuhJ. r§f kßïa üšfSŸ áy ï¥nghJjhD« »il¥gJ rKra«. K¥ghš m¥ghyhŒÉ£lJ v‹fhy¤âš ah‹ gh®¡f¥ bg‰w I§FW üW ï¥bghGJnjr§fŸ njhW« njoí« mf¥g£oyJ. v¤jidnah â›akJu »uªj§fŸ fhyhªju¤âš x‹w‹ ã‹ x‹whŒmÊ»‹wd. Ókh‹fns! ï›thW ïwªbjhÊí« üšfËšc§fS¡F¢ r‰whtJ »Uig ãw¡fÉšiyah! M¢rÇa«!M¢rÇa«! mayh‹ mÊa¡ fh©»D« kd«js«ò»‹wnj. jÄœ khJ E« jhašyth! ïtŸ mÊaek¡bf‹d v‹W thsh ïU¡»‹Ö®fsh?”
129Rto¡fiy
ï¥gFâÆš jhnkhjudh® M®tK« flik ca®î«e‹fd« btË¥gL«. jhnkhjudh® gâ¥ò¤ JiwÆš<Lg£l fhyÃiy v¤jifaJ? ïjid k‰bwhUgâ¥gháÇauh»a nguháÇa® itahòÇ¥ ãŸis mUikahf És¡F»‹wh®.
1 “$ MWKf ehty® irt rka üšfŸ FwŸ ghuj«btËÆLtnjhL mikªJ É£lh®fŸ. ɤJth‹jh©ltuha KjÈah® âthfu« KjÈa üšfisí«gŸË khzt®fS¡F nt©L« trd üšfisí«m¢áa‰Wtâš xL§»É£lh®fŸ. kHit kfhȧifa®bjhšfh¥ãa« vG¤jâfhu¤ij e¢ádh®¡»Åa®ciunahL gâ¥ã¤J ntW áy üšfisí« btËÆ£Lm¤Jl‹ ËW É£lh®¡Ÿ. fs¤ö® ntj»Ç KjÈah®ehyo ielj« KjÈa üšfis btËÆ£L m›tsÉšâU¥âí‰wh®fŸ âU¤jÂif Érhf¥ bgUkhisa®KjÈnah® FwS¡F¤ bjË bghUŸ, ãuòȧf äiyNlhk Ãf©L KjÈat‰iw¥ ãuRǤJ m›tsÉšj§fŸ Ka‰áia¢ RU¡»¡ bfh©lh®fŸ. âUnt§flKjÈah®, ïuhrnfhghy¥ ãŸis Kjyhdt®fŸïuhkhaz« btËÆLtâY« ehyo KjÈad gâ¥ã¤jÈY« <Lg£L Ëwd®. $ c.nt. rhÄehj Iaut®fŸm¥bghGJjh‹ ÓtfáªjhkÂ¥ gâ¥ò Ka‰áÆšnghuho¡ bfh©oUªjh®fŸ. Mfnt ekJ ãŸis at®fŸj‹dªjÅahŒ¥ g©il¤ jÄœ¢ bršt¥ òijaiy¤ jÄœk¡fS¡F mfœªbjL¤J cjî« bgUKa‰áiank‰bfh©lh®.”
jhnkhjudh® gâ¥ò¥ g gÇâkhš fiyPiu¡ft®ªjJ. jhnkhjudh® 1901 M« M©L rdtǤ â§fŸKjš ehŸ ïa‰if vŒâdh®. m¥bghGJ,
“fhnkhâ t©l® foky®¤nj‹ T£LjšnghšehnkhJ brªjÄÊ‹ e‹}š gybjhF¤jjhnkh ju«ãŸis rhšbgL¤J¢ rh‰wbtt®jhnkh juKilah® j©lÄœ¢brª eh¥òyå®”
130 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
vd¥ ghodh®,. “jhnkhjudh® bjhF¤jJ üy‹W;`j©nl‹’ vd¡ bfh©lh®. gÇâkhš fiyP®,jhnkhjudh® t©lhdh®! jÄœ üš njdhaJ! ah®gh®itÆš? gÇâkhš fiyP® gh®itÆš; Mdhšm›thnw gyU« gh®¤jduh? jhnkhjudhiu, “vd¡F Ú®jhnkhju®” v‹W ïo¤jhU«. mt® vGJ« g⥠òiuia¥“gâ¥òiu” vd¥ ãǤJ¥ bghUŸ bfh©lhU«,“E«FHWgil Éǥ㉠rhy¥bgUF«” vd ïfœªjhU« 1
ït‰iwbašyh« thasÉš xÊahkš m¢á£LÃiy¥gL¤âdhU« ïUªjd®. ï›Éogh£L¡F ïilnajh‹ jhnkhjudh® jÄœ¥g ïa‰¿dh®.,
ãw JiwfËš <£lhj bghUis <£o Él¥ gâ¥ò¤Jiwia nk‰bfh©lhušy®. jh« gâ¥ã¤j üšfŸãiHa‰wd v‹W bgU« giwaiwªjhU« mšy®. V£ošïU¡F« ïÅa üšfŸ ïwªJ gLjš MfhJ v‹D«nt£if x‹nw mtiu VÉ¥g bfh©lJ. v⮤JËwt®fŸ v¤Jiz üšfis btËÆ£ld®? btËÆ£lJ všyh« tirna! gÊna! thHit¡f tªj thŒ, tirbghÊahJ!
jhnkhju« ãŸis ïa‰if vŒâaj‰F ïu§»¥ghondh® gy®. m›Éu§fš ÃiyÆnyD« òyik¡fhŒ¢rš xʪjnjh? gÇâkhš fiyP® ghoa ifaWÃiyia¤ bjhšfh¥ãa Éâ¡F Ku©g£lJ v‹W K£o¡bfh©lhU« ïUªjd® v‹whš, jhnkhjudh® cÆnuhLïUªj fhy¤J v¤jifa ïl®¥ghL g£oU¥gh®?
jhnkhjudh®, Úâbe¿ És¡f«, åunrhÊa«, jÂif¥òuhz«, ïy¡fz És¡f«, NshkÂ, fȤbjhif,bjhšfh¥ãa« M»at‰iw btËÆ£lh®. bjhšfh¥ãa¤ij K‰W« gâ¥ã¤j bgUik ïtU¡nf c©L.ïªüš gâ¥igí«. fȤbjhif, NshkÂ¥ gâ¥òfisí« gâ¥ò üš tÇirÆš, fh©f.
jhnkhjudh® gâ¥ò¥ gÂÆš cŸsªnjhŒªJ âU.É.f.ciu¤jij K‹nd f©nlh«. irt á¤jh¤j rkhr« r§fïy¡»a¥ gâ¥ig ml¡f ÉiyÆš btËÆ£lJ. mj‹
131Rto¡fiy
btËp£L¢ bryit V‰W¡ bfh©lt®. irt ïisP®ehuhazrhÄ. mt® m¥gâ¥ig¤ âU.É.f. É‹ Ãidî¡F¿ah¡f ÉiHªJ nt©odh®. 1 “c« jªijah®Ãidî¡nfh jhnkhju« ãŸis Ãidî¡nfh gâ¥igm®¥gzŠ brŒí§fŸ” v‹W âU.É.f. T¿dh®. jhnkhju«ãŸisia¤ âU.É.f. kâ¤j kâ¥ã‹ rh‹W ïJ.
c.nt. rhÄehija®
jÄœ¥ gâ¥ò¤ JiwÆš x¥ghU« Ä¡fhU« ïšyhkšxU jÅ X§»a bgUkfdh® c.nt.rhÄehija®, `v›thWï¤âw« thŒ¡f¥ bg‰wh®?’ v‹D« Éa¥ò neh¡FvtU¡F« vG«òjš ïa‰if! m¤jifa gâ¥gh¡f§fismt® brŒjh®.
gâ¥ò¤ JiwÆš <Lg£l bgUk¡fSŸ bgU« ghnyh®jÄœ¥ g‰whY«, VLfŸ mʪJglhkš fh¡f nt©L«v‹D« M®t¤jhY« <Lg£lt®fŸ, mt®fŸ ïsikKjny mG¤jkhd jÄœ¥ òyikia¥ bg‰¿Uªjhušy®!mªÃiyÆY« mt®fŸ brŒj g ngh‰w¤j¡fnjah«.
áy gâ¥gháÇa®fŸ gÆ‹wJiw ntwhfî«, gâªj JiwjÄHhfî« ïU¡F«. mšyJ gÂbrŒj Jiw x‹whF«m brŒj Jiw x‹whfî« ïU¡F«. MjyhšKGikahf <LgLj‰F mt®fŸ ntiy Ãiy ïl«jUkhwikaÉšiy.
áy gâ¥ghs®fŸ rka¢rh®ò mt®fis¥ gHikü‰g¡f« - rkaŠrhuh ü‰g¡f« - gh®¡fÉlÉšiy,Mjyhš F¿¥ã£l üšfis Muhí« msîl‹ Ëwd®.
gâ¥ghsUŸ áy® g‹bkhÊ¥ òyik vŒâ Ëwd®, m¥g‹bkhÊ jÄG¡F M¡fªjªjnj vÅD«, KGikahf¤jÄœ üš MŒî¡nf j«ik <LgL¤â¡ bfhŸs ÉlÉšiy.
mÇa MuhŒ¢á¤ âw«Ä¡fh®¡F« kd¥ghl¤ âw«thŒ¥gJ mÇJ. üš üyhfnt kd¥ghl« brŒJbfh©lt®fS¡F üÈš tU« nk‰nfhŸfisí«x¥òik¥ gFâfisí« beho¥ bghGâš f©L F¿¥gj‰FthŒ¡F«, ãw®¡F m›thŒ¥ò¡ TLtJ ï‹W.
132 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jhnk cHštâD« j¡f Jizt®fis it¤J¡bfh©L MuhŒtâny m›tidt® ešy¿ití« xU§FbjhF¤J¡ bfhŸS« thŒ¥ò c©L. mj‰F mt®fismQ» ntiy bfhŸS« âwK« bghWikí« ngh‰WjY«M»adbtšyh« mikjš nt©L«.
ciH¥ã‹ br«ik x‹iw¡ fUJjš mšyhkš fhyÉiuî gâ¥ã‹ áw¥ò¡F¥ ga‹glhJ. fhy ÉiuîlD«,xU F¿¥ã£l neh¡FlD« brŒí« gâ¥ò, mt® k‰iw¥gâ¥òl‹ x¥òneh¡f¥ bgÇJ« nt‰Wik¥gLjš f©TL.
fsŠáa¤âš it¤J¡ bfh©L M¡»í©gh® Ãiy¡F«m›t¥nghJ fil¡F¢ br‹W th§» M¡»í©gh®Ãiy¡F« cŸs nt‰Wik VLfis¤ bjhF¤J it¤J¡bfh©L MŒth®¡F«, m›t¥nghJ Muhí« üšfis¤njo¤ njo¤ bjhF¤J MŒth®¡F« c©L K‹dJïÅikí«, Ãiwî«, gaD« Ä¡fjh«.
gâ¥ò üšfËš v©Â¡if bgUf¥ bgUf mt‰¿‹milîfS« nk‰nfhŸfS« bgUF« t©z«tu‹Kiwah‹ bjhF¥òfŸ it¤âU¤jš gâ¥igvËikah¡FtJl‹, mUikah¡fî« brŒí«,
ešyit vtÇl¤J¡ fhÂD« vªÃiyÆš fhÂD«mt‰iwbašyh« j«kitahf¥ ngh‰¿ V‰W¡ bfhŸS«ÃiwkdK«, e‹¿íz®î« gâ¥ã‹ kz¤ij¥ bgUf¥gu¥ò«, rhÄehija® v¤jifa gâ¥ghsuhf És§»dh®?
“rhÄehj Ia® jÄÊny ãwªjh®; jÄÊny ts®ªjh®;mt® ãw¥ò« jÄœ; ts®¥ò« jÄœ; thœî« jÄœ; mt®kdbkhÊ bkŒfbsšyh« jÄnH MÆd; mt®jÄHhÆdh®; jÄœ mtuhƉW; mt® jÄœ; jÄœ mt®”
“Ia® òyik jÄœ¤ bjh©oš òF¤âaJ. m¤bjh©Lmtiu kAh knAhgh¤âaha® M¡»‰W. jhøzh¤âafyhÃâ M¡»‰W. lh¡l® M¡»‰W. jÄœ¤ jh¤jh M¡»‰W;jÄœ¡nfhÆš M¡»‰W.”
“IaÇl« mQ»¥ ngR§fhŸ mt® Kf¤âš xUÉj xËfhštJ òydhF«. fhuz« v‹d? Ia® Xiyfis
133Rto¡fiy
x¥ãL«nghJ mt® kd« M‹nwh® gh¡fËš MœªJMœªJ bršY«. kd« MœªJ bršy¢ bršy mJòy‹fË‹ f£oÈUªJ ÉLjiyailí«. ÉLjiy ailªje‹kd¤âÅ‹W« vG« xË òw¤âY« fhY«,m›bthËna xG¡f§ fh¥gJ, xËí« xG¡fK« Iaiu¤jÄœ¡ nfhÆyh¡»d,”
ï«k bkhÊfŸ 1 âU.É.f. ÉDilait v‹gij¡Twnt©oaJ ïšiy!
gâ¥ò¤JiwÆš x‹¿a nguháÇa® itahòÇ¥ ãŸiskâ¥ãL»wh®. gh«ã‹ fhš gh«g¿í« v‹gJgHbkhÊašyth! k‰wt®fS¡F¤ njh‹whj njh‰w§fbsšyh« nguháÇa®¡F¤ njh‹W« Ó®ik bgÇJ. mt®âwdhŒî¤ âw« gâ¥ghs®fS¡F xË Ä¡f tÊfh£oahf¤ âfœ»wJ! xU gFâ ït© brhšy¥gL»wJk‰bwhU gFâ nkny fh£l¥ bgW«.
2 “ït®¡F K‹bgšyh« üšfis¥ gâ¥ãL«bjhÊÈš <Lg£l jÄœ m¿P®fËš bgU«ghnyh®jk¡F¡ »il¤j ïu©blhU ãuâfis it¤J¡ bfh©L,mt‰¿YŸs `RuÈ»j t>c¡fis¡ fisªJ âU¤âí«òJ¡»í« üšfis m¢áLjš tH¡fkhÆUªjJ. MdhšIa® ïªj Kiwia¥ ã‹g‰wÉšiy. gy ãunjr§fËšïUªJ« gy ãuâfis Ka‹W njo¥ bg‰W¤ bjhF¤Jit¤J¡ bfhŸtJ ït® KjyhtJ brŒj ntiy.”
“ã‹d®, ït‰WŸ xU ãuâia¡ foj¤âšbga®¤bjGâ k‰iw¥ ãuâfnshL x¥ã£L¥ ghlngj§fis¡ F¿¤J¡ bfhŸt®. ï›thW F¿¤J¡ bfh©lã‹ üiy¥ gyKiwí« thá¤J¥ bghUisí« e‹FbjǪJ bfhŸs Kašt®. ïj‰F¥ ã‹ ïªü‰ bghUŸg‰¿ baGªj ãw üšfisí« f‰W¥ bghUŸ És¡f«brŒa K‰gLt®. ã‹D« bjÇahjd csthÆ‹ tlbkhÊbj‹bkhÊ üšfËny tšyt®fisí« üš vªj¢rka¤â‰FÇanjh mªj¢ rka rhÞâu§fËštšyt®fisí« mL¤J ÉrhǤJ¥ bghUŸ bjǪJbfhŸt®. És¡f¤â‰FÇa mid¤ijí« Kiw¥gl¡
134 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
F¿¤J it¤J¡ bfh©L m¢áLtnj j¡f Kiw vd¡ fUâm›thW brŒJ tªjd®.”
rhÄehija® gâ¥ã‹ bgUik ehl¿ªjJ.M§»yt®fS« ghuh£L« mUik thŒªjJ. m¤âw¤ijmt® v›bt›thW ts®¤J¡ bfh©lh® v‹gij m¿ªJbfhŸSjš ek¡F Äf¥ gaDilajh«.
IaÇ‹ Kj‰gâ¥ò ‘R¥ãukÂa njáf Éyhr«’ v‹gJã‹ âU¡Flªij¥ òuhz« ɤJth‹ âahfuhr¢br£oah®¡F cjÉahf ïUªJ gâ¥ã¤jh®. mjid¢Nis nrhkRªju ehaf® m¢á£lh®. _y« k£Lnkm¢ál¥g£lJ . 1 F¿¥òiuíl‹ btËÆ£lhšjh‹go¥gt®fS¡F cgnahfkhf ïU¡Fbk‹w fU¤Jm¥nghJ vd¡F vHÉšiy” v‹»wh® Ia®.
âU¡Fl¤ij¥ òuhz« Ia® btËÆ£l ïu©lh«üyhF«. 2 “m¥òuhz¥ gâ¥ã‹ m¢R¤jhŸfis¤âU¤J« Kiwia eh‹ bjǪJbfh©nl‹. MdhY«gâ¥ò v¥goÆUªjhš mHfhÆU¡Fbk‹w brŒâfise‹whf¤ bjǪJ bfhŸsÉšiy. m¢áš tªJÉ£lhšbfsutkhf¡ fUJ« fhy« mJ” v‹W F¿¥ãL»wh® Ia®.‘m¿njhW« m¿ahik fhQjš’ jhnd ï‹gK«ts®¢áí«!
áªjhkÂ¥ gâ¥ãš Ia® fU¤J¢ br‹wJ. MŒªJx¥ã£L¢ Rto mÂa« brŒâUªjh®. gh£L, bghÊ¥ òiu,Énrlîiu všyh« x‹whf ïUªjikahš mt‰iw ntWãǤJ m¿tJ«, m¿í«go brŒtJ« Äfî« mÇabrašfŸ v‹W m¡fhy¤âš Ia® v©Âdh®. m¢R¡fiyÆš ne®ªj njuG¤ö® r¡fut®¤â ïuhrnfhghyh¢rhÇah® v‹gt®, 1” mt‰iw Äfî« Rygkhf¤ jŤ jÅnamik¤JÉlyh«. _y¤ij¥ bgÇa vG¤âY« ciufis¢á¿a vG¤âY« m¢álnt©L«. bghÊ¥ òiuiaí«,Énrl ciuiaí« jŤjÅna ghuh ghuhthfmik¤JÉ£lhš mit ntW ntW v‹W bjÇa tU«.V£L¥ ãuâÆYŸs FH¥g§fisbašyh« m¢áš
135Rto¡fiy
kh‰¿Élyh«. mij¥g‰¿ Ú§fŸ á¿J« ftiyailant©lh«” v‹W bjËîgL¤âdh®.
áªjhk m¢R ntiy bjhl§»anghJ« áyka¡f§fŸ IaU¡F c©lhÆd. ïuhrnfhghyh¢rhÇah®vËikahf¤ Ô®¤Jit¤jh®. mt® gÆ‹w fiym~jhfÈ‹!
2 “ü‰ bga®, ïy«gf¥ bga®, jiy¥ò, _y« ciuv‹gt‰iw bt›ntW vG¤J¡fËš mik¡F«gouh#nfhghyh¢rhÇah® â£l« brŒjh®.
3 “Kj‰gh£o‰FÇa ciuÆš nk‰ nfhŸfŸ gy ïUªjd.mt‰iw mo¡F¿¥ãny v›thW bjÇÉ¥g bj‹W eh‹ka§»nd‹. mt® cL¡F¿ KjÈa milahs§fisKiwna ngh£L mt‰¿‹ bgaiu vd¡F¤ bjÇɤjh®.”
ã‹nd g¤J¥ gh£L gâ¥ò eilbg‰wJ. g¤J¥ gh£L¥gâ¥ò¡F _ynk »il¡fÉšiy. e¢ádh®¡ »Åa® tiuªjciuÆ‹ tÊna jh‹ _y¤ij¤ Jy¡f nt©oajhƉW.ï›Él®¥ghL IaU¡F kiy¥ig¤ jªjJ. ‘kiynaš’ vdthœ¤J¡ T¿dh®. ïuhr nfhghy¢rhÇah®, mt®r£bl‹W xUtÊ T¿dh®. 4 “ mªj¢ áW gFâfshd_y§fisbašyh« jÅna vGâ it¤J¡ bfh©lhšãwF bghUis¡ bfh©L« ntW Mjhu§fis¡ bfh©L«xG§FgL¤â¡ bfhŸsyhnk” v‹wh®, `mt®Kšiy¥gh£oš áy gFâfis vGâ¡ fh£odh®.’
g¤J¥gh£o‹ bgUikia cz®ªjh® ïuhrnfhghy¢rhÇah®. mâYŸs mUŠbrh‰fisí« mUªbjhl®fisí« bjhF¤J mfuhâahf btËÆlyh« v‹WtÊfh£odh®. 1 mfuhâ mik¤j‰F¡ fUÉahfîŸsbg£o x‹iw¡ bfhz®ªJ, mfuhâ brŒí« Kiwiaí«fh£odh®. Äf vËikahf mfuhâ Koªjij¥ gh®¤JIa® Éaªjh®. jk¡bfd m¥bg£oia¥ nghš ïu©Lbg£ofis¢ brŒJ bfh©lh®.
gâ¥ò¤ JiwÆdhš jk¡F c©lh»a ts®¢á KiwiaIa® F¿¥ãL»wh®;
136 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
2“áªjhkÂ¥ gâ¥ig¡ fh£oY« g¤J¥gh£oš áyòâa gFâfis¢ nr®¤nj‹. mij¡ fh£oY« áy¥gâfhu¤âš áy òâa gFâfis MuhŒ¢á brŒgt®fS¡FcjÉahf¢ nr®¡f nt©Lbk‹W njh‰¿aJ. mt‰¿‰ FÇaÉõa§fŸ áy¥gâfhu _y¤âY« ciuÆY« gy ïUªjd.moah®¡F ešyh® ciuÆdhš bjÇatU« üšfis¥g‰¿a F¿¥ò¡fis mtáa« vGj nt©L bk‹w Mirvd¡F ÄFâahf vGªjJ. üyhY« ciuahY«m¿a¥gL« mur® KjÈnah® bga®fis tif¥gL¤âmfuhâ tÇirahš mik¡f nt©L« v‹gJ k‰bwhUÉU¥g«. ï¥go v‹Dila MuhŒ¢á tif ÉǪJbfh©nl br‹wJ.”
gâ¥ò Kiwia¡ f‰W¡ bfh©lJl‹ gâ¥ò¤ öŒikneh¡F Ia® cŸs¤âš C¿¡ »lªjikia mt®j«gâ¥òiufŸ fh£L»‹wd. m¡fhy¤âš ciuaháÇa®bga® mf¥glÉšiy v‹whš gâ¥ã¥gt® j« bgaiunaciuaháÇauhf¥ ngh£L¡ bfhŸsî« Jªjd®.mtut® ÉU¥g« nghbyšyh« ïilïilna nr®¡fî«,Éy¡fî«, kh‰wî«, kiw¡fî«, âU¤jî« Kidªjd®.ït‰iw¡ f©zhu¡ f©Lbfh©lt® Ia®.
nfhkçRtu‹ ng£il ïuhrnfhghy¥ ãŸisgâ¥ghf¥ ̀ghftj«’ btËÆl¥ bg‰¿UªjJ. m¥gâ¥ãšghftj« ïa‰¿a MáÇa® bga® `MÇa¥g¥ òyt®’ vd¡F¿¡f¥bg‰¿UªjJ. br›it¢ NLth® ïa‰¿a ghftj«MÇa¥g¥ òyt® ïa‰¿ajhf v›thW MaJ?ïuhrnfhghy¥ ãŸis TW»wh®; “v‹ bgaiu¥ ngh£Lahnuh m¢á£LÉ£lh®fŸ.”
mt® br‹idÆš cÆnuhL cyh tªJbfh©oUªjehisÆny br‹idÆny brŒj bra‰fUŠ braš ïJ!Kj‰g¡f« ïšyhj RtoÆš `br›it¢ NLnth®’ïUªjij v¥go¥ gâ¥ã¤jt® m¿th®, m¥gonaKj‰g¡f¤ij vL¤bj¿ªJÉ£L m¢á£lhY« br›it¢NLth® vGªJ tªJÉLthuh? m›tsî JÂîÄ¡f fhy«mJ.
137Rto¡fiy
“gâ¥ã¡f¤ bjhl§»a üš vd¡F xU bjŒt É¡»uf«nghš ïUªjJ. mj‹ mG¡if¤ Jy¡»¡ ftrÄ£L¤jÇá¡f nt©Lbk‹gnj v‹ Mir; “ifnfh ïU¡»wJ.ntW Éjkhf mik¡fyh« ef¤ij kh¤âu« á¿JâU¤jyh«” v‹w v©z« vd¡F c©lhfÉšiy. mj‹x›nth® mQÉY« bjŒåf m«r« ïU¡»wJ v‹nwe«ãnd‹. mG¡if Ú¡» És¡Ftj‰F« m§f¤ijnantWgL¤Jtj‰F« cŸs ɤâahr¤ij e‹whfm¿ªâUªnj‹” v‹W j« bfhŸifia tiuaW¤J¡bfh©L gâ¥ò¥ g brŒjh® Ia®. Mjyhš mt® gâ¥òghuh£L¡FÇajhƉW; k‰W« ï¡fU¤J tYÉš mt®j«cŸs¤J mGªâUªjik áªjhkÂ, bgU§fij Kjyhagâ¥òfË‹ Kfîiu ahY« òy¥gL«.
rhÄehija® jhnk g£L¥g£L¥ gâ¥ã¡F« Kiwiam¿ªJ bfh©lh®! ïuhrnfhghy¢rhÇah® JizvŒ¥ãÅš it¥ghf thŒ¤jJ. mj‰F K‹dnu gšntWtifÆš M§»y e‹k¡fŸ btËÆ£l M§»y üšfËšmik¥ò«, jÄœ üšfË‹ mik¥ò« vL¤J¡fh£lhfÉs§»d. ït‰iwbašyh« ngh‰¿ mauhkš bghU¤â¡bfh©l âw« Iaiu¢ nr®ªjjh«! VbdÅš mt® gâ¥igbt‰¿ bfhŸS« tifÆš vt® gâ¥ò« jiyfh£lÉšiy! mtÇl« mQ¡fuhf ïUªJ g brŒnjhU«, gÆ‹nwhU« Tl m›tifÆš gâ¥ã¡fÉšiy!m¥gÂÆš <Lglî« mt®fŸ ÉU«ãdh® mšy®!ÉU«ãÆU¥ãD« Ia® bg‰w bt‰¿ia¥ bgWjšmÇnjah«! VbdÅš mt® thœî, jÄœ thœî! jÄœthœnt jt thœthf¡ bfh©l thœî.
1 “jÄœ¡fhjš Ãu«ãaikªj âUnkÅ; jÄœ¢ RtofŸïU¡F« ïl§f£bfšyh« Xo naho¢ br‹w âUtofŸ;V£L¢ RtofŸ bg‰W Mdªjhâ rka¤jhš Éâ®É⮡F« âU¡fu§fŸ; jÄÊ‹ bgUikiaí« jÄÊ‹bjh‹ikiaí« Ãid¤j kh¤âu¤âš cŸs¤nj X§»tU»‹w ctifahš X§»aikªj âU¥òa§fŸ. jÄœxËí«, jÄœ m¿î« xU§F És§F»‹w âUead§fŸ.
138 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jÄœ¤ bjh©L v‹D« jt¤JiwÆny beL§fhy« xG»K⮪j âU¡nfhy«” v‹W ghuh£l¥bgW« thœÉnyïUªJ btË¥g£l gâ¥òfŸ jÅ¥bgUik thŒªjdnt!
IaÇ‹ ïsik òyt®fis¤ njo¤ njo¡ f‰wJ;mikªJ ËW MuhŒªjJ. IaÇ‹ KJik Xo XoVLfis¤ bjhF¤jJ; cŸsh®ªj m‹nghL gâ¥ã¤jJ.
rhÄehijaÇ‹ jªijah® nt§flR¥ãukÂa Ia®.jhah® ruÞtâ m«ikah®, C® c¤jkjhdòu«, 1855 M«M©L ã¥utÇ khj« ïu©lh« ehŸ ãwªjh®.
`ïir’ ït® FL«g¢ brh¤J, Mwh« taânyna jªijahÇl« ïir f‰wh®. ehuhaiza® gŸË, rhÄehija®gŸË M»at‰¿Y« v©Q« vG¤J« f‰wh®. mÇaÿ®»UZz th¤âah®, mÇaÿ® rlnfhiga§fh®, F‹d«áj«gu« ãŸis, fh®Fo fÞöÇ Ia§fh®, fh®Fo rhÄIa§fh®, ghgehr« ïuhfita®, br§fz« ÉU¤jhrybu£oah®, bgU«òyt® Ûdh£á Rªju« ãŸisM»at®fËl« gÆ‹wh®. R¥ãukÂa njáfÇlK«ãŸisat®fŸ fhy¤â‰F¥ ã‹d® ghl« nr£lJ©L.
ɤJth‹ âahfuhr¢ br£oah® cjÉahš F«gnfhz« fšÿÇÆš gÂah‰¿dh®. ã‹d®¢ br‹idkhÃy¡ fšÿÇ¥ nguháÇauhdh®. M§F XŒî bg‰wã‹d® m©zhkiyaurÇ‹ nt©Lnfhis V‰W¡bfh©L áj«gu« Ûdh£á jÄœ¡ fšÿÇ¡F¥bghÈñ£odh®.
rhÄehija® gâ¥ã¤j üšfŸ Äf¥gy, vGâaciueil üšfS« gy. mt‰WŸ g¤J¥ gh£L, gâ‰W¥g¤J, gÇghlš, I§FWüW, FWªbjhif, òweh}W,áy¥gâfhu«, kÂnkfiy áªjhk v‹git F¿¥ãl¤j¡fitah«.
ït® bjhF¤J it¤j RtofŸ eh£o‹ brštkhf¥ngh‰w¤j¡fd. mUikahf¥ ng milî brŒJ it¤jm¢RtofŸ, milahW ãu«k Phd rig¡F tH§f¥bg‰wd. bgwyU« m¥bgU« bghUis¥ bg‰w m¢rig,
139Rto¡fiy
âUth‹ÄôÇš lh¡l®. rhÄehija® üš Ãiya¤ijÃWÉ M§F it¤jJ Ia® âU¥bga® És§f btËpLfisí« bjhl®ªJ brŒ»‹wJ. MuhŒ¢áahs®¡FmUkUªj‹d fUñykhf¤ âfœ»wJ Ia® Rto¢rhiy.
gHªjÄœ¢ Rtofshf¢ rhÄehija® üš Ãiya¤âšcŸs RtofŸ tUkhW;
bjhšfh¥ãa« RtofŸ - 25
KUfh‰W¥gil RtofŸ - 8
bghUeh‰W¥gil RtofŸ - 2
áWghzh‰W¥gil RtofŸ - 4
bgU«ghzh‰W¥gil RtofŸ - 4
Kšiy¥gh£L -RtofŸ - 2
F¿Šá¥gh£L RtofŸ - 2
kJiu¡fhŠá RtofŸ - 3
beLešthil RtofŸ - 3
g£od¥ghiy RtofŸ - 2
kiygLflh« RtofŸ - 2
I§FWüW RtofŸ - 1
gâ‰W¥g¤J RtofŸ - 1
gÇghlš RtofŸ - 1
fȤbjhif RtofŸ - 3
mfeh}W RtofŸ - 5
òweh}W RtofŸ - 9
áy¥gâfhu« RtofŸ - 5
kÂnkfiy RtofŸ - 6
áªjhk RtofŸ - 15
bgU§fij RtofŸ - 1
Nshk RtofŸ - 1
âU¡FwŸ RtofŸ - 12
140 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ï›tÇirÆš ïl« bg‰w¤j¡f bgÇah® xUt® cs®.mt® vt®? âU itahgÇ¥ ãŸis.
1 “ï¥bghGJ itahòÇ¥ ãŸis jÄœeh£L¥gâ¥gháÇa® cy»ny xU th‹kÂbad¤ âfœ»wh®.MWKf ehty®, jhnkhju« ãŸis, rhÄehija®M»at® ïd¤âš nr®ªjtuhdh®!”
“irt á¤jhªj kfh rkh#¥ gâ¥ò¡fsh»a r§fïy¡»a«, áªjhkÂ, âUkªâu« KjÈa üšfŸe‹KiwÆš btËtu - V£L¥ ãuâfis x¥ò neh¡»í«,ghlngj§fis xG§F brŒJ«, ãiH âU¤âí« cjÉòǪjt® itahòÇ¥ ãŸis v‹gij ah‹ e‹f¿nt‹.ah‹ bgÇa òuhz« ïu©lh« gâ¥ò Ka‰áÆšjiy¥g£lnghJ, jÄœ eh£oYŸs gy V£L¥ãuâfis¤ âu£o v‹Ål« nr®¥ã¤jJ itahòÇÆ‹jÄH‹ngahF«” v‹W rh‹nwh® ghuh£L« Ó®ikia¥gâ¥ò¤ âw¤jhš bg‰wt® itahòÇah®.
itahòÇah® fšÿÇÆš gÆY« fhiyÆnyna VLnjodh®; MuhŒªjh®; gobaL¤jh®; ã‹nd tH¡f¿Puhf¥ gÆ‹W«, gÂah‰W¥ òFªJ«, mtiu¤ jÄœ¤Jiwna M£bfh©lJ! mt®j« jÄœ <LghL mJ.
2 `v¥ V’ go¡F«nghnj fȤbjhif KGtijí«V£L¥goíl‹ x¥ã£L¥ gÆ‹wh® itahòÇah® `ã.V’nj®¢á bg‰wJ« bjhšfh¥ãa¥ bghUsâfhu«ïs«óuz® ciu¢Rtoia¤ j. fdfRªju« ãŸisÆlÄUªJ bg‰W ciuKGtJ« gobaL¤J¡ bfh©lh®.ïsikÆš bfh©l ï›îz®î thsh xÊínkh? c.t.áÆ‹ bjhšfh¥ãa¥ gâ¥ò¡F¤ JizahaJ. âU.É.f.É‹gâ¥ò¡F cjÉaJ. r§f ïy¡»a¥ gâ¥ig¢ rhšòwKo¤jJ. áªjhkÂ, òw¤âu£L, fsÉaš fhÇif,mU«bghUŸ És¡f Ãf©L Kjyhf eh‰gJ¡F nk‰g£lüšfis¥ gâ¥ã¤jJ; gšfiy¡ fHf mfuh⥠gÂiaKo¤J btËÆ£lJ.
141Rto¡fiy
itahòÇah® foa ciH¥ghs® VLfis ïilÉlhJMŒªjt®. m¢á£l üšfisí« VLfSl‹ x¥ã£L¥ghl« nj®ªjt®. ãw® gâ¥ã¡f åU«ò« üiyí«,bghGijí«, bghUisí« fUjhkš MŒªJ jªjt®;j«Äl« ïU¡F« Rtofis¤ j£lhkš ãw® MŒî¡FtH§»at®; vtbut® v⮥ãD« jk¡F¤ njh‹¿afU¤ij¤ JªJ ciu¤jt®. üY¡F¢ áw¥ò¢ brŒí«mÇa MuhŒ¢á K‹Diuia tiuªjt®. ït®j« MuhŒ¢áK‹Diuia¤ bjhF¥ã‹ X® mÇa MuhŒ¢á üyhf¤âfœjš cWâah«. ït® gâ¥ò¤ JiwÆš bfh©oUªjbfhŸiffŸ Äf¥ ngh‰w¤j¡fd. mt‰iw `Ãiwí«Fiwí«’ v‹D« jiy¥ãš fh©ngh«.
F¿¥òfŸ1. òw«. 34.
2. fȤbjhif gâ¥òiu g¡. 33 : 4.
3. jÄœ¢ Rl®kÂfŸ. g¡. 333, 4.
4. âuhÉl¥ ãufháif g¡. 31 - 44.
5. jhnkhju« ãŸis tuyhW (T.A. ïuhru¤âd«) g¡. 86.
6. âU.É.f. thœ¡if¡ F¿¥òfŸ. g¡. 944.
7. thœ¡if¡ F¿¥òfŸ 160 - 3.,
8. jÄœ¢ Rl® gÂfŸ 394 - 5.
9. v‹ rǤâu« g¡. 753.
10. v‹ rǤâu« 760.
11. v‹ rǤâu« 796.
12. v‹ rǤâu« 798.
13. v‹ rǤâu« 799.
14. v‹ rǤâu« 863.
15. v‹ rǤâu« 919.
16. v‹ rǤâu« 964.
17. jÄœ¢ Rl® kÂfŸ. g¡. 306.
18. âU.É.f. thœ¡if¡ F¿¥òfŸ. 209.
19. mfuhâ ÃidîfŸ g¡. 6.
142 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
10. bfhilahsU« fUÄí«
brštUŸ, bfhilahsU« fUÄí« c©L v‹gJcyf¿ªj brŒâ. mJnghš m¿thsUŸS« bfhilahsU« fUÄí« cs® v‹gij á¿J neh¡F thU« m¿t®.m¿thsUŸ bfhilahs® Mth®. jh« bg‰w fiy¢bršt¤ij¥ ãw®¡F¢ á¿J« kiwahkš thÇ tH§Fgt®.fUÄahth® jh« bg‰w fiy¢ bršt¤ij vtU« m¿ªJbfhŸsht©z« xˤJ¡ bfhŸgtU«, mÇjhf bfhL¡fneÇD« ïW¡» it¤J¡ bfh©L Vnjh bfhL¥gtU«Mt®. ï¤jifa® VL it¤âUªjt®fËY« ïUªjd®.ga‹gL« ïl¤âš, jhnk ÉU«ãaˤj bfhilahsU«ïUªjd®. tUªâ tUªâ¡ nf£L miyªjhY« fhš TÈí«ïšyhkš É£l fUÄfS« ïUªjd®.
VL tH§FjÈš fUÄahf ïUªjt® v¤jifa®? `ój«fh¡F« òijaš’ v‹gh®fns. m¤jifauhf ïUªjt®.go¥g¿ÉšyhjtU«, go¤J¤ bj˪jt®fS« VLfisï‹Kf¤Jl‹ gâ¥gh®¡F« bjhF¥gh®¡F« tH§»d®.miuFiw¥ go¥ghsU« V£o‹ bgUik v‹dbt‹Wczuhkš `gH« bghUŸ’ v‹W ngh‰¿a kltUnkVLfis tH§fhJ« JŒ¡fhJ« xʪjd®.
VLfŸ bjhF¤jÈš <Lg£l bgUk¡fŸ g£oU¡F«Ja® v©z¤ bjhiyah! vGj¤ bjhiyah! xU gaD«ïšyhj V£ilí« Tl, jh« F¥ignahL F¥igahf¥ngh£oUªj V£ilí« Tl, xUt® nf£L tªj nghâškd§bfh©L bfhlhkš kh¡fkhf¡ fUâ kiwªJ¡bfh©lt® c©L! ãw® thÇ¡bfh©L nghŒÉ£lh®’v‹W gÊí«, ̀K‹dnk tªâUªjhš K¥gJ eh‰gJ RtojªâU¥ngnd’ v‹W xU ng¢R« ciu¤J ctif
143Rto¡fiy
bfh©lhU« ïUªjd®. VL njo¢ br‹wt®fŸ cŸs«,cila¤j¡f ciufis ciu¤jhU« ïUªjd®. MÆD«VLnjo¢ br‹nwh® jh« vL¤J¡ bfh©l jt¥gÂiaÃidªJ ò‹KWtYl‹ jh§»¡ bfh©ld®! ï‹bdhUbfhilahs® jk¡F tH§»a Rtofis v©Â v©Â¥g£l Jaiu kwªJ k»œªjd®.
v¤jifa bgU« òyt® Ûdh£á Rªju« ãŸis!mtU¡F X® VL nt©oÆUªjJ. m›ntL `átjUnkh¤âu«’ v‹gJ! mt® thœªj fhy¤âš mtiu m¿ahjm¿ths® ïy®! bršt® ïy®! vªj¥ g£o bjh£oÆY«ãŸisÆ‹ òfœ guÉ¡ »lªj fhy«. m¢Rtoiaí« jh«it¤J¡ bfhŸtj‰fhf¡ nf£f Éšiy. gh®¤JÉ£L¤jUtj‰fhfnt nf£lh®. Rto âÇáuòu¤âny FU¡fŸxUtÇl« ïUªjJ. jhnk g‹Kiw nf£L¥ gh®¤jh®; ãw®tÊahfî« nt©o¥ gh®¤jh®; ga‹glÉšiy! bghUŸjUtjhfî« j¡f ãiz jUtjhfî« T¿í«gh®¤jh»É£lJ. ãothj« nkny br‹wij m‹¿ïw§fÉšiy.
1 Ûdh£á Rªju« ãŸisÆ‹ khzt® xUt® Rªju«ãŸis v‹gh®. mt®, j« MáÇa® kd¤Jaiu m¿ªjh®fhuz« ÉdhÉdh®. jh« MuhŒªJ tU« jÂif¥òuhz¤âYŸs mf¤âa‹ mUŸbgW gly¤â‹ bghUŸòy¥glhkš ïU¥gijí«, átjU nkh¤âu« ïUªjhšm¢brŒâia¥ òy¥gL¤j¡ TL« v‹gijí« T¿dh®.Rªju« ãŸis j« MáÇaÇ‹ jhHh¡ftiyia¤ jh« kh‰wKidªjh®.
Rªju« ãŸis ïu£il¡ Fâiu t©o bah‹¿š xUbgUŠbršt¡ nfhy¤âš nghŒ¡ FU¡fŸ å£o‹ K‹ndïw§»dh®. vLãoahŸ, Vty® NH ïUªjh®. å£L¤â©izÆ‹nkš f«gs« ÉǤJ¤ â©Lit¤J¢rhŒªâUªjh®. Vty® ifbgh¤â thŒbgh¤â Ëwd®.FU¡fŸ ï¡nfhy¡ fh£áÆš FË®ªjh®! j«ika¿ahjbgUÄj¤âš C®ªjh®! v¤jifa bghU£bršt® njotªâU¡»wh®? bgUÄj« vHhjh?
144 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
`bj‹dh£L¡ FWÃy k‹duhdh®, Rªju« ãŸis!mUik m‹idíl‹ âU¡nfhÆš cyh tªj mt®,m‹idia¡ fhŒ¢rš nehahš g¿bfhL¤jh®; ml¡f«brŒJ« Ko¤jh®! ïWâ¡ flid ïÅJ Ko¤J it¤j‰Fnt©L« bghUŸfis bašyh« â£l¥ gL¤â¤ jUj‰F¤j¡fh® ï¡FU¡fns vd C®¥ bgÇat®fŸciu¤jikahš mtiu¤ njo¡ bfh©L tªjh®! òidªJT¿a ï¥òfÊY« bghU£ bghÈÉY« á¡»¡ bfh©lh®FU¡fŸ! “v¡ftiyí« nt©lh! ehnd všyh V‰ghL«brŒ»nw‹ gz« k£Lnk nt©L«! všyh« ï§F¡»il¡F«” v‹W T¿ nt©L« bghUŸfS¡F¥ g£oašvG⤠jªjh®!
m¥bghGJ VtyUŸ xUt® T¿dh®; ̀bryit¥ g‰¿¡ftiy ïšiy; cjÉ MŸfis¥ g‰¿í« ftiyÆšiy.ït®fS¡F X® v©z« ïU¡»wJ. átjU nkh¤âu«v‹D« ò¤jf« ïU¡»wjh«. ï¥bghGJ mij¥ go¤J¡bfh©nl bghGJngh¡f nt©Lkh«. mj‰fhfnt j«C®¡F¥ nghf ÉU«ò»wh®. ïšyhÉoš c§fis¥bfh©nl všyht‰iwí« Ko¤JÉlyh«.”
“átjU nkh¤âu« v‹Ål« cŸsJ. nt©Lkhdhšga‹gL¤â¡ bfhŸsyh«. j§fis¥ ngh‹w bgUk¡fS¡F ïšyhkš ahU¡F ïU¡»wJ?” v‹W T¿¢Rtoia¤ jªjh® FU¡fŸ, “ïWâ¡ flD¡F xU thu¤â‰FK‹nd Ú§fŸ tªjhš nghJ«” v‹W T¿dh® bršt®Rªju«ãŸis! IªJ %ghia vL¤J¡ FU¡fËl«jªJÉ£L t©oÆš V¿¡bfh©lh®!
MáÇa® ifÆš Rto »il¤jJ! xU thu¤âšKGikí« gobaL¤J¡ bfh©ld®. ̀ïWâ¡ fl‹ ï§nfKo¡f ÉU«gÉšiy’ v‹W bršt® nghŒÉ£l jhfFU¡fËl« T¿¢, át jUnkh¤âu« V£ilí« xUgîidí« bfhL¤JÉLkhW K‹nd Vtyuhf eo¤jxUt® tÊna mD¥ãdh® Rªju« ãŸis. ïªjehlf¤â‰fhf¢ Rªju« ãŸisÆ‹ Ûir kÊ¡f¥g£lJ!Mdhš MáÇa® Mir Ãiwnt‰w¥g£lJ.
145Rto¡fiy
xU Rto¡fhf bgÇa ehlfnk â£lÄ£L el¤jne®ªjJ v‹whš MÆu¡fz¡»š Rto njoat®fŸv¤jid ehlf§fŸ el¤âat®fshfî«, eo¥ò¤ âw«Ä¡ft®fshfî« ïU¡f nt©L«. “Mo¡ fw¥gij Mo¡fw¡fnt©L«; gho¡ fw¥gij¥ gho¡ fw¡f nt©L«”v‹D« gHbkhÊ VL bjhF¤jY¡F« V‰F« nghY«!
MáÇa® át jUnkh¤âu¤ij¤ njo mik¤jh®. mt®khzt® rhÄehija® áªjhkÂia¤ njo¡ bfh©Lòw¥g£lh®. jŠir¡F¢ br‹wh®. jk¡F nt©oa bršt®xUtiu cldiH¤J¡ bfh©L ÉURgjhr KjÈah®v‹D« ird® å£L¡F¢ br‹wh®. áªjhk¢ Rtoiait¤J tÊg£L tUgt® KjÈah®. Ia® m‹òlD«gÂîlD« nt©odh®. óirÆš ïUªJ vL¡f¡TlhJvd kW¤JÉ£lh®. nkY« nt©o¡ bfh©l nghJ,ird®fS¡F¤ jh‹ bfhL¥ngnd m‹¿ k‰wt®fS¡F¤jukh£nl‹; m¥go¤ jUtJ v§fŸ tH¡f¤J¡FkhWg£lJ. maš kj¤jhuh»a c§fS¡F¡ bfhL¥gJv§fS¡F¥ ght«’ v‹W â£lkhf kW¤JÉ£lh®.
cl‹ tªj xUt® rhÄehija® âUthtLJiwkl¤J¡F nt©oat® v‹gij ciu¤jh®. bgÇa ïl«vd¡ fUâ cŸs« ïu§fyh« mšyth! Mdhš ÉisîntwhƉW. irt kl¤âš gH»atU¡F¢ “ird üšfËšm‹ò V‰gLtj‰F KiwÆšiy eh‹ bfhL¡fntkh£nl‹” v‹W Û©L« kW¤JÉ£lh®.
MÆD« Ia® m¢Rtoia¥ bgwhkš Él ÉU«gÉšiy. m›ñÇš ïUªj kuh£o¢ bršt® `J¡fhuh«nfhšfh®’ v‹gtiu miH¤J¡ bfh©L br‹W nt©odh®. mt® kd« ïs»aJ. Rtoia¤ jªjh®. Mdhš Rto,áwªj Rto m‹W; És¡fîiuí« ïšyhjJ!
jhnkhju« ãŸis, fȤbjhif¢ Rtoia Xu‹g®tÊna bgWj‰F ÉU«ãdh®. m‹g® mjidíilabgÇatiu mQ»¢ Rto bgWj‰F Ka‹wh®; Äf mÇâ‹Ka‹wh®. Ka‰ánah njhšÉÆš KoªjJ VL bgw¤
146 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jh«g£l Ãiyikiaí«, mt® jukh£lh Ãiyikiaí«jhnkhjudh®¡F vGâdh®, v¥go?
1 “muÉ‹ Roif mujd¤â‰F« MÊthŒ ï¥ãíŸK¤â‰F« mit cÆnuhL ïU¡F§fhW« Mir bfhsšnt©lhthWnghy, ï«kfhDila ÓtâirÆš ït®if¥g£l ò¤jf§fis¡ f©zh‰ gh®¡F« mthÉidxÊf” vd¥ gâš vGâdh®.
RtoÆ‹ nkš mst‰w g‰Wilat® ït® v‹gij¤bjǪJ bfh©l áy®. mjdhš jh« ÉU«ò« v©z¤ij<nl‰¿¡ bfhŸsî« brŒJŸsd®. 2 brh‹dhš v‹ kd§fËíbk‹W gy ciu¥ ãuâfis tUɤJ¡bfhL¥gjhf¡ T¿¤ j§fŸ fhÇa¤ij k£L« Ãiwnt‰¿¡bfh©L br‹w ò©Âath‹fŸ áy®” v‹D« F¿¥òï¤jifaiu btË¥gL¤J»‹wJ.
Rto vJî« jhuhkny m›tsî« mŸË¤jªJÉ£ljhf¡ T¿¤, jk¡F¤ jhnk tŸsš g£l« N£o¡bfh©lhU« ïUªjd®.
filaešÿ®¥ gŸË¡Tl¤J MáÇa® xUt® jh«ÄFâahf it¤âUªj Rtofisbašyh« F«gnfhz«rhÄehija® bfh©L nghŒÉ£lh® v‹W rhÄehijaÇlnk T¿dh®! IaU¡F M§F¡ »il¤jJmiuFiwahd áªjhk¢ Rto x‹nwah«. Mjyhš“Ú§fŸ m¥nghJ ïUªÔ®fsh? v‹W Édhɤ j«ikï‹dh® v‹W Ia® brh‹dh®. m¥nghJ “eh‹bjÇahkš brhšÈÉ£nl‹! eh‹ m¥bghGJ m§nfïšiy ÉLKiwÆš C®¡F¥ nghÆUªjnghJ v‹ å£ošïUªjt®fŸ m¥go¢ brh‹dh®fŸ’ v‹wh® MáÇa®.v¤jid ngÇl« ïj‰F K‹d® ï¢brŒâia¥gu¥ãdhnuh MáÇa®! vËjhf¥ òfœ nr®¤J¡ bfhŸsm›tsî Mtš!
VL it¤âUªjt®fSŸ tŸs‹ik Ä¡ft®fŸ gy®v‹gij K‹dU« f©LŸnsh«. m¤jifa t©ika®bfhilahnyna t©lÄHhf¤ jÄœeil nghL»‹wJ.
147Rto¡fiy
“FWFW elªJ áWif Ú£L«” ïsŠ bršt®fis¡fhQ« bg‰nwh® k»œ¢ánghy, V£L¢ Rtoia¥gâ¥ã¤J vÊš fh©gj‰F ÉU«ãa bg‰nwhuhfm›tŸsšfŸ âfœªjd®.
jhnkhju« ãŸisÆ‹ fȤbjhif¥ gâ¥ò 1875 ïšbtËtªjJ. mj‹ gâ¥òiuÆny F¿¥ãL»wh®. “ah‹K¥g¤ijªJ tUõ¤â‹ K‹ ãukhÔr tUõ« xU ju«mUikahd jÄœ üšfŸ njo ahœ¥ ghz¤âÈUªJï¡f©l¤âš tªJ elkhoanghJ TlÿÇš kŠr¡F¥g¤âš r©Kf cgh¤âaha® v‹nwh® tnahâfU«,òJ¢nrÇÆš bešÈ¤ njh¥ãš brh¡fȧf« ãŸisv‹nwh® jÄœ¥ g©ojU« fȤbjhif it¤âUªjJ v‹Phgf¤â‰F tu mªj ïl§fËš br‹W ÉrhǤnj‹.K‹idat® ïUªj ïlK« bj‹g£oyJ. ã‹idat®ïUªj ïl¤âš ÉrhǤJ mt® tÄr¤âš mtuJbjs»¤âÇí« FL«gK« mL¤j CÇš ïU¥gjhf¡nfŸÉí‰W M§filªJ bjs»¤âÇÆ‹ ehafidÉdÉanghJ mt® Vnjh f£L¢ RtofŸ ó®th®¢ájkhfit¤âU¡»nwh«. ek¡F mt‰¿‹ bgaU« bjÇahJ.j§fS¡F nt©oaâUªjh‰ gh®¤J vL¤J¡ bfhŸsyh«v‹W kfh cjhu¤njhL V£L¡ f£il mˤjd®.”
njo¥ nghŒ¡ f©lilªj V£L¢ brŒâ ïJ!njotªJ« VL nrUkh? gabdâ® ghuhkš gÆU¡F kiHnjo¥ nghŒ¥ bghÊtJ ïšiyah! m¥go¥ bghʪjhU« cs®! tsik¥ bgU¡»dhš thÇ tH§»dhuh? M«!cŸs¤â‹ tsik, C‰bwd¥ bgU»¥ bgh§»¤jJ«ãaikahš jªj t©bfhil mJ! CU« ngU«brhšyhkš cjÉa tŸsš vd t‹guzuhš ghLòfœbg‰whnd tšÈš XÇ! mtid naD« `ãw® ãw®’ ngU«CU« T¿d®! VL tH§»a ï› tŸsš ngU« CU«m¿ªjhU« ïy®! ciu¤jhU« ïy®! òfG« nt©lh¥òfHhs® mt®,1
1900 M« M©L nk khj« ïu©lh« ehŸ F«gnfhz¤â‰F xUt® tªjh®. bgUŠbršt¡ FL«g¤ij¢nr®ªj mt®, mt‰iw všyh« ïHªJ, åL« å£oš ïUªj
148 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bghUŸfS« `Vy«’ nghL«goahd NœÃiy¡FM£g£oUªjh®. Mdhš mt® jÄœ beŠr« VLfis Vy«ngh£L vt® ifÆnyh nghŒ¥ ghœ¥g£L¥ nghjiyÉU«gÉšiy. j¡f ïl¤âš jÄœ VLfis¢ nr®¥ã¤jšnt©Lbkd v©Âdh®. všyht‰iwí« f£o¡ bfh©LF«gnfhz¤â‰F tªjh®. rhÄehijanu m›ntLfis¥ngh‰Wj‰FÇa òfHhs® v‹gij cz®ªnj m§F tªjh®.
j« tUifia m¡fhy¤âš fšÿÇÆš gÆ‹Wbfh©oUªj rh«gát« v‹D« khzt® tÊna rhÄehija®¡F mD¥ãdh®. VLfŸ bfh©L tªâU¡F«brŒâ v£oaJ« IaU¡F ïU¥ò¡ bfhŸsÉšiy.m¥bghGnj mŸË¥ gUf MtY‰wh®. `khiyÆš eh‹bršY«tiu ÉLâÆš mt® ïU¥gh®. mt® j«bgaiuí« Tw ÉU«gÉšiy. j«ik ahU« gh®¥gij í«ÉU«gÉšiy. jk¡F V‰g£LŸs Ãiyik¡F Äf ehÂvt® Kf¤ijí« gh®¥gâšiy. VLfŸ Ãu«g¡ bfh©LtªJŸsh®” v‹wh®. m›tsî VLfS¡F« gz« juïaYnkh? v›tsî nf£ghnuh” v‹D« âif¥ò¡FMshdh® Ia®. khzt® T¿dh®. “VLfis¥ ngh‰¿¥ga‹gL¤Jthiu¤ njo tªnjnd mšyhkš bghUS¡Fɉf tªnj‹ ïšiy v‹W mt® â£lkhf¡ T¿dh®.” Ia®ïu£o¥ò k»œ¢á¡F M£g£lh®. miyªJ miyªJMwh¤ Ja® g£lghL mtU¡f‹nwh bjÇí«! åLnjo VLxU üW¡F nkny tU»wJ v‹whš É«Äj«milakh£lhnuh?
å£L¡F¥ nghdîlnd khzt® rh«gát« j«khšRk¡Fksî« mŸË¡ bfh©L tªjh®. jhK« tUtjhf¡T¿dh®. rhÄehija®, “tunt©lh! tªjhš mt®kiwªJÉLth®; gh®¡f mt® ÉU«gnt ïšiy!” v‹WjL¤jh®. ã‹D« ehiyªJ Kiw Rk¡Fksî« mŸË¡bfh©L tªjh®. ïWâahf¤ jh« gh®¤J¤ j«e‹¿iaahtJ brhšy nt©Lnk vd¤ jɤjh®. mt®ÉU«gh É£lhY« jh« br‹W mtiu¡ fhzš flikvd¡ fUâ ÉLâ¡F¥ nghdh®. VL jªj tŸsiy m§nffhzÉšiy. j¡f ïl¤âš VLfis x¥ã¤j mikâÆny
149Rto¡fiy
mt® nghŒÉ£lh®! m¥ 1 “ngUgfhÇÆÅl« cgfhu«bg‰W« eh‹ mtiu m¿a¡TlÉšiy” vd tUªâdh®.mt®j« Fzkh©ig v©Â cU»dh®.
CU« ngU« brhšyhkš Rto tH§»a m¢ bršt®VLfSŸ x‹whf ïUªjnj `jÄœ ÉL öJ’. “v‹thœ¡ifÆ‹ y£áa« mªj üÈš ïu©lofËnybrhšy¥g£oU¥gij¡ f©nl‹” v‹W óÇ¡»wh® Ia®.ã‹nd jh« ïu©lofis ïa‰¿¤ j« bfhŸif És¡f¥ ghlyhf mik¤J¡ bfh©lh®. m¥gh£L tUkhW:
1 “ïUªjÄnH c‹dhš ïUªnj‹; ïiknah®ÉUªjÄœj« v‹whY« nt©nl‹” - âUªjcâ¥ã¤j g‹}š xËu tona‹gâ¥ã¡f ntfil¡f© gh®!
ï‹dh® vd¤ j« bgaiu¡ TwÉšiy v‹whY« `VLtH§»a tŸsš’ v‹D« bganuhL v‹W« tH§Fth®,`F¥ig¡ nfhÊah®’ `mÂyhL K‹¿yh®’ `Éšyf ÉuÈdh®’ v‹D« òyt® bga®fŸ ïšiyah! `mU«gjîiuaháÇa®’ ̀ciuaháÇa®’ ̀giHa ciuaháÇa®’ ̀j¡fahf¥gu ciuaháÇa®’ vd ciuaháÇa®fŸ bga®fŸÃytÉšiyah! V‹? `ïUªjÄnH c‹dhš ïUªnj‹’v‹whnu mt® bga® v‹d? `jÄœÉL öJ MáÇa®’v‹gJjhnd!
“if«khW nt©lh¡ fl¥ghL khÇkh£ bl‹dh‰W« bfhšnyh cyF”
F¿¥òfŸ
1. fȤbjhif gâ¥òiu. g¡. 30.
2. j¡fahf¥ gu Kfîiu CVIII
3. fȤbjhif, gâ¥òiu - g¡. 29.
4. ešYiu¡ nfhit - III 119.
5. jÄœ¤bjŒt tz¡f« j¡fahf¥ gu Kfîiu.
150 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
11. gâ¥ò¥ gÂ
thœî `Ú® nkš vG¤J¥’ ngh‹wJ. m›thœit¡`fšnkš vG¤J’ M¡»¡ bfh©l bgUk¡fŸ gâ¥ò¤JiwÆš <Lg£lt®fŸ Mt®. ït®fis ̀k‹dh cyf¤Jk‹Djš F¿¤J¤ j« òfœ ÃÖïa’ bgUk¡fŸ vdyh«.
kzšnkš jl« it¤jt®. k‰iw behona kiwa¡fh©g®. fšnkš jl« gâ¤J it¤jt® fhybtŸs«flªJ« fÉDw¡ fh£á tH§Ft®. tÊ tÊna v« jªija®,mt® jªija®, mt® Kªija® v‹W bgUÄj« vŒj¥ngUl‹ thœt®.
1 “bghâakiy¥ ãwªjbkhÊ thœt¿í«fhybkyh« òynth® thÆš
Jâa¿thŒ mt®beŠá‹ thœ¤j¿thŒïw¥ã‹¿¤ Jy§F thna!”
v‹D« ghuâah® th¡if neh¡Ff.
nkš eh£lt® bjhl®ghš e« eh£od® m¢R¡ fiyiam¿ªjd® v‹gij K‹dnu f©LŸnsh«. m¢R vG¤Jth®¡f¥g£l vG¤J. ku¡f£ilfËš vG¤ij¢ brJ¡»¥g¡f« g¡fkhf m¢á£l fhyK« ïUªjJ. ã‹d®¤jŤjÅ vG¤ij mik¤J mL¡F« ts®¢á í‰wJ.vGjhkš gâ¡F« ï›btG¤ij e«K‹ndh® `vGjhvG¤J’ v‹wd®. 1883 M« M©oš btËtªj ÓtfáªjhkÂ¥ gâ¥ò¡F¢ áw¥ò¥ ghÆu« tH§»a òuirm£lhtjhd« rghgâ KjÈah®,
“fdf rigkhš jdJeš YjÉahšvGjh vG¤âš ïiaɤ j‹dhš”
151Rto¡fiy
vd¡ F¿¥ãL»wh®. ïjid¤ ̀Ô£LjÈyh vG¤J’ v‹W«T¿d®. MWKf ehtyÇ‹ âU¡FwŸ gâ¥ò¡F¢ áw¥ò¥ghÆu« tH§»a âÇáuòu« Ûdh£áRªju« ãŸis,
“Ô£LjÈ yhbtG¤â ÈiaÉbad cyFòfœ br«ã ehl‹”
v‹gjhš ïjid m¿ayh«.
Kj‰f© btËÆ£l m¢R üšfŸ gy V£L¢ RtoÆšvG¤JfŸ ïU¥gJ nghynt ïUªjd. ÃW¤j¡ F¿fnsh,x‰iw¡ bfh«ò ïu£il¡ bfh«ò ntWghLfnsh,bkŒbaG¤âš òŸËfnsh ïšiy rh‹whf 1812-M«M©oš m¿P® všÈÞ (F.W. Ellis) btËÆ£l âU¡FwŸgâ¥ig nkny fh©f.
g£l¿î Kâu Kâu vG¤â‹ tot« br¥gkh»aJ;F¿pLfS« ga‹gL¤j¥ bg‰wd. F¿p£L És¡f¤ij xUüš És«gu¥gL¤J»‹wJ.
ï«Kis T£L¢ brhš KjÈat‰¿‹ ã‹D«, ï¢áWщW¢ brh‰fË‹ ãÇî¡F¥ ã‹D«, - ï¥bgU§Ñ‰W¥gjrhu¤J¡F¥ ã‹D«. ( ) ï›ÉUjiy¥ãiwtUÉ¡f¥g£l brh‰fS¡F«, ï¡F¤J K‰W¢brhšY¡F¥ ã‹D« ( ) ï›ÉUjiy¥ gfuªjh¤gÇa¤J¡F«, * ï¤jhuif moƉ fh£l¥g£l t‰¿‰F«it¡f¥g£ld.
- ïJ 1875 - M« M©oš br‹id, ókfŸ Éyhrm¢R¡Tl¤âš m¢ál¥g£l ̀ãlhDóâ’ v‹D« üÈšfh£l¥g£LŸsJ MF«.
ïÅ¥ gHªjÄœ üšfŸ m¢ál¥ bg‰w tuyh‰iwmt‰¿‹ fhyKiw¥go fh©ngh«. ï¤ bjhl¡f¤J¡FK‹dU«, ïilÆilnaí« ïil¡fhy ã‰fhy ïy¡»aïy¡fz§fS«, ciueil üšfS«, ãwtif üšfS«btË¥g£LŸsd. mt‰iw bašyh« tu‹KiwnaF¿¥ãlÉšiy. eh« MuhŒtJ gHªjÄœ üšfË‹gâ¥òfis¥ g‰¿naah«.
152 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
âU¡FwŸ - ehyoah® - _y« 1812
`âU¡FwŸ _y ghl«’ `ehyoah® _y ghl«’ v‹D«ïu©L üšfS« x‹whf 1812 - M« M©oš btËtªJŸsJ. âU¡FwŸ, ehyoah® M»a ïu©l‹Kj‰gâ¥ò ïªüšfns MF«.
ku vG¤jhš m¢ál¥bg‰w üšfŸ ïit. K‰W¥ òŸË.щW M»a F¿fŸ k£L« cŸsd. bkŒ baG¤J fS¡F¥òŸËÆl¥ bgwÉšiy. x‰iw¡ bfh«ò ïu£il¡ bfh«òntWghLfŸ ïšiy. Vw¡Fiwa V£L¥go vG¤bjdntmikªJŸsJ.
1ïj‹ Kj‰g¡f« tUkhW:
âU¡FwŸ_yghl«bjŒt¥ òyik¤ âUtŸStehadh®mUË¢ brŒjJ.3 ïJbgh¤jf«
ïy¡fz Éy¡»a thuhŒ¢á íilat®fshš É»j¥ãiHaw thuhŒªJ R¤jghlkh¡f¥g£lJ.
bjh©il k©ly«br‹id¥ g£od¤âš jŠirefu«
kiya¥gãŸis Fkhu‹Phd¥ãufhrdhš
m¢á‰gâ¡f¥g£lJ.
khr¤ âd¢ rÇijÆ‹ m¢R¡Tl«1 ï. M©L 1812
ïªüÈ‹ ïu©lh« _‹wh« g¡f§fËš üš tuyhW,MuhŒªjKiw, MuhŒªjt®, x¥ò¡bfh©lt® g‰¿aÉs¡f§fŸ vGj¥g£LŸsd. ïjid MuhŒªJgâ¥ã¤jt® âUbešntÈ m¥gythz fÉuha®.
153Rto¡fiy
ïj‹ ïu©lh« _‹wh« g¡f§fË‹ brŒâfŸtUkhW:
âU¡FwS« ehyoahU«
2 tuyhW
f‰Wz®ªj jÄHháÇa®fŸ mUikÆ‹ ïa‰¿a -ïy¡fz Éy¡»a§fsh»a - mÇa üšfbsšyh« -ïªeh£oš - m¢á‰ gâ¡F« gƉáÆ‹¿¡ ifÆdhbyGâ¡fh©L tUtâš - vG¤J¡fŸ FiwªJ« ÄFªJ«- kh¿íŠ brh‰f oǪJ« bghUŸ ntWg£L« ghl¤J¡F¥ghl« - x›thJ ãiHfŸ ÄFâí« c©lh»‹w thjyhš -m›thW ãiHfË‹¿¢ R¤j¥ ghlkhf Ãiy¡F«gom¢á‰ gâ¤jiy tH§FÉ¥gj‰F¤ njá¤JüyháÇa®fSŸ bjŒt¥òyik¤ âUtŸStehadhuUË¢ brŒj mw« bghUŸ ï‹gbk‹D« -K¥ghiyí« E£gkhf És§f îz®¤Jª âU¡FwŸ_yghlK« - KÅt®fŸ mUË¢ brŒj Úâ üyh»a ehyo_y ghlK« ï¥ngh j¢á‰ gâ¡f¥g£ld.
........
ïit m¢á‰ gâ¡FK‹ bj‹dh£oš gu«giuMÔd§fËY« ɤJt brd§fËl¤âYKŸs R¤jghl§fŸ gyt‰¿‰F Äz§f¥ ãiHaw - ïy¡fz Éy¡»athuhŒ¢á íilat®fsh yhuhŒ¤J R¤j ghlkh¡f¥g£ld.
ï~J©ik bgw - âU¥ghN® K¤J¢rhÄ¥ ãŸisâUbešntÈ¢ Óik - mâfhÇ - k - uhkrhÄ eha¡f®K‹Åiy Æy‹dh£oÈUª jiH¥ã¤j R¤jghl§fSlbdGâ tªj tuyhW.
(3)
ïªj¥ bgh¤jf¤â byGâa bjŒt¥ òyik¤ âUtŸStehadh uUË¢ brŒj âU¡FwŸ ghlK« ehyoah® _yghlK« âUtŸSt khiyí« - Mf - _‹W Rtoí« btF_y ghl§fŸ - ciu ghl§fŸ mj‰F¡ fUÉahf nt©L«- ïy¡fz Éy¡»a§ fbsšyh« it¤J¥ gÇnrhâ¤J¥
154 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ghlª Ô®khd« brŒJ - XbuG¤J xU brhš üjdkhf¡T£lhk‰ Fiwah kyndf _y ghl§fSiu ghl§fS¡»z§»djhf¤ Ô®khd« g©Â aªj¥ ghl«gh®¤bjG⢠rÇgh®¤j ghlkhifahY« - mªj¥goÔ®khd« g©ÂbaGâd ghlbk‹gJ« -ïtl§fËÈU¡Fª jÄHhuhŒ¢áíila kfhɤJtbrd§fsh‰ gh®¡F« nghJ kt®fŸ fU¤â‰nwh‹w¥gL«- MifahY« ghl§fËby›ts ntDŠ rªnjf¥glnt©Ltâ‹W
ï¥go¡F
âUbešntÈm«gythz¡ fÉuha®.
-----
ïªj¥ ghl§fis ïtl« tªâUªj âUthtLJiw -Mâd ɤJth‹ m«gythz¤ j«ãuh‹ Ó®fhÊ tLfehjg©lhu« - ït®fsJ kWgo f©nzh£l¤ Jldhuha¥g£ld.
----
ïªj ciueil¥ gFâÆš ÃW¤â¥ go¡f nt©oaïl§fS¡F¡ щW¡ F¿Æ£oU¥gJ neh¡f¤j¡fJ.fh‰òŸË, miu¥òŸË, K‰W¥òŸË KjyhaÃW¤j¡F¿fŸ ga‹gL¤j¥bgwÉšiy. _yghl¤âšK‰W¥ òŸËí©L. Mdhš M§»y¤âš m¢ál¥bg‰wï¡fhy¥ gâ¥òfËY« F¿pLfŸ br¥gkhf¥ ngh‰w¥bg‰WŸsd. mjid `všärß‹’ âU¡FwŸ gâ¥ãnyfhzyh«.
âU¡FwS¡F mikªj tuyhW. MuhŒ¢á KjÈatdbtšyh« ehyoah®¡F« c©L. Kj‰gFâ âU¡FwS«,ã‰gFâ ehyoahU« m¢ál¥ bg‰W xnu üyhfbtË¥g£ld. ïnj M©oš m¿P® `všÈR’ âU¡FwŸgâ¥ò btËtªjJ ïu©oY« 1812-M« M©nl F¿¥ãl¥bg‰w¤ â§fŸ F¿¡f¥ bgwhikahš v¥gâ¥ò K‹idaJv¥gâ¥ò¥ ãŸisaJ v‹gij¤ bjËî brŒa
155Rto¡fiy
KoaÉšiy. Mdhš âU¡FwË‹ KG _y¥gâ¥òm«gythz fÉuhaUilaJ MfÈ‹ mjid Kj‰f©it¡f¥ bg‰wJ k‰bwhU fhuz« ã‹nd Tw¥bgW«.
âU¡FwŸ - 1812
TIRUKKURALON VIRTUE
F.W. ELLIS’ COMMENTARYFIRST EDITION
1812
ïJ jiy¥ò¥ g¡f«. ïj‹ Kj‰g¡f¢ brŒâ tUkhWjÄœ vG¤J mâYŸsthnw mik¡f¥g£LŸsJ.
mw¥ghš
ON VIRTUECHAP -1
flîŸ thœ¤J The prase of god
The literal meaning of the title of this chapter is preserved in thetranslation. According to established rule all Tamil Compositions oughtand with few exceptions all do commence by an invocation of the birty.Varying occording to the seat of the writer. Tiruvalluvar has devoted thewhole of this chapter to this subject.
mfu Kjy btG¤bjšyh khâgft‹ Kj‰nw íyF (1)
As ranked in every alphabet the first the self - same vewel stands, soin all words.
Th’ elernal God is chief.
Kj‰FwS¡F _‹W g¡f msÉš ciu És¡f«M§»y« jÄœ nk‰nfhŸ M»adt‰iw¤ jªJŸsh®.
ãwÉ¥ bgU§flš v‹D« FwS¡F 9 g¡f§fËš ciuÉs¡f« tiuªJŸsh®. âUthŒbkhÊ, âUthrf«,átth¡»a® ghlšfŸ, nj«ght KjÈat‰¿š ïUªJ26 brŒíŸfis nk‰ nfhŸ fh£o M§»y¤âš bkhÊ
156 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bga®¤JŸsd®. M§»y¥ gâ¥òfËš mªehËnynabfhŸs¥ bg‰¿Uªj br¥g§fbsšyh« všär® âU¡ FwŸgâ¥ghš òy¥gL»‹wd. všär® gâ¥ãš m«gy thz®gâ¥ãš fhzhj x‰iw¡ bfh«ò. ïu£il¡ bfh«òntWghL©L. Mjyhš mj‰F ïJ ã‰gâ¥ò Mfyh«.nkY« jÄœ vG¤JfËš bkŒbaG¤â‰F¥ òŸËí«c©L. òŸËÆšyhikí« c©L. ï›thW xUgh‰glhjik¤JŸsd.
1812-M« M©L áw¥ghf¡ F¿¡f¤j¡f X® M©L MF«.âU¡FwŸ m¢R toÉš btË¥g£ljdhš m‹W. m~Jm¢R toÉš tUj‰FÇa NHš 1812-M« M©onynac©lhƉW. m¢R¤ jil¢ r£l« 1835-M« M©ony jh‹Ú¡f¥ bg‰wJ v‹gij m¿ªJŸnsh«. mªÃiyÆš mj‰F23 M©LfS¡F K‹dnu âU¡FwŸ m¢áš btË¥glne®ªj thŒ¥ò mUikahdjh«.
thÂf« brŒj‰F tªj »H¡»ªâa¡ f«bgÅah® ïªâaeh£il MS« cÇik bg‰wd®. mt®fŸ M£á¡Fnt©oa mYty®fis 炙yhªJ eh£oÈUªJbfhz®ªjd®. mt®fS¡F ïªeh£L bkhÊÆš gƉájunt©oa ï‹¿aikahik M§»y¡ f«bgÅ¡FV‰g£lJ. mjdhš br‹id¡ fšÉ¢ r§f« v‹D« X®mik¥ig ÃWÉd®. br‹id khÃy¤âš jÄœ, bjY§F,f‹dl«, kiyahs« KjÈa bkhÊfis¥ ngR« k¡fŸïUªjd®. m›t«bkhÊÆš XusntD« gƉáÆUªjhšmšyhkš m«k¡fSl‹ mYty®fŸ bjhl®ò bfhŸsïayhJ. vdnt j¡f òyt®fis mk®¤â m›t«bkhÊ¥gƉá jªjd®. ïjid ÃWÉat®fŸ, eh« K‹ndf©l f®dš fhÈ‹ bk¡f‹áí«, všäR Jiu kfdhU«Mt®. všäR Jiu kfdh® mªehËš br‹idÆš kht£lM£áahsuhf ïUªjh®. bk¡f‹á bgh¿ ahsuhfïUªjh®. ïUtU« òyikahY«, bkhʤ âw¤jhY«x‹Wg£oUªjd®. brayhY« beU§» Ëwd®.
eh£L bkhÊ¥ òyik ïUªjhš m‹¿ mYty®¡FM©L Câa¡ TLjš ïšiy v‹whš M®t¤Jl‹
157Rto¡fiy
go¡fkh£lhuh? ̀gz« g¤J« brŒí«’ v‹gJ gHbkhÊašyth! mYty® go¥gj‰F ïu©L thŒ¥òfŸ nt©L«.x‹W MáÇa®fŸ; k‰bwh‹W üš,
br‹id¡ fšÉ¢ r§f¤â‰F¢ áj«gu cgh¤âaha®v‹gh® jÄHháÇauhf ïUªjh®. ã‹nd jh©ltuhaKjÈah®, K¤JrhÄ¥ ãŸis, òJit ead¥g KjÈah®,bfh£ilô® át¡bfhGªJ njáf®. kJiu¡ fªjrhÄ¥òyt® M»nah® jÄHháÇa®fshf És§»d®. ïÅ¥,go¥gj‰F ï‹¿aikahjit üšfŸ. ïjid ÃiwîbrŒj‰F vGªj üšfŸ 1 ̀âU¡FwŸ ehyoah®’ gâ¥òfŸv‹f. r§f¤ij¤ njh‰Wɤj všärnu üY« cUth¡»¥gil¤jik mt®j« braš kh©ig btË¥gL¤J«.
âU¡FwŸ _yK« ciuí« (1830)
“bjŒt¥ òyik¤ âUtŸSt ehadh® mUË¢ brŒjâU¡FwËDiu” v‹gJ ïj‹ jiy¥ò¥ bga®. ï›îiu“âU¤jÂif¢ rutz¥ bgUkhisauhš gÇnkyHf®ciuia¢ RU¡» btË¥gilah¡»¥ gjîiuí« jh‰gÇaîiuíkhf¢ brŒa¥g£lJ. ïjndhL âUtŸStkhiy¡F« ciu brŒJ nr®¤âU¡»‹wJ” rutz¥bgUkhisa® ciutiuªjhuhÆD« Érhf¥ bgUkhisaU« ïizªnj gâ¥ã¤jh® v‹gJ üÈ‹ ïWâ¥gFâahš btË¥gL»‹wJ. m‹¿í« mt®fŸ Kªijnahiu¥ g‰¿a mÇa F¿¥òfS« M§F És§F»‹wd.
“âU¤jÂif¢ Ó®fUÙf® klhya¤â‰F mâg®É%gh£ira® - ït® Fkhu® Kªija® - ït® Fkhu®rh«gát Ia® - ït® Fkhu® fªj¥iga® - ït®Fkhu®fsh»a Érhf¥ bgUkhisaU«, rutz¥bgUkhisaU« m¢á‰ gâ¥ã¤j âUtŸSt® ciuí«âUtŸStkhiyí« K‰W¥ bg‰wd” v‹gJ mJ.
ï¥gâ¥ng âU¡FwË‹ _yK« ciuí« ToaKj‰gâ¥ò vdyh«. Érhf¥ bgUkhisa® 1828-M«M©onyna gâ¥gháÇauhf És§»dh®. mt® m¥bghGJ gâ¥ã¤jJ ïy¡fz¢ RU¡f ÉdhÉil v‹gJ.
158 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
1833-M« M©oš btËtªj ̀th¡F©lh«’ v‹D« üš`ãuá¤j g¤âÇif’ v‹gâš âUtŸSt® FwSiu%. 8-00 v‹W És«gu« brŒa¥ bg‰WŸsJ ï¥gâ¥ngMfyh«.
rutz¥ bgUkhisa® gâ¥ã¤j âU¡FwŸ cium¢ál¥ bg‰w üÈ‹ `efš’ V£L¥ goahf vd¡F¡»il¤jJ. mj‹ Kf¥ò¥ g¡f« tUkhW:
“bjŒt¥ òyik¤ âUtŸSt ehadh® mUË¢ brŒjâU¡FwËDiu”
br‹d g£lz¤â‰ fd« bghUªâa - ãuò¡fns‰gL¤âd Éntf¡ fšÉ¢ rhiy¤ jÄœ¤ jiyik¥òytuh»a âU¤jÂif¢ rutz¥ bgUkhisauh‰ áWt®KjÈa ahtU bkËâDzU« goahf¥ gÇnkyHfUiuia¢ RU¡» btË¥gilah¡»¥ gjîiuíªjh‰gÇaîiuíkhf¢ brŒa¥g£lJ - ïjndhL âUtŸStkhiy¡F Kiw brŒJ nr®¤âU¡»‹wJ. fÈíf tUl« 4631rhÈthfd tUl« 1752 炙äR tUl« 183- ïâš ÃfœªjÉ»®â tUl« br‹dg£lz¤âš m¢á‰ gâ¡f¥g£lJ¡Fefš”
m¢á‰ gâ¥ã¡f¥ bg‰w üY¡F« V£L¢ RtoÆšgobaL¤J it¤âU¥gJ Éa¥ghd brŒâ m‹nwh!ï›nt£o‹ vG¤J« jilÆ‹¿¥ go¡F« tifÆšâU¤jkhf mikªJŸsJ. ïjid vGâa âU¡ifkh©ig ï›ntL giwaiwjš xUjiy.
âU¡FwŸ
ïuhkhEr fÉuha® gâ¥ò 1840
âU¡FwŸ ïšywÉaš 24 mâfhu§fS« ciuíl‹Toa gâ¥ò ïJ. ïj‹ gâ¥gháÇa® ïuhkhEr fÉuha®mâš “ïuhkhEr® btŸSiuí« ò¤Jiuí«, JW Ia®brŒj M§»ybkhÊ bga®¥ò«” v‹D« F¿¥òŸsJ.M§»a bkhÊ bga®¥ò. üÈ‹ ïW⥠gFâÆš jÅnacŸsJ. mbkÇ¡fh Äánah‹ m¢R¡ Tl¤âš 1840 M«M©L gâ¥ã¡f¥bg‰wJ.
159Rto¡fiy
ïuhkhEr fÉuha® gâ¥ã¤j âU¡FwË‹ ïu©lh«ghf« 1852ïš btËtªjJ fÉuhaU« JW IaU«ïizªJ gâ¥ã¤j gâ¥ò ïJ ïâš âU¡FwŸJwtwÉaYl‹ muáaY« ïizªJ (FwŸ 630 Koa)ciuÉs¡f« bg‰WŸsd. ïâš ã‹ ïiz¥ò (IndexVerborum) 11 g¡f« cŸsJ. ïJ nt¥ngÇ Äánah‹ m¢R¡Tl¤âš gâ¡f¥£lJ.
ïj‹ jiy¥ò¥ g¡f« :
Cural of TiruvalluvarRecond Part
Ramanuja Kavirayarand
W.H. DrewMadras - 1852.
âU¡FwŸ bjËbghUŸ És¡f«
ntj»Ç KjÈah® gâ¥ò 1849
fs¤ö® ntj»Ç KjÈah®, âU¡FwS¡F vGâa`bjËbghUŸ És¡f«’ v‹D« ciuíl‹ btËtªj üšïJ. ̀âUtŸSt® v‹»w âU¡FwŸ _yK« bjËbghUŸÉs¡f« v‹»w mj‹ ciuí« fU¤Jiuí« Ãiwnt¿d.’v‹W«, “ï¡fhk¤J¥ ghY¡F¡ fhk¤ij¡ F¿¤J¢br«bghUshf¢ brhšy¥g£l ï¢á‰¿‹g¥ bghUs‹¿nkh£r¤ij¡ F¿¤J¡ F¿¥ò¥ bghUshf¢ brhšy¥ g£lngÇ‹g¥ bghUS« c©L” v‹D« F¿¥òfŸ ïªüÈšcŸsd.
âU¡FwŸ _yK« ciuí«
ntj»Ç KjÈah® 1856
“kJiu òJit br‹id ï¢r§f§fËš jÄœ¤jiyik¥ òyik elh¤âa fs¤ö® ntj»Ç KjÈah®brŒj gjîiu fU¤Jiu ÉnrlîiufSl‹ gy ïy¡fznk‰nfhŸ bfhL¤J¥ gâ¤j ãuâ¡»z§f¢ áªjhâÇ¥ng£il bešYk©o nt§f£luhk KjÈah® Fkhu®
160 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
nfrt KjÈahuhš ãughf® m¢R¡Tl¤âš gâ¡f¥g£lJ.” ïâš âUtŸStkhiy ciuíl‹ cŸsJïuh£rj tUl« ij khj« btËtªjJ ïJ.
âU¡FwŸ _yK« gÇnkyHf® ciuí« ešÿ®MWKf ehty® gâ¥ò 1861
“ïuhkehjòu« rkÞjhd« bgh‹DrhĤ njt®nt©LnfhË‹go ahœ¥ghz¤J ešÿ® MWKfehtyuhš gy ãuâ %g§fis¡ bfh©L gÇnrhâ¤JbtËÆ£l” gâ¥ò ïJ. br‹dg£lz« th Ãnfjdt¢R¡ Tl¤âš J‹kâ tUl« itfhá khj«gâ¥ã¡f¥g£lJ. ïu©lh« gâ¥ò ít tUl« Mo khj«btËahaJ (1875)
ï¥gâ¥ãš kfhȤJth‹ âÇáuòu« Ûdh£á Rªju«ãŸis, mt® khzt®fŸ á. âahfuhr br£oah®, r.bjŒtehaf« ãŸis, nrhlrhtjhd« å. R¥guha¢br£oah® M»at®fŸ ïa‰¿a áw¥ò¥ ghÆu¢brŒíŸfŸ cŸsd.
x›bthU g¡f¤â‹ jiy¥ãY« g¡f v©. mâfhu v©,mâfhu¥ bga® M»ait ml§»íŸsd. FwS¡F¤bjhl® v© bfhL¡f¥g£LŸsJ . mJ m›t¡ FwË‹K‹nd bfhL¡f¥g£LŸsJ. m›t¡ FwË‹ ïu©lh«mo ïWâÆY«, m¡FwË‹ ciu KoÉYkhfïu©ol§fËY« m›tâfhu¤âš m~J v¤jidahtJFwŸ v‹gJ F¿¥ãl¥g£LŸsd. ga‹gL¤j¥g£LŸsv©fŸ všyhK« jÄœ v©fns; v£L¥ g¡f§bfh©lgot¡ F¿¥ò v©fS« jÄœ v©fns! ehty® gâ¥òkh©òüÈš e‹F btË¥gL»‹wJ. mo¡F¿¥ò,ghÈayâfhu tRuhâfŸ, âU¡Fwsfuhâ v‹gt‰iwneh¡f xU ü‰W¥ gâdhW M©LfS¡F K‰g£l gâ¥òv‹D« v©znk vGtâšiy.
ntj»Ç KjÈah® gâ¥ò«, rutz¥ bgUkhisa®gâ¥ò« ã‹tªj gyuhY« bt›ntW ïl§fËšbt›ntW fhy§fËš bt›ntW gâ¥gháÇa® bga®
161Rto¡fiy
fshš btËÆl¥ bg‰WŸsd. `mt®fŸ MŒªjJ’ v‹Wbgaiu¥ ngh£L¡ bfh©L vtU« btËÆlyh« v‹wmsÉš mt®fS¡F¢ bršth¡F ïUªjJ. ïtUiuiamtUiu v‹W«, mtUiuia ïtUiu v‹W«gâ¥ã¤jhU« cs®. m¥gâ¥òfŸ gythf ïU¤jÈ‹ÉÇtŠá ÉL¤jh«.
âU¡Fwsâfhu ÞtUg Nrf« 1863
ïªüš âU¡FwŸ mâfhu« x›bth‹w‹ bghUŸg‰¿a bghJ¡ F¿¥òilajhF«. ïjid ïa‰¿at®âUtšÈ¡nf tuj¥g KjÈah®, gâ¥ã¤jt®áªjhâÇ¥ng£il KÅrhÄ KjÈah®, gâ¥ã¡f¥g£lfhy« U¤nuh¤fhÇ tUl« fh®¤âif khj«.
âU¡FwŸ - kz¡Flt® ciu 1917
âU¡FwŸ kz¡Flt® ciuia Kj‰f© gâ¥ã¤jt®t.c. áj«gudh® Mt®. kz¡Flt® ciu, tŸSt®fU¤ij¤ bjŸbsd És¡Ftjhfî«, ïÅa brªjÄœeilÆš vGj¥ bg‰wjhfî« ïU¡f¡ f©L mjidMŒªJ gâ¥ã¡f ÉU«ãdh®.
kz¡Flt® ciu¥ ãuâ x‹iw¤ njo¥ bg‰wh®. t.c.á.mjid muád® ifbaG¤J¢ Rto üš Ãiya¢Rtoíl‹ x¥ã£L MuhŒªjh®. lh¡l®. rhÄehijaÇl¤âUªJ« xU Rto »il¤jJ. ït‰iw it¤J¡bfh©L, â. bršt¡nfrtuha KjÈah®, j. fdfRªju«ãŸis, rfrhdªj RthÄfŸ M»at®fŸ clÅUªJMŒªjh®. bj‹dh¥ãÇ¡fhÉš cŸs ïªâa m‹g®fŸbghUSjÉahš btËÆ£lh®.
kz¡Flt® ciuí« gÇnkyHf® ciuí« x¥ã£LMuhí«nghJ mâfhuKiwÆš á¿J«, Fw£ gh¡fË‹KiwÆš bgÇJ« ntWg£oU¡f¡ f©lh®. gy FwŸfË‹bt›ntW ghl§fS« gyt‰W¡F bt›ntWbghUŸfS« ïU¡f¤ bj˪jh®.
vËâš f‰FkhW _y¤ijí« ciuiaí« rªâ ãǤJ¥gâ¥ã¤jh® t.c.á. kz¡Flt® ciuíl‹ j« brhªj¢
162 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ru¡Ffisí« nr®ªJŸsij ïUjiy¥ gfu¤JŸïiz¤JŸsh®. k‰W« ̀ÞUZo ÞâÇ [«Ahu«’ v‹D«_‹iwí« òǪJ kz¡Flt® ciuia m¢á£ljhf¡F¿¥ã£LŸsh®.
`t.c. áj«gu« ãŸis, ãu«ó® br‹id’ v‹D«KftÇí«, `K.R. Press Madras 1917’ vd m¢R¡Tl¥ bgaU«cs. ãu«ó®, br‹id ã§fs tUl« á¤âiu khj« 132.t.c. áj«gu« ãŸis vd¥ gâ¥òiu ïWâÆš ïlK«fhyK« bgaU« F¿¥ã£LŸsh®. mâfhu m£ltizK‹Åiz¥ò«, vdJ üšfS¡F¤ bj‹dh¥ãÇ¡fhÉÈUªJ bghUSjÉa ïªâa rnfhju®fË‹ bga®fŸKjÈad” v‹D« xU ã‹Åiz¥ò« cs. mâš gî‹,Îȧ, bg‹Þ fz¡»š 72, 14, 1, bkh¤j« F¿¡f¥bg‰WŸsJ.
âU¡FwŸ kz¡FltUiu 1925
MáÇa® nfh. tontY br£oah® khztUŸxUtuh»a fh. bgh‹DrhÄ eh£lhuhš MuhŒªJgâ¥ã¡f¥bg‰w gâ¥ò ïJ. ï¥gâ¥ò¡F« br‹idmuád® ifbaG¤J¢ Rto üš Ãiya¢ Rtona JizbrŒJŸs F¿¥òŸsJ. kz¡Flt® ciu 32âU¡FwŸfS¡F¡ »il¡fÉšiy v‹W«, mt‰W¡F¥gÇnkyHf® ciuiana gâ¥ã¤JŸsjhfî«, mt‰W¡Fmilahskhf cL¡F¿Æl¥bg‰WŸsjhfî« KfîiuÆš F¿¥ã£LŸsh®. bj.bgh. Ûdh£á Rªjudh®M§»y¤âš K‹Diu tH§»íŸsh®. ghÈaš mâfhum£ltiz, âUtŸSt® tuyhW, M.r.m©zhkiyKjÈah®, Ñ. ntQnfhghy ehaf® M»a ïUtU« ïa‰¿aghuh£L¥ ghlšfS« K‹Åiz¥ghfî«, âUtŸStkhiy, âU¡FwŸ Kj‰ F¿¥gfuhâ, ciuÆ‹ mU«gjciufŸ, ïy¡fz És¡f« nk‰nfhŸ És¡f« KjÈaitã‹Åiz¥ghfî« cs. br‹id âUtšÈ¡ nf nehãšm¢áaªâu rhiyÆš gâ¥ã¡f¥g£l ïªüš Éiy %. 2-00MF«.
163Rto¡fiy
âU¡FwŸ - ciuts« 1950
ï¥gâ¥ò bgU«òyt® j©lgh njáfuhš MŒªJbjhF¤J¥ gâ¥ã¡f¥ bg‰wjhF«. F¿¥òiu, MuhŒ¢á¥ngUiu M»adî«, gÇnkyHfUiu, kz¡FltUiu,gÇâahUiu, gÇ¥ bgUkhŸ ciu fh˧fUiu, giHanjh® ciu, âU¡FwŸ E© bghUŸ khiy, òJitïuhkEr fÉuha® És¡fîiu M»adî« ï¤bjhF¥ãšbjhF¡f¥ bg‰WŸsd. nkY« jUk®, jhk¤j®, e¢r®KjÈnah® ciuahf¡ »il¤JŸs msî« ga‹gL¤j¥g£LŸsd. nk‰nfhshf¤ âU¡FwŸ fh£l¥ bg‰WŸsïl§fŸ všyh« bjhF¤J `nk‰nfhŸ gFâ’ v‹bwhUgFâÆš fh£l¥ bg‰WŸsd. âU¡FwŸ fU¤J¡F x¥ghdïy¡»a¢ brŒâfŸ x¥òik¥ gFâÆš fh£l¥bg‰WŸsd.
ï¥gâ¥ò¡F¡ »il¤j V£L¢ RtofŸ 5
mit :
1. jUkòu MÔd¤J¥ ò¤jfrhiy gÇnkyHf® ciu¢Rto-1
2. irt všy¥g ehty® å£L gÇnkyHf® ciu¢Rto -1
3. ïy¡fz És¡f MáÇa® gu«giu nrhkRªju njáf®1 giHa ciu¡ fh»j¢ Rto -1
4. <nuhL nt.uh. bjŒtáfhk¡ fî©l® gÇâah®Rto -1.
5. <nuhL nt.uh. fh˧f® ciu¢Rto - 1.
gÇâah® bga® gÇ....... v‹w msÉnyna V£oš fhz¥bg‰wjh«. ïjid¡ bfh©L gÇâ, gÇnkyHf®,gÇ¥bgUkh‹ v‹D« _tiuí« v©zyh« vÅD«btËtªJŸs gÇnkyHf®, gÇ¥bgUkhŸ ciufS¡FntwhdjhfÈ‹ gÇâah® ciu vd¡ bfhŸs¥ bg‰wbjd¥ gâ¥gháÇa® F¿¥ã£LŸsh®. kz¡Flt® ciu¡F
164 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
t.c. áj«gudh® gâ¥igí«, fh. bgh‹DrhÄ eh£lh®gâ¥igí« ga‹gL¤â¡ bfh©LŸsh®. gÇ¥bgUkhŸ,fh˧f® ciufS¡F¤ âU¥gâ Ñœ¡fiy MuhŒ¢á¡ fHf¤jÄœ¥ nguháÇa® o.ã. gHÅa¥g ãŸis 1948 M« M©LbtËÆ£LŸs gâ¥ig¥ ga‹gL¤â¡ bfh©LŸsh®.E©bghUŸkhiy KGtJ« brªjÄœ¤ bjhFâÆšïUªJ vL¤J¡ bfhŸs¥ bg‰WŸsJ. jUk® e¢r®ciufŸ jÄœ¥ bghÊš btËp£oÈUªJ vL¡f¥bg‰WŸsd.
gÇnkyHf®, kz¡Flt®, gÇ¥bghUkhŸ, giHaîiu,gÇâah®, fh˧f®, jhk¤j®, e¢r®, jUk® M»a ciufisKiwahf mik¤J mj‹ ã‹nd ciu És¡f¥ gFâÆšE©bghUŸ khiy. ïuhkhEr fÉuha® És¡f§fismik¤J mj‹nkny nk‰nfhŸ gFâ. x¥òik¥ gFâ,F¿¥òiu M»at‰iw Ãuny mik¤JŸsh®. M§fh§nfmo¡F¿¥ghf¥ ghl ntWghLfS«, fÉuhr g©oj®ciuí«, ãw® ciufS«, ãwî« F¿¥ãl¥g£LŸsd.
ïj‹ ïu©lh« gâ¥ò 1957 M« M©oš (VÉs«ã)btË tªJŸsJ. ïj‹ nk‰nfhŸ gFâ, x¥òik¥ gFâKjÈad Ú§»a 1 ciu¥ gFâ k£L« “ciu¡ bfh¤J”v‹D« üyhf btË¥g£LŸsJ. âU¥gdªjhŸ fhákl¤â‹ btËplh»a ïj‹ Kj‰gâ¥ò 1957 ïš btËtªJŸsJ. ïj‹ gâ¥gháÇa® â. g£LrhÄ XJth® Mt®.âU¥gdªjhŸ fhákl¤J¤ jiyt® mUŸeªâ¤ j«ãuh‹RthÄfŸ ÃWÉa Mâ FkuFUgu RthÄfŸ Ãidî¤âU¡FwŸ gâ¥ò ÃâÆÈUªJ btËÆl¥ bg‰wjhF«.
ehyoah® - btËpLfŸ
ehyoah® _y« 1812 M« M©L btËtªj brŒâiam¿ªJŸnsh«. mjid¤ bjhl®ªj ehyo btËpL fis¡fh©ngh«.
`Úâ bkhʤ âu£L’ v‹D« bjhF¥ãš ehyo ahiuí«ïiz¤J th¡f® v‹gt® (J. Walker) m¢á£lh®. mJ 1841M« M©oš btËtªjJ.
165Rto¡fiy
ïj‰F mL¤j gâ¥ò 1843 ïš btËtªjJ. `ehyoeh}‰¿‹ _y«’ v‹gJ mj‹ bga®. ̀fhŠáòu« yºkzKjÈahuhš âU¤â btËÆl¥ bg‰wJ’ btËÆl¥ bg‰wfhy« “rhÈthfd tUl« 1764”; Ãfœ»‹w nrhg»UJg§FÅ khj«” v‹WŸsJ. rhÈ thfd 1796 nrhg»UJM©L v‹gJ ».ã. 1843 M« M©lhF«.
ï¥gâ¥ãš m¢áL¡»at® ï‹dh® v‹D« F¿¥òŸsJ. m›tH¡f« m¡fhy¤J ïUªjik áw¥ghf¡fUJj‰F cÇajh«. “ï¥ò¤jf« nt§flhry KjÈahuhšm¢ro¡f¥g£lJ” v‹gJ m¡F¿¥ò.
ehyoah® - _yK« ciuí« 1844
ï¥bghGJ »il¤JŸs msÉš ehyoah® _yK«ciuíkhf btË¥g£lâš ï¥gâ¥ng KjyhtjhF«.ïj‰F¥ gJkdh® ciuia¤ jGÉ ciu tiuªjt® òJiteae¥g KjÈah® Mt® ïj‹ jiy¥ò¥ g¡f¤âš cŸsbrŒâfŸ tUkhW;
“KÅt®fŸ mUË¢ brŒj Úâ üyh»a ehyoah®ïj‰F Tlÿ® rghgâ KjÈah® áWt® KjÈa ahtU«vËâš czU«go gJkdh® ciuia btË¥gil ah¡»¥gj¥ bghUS§ fU¤Jkhf ciu brŒJ jUfbtd¡ nf£L¡bfh©ljhš br‹id¡ fšÉ¢ r§f¤ jÄœ¥ òytuh»aòJit eae¥g KjÈah® mt®fshš ciu brŒa¥g£Ltst}® R¥guha KjÈah® mt®fŸ Fkhuuh»aK¤JrhÄ KjÈahuhš Ç¡fh®L m¢R¡ Tl¤â‰gâ¡f¥g£lJ. rhÈthfd rf tUl« 1767 ÃfG« FnuhâtUl« fh®¤âif khj« ïj‹ Éiy %. 7.”
ïªüÈ‹ ciu¥ ghÆu¤âš ehyoahÇ‹ bga®¡fhuz« br›É≠Tw¥g£LŸsJ. ehyo bjhiyî itiaah‰¿š br‹w eh}W VLfis¤ bjhF¤J mik¡f¥bg‰wJ ehyoah® v‹D« fij tH¡if kW¡Fkh¥ nghym¡ F¿¥òŸsJ.
“üyo KiwKiw Etys tjdhšehyo vd¥ bga® eh£od®”
166 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
v‹gJ mJ “msÉdhš bg‰w bga® ehyo eh}W” v‹W1 ïy¡fz üyh‰ F¿¥ãLtj‰F¤ j¡f És¡fkhfï›îiu¥ ghÆu« gFâ mikªJŸsik czu¤ j¡fjh«.
ehyoah® - _yK« ciuí« 1852
ïªüš gÇnrhâ¤jt®, gâ¥ã¤jt®, fhy« M»at‰iw¡ÑœtUkhW F¿¡»‹wJ. “ntj»Ç KjÈah® gÇnrhâ¤jãuâ¡»z§f, nrjd¥g£L ïuhkrhÄ¡ fÉuhauhšgÇnrhâ¡f¥g£L, MWfhL KÅa¥g KjÈahuhšgâ¡f¥bg‰wJ gÇjhã tUl« g§FÅ khj«,”
ehyoah®
fs¤ö® ntj»Ç KjÈah® ciuíl‹ 1855
ntj»Ç KjÈah® tiuªj ï›îiu, ã‹d®¥ gšfhšgyuhš gâ¥ã¡f¥bg‰wJ. mjid¤ jGÉí«, gÇnrhâ¤jt® bgaiu kh‰¿í« btËÆ£lt® gy®,
ehyoah® - _yK« ciuí« -1860
ntj»Ç KjÈah® gâ¥ig¤ jGÉ¢ brŒa¥ bg‰w gâ¥òïJ. ï¥gâ¥ò¥ g‰¿a F¿¥ò tUkhW:
“ntj»Ç KjÈah® gâ¥ò¡F ïz§f âU Ëiwô®mUzhry RthÄfshš gh®itÆl¥g£L, óÉUªjtšÈfªjrhÄ KjÈahuhš E§f«gh¡f« ïu¤jd KjÈah®r©Kf Éyhr m¢R¡Tl¤âš gâ¥ã¡f¥g£lJ.” 1863
ï¥gâ¥ã‹ ïWâÆš, “ehyoahU¡F fs¤ö® jÄœ¥òyt® ntj»Ç KjÈahuhš brŒa¥g£l gjîiuí«fU¤Jiuí« K‰W¥ bg‰wJ. ï~J K‹ gâ¥ã¤jãuâ¡»z§f vG¤J¥ãiH kh¤âu« nk‰go òyt®Fkhu® R¥guha KjÈahuhš xUthW gÇnrhâ¤JÃiwnt¿aJ.” v‹D« F¿¥òfŸ cŸsd.
ehyoah® - _yK« ciuí« 1869
ï¥gâ¥ò« ntj»Ç KjÈah® ãuâ¡»z§f¥ gâ¥ã¡f¥bg‰wnjah«. gÇnrhâ¤jt® áj«gu« fUzheªjRthÄfŸ. “áªjhâÇ¥ng£ilÆš ïU¡F« nfrt KjÈah®
167Rto¡fiy
mt®fshš jkJ ãughfu m¢R¡ Tl¤âšgâ¥ã¡f¥g£ld” v‹D« Kf¥òŸsJ.
ïâš nghl¥g£LŸs M§»y M©Ll‹ M§»y¤â§fS« cŸsJ. k‰iw¥ gâ¥ãš fhz¥bgwÉšiy. 1866tUl« MfÞ£ khj«” v‹gJ mJ.
fhŠÓòu« kfhɤth‹ rghgâ KjÈah®, giHaešÿ® k§ifahf¥ òyt® Fkhu® rutz¥ bgUkhŸòyt®, ju§fhòu« r©Kf¡ fÉuha®, ntj»Ç KjÈah®Fkhu® Rªju KjÈah®, âÇáuòu« jÄœ¤ jiyik¥ òyt®É. nfhɪjrhÄ¥ ãŸis, Fkhu® ehuhazrhÄ ãŸisM»nah® ̀rh‰W fÉfŸ’ tH§»íŸsd®.
ï›îiu gj¥ bghUS«, jh‰gÇaK« (fU¤Jiuí«)ïy¡fz¡ F¿¥ò«, mÇjhf¢ áy mo¡ F¿¥òfS« cilagâ¥ò. ciuí« F¿¥ò« ïil btËÆ‹¿¤ bjhl®ªJtUjyhš gF¤J¡ fh£l‰fhf¤ jh‰gÇa¤â‹ K‹d®cL¡F¿í«, ïy¡fz¡ F¿¥ò¡F K‹d®¢ R£o¡ fh£Ljšngh‹w if¡F¿í« cŸsd. Kj‰ghlÈ‹ mo¡F¿¥ãšmf¤âa« “bjhF¤j fÉia¢ brhš brhš yhf¥, gF¤J¥bghUŸ brhyš gjîiu ahnk” fÉ¥bghUŸ RU¡»¡fh£lyh‰ gÇa«” v‹gdîs.
âU¡FwŸ ehyoah® btËpLfŸ F¿¤J¡ f©nlh«.mªüšfË‹ Kj‰gâ¥ig mL¤J btË¥g£l üšbjhšfh¥ãakhF«. MÆD« 35 M©LfË‹ ã‹dnubtË¥g£lJ. mjid btË¡bfhz®ªj bgUik¡FÇat® kHit kfhȧifa® v‹gt®.
bjhšfh¥ãa« vG¤jâfhu« e¢ádh®¡»Åa«1847
ïªüš rhÈthfd 1770 ¡F¢ rÇahd ãyt§f MtÂÆšbtËÆl¥ bg‰wJ. gy ãuâfis¡ bfh©L kHitkfhȧifa® MuhŒªJ, âUt©zhkiy åug¤âuIauhš jkJ fšÉ¡flš m¢R¡ Tl¤âš gâ¥ã¡f¥bg‰wJ.
168 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
kHit kfhȧifa®, “fd« bghUªâa f«bgÅahuhšV‰gL¤j¥g£l ôÅt®á£o ba‹D« rfy rhÞâu rhiy¤jÄœ¤ jiyik¥ òyik el¤âat®.”
“ruÉ»j§fshyha tG¡fis Ú¡» m¢á£L¤jUfbtd¢ áy ɤJth‹fŸ nf£L¡ bfh©lgo brŒa¥bg‰wjhf” ïªüš Kf¥ãš F¿¥ãl¥g£LŸsJ. ïj‰F¤âUthtLJiw MÔd ɤJth‹ jh©ltuha RthÄfŸáw¥ò¥ ghÆu« tH§»íŸsh®. ïªüš ifahšbrŒa¥g£l jhshš m¢ál¥ bg‰wJ. üÈ‹ ïWâÆšvG¤jâfhu ïašfŸ x‹gj‹ bgaU« xU bt©ghÉY«,ü‰gh¡fË‹ bjhif xU bt©ghÉY«F¿¡f¥g£LŸsd. m›bt©gh¡fŸ tUkhW:
“üÈ‹ kuò bkhÊkuò E©ãw¥ònkiy¥ òz®¢á bjhifkuò - ghyh«cUãaÈ‹ ã‹DÆ® òŸË ka¡f¤bjÇtÇa F‰WfuŠ br¥ò”
“vG¤jâ fhu¤J¢ N¤âu§f bsšyh«xG¡»a bth‹gnjh¤ JŸS« - tG¡»‹¿eh}‰ ¿Ueh‰gh‹ _‹bw‹W ehty®fŸnk}‰W it¤jh® ÉǤJ”
kiwkiyaofŸ üš Ãiya« 55 v‹D« v©Â YŸsïªüÈš, “âUbešntÈ xËK¤J bjh©lkh‹ Fkhu‹mUzhry¤ bjh©lkh‹ ò¤jf«” v‹WvGj¥g£LŸsJ.
bjhšfh¥ãa - e‹}š 1858
bjhšfh¥ãa e‹}š x¥òik nt‰Wik És§f¢brŒa¥ bg‰wJ ïªüš. ïJ Kj‰ gFâahF«. ïj‹Kf¥ò¡ F¿¥ò:
Comparative Reference Editionof the
Tholcapyam and the Nunnool
169Rto¡fiy
S. Samuel PillayReviced by
Walser Joys Esq.Part - I Madras 1858.
e‹}š _y« 1835 M« M©onyna btËtªjJ.ïy¡fz¥ gŠrf« v‹D« bjhF¥ãš jh©ltuhaKjÈahuhš m¢ál¥bg‰wJ. 1840 ïš Érhf¥bgUkhisa® fh©oifíiu mtuJ fšÉ És¡fm¢R¡Tl¤â‹ tÊ btËtªjJ. 1847 M« M©oš KfitïuhkhEr fÉuhauhš ÉU¤âíiu vGj¥ bg‰W mt®j«m¢rf¤â‹ tÊna btËtªjJ. mL¤j M©onyna (1848)e‹}š M§»y És¡f¤Jl‹ n#haÞ, rhKaš ãŸisv‹gt®fshš btËÆl¥ bg‰wJ. 1851ïš e‹}š r§fuek¢átha® ciu MWKf ehtyuhš btËÆl¥bg‰wJ.1855ïš átPhd KÅt® ÉU¤âíiu âšiya«ó®rªâunrfu g©oj® gh®itÆš btËtªjJ. Mjyhše‹}‰ gƉá bgU»a ÃiyÆš bjhšfh¥ãa¤Jl‹x¥ã£L MuhŒ¢á brŒí« Ãiyik c©lhƉW.
ï¤bjhšfh¥ãa e‹}‰ gâ¥ãš - `M§»nynaJiu¤jd¤jh®’ v‹gJ `I§»Èa Jiu¤jd¤jh®’v‹WŸsJ.
bjhš. brhš. nrdhtiua« 1868
ï¥gâ¥ig MuhŒªjt® ešÿ® MWKf ehty® Mt®.ïjid¥ gâ¥ã¤jt®. ïuh›gfö® á.it. jhnkhju«ãŸis. ïJ, `C. òZguj¢ br£oahuJ fyhu¤ ehfum¢R¡Tl¤âš’ gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ. fhy«: `Égt tUl«òu£lhá khj«’ ïâš K‹Diu, gâ¥òiu M»a vití«ïšiy.
bjhš. vG¤J. ïs«óuz« 1868
ï¥gâ¥ò “kfhɤJth‹ Ûdh£á Rªju« ãŸisat®fŸ khzh¡f®fËš xUtuh»a br‹id¡ft®‹bk©£ eh®kš ghlrhiy¤ jÄœ¥ òyt® âÇáuòu«
170 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
nrhlrhtjhd« R¥guha br£oahuhš gy VLfis¡bfh©L gÇnrhâ¤J” btËÆl¥ bg‰wjhF«.
br‹id, “kiy¢rhiyÆš ïU¡F« m¤âÃa«m©£blÈ ÃôÞ ãuh‹¢ m¢R¡ Tl¤âš” gâ¥ã¡f¥g£lJ.
ï¥gâ¥ã‰F¢ áw¥ò¥ghÆu«, âÇáuòu« Ûdh£á Rªju«ãŸis, F«gnfhz« âahfuhr br£oah®, âÇáuòu«bgÇa©z¥ òyt® M»at®fŸ tH§» íŸsd®.
xU ü‰wh©L¡F K‹dnu, ‘Mound Road’ `kiy¢ rhiy’v‹W F¿¡f¥ bg‰WŸsik Éa¥ò¤ jUtjh«.
`Égt tUl« fh®¤âif khj« ï¥gâ¥ò btË tªjJ.ïnj M©oš óÉUªjkšÈ R. f‹Åa¥g KjÈah® bjhš.vG¤J, ïs«óuz« btËÆ£lh®. mJ bghÊ¥òiuahfmikªjJ.
bjhš. brhš. nrdhtiua« 1868
á.it jhnkhju« ãŸis btËplh»a nrdhtiua«btËtªj xU â§fŸ ïilbtË¡F¥ ã‹nd ï¥gâ¥òbtËtªjJ. ïjid¡ nfhksòu« ïuhr nfhghy¥ ãŸisMuhŒªjh®. ïj‹ Kf¥ãYŸs F¿¥ò tUkhW:
“fh. g¢ira¥g KjÈah® j®k Érhuiz rgh¤âaBfuh»a nkiy kz«ngL ÓÅthr rlnfhgKjÈahut®fŸ nt©LnfhË‹go br‹id eh®kšÞTby‹D« nghjdh r¡â È®¤â ɤâahrhiy¤ jÄœ¤jiyik¥ òyt® nfhksòu« ïuhrnfhghš ãŸisat®fshš gy VLfis¡ bfh©L tGtw¥ gÇnrhâ¡f¥g£Lt®¤jkhd ju§»Â rhif m¢R¡ Tl¤âš gâ¡f¥g£lJ“Égt tUl« fh®¤âif khj«”
ï¥gâ¥ãš rh‰WfÉ, K‹Diu KjÈa vití«ïšiy.
bjhš. bghUŸ. e¢ádh®¡»Åa« 1885
ï¥gâ¥ò á.it. jhnkhju« ãŸisahš bfh©L tu¥bg‰wJ. âUthtLJiw MÔd« R¥ãukÂa njáf®,
171Rto¡fiy
ahœ¥ghz« rjhát¥ ãŸis, âUbešntÈ jhášjh®á‹d¤j«ã¥ ãŸis M»nah® VLfŸ njo¤ jªJŸsh®.
âU¤jÂif rutz¥ bgUkhisa® ngu® JiurhÄIa® ãuâ 1. òurth¡f« rhKntš g©oj® ãuâ 1,bjhšfh¥ãa« tujuhr KjÈah® ãuâ 1. ïit Kjyhf¥g‹Åu©L ãuâfŸ bfh©L Muha¥ bg‰wJ v‹D«F¿¥ò üÈš cŸsJ.
ï¥gâ¥ã‹ jhŸ bryî¡fhf ikN®, jiyik k‹wÚâgâ m. ïuhk¢rªâu Ia® %. 125-«, br‹id khÃy¡fšÿÇ¡ fz¡»aš nguháÇa® ïuh›gfö® ó. mu§fehjKjÈah® %. 100-« tH§»íŸsh®.
gh®¤âa M©L Mt¤ â§fËš ï¥gâ¥ò tªJŸsJ.ïâYŸs brŒíËaš bkŒ¥gh£oaš ctk ïaš, kuãašM»ait e¢ádh®¡»Åa® ciuahfnt F¿¡f¥ bg‰Ws.Mdhš mit nguháÇa® ciu v‹W brªjÄœ¤ bjhFâ1, gFâ 1, brªjÄœ¤ bjhFâ 2, gFâ 11 M»at‰¿Y«, jÄœ¢r§f btËplh»a bjhš. e¢. ciu¥ gâ¥ãY« bgU«òyt® uh. ïuhft Ia§fhuhš MuhŒªJ vGj¥g£LŸsd.
ïj‹ gâ¥òiu ÉÇthdJ. mâYŸs áy gFâfŸtUkhW:
“âuÉa yhg¤ij v›th‰whD« fUâ Ka‹¿ny‹,eZl« thuhâU¥gbjh‹nw vd¡F¥ nghJ«, ïJtiuÆš gâ¥ã¤j üšfshš vd¡F©lhd eZl«bfhŠrkšy. ï›Éj Ka‰áÆš ifÆLnth® eZlKwhâU¤j‰ bghU£L¢ r®t fyhrhiy¥ gÇ£irÆš nj¿M§fh§F¥ bgU« c¤ânahf« t»¤âU¥ngh® j¤j«RaghiõÆš m¢ál¥gL« ó®t»uªj§fËš xU ãuâth§Fjš mt® flik v‹bw©Q»‹nw‹.”
........... ï¡F¿¡nfhŸ jÄœ¥ g£l« bg‰W¤ j¡f ÃiyÆšïU¥gh® cŸs¤ij mirªâUªjhš Tl mÇa gHªjÄœüšfŸ xUKiwÆš 5000 gofŸ brythf¡ TL«. Mdhš1000 gofŸ 5 M©LfËš brythtJTl ï‹W«mÇjhfnt cŸsJ!
172 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
j« gâ¥ò¡ F¿¤J xU fU¤ij btËÆ£L És¡f«brŒ»wh® jhnkhjudh®:
“tGîw m¢ál nt©oabj‹id? v‹W ahU«ÉdîtuhÆ‹, tG¢br¿ªj jhÆD«, monahlʪJngh»a üiy mona‹ ghJfh¤jJ ngUgfhu« m‹nwhv‹f..
m‹¿í« R«kh »lªj m«ikah®¡F miu¥ gz¤J¤jhÈ nghjhjh? fh©l‰F« mÇa üiy¡ if¡bf£l¥g©ÂdJ nflhkh? ãuâ »il¥gnj Äf mUikahí«.»il¥ãD« Fiw¥ ãuâfshí«, mit jhK« xnuhxUtÇ¡F¥ gy tGthf MÆu¡fz¡fhd tG cilad thfî«ïU¡f mona‹ m›tG¤ bjhifia¡ Fiw¤Jü‰W¡fz¡fh¡» É£ljhš v‹nk‰ FiwahƉW?”
........ j«gâ¥ig¡ Fiw TWthiu neh¡»¤ jk¡FŸsïl®¥gh£ilí«, gâ¥ã¤jš mUikiaí« TWKf¤jh‰T¿aJ. bjhšfh¥ãa¥ gƉá mUikia És¡FthuhŒvGJ»wh®:
“br‹dg£lz¤âš ï‰iw¡F I«gjWgJ tUõ¤â‹K‹ÅUªj tuj¥g KjÈahÇ‹ ã‹ vG¤JŠ brhšYnka‹¿¤ bjhšfh¥ãa¥ bghUsâfhu¤ij ciucjhuz§fnshL ghl§ nf£lt®fŸ Äf mUik. K‰whŒïšiy v‹nw brhšyyh«. tuj¥g KjÈah® fhy¤âY«bjhšfh¥ãa« f‰wt®fŸ. mUik v‹gJ mt® jªijah®nt§flhry« KjÈah® mjid¥ ghl§nf£F«ÉU¥gKilauhÆd bghGJ giwôlj âUth%® tLfehjnjáf® xUtnu bjhšfh¥ãa« m¿ªjt® ïU¡»wh® v‹WnfŸÉí‰W¤ jkJ CiuÉ£L mâf âuÉa¢ brynthLm›Él« nghŒ ïu©L tUõÄUªJ ghlš nf£LtªjikahY« tuj¥g KjÈah® xUtnu ã‹ò mjid¤jªijah‰ nf£l¿ªjt® v‹gjdhY« mJ fhuzkhfmtU¡F¤ bjhšfh¥ãa« tuj¥g KjÈah® v‹W bga®tªjikahY« ã‹ò mt® fhy¤âUªj ɤJth‹fŸ jk¡FahuhÆD« ïy¡fz rKjha« ÃfœªJÊ mtiuna ÉdÉÃthuzŠ brŒjikahY« ârÆ¡fyh«.”
173Rto¡fiy
...... üš âU¤jkhf tunt©L« v‹gâny jhnkhjudh®¡F ïUªj nguh®t« ÑœtU« gFâahš És§F« :
“I«gJ òJ¤âU¤j§fS¡F xU ãuâ v‹ e‹¿a¿É‰nfh® milahskhf mD¥ònt‹. ïªüš ãiHawtH§f¢ brŒjš X® bgU« nyhnghfhubk‹Wcz®thuhf” 1
bjhšfh¥ãa« vG¤jâfhu«, e¢ádh®¡»Åa«1891
1847 ïš kHit kfhȧifa® bjhš. vG¤Je¢ádh®¡»Åa® ciuia btËÆ£lh®. mj‰F¥ ã‹d®tªj ïu©lh« gâ¥ò ï~jhF«. ïjid¥ gâ¥ã¤jt® á.it. jhnkhju« ãŸisna òJ¡nfh£il Úâgâ k.m©zhkiy¥ ãŸisÆ‹ bghUSjÉ bfh©Lï¥gâ¥ò btËtªJŸsJ. btËtªj fhy« : “fu tUl«itfhá khj«”
bjhšfh¥ãa¤ij¥ gâ¤JtU« nghnj jhnkhjudh®òweh}W, gâ‰W¥g¤J, gÇghlš M»at‰iwí«MuhŒªJ tªjh® v‹gJ ïªüš K‹Diuahšòy¥gL»‹wJ.
“òweh}‰Wiu <‰¿š 140 M« brŒíS« gÇghlš óuzãuâí« gâ‰W¥ g¤âš Kj‰g¤J« filá¥g¤J« ï‹D«mf¥glÉšiy. ït‰iw it¤âU¡F« kfh‹fŸahtuhÆD« áy ehis¡F mt‰iw ïutyhf mD¥òthuhÆ‹ mt®¡F Ä¡f flik¥gLtJk‹¿ m‹ndh®mD¥ãa ãuâfnshL Tl vdJ tH¡f¥ãufhu«ï›Éu©L m¢R¥ ãuâí« mD¥ònt‹.”
“kHit kfhȧifaut®fS«, ahœ¥ghz« á.it.jhnkhju« ãŸis mt®fS« btËÆ£l bjhšfh¥ãavG¤jâfhu e¢ádh®¡»ÅaUiu m¢R¥ ãuâfËš áw¥ò¥ghÆu îiu¡f©, `ï¡fU¤jhnd tŸSt ehadhU«K¥ghyhf¡ T¿’ v‹w Él¤J vk¡F¡ »il¤j mªü‰giHa VLfŸ gyt‰¿D«, ̀m¡fU¤ jhnd tŸStdhU«K¥ghyhf¡ T¿’ v‹gnj cŸsJ. v‹W brªjÄœ
174 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïjHháÇa® vGâdh®. (bjhFâ 1. gFâ 1. g¡. 56) ïjdhšm¡fhy¤âš ïUªj m¿P®fŸ xU üš m¢ášbtË¥gLkhdhš mjid V£L¢ Rtoíl‹ x¥ã£L¥gh®¤J MuhŒªjd® v‹gJ bjËthF«.
bjhš.bghUŸ. e¢ádh®¡»Åa« 1916
ï¥gâ¥ãš mf¤âiz ïaš, òw¤âiz ïaš M»aïu©oašfS« e¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ cŸsd.ïjid MŒªJ gâ¥ã¤jt® ïuh›gfö® r. gthdªj«ãŸis. gytif MuhŒ¢á¡ F¿¥òfSl‹ ï¥gâ¥òbtËtªJŸsJ. ïJ jh«[‹ f«bgÅ ahuJ Äbd®thm¢R¡ Tl¤âš gâ¥ã¡f¥g£LŸsJ M©L 1916 ÄfmH»a gâ¥ò. K‹Diu KjÈa vití« ïšiy.
bjhš. bghUŸ. e¢ádh®¡»Åa« 1916
ï¥gâ¥ò« r. gthdªj« ãŸis gâ¥ng. ïâš fsî,f‰ò, bghUŸ ïašfŸ e¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ cŸsdïJî« K‹id¥ gâ¥ò¥ ngh‹wnj.
bjhš.bghUŸ. nguháÇa« 1917
ï›btËpL« r. gthdªj« ãŸis btËpnlah«.ïâš bkŒ¥gh£oaš, ctk ïaš brŒíËaš M»a _‹WïašfS« nguháÇa® ciuíl‹ cŸsd. K‹id¥gâ¥ò¥ ngh‹wnj ï¥gâ¥ò«. ïnj M©oš, brŒíËaš,kuãaš M»a ïu©oašfS« nguháÇa® ciuíl‹jÅ¥ gâ¥ghfî« btËtªJŸsd.
bjhšfh¥ãa«brŒíËaš - e¢ádh®¡»Åa« 1917
kJiu¤ jÄœ¢ r§f¤â‹ 10-M« btËplhf ïªüšbtËtªjJ. ïjid¥ “gÇnrhâ¤jt® nrJ rkÞjhdɤJth‹ uh. ïuhfita§fh®.” ïj‹ gâ¥ò, “jÄœ¢ r§fK¤âuhrhiy”Æš elªJŸsJ. e¢ádh®¡»Åa®ciuíl‹, ciuaháÇa® ciuí« ïizªJ gâ¥ã¡f¥bg‰WŸsJ. ïj‹ KjîiuÆš ïªüš RtofŸ njoMŒªJ gâ¥ã¤J És¡f« Tw¥ bg‰WŸsJ.
175Rto¡fiy
“brŒíËaš e¢ádh®»ÅaUiu ï‰iw¡F¥ gâidªJtUl§f£FK‹ kJiu¤ jÄœ¢ r§f¤â‹ bghU£L¥giHa jÄœ VLfŸ njo¢ br‹w fhy¤J Mœth®âUefÇƉ fÉuh#nfrÇ âUnkÅ ïu¤âd fÉuha®tʤnjh‹¿a jhatyªÔ®¤jh‹ fÉuha® å£oš ïu©LV£L¥ ãuâfŸ »il¤jd. ït‰Wl‹ âUkÆiyɤJth‹ r©Kf« ãŸisat®fŸ cjÉa bjhšfh¥ãa¥ ãuâÆY« ï¢ brŒíËaš e¢ádh®¡»Åa® ciuïU¤jiy¡f©L mjidí« x¥ò neh¡»¡ bfh©Lï«_‹W ãuâínk it¤J ï¢ brŒíËaYiu v‹á‰w¿É‰ ïa‹wtiu gÇnrhâ¡f¥ g£ljhF«. ïªe¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ Mœth® âUefǤ njt® ãuh‹fÉuhaut®fŸ cjÉaJ« ïJfhW« m¢ál¥ glhjJ«M»a brŒíËaš ciuaháÇaUiu¥ ãuâ Äfî«ájiykilªâUªjjid m›nt£o YŸsthnwMuhŒªJbfh©L ï›ÉUiuÆidí« ï¥ò¤jf thÆyhfbtËÆlyhƉW.”
bjhš. bghUŸ. ïs«óuz« 1920
mf¤âiz ïaš, òw¤âiz ïaš M»a ïu©oašfS« ïs«óuz® ciuíl‹ gâ¥ã¡f¥g£l gâ¥òï~jhF«. ïjid¥ gy V£L¥ gofis¡ bfh©LMuhŒªjt®fŸ fh ek¢átha KjÈah®. ïJ br‹id¤jÄœ¡ fHf btËplhf btË tªJŸsJ.
br‹id `fh¡Þl‹ ãuÞ’áš `Ì. FkhurhÄ ehíL[‹Þ’ gâ¥ã¤JŸsd®.
ï¥gâ¥ò¡F¤ Jizahf ïUªj VLfŸ :
metuj Éehaf« ãŸis VL 1. (ïJ fdf Rªju«ãŸis VL) nk‰go ah® bga®¤bjGâa ifbaG¤njL 1.
âUkÆiy r©Kf« ãŸis VL 1.
nr. átPhd« ãŸis VL 1. (ïJ âUbešntÈbrh®z« ãŸisÆDilaJ)
176 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jh« ïªüš btËÆLj‰FÇa fhuz¤ij¥ gâ¥òiuÆšMáÇa® vGâíŸsh®.
“ïs«óuz¤J vG¤jâfhu« x‹nw nrhlrhtjhd«R¥guha¢ br£oah® mt®fŸ btËÆ£ld®. brhšY«bghUS« ïJfhW« btËtªây. v‹ MáÇa® âUkÆiy¢r©Kf« ãŸisat®fŸ f£lisia¤ jiynk‰bfh©Lmt‰iw btËÆl Ka‹nw‹.”
1920 ïš btËtªj ï¥gâ¥ò %. 2-0-0 ÉiyahF«.“fhntÇaf« br‹id - »; fh. ek¢átha‹” v‹Wgâ¥gháÇa® x¥gÄ£LŸsh®. m¥bghGJ br‹id»H¡F, nk‰F vd¥ gF¡f¥g£oUªjik òy¥gL«.
Äf mHfhd ï¥gâ¥ò, nk‰nfhŸ brŒíŸ Kj‰ F¿¥ò.nk‰nfhŸ üš Kj‰ F¿¥ò, N¤âu Kj‰ F¿¥ò, ghlntWghL M»adbtšyh« bfh©LŸsJ.
bjhš.brhš. nrdhtiua« 1923
ï¥gâ¥ò âUbešntÈ bj‹Åªâa irt á¤jhªjü‰gâ¥ò¡ fHf¤â‹ 18 M« btËplhF«. ïjid MŒªJgâ¥ã¤jt® nguháÇa® fªjrhÄah®. cU¤ânuh¤fhÇtUl« á¤âiu khj« btËÆl¥bg‰wJ.
fªjrhÄah® kJiu¤ jÄœ¢ r§f¤âšgÆY§ fhy¤Jm¢r§f¤J¤ bjhšfh¥ãa V£L¢ Rto x‹iwcl‹it¤J¥ gÆ‹wh®. m¢Rtoahš áy ghl ntWghLfS« âU¤jy§fS« »il¤jd. ã‹d®¤ âUthtLJiw MÔd kl¤âš fšÉ gÆY§fhš m›th Ôd¤J¢Rtoahš áy ghl ntWghLfS«, âU¤jy§fS«»il¤jd. ïit brhšyâfhu« gÆš th®¡F¥ bgÇJ«ga‹gL« v‹D« v©z¤jhš fHf M£áahs®âUtu§fdh® m¢áš gâ¥ã¤jh®. ï¥gâ¥ãid¡“fU«gÆy¡ TÈ jUkh¥ nghy c©oí« kUªJ«ciwíS« Kiwí« cjÉ¡ if«khW fUjhJ fšÉ gÆy¢brŒj ngUjÉ¡f¿F¿ahf ï¤ âU¤j§fŸ K¤jÄœ¥òyikí« KiwauRÇikí« ï¤jy¤bjŒâa ïiwkfdh»a m¥gh©o¤Jiu¢ rhÄ mt®fS¡ FÇikah¡F
177Rto¡fiy
»nw‹” vd cÇikíiu tH§»íŸsh®. Äf mUikahdgâ¥ghf cŸsJ.
bjhš. bghUŸ. _y« 1924
ï¥gâ¥ò fh. ek¢átha KjÈahuhš gâ¥ã¡f¥bg‰wjhF«. _y¥gâ¥ã‹ ga‹ cz®ªJ ïjid¤ jÅnabtËÆ£LŸsh® vd czu Ko»‹wJ.
bjhš.brhš. ïs«óuz« 1927
ïjid btËÆ£ltU« fh ek¢átha KjÈahnu Mt®.mt®j« k‰iw¥ gâ¥òfŸ nghynt mH»ajh«.
bjhš.vG¤J. ïs«óuz« 1928
t.c. áj«gudh® bjhšfh¥ãa¤â‹ áw¥ig cz®ªJ,mjid¤ jÄœ k¡fËilna e‹F gut¢ brŒjiyÉU«ãdh®. mjdhš bjhš vG¤jâfhu¤âš áyïašfS¡F ciu vGâdh®. mt® eh£L ÉLjiiy¡F¥ghLg£lj‰fhf¢ áiw br‹W, ÉLjiy bg‰W¢ br‹idãu«óÇš thœªj fhy« mJ. m¥bghGJ, bjhšfh¥ãa_‹W mâfhu§fS¡FKÇa ïs«óuz« m¢R¥ ò¤jfK«,â.j. fdfRªju« ãŸis t.c.áÆÅl« tH§»dh®.m›îiuia¡ f©l áj«gudh® ciu vGjnt©Ltâšiy v‹W bfh©L ïs«óuz« vG¤jâfhu¤ij m¢ál¤ bjhl§»dh® m¥gâ¥ng ï~jhF«.
â.j. fdfRªju« ãŸis tH§»a m¢R¥ ò¤jf«óÉUªjtšÈ R. f‹Åa¥g KjÈah® gâ¥ghF«. mâšbghÊ¥òiuahf ïUªjij¥ gjîiuahf t.c.á. mik¤JbtËÆ£lh®. 1920ïš bjhl§»a gâ¥ò 1928 ïš btËtªjJ. 1-9-1928. nfhÆšg£o vd¥ gâ¥òiuÆš cŸsJ.
bjhš.bghUŸ. ïs«óuz« 1928
mf¤âiz ïaš òw¤âiz ïaš M»a ïu©LïašfS¡F k£L« ïs«óuz® ciuíl‹ Toa gâ¥òïJ. ïjid¥ gâ¥ã¤jtU« t.c.áj«gudhnu Mt®.ïJî« gjîiuahf¥ gâ¥ã¡f¥bg‰wnj. ïJî« 1920ïšgâ¥ã¡f¤ bjhl§f¥bg‰W 1928ïš Ãiwth»aJ. vG¤J
178 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïs«óuz¤â‰F K‹dnu ïJ btËah»É£lF¿¥òŸsJ.1 ö¤J¡Fo ntyhíj« ãŸis ãuášbtËahd ï¥gâ¥ãš Kfîiu KjÈad ïšiy.
bjhš.brhš.bjŒt¢ áiyah® ciu 1929
ï›îiuia MuhŒªJ btËÆ£lt® fuªij¡ fÉauRmu§f nt§flhry« ãŸis Mt®. ïJ fuªij¤ jÄœ¢r§f btËpL MF«.
bjhš. brhš bjŒt¢ áiyah® ciu¢ Rto x‹W jŠirruRtâ kfhš üš Ãiya¤âš ïUªjJ. mjid¥ g©ojvš. cyfehj ãŸisÆ‹ tÊahf¡ fuªij¤ jÄœ¢ r§f¤jiyt® ckhknfRtu« ãŸis m¿ªjh®. mjid¢ r§ftÊahf btË¡bfhzu ÉU«ãdh®. m›btË p£L¡Fnt©oa bjhifia¥ g©ojk fânur¢ br£oah®,gyth‹Fo Fk. R. Fku¥g¢ br£oah® tÊahf¥ bg‰W¤jªjh®.
ruRtâ kfhÈš ïUªJ bg‰w Rto Äf¥ gGJg£oUªjJ; ãiHí« kȪJ »lªjJ ïil ïilnaka§»í« ãwœªJ« bghUŸ JÂj‰»ayhtifÆY«ïUªjJ. ã‹d® mǤJthuk§fy« th. nfhghyrhÄuFehj uhrhËahÇl« bjŒt¢áiyah® ciu¢ Rto x‹WïU¥gj¿ªJ fÉauR M§F¢ br‹W bg‰wh®. m¢Rtoí«K‹id¢ Rto¡F KGbjh¥gnt njh‹¿aJ. ntW VL»il¡FkhW« ïšiy. ï›ntL« Ãiy¡FkhW« ïšiy.Mjyhš ï›ntblh‹iwna Jizahf¡ bfh©Lm¢á£lh®.
ï›îiu nguháÇa® ciuba‹nw áy® T¿d®. MjyhšnguháÇa® ciuba‹nw És«guK« brŒjh®. VbdÅšï‹dh® ciubad¢ Rtoahš m¿ªJ bfhŸSj‰FthŒ¥ò ïšyhJ nghƉW. ï›thwhfî« lh¡l® c.nt.rhÄehijaÇl« ï›îiu¢ Rto x‹W ïU¥gijm¿ªjh®. mjdhš m¿a¥bg‰w âU¤j¤ij üš m¢á£LKoªjikahš nr®¡f Koahkš ã‹ ïiz¥ghf¢nr®¤jh®. m¢RtoÆ‹ tÊahfnt ï›îiu nguháÇa®
179Rto¡fiy
ciua‹W; bjŒt¢ áiyah® v‹gt® ciuna vdm¿ªjh®. mj‹ ã‹d® m¥bgaÇ£nl üiybtËÆ£lh®.
jŠir Mãufh« g©ojdh® âUkfdh® Rªjugh©oadh® j« ̀thÈ’ m¢R¡Tl¤âš m¢R¡TÈ KGJ«e‹bfhilahf m¢á£L¤ jªjh®.
ï¤ bjŒt¢ áiyah® ciu 1963 M« M©ošâUbešntÈ bj‹Åªâa irtá¤jhªj ü‰gâ¥ò¡fHf¤â‹ tÊna kWgâ¥ghf btËtªjJ. ïjid MŒªJâU¤âí«, òJ¡»í«, És¡fîiu tiuªJ« gâ¥ã¤jt®g©oj ɤJth‹ F. Rªju_®¤â Mt®.
bjhš.bghUŸ. ïs«óuz« 1933 - 1936
ï¥gâ¥ò t.c. áj«gudh® gâ¥ghF«. ïâšbghUsâfhu¤â‹ mf¤âiz, òw¤âiz ïašfŸ Ú§»aVG ïašfS« ïs«óuz® ciuíl‹ mikªJŸsd.ïjid MuhŒªjt® m¿P® r. itahòÇ¥ ãŸis Mt®.
bghUsâfhu ïs«óuz« ãuâia¡ fh©gJ mÇjhfïUªjJ. “bghUsâfhu¤âš brŒíËaš jÉu VidaïašfS¡F jÄœehL KGtâY« cŸs V£L¥ãuâx‹nwah«. ïu©lhtJ xU ãuâ ïšiy” v‹W 1 ïy¡»akÂkhiyÆš itahòÇ¥ ãŸis vGâíŸsh®.
t.c.á. j« gâ¥òiuÆš ï¡fU¤ij És¡» vGâíŸsh®.“jÄœehL KGtâY« bghUsâfhu ïs«óuzUiwK‰W kl§»a ãuâ x‹nwíŸsJ. ï¥nghJ m§f§nf xUáyÇl¤JŸs ãuâfŸ mid¤J« ï›nt£L¥ ãuâia¥gh®¤bjGâ¡ bfh©l foj¥ ãuâfnsahF«. ï¡foj¥ãuâfŸ áyt‰¿š xU áy Él§fËš V£L¥ ãuâƉfhz¥bgwhj Éõa§fŸ MjhuÄ‹¿ EiH¤ bjGj¥g£ld. m›thW EiH¤ bjGâat‰iw bašyh« fisªJV£L¥ ãuâÆš cŸsthnw ï¥gâ¥ò v‹ e©g®itahòÇ¥ ãŸisat®fsh‰ á¤jŠ brŒa¥g£LŸsJ.”
ï¥gâ¥ò¡F¥ ga‹g£l RtofŸ :
itahòÇ¥ ãŸis V£L¢ RtofŸ 1.
180 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
j.K. brh®z«ãŸis foj¢ Rto 1.
t.c. á. ifbaG¤J¢ Rto - 1.
â.eh. R¥ãukÂa mŒa® foj¢ Rto -1.
â.j. fdfRªju« ãŸis Rto -1.
uh. uhft Ia§fh® brŒíŸ kuãaš Rto -1.
kÆyh¥ó® ã.vÞ. ca®Ãiy¥ gŸË É.JiurhÄ Ia®brŒíËaš foj¢ Rto -1.
“ï›îiu ïs«óuzUilanj v‹gJ m¿j‰F¤ j¡frh‹WfŸ ïUªjnghâY« »il¡f¥ bg‰w gofËšï‹dh® ciu v‹nw F¿¥bgh‹W« fhz¥glÉšiy”v‹D« F¿¥òŸsJ. br‹id thÉŸsh m¢R¡Tl¤âšïJ gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ. ïj‹ K‹DiuÆš thÉŸshnt§fnlr rhÞ¤UY jk¡F« t.c.á. ¡F« cŸs bjhl®igÉs¡F»wh®.
bjhš.bghUŸ. ïs«. _‹W gFâfshf btËÆl¥g£lJ. mit : 1. mf¤âiz òw¤âiz ïašfŸ. 2. fsî,f‰ò, bghUËašfŸ. 3. ã‹dh‹F ïašfŸ, mit Kiwna; 1928, 1933, 1936 M« M©LfËš btËtªjd.
bjhš. bghUŸ. e¢ádh®¡»Åa«; nguháÇa« 1934
ï¥gâ¥ò ïUbjhFâfis¡ bfh©lJ. Kjš bjhFâbjhš. bghUŸ. e¢ádh®¡»Åa« IªJ ïašfisí«xU§nf bfh©lJ. ïu©lh« bjhFâ ã‹dh‹Fïašfisí« nguháÇa® ciuíl‹ bfh©lJ.
ït‰iw MuhŒªJ gâ¥ã¤jt®fŸ nguháÇa®itahòÇ¥ ãŸisí«, kÆyh¥ó® ã.vÞ. ca®ju¥ gŸË¤jiyik¤ jÄHháÇa® nt. JiurhÄ mŒaU« Mt®.
ït‰iw btËÆ£lt® vÞ. fdf rghg⥠ãŸisv‹gt®.
bjhš. vG¤J. e¢ádh®¡»Åa« 1-1-1937.
ï¥gâ¥ò bgU« òyt® ò‹dhiy¡f£Lt‹ á.fnzirauhš Muha¥ bg‰W ciuÉs¡f¡ F¿¥ò fSl‹btËtªjjhF«.
181Rto¡fiy
jhnkhju« ãŸis jÄœeh£o‰F¢ brŒj mU« bgU«bjh©il Ãidî T®ªJ v‹W« ngh‰Wj‰F tÊahfï¥gâ¥ig <H« kÆÈ£o bj‰F, âUkfŸ ÃiyacÇikahs® eh. bgh‹ida ãŸis gâ¥ã¤jh®.R‹dhf« âUkfŸ mG¤jf¤âš ï¥gâ¥ò cUth»aJ.
K‹ IªâaY« e¢ádh®¡»Åa® ciuí«, ã‹ eh‹FïaY« nguháÇa® ciuíkhf mikªj bjhšfh¥ãa¥bghUsâfhu¤ijí«, e¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ Toabrhšyâfhu¤ijí« btËÆ£lt® jhnkhju«ãŸisna, kHit kfhȧifa® vG¤jâfhu« e¢ádh®¡»Åa¤ij¥ gâ¥ã¤jd®. MÆD« gy V£L¢ RtofSl‹x¥ã£L Û©L« gâ¥ã¤jt® jhnkhjudhnu. Mjyhšbjhšfh¥ãa« KGikí« bfhz®ªj bgUik mtU¡nfc©L. Mjyhš, mt® gâ¥òfis Û©L« V£L¢Rtofis¡ bfh©L MuhŒªJ br¥g¥gL¤â btËÆL«â£l¤ij nk‰bfh©lh® <HnfrÇ eh. bgh‹idaãŸis.
á. fnzira® vGâa mÇa ciu És¡f¡F¿¥ò.üyháÇa® tuyhW, ciuaháÇa® tuyhW. cjhuzmfuhâ, mU«gj És¡f« KjÈat‰¿‹ mfuhânk‰nfhŸ És¡f« M»a ey§fis xU§nf bfh©l áwªjgâ¥ò ïJ. ïâš jhnkhju« ãŸis tuyh‰W¢ RU¡fK«vG⢠nr®¡f¥g£LŸsJ.
bjhšfh¥ãa« bghUsâfhu nk‰nfhŸ És¡fmfuhâ 1937
bjhš fh¥ãa¥ bghUsâfhu ciufSŸ fhz¥gL«nk‰nfhŸfŸ Äf¥gy. mt‰iw všyh« mfu tÇirÆšbjhF¤J btËÆl¥bg‰w mÇa üš ïJ.
bghUsâfhu¥ gâ¥òfŸ gyt‰WŸS« ï‹dh®ï‹dh® gâ¥ãš ï‹d ï‹d g¡f¤âš tªj ï‹d ï‹dbrŒíŸ gFâfŸ ï‹d ï‹d üÈš ï‹d ï‹dgFâia¢ nr®ªjd v‹W bjËthf És¡F« bjhF¥òüyh»a ïJ Äf¤ nj®ªj cz®nthL« brŒa¥ bg‰wJ.
182 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
MuhŒ¢áahs®¡F¡ fUÉ üyhf mikªjJ ïjidKa‹WbjhF¤J milî brŒjt® k.M. ehfk v‹gh®.“2/21, nfrt¥ bgUkhŸ bj‰F åâ, kÆyh¥ó® br‹id”v‹gJ mt® KftÇ.
ï¤bjhif üÈ‹f© e¢ádh®¡»Åa® tuyhW,nguáÇa® tuyhW, bghU£F¿¥ò M»ad ÉÇthfvGj¥g£LŸsd. br›Éa jhËš 300 g¡f§fS¡Fnk‰bfh©l ešy gâ¥ò. mªehËš m£il¡ f£L%. 1-4-0« ÉiyÆl¥ bg‰WŸsJ.
bjhš.brhš. nrdhtiua« 1938
MWKf ehtyuhš Muha¥bg‰W á.it. jhnkhju«ãŸisahš gâ¥ã¡f¥ bg‰w bjhš. brhš. nrdhtiua¥gâ¥ig _ykhf¡ bfh©L nk‰ T¿a á. fnzirauhšgâ¥ã¡f¥bg‰w kWgâ¥ò ï~jhF«. gâ¥ã¡F«nghJ“ãuâfŸ neh¡»¤ âU¤j¥g£LŸs” gFâfS« c©L.mt‰iw KfîiuÆš És¡fkhf¡ F¿¥ã£LŸsh®gâ¥gháÇa®.
“âUbešntÈ á. rghgâ¡ FU¡fŸ %. 50
bj‹kÆiy nrita® f. á‹d¥ò %. 25
msbt£o bgh. mUzhry MáÇa® %. 25”
v‹W gy® m¢R¢ bryî¡F e‹bfhil tH§» íŸsd®.vŠáa bryit <HnfrÇ ïjHháÇa® bgh‹idaãŸisna V‰W¡ bfh©L btË¥gL¤âdh®.
ï¥gâ¥ò¡ F¿¤J¥ gâ¥gháÇa® F¿¥ãL« áybrŒâfŸ gâ¥gháÇa® flikia e‹F cz®¤Jtd.
“ah« vGâa ï¡ F¿¥ò¡fbsšyh« âU¤j Kiladv‹W v«kh‰ brhšYjš TlhJ. VbdÅš K‰fz¤Jvk¡F¢ rÇahf¤ njh‹¿anj ã‰fz¤J¥ ãiHahf¤njh‹W»‹wjhfÈ‹, Mjyhš ït‰WŸ tU« ãiHfis¥ngu¿P®fŸ âU¤â¡ bfhŸth®fshf. m‹¿í« ït‰WŸjh§f©l ãiHfis vk¡F m¿É¥ã‹ mt‰iw neh¡»c©ikba‹W f©lt‰iw mt®fŸ bgaUlnd
183Rto¡fiy
ïu©lhtJ gâ¥ãš btËÆL nth«” mj‰F xUnghJ«ehzkh£nl«. VbdÅš á‰w¿itna ïa‰ifahfîilak¡fSŸ ahK« ï¡F¿¥ò¤ âU¤jK‰W¤ jÄœ k¡fS¡Fkuò kughf¥ ga‹gL« v‹gj‰F Iank ïšiy,”
ethÈô® f. nrhkRªju¥ òyt® bj‹nfhit r. fªijaãŸis, k£LÉš nt. kfhȧfát« M»nah® áw¥ò¥ghÆu¥ ghlšfŸ ghoíŸsd®. ‘bjhšfh¥ãa¤â‹bjh‹ik’ Kjyhd gy MuhŒ¢á¡ f£LiufŸ ïiz¡f¥bg‰WŸsd. K‹id¥ gâ¥ò¥ nghynt ngh‰w¤j¡fgâ¥ò.
bjhš.brhš. e¢ádh®¡»Åa« 1942
ïJ gthdªj® fHf¥ gâ¥ghf btËtªjjhF«. ïj‹gâ¥gháÇa® nk.å. ntQnfhghy¥ ãŸis. ïªehËšïiza‰w gâ¥gháÇauhf És§F« ït® j« gâ¥gUikm¥gâ¥ãnyna e‹F btË¥gLjš f©TL.
ï¥gâ¥ò ïuh› gfö® á.it. jhnkhju« ãŸisgâ¥ig _ykhf¡ bfh©L V£L¢ RtofSl‹ x¥ã£L¤âU¤j§f©l gâ¥ghF«. ïjid btËÆLj‰F thŒ¥ghfïUªj bgUªjif. gthdªj« ãŸis¡nf cÇik brŒa¥bg‰WŸsJ. “gytif¡ bfhilÆD« ü‰bfhil áwªjJ.mâY« bghUSz®¢á¡F¡ fhuzkhd brhš Èy¡fztu‹Kiw bašyh« mWâÆL« bjhšfh¥ãa¢brhšyâfhu ciu ü‰ bfhil áwªjJ. ïªü‰bfhilahš gthdªj® fHf¤jh® m¡fHf¤ij ÃWÉatUila neh¡f« e‹F Ãiwntw Ka‹¿U¥gJngh‰w‰FÇaJ” 1 v‹W m¿Puhš ghuh£l¥ bg‰wJ.
gy âU¤j§fis¡ bfh©l ï¥gâ¥ãš ü‰gh Kj‰F¿¥ò, mU«gj mfuhâ, bghUsfuhâ, nk‰nfhsfuhâ,rutz gthdªj« ãŸis tuyhW M»a ïiz¥òfŸïl« bg‰WŸsd. gthdªj® fHf¤â‰bfd ïašghfmikªj gâ¥gHFfŸ mid¤J« Toí« És§F»‹wJ.nk.å. ntQnfhghy¥ ãŸisÆ‹ ciH¥ò¡F«, C‹¿aMŒî¡F« vL¤J¡fh£lhf És§Fjiy vtU« vËâšfh©g®.
184 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bjhš.bghUŸ. nguháÇa« 1943
ï¥gâ¥ò« nk‰go á. fnzira® gâ¥ngah«. á.it.jhnkhju« ãŸis gâ¥ò. r. gthdªj« ãŸis gâ¥ò, r.itahòÇ¥ ãŸisí«, nt. JiurhÄ IaU« ïizªJgâ¤j gâ¥ò M»a _‹W gâ¥òfisí« _ykhf¡bfh©L btË¥g£l gâ¥ò ïJ.
K¥gâ¥òfshY« âUªâat‰iwÉl ï‹D« âUªjhjgFâfŸ Äf¥gy ïU¥gij cz®ªjh® gâ¥gháÇa®.Mjyhš âU¤jkhd gy V£L¥ gofis¥ bgw ÉU«ãKa‹wh®. rhÄehija® tÊahf¢ brŒíËaš nguháÇa®V£L¥go x‹W«, vŠáa _‹¿ašfS¡F« mikªjnguháÇa ifbaG¤J¥ go x‹W« bg‰W MuhŒªJbrŒjh®. nkY« kJiu¤ jÄœ¢ r§f¤âš ïUªj áyRtofS«, nfh¥ghŒ muád® fšÿÇ MáÇa® fh. bgh.ïu¤âd« mt®fŸ tH§»a V£L¢ Rto x‹W« »il¤jd. ït‰whbyšyh« gy âU¤j§fŸ »il¡f¥ bg‰wd.
“c©ikahd ãiHfis m¿P®fŸ vk¡F m¿É¥ã‹mt‰iw mt®fŸ bganuhL« ïu©lh« gâ¥ãšbtË¥gL¤Jnt«. m‹¿ e‹}š, á‹}š KjÈaቿy¡fz§fis¤ jhD« Kiwíw¡ fšyhJ« MœªJneh¡fhJ« ng®nt©o¥ ãiHT¿ MuthÇ¡F«mtykh¡fŸ braiy ah« xU bghU£gL¤nj«. mt®fŸjhnkT¿¤ jhnk k»œªJ bfhŸth®fshf vdtU«Kfîiu¥ gFâahš ï›tÇa gâ¥igí« ãiHT¿¤âǪjhU« cs® v‹gJ czu¡ »l¡»wJ. ït®j«nrdhtiua¥ gâ¥ã‹ F¿¥ò¡F« ïj‰F« cŸs ntWghLg£l¿thš ne®ªjjh«.”
ehtÈô® f. nrhkRªju¥ òyt®, bj‹nfhit r. fªijaãŸis M»a ïUtU« ïa‰¿a áw¥ò¥ ghÆu¢brŒíŸfŸ ï¥gâ¥ãš ïl« bg‰WŸsd.
bjhš.bghUŸ. e¢ádh®¡»Åa® 1948
ïJî« fnzira® gâ¥ngah«.
185Rto¡fiy
bjhš.brhš. fšyhlUiuí«, giHaîiuí« 1964
irt á¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf¤â‹ tÊahf btËtªjüš ïJ. fšyhl® ciu »il¤j tifia¡ fHfM£áahs® t. R¥igah ãŸis mt®fŸ F¿¥ãL»wh®:
“m¢ál¥bg‰W btËÆl¥ bgwhkš cŸs ü‰gofËš x‹W v›thnwh vd¡F¡ »il¤jJ. mit ahuhšv¥nghJ m¢ál¥bg‰wd v‹gJ bjÇa¡ TlÉšiy.”
ïjid MuhŒªJ gâ¥ã¤j nguháÇa® F. Rªju_®¤âat®fŸ, giHaîiuÆ‹ Kj‰gâ¥ig¥ g‰¿¡F¿¥ãL»wh®:
“bjhšfh¥ãa¢ brhšyâfhu ciu¡ nfhit v‹wbgaÇš, brhšyâfhu¤â‰FŸs ciufisbašyh«bjhF¤J mj‹ K‰gFâia k£L« âU Mãufh«mUs¥g‹ âU.É. I. R¥ãukÂa« M»a ngu¿P®fŸbtËÆ£LŸsh®fŸ. m›îiu¡ nfhitÆnyna ï¥giHaîiu Kj‹ Kjš btËtªjJ.”
fšyhldh® ciu bjhš. brhš, ïilÆaš g¤jh«ü‰gh msî¡Fnk »il¤JŸsJ.
giHaîiu bjhš, brhš »sÉah¡f«, nt‰WikÆaš,nt‰Wik ka§»aš ü‰gh 33 tiuíŸs gFâ¡nf»il¤JŸsJ.
ï›Éu©ilí« jŤjÅna K‹D« ã‹D«MuhŒ¢á K‹Diu És¡fîiu M»at‰Wl‹ xUbjhFâahf btË tªJŸsd.
ï§F¡ Tw¥bg‰w všyh ciufisí«, všyh¥gFâfisí« xU§nf bg‰W MuhŒj‰F thŒ¥ghfbtËÆ£LŸs bgUikí« mUikí« irt á¤jhªjü‰gâ¥ò¡ fHf¤â‰F c©L gHªjÄœ ïy¡fz ïy¡»aüšfŸ mid¤ijí« ájwhkš it¤J¥ ng¡ fh¤j‰F¤j¡fthW gHªjÄœ üš ngiHÆid cUth¡»¤ jªJŸsbgUikí« mj‰F©L ï›tifahš KG¤jÄœ ÉGÄaï‹gK« xU§nf bgw thŒ¥ò c©L. ïÅ¥ gh£L, bjhiffhÉa¥ gâ¥òfis¥ gh®¡fyh«.
186 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
gh£L - bjhif - fhÉa«
gh£L
“üwo¢ áWik ü‰W¥g¤ jsntV¿a moÆ‹ <iu« gh£L¤bjhL¥gJ g¤J¥ gh£bld¥ gLnk”
“mJnt,
mftÈ‹ tUbkd miwFt® òyt®”
v‹gd 1g‹ÅUgh£oaš ü‰gh¡fŸ
âUKUfh‰W¥ gil, bghUeuh‰W¥ gil áWghzh‰W¥gil, bgU«ghzh‰W¥gil, Kšiy¥ gh£L,kJiu¡fhŠá, beLešthil, F¿Šá¥ gh£L, g£od¥ghiy, kiygLflh« v‹gd g¤J¥ gh£Lfsh«.
“KUF bghUehW ghÂu©L KšiybgUF tskJiu¡ fhŠá - kUÉÅanfhybeL ešthil nfhšF¿Šá g£od¥ghiy flh¤bjhL« g¤J”
ïjid e¢ádh®¡»Åa® ciu¢áw¥ò¥ ghÆu¥ gh£L,
“M‹nwh® òfœªj m¿ÉÅš bjǪJrh‹nwh® ciu¤j j©lÄœ¤ bjÇašxUgJ gh£L”
v‹W TW«,
bjhif
bghUŸtifahY«, motifahY«, ghtifahY«bjhF¡f¥ bg‰w üšfŸ bjhif vd¥ bg‰wd. bjhifüšfŸ v£lhF«. mit, e‰¿iz, FWªbjhif,I§FWüW, gâ‰W¥g¤J, gÇghlš, fȤbjhif,mfeh}W, òweh}W v‹gd.
187Rto¡fiy
“e‰¿iz ešy FWªbjhif I§FWübwh¤j gâ‰W¥g¤ njh§F gÇghlšf‰w¿ªjh® V¤J« fÈnah lf«òw« v‹¿¤âwªj v£L¤ bjhif”
v‹D« ghlš bjhif üšfŸ ïit v‹gij¡ fh£L«.
fh¥ãa«, bgU§fh¥ãa«, áWfh¥ãa« v‹D«ïUâw¤jd; ãwtif¡ fh¥ãa§fS« cŸsd.
áy¥gâfhu«, kÂnkfiy, áªjhkÂ, F©lynfá,tisahgâ v‹gd I«bgU§ fh¥ãa§fŸ mšyJfh¥ãa§fŸ. ït‰WŸ Kjš _‹Wnk KGikahf¡fhz¡ToadthÆd. vŠáa ïu©L« áy áy ghlšfŸmsÉš nk‰nfhŸ msthš »il¤J¥ bga® ÃWÉ¡bfh©LŸsd.
NshkÂ, Úynfá, ehfFkhu fhÉa«, cjaz FkhufhÉa«, anrhju fhÉa« v‹gd áW fh¥ãa§fŸ v‹D«tÇiríŸ ml§Ftd. ït‰WŸ NshkÂ, Úynfá v‹gdfhÉa¢ Rit kš»ad.
ï›tifÆš nruhjJ MÆD« gHikí«, br¿î«,Rití« mikªjbthU üš bfh§FntŸ kh¡fij v‹D«bgU§fij ïªüšfis V£L¢ RtoÆÅ‹W m¿P®fŸmÇâ‹ Ka‹W MuhŒªJ gâ¥ã¤JŸsd®. ït‰iw¥gâ¥ã¤j fhybthG§»‹ gona fhzyh«.
Ótfáªjhk - Kj‰ ò¤jf« 1868
ehkfŸ ïy«gf« - e¢ádh®¡»Åa«
ï¥gâ¥ò âU¤jF v¢. gt® (Rev. H. Bower) btËplhF«.ï›btËp£L¡F cjÉat® âUbešntȤ jÄœ¥ òyt®ï. K¤ijah ãŸis. e¢ádh®¡»Åa® ciu. M§»y¤âšvGâa K‹Diu, F¿¥ò És¡f« M»at‰iwíila gâ¥òïJ. ïj‹ K‹Diu 42 g¡f§fshF«.
x›bthU ghlÈY« áy M§»y¡ F¿¥òfŸ cŸsd. (v-L) “KªÚ® Also three kinds of water/ virz the spring/ the rain and river
188 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
water”ïJ KªÚ®¥ ãwªj v‹D« ghlÈš (5) mikªJŸsF¿¥òiu.
Äf mUikahd gâ¥gháÇa®fS¡F tÊfh£Ltjhdã‹Åiz¥ò ïªüÈš cŸsJ.
ïiz¥ò
Index
v©fŸ brŒíŸ v©fŸ
mf« - cŸ, ïl« Inside 40, 281.
m~Fjš - RU§Fjš to reduce 255.
mfy« - kh®ò breat 256.
mfyš - to remove 23.
btsîjš - mgfǤjš to usurp 38.
ï›thW v£L¥g¡f msÉš cŸsd.
ciuÆš fhQ« mUŠbrhš milîfŸ - M§»yïiz¥ghf¤ ju¥g£LŸsd.
ïj‹ K‹DiuÆš xU gFâ ïªüš tªj tuyhWF¿¡»‹wJ.
“ïUgjh©LfS¡F K‹ âU¤jF v¢. JW (H. Drew)v‹gt® Ótfáªjhk KGikí« m¢ál ÉU«ã m¿¡ifx‹W btËÆ£lh®. mtÇlK« v‹ÅlK« jÄœ¥òyik¥ gÂah‰¿ tªj âU. rhÞâuika® v‹D« rkz¤jÄœ¥òyt® âU¤jF v¢. JW mt®fË‹ fU¤ij¤bjÇɤJ¢ áªjhkÂia m¢áLkhW T¿dh®. mj‹goV£L¢ RtoÆš ïUªj KG üiyí« fh»j¤âny govL¡f¢ brŒJ x¥ã£L¤ âU¤j« brŒa¥g£lJ. mjid¤jh« btËÆLtjhf¢ brhšÈ mbkÇ¡f‹ rka FGit¢rh®ªj âU¤jF lh¡l®. v¢. v«. Þfl® Éiy bfhL¤J¥bg‰wd®. ã‹d® clš eyÄ‹ikahš mbkÇ¡fhî¡Fmjid vL¤J¢ br‹W üyf bkh‹¿ny nr®¤JÉ£ljhf¤ bjÇ»wJ. K‹dnk v‹ÅlKŸs v£L¢RtoÆš ïUªJ ntW xU go fh»j¤âš vGj¥
189Rto¡fiy
bgwyhƉW. mjid¢ rÇgh®¤J¤ âU¤â¤ jªj rkz¥òytU« ïu©lh©LfËš fhykhdh®. mt®rhykhdj‰F¥ã‹ âUbešntȤ jÄœ¥òyt® âU.É.K¤ijahãŸisÆ‹ cjÉbfh©L Kjš ïy«gf¤ijk£L« m¢á£L btË¥gL¤ând‹. ïjid th§»cjÉdhš KG üiyí« m¢á£L btË¥gL¤jC¡f_£LtjhF«.”
Ótf áªjhk - Kj‰ghf«,
Kjš IªJ ïy«gf§fŸ
1883
ïJ òJ¡nfh£il murit¥òyt® g. KUnfr fÉuha®cl‹ãwªj g. mu§frhÄ¥ ãŸis gy V£L¢ Rtofis¡bfh©L MuhŒªJ btËÆ£l gâ¥ò ïJ br‹id m£ly£RÄ m¢R¡Tl¤âš gâ¥ã¡f¥g£ LŸsJ. ït® C®gidaŠnrÇ; jªijah®, guRuhk ãŸis.
ï¥gâ¥ò¡F¢ br‹id, khÃy¡ fšÿǤ jÄœ¥nguháÇa® <. ÓÅthruhfth¢rhÇah®, òuir m£lhtjhd« rghgâ KjÈah®, gšfiy¡fHf¤ jÄœ¥ òyt®nfh. ïuhr nfhghy ãŸis, Ûdh£á Rªju« ãŸiskhzt® nt§flR¥ò ãŸis M»nah® rh‰W fÉtH§»íŸsd®.
“gâ¥ã¤jh‹ ãuâfˉ fuÉ»j tG¡fisªJ ght nyhUŸcâ¥ã¤jh‹ ngUtif a~njngh‰ bfhšyhj xG¡f¤ njhiu¡F¿¥ã¤jh‹ j«kj üš v«kj¤J« guttU§ bfhŸif ahnykâ¥ã¤jh‹ jidíy»š vÊyu§f rhÄešnyh‹ tšnyh‹ khnjh”
v‹gJ nt§fl R¥òãŸis ghoaJ,
ï¥gâ¥ãš, gJikah® ïy«gf« Koa (ghlš 1406)cŸsJ.
Ótfáªjhk 1887
ïJ lh¡l®. c.nt. rhÄehija® gâ¥ghF«. nry«ïuhk rhÄ KjÈahÇ‹ ö©Ljyhš áªjhk MuhŒ
190 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
tj‰F Ia® bjhl§»dh® v‹gij K‹dnum¿ªJŸnsh«.
1“áªjhkÂÆ‹ Kj‰ gâ¥ò 1887 M« tUõ KoÉšÃiwnt¿aJ. m¥bghGJ c©lhd k»œ¢á¡F ïizahfv‹ thœ¡ifÆš ïJfhW« ntbwh‹iw¡ f©ony‹”v‹W rhÄehija® k»œªJiu¡F« msî¡F Ãiwî jªjgâ¥ò ï¢áªjhkÂ, gHªjÄœ üš gâ¥ò cy»š Ia®ïw§» btËÆ£l Kjš btËpL ïJ. ï¥gâ¥ngmtUila k‰iw¥ gâ¥òfŸ bjhl®ªJ btËtUj‰FtÊtF¤J¤ jªj kh©ãdJ« MF«. ïjid MuhŒj‰F¡bfh©l Ka‰ána jÄœ ïy¡»a¥ gu¥ig bašyh«cz®¤â, mt®j« gÂÆ‹ ÉÇit vL¤Jiu¤jJ.
áªjhkÂia beL§fhy« Ia® MuhŒªjh®. VLfisÄFâahf¤ bjhF¤J x¥ã£L¥ gh®¤J¤ bj˪jh®. rkzrka¥ òyik. tlbkhÊ¥ òyik Ä¡ft®fis mQ»¤bjËî brŒjh®. mj‹ ã‹d®¢ br¥gkhf¡ if¥go vGâvL¤J¡ bfh©L F«gnfhz¤âÈUªJ br‹id¡Fm¢ál¢ br‹wh®. `uhaš’ v£L¥g¡f msÉš IªüWãuâfŸ m¢áLtbj‹W«, xU got¤â‰F 3050 %gh m¢R¡T¿ v‹W« Koî brŒjh®. br‹idÆš ïUªjjÄH¿P®fis¡ f©L jh« áªjhk btËÆltªâU¡F« fU¤ij ciu¤J¡ fyªJiuahodh®.mt®fSŸ xUt®, òurgh¡f« m£lhtjhd« rghgâKjÈah® v‹gt®.
“v‹d Iah! áªjhkÂíiuahtJ Ú§fŸ gâ¥ã¡»wjhtJ? m~J vËa brayh? ï«Ka‰áia ÃW¤â¡bfhŸtJ ešyJ” v‹wh®. rghgâ KjÈah® mt® nkY«“ehD«, v‹ MáÇa® fhŠáòu« rghgâ KjÈahU«ïij¥ gâ¥ã¡f v©Ândh«. go¡fî« bjhl§»ndh«.fod« v‹W ÃW¤âÉ£nlh« JW v‹D« ghâÇah® xUâ£l« tF¤J¡ bfh©L mjid És¡» És«gu«brŒjh®.. mij Ãiwnt‰w mtuhš KoaÉšiy, ngh¥Ka‹wh®. mtuhY« KoaÉšiy MWKf ehty®gâ¥ã¡f v©Âdh®. âU¢á‰w«gy¡ nfhitah®
191Rto¡fiy
Kj‰gâ¥ãš ïÅbtËtU« üšfŸ v‹w És«gu¤âšáªjhkÂÆ‹ bga® fhz¥gL»wJ. mtU«gâ¥ã¡fÉšiy kfhɤJth‹ Ûdh£á Rªju«ãŸisí«, nrhlrhtjhd« R¥guha br£oahU«gâ¥ã¡f v©Âd®. ïJ bgÇa bjhšiy vd¡ ifÉ£ld®. ï¥go ah® bjh£lhY« Ãiw ntwhj üiy¥gâ¥ã¡f¤ JªԮfns” v‹W gy¥gy T¿dh®. Ia®cŸs« jÄœ brŒj jt¥gadhš mirahkš mauhkšJªJ ËwJ. gâ¥ig¤ bjhl§»dh®; bjhl®ªJel¤âdh®.
áªjhkÂ¥ gâ¥ãdhš Ia® c‰w ïl®¥ghLfŸ ÄFâ.mt®j« Kj‹Ka‰á m~jhfÈ‹ mjid neh¡fî«, mj‹btËp£L¢ br«ikia neh¡fî« mt®g£lmU«ghLfŸ btŸËilkiybad És§F«.
“vG¤J« brhšY« ÄFªJ« FiwªJ« ãwœªJ«âǪJ« gythW ntWg£L¡ »yK‰¿Uªj ïªüYiu¥giHa ãuâfŸ gyt‰iwí« gšfhš x¥ò neh¡»ïilawhJ gÇnrhjid brŒJtªj bghGJ, fÉfË‹R¤jtot¤ijí« ciuÆ‹ R¤jtot¤ijí« f©Lão¤j‰F«, ciuÆD« Énrlîiu ï‹dJ bghÊ¥òiuï‹dJ v‹W ãǤj¿j‰F« nk‰nfhŸfË‹ KjÈWâfis¤ bjǪJ nfhl‰F« bghÊ¥òiuia _y¤njhL«ïia¤J¥ gh®¤j‰F« ãiHia¥ ãiHba‹W ârƤJ¥ãuRǤj‰F« bghUŸ nfhl‰F« vL¤J¡ bfh©lKa‰áí« milªj tU¤jK« gy m¥goailªJ«áyÉl¤JŸs ïir¤ jÄœ ehlf¤ jÄÊ‹ ghFghLfS«k‰WŠ áy ghfK« e‹whf És§fÉšiy. mj‰F¡ fhuz«m›Éir¤jÄœ ehlf¤ jÄœ üš KjÈaitfŸï¡fhy¤J¡ »ilahikna!” v‹W tU« K‹Diu¥gFâahš Ia®j« Ka‰áaUikí« bgUikí« És§F«.
áªjhkÂia Muha¤ ö©oa nry« ïuhkrhÄKjÈah®, ÉiuªJ btËÆl¤ ö©oa á.it. jhnkhju«ãŸis, rkz rka¡ nfh£ghLfis És§fîiu¤j å^®rªâuehj br£oah®, gâ¥ò Kiw¡F tÊfh£oa
192 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
njuGªö® r¡fut®¤â ïuhrnfhghy¢rhÇah®, x¥òneh¡» cjÉa âUkh}® »UZiza®, VLfŸ gyt‰iw¤jªJ« jUɤJ« cjÉa âUthtLJiw R¥ãukÂanjáf® M»at®fis Ãidî T®ªJ ghuh£L»wh®rhÄehija®.
ïªüiy Muhí« òyikahs®¡F xU nt©LnfhŸÉL»‹wh®. nt©LnfhŸ msÉnyna ËWÉLtjhšeh£L¡F« V£L¡F« ga‹ thŒ¥gâšiy, nt©L nfhism¿PUyf« V‰W¥ ngh‰Wtij¡ fldhf¡ bfh©oU¡Fkhdhš jÄœüš gâ¥ò v›tsnth Ó®ik bg‰¿U¡f¡TL«. m«Ka‰á ïªehˉTl mU« ㉿šiy.
“ï¥gâ¥ãš fhz¥gL« vG¤J¥ãiH brh‰ãiHth¡»a¥ãiH KjÈat‰iwí« mt‰¿‹ âU¤j§ fisí«jiabrŒJ ÉntÉfŸ bjÇÉ¥gh®fshÆ‹, mt®fŸngUjÉ brŒjjhf v©Â vGikí« kwntdh»mt‰iw¥ ã‹ò m¢á‰gâ¥ã¤J¥ gy®¡F« ga‹gL«gobrŒnt‹. És§fhj nk‰nfhŸfSŸ VjhtJ ï‹d üÈšï‹d ghf¤JŸs bj‹W fhz¥go‹ mjidí«bjÇÉ¡FkhW mt®fis nt©L»nw‹” v‹gdntm›nt©Ljš.
ïÅa e©g®fŸ áy® áy F¿¥òfis e©òKiwÆšT¿dnua‹¿¤ jÄGyf« brÉrhŒ¤J¡ nf£fÉšiy.Mjyhš ã‹id¥ gâ¥òfËš m›nt©Ljšfis Ia®ÉL¤jhušy®. Mdhš jÄH¿P® v‹W ïUªjt® FiwTwhkš ïUªjduh? xnu `nghlhf’¡ Fiw T¿d®.bghwhik¡ fhŒ¢ryhš bghWÄ¥ bghWÄ¡Fiw T¿d®.jhK« brŒahuhŒ¥, ãwF« brŒa¥ bghwhuhŒ¡ Fiwbrhšth®¡F kU¤Jt« brŒj‰F vtuhš ïaY«?
“áwªj üyh»a áªjhkÂia¥ gâ¥ã¡f¤j¡f jFârhÄehijah®¡F ïšiy” v‹gJ xUòuË. áªjhkÂe¢ádh®¡»ÅaUl‹ gâ¥gh»¡ bfh©oU¡»wJ ÉiuÉšbtËtU«”v‹gJ ntbwhU `f£L¡fij’, “rhÄehija®áªjhkÂia ciuíl‹ gâ¥ã¥gjhf¤ bjÇ»wJ. mJ
193Rto¡fiy
e¢ádh®¡»Åa® ciuahf ïUªjhšjh‹ jÄœeh£oduhš V‰W¡ bfhŸs¥gL«. rhÄehija® ciuahfïUªjhš ga‹glhJ”v‹gJ ïªJ brŒâ¤jhËš xUt®vGâa kW¥òiu, irtkl¤J¡F nt©oa rhÄ ehija®ckhgâ áth¢rhÇah® `bghŒna f£o el¤âa áªjhkÂv‹W brhšÈÆU¡F« ird üiy m¢á£lJ jtW v‹Wkl¤ânyna f©o¤jd®. f©o¤j msîl‹ Úyhkšmªüš guthkš ïU¥gj‰F¤ j¡f KGKa‰áí« brŒjšnt©L« v‹W Óuoah®fŸ Ô®khdK« brŒjd®!ï›tsî¡F« nknyí« áªjhkÂ¥ gâ¥ò¥ g‰¿av⮥ò¤ jhÉaJ. gâ¥ãš ïit ïit ãiHbad¢ áy®vGâd®. vGâdt‰WŸ c©ikahd ãiHfS« c©L.âU¤j¤ j¡fdî« c©L. Mdhš ãiH T¿at®fŸneh¡f« âUªj nt©L« v‹gjid¥ gh®¡»Y«,gâ¥gháÇa® tUªj nt©L« v‹gnjÄ¡»UªjJ. mt®fŸbtË¥gL¤âa J©L btËpLfŸ bgUefu§fËbyšyh«guÉd. áªjhkÂ¥ gâ¥ò¡F cjÉat®fŸåLfS¡bfšyh« njo¢ br‹wd. rhÄehija®gÂah‰¿a F«gnfhz¤J åâfËš všyh« cyh¡bfh©ld! gâ¥ò¥ gÂÆš <LgLtjh? gÊ¥òiu¡F¥gâbyG⥠bghGij¡ fÊ¥gjh?
“ky®bfh© Lidna tÊg£ oLnt‹my®bfhz LÉs§ fiyth ÉfŸNœfy®f© l¿ah¡ fÉnd uf! v‰gy®f© ofG« goit¤ jnjnd”
v‹gd nghy ïiwtid nt©o¡ bfh©L kWbkhÊTwhJ mikªjh® ã‹nd. “ÓtfáªjhkÂ¥ ãufld tG¥ãufuz«” v‹D« bgauhš xU btËpL tªjJ. mj‰F¥gâbyGâna Mfnt©L« v‹D« v©z« Iaiumiy¤jJ. m›thnw Éilí« vGâdh®. j«ghšngu‹òila rhJ nrira® v‹ghiu¡ f©L, áªjhkÂkW¥ò¡F¤ jh« vGâa kW¥òiuia¡ fh£odh®rhJnrira® mij m¥gona »Ê¤J¡ F¥ig¡ TilÆšngh£lh® “eh‹ »Ê¤J É£lij¥ g‰¿ tU¤j¥gl
194 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
nt©lh«” Ú§fŸ rkhjhd« vGJtbj‹w ntiyianait¤J¡ bfhŸs¡ TlhJ....... ïj‰F Ú§fŸ gâš vGâdhšc§fSila vâÇfË‹ ng® ãufhr¥gL«. c§fŸ gâY¡FkW¥ò mt®fŸ vGJth®fŸ. Ú§fŸ kW¥ò¡F kW¥ò vGjneU«. ï¥gona c§fŸ fhybkšyh« åzh»ÉL«. ešyfhÇa¤J¡F eh}W Éah¡»ahd§fŸ tUtJ cyf tH¡f«ÓikÆY« ï¥gona å© fhÇa§fŸ eilbgWtJ©L.mt‰iw¤ j¡ft®fŸ kâ¥gâšiy. c§fŸ mikâahdneu¤ij ïªj¡ fhÇa¤âny ngh¡f nt©lh«. ï«khâÇahnuD« öá¤jhny gâbyGJ»w âšiy v‹W th¡FWâmËí§fŸ v‹wh®. nkY« És¡»¡ T¿dh® Ia®.`kWbkhÊ vGJtâšiy’ v‹W m‹W rhJ nriraÇl«cWâ T¿dh®. thœÉ‹ ïWâtiu á¡bfd¡ fil¥ão¤jh®. Vw¤jhH I«gJ M©LfS¡F¥ ã‹nd f©lÃfœ¢áfisí«, jh« vGâa gâiyí«, rhJ nrira®m¿îiuiaí« v©Â¥ gh®¡»wh® Ia®:
1 “bj‹wY« rªjdK« ãwªj ïl¤âny ts®ªj jÄœbk‹ikí« ïÅikí« cilaJ. mªj¢ brªjÄœ¤bjŒt¤ âU¥gÂna thœ¡if neh¡fkhf cila v‹ghšcy»aÈš tªJnkhJ« br›Éa miyfbsšyh«m¤bjŒt¤â‹ bkšyUshš á¿jsî« J‹g¤ijc©lh¡Ftâšiy. mt®fŸ ïªj tir bkhÊfisbtËÆ£L¤ âU¥âail»wh®fŸ. mt®fŸ âU¥âailtJf©L ehK« rªnjhá¥nghnk v‹W mikâ bgW«ïašig eh‹ g‰¿¡ bfh©oU¡»nw‹. mªj ïašò,e‹iknah Ôiknah m¿na‹. mjdhš v‹ cŸs«js®¢á bgwhkš nkY« nkY« bjh©L òÇí«C¡f¤ij¥ bg‰W É»wJ. ïJ ifah©l ga‹, ïj‰F_yfhuz« rhJ nrirabu‹gij v‹W« kwnt‹”
ï›tsî kW¥ò¡F« f©ld¤J¡F« ïilnaáªjhk jÄœ¡flš v‹D« bghUŸ jU« `âuhÉlu¤dhfu«’ v‹D« m¢R¡ Tl¤âš ïUªJ btË¥g£L¤j‹bdhË gu¥ã¡ bfh©oUªjJ! v‹W« gu¥ã¡bfh©L« ïU¡F«.
195Rto¡fiy
áªjhkÂÆ‹ Kj‰ gâ¥ò 1887 M« M©L m¡nlhg®khj« btË¥g£lJ. ïu©lh« gâ¥ò 1907 M« M©Lâr«g® khjK«, _‹wh« gâ¥ò 1922 M« M©L MfÞLkhjK«, eh‹fh« gâ¥ò 1942 M« M©L m¡nlhg® khjK«btË¥ nghªjd. x›bthU gâ¥ò« òJ¥òJÉs¡f§fisí« ts®¢áiaí« bg‰wd. Ia® gâ¥ã‹ts®¢á Kiwia ï¢áªjhk¡F m¿ªJ bfhŸË‹k‰iw üš btËpLfS¡F« bghUªJkhfÈ‹ mjid¡fUJth«.
Kj‰ gâ¥ò¡F e¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ »il¤jRtofŸ 19. _y¢RtofŸ 4 Mf¢ RtofŸ 23. ït‰iwMŒªJ Kj‰ gâ¥ò btË¥g£lJ. ïu©lh« gâ¥ò¡FnkY« MuhŒ¢á¡F¡ »il¤j ciu¢RtofŸ 15._y¢RtofŸ 2. Mf¢RtofŸ 17. _‹wh« gâ¥ò MŒî¡F¢áy ifbaG¤J¢ RtofŸ »il¤jd. v©Â¡ifï¤Jiz vd¡ F¿¡f¥ bgwÉšiy. ït‰whš ̀Kj‰gâ¥ò¥ngh‹wnj ïu©lh« gâ¥ò’ v‹W TWj‰F ïlÄšyhjâU¤j§fis¥ bg‰W¥ òâa gâ¥òfŸ btËtªjd v‹gJnghjU«. V£L¥ gofË‹ Jizahš V‰g£l âU¤j§fŸxÊa¥ g£l¿thš V‰g£l ey§fŸ gy¥gyth«.
Ótf‹ tuyhW, x¥òik¥gFâ M»at‰iw¡ bfh©l‘Ótfáªjhk MuhŒ¢á És¡f«’, _y¤âY« ciuÆY«cŸs fodkhd gFâfË‹ bghUis¥ òy¥gL¤J«`Énrl¡ F¿¥ò’ mUŠbrh‰fŸ ÓÇa bjhl®fŸ, brŒâfŸ,gHbkhÊfŸ, áw¥ò¥ bga®fŸ KjÈat‰iw¤ bjÇÉ¡F«`mU«gj mfuhâ v‹git ïu©lh« gâ¥ãš òâjhfïiz¡f¥ bg‰wd.
ï‹D« ifbaG¤J¥ gofËš ÄFâahf¡ fhz¥ bg‰wbrŒíŸfŸ cÇa ïl§fËš jŤjÅna nr®¡f¥ bg‰wd.Kj‰ brŒíŸ Kjš KoîfhW« x‹W Kjš bjhl®v©fŸ ju¥bg‰wd. ïití« ïu©lh« gâ¥ãš ïl«bg‰w âU¤j§fsh«.
_‹wh« gâ¥ãš áªjhk MuhŒ¢á És¡f« v‹wbgaUl‹ 41 g¡f§fËš btËahd gFâ x¥òik¥ gFâfŸ
196 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
v‹w bgaUl‹ 113 g¡f« bfh©L btËÆl¥ bg‰wJ.Énrl¡F¿¥ò«, mU«gj KjÈat‰¿‹ mfuhâí«ÉǪjd. ciuaháÇa®fŸ m›t›Él§fËš ïªüÈšïUªJ nk‰nfhshf vL¤J¡fh£oÆU¡F« gFâia¥òy¥gL¤J« `ãunahf És¡f«’ v‹gJ ï«_‹wh«gâ¥ãš òâjhf¢ nr®¡f¥ bg‰wJ.
x¥òik¥ gFâ, Énrl¡F¿¥ò, ãunahf És¡f« (nk‰nfhsh£á) v‹W jŤjÅna mikªâUªjit go¥gt®fS¡F thŒ¥ghf m›t¥g¡f¤âš mo¡F¿¥ghf¢nr®¡f¥ bg‰wJ. m›t¥g¡f¤âš mo¡F¿¥ghf¢ nr®¡f¥bg‰wJ. eh‹fh« gâ¥ã‹ áw¥ghF«. F¿¥òiue¢ádh®¡»Åa® ciuia¤ jGÉ vGâ m›t¥g¡f¤â‹mo¡F¿¥ghf¢ nr®¡f¥ bg‰wJ. ïªeh‹fh« gâ¥ã‹K¤â ïy«gf«, m¢rh»¡ bfh©oU¡F« bghGânynaIa® âU¡fG¡F‹w¤âš ïa‰if vŒâdh®. áªjhkÂÆšbjhl§»a mt® gâ¥ò¥gÂ. mªü‰ gâ¥ò¥ bghGânyÃiwªjik mt®¡F« áªjhk¡F« ïUªj bjhl®igbtË¥gL¤J« ïa‰if¡ F¿¥ò¥nghY«!
áªjhk Kj‰ gâ¥ò¡F¡ »il¤j RtofŸ: 23.ïu©lh« gâ¥ò¡F¡ »il¤j RtofŸ 17. Mf¢ RtofŸ40. ït‰¿‹ És¡f« tUkhW:
âUthtL Jiw R¥ãukÂa njáf® Rto - 1
âUáuòu« Ûdh£áRªju«ãŸis Rto - 2
âUáuòu« âahfuhr br£oah® Rto - 1
ahœ¥ghz« á.it. jhnkhju« ãŸis Rto - 2
kHit kfhȧifa® Rto - 1
m£lhtjhd« rghgâ KjÈah® Rto - 1
â.f. R¥guha br£oah® Rto - 1
á‹drhÄ ãŸis Rto - 1
nry« ïuhkrhÄ KjÈah® Rto - 3
cilô® R¥ãukÂa ãŸis Rto - 1
bešiy rhÈ thORtu XJth® Rto - 1
197Rto¡fiy
bešiy <Rtu_®¤â fÉuha® Rto - 1
ö¤J¡Fo FkhurhÄ¥ ãŸis Rto - 1
áj«gu« jUkȧf br£oah® Rto - 1
jŠir kUjK¤J cgh¤âaha® Rto = 1
ÉUõg jhrKjÈah® Rto - 1
Tlÿ® Éraghy eÆdh® Rto - 1
åL® rªâu ehj br£oah® Rto - 3
ïuhkehjòu« bgh‹DrhĤ njt® Rto - 1
bfhG«ò â. FkhurhÄ br£oah® Rto - 1
jUkòu MÔd« Rto - 2
mH»a á‰w«gy¡ fÉuha® Rto - 2
br§nfh£il fÉuhrg©lhu¤ijah Rto - 1
fila ešÿ® K¤J »UZz cgh¤âaha® Rto - 1
br‹id g¢ira¥g cgh¤âaha® Rto - 1
thdkhkiy jhj® fz¡F, eh‹FneÇ Rto - 2
nry« m¥gh rhÄ¥ãŸis Rto - 1
bešiy âUt«gy¤â‹dKj« ãŸis Rto 1
bešiy âU¥gh‰ fldhj‹ fÉuha® Rto - 1
å^® m¥ghrhÄ eÆdh® Rto - 1
bešiy m«gythz fÉuha® Rto - 1
áy¥gâfhu«
òfh®¡ fh©l« - 1976
I«bgU§ fhÉa§fSŸ K‹djh»a áy¥gâfhu¤â‹òfh®¡ fh©l« 1876 ïš btËtªjJ. ïJ _y« k£Lnkmikªj btËplhF«. ïjid btËÆ£lt® br‹idkhÃy¡ fšÿÇ Kj‹ik¤ jÄœ¥ nguháÇa® â.<. ÓÅthruhfthrhÇah®. ïªüš C. òZguj br£oahÇ‹ fyhu¤ehfu« m¢R¡ Tl¤âš m¢ál¥bg‰wJ.
“fU«ò« ïsÚU« f£o¡ fÅí«ÉU«ò« Éehafid nt©o - mU«gÉœjh®¢
198 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
nrukh‹ brŒj áy¥gâfh u¡fijia¢rhukhŒ ehnt jÇ”
v‹D« fh¥ò¥ ghliy¡ bfh©L ï«Koî¡F tªâU¡fnt©L«.
nrukh‹ v‹wJ« gâ¥gháÇa® v©z« nrukh‹bgUkhŸ ehadhiu ÃidªjJ. ã‹d®¤ jtbwdcz®ªjJ. ïjid “ïªj¢ nrukh‹ mWg¤J _tUŸxUtuh»a nrukh‹ bgUkhŸ ehadhuhŒ ïU¡fyh«v‹W K‹ KfîiuÆš xUthW vGând‹. MÆD«e‹whŒ neh¡FksÉš mJ jtwhŒ Ko»‹wJ” v‹WvGJ»‹wh®.
fhij¥ bga®fSŸ mu§nf‰W fhij `mu§nf‰W¡fhij’ v‹W«, ïªâuÉHñ® vL¤j fhij ̀ïªâu‹ ÉHñ®vL¤jfhij’ v‹W« flyhL fhij. `flyh£L¡ fhij’v‹W« m¢ál¥ bg‰WŸsd. “jFªj ãuâfŸ»il¡fhikahš á¿J ãiH ïU¡f¡TL«”v‹»wh®.ghlntWghLfŸ fh£l Ka‹¿U¡»wh®. m«Ka‰áahšfhdš tÇÆš x‹W«, fdh¤ âw¤âš x‹W« Mf ïu©Lghl ntWghLfns fh£l¥ bg‰WŸsd. Mjyhš x¤J¥gh®¥gj‰F xU ãuânaD« »il¤âU¡»wJ v‹gJòy¥gL»‹wJ. MŒî¡F¡ »il¤j Rto¡ F¿¥ò x‹W«ïšiy.
áy¥gâfhu«
òfh®¡ fh©l« - ciuíl‹ 1880
ïjid btË¥gL¤âat® bgU« òyt® âÇáuòu«Ûdh£áRªju« ãŸis khzt® â.f. R¥guha br£oah®.ït® fhdštÇ¡F vGâa ciuíl‹ ï¥gâ¥òbtËtªjJ. k‰iw¥ gFâ¡F, moah®¡F ešyhUiuiamo¥gilahf it¤J¡ bfh©L ïtnu ciutiuªJŸsh®.
“ïªüY¡F ciu gy csntD« mt‰WŸ moah®¡Fešyh® ciuna bgU«ghY« tÊ tF¡»‹wJ. m›îiu
199Rto¡fiy
guªjîiuahŒ¡ fodkhd eilahŒ ïUªjJk‹¿ciuÆ‹ bjhl¡f« ï~J, ïWâ ï~J vdîz®jšmÇjhjyhš ahtU« vËâDzu¤ bjhl¡f« ïWâfis¥ òy¥gL¤âí«, fod eilÆš cŸsdt‰iw vËaeilfsh‰ brŒJ« nt©oa ïl§fËš ÉǤJ«RU¡»í« fuÈ»j§fshš tªJ bghUªjhjdt‰iwÉy¡»í«, fhdš tÇ¡F ciuÆ‹ikahš ciu vGâí«mu§nf‰WfhijíŸ tu«ã‹¿¥ guªj ïir ehlfïy¡fz§fŸ gyÉl§fËD« tUjyhš M§fh§Fzuï§F¢ RU¡»í« ï›thW òfh®¡ fh©l« ciunahLm¢á£oU¡»‹nw‹.” v‹W vGJ« Kfîiu¥ gFâahšïÅJ És§F«.
ïtU¡F¡ »il¤j RtofËš tŠá¡ fh©l« ïšiy.mjid ciunahL it¤âU¥gt®fŸ jªJ cjîkhWnt©odh®. m›thW cjÉdhš “ïªüš ÃiybgWksî« mt® bgaU« ÃiybgW«go m¢á‰gâ¥ã¥ng‹” v‹wh®. mtU¡F¡ »il¤j ãuâfSl‹âUkÆiy m©zhrhÄ cgh¤âaha® xU ãuâ jªjcjÉia¡ F¿¥ãL»wh®.
üš btËÆLtj‰FŸs mUikiaí«, mj‰Fm¿ths® brŒa nt©oa cjÉiaí« cU¡fkhf¡F¿¥ãL»wh®.
“gH§ fhy¤âš m¢áš gâ¥ã¡F« tH¡f« ï‹ikahšjÄÊYŸs bgUüšfŸ ciufnshL gy ïwªjd;vŠáÆU¡»‹w áy üšfŸ áyÇl¤J mU» tH§Fjyhšmt‰Wbsh‹iw mtÇl¤J miyªJ; âǪJ bgwyÇJ.bg¿D« vGJnth® »il¥gJ mÇJ; »il¥ãD« TÈbgÇjhfȉ bfhL¤J vGJɤjyÇJ; vGJɤJ¡f‰f¥ò»‹ fuÈ»j§fshš bghâªj tG¡fis Ú¡»¥bghUŸ bfhŸsš mÇJ v‹gJ bjǪj jÄœ üÈšÉU¥gKilnah® gyU« bghUSjÉ brŒtuhÆ‹kJiu¡ fh©lK« ciunahL ÉiuÉš m¢á£L Koí«,ïJnghy ï‹D« áy üšfŸ m¢ál¡ fUâÆU¡»‹nw‹.”
200 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
gâdhWtif mtjhd§fËš nj®ªjt® R¥guhabr£oah®, Mjyhš nrhlrhtjhd« R¥guha br£oah®vd¥bg‰wh®. ït® br‹id muád® eh®kš gŸËÆ‹jÄHháÇauhf¥ gÂòǪjh®. ïtnu gândhuhªâUKiwüšfis¢ Rtofis¡ bfh©L MuhŒªJ Kj‰f© (1869)m¢á£lt®. khôu¥ òuhz«, ehif¡ fhnuhz¥ òuhz«,fhŠá¥ òuhz« òÈô® bt©gh, fh§nfa‹ cÇ¢brhšÃf©L âU¥ngh%® rªÚâKiw M»a üšfisí«m¢á£lh®. ït® F¿¤jthW. kJiu¡ fh©l«;btË¥glÉšiy. ï¥òfh®¡ fh©l« br‹idbknkhÇaš m¢R¡ Tl¤âš gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ. gâ¥ã¡f¥bg‰w fhy«, “É¡»uk tUl« á¤âiu khj«.”
áy¥gâfhu«
moah®¡F ešyhUiu -
mU«gjîiu M»at‰Wl‹,
1892
áy¥gâfhu Kj‰gâ¥ò btË¥g£L¥ gâdhWM©LfË‹ ã‹nd btËtªj gâ¥ò ïJ. ïjid¥gâ¥ã¤jt® c.nt. rhÄehija®, x‹¿u©L Rtofisnabfh©L MuhŒªJ k‰wt®fŸ gâ¥ã¤jd®. ït®j«Kj‰gâ¥ò¡F¥ gâdh‹F ciu¢ RtofS«, v£L_y¢RtofS«, ïu©lh« gâ¥ò¡F _‹W ifbaG¤J¥gofS« »il¤jd. ïj‰fhf¥ g£lghLfŸ ï›tsîv‹W Tw KoahJ. áy¥gâfhu mU«gj ciu¢ Rto x‹nwx‹W »il¤jJ. mJî« áijî cilaJ. ntbwhUãuâia¡ f©L x¥ã£L Muhayh« v‹W ngh‰¿it¤j‰F« jh§fhj m›tsî áijî cilaJ. mjidtH§»at® njuGªö® r¡fut®¤â ïuhr nfhghy¢rhÇah® v‹gt®, mjid¡ F¿¤J¥ gâ¥gháÇa®vGJ»‹wh®;
“mJ Äfî« gGJg£L VLfŸ FiwªJ« cŸs VLfŸnjŒªJ« K‹DŸsitfŸ ã‹D« ã‹DŸsitfŸK‹Dkhf kh¿ vGj¥g£L« mâfkhf¥ ãiHfŸ ÉuÉí«
201Rto¡fiy
ïUªjJ. mjndhL x¥òneh¡»¥ bghUis xG§FgL¤Jtj‰F ï‹D« ifbaG¤J¥ ãuâfŸ »il¤jhšmDTykhf ïU¡F« v‹W gy Él§fËnynjo¥gh®¤J« ntWãuâ mf¥glÉšiy. mªj xUãuâia k£L« nrhâ¤J¥ gâ¥ã¤j‰F vd¡F¢ á¿J«kdÄšiyahÆD« m›bthU ãuâí« áy ehËšïwªJÉo‹ mjndhL ï›îiu ïwªJÉL«. Mifahšïjid¢ nrhâ¤J¥ gâ¥ã¡f nt©L« v‹W áym‹g®fŸ T¿aikahš JªJ gÇnrhâ¤J btË¥gL¤jthnd‹.”
áy¥gâfhu« VHhtJ gFâah»a fhdš tÇ¡F«,ïUgjhtJ tH¡Fiufhij Kjyh»a ã‰gFâ¡F«moah®¡F ešyh® ciu »il¤âyJ. KGtJ« bgwnt©L bk‹W bgÇJ« Ka‹wh®. âUthtL Jiw MÔd«,jUkòu Mâd«, âUt©zhkiy MÔd«, br§nfhš kl«KjÈa MÔd kl§fËY«, br‹idÆY«, jŠirÆYKŸs ifbaG¤J¢ Rto üš Ãiya§fËY«, Mœth®âUefÇ, âUitF©l«, btŸq®, âU¢brªö®,MWKfk§fy«, C®¡fhL, C‰Wkiy, filaešÿ®,»UZzhòu«, óÊa‹Fo, fšÈil¡ F¿¢á, É¡»uká§fòu«, fs¡fhL, nkyfu«, br§nfh£il, bj‹fhá,âUbešntÈ, t©zh® ng£il, ghisa§nfh£il,F«gnfhz«, bfh£ilô®, ÓfhÊ, áj«gu«, nry«,ghf‰g£o, jŠir, âÇáuòu«, âU¥ghâÇ¥òÈô®, JHhñ®,kJiu, Äâiy¥g£o, br›ñ®, br‹id, âUkÆiyKjÈa gyñ® fËYKŸs gu«giu¤ jÄœ¥ òyt®åLfËY« br‹W njodh®. jh« bršy¡ Tlhjïl§fËY« 炙yhªJ ghÇR efu« ït‰¿YŸsifbaG¤J üš Ãiya§fËY« M§fh§FŸsm‹g®fis¡ bfh©L njl¢ brŒjh® m›îiu K‰W«»ilahikahš »il¤j msÉš gâ¥ã¤jh®.
mÇâ‹ Ka‹W mf¥gL¤âa RtofSŸ gy ïÅtG¥gl nt©L« v‹gj‰F ïlÄšyhkš ãiH bghâªJ,gšyh©Lfshf¤ j«ik¥ go¥nghU« go¥ã¥nghU«
202 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïšiy v‹gijí«, üšfis¥ bga®¤ bjG⤠bjhF¤Jit¤jiyna neh‹ghf¡ bfh©l mwnth®fshnynajh« cU¡bfh© oU¤jiyí« e‹F òy¥gL¤âd. “ït‰iwMuhŒªj J‹g¤ij cŸS§fhš cŸs« cUF«” v‹Wciu¡»‹wh® Ia®.
áy¥gâfhu¤â‹ ïu©lu« gâ¥ò 1920 M« M©LbtËahƉW. Kj‰gâ¥ãš üÈ‹ ïWâÆš jÅnam¢ál¥bg‰¿Uªj mU«gjîiu m›t¥ g¡f¤ânynam¢ál¥ bg‰wJ. ̀vd’ v‹W Koªj mft‰ghÈ‹ <WfŸ`v‹’ vd, kh‰w¥ bg‰wd. nk‰nfhŸ gFâí« m›t¥g¡f¤ânyna m¢ál¥bg‰wJ. Kfîiuia mL¤J ïUªjbjhifafuhâ KjÈad ̀mU«gj KjÈat‰¿‹ mfuhâ’vd üÈ‹ ïWâÆš ïiz¡f¥ bg‰wJ. ï›thnw gybr¥g§fis ïu©lh« gâ¥ò¥ bg‰wJ. ã‰gâ¥ò fËY«ï›thnw áy¢áy âU¤j§fŸ bg‰wd.
Iªjh« gâ¥ò 1950-M« M©L btËtªjJ. m¥bghGJIa® j« ü‰gâ¥ig nk‰bfh©oUªjt® mt® âUkfdh®fÈahz Rªjiua®, mt®¡F¢ br‹id muád®ifbaG¤J¢ Rto üš Ãiya¤âš mU«gj ciu¥ ãuâx‹W ïU¥gJ m¿a tªjJ. M§F¢ br‹W mjid¥gobaL¤J¥ gâ¥ã£l mU« gjîiuíl‹ x¥ã£L¥gh®¤jh®. mâš f©l ntWghLfis m¥gâ¥ãnyã‹Åiz¥ghf ïiz¤jh®.
1891-M« M©L N‹ khj« áy¥gâfhu Kj‰gâ¥òm¢ál¤ bjhl§f¥ bg‰wJ. óªjkšÈ beLŠrhiyÆšcŸs btŸisa ehlh® btŸË ÉHh (#&ãÈ) m¢R¡Tl¤âš m¢ál¥ bg‰wJ. âUthtL Jiw, F‹w¡Fo,âU¥gdªjhŸ kl§fË‹ jiyt®fS«, bfhG«ò, bgh.FkhurhÄ KjÈahU«, F«gnfhz« rhJ rhJ nrira®KjÈa áyU« bghUSjÉ òǪjd®.
áy¥gâfhu« btËÆl¥ bg‰wJ. gy® cjÉ ïUªjbjÅD« flD« ïUªjJ. mªÃiyÆš ïuhkehjòu«mur® gh‰fu nrJgâ etuh¤âÇ ÉHhî¡F Iaiu tu¢brŒJ ïu©L g£L¤ J¥g£ofis¥ gÇrhf tH§»dh®.
203Rto¡fiy
ngh¡F tuî¡bfd %. 100 tH§»dh®. J¥g£ofisbfh©L br‹w IaU¡F¡ fl‹ g‰¿a ftiy vGªjJ.âUthtLJiw m«gythz njáfiu¡f©L nrJgâbrŒj áw¥ãid ciu¤jh®! mt® ÉaªJ ghuh£odh®.J¥g£oÆ‹ áw¥ãidí« ciu¤jh®. “ïit v‹d ÉiybgWkh?” vd ÉdhÉdh® Ia®. ïu©L« KªüW %ghbgW« v‹wh® njáf®! `áy¥gâfhu« m¢á£l fl‹ïU¡»wJ mjid¤ Ô®¡f tÊÆšiy; ït‰iw it¤J¡bfh©L eh‹ v‹d brŒa¥ ngh»nw‹. jÄœ¤ jhÆ‹âU¥gÂahš tªj bgUik ïJ. ïjid Û©L«m¥g¡F¥ ga‹gL¤Jtnj Kiw’ v‹wh®. IaÇ‹v©z¤ij m¿ªJbfh©l njáf® %. 300 jªJJ¥g£ofis th§»¡ bfh©lh®! áy¥gâfhu¥ gâ¥ghšne®ªâUªj fl‹ Ú§»¥ ãw üšfË‹ gâ¥ãny C‹¿dh®.jh« üyhilah»a nkyhil ngh®¤â k»œtâD«,jÄH‹id¡F¤ jh« üyhilah»a nkyhil ngh®¤âk»œtânyna Ia® cŸs« Ãiy¤ âUªjik ïjdhšòy¥gL«.
áy¥gâfhu¥ gâ¥ò¡F¡ »il¤j Rtofis cjÉat®fŸ bga®fS«, Rto, v©Â¡ifí« tUkhW:
âUthtLJiw MÔd« Rto - 1
âÇáuòu« Ûdh£á Rªju« ãŸis Rto - 2
âÇáuòu« âahfuhr br£oah® Rto - 1
âUbešntÈ rhÈthÕRtu XJth® Rto - 2
nry« ïuhkrhÄ KjÈah® Rto - 1
áj«gu« rhÄ Ia§fh® Rto - 1
br‹id bjh. ntyhíj KjÈah® Rto - 1
br‹id N. m¥g‹ br£oah® Rto - 1
br‹id FUrhÄ Ia® Rto - 2
âUkÆiy m©zhrhÄ cgh¤âaha® Rto - 2
ahœ¥ghz« á.it. jhnkhju« ãŸis Rto - 1
ahœ¥ghz« â. FkhurhÄ br£oah® Rto - 3
204 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ahœ¥ghz« É. fdfrig¥ ãŸis Rto - 2
MWKfk§fy« FkhurhÄ ãŸis Rto - 1
âÇáuòu« m©zhrhÄ ãŸis Rto - 1
Äâiy¥g£o mH»a á‰w«gy¡ fÉuha® Rto - 1
bfhG«ò¤Jiw FkhurhÄ br£oah® Rto - 1
Mœth® âUefÇ bgÇa âUto¡ fÉuha® Rto - 1
Mf¢ RtofŸ 25
fȤbjhif - _yK« ciuí« 1887
fȤbjhifÆ‹ Kj‰gâ¥ò 1887-M« M©oš btËtªjnj MF«. ïjid¢ RtofËš ïUªJ MŒªJbtËÆ£lh® m¿P® á. it. jhnkhju« ãŸis Mt®. ï›btËpL MáÇa® e¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ ToajhF«.
fȤbjhifÆ‹ gâ¥òiu K¥g¤J eh‹F g¡f§fis¡bfh©lJ. mâš k‰iw¥ gâ¥ghs® neh¡f« ahJv‹gijí«, j« neh¡f« ahJ v‹gijí« xU gFâÆšbtË¥gL¤J»wh®.
1“ï¡fhy¤âš ò¤jf§fis¤ njo¥ gÇnrhâ¤Jm¢áa‰W« ɤJth‹fnsh jk¡F¥ bghUŸ tuitnafUâ ÉiuÉš ÉiynghF« Énehj üšfisí« gŸË¡Tl§fS¡F cgnahfkhd ghl¥ ò¤jf§fisí«r®tfyhrhiyahuhš g‰gy gßiBfS¡F V‰gL¤j¥g£l nghjdh ghr§fisínk m¢áL»‹wd®. ruÞtâÆ‹ âUeld« brhÈ¡f¥ bg‰wdth»a r§f kßïaüšfŸ áijªjÊaî« mitfËš mt®fS¡F¢ r‰nwD«âU£o br‹¿yJ.”
“ïjid¡ f©L r»¡fyh‰whJ kdbehªJ mʪJnghF« Rtofis ïa‹w k£L« njo mt‰WŸ jÄʉF¥ngÇy¡fzkh»a bjhš. brhš, nrdhtiua«, mj‹bghUsâfhu« e¢ádh®¡»Åa«, åunrhÊa«,ïiwadhuf¥ bghUŸ, âU¤jÂif¥ òuhzbk‹Wï‹dt‰iw¥ gy njr¥ ãuâfŸ bfh©L gÇnrhâ¤Jm¢áLɤnj‹. ïjdhš vd¡F¥ ãuâfŸ Éiy nghfhkš
205Rto¡fiy
_thÆu¤ijªüW %ghtiu âuÉa eZl« neÇ£lJ. ”
fȤbjhif VLfŸ bjhF¡f¤ jh« g£l JaU«,RtofŸ ïUªj Ãiyikí« ãwî« K‹dnu És¡f¥bg‰wd. “VL vL¡F« nghJ XuŠbrhÇ»wJ. f£LmÉœ¡F«nghJ ïjœ KÇ»wJ. x‹iw¥òu£L« nghJJ©L J©lhŒ¥ gw¡»wJ, ïÅ vG¤J¡fnsh bt‹ whšthY« jiyíÄ‹¿ ehYòwK« ghz¡ fy¥ig kW¤JkW¤J cGJ »l¡»wJ.” v‹W ït® vGJ« gFâ j‹ikeɉáa¡F x¥g‰w vL¤J¡ fh£lhf ïy§f¤ j¡fJ.c©ikahf cz®ªj cz®nt ciu toî bfh©Lâfœ»‹wJ.
fȤbjhif Kjyha r§füš kh©ig¥ gâ¥òiuÆšR£oíŸsh®. “x‹nwahÆD« jŤ jÄœ c©nlh? v‹Wïy¡fz¡ flyh»a <rhd njáf® T¿aJ ïª üšfËšgÆyhik¡F¢ rh‹W” v‹W«, “ïJ rkÞ»Uj bkhÊjÄnHhL tªJ fy¡f¥ bgwhj öa jÄœ¡ fy¤jbj‹gJï¥ghlšfSŸ tlbkhÊ kzK« ïšyhiknabjÇÉ¡F«. e‰¿iz Kjš òweh}W <whf¡ »lªjbjhifaid¤J« ï¥ bgUŠáw¥ò thŒªjdthF«”v‹W« TW»wh®. j« gâ¥igí«, gâ¥òiuiaí«kW¤Jiu¥gh®¡F kWbkhÊ ÉǤJiu¡»wh®. mt®j«bjh©o‹ áw¥igí«, ÓÇa cz®ití«, brªjÄœ¥g‰iwí« czuhuhŒ “ešyháÇa® tÊ¥bg‰w jÄœ¡fšÉtÈÆšyh jt®” v‹gd nghy¥gy® vGâí« ngáí«tªjikna mt®j« gâ¥òiufis behªJ behªJ vGjit¤jd v‹gij czu Ko»‹wJ.
fȤbjhifÆ‹ gâ¥ò¢ bryÉid¥ òJ¡nfh£ilmurÇ‹ mik¢r® m. nriria rh¤âah® V‰W¡bfh©lh®. mtU¡F¤ j« e‹¿a¿jiy¤ bjÇɤJ¥ãwU« m›tÊia¥ ã‹g‰¿dhš ešy gy gHªjÄœüšfŸ btË¥gl Koí« v‹gij¤ bjËÉ¡»wh®.ït®j« gâ¥ò¡F ahœ¥ghz« ešÿ® á‰ifyhr«ãŸis go vL¤jš, x¥ãLjš, MuhŒjš KjÈatiffËš cGty‹òl‹ cjÉ brŒJŸsh®.
206 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jhnkhjudhÇ‹ fȤbjhif¥ gâ¥ò¡F¡ »il¤jRtofŸ.
ahœ¥ghz« É. fdfrig¥ãŸis Rto - 1
âUkz« nfrt R¥guhaKjÈah® Rto - 1
kÆiy ïuhkȧf« ãŸis Rto - 1
jŠir ruRtâkhš ájwš VLfŸòJ¢nrÇ bešÈ¤ njh¥ò brh¡fȧf«ãŸis ng®¤â Rto - 1
â©otd« Rto - 1
br‹id ãuháa »uªj k©lg« Rto - 1
òJit ead¥g KjÈah® Rto - 1
MWKf ehty® Rto - 1
âUthtL Jiw MÔd« Rto - 2
âUthtLJiw MÔd¤jh® cjÉahš bg‰w Rto - 2
M»aitah«. ït‰¿‹ ã‹dUŸs MW RtofS«_y¢RtofŸ, k‰wit e¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ ToaRtofŸ.
fȤbjhif - _yK« ciuí« 1924
ï¥gâ¥ò ï. it. mdªjuhikaUila jhF« jŠirkht£l« ïilah‰W k§fy« v‹D« CÇd® ït®.it¤ÔRtu Ia®, ijy«khŸ v‹gh® ït®j« bg‰nwh®.gšntW ca®Ãiy¥gŸËfËš gÂah‰¿a ït®, ã‹ndkhÃy¡ fšÿÇÆY« br‹id¥ gšfiy¡fHf MuhŒ¢á¤JiwÆY« mk®ªjh®. c.bt. rhÄehija® gâ¥òfS¡FclÅUªJ mUªbjh©lh‰¿dh®. m¤bjh©o‹K⮢áí«, rhÄehija® bfh©l e‹¿íz®înkfȤbjhif¥ gâ¥ò¡F ïtiu Msh¡»‰W v‹gJbtË¥gil. fȤbjhif¥ gâ¥ã‹ mikâí« Kiwikí« br¥gK« ï‹d ãwî« Ia® gâ¥ig Ãidñ£Ltdthfî« cŸsd. fȤbjhif¥ gâ¥ig m‹¿ ït®ifªÃiy, Iªâiz vGgJ, fstÊ eh‰gJ v‹gdt‰iwí« ÓUw¥gâ¥ã¤jh®.
207Rto¡fiy
fȤbjhif¥ gâ¥ò e¢ádh®¡»Åa® ciuíl‹ 1887-M« M©onyna m¿P® á.it. jhnkhju« ãŸisahšbtËÆl¥ bg‰¿UªJ«, ï¥òâa gâ¥ò nt©oabj‹id? v‹D« v©z« gy®¡F« c©lhjš ïašò.Mdhš òâa òâa br¥g§fS«, âU¤j§fS« »il¡F«nghJ òJ¥òJ¥gâ¥ò btË¥gLjš ï‹¿aikahjnjv‹gij m¿P® vtU« V‰W¡ bfhŸt®. ïšiynašm¤âU¤j§fŸ thsh xʪJÉL« m‹nwh! jh« òâagâ¥ò¡ bfhz®j‰FÇa fhuz¤ij mdªjuhikanuF¿¥ãL»wh®.
“$ kh‹ á.it. jhnkhju« ãŸisat®fŸ gâ¥ã¤jfȤbjhifia C‹¿¥ go¡F« fhy¤âš gyÉl¤J_yK« ciuí« brŒâfS« bghUªjhik f©L gšntWtÊfËš Äf Ka‹W mt‰¿‹ c©ikfisa¿ªJmik¤J¡ bfh©nl‹. mt‰W£ á‰áy ãuàk$ kAhknAhgh¤âaha® c.nt. rhÄ ehijaut®fSl‹ eh‹ntW üyhuhŒ¢á brŒí§ fhy¤âš mt®fËl«brhšY«go ne®ªjd. mt‰iw¡ nf£lbghGJ mt®fŸï›tÇa Éõa§fŸ És§F«go F¿¥ò¡fŸ vGâ Ú§fŸïªüiy¥ gâ¥ã¡f nt©L« v‹W brh‹dh®fŸ.”
“ï¡fȤbjhifia¥ gâ¥ã¡f v‹ mf¤nj JÂit¤jªjJ òw¤â‹ Xuoah»a”
`bgÇnj cyf« ngQe® gynu’
v‹gJ”
cyf« guªJ »l¥gJ; xU gâ¥ò v‹d? x‹gJ gâ¥òtªjhY« bršY«! v‹D« JÂî ï¥gâ¥ig¤ ö©o¤Jt§f¢ brŒjJ. ï›tsî nghJkh? ï¥gâ¥ò¡F¢rhÄehija® fȤbjhif m¢R¥go x‹W«, x¥òneh¡»MuhŒj‰F V£L¢ RtofŸ ïu©L« tH§»dh®.btËp£L¢ bryî¡fhf t‰òW¤â %. 150-0-0 tH§»dh®.x¥ã£L¡ bfhŸSj‰F¤ j¡f Jiz üšfS«, RtofS«tH§»dh®. fhQ« nghbjšyh« fȤbjhif¥ gâ¥òK‹nd‰w§ F¿¤J ÉdhÉí«, C¡»í« tªjh®.
208 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
fh, ek¢átha KjÈahÇlK«, mdtuj Éehaf«ãŸisÆlK« fȤbjhif¢ RtofŸ nt©odh®mdªjuhika®. mt®fŸ áy RtofSl‹ x¥ã£L¤âU¤â it¤âUªj m¢R¥ ò¤jf§fis tH§»dh®. mÇacjÉfbsšyh« xU§F To cÇa tifÆš tªJ nruntfȤbjhif¥ gâ¥ò¢ áw¥òWtjhƉW. ït‰WŸS«, fh.ek¢átha KjÈah® jh« m¢áLj‰F¤ â£l¥gL¤âit¤âUªj bjhšfh¥ãa ïs«óuz® ciu¥ gFâiam¢áLj‰F K‹dnu jilÆ‹¿ tH§»a jÅ¥bgU«jifik F¿¥ãl¤ j¡fjh«.
ea¤j¡f ÃiyÆš jÄH¿P®fS¡F xU nt©LnfhŸÉL»wh® gâ¥gháÇa®;
“e‰¿izƉ ãwªJ jÄH¿îilauhd bršt®fŸ, ïâšgâ¥ã¤âU¡F« F¿¥ò¡fis xUt‹ nr®¤j‰F« gyãuâfnshL f©û‹¿ x¥ò neh¡Fj‰F« v›tsî fhy«cHªâU¡f nt©Lbk‹gij kd¤jhš neh¡» ïj‹Éiyia¡ FWªbjhifahf kâ¤J, j¤j« jFâ¡nf‰gïjÅš IªJ g¤J¥ ãuâfis¥ bgw¤ JªJI§FWüW« gâ‰W¥ g¤J« M»a %ghŒfis K‹gzkhf cjÉ ïjid¡ if¡bfh©L gÇghlš (gÇò Mlš- gǪjhSjš) brŒtij¤ jkJ flikfSŸ x‹bw‹WbfhŸtuhÆ‹ m~J ï¡fȤbjhif KGtJ« ÉiuÉšbtËtUtj‰F« bgÇJ« cjÉ brŒtjhF«.”
fȤbjhif _‹W gFâfshf btËtªjJ. 1924-M«M©L âr«g®¤ â§fËš ghiy, F¿Šá¡ fÈfŸ ml§»aKjš bjhFâí«, 1925-M« M©L N‹ â§fËš kUj«,Kšiy¡ fÈfŸ ml§»a ïu©lh« bjhFâí«, 1931-M«M©L et«g®¤ â§fËš beŒj‰fÈí« brh‰F¿¥òmfuhâí« ml§»a _‹wh« bjhFâí« btËtªjd.
ï¥gâ¥ãš 4000-¡F nk‰g£l És¡f¡ F¿¥òfŸcŸsd. ït®j« C‹¿a neh¡ifí«, ciyahciH¥igí« Ãiybgw¡ fh£L« rh‹Wfshf ïitÄË®»‹wd.
209Rto¡fiy
xU gâ¥ò Û©L« gâ¡f¥ bg‰w fhiyÆš vŒJ«âU¤j§fŸ ï¤jifad v‹gij czU« m¿P® ï¤jifagâ¥òfis nkY« nkY« ÉU«òt® v‹gJ xUjiy.Vw¤jhH 1600 üšfis¢ br›Éâ‹ btËÆ£L¢ áwªJÉs§F« irt á¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf M£áahs®jhkiu¢ bršt® t. R¥igah ãŸis mt®fŸ ï¥gâ¥ã‹tÊna jk¡F V‰g£l go¥ãidia¤ jÄGyF¡FtH§F»‹wh®.
1“ï¥gâ¥ãid neh¡F« nghJ jÄHf¤âY« btËehLfËY« »il¡f¥ bgW« gHªjÄœ ïy¡fz ïy¡»aV£L¢ Rtofisbašyh« bjhF¤J MuhŒ¢á¥ gâ¥ò¡FG V‰gL¤â K‹d® m¢ál¥g£L btËtªj ïy¡fzïy¡»a üšfisbašyh« MuhŒªJ br¥gŠ brŒJ«És¡f§fis vGâí« btËÆl nt©Lbk‹W fUjnt©oÆU¡»wJ. mjdhš âU¤jkhd ghl§fŸ»il¡F«; ÉLg£l _y¥ gFâfS« ciu¥ gFâfS«»il¤jš TL«; nk‰ nfhŸfS¡F« És¡f§fŸ »il¡ F«.ïJ brŒa¤ j¡f mU«bgUŠ brayhF«. ïjid muRmšyJ gšfiy¡ fHf§fŸ brŒjš nt©L«. òyt®fšÿÇfËš VL go¥gj‰F« gƉáaË¡f nt©L«.”
fȤbjhif _y« k£L« ïtuhš 1930-M« M©LbtËÆl¥ bg‰wJ. _yK« ciuí« Toa Kj‰bwhFâ Æ‹KfîiuÆš, ̀u¤jh£á tUl« kh®fÊ khj« 15 ehŸ’ v‹WF¿¥ãl¥g£LŸsJ.
fȤbjhif¥ ghlšfŸ ü‰iw«gJ;
“ïiwthœ¤bjh‹ nwiHªJ ghiyeh nyœx‹ ¿iwF¿Šá Æ‹kUj« ViHª - JiwKšiy <bu£blh‹ whbeŒjš v©z‹bfh‹ iw§fÈah® nrhu©nzh Ûit«g nj”
ïjid¤ bjhifah¡»at® ešyªJtdh®;
“ehL« bghUŸrh‹w ešyª Jtdhrh‹ NL«ãiw¢ brh¡f‹ Jiz¥òynth® - njLth®
210 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
T£Lznt thœ¤njhL bfh§fh§ fÈÆidna T£odh‹ Phy¤njh®¡F”
fȤbjhifÆ‹ âiz¡ nfh¥ò Kiw ghiy F¿Šá,kUj«, Kšiy, beŒjš v‹gJ;
“nfh¡bfšyh« ghiy òz®jš eW§F¿Šá M¡fkË Clš mÂkUj« - neh¡bfh‹¿ ïšÈU¤jš Kšiy ïu§»angh¡ nf®beŒjš òšY§ fÈKiw nfh¥ò”
ï¤âizia ït® ghodh® v‹gJ;
“bgU§fL§nfh‹ ghiy fãy‹ F¿Šá kUjÅs ehf‹ kUj« - mUŠnrhH‹ ešYU¤â u‹Kšiy ešyªJ tbdŒjš fšÉtyh® f©l fÈ”
fȤbjhif kh£á,
“âU¤jF kh_Å áªjhk f«g‹ ÉU¤j¡ fÉtsK« nt©nl« - âU¡Fwnsh bfh§FntŸ kh¡fijnah bfhŸns«; eÅah®bt« bgh§FfÈ Æ‹g¥ bghUŸ”
Nshk - 1889
IŠáW fh¥ãa§fËš x‹whd Nshk 1889- M«M©oš m¿P® á.it. jhnkhju« ãŸisahš Kj‰f©btË¥gL¤j¥ bg‰wJ. jhnkhjudh®¡F¡ »il¤jNshk¢ RtofŸ 8 mit;
âUthtLJiw R¥ãukÂa njáf® Rto - 1
âUthtLJiw MÔd« kfhȧifa® Rto - 1
f%® nt§fl uhika§fh® Rto - 1
bgUk©^® ird® xUt® Rto - 1
ntjhuÂa« mkªjÉra KjÈah® Rto - 1
å^® m¥ghrhÄ rh¤âÇah® Rto - 1
211Rto¡fiy
É. fdfrig¥ ãŸis Rto - 1
fhŠáòu« Rto - 1
ït‰WŸ Iªjh«Rto jŠir Úâgâ fdfrig KjÈah®cjÉahš »il¤jJ. Mwh« Rto ÉG¥òu« K‹ Ó¥ïuhk¢rªâu Ia® cjÉahš »il¤jJ. VHh« Rtoia¤âU¢áuh¥gŸËÆš ïUªj xU jÄHháÇa® th§»it¤âUªjh®. mt® ïwªJ nghf¡ F«gnfhz« jiyik¡fhty® xUtÇl« m~âUªjJ. mjid M§F MŒthsuhfïUªj »UZzrhÄ ehíL v‹gh® th§»aD¥ãÆUªjh®.
ï¥bghGJ nghy¥ gh£L bjhif Ñœ¡fz¡FbgU§fhÉa« áWfhÉa« v‹gd vit v‹gij¤bjËthf m¿ahâUªj fhy« mJ. MfÈ‹ “NshkÂïu©lhtJ fhÉabkd mj‹ ãuâfËÈU¡F«F¿p£odhš bjÇa tU»‹wJ. KjyhtJ fhÉa«vJbt‹W« k‰iwa fhÉa§fË‹ tÇir¡»uk«v‹dbj‹W« És§fÉšiy” vd¤ jhnkhjudh®vGâdh®.
jhnkhjudh® NshkÂ¥ gâ¥ig¤ bjhl§F K‹dnugy üšfis¥ gâ¥ã¤âUªjh®. 1881-ïš åunrhÊaK«,1883-ïš jÂif¥ òuhzK«, 1885-ïš bjhšbghUsâfhuK« 1887-ïš fȤbjhifí« gâ¥ã¤âUªjh®.ï¢NshkÂ¥ gâ¥ig vL¤J¡ bfh©l ï›th©onyïy¡fz És¡f¥ gâ¥igí« nk‰ bfh©oUªjh®.ï¥gâ¥òfS¡F« NshkÂ¥ gâ¥ò¡F« jh« brŒJbfh©l xU gâ¥ò kh‰w Kiwia¡ F¿¥ã£LŸsh®.
“ïJfhW« m¢á£l üšfËš xU ãuâÆ‹ MjhukhtJ ïšyhkš ghl ngj¤ij¤ âU¤Jjš xʪj ah‹ï¥bghGJ ãuâfŸ mid¤J« ãiHba‹W« ãuâfËšïU¡F« ghl« M¡»nah‹ thŒbkhÊahŒ ïU¡fkh£lhJ v‹W« vªj¥ ãuâ tÊ¢ br‹whY« m¢áš tUtJMáÇaÇÅ‹W« ntWg£l ïu©blhU vG¤ijahtJbkhÊiaahtJ rªj®¥g¤â‰F« bghUS¡F« ïiaíkhW âU¤j¤ Jªnj‹. m›thW brŒahÉoš üÈ‹
212 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
áw¥ò mÊtJk‹¿¢ áy ghl§fŸ xU gyD« juhkY«áy K‹ ã‹ndhL« ãw üšfnshL« Énuhj¥g£L«Ã‰Fkhjȉ âU¤j« m¤âahtáakhƉW ïjid cyf«m¿a¢ brhšyhkš ÉLtnj j¥bg‹W cz®ªJ 劉d«bjÇÉ¡fyhnd‹.”
Nshk irdrka« bjhl®ghd üš MfÈ‹m¢rka¡ bfhŸif Éut¥ bg‰¿U¤jš ïa‰if.m¡bfhŸifia m¿ªJ bghUŸ brŒj‰FÇa rka ü‰òyikí«, nfh£ghLfS« gâ¥ghs®¡F nt©L«. Ótfáªjhk gâ¥ò bjhl®ghf lh¡l® rhÄehija® vL¤J¡bfh©l Ka‰áfis K‹nd m¿ªJŸnsh«.m«Ka‰áia nk‰bfh©lh® jhnkhjudh®. å^®m¥ghrhÄ eÆdh® rkz rka¤âd®. rka¥ òyikí«bjËî« Û¡T®ªjt® nguháÇa®. r¡fut®¤â eÆdh®v‹gh® jªijahnu ï› m¥ghrhÄ eÆdh® ïtiu¤j«Äl¤J tUɤJ _‹W â§fŸ fhy« Tl it¤âUªJjk¡F c©lh»a Ia¥ghLfisbašyh« mf‰¿¡bfh©lh® jhnkhjudh®. ã‹dU« jk¡F Ia«c©lh»a bghGbjšyh« foj« vG⤠bjǪJbfh©lh®. m›t¥nghJ áy jÄH¿P®fisí« fyªJbjËî brŒjh®. ï›tifahš j«gâ¥ig¢ br¥gkh¡»btËÆl¥ bgÇJ« Ka‹wh® jhnkhjudh®.
NshkÂ¥ gâ¥ò ÃfG§fhš jhnkhjudh® e©g®fŸ,áªjhk¡ fij¢ RU¡f¤ij¢ rhÄehija® vGâ ÆU¥gJnghy¢ Nshk¡F¡ fij¢ RU¡f« vGâ btËÆLkhWnt©od®. ïjdhš rhÄ ehijaÇ‹ gâ¥ò k¡fis¡ft®ªjik e‹F òydhF«.
Nshk fijia vG⢠nr®¡f e©g®fŸö©odhY« jhnkhjudh® m›thW brŒjh® mšy®.mjid És¡fkhf vGâ, “njhyhbkhʤnjt® ïa‰¿aNshk¡ fhÉa¤ij khzh¡f® vË≠f‰WzU«gof¤âa %gkhf¢ brŒj âÉ£l Fkhu‹ fij mšyJ trdNshk” v‹D« bgauhš 1898-M« M©ošbtËÆ£lh®. ã‹d®¢ Nshk ciueil 1918-M«
213Rto¡fiy
M©oš gÇâkhš fiyP® khzt® e.gyuhikauhšvGâ btËÆl¥ bg‰wJ. mâš, “ãŸisat®fŸ brªjÄœüšfis MŒtnj jkJ bghGJ ngh¡fhf¡bfh©lJk‹¿¥ gy mÇa jÄÊy¡fz ïy¡»a üšfism¢R thfd nk‰¿¤ jÄGy»š ËW ÃyÉ íyht¢brŒJŸsh®. m‹dh® jÄʉF¢ brŒj ngUjÉÆidahtU« e‹f¿t®” v‹W m›îiu eil üš Kfîiu¡f©vGâdh®.
m¿P® á.it. jhnkhju« ãŸisÆ‹ cl‹ ãwªjh®á.it. ïisaj«ã¥ ãŸis ïu§TÅš ïUªjh®. mt®NshkÂ¥ gâ¥ò¢ bryî¡F cjt K‹ tªjh®. j«bjhifahf 100-«, j« m‹g®fŸ tÊahf %. 400-« Mf %.500 mD¥ãdh®, mjid¡ F¿¥ãL« jhnkhjudh®,
“ït®fŸ K‹ khâÇia¥ ã‹g‰¿ ï‹D« mnef®j¤jk¡F V‰w ɤJth‹fis¡ bfh©L g‰ gy giHajÄœ üšfis btË¥gL¤â ÃiyÃW¤j¡ fiykfŸflh£á¥ghshf” vd vGâdh®. ïâš “j¤jk¡F V‰wɤJth‹fis¡ bfh©L” “giHa jÄœ üšfis”v‹W« vGJ« brŒj jhnkhjudhÇ‹ ngUs¥bgU«gh‹ikiaí«, gHªjÄœ¥ g‰iwí« xU§nfòy¥gL¤Jtdth«.
NshkÂ, `Énuhâ tUl« fh®¤âif khj«’ btËtªjJ.
Nshk F¿¥òiuíl‹ 1954
ï¥gâ¥ò lh¡l® c.nt. rhÄehija® üš ÃiyabtËplhf tªjjhF«.
NshkÂ¥ ãuâ x‹W lh¡l® Iauhš MuhŒªJF¿¥òfŸ vGâ it¡f¥ bg‰W ïUªjJ. m¢Rto mt®bgauhš mikªJŸs üš Ãiya¤âš ïUªjJ. mjid_ykhf it¤J¡ bfh©L, k‰iw¥ ãuâfSl‹ x¥ã£L¥gh®¤J¥ ghl ntWghL F¿¡f¥ bg‰wJ. ï›tifÆšx¥ã£L MuhŒtj‰F¡ »il¤j RtofŸ 5 MF«.
214 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
mit :
gh©o¥ ãuâ - 1
å^®¥ ãuâ - 1
bgUk©^®¥ ãuâ - 1
My¡»uhk¥ ãuâ - 1
br‹id muád® ifbaG¤Jüš Ãiya¡ foj¥ ãuâ - 1
ït‰WŸ Kjš eh‹F RtofS« nguháÇa® m.r¡fut®¤â eÆdh® tH§»aitahF«. ït‰iwmtÇlÄUªJ bg‰W Ia® F¿¥òfSl‹ üš toÉšbfhz®tâš nguh®t« fh£oat® IaÇ‹ âUkfdh®fÈahzRªju Iauht® ghl ntWghL F¿¡F« gÂÆš<Lg£lt® “r.F. fzgâ Ia®, vš. $ Ãthr Ia®. Éahfuzánuhk â. ïuhkhEr« Ia§fh®. bršt® ghy»UZz‹M»nah® É.K. R¥ãuk Ia® KGikí«gh®itÆ£LŸsh®. É. JiurhÄ Ia® ïilÆ£L Ëwï¥gÂia ïÅJ Ãiwnt‰¿ it¤JŸsh®.
ïªü‰g eilbg‰W tU§fhiyÆš fÈahzRªjiua® ïa‰if vŒJjš ne®ªjJ. mt®j« M®t¤â‹cªJjyhš cUth»a ï¥g Ãiwnt¿ KoíK‹ndïa‰if miH¤J¡ bfh©lik mt® j« v©z¤â‹Mœªj gâ¥bgh‹iw it¤âU¡fnt brŒí«. mjidÃiwnt‰Wjyhš mt®j« cÆ® ÉU¥ig Ãiwnt‰¿d®.üš Ãiya¥ bghW¥ghs® vd e‹¿íl‹ ghuh£Ljšnt©L«.
Nshk¡F _y¥ bghUŸ tH§»a üš “$òuhz¤â‹ gâbdh‹whtJ òuhzkhd ánu ah«ÞÞthÄ òuhz« MF«” m¥gFâ ï¢NshkÂ¥ gâ¥ãšfh£l¥bg‰WŸsJ. xU üiy bkhÊ bga®¡F§fhšM§F tU« bga®fis¤ jÄœ bkhÊ ïašò¡nf‰gv›thW K‹idnah® kh‰¿¡ bfh©ld® v‹gij m¿aKo»‹wJ. m«Kiw e« fhy¤jt®¡F«, ã‹ndtUth®¡F« tÊfh£oahfî« mik»‹wJ. Mdhš
215Rto¡fiy
m«Kiwia m¿ªJ ciu¥gt®fS« m«Kiwia¥ngh‰wÉšiyna v‹gJ e«ik tU¤jnt brŒ»‹wJ.`âUãUZl‹’ v‹gh‹ `âÉ£l‹’ v‹W«, `É#a‹’v‹gh‹ `Éra‹’ v‹W«, `{nahâ® khyh’ v‹ghŸ`nrhâkhiy’ v‹W« ãwU« ï›thnwí« jÄÊašò¡FV‰g kh‰w¥ bg‰WŸsikí« vJif nkhid ea« bghUªjïia¡f¥ bg‰WŸsikí« m¿ªJ bfhŸsî« njhyhbkhÊah® mik¤J¡ bfh©l fijíl‹ x¥ã£L¡fhzî« ï¥gFâ gaDilajh«.
g‹ÅU rU¡f§fisíila ïªüÈ‹ x›bthU rU¡f¡fij¢ RU¡fK« M§fh§nf vGj¥ bg‰WŸsJ.mUŠbrhš bghUS«, áy nk‰nfhŸfS« mo¡F¿¥ghf¤ ju¥bg‰Ws. ghl ntWghL« fh£l¥bg‰WŸsd. mU«gj KjÈat‰¿‹ mfuhâí«, mãjhdÉs¡f« (áw¥ò¥ bga®) ïiz¥ghf¤ ju¥bg‰Ws.
ïj‹ Kj‰gâ¥ò 1954-M« M©oY« ïu©lh« gâ¥ò1962-M« M©oY« btËtªjd.
Nshk - _yK« ciuí« 1962
á.it. jhnkhju« ãŸis gâ¥ã¤j NshkÂia V£L¥gofSl‹ x¥ã£L¤ âU¤j« brŒj gâ¥ò ïJ. xnuh X®br«ikahd Rto »il¥ãD« ešy gy âU¤j§fŸ»il¤jY©L. m›tifÆš áy Rtofis bj. bgh.Ûdh£á Rªjudh® bjhF¤jh®. m¥bghGJ mt®m©zhkiy¥ gšfiy¡ fHf¤â‹ jÄœ¤ Jiw¤jiytuhf És§»dh®. m¤JiwÆš gÂah‰¿a xsitR. JiurhÄ ãŸisí«, f. btŸisthuzdhU« m¢R¥goia¡ if¢ RtofSl‹ x¥ã£L MuhŒªJ âU¤j«brŒâUªjd®. ghl ntWghLfS« fh£oÆUªjd®.m¤âU¤j¥ ò¤jf¤ij¢ irt á¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf«bg‰wJ. fHf¥ òyt® R.m. ïuhkrhÄ¥òyt® bgUkiH¥òyt® bgh. nt. nrhkRªjudh® M»at®fis¡ bfh©Lciuí« És¡fK« vGj¢ brŒJ btËÆ£lJ. V£L¢RtofSl‹ x¥ã£L Muha¥ bg‰w gâ¥ò ï~jhfÈ‹ïjid¡ F¿¤jY« nt©LtjhƉW. ï›thuhŒ¢á¡F¥
216 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ga‹g£l RtofŸ eh‹F v‹gJ«, mt‰iw å^®óuzrªâu eÆdh® cjÉdh® v‹gJ« fHf btËplh»aòweh}‰¿‹ K‹Diuahš És§F»‹wJ.
ï¢NshkÂ¥ gâ¥ò fHf¤â‹ 1978-M« btËplhf 1962-ïš btËtªjJ. ï~âu©L gFâfshf btËtªjJ.Kj‰gFâÆš eh£L¢ rU¡f« Kjš fšahz¢ rU¡f«<wh»a v£L¢ rU¡f§fS«, ïu©lh« gFâÆš muáa‰rU¡f« Kjš K¤â¢ rU¡f« <wh»a eh‹F rU¡f§fS«ml§»íŸsd. üš tuyhW, üyháÇa®, tuyhW, fij¢RU¡f«, mUŠbrh‰bghUŸ M»a ïiz¥òfŸ ïl«bg‰WŸsd.
g¤J¥ gh£L
g¤J¥ gh£oš Kj‰gh£lh»a âUKUfh‰W¥ gilrka¥ ngh‰WjY«, XJjY« cila üyhfÈ‹mJk£L« jÅna Äf K‰g£nl btË¥nghªjJ. mj‹gy¥gy gâ¥òfS« tªjd.
âUKUfh‰W¥ gil 1839
ï›th©oš tªj ï¥gâ¥ng Kj‰gâ¥ò Mfyh«.ïj‰F K‹nd VnjD« gâ¥ò c©lh v‹gJbjÇaÉšiy. ïJ gjîiuíl‹ Toa gâ¥ghF«.e¢ádh®¡»Åa® ciuia¤ jGÉ¢ brŒa¥g£l gjîiuv‹D« F¿¥ò üÈš cŸsJ.
ïjid MuhŒªJ m¢á£lt® ïy¡Fkz‹ v‹gt®.ït®j« jªijah® mu§fdh® v‹gt®. ïjid ïªüÈšcŸs f£lu«gh¡f« R¥guhika® brhšÈa áw¥ò¥ghÆu¤jhš m¿ayh«.
“vGjh vG¤âš vGJ ɤjd‹mu§f kÑg‹ mˤjUŸ òjšt‹ïy¡F kzbd‹ ¿a«ò ehty‹”
v‹gJ mJ.
217Rto¡fiy
âUKUfh‰W¥ gil 1853
ïjid MuhŒªJ gâ¥ã¤jt® ešÿ® MWKf ehty®Mt®. ï›îiuí« e¢ádh®¡»Åa® ciuia¤ jGÉMWKf ehtyuhš vGj¥ bg‰wJ v‹gJ m¿a¡»l¡»wJ. ïªüš ãukhâ tUl« I¥gá khj« btËÆl¥bg‰WŸsJ.
g¤J¥ gh£L 1889
e¢ádh®¡»Åa® ciu
ï¥gâ¥ig KGikahf Kj‰f© btË¡bfhz®ªjt®lh¡l® rhâehija® Mt®. g¤J¥ gh£LŸ KUfh‰W¥gil k£Lnk mt® btËp£L¡F K‹nd btËÆl¥bg‰¿Uªjit. mt® g¤J¥ gh£il Kiwna MuhŒªJbtËÆ£likahnyna m¿P® cyf« g¤J¥ gh£LfŸvit v‹gij m¿ªJ bfhŸs KoªjJ. gHªjÄœ¢Rtofis¤ njo Ia® bjhF¤J MuhŒªj bjhl¡ffhy¤âš mtU¡nf 1 g¤J¥ gh£LfŸ vit v‹gijm¿ªJbfhŸs Koahkš ïUªjJ.
áªjhkÂia Ia® gâ¥ã¤J tªjnghJ e¢ádh®¡»Åa® fh£L« nk‰nfhŸfŸ tªJŸs ïl§fis¡f©Lão¥gj‰fhf¥ gHŠRtofis MuhŒªjh®. xUehŸïuî xU gHŠRtoia vL¤jh®. mâš KjY« ïšiy.<W« ïšiy. ̀bghUeuh‰W¥ gil v‹w bga® Kjny£ošïUªjJ. ã‹nd áWghdh‰W¥ gil, bgU«ghzh‰W¥gil, Kšiy¥gh£L, kJiu¡ fhŠá, M»aitbjhl®ªâUªjd. mjid¥ gh®¡F«nghJ “KUFbghUehW” v‹w jÅ¥ghlš Ãidî¡F tªjJ. âÇáuòu«Ûdh£áRªju« ãŸis vGâa Rto mJ. j«Älnkm¢RtoÆUªJ« mjid¥ g¤J¥ gh£L v‹Wm¿ahikahš MuhaÉšiy. mJ g¤J¥ gh£L v‹gijm¥bghGJjh‹ cz®ªJ bfh©lh®. 1 “eh‹ g¤J¥gh£il¡ f©L ão¤nj‹!” v‹W k»œªjh®. X® mÇaòijaš »il¤jjhf¥ óÇ¥gilªjh®.
218 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
áªjhkÂ¥ gâ¥ò br›itahf Ãiwnt¿aJ.mªÃiyÆš ïa‰wÄHháÇa® Érhf¥ bgUkhisa®nguuh»a FkhurhÄ Iabu‹gt® “ïªjhU§fŸ g¤J¥gh£L” v‹W brhšÈ X® V£L¢ Rtoia¤ jªjh®. mt®gH« òyt®fŸ åLfËš gaÅ‹¿¡ »l¡F« Xiy¢Rtofis¡ fhášyhknyh, xU áWbjhif jªnjh th§»¤j¡ft®fËl« nr®¥ã¤J xU bjhif th§»¡ bfhŸtijtH¡fkhf¡ bfh©oUªjh®. jÄœ ts®¤j tÊKiwÆštªj mt®. j« K‹ndh® nghy¤ bjh©L brŒaïayÉšiy vÅD« ï¤bjh©il¤ nj®ªJ bfh©lJghuh£L¡FÇanj. mt® bjh©lhš áy mÇa RtofŸfh¡f¥g£oU¡f¡TL«. áy RtofŸ m¢nr¿ ÆU¡fî«,âUªâÆU¡fî« TL«. mt® tH§»a g¤J¥ gh£L¢Rtoia¡ f©l “Ia®, “jÄH‹idna ït®_y« nkY«jÄœ¤ bjh©L òÇant©Lbk‹W f£lis ÆL»whŸ”v‹W fUâdh®. mL¤J¥ g¤J¥ gh£ilna gâ¥ã¡fcWâ bfh©lh®. ï¤ö©lš FkhurhÄ Iauhšne®ªjjšyth!
g¤J¥ gh£L¢ Rtoia¤ njo¡bfh©L Ia® gyC®fS¡F¢ br‹wh®. âUbešntÈia¢ nr®ªj t©zh®ng£ilÆš cŸs âU¥gh‰fldhj‹ fÉuha® å£ošg¤J¥gh£o‹ gHŠRto x‹W »il¤jJ. ã‹ndMœth®âUefÇ br‹W òyt®fŸ åLfËbyšyh«njodh®. ïy£Rkz fÉuha® cjÉahš KUfh‰W¥ gilKjš VG gh£LfŸ ml§»a Rto bah‹W »il¤jJ.MÆD« v‹d?
»il¤j Rtofis it¤J¡ bfh©L MuhŒªjh®.áyt‰¿š g¤J¥ gh£LfS« ïšiy. áyt‰¿š ïilïilna áy gFâfŸ ïšiy. x‹¿nyD« jÅna _y«ïšiy. âU¤jkhd Rto v§nf »il¡F« v‹W njlnt©oa Ãiyikna c©lhƉW. âUthtLJiw MÔd¤jiyt® g¤J¥ gh£L¢ Rtofis¥ bg‰W¤ ju¥bgUKa‰á brŒjh®. mt® Ka‰áahš xU Rto »il¤jJ.mJ åugh©oa fÉuha® Rtoia¥ gh®¤J ö¤J¡Fo
219Rto¡fiy
fhšLbtš fšÿǤ jÄHháÇa® FkhurhÄ¥ ãŸisv‹gh® vGâa RtoahF«. mâY« _yÄšiy! Mdhšg¤J¥ gh£LfS« mikªâUªj âU¤jkhd Rto mJ.mjid MuhŒªjnghJ F¿Šá¥ gh£oš xU gFâ É£L¥nghÆUªjJ. všyh¢ RtofËY« m¥gFâ ÉLbg‰nwïUªjd! Fiw á¿jhdhš v‹d? bgÇjhdhš v‹d?Fiwjhnd!
Ia® jUkòu MÔd kl¤â‰F¢ br‹wh®, mÇJ Ka‹W«g¤J¥ gh£L¢ Rto »£lÉšiy. Mdhš áyx‰iwnaLfŸ »il¤jd! âUtU£ brayhš mt® v¥gFâïšiy v‹W njo tªjhnuh m¥gFâ¡FÇa FiwiaÃu¥ò« VL »il¤jJ!
Kj‰ gâ¥ò¡F _y¢ Rto »il¡fnt ïšiy,e¢ádh®¡»Åa® ciuia¡ bfh©nl _y¤ij xG§FbrŒJ gâ¥ã¤jh®. m¥gâ¥ã‹ ã‹nd VLfŸ njoafhy¤âš fs¡fh£oš ïUªJ xU Rto »il¤jJ. mJg¤J¥ gh£o‹ _y« KGtJ« ml§»a gHŠ RtoahF«.mjid¤ bj‰F kl« rhÄehj njáf® v‹gt® tH§»dh®.
gHªjÄœ ea« czuhj áy® “gh£il vt® go¥gh®?mj‹ fU¤ij th§»¡ bfh©L vËa ciu eilÆš ò¤jf«ngh£LÉL§fŸ. ÉiyahF«” v‹W bjËîiu tH§»d®.rhÄehija® g¤J¥ gh£il m¢áLtjhf¢ brhšÈ¡ifbah¥g« th§»¡ bfh©oU¡»wh®. ïJ gz« njL«tÊ v‹W njh‹W»wJ” v‹W áy® ö‰¿É£ld®.mjdhš IªjhW ng®fËl« g¤J¥ gh£L¡F¡ifbah¥g« th§»a Ia® mj‰Fnkš th§Fjiy ÃW¤â¡bfh©lh®. jÄH¿P® â.j. fdf Rªju« ãŸis “ah‹ áyfhykhf¥ g¤J¥ gh£L ãuâ njo ïa‹wtiuí« ãiHâU¤â vGâ¡ bfh©L tU»nw‹. v£L¤ bjhifE«nghÈanu m¢álnt©L«. v«khÈa‹w g¤J¥gh£ilahjš ahk¢áLnth« v‹W IaU¡F vGâdh®.Mdhš Ia® vL¤j Ka‰áÆš nrh®îwÉšiy. “Ú§fŸc§fŸ KiwÆny m¢áL§fŸ; eh‹ v‹ KiwÆnym¢áL»nw‹. ïUt® ò¤jf§ fisí« th§»¥ go¡f¤ jÄœ
220 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
eh£oš ïl« c©L” v‹W vGâdh®. gâ¥ãnyC‹¿dh®. fdfRªju« ãŸisÆ‹ g¤J¥ gh£L¥ gâ¥òËW nghƉW.
IaÇ‹ g¤J¥ gh£L¥ gâ¥ò¡F¡ »il¤j RtofŸ
âÇRuòu« Ûdh£á Rªju« ãŸis Rto - 1
jUkòu MÔd¤J¥ ò¤jf rhiy Rto - 1
ntÿ® FkhurhÄ Ia® Rto - 1
MWKfk§fy« FkhurhÄ ãŸis Rto - 1
âUbešntÈ fÉuhr bešiya¥g ãŸis Rto - 1
t©zhu¥ng£il âU¥gh‰fldhjfÉuha® Rto - 1
Mœth®âUefÇ njt® ãuh‹ fÉuha® Rto - 1
bghŸsh¢á ɤJth‹ át‹ ãŸis Rto - 1
âUt«gy¤ â‹dKj« ãŸis Rto - 1
k.É. fdfrig¥ ãŸis Rto - 1
br‹id murh§f ifbaG¤J üš Ãiya« Rto - 1
fs¡fhL rhÄehj njáf® _y¢ Rto - 1
Mf¢ RtofŸ g‹Åu©L« ntW áy RtofSkh«.
g¤J¥ gh£o‹ ïu©lh« gâ¥ò 1918-M« M©LbtËtªjJ. tH¡f« nghynt kW gâ¥ãš âU¤j«bg‰wJl‹, Vw¤jhH 300 g¡f msî ÄFâí« MƉW.mUŠbrh‰fŸ, nk‰nfhŸfŸ, x¥òik¥ gFâfŸ,MuhŒ¢á¡ F¿¥òfŸ M»ad ÄFâí« bgU»d. ïj‹_‹wh« gâ¥ò 1931-M« M©oš btË tªjJ. mnjM©oš g¤J¥ gh£o‹ _y«, tuyhW, bghU£ RU¡f«,mU«gj mfuhâ M»at‰Wl‹ btË tªjJ.
_y ghl« gÆYjš jÄœ eh£oš bjh‹W bjh£L tªjtH¡f«. òyt®fŸ ïy¡fz§fisí«, Ãf©L fisí«ïy¡»a§fËš Ritahd gFâfisí« kd¥ ghl« brŒJit¤J¡ bfhŸtJ«, mt‰iw nt©L« nt©L«bghGJfËš fsŠáa¤âš nr®¤J it¤j jtr¤ijí«,
221Rto¡fiy
fUñy¤J¥ ngh£L it¤j gz¤ijí« vL¤J¡bfhŸtJnghy vL¤J¥ ga‹gL¤âd®. mj‰F¤JizahF« tifahš mGªj¡ f‰W¤ bj˪j g£l¿thš_y¥ gâ¥ig Ia® btË¥gL¤âdh®.
ï›thnw m¿P® fh. ekátha KjÈahU« g¤J¥ gh£L_y¥ gâ¥ò 1920-ïš btË¥gL¤âajhf m¿a¥bgW»‹wJ. mjid¥ gâ¥ã¤jt® FkhurhÄ ehíLm©£ [‹Þ v‹g®. Ia® g¤J¥ gh£L _y¤ijbtË¥gL¤J K‹dnu âUKUfh‰W¥gil _y¥gâ¥òfŸ áy jÄHf¤âš cyhÉd. mit ghuhaz«brŒtj‰F thŒ¥ghf ïU¡F« bghU£L¥ gâ¥ã¡f¥bg‰w gâ¥òfshF«.
kÂnkfiy - _y« 1891
kÂnkfiyÆ‹ _y« 1891-M« M©oš 1 âUkÆiyr©Kf« ãŸisahš m¢ál¥ bg‰wJ v‹D« brŒâialh¡l® rhâehija® vGâa F¿¥ò¡fshš m¿aKo»‹wJ. mjid¥ gâ¥ã¡F« fhy¤ânyna mij¥ g‰¿e‹f¿ªj j.â.j. fdfRªju« ãŸis 29-3-1891-ïš 2 xU foj«vGâíŸsh®. kÂnkfiyÆš m¢ál¥ bg‰w _‹Wgot§fis¥ gh®¤j ã‹d® m¡foj¤ij tiuªJŸsh®.
ã‹d® kÂnkfiy¥ gâ¥ig Ia® vL¤J¡ bfh©lnghJ (1898) “m¥gâ¥ò btËtªJ VG tUõ§ fshÆdikÆ‹ eh‹ brŒj MuhŒ¢áÆ‹ gadhf¥ gytif¡F¿¥òfSl‹ kÂnkfiyia btËÆLtâš ãiH Æšiyv‹W fUând‹”v‹W F¿¥ãL»wh®. Mjyhš 1891-ïšr©Kf« ãŸis kÂnkfiyia¥ gâ¥ã¤jh® v‹gJÉs§F»‹wJ. Mdhš m¥gâ¥ò üiy¡ fh©l‰FïayÉšiy. 1894-M« M©oš btËtªj üiy m¿aKo»‹wJ. mjid nkny fh©ngh«.
kÂnkfiy - _y« 1894
ifÆš »il¤JŸs msÉš kÂnkfiyÆ‹ Kj‰gâ¥ò ïJntahF«. òuir m£lhtjhd« rghgâKjÈah® khzt® âUkÆiy r©Kf« ãŸis jk¡F¡
222 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
»il¤j Rtofis¡ bfh©L MuhŒªJ m¢R¡F Ma¤j«brŒjh®. fa¥gh¡f« ïu¤âd br£oah® ikªj® KUnfrbr£oah® br‹id ̀Ç¥g‹’ m¢R¡ Tl¤âš gâ¥ã¤jh®.btËÆl¥ bg‰w fhy« ̀É#a $ jD® uÉ’ vd¡ F¿¥ãl¥bg‰WŸsJ. r©Kf« ãŸisÆ‹ 1891-M« M©LkÂnkfiy¥ gâ¥igna KUnfr br£oah®gâ¥gháÇauhf ïUªJ Û©L« gâ¥ã¤âU¡f¡TL«.ïªüÈ‹ Kj‰F¿¥ãš Éiy 12 mzh v‹WŸsJ.ã‰F¿¥ãš Éiy %. 1 v‹WŸsJ. ït®j« tuyh‰W¡F¿¥ò `VL bjhF¤j VªjšfŸ’ tÇirÆš ïl«bg‰WŸsJ.
r©Kfdh® kÂnkfiy VLfŸ áyt‰iw¡ bfh©LMuhŒªJ _y¤ij xG§F brŒJ bfh©lh® gâf¤âY«,kÂnkfiy K¥gJ fhijfËYkhf¥ ghl ntWghLfŸ21 fh£oíŸsh®. ã‹ndí« áy RtofŸ »il¤jd.m¢Rtofshš nkY« áy âU¤j§fS« ghlntWghLfS« »il¤jd. m›tifahš »il¤j ghlntWghLfŸ 51 MF«. Mf bkh¤j« 72 ghlntWghLfŸït® gâ¥ãš fh£l¥ bg‰WŸsd. Mdhš lh¡l®rhÄehija® gâ¥ãš 1357 ghl ntWghLfŸ fh£l¥bg‰WŸsd. ït‰whš mt® vL¤J¡ bfh©l Ka‰áí«,Rto¥ bgU¡fK« ïÅâ‹ És§F«.
kÂnkfiy - mU«gjîiuíl‹ 1898
ïJ lh¡l® rhÄehija® gâ¥ghF«. eh‹FM©LfË‹ K‹nd âUkÆiy r©Kf« ãŸisÆ‹kÂnkfiy _y¥ gâ¥ò tªjij¢ rhÄehija® m¿th®.mjid MuhŒªJ gh®¤jh®. mâš âU¤j« bgw nt©oagFâfŸ ÄFâahf ïU¥gij cz®ªjh®. mt® bjhF¤Jit¤âUªj RtofŸ mt® brŒa nt©oa âU¤j§fisvL¤Jiu¤jd. m‹¿í« m¿P®fŸ áyU« kÂnkfiy¥gâ¥ò ciuíl‹ btËtUjiy Äf ÉU«ã tÈíW¤âd®F¿¥ghf ahœ¥ghz« â. j. fdfRªju« ãŸis “V£L¥ãuâÆš ïU¡»‹wgona ïU¡»wJ. V£L¥ ãuâÆšïU¥gJ ïâY« eybk‹W brhšyyh«. V£oš
223Rto¡fiy
brh¡fȧf« v‹¿U¥gij xUt® KGtJ« fȧf bk‹WbghUŸ g©Â thá¤jnghâY«, k‰bwhU tuhtJrªj®¥g« neh¡»¢ brh¡fȧfbk‹W thá¥gh® ït®fŸmjid¢ nru¡ fȧfbk‹W m¢áÈ£lj‹ ã‹ V£il¡fhzhjt®fbsšyh« nru¡ fȧf bk‹Wjhnd go¡fnt©L«? ̀v£o Fku‹ ïUªnjh‹ j‹id’ v‹gJ ̀v£oUkhÅUªnjh‹’ v‹W«, `Mw¿ aªjz®’ v‹gJ`M‰¿aªjz®’ v‹W« m¢ál¥ gLkhÆ‹ mjdhšÉisí« ga‹ ahbj‹gij¤ jh§fns m¿ªJ bfhŸsî«(29-3-1891) v‹W vGâÆUªjh®.
j« nt£ifí« m‹g®fŸ ö©LjY« kÂnkfiy¥gâ¥ig Éiuî gL¤âd. jÄœ üšfËš bgs¤j rka«bjhl®ghf tU« gFâfis¤ njo¤ bjhF¤jh®. ÚynfáciuÆš bgs¤j rka¡ f©ldkhf tU« ïl§fËšmikªj ò¤j® tuyh‰iwí«, ò¤j rka¡ bfhŸiffisí«MŒªJ vGâ¡ bfh©lh®. åunrhÊa¤âš ò¤jnjtid¥g‰¿ tU« thœ¤J¥ ghlšfis vGâ MŒªjh®. átPhdá¤âah® - gug¡f«, Phd¥ ãufhr® ciu ït‰¿š tU«bgs¤j rka¡ fU¤J¡fis¤ bj˪J bfh©lh®. M§»yüšfËš bgs¤j rka« bjhl®ghf cŸs fU¤J¡fisïuh›gfö® kS® mu§fhrhÇa® tÊahf m¿ªjh®.tlbkhʤ bjhl®fËš vGªj Ia§fis, bgUfthœªjh‹ mu§fhrhÇauhY«, âUkiy <¢r« ghorjhtjhd« ÓÅthrhrhÇauhY« mf‰¿¡ bfh©lh®.kÂnkfiy ïy§if¡F¢ br‹wJ g‰¿a brŒâia¡bfhG«ò bgh. FkhurhÄ KjÈah® tÊna M§»Uªjbgs¤j rka MáÇa® Rk§fs® v‹gtuhš bjËî brŒJbfh©lh®. ï›thW gšntW m¿P®fË‹mUªJizahY«, j« mauhKa‰á ahY« kÂnkfiyüš E£g« f©lh®. mU«gjîiu vGâ mjDl‹gâ¥ã¡f¤ bjhl§»dh®. ï¥gâ¥ã‹ bryit bgh.gh©o¤Jiu¤ njt® V‰W¡ bfh©lh®. clÅUªJMuhŒth®¡F¢ áWtaš FWÃy k‹d® K¤Juhkȧf¤njt® khj Câa« tH§»dh®. bfhG«ò bgh. FkhurhÄKjÈah® m›t¥nghJ j¡f cjÉ òǪjh®.
224 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïj‹ Kj‰ gâ¥ò 1898-M« M©oY« ïu©lh« gâ¥ò1921-M« M©oY« btËÆl¥ bg‰wd. ï¥gâ¥òfS¡F 12RtofŸ MuhŒî¡F¡ »il¤jd.
âUthtLJiw MÔd¤J¢ Rto - 1
v£ilaòu« bgÇa mu©kid Rto - 1
Äâiy¥g£o mH»a á‰w«gy¡ fÉuha® Rto - 1
âUbešntÈ âUt«gy¤ â‹dKj« ãŸis Rto - 1
nry« ïuhkrhÄ KjÈah® Rto - 1
ešÿ® á‰. ifyhr ãŸis Rto - 1
MWKf k§fy« Rªju_®¤â¥ ãŸis Rto - 1
âUkÆiy r©Kf« ãŸis Rto - 1
br‹id â. K¤J¡FkhurhÄ KjÈah® Rto - 1
br‹id murh§f¡ ifbaG¤J¥ ò¤jfrhiy Rto - 1
kJiu¤ jÄœ¢ r§f¥ gh©oa‹ ò¤jfrhiy Rto - 1
br‹id gh®Rtehj eÆdh® Rto - 1
tH¡f« nghynt Kj‰ gâ¥ãD« ã‹tªj gâ¥òfËšgytif¤ âU¤j§fS«, ÓÇa mik¥òfS« bg‰W tªjd.MuhŒ¢á¡F¡ »il¤j RtofËš Äâiy¥g£o¢ RtoÆ‹áw¥ò j‹Åfu‰wjhF«. “Äf¥ gHikahdJ«gÇnrhjid¡F ï‹¿aikahjjhf ïUªJ« k‰iw¥ãuâfËš FiwªJ« ãwœªJ« âǪJ« ngh»aghf§fisbašyh« xG§Fgl¢ brŒjJ« nfh¥ò¢áijªJ mHFbf£L khR bghâªJ»lªj brªjÄœ¢bršÉÆ‹ kÂnkfiyia mtsªJ bfhŸS«t©z« br¥gŠ brŒJ bfhL¤jJ« Äâiy¥ g£o¥ãuâna” v‹W Ia® vGJtJ ïj‹ áw¥ig e‹Fcz®¤Jtjh«.
ï¢RtoÆnyjh‹ `gâf«’, `fijbghâ gh£L’ vdî«,ÉHhtiw fhij KjÈad `ÉHhtiwªj gh£L’ KjÈadthfî« F¿¡f¥ bg‰¿Uªjd. ï¡ F¿¥ghš fhijfis¥gh£L v‹W tH§FtJ c©L v‹gJ«, ̀Miw« gh£oDŸ
225Rto¡fiy
m¿a it¤jd‹’ v‹D« gâf¡ F¿¥ò És¡fK« òy¥gL«.ï‹D« áy fhijfË‹ jiy¥ig ÉǤJ És¡Fkh¥nghyî« ï¢Rto¤ jiy¥òfŸ ïUªjd. gË¡fiw ò¡ffhij v‹gJ kÂnkfiy cja Fkhuid¡ f©LgË¡fiw ò¡f gh£L v‹W« `kÂnkfyh bjŒt« tªJnjh‹¿a fhij’ v‹gJ kÂnkfiy cjaFku‹ghšcŸs¤jhbsd kÂnkfiy jd¡F kÂnkfyh bjŒt«tªJ njh‹¿a gh£L v‹W«, r¡fu ths¡ nfh£lKiu¤jfhij v‹gJ, kÂnkfyh bjŒt« r¡fuths¡nfh£lKiu¤J mtis kÂgšyt¤J¡ bfh©Lnghdgh£L v‹W« ï›thnw ãwî« És¡f« bgw tªJŸsd.
òweh}W - _yK« ciuí« 1894
v£L¤ bjhifí« v£lhtjh»a òweh}W 1894-M«M©oš lh¡l® rhÄehijauhš giHaîiuíl‹gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ. ïj‰F K‹nd v£L¤ bjhifíŸgâ¥ã¡f¥ bg‰w xnu xU üš fȤbjhifnaah«.
g©il¤ jÄHf¤â‹ tuyh‰W¥ bg£lfkhf¤ âfG«òweh}‰W¥ gâ¥ã‹nghJ Ia® gâ¥ò¤ JiwÆšgfytbdd xË brŒJ bfh©oUªjh®. KªJ tªJ j«gâ¥òfËY« ï¥gâ¥ãš v¤jifa òJikia Msyh«vd MuhŒªjh®. mj‰F tÊfh£oahf X® mÇa üiy¡f©lh® m¡fh£á mt®j« gâ¥ò¡F x¥ãšyhj xU jÅ¢áw¥ig ešFtjhƉW.
F«gnfhz« fšÿÇÆš tuyh‰W¤ Jiw¥ nguháÇauhf És§»at® nf.M®. JiurhÄ Ia® v‹gt®. mt®xUehŸ X® M§»y¥ ò¤jf¤ij¤ âU¥ã¡ bfh©oUªjh®.m¥bgÇa ò¤jf¤ij¡ f©l rhÄehija® m~bj‹dò¤jf« v‹gij m¿a Mtÿ‰wh®. `ig㟒 v‹WJiurhÄ Ia® T¿dh®. Ia® `ig㟒 ò¤jf¤ij¥gh®¤âU¡»wh®. ï›tsî joahf m~âUªjâšiy.Mjyhš, ̀Äf¥ bgÇjhf ï~âU¡»wnj’ v‹wh®. JiurhÄIa® ïJ áwªjbjhU gâ¥ò xnu khâÇahd brhšY«fU¤J« cŸs gFâfis g¡f¤â‹ eLÉY« jÅna ïªjx¥òik¥ gFâ ïU¡»wJ. ïjid¡ f‹fh®l‹Þ
226 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
(Conoordance) v‹W M§»y¤âš brhšt® v‹W T¿És¡»¡ fh£odh®. m›bth¥òik¥ gFâahš MF« ga‹v‹d v‹wh® M®tÄ¡f rhÄehija®.
“x¥ghd gFâfis¡ bfh©L MuhŒtjhš c©ikahd bghUS«, áy brh‰fË‹ âU¤jkhd tot§fS«òy¥g£ldth«” v‹W gâš bkhʪjh® JiurhÄ Ia®. 1
“m¥nghJ vd¡F¥ òweh}‰W MuhŒ¢áÆš òJKiwx‹W njh‰¿aJ òweh}‰¿YŸs Éõa§fisí«brh‰fisí« KjÈny mfuhâahf¢ brŒJ bfh©LMuhŒ¢á brŒjhš c©ik cUt¤ij¡ f©Lão¥gJRygkhf ïU¡Fbk‹W m¿ªnj‹.” m§‡dnk brŒJit¤J¡ bfh©nl‹” v‹W vGJ»wh® rhÄehija®.
òweh}‰W¢ Rtofis MuhŒªJ rÇahd ghl¤ ijí«,ghl ntWgh£ilí« mik¤J¡ bfh©lh® Ia®.mUªbjhl®fS¡F mfuhâ mik¤jh®. ghoa òyt®fŸbga®fis milî brŒJ bfh©lh®. m¥òyt®fŸghoa ghlšfŸ ntW bjhif üšfËš fhz¡»il¡FkhÆ‹ mt‰iwí« bjhF¤J m¥òyt®fË‹th¡»‹ ngh¡ifí«, neh¡ifí« m¿ªjh®. Mjyhšòweh}‰W MuhŒ¢á¡F K‰Wkhf¢ r§f ïy¡»a§fisbašyh« MuhŒjiy nk‰ bfh©lh®. ciuaháÇa®fŸ nk‰nfhshf¡ fh£oíŸs gFâfis¡ F¿¤J¡bfh©lh®. ïj‰fhf¥ giHa ciufisbašyh«gh®¤jhf nt©oa Ãiyik í©lhƉW. nk‰nfhŸfh£L« ciu aháÇaUŸ áynu ï‹d üš v‹nwh,ï‹dh® ghoabj‹nwh F¿¥g®. gy® F¿¥gâšiy`v‹whš ãwU«’ v‹w msÉš mikt®. MfÈ‹m›Él§fis¤ njo¡ fh©lš mUikÆD« mUikït‰Wl‹ x¥òik¥ gFâia¥ gh®¤J¡ F¿¥ãL«ï¥òâa Ka‰á bgUntiyahƉW. gy® ciH¥igí« - gyfhy ciH¥igí« nt©o‰W. Mdhš m›îiH¥ã‹ ga‹mªüYl‹ k£L« ml§»ÉLtâšiy. mj‰F¥ ã‹ndbtËtU« üY¡F m›îiH¥ò muzhf mikªJÉL»‹wJ.
227Rto¡fiy
ï›tsî ghLg£L« òweh}‰¿‹ 267, 268 - M«ghlšfŸ »il¡fÉšiy. mj‹ giHa ciuí« 266-M«ghlšfS¡Fnkš »il¡fÉšiy. RtofŸ ïUªjÃiyikí« brhšy¤ j¡fjhf ïšiy. “ciuÆšyhj_y§fŸ vG¤J« brhšY« ÄFªJ« FiwªJ« ãwœªJ«âÇjY« gythW ntWg£oUªjj‹¿, ït‰WŸ áyghl§fËš ã‹ âiz vGj¥glhkY« áyt‰¿‹ã‹Jiw vGj¥ glhkY«, áyt‰¿‹ ã‹ ghoatÇ‹bga® áijªJ« áyt‰¿‹ ã‹ ïUt® bgaUnkáijªJ«, áy ghlšfŸ ïu©ol¤bjGj¥g£Lïu©bl©fis na‰W« ntW nt¿l¤âš ïU¤j‰FÇaïu©L ghlšfŸ xU§bfGj¥g£L Xbu©izna‰W«áy Kj‰ghf« FiwªJ«, áy ïil¥ghf« FiwªJ«, áyfil¥ghf§ FiwªJ«, áy K‰WÄ‹¿í« xU ghlÈ‹mofSŸ x‹W« gyî« ntW ghlšfË‹ mofnshLfyªJ«, Xuona xU gh£LŸ áyÉl¤J tu¥bg‰W«,bghUS©ik fhzhjt©z« ï‹D« gytif¥glkh¿í« ifbaG¤J¥ ãuâfŸ ïUªjd.”
1894-M« M©L br¥l«g® khj« òweh}W gâ¥ã¤JÃiwnt¿aJ. mj‰F ÉÇthd Kfîiu vGj¥ bg‰wJ.MuhŒ¢á brŒth®¡F cjt¤j¡f t©z« òweh}‰¿‰f©l ehLfŸ T‰w§fŸ C®fŸ kiyfŸ MWfŸv‹gt‰¿‹ bga®fŸ mfuhâ KiwÆš mik¡f¥ bg‰wd.ghondh® ghl¥g£nlh® tuyh‰W¢ RU¡f§fŸ vGj¥bg‰wd. bghUsl¡f«, Jiw És¡f«, Jiw¡ F¿¥ò,mU«gj mfuhâ, nk‰nfhŸ És¡f« M»ad vGâ¢nr®¡f¥ bg‰wd. ò¤jf¤ij Ko¤J¥ gh®¤j IaU¡F¤jh§bfhzh Éa¥ghf ïUªjJ! 1 “ehdh ï›tsî«brŒnj‹” v‹W jk¡F c©lh»a Éa¥ig¡F¿¥ãL»wh®. f©ft® td¥ò¡ fiykhËif f£oKo¤J¡ fh©gh® bfhŸS« Éa¥ò ïJ! Mdhšbjhl¡f¤âny mt® òweh}‰iw v¥go¡ f©lh®?
xUehŸ KjY« Koí« ïšyhj X® V£L¢ Rtoia¤âU¥ã¡ bfh©oUªjh®. m¥bghGJ áªjhkÂia
228 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
MuhŒªJ bfh©oUªj neu« mâš `bfh‰Wiw¡ F‰¿y’vd¤ bjhl§F« ghlÈš 95 v‹w v© ïUªjJ. e‰¿izKjÈat‰¿‹ _y« k£L« ml§»a ifbaG¤J¢ RtoIaÇl« ïUªjJ. mt‰WŸ x›bth‹whf¥ gh®¤JtªjnghJ, òweh}‰¿‹ 95-M« ghlÈš `bfh‰Wiw¡F‰¿y’ v‹D« bjhl® ïU¡f¡ f©lh®. Mjyhšm¢RtoÆš »il¤jt‰iwbašyh« òweh}bw‹WF¿¤J¡ bfh©lh®. òweh}‰W¡ f©Lão¤j tifï~jhF«. m›thW f©lt®¡F¤ jhnk m¡fh£á¡F«ï¡fh£á¡F« cŸs ntWghL bjËthf¥ òy¥gL«.
òweh}‰¿‹ ïu©lh« gâ¥ò 1923-M« M©oY«,_‹wh« gâ¥ò 1935-M« M©oY« btË tªjd tH¡f«nghynt ã‰gâ¥òfËš âU¤j§fŸ gy V‰g£ld;brŒâfS« ÉÇthÆd. g¤J¥ gh£L _y« nghyntòweh}‰¿‰F _y¥gâ¥ò« jÅna ....... ïš btËtªjJ.
ï¥gâ¥ò¡F cjÉa RtofŸ ; (_y«)
âUthtLJiw Mâd« R¥ãukÂa njáf® Rto - 1
âU¤jÂif rutz¥ bgUkhisa® Rto - 1
ahœ¥ghz« ešÿ® rjhát¥ ãŸis Rto - 1
ahœ¥ghz« ešÿ® j. fdfRªju« ãŸis Rto - 1
ahœ¥ghz« ešÿ® É. fdfrig¥ ãŸis Rto - 1
âUkÆiy r©Kf« ãŸis Rto - 1
kªâ¤njh¥ò r§fu R¥ãukÂa jªjRthÄfŸ Rto - 1
âUbešntÈ fÉuhr <Rtu_®¤â¥ ãŸis Rto - 1
mÇô® rhÄehija® Rto - 1
âUthtLJiw MÔd« R¥ãukÂa njáf® Rto - 1
âUthtLJiw m«gythz njáf® Rto - 1
Mœth®âUefÇ jhatyªÔ®¤j fÉuha® Rto - 1
Äâiy¥g£o mH»a á‰w«gy¡ fÉuha® Rto - 1
t©zh®ng£il âU¥gh‰fldhj
229Rto¡fiy
fÉuha® Rto - 1
bj‹fhá R¥igah ãŸis Rto - 3
ö¤J¡Fo FkhurhÄ¥ ãŸis Rto - 2
kJiu¤ jÄœ¢ r§f« Rto - 1
ahœ¥ghz« t©izef® RthÄehjg©oj® Rto - 1
_yK« ciuí« Mf bkh¤j¢ RtofŸ 21
òweh}‰¿š tU« tuyh‰W¡ F¿¥òfŸ áyt‰iwm¿P® É. bt§ifah ïuh›gfö® É. fdf rig¥ ãŸisM»nah® És¡» cjÉd®. òweh}‰W¥ gâ¥ò¡F nf.Rªjuuhr Ia®, áWtaš FWÃy k‹d® K¤Juhkȧf¤njt®, m. ïuhkehj br£oah® M»nah® bghUSjÉòǪjd®.
òweh}W - _yK« ciuí« 1947 - 1951
òweh}‰¿‹ Kjš ïUüW ghlšfŸ xU gFâahfî«,ã‹ ïUüW ghlšfis k‰bwhU gFâahfî« bfh©LâUbešntÈ irt á¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf tÊnabtËÆl¥ bg‰w btËpL ï~jhF«. K‰gFâ 1947-M«M©oY«, ã‰gFâ 1951-M« M©oY« btËtªjd.m¢R¥ gâ¥òl‹, V£L¢ Rto bfh©L MŒªJciuÉs¡f« vGâí«, 269-M« ghlš Kjš giHaîiuïšyhikahš mt‰W¡F ciuí« És¡fK« tiuªJ«gâ¥ã¤jt® ciuntªj® á¤jhªj fyhÃâ xsit f.JiurhÄ ãŸis Mt®.
mǤJthu k§fy¤âš thœªj bgUŠ brštU«tŸsY« òytUkh»a th. nfhghyrhÄ uFehjuhrhËah® v‹gh® j« e©g® gŸËô® »U£ozrhÄnrid eh£lh® v‹ghÇl« òweh}‰W¢ Rto x‹wid¤jªJ gobaL¤J¤ jUkhW nt©odh®. eh£lh® mt®ÉU«ãa t©z« e‹KiwÆšgobaL¤J it¤âUªjh®.mt® bjhl®ò ciu ntªj®¡F c©lhƉW. xUehŸlh¡l® Ia® btËÆ£l òweh}‰¿‹ ïu©lh«gâ¥ig¥ òâjhf th§»¡ bfh©L eh£lhÇl« br‹wh®.
230 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
mt® jh« it¤âUªj òweh}‰W¢ Rto¡ if¥goiaÃidªJ x¥ã£L MuhŒtj‰F¤ jªjh®. mjidctifnahL bg‰W¡ bfh©l ciuntªj® K‰gFâÆšm¢R¥ ò¤jf¤Jl‹ ntWghLfŸ ÄFâí« ïš yhikia¡f©lh®, 200 ghlšfS¡F nkYŸs gFâfis x¥òneh¡»anghJ áy ghlšfËš m¢R¥ ãuâÆšÉLg£oUªj áy mofS«, áyt‰¿š áy âU¤j§fS«fhz¥bg‰wd. ï›thW x¥òneh¡F« g 1927-M« M©LN‹ khj« 27 š Koî‰wJ.
ciuntªjÇ‹ òweh}‰W¥ gâ¥ò x›bthU gh£L¡F«ghondh® ghl¥g£nlh® tuyhW. gh£o‹ fU¤J, ciuÉs¡f«, M»at‰iw íilaJ. ghl ntWghLfS«mt‰iw¥ g‰¿a F¿¥òfS« m›t¥ghlÈ‹ ciuÉs¡f«KjÈa gFâfËš ïl« bg‰WŸsd. ghl¥g£nlh®bga® bjÇahj Él¤J ghondh® bgaU« ïUt® bgaU«bjÇahj Él¤J òw¤Jiw¥ bgaU« ghlY¡F¤jiy¥ghf¤ ju¥bg‰WŸsd. giHaîiuíŸsghlšfS¡F m¥giHaîiuÆ‹ bghÊ¥òiuÆidnaá¿J« kh‰whJ gjîiuah¡» És¡fîiu ju¥bg‰wd.m›îiu Æšyhj ghlšfS¡F¤ jhnk gjîiuí«És¡fîiuí« ciuaháÇa® tiuªJŸsh®.
ï¥òâa gâ¥ghš òweh}W bg‰WŸs És¡f§fŸgy¥gy. kW gâ¥ghš üšfŸ vŒJ« És¡f¤â‰F«br¥g¤â‰F« ciuntªjÇ‹ òweh}‰W¥ gâ¥ò¢ ÓÇarh‹whF«. ït® r§f¥ òyt®fŸ bga®fSŸ áyt‰iwcŒ¤Jz®ªJ« ghlntWghL f©L« âU¤âíŸsh®.mt‰WŸ áy tUkhW:
ghlš gH« gâ¥ò: òâa gâ¥ò:
283 mil beL§fšÈah® m©l® eL§fšÈdh®
227 MLJiw khrh¤jdh® M t L J i wkhrh¤jdh®
298 MÉah® MÉah®
224 fU§FHyhjdh® fU§FHthjdh®
231Rto¡fiy
253 Fs«ghehadh® Fs«gªehadh®
249 J«ã br»ddh® J«ig¢ brh»ddh®
291 beL§ fG¤J¥ guz® beL§ fs¤J¥ guz®
251 kh‰ã¤âah® khÇ¥ã¤âah®
296 btŸiskhs® btŸiskhwdh®
271 bt¿ghoa fhk¡ f©Âah® bt¿ghoa fhk¡fhÂah®
Ia® gâ¥ãš 340-M« òw¥ ghliy¥ ghoat® `m.....’v‹D« msÉš áijªJŸsJ. fHf¥ gâ¥ãš `mŸq®e‹Kšiyah®’ vd¥ bga® KGik vŒâíŸsJ. Ia®gâ¥ãš 337, 346, 357, 362, 370, 377, 379, 384, 393 - M«ghlšfËš áijîl‹ fhz¥bgW« áy brh‰fS«bjhl®fS« fHf¥ gâ¥ãš Ãiwîl‹ fh£áaË¡»‹wd.328, 335, 352, 353, 355, 361, 366, 373, 387, 388, 390, 391, 395, 396, 398,399, 400 M»a ghlšfËš ÉLgFâfŸ áy fHf¥ gâ¥ò¡F¡»il¤JŸsd vÅD« ghlš Ãu«ã‰¿šiy. 321, 323, 333,334, 371, 380, 383 M»a ghlšfË‹ áijî ïu©Lgâ¥òfËY« khW« thŒ¥ò V‰glÉšiy.
267, 268-M« òw¥ ghlšfŸ Ia® gâ¥ò¡F mf¥glhiknghynt, `xsit’¡F¡ »il¤j »U£ozrhÄ eh£lh®RtoahY« mf¥glhnj xʪjJ.
ciuntªj® gâ¥ò¡F fšbt£L¥ ngu¿P® â.itrjhát¥ g©lhu¤jh®. m¿P® f. btŸis thuzdh®ÄFâí« cjÉÆU¡»‹wd®. mt®fŸ Jizí«,`xsit’Æ‹ ngUiH¥ò« òweh}‰iw tuyh‰W¥bg£lfkhf M¡» it¤JŸsd. “ï‹D« v¤Jiznahgy fšbt£LfS« br¥ngLfS« gHªjÄœ üšfS«btËtuhkš bjËÉ‹ik, g‰¿‹ik, bghUË‹ik,cŸsÄ‹ik, KjÈaikÆU£ ãH«ãš òijªJ kiwªJ»il¤jyhš ïªü‰f© fhz¥g£l tuyh‰W¡F¿¥ò¡fis Koªj Koghf¡ nfhl‰F ïlÄšiy.MÆD« mit KGJ« btËahF« fhW« ï¡F¿¥ò¡ fisnk‰bfhŸtJ m¿P®f£F¤ jtwhfhJ” v‹W xsit R.
232 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
JiurhÄ ãŸis j« K‹DiuƉ F¿¥ãLtJMuhŒ¢áÆ‹ ts®¢á¡F ïlª jUtJl‹, mjidC¡Ftjhfî« mik»‹wJ.
I§FW üW 1903
v£L¤ bjhifíŸ _‹whtjh»a I§FW üW 1903-M«M©oš btËtªjJ. ïjid Kj‰f© MŒªJ gâ¥ã¤jt®lh¡l® c.nt. rhÄehijanu.
I§FW üW kUj«, beŒjš, F¿Šá, ghiy, Kšiyv‹D« âiz it¥ò KiwÆš üW üW ghlšfis¡bfh©lJ. ït‰iw Kiwna Xu«ngh»ah® m«_tdh®,fãy®, Xjyhªijah®, ngadh® v‹gh® ghod®.
“kUjnkh u«ngh» beŒjy« _t‹fUJ§ F¿Šá fãy‹ - fUâaghiynahj yhªij gÅKšiy ngandüiynah ij§FW üW”
v‹gJ ïjid És¡F« giHa bt©gh: I§FW ü‰¿‹ghlšfŸ _‹wo¢ á‰bwšiyí« Mwo¥ ngbušiyí«cilad. ïjid¤ bjhF¤jh® òy¤Jiw K‰¿a Tlÿ®»Hh® v‹gJ« bjhF¥ã¤jh® ahid f£nrŒ khªjuŠnruš ïU«bghiwah® v‹gJ« ïªüÈ‹ ïWâÆšcŸs F¿¥ãdhš òy¥gL»‹wd.
ïªüY¡F¥ giHaîiu x‹W©L. ïJ gjîiuí«m‹W; bghÊ¥òiuí« m‹W! mf¤âiz üšfS¡nfcÇa cŸSiwítk« ïiw¢á¥ bghUŸ KjÈat‰iwÉs¡»¢ á‰áy ïl¤Jk£L« mUŠbrh‰bghUis¥òy¥gL¤JtJ. ï›îiuí« 469-M« ghlY¡Fnkš ïšiy.ïilnaí« áy ghlšfS¡F ïšiy, ï›îiu üiy¥nghynt bghUŸ EQ¡f¤jhš áwªjJ. ïjidíilaãuâí« x‹nw x‹wh«. ïJ Mœth® âUefÇ nj.ïy£Rkz fÉuha® tH§»ajhF«.
giHa ciuÆšyhj gFâ¡F ciu vG⥠gâ¥ã¡fyh«vd Ia® v©ÂaJ©L. Mdhš ïªüiyí«
233Rto¡fiy
ï›îiuiaí« c‰W neh¡f m›ÉU¥g« monahnlkh¿É£lJ. ïªüš KGik¡F« ah‹ vGâ it¤jmU«gjîiuia ïjDl‹ gâ¥ãahik¡F« fhuzK«ïJnt” v‹»wh®.
I§FW ü‰¿‹ 129, 130-M« brŒíŸfŸ xU ãuâÆY«»il¡fÉšiy. 416, 490-M« brŒíŸfË‹ ïu©lhkofˉ Ó®fŸ FiwªJŸsd. ït‰iw Ãiwî brŒj‰F¤j¡fthW RtofŸ »il¡fÉšiy.
V£L¢ RtofËš áy brh‰fË‹ tot§fŸïUªjikia KfîiuÆš Ia® F¿¥ãL»wh®; mL«ò(ml«ò) mQik (mÂik) mt«tUjš (mykUjš)m‰áu« (m¢áu«)  (ïªâku«) fÈœjš (fÿœjš)FWáš (FÇáš) Jl¡f« (bjhl¡f«) Jl§»‹W(bjhl§»‰W) beUid (beUie) gŠrhŒ (igŠrhŒ) gHÃ(gHÅ) tšÈid (tšYid) ntQ« (nt©L«).
I§FW ü‰W¥ gâ¥ig¤ âÇáuòu« âahfuhrbr£oah®¡F cÇikah¡» k»œ»‹wh® Ia®. “âUthtLJiw MÔd¤J kfhɤJthD« v‹ MáÇaUkhf És§»aâÇáuòu« $ Ûdh£á Rªju« ãŸisat® fSilac©k ngh‹w Kj‹ khzh¡ fU« ghlŠ brhšYjš,brŒíŸ brŒjš, üyhuhŒjš KjÈat‰¿š mt®fis¥ngh‹wtU«, K‹ò F«gnfhz« ft®‹ bk©£ fhny{jÄœ¥ g©oj juhÆUªjtU«, ntW ftiyÆ‹¿üyhuhŒ¢áiana brŒJ bfh©L fhy§fÊ¡F«got‰òW¤â¡ T¿ m›thnw ah‹ el¤j‰F¡ fU«ò â‹d¡TÈ bfhL¤jh‰ nghy¤ j«Kila mÇa ntiyiam‹òl‹ vd¡F vË≠»il¡f¢ brŒjtU« “ïuªJò‹kh¡flik ba‹Wª Jâah, tuªjubt‹ K‹Å‹w”tŸsYkh»a âÇáuòu« ɤJth‹ $ âahfuhrbr£oah® mt®fSila ngUjÉ vGikí« kw¡f‰ghyj‹W. mt®fŸ brŒj nk‰T¿a mÇa cjÉïšiynaš vd¡F« giHa jÄœ üyhuhŒ¢á¡F«ï¡fhy¤âš ahnjhÇiaò« ï‹ bw‹gJ â©z«.Mjyhš ïÅaJ« mÇaJkhd ïªü‰ gâ¥ig
234 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
mt®fËl¤JŸs e‹¿a¿É‰F m¿F¿ahf mt®fS¡FcÇajh¡F»‹nw‹.”
ïªüš MŒî¡F¡ »il¤j RtofŸ eh‹F; ntWáyRtofŸ x¥òneh¡f m›t¥nghJ »il¤jdth«.
âUthtLJiw MÔd¤J¢ Rto - 1
nf.v«. ntY¥ãŸis Rto - 1
âUkÆiy r©Kf« ãŸis Rto - 1
ï«_‹W RtofS« _yK« fU¤Jiuí« cŸsit.
Mœth® âUefÇ nj. ïy£RkzfÉuha® Rto - 1
ïJ _yK« fU¤Jiuí« giHaîiuí« Toa Rto.bj‹fhá R¥igah ãŸis å£L¢ RtoÆš ntWRtofËš »ilahj MW ghlšfŸ »il¤jd. mt‰iw¤`jÅ¥ ghlšfŸ’ v‹w jiy¥ãš üÈWâÆš nr®¡f¥bg‰wd.
I§FW ü‰¿‹ ïu©lh« gâ¥ò 1910-ïY« _‹wh«gâ¥ò 1944-ïY« btËtªjd.
I§FW üW
_yK« - És¡fîiuí«
1957 - 58
I§FW ü‰¿‹ mUikí« bgUikí« És¡F« gâ¥òïJ. ciuntªj® xsit R. JiurhÄ ãŸis vGâaÉs¡fîiuíl‹ m©zhkiy¥ gšfiy¡ fHfbtËplhf ïJ btËtªjJ. ïJ _‹W bjhFâfshfbtËtªjJ. Kjš bjhFâÆš kUjK«, beŒjY«ïu©lh« bjhFâÆš F¿Šáí«, ghiyí« _‹wh«bjhFâÆš Kšiyí« ïl« bg‰WŸsd. ï« _‹wh«bjhFâÆš MuhŒ¢áahs®¡F¥ ga‹gL« tifÆšïu©L mfu ÃušfŸ mikªJŸsd. x‹W mUŠbrhšmfuÃuš; k‰bwh‹W mU«bghUŸ mfu Ãuš, K‹dJ 193g¡f§fisí«, ã‹dJ 39 g¡f§fisí« bfh©lJ. ïit
235Rto¡fiy
Ia® gâ¥ig e‹F Ãidñ£L»‹wd. I§FW ü‰¿‹És¡fîiu¥ gu¥ig 1305 g¡f§fshf mikªJŸs _‹WbjhFâfË‹ g¡f v©Â¡ifna j¡fthW ÃWî« v‹gJxUjiy.
ï‹D« j¡f t©z« Ka‹whš gHªjÄœ¢ RtofŸ»il¡f¡ TLnkh v‹D« M®t¤ij ciuntªj® gâ¥òc©lh¡F»‹wJ. mt®j« MuhŒî¡F mt®j« ïsªij¡fhy MáÇaU« â©otd« V.V.v« ca®gŸË¤jÄHháÇaUkhd Ó®fhÊ nfhɪjrhÄ bu£oah® Rtox‹W »il¤JŸsJ. mâš Ia® gâ¥ãš fhz¥glhj áyâU¤j§fŸ áy ghlšfS¡FÇa 1 F¿¥òiufŸ»il¤JŸsd. mt‰iw MŒfh§F¡ fh£oíŸsh®ciuaháÇa®.
“bt¿ br¿¤ jdnd” v‹D« 246-M« ghlÈ‹ _‹ wh«mo, Ia® gâ¥ò¡F¡ »£lÉšiy. m›to “ò‹òy« ɤâaòdt® òz®¤j” v‹W ciuntªj® gâ¥ãš Ãu«ò»wJ.ïJ nfhɪjuhrdh® RtoƉ f©lJ.
“mªÔ§ »sÉ jh‹ju bt«ikÆ‹tªj‹W.......................................................................................................................................thŒk beLªnj® flîkâ Éiuªnj”
vd 490-M« ghlÈ‹ ïu©lh« _‹wh« mofŸáijî‰wd.
m›tofŸ :
“tªj‹W khnjh fhnu MtÆ‹MŒbjho mU«gl® Ôu”
vd ciuntªj® gâ¥ghš KGikíW»‹wd.
258, 375, 412 M»a ghlšfŸ nfhɪjuhrdh® Rtoahšáy ghlntWghLfis¥ bgW»‹wd. Ia® gâ¥ãš 242,248, 290, 327, 356 M»a ghlšfS¡F¥ giHa ciu c©L.Mdhš xsit gâ¥ãš ï¥ghlšfS¡F¥ giHaîiuïšiy. 291, 305, 338, 339, 343, 416, 430, 450 M»a ghlšfS¡F
236 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
Ia® gâ¥ãš giHaîiu c©L. 458, 465, 467, 469 M»aghlšfS¡F Ia® gâ¥ãš giHaîiu áijî‰WŸsd.m¡Fiw xsit gâ¥ãš mfš»‹wJ.
416-M« ghlÈš moFiwthf¡ bfh©lh® Ia®.mjid KfîiuÆY« F¿¥ã£lh®. Mdhš xsit mjidIŠÓuoah¡» Ãiwî bfhŸ»wh®; F¿¥ã£lh® ïšiy.
Ia® gâ¥ãš Ãu«ghj 129, 130-M« ghlšfŸ nfhɪjuhrdh® RtoahY« Ãu«gÉšiy v‹gij xsit gâ¥ò¡fh£L»‹wJ.
kUj« 100 ghlšfS¡F« 295 g¡f msÉš És¡fîiuvGJ« xsit ã‹nd cŸs gFâfS¡F¢ RU¡»vGJ»wh®. ïjid, “ïÅ beŒjš Kjyhf tU« eh}Wgh£L¡f£F« ï«kUj¥ gFâƉnghy ciu¥ã‹. üYiubgÇJ« ÉÇtJ fUâ ciuÆ‹ f© áy gFâfŸ Éy¡»¢RU§f ciu¡»‹wh«”v‹»wh®.
ï¥gâ¥ig ït© F¿¥ã£lik X® VL bfh©lhÆD« MŒªJ x¥ã£L¥ gâ¥ã¡f¥ bg‰wjhfÈ‹ v‹f.
mfeh}W - _yK« ciuí« 1904
ï¥gâ¥ò kJiu¢ r§f¤âÅ‹W btËtªjjhF«ïjid V£L¢ Rtofis¡ bfh©L giHa ciuíl‹MuhŒªJ btËÆ£l m¿P® ïuh. ïuhft Ia§fh® Mt®.ïâš 1 Kjš 36 ghlšfŸ k£Lnk ciuíl‹ cŸsd. 37-M« ghlš _yK« Kjyo¡F k£L« ciuí«mikªJŸsd. ï¥gâ¥ò 1904-M« M©nl gâ¥ãl¥bg‰wjhÆD« 1951-M« M©oš btËÆl¥ bg‰w bj‹gJmj‹ Kf¥ g£ilahš òy¥gL»‹wJ. ï¥gâ¥ã‹bjhl®ghfnt. ï¥gâ¥gháÇa® cjÉia¡ bfh©nlã‹nd tU« gâ¥òfŸ tªJŸsd. MfÈ‹ ï›îiu g‰¿aF¿¥òfis nkny fhzyh«.
mfeh}W - _yK« ciuí« 1923
ïjid¡ f«g® Éyhr« nt. ïuhrnfhghiya§fh®gâ¥ã¤jh®. ï¥gâ¥ò¡F ïuh. uhft Ia§fh® K. ïuhftIa§fh® M»a ïUtU« ngUjÉ òǪJŸsd®.
237Rto¡fiy
nrhzh£il¢ nr®ªj ïilas eh£L kz¡Fov‹D« CÇš ïUªj ghšt©z njtdhd Éšytjiua‹ v‹W bga® áwªjt®. beLªbjhif¡F¡ fU¤Jmftyhš ghodh® v‹w brŒâ m¿a¥ bgW»‹wJ.Mdhš mJ »il¡fÉšiy. ïj‰F¥ giHa ciux‹W©L. mJî« Kjš 90 ghlšfS¡nf »il¤JŸsJ.m›îiuíl‹ xnuh X® VL »il¤jJ. m›ntL g‰¿ ïuh.ïuhft Ia§fh® F¿¥ãLtJ tUkhW:
“giHa ciuíl‹, MW eh£L¡F¢ nr®ªj bgU«gHidÆš ïU¡F« ešiya¥ òyt® kf‹ bgh‹ida‹beLªbjhif” v‹W vGj¥g£oUªjJ. âUbeš ntÈia¢nr®ªj eh‹FneÇ nrfu¤J¥ bgU« gHŠá v‹wCbuh‹WsJ. mJnt ï›ñ® v‹W C»¡fyh«.
“ï¥gHid VL« 244-M« gh£o‹ 13-M« mo Kjš 292-M« gh£L Kjyotiu vGj¥glhj btŸË jGilaJ.ï›ntL ã§fy Ãf©L m¢á£l $ kh‹ át‹ãŸisat®fshš njo vL¡f¥g£lJ. ïjid kJiu¤jÄœ¢ r§f Þjhgd¤â‰F K‹nd mª e‰r§f ÞjhgfU«áwªj jÄHãkhÅí« ghš t©z e¤j« #ÛªjhUkhd$kh‹ gh©o¤Jiu¤ njt® mt®fŸ nk‰go át‹ãŸis FkhuÓl¤âÅ‹W Éiy bfhL¤J th§» gyU«f‰W¤ bjËíkhW j« Kfit mu©kid¥ ò¤jfrhiyÆš ÃiybgWɤjd®.”
ï¥ãuâia¥ bg‰W m¿P® K. ïuhft Ia§fh® tÊnagobaL¤J MuhŒ¢á brŒjh®. ïuh. ïuhft Ia§fh®.ã‹d®¢ r§f¤âš gâ¥gháÇauhfî«, brªjÄœïjHháÇauhfî« gÂna‰W mfeh}‰iw MuhŒªJbtËÆl Ka‹wh®. m«Ka‰á, nehahš jil¥g£lJ.m›ntL« F¿¥ò« gh©o¤Jiu¤ njtuhš th§f¥bg‰W lh¡l® rhÄehijaÇ‹ MuhŒ¢á¡F¤ ju¥bg‰wJ.m›ntL bfhšy« 460-ïš vG⥠bg‰wjhf¡F¿¥ò©ikahš ï‰iw¡F 691 M©LfS¡F K‰g£lbjdyh«. mjid MuhŒªj ïuhft Ia§fh® 1923-M«M©oš 638 M©LfS¡F K‹ v‹W F¿¥ã£LŸsh®.
238 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
gidna£o‹ thzhŸ VG ü‰wh©LfS¡F c©Lv‹gJ Éa¥ghdnjah«. m›nt£il¤ nj®ªjh® âwK«,ngÂ¥ ngh‰¿dh® âwK« mªÚL thœit eš»dth«.
ï›thuhŒ¢á¡F¡ »il¤j RtofŸ:
bgh. gh©o¤Jiu¤ njt® cjÉa bgU«gHid V£L¢ Rtoia¥ gh®¤bjGâa Rto - 1
c.nt. âUehuhaz Ia§fh® jÄœ¢r§f¤â‰F cjÉa njt® ãuh‹ fÉuha® Rto - 1
âUbešntÈ bešiya¥g¡ fÉuha® Rto - 1
â.j. fdfRªju« ãŸis Rto - 1
â.j. fdfRªju« ãŸisah® foj¢ Rto - 1
fh. uh. ek¢átha KjÈah® Rto - 1
âUkÆiy r©Kf« ãŸis Rto - 1
Mf¢ RtofŸ 8ï¥gâ¥ò¡F¢ br‹id Úâgâ o.É. nrr»Ç Ia®,nrJntªj® ah‰funrJgâ, M©o¥g£o¥ bgU Ãy¡»Hh®bg¤fh¢á br£oah®. br‹id¥ gšfiy¡ fHf¥nguháÇa® lh¡l® vÞ. »UZzrhÄ Ia§fh®, kJiutH¡f¿P® o.á.ÓÅthr Ia§fh®, jŠir tH¡f¿P®nf.vÞ. ÓÅthr ãŸis, br‹id fh. uh.ekáthaKjÈah®, br‹id f. FkhurhÄ ehíL r‹Þ f.#auhk ehíL, nk‰go nkyhs® MânfrtY ehíLM»nah® bghUSjÉ brŒJŸsd®.
giHaciu Kjš 90 gh£LfS¡F c©ikahš,m›îiuiaí«, mj‰Fnkš ò¤Jiuiaí« bfh©LbtËtªjJ. ïuhrnfhghiya§fh® gâ¥ò. MÆD«ò¤Jiu 90-¡F nkš 70 ghlšfS¡nf mikªjJ. vŠáagFâ _ykhfnt ïUªjJ.
ïJ U¤nuh¤fhÇ tUl« MÅ khj« 12 ehŸ vGj¥bg‰w Kfîiuíl‹ btË tªJŸsJ. ï›th©L 1923MF«. ïj‹ ã‹nd 1933-M« M©oš ($Kf MtÂ)äây¡nfhit _y¥ gâ¥ò ïu©lh« gâ¥ghf
239Rto¡fiy
btËtªjJ. ïuhrnfhghy Ia§fh® gâ¥ig _ykhf¡bfh©L ehty® e.K. nt§flrhÄ eh£lhU«, fuªij¡fÉauR nt§flhry« ãŸisí« ïizªJ vGâagjîiu És¡fîiufSl‹ ghfndÇ jditáa ïisP®r§f btËplhf 1944- 1946-M« M©oš mfeh}W _‹Wghf§fshf btËtªjJ.
“beLªbjhif ghoa fÉfŸ ü‰W eh‰g¤ijt®”
“ï¤bjhif¥ gh£o‰F moasî áWik gâ‹_‹W;bgUik K¥g¤bjh‹W”
“bjhF¥ã¤jh‹ gh©oa‹ c¡»u¥bgUtGâ;bjhF¤jh‹ kJiu c¥óÇ Fo»Hh‹ kfdhth‹ cU¤âur‹k‹ v‹gh‹.”
“t©Lgl¤ jijªj f©Â” v‹gJ Kjyhf ̀beL nt©kh®ã‹’ v‹gÔwhf¡ »lªj gh£L ü‰¿UgJ«fˉ¿ahid Ãiu vd¥gL«. ï¥bga® fhuz¤jh‰bg‰wJ. ïJ bghU£ fhuzkhf¡ bfhŸf.
“ehzifíila” v‹gJ Kjyhf, “ehŸtiy KfªjnfhŸtiy¥ gujt®” v‹gÔwhf¡ »lªj gh£Lü‰bw©gJ« kÂÄil gts« vd¥gL«. ïJî«fhuz¥ bga®. v‹id? brŒíS« bghUS«x›thikahš,
“twDW brŒâ” v‹gJ Kjyhf “eife‹ w«k jhndatbdhL” v‹gÔwhf¡ »lªj gh£L üW«Ã¤ây¡nfhit vd¥gL«. brŒíS« bghUS«x¡FkhfÈ‹,
“x‹WK‹ iwªnjbHh‹ gh‹ghiy nahjhJ Ëwt‰¿š eh‹F be¿Kšiy - m‹¿na Mwh kUj« mÂbeŒjš IÆu©L Twh jitF¿Šá¡ T‰W”
v‹git beLªbjhif ml§f‹ Kiw g‰¿aKªijnah® bkhÊfŸ.
240 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
beLªbjhifia¥ gâ¥ã¤j ïuhrnfhghiya§fh®nrhH eh£L¤ â£lh t£l« v‹D« CÇd®. ït®jªijah® nt§fnlr Ia§fh® jhah® mu§f eha»a«khŸ.ït®j« jÄHháÇa® ã‹d¤ö®. m. ehuhazrhÄ Ia®.ehuhazrhÄ Ia® bjhl®ghš r§f ïy¡»a¥ g‰W«,âwK« bg‰wh®. mjdhš r§f¥ ghlš ea§fis ïisP®czUkhW ïÅa ciueilÆš vG⢠áy üšfshfbtËÆ£lh®. ehyoah®, eh‹k¡ foif M»a üšfisbtËÆ£lh®. mfeh}W KGikí« ciuíl‹btËÆlnt©L« v‹gJ ït®j« nguhtyhf ïUªjJ.mjdhš üš KGik¡F« ciuí«, MuhŒ¢á¡ F¿¥ò«,bghU£F¿¥ò« vGâ K‰Wɤjh®. Mdhš m›thWm¢á£L Ko¡F«ngW thŒ¡fhkš 1935-M« M©L N‹â§fŸ 24-M« ehŸ ïa‰if vŒâdh®. f«g®nkš ït®bfh©oUªj g‰whš jh« âUkÆiyÆš f£oa kid¡F¡`f«g® Éyhr«’ vd¥ bgaÇ£lh®. Mjyhš f«g® Éyhr«ïuhrnfhghiya§fh® vd m¿P®fshš tH§f¥ bg‰wh®.
mfeh}‰¿‹ MuhŒ¢á¥ bghW¥ig nk‰bfh©lbgU«òyt® uh. uhft Ia§fh® bj‹dtuha‹òJ¡nfh£ilÆš ãwªjh®. ït® jªijah® ïuhkhErIa§fh®. ït®j« jhŒ khkdh® nrJntªj® murit¥òyt® rjhtjhd« K¤JrhÄ Ia§fh®. ïtÇlnk jÄœ¡fšÉ gÆ‹wh®. tlbkhÊ M§»y bkhÊ M»at‰¿Y«nj®ªjh® ght‹ikí« eht‹ikí« MŒî¤ âwK«xU§nf bfh©L És§»dh®. jÄœ¢ r§f¢ brªjÄœMáÇauhf És§»dh®. m›Éjœ tÊna áy üšfisMuhŒªJ btËÆ£lh®. m©zhkiy¥ gšfiy¡ fHf¤jÄHhuhŒ¢á¤ Jiw¤ jiytuhfî« És§»dh®. gâ¥ò¤JiwÆš ït® bfh©oUªj ca®tw ca®ªj g©òey‹ãw®¡F thŒ¥gJ mÇJ! mjid Ãiwí« Fiwí« v‹D«gFâÆš fhzyh«. ït® gâ¥ã¤j üšfŸ; bjhšfh¥ãabghUsâfhu« brŒíËaš e¢ádh®¡»Åa«; IªâizI«gJ; fiuüš; ïÅait eh‰gJ; neÄehj« ;g‹ÅUgh£oaš âUü‰wªjhâ v‹git.
241Rto¡fiy
gâ‰W¥ g¤J 1904
gâ‰W¥ g¤âid¥ giHa ciuíl‹ Kj‰f©btËÆ£lt® lh¡l® rhÄehijanu Mt®. mt®òweh}‰W¥ gâ¥ig Ãiwî brŒjh®. m¥gâ¥ig¡ f©Lk»œªj ahœ¥ghz« bgh. FkhurhÄ KjÈah® gâ‰W¥g¤ijí«, mfeh}‰iwí« MuhŒªJ btËÆlnt©L«v‹W«, mt‰W¡F¤ j¡f bghUSjÉ brŒtjhfî«T¿dh®. Mdhš gh©o¤Jiu¤ njt® òweh}‰W¥gâ¥ig¡ f©L ghuh£o “ïÅ nkš vªj üiy m¢ál¥ngh»Ö®fŸ?” vd ÉdÉdh®. Ia® v©z« òweh}‰¿šmG¤j« bg‰¿Uªjikahš mªüÈš f©l JiwfS¡FÉs¡f« njLifÆš òw¥bghUŸ bt©ghkhiyÆ‹áw¥ig cz®ªjh®. MfÈ‹ mjid btËÆl¡ fUâdh®.“òw¥bghUŸ bt©ghkhiy¡F¥ giHa ciu x‹W v‹ghš ïU¡»wJ. _y« kh¤âu« rutz¥ bgUkhisauhšK‹ò btËÆl¥g£oU¡»wJ. ï¥nghJ ciuíl‹btËÆlyh« v‹W v©Q»nw‹” vd¥ gh©o¤Jiu¤njtÇl« ciu¤jh®. m›btËp£L¡F mt® %. 500tH§»dh®. m¥gythz njáfU« %. 300 tH§»dh®.Mjyhš òw¥bghUŸ bt©ghkhiyia MŒªJbtËÆL« gÂÆš C‹¿dh®. mj‰F¥ã‹ndkÂnkfiy¥ gâ¥ò¤ bjhl®ªjJ. vj‰F« MF« ehŸx‹W nt©Lnk! mªehŸ 1904-M« M©oš thŒªjJ.
v£L¤ bjhifíŸ eh‹fhtjh»a gâ‰W¥ g¤J üWghlšfis íilanjD« Kj‰g¤J«, g¤jh« g¤J«»ilahikahš v£L¥ g¤JfSlD« Kjyh« g¤ijnah,g¤jh« g¤ijnah rh®ªjdthŒ ciuaháÇa® fshY«,òw¤âu£L¤ bjhF¥gháÇauhY« F¿¡f¥ bgW« ïu©LghlšfS«, _‹W ghlš gFâfSnk »il¤JŸsd.
gâ‰W¥ g¤JŸ ïu©lh« g¤J ïkatu«g‹beLŠnruyhjid¡ Fk£^® f©zdhU«, _‹wh«g¤Jïkatu«g‹ j«ã gšahid¢ bršbfGF£Ltid¥ghiy¡ bfhsjkdhU«, eh‹fh«g¤J fs§fhŒ¡f©Âeh®Ko¢nruiy¡ fh¥ãah‰W¡ fh¥ãadhU«, Iªjh«
242 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
g¤J flš ãw¡nfh£oa br§F£Ltid¥ guzU«,Mwh«g¤J MLnfh£ gh£L¢ nruyhjid¡ fh¡ifghoÅah® e¢brŸisahU«, VHh«g¤J bršt¡ fL§nfhthÊahjid¡ fãyU«, v£lh«g¤J jf^®, v¿ªjbgUŠnruš ïU«bghiwia mÇáš»HhU«, x‹gjh«g¤J Fl¡nfh ïsŠnruš ïU«bghiwia¥bgU§F‹ù® »HhU« ghoait.
gâ‰W¥ g¤J¡F¥ giHaîiu x‹W©L mJ RU¡fkhfmikªj ciuahF« gjîiuia¥ ngh‹W ÉÇthfî«F¿¥òiuia¥ ngh‹W RU¡fkhfî« ïšyhkšïil¥g£ljhf cŸsJ.
“x›bthU brŒíË‹ ã‹D« mikªJŸs Jiwt©z« ö¡F bga® v‹gd ciuÆšyhj _y¥ãuâfËbyšyh« ïU¤jÈ‹ mit ciuaháÇauhšvGj¥g£ld mšy v‹gJ«, üyháÇa®fshnyhbjhF¤jhuhnyh vGj¥g£ld v‹gJ« gâf§fŸ ciu¥ãuâfËš k£L« fhz¥gLjÈ‹ mt‰iw ïa‰¿ndh®üyháÇanuh bjhF¤njhnuh mšy® v‹gJ«bjÇ»‹wd” v‹gh® Ia®.
áªjhk MuhŒ¢áÆ‹nghJ gh£L bjhiffË‹gHikiaí«, Ritiaí« Ia® m¿ªJbfhŸs thŒªjJ.nk‰nfhŸfis¤ bjǪJ bfhŸtj‰fhf¢ r§f ïy¡»aüšfisbašyh« bga®¤ bjGâ xU§F it¤J Muhí«ï‹¿aikahik c©lhƉW. òweh}‰W¥ gâ¥ghšc©lh»a C¡f« gâ‰W¥ g¤ij¥ gâ¥ã¡f mo¤js«mik¤J¤ jªjJ. ïj‹ Kj‰ gâ¥ò 1904-M« M©L N‹khj¤âY«, ïu©lh« gâ¥ò 1920-M« M©L m¡nlhg®khj¤âY«, _‹wh« gâ¥ò 1941-M« M©L et«g®khj¤âY« btËtªjd. _‹wh« gâ¥ãš F¿¥òiu vGâmo¡F¿¥ghf¢ nr®¡f¥ bg‰wJ. gâ‰W¥g¤JMuhŒ¢á¡F¡ »il¤j RtofŸ 6. mit;
âUthtLJiw MÔd¢ Rto - 2
muád® Xiy¢ Rto üš Ãiya¢ Rto - 1
243Rto¡fiy
Mœth® âUefÇ nj. ïy£Rkz fÉuha® Rto - 1
n#.v«. ntY¥ãŸis Rto - 1
â.j. fdfRªju« ãŸis Rto - 1
âUkÆiy r©Kf« ãŸis Rto - 1
ït‰WŸ ïu©L RtofËš ciu ïUªjbjd m¿a¥bgW»wJ. ntW áy RtofŸ MuhŒtj‰F m›t¥nghJ»il¤jd v‹gJ F¿¡f¥ bg‰WŸsJ.
Kj‰ gâ¥ò¡F ïuhruhnrRtu nrJgâí«, ïu©lh«gâ¥ò¡F¤ âUthtLJiw R¥ãukÂa njáfU«bghUSjÉ òǪjd®.
gâ‰w¥ g¤J - _yK« ciuí« 1950
ï¥gâ¥ò ciuntªj® xsit JiurhÄ ãŸisÆ‹ciuí« És¡fK« bg‰W¡ fHf tÊna 1950-M« M©LbtËtªj gâ¥ghF«. ï¥gâ¥ã‹ MuhŒ¢á¡F VLfŸïu©L bg‰W m¢R¥goíl‹ x¥ã£L¢ áyghlntWghLfS« áy ghl§fËš fhz¥g£l Ia§fS¡FÉs¡fK« bg‰wjhf¡ `F¿¥ã£LŸsh®. Mdhšm¢RtofŸ vtÇlÄUªJ bg‰wit v‹gJ g‰¿a F¿¥òïšiy.
ï¥gâ¥ãš Ia® F¿¥ãL« ghl ntWghLfŸmid¤J« fh£l¥ bg‰¿y. j¡fit vd¡ fUj¥ bgWtdk£L« fh£l¥bg‰Ws. bghUªâa ghl§fis¤ nj®ªJ_y¤âš V‰¿¥ bghUŸ Twî« bg‰Ws. Ia® gâ¥ãšfhz¥bgwhj áy ghl ntWghLfS« ï¥gâ¥ãš cs.rh‹whf 15, 53-M« ghlšfis¡ fh©f. áy ghl§fŸâU¤âaj‰F 42-M« ghlÈš `nr®ªnjh ušy®’ v‹gJ`ne®ªnjh ušy®’ v‹W«, 51-M« ghlÈš `ehLl‹ fkH’v‹gJ `ehFl‹ fkH’ v‹W« âU¤j« bg‰wik bfhŸf.moKGikí« âU¤j« bg‰wik `mU«giw ÉidP®òšÈfš gL¤J’ v‹gJ (75) ̀kUòy ÉidP® òyÉš gL¤J’vd¤ âU¤j¥ bg‰wikahš m¿f.
K‰gâ¥ãD« ã‰gâ¥òfŸ âU¤j« bg‰W tUjiy`Kuiu KGKjš’ v‹w ghl« (Iªjh« g¤J - gâf«) m¢R¥
244 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ãuâÆš fhz¥gL»wJ v‹W xsit R.JiurhÄ¥ãŸis F¿¥ãL« ghl« IaÇ‹ gâ‰W¥ g¤J_‹wh« gâ¥ãš KHhiu KGKjš, vd¥ghl« bg‰W`KHhiu: k%c KHî¤jhŸ vÇnt§if(fÈ. 44 : 4) _Hhiu¥nghªij “(òweh. 85; 7) v‹W És¡f« bg‰W tªjikahšbjËf.
ï› thŒî¡F¡ »il¤j RtofŸ ïu©lDŸ x‹W_y¢ Rto v‹gJ “_yk£LKŸsâš `btUtu’ v‹wghlnk cŸsJ” v‹D« mo¡F¿¥ghš (86) òy¥gL»‹wJ. j« MáÇaU« âUitah‰W mur® fšÿÇ¥nguháÇaUkh»a mu§f nt§flhry« ãŸis vGâaciubah‹W »il¤jbj‹W«, ït® vGâa ciuiaehty® e.K. nt§flrhÄ eh£lh® gh®itÆ£LC¡f¥gL¤âdh® v‹W« K‹DiuÆš ciuaháÇa®F¿¥ã£LŸsh®.
e‰¿iz - _yK« ciuí« 1914
v£L¤ bjhifíŸ Kjyhtjh»a e‰¿iz Kj‰f©ã‹d¤ö® m. ehuhazrhÄ Iauhš MŒªJ btËÆl¥bg‰wJ. üš m¢á£L K‹Diuí« Ko¤J¥ ghondh®ghl¥bg‰nwh® tuyhWfisí« vGâ tªjh®. ghl¥bg‰nwh® tuyh‰WŸ jiyahy§fhd¤J¢ brUbt‹wgh©oa‹ beLŠbrÊa‹ tuyh‰¿‹ xU gFâ vGâamsÉš ïa‰if vŒâdh®. m¢á£l got¤ij m£ilf£o¥ gh®¡fî« ïayhkš ïa‰if ÉisahoaJ!mt®j« mUªjÄœ m‹ò¡F« m¿î¡ T®ik¡F« e‰¿izv‹W« mÊah¢ rh‹whf ïy§F«.
jŠir kht£l« âU¤Jiw¥ ó©o t£l¤ij¢rh®ªjJ ã‹d¤ö®. m›ñÇš thœªjt® m¥ghrhÄ Ia®.mt®j« mUik¡ »H¤âah® Ójhy£RÄ m«khŸ. ït®fŸFo És§f¥ ãwªj ikªj® ehuhazrhÄ Ia®. ït® ãwªje‹dhŸ 10-9-1862 MF«.
k‹dh®Fo M§»y¥ gŸË¤ jÄHháÇa® ehuhazrhÄ¥ ãŸisÆ‹ f«guhkhaz ÉÇîiu nf£L mjid¡
245Rto¡fiy
f‰f ÉU«ãdh®. kd¥ghl« âw« ïašghf thŒªâUªjït® v©z‰w ghlšfis kd¥ghl« brŒjh®. “g¤J¥gh£L KjÈat‰¿‹ RtofŸ »ilahkš nghÆD«mt‰¿‹ moãwHhkš x¥ã¡f tšy âwdhs®ehuhazrhÄ IaUŸsh®” v‹W lh¡l® rhÄehija®ghuh£L« áw¥ò¥ bg‰wh®. mt®j« gâ¥òfS¡Fe‰Wizahf ïUªJ jÉdh® FWªbjhif, mfeh}WM»at‰W¡F« ciu fhz ÉU«ãdh®. mfeh}‰¿š gyghlšfS¡F ciuí« vGâdh®. 1899-M« M©L Kjš j«thœehŸ msî« F«gnfhz« efuit ca®Ãiy¥gŸËÆš jÄHháÇauhf És§»dh®. 30-7-1914-ïš ïiwaonr®ªjh®.
e‰¿izia MŒªJ btËÆl ÉU«ãdh®ehuhazrhÄ Ia®. mt®j« MáÇa® ehuhazrhÄ¥ãŸisÆ‹ ikªj® nrhkRªju« ãŸis bghUŸK£L¥ghL neuht©z« cjÉaJl‹ VLfŸ jUɤJ«Muhí«go brŒjh®. kiwkiyaofsh® cjÉahš,br‹id muád® Xiy¢ Rto üš Ãiya¤âš ïUªJe‰¿iz¡ foj¢ Rto x‹iw¥ bg‰W MuhŒªjh®. mj‹ã‹d®¢ rhÄehija® RtofŸ 2, kJiu¤ jÄœ¢ r§f¢Rto 1, â.j. fdfRªju« ãŸis RtofŸ 2. Mf 5 RtofŸ»il¤jd. ït‰iw MuhŒªJ ciu f©lh®. MÆD«ï¢RtofËš 234-MtJ ghlY« 385-M« ghlÈ‹ã‰gFâí« »il¡fÉšiy. mÇJ Ka‹W njoí«mf¥glhikahš, ã‹nd »il¥ã‹ kWgâ¥ãšga‹gL¤â¡ bfhŸsyh« v‹D« v©z¤jhš gâ¥ò¥gÂÆš <Lg£lh®.
mǤJthu k§fy« É. nfhghyrhÄ ïuFehjuhrhËah®, bf. Rªjuuhika®, o.V. ghy»UZz cilah®,ïuh›gfö® nf. »UZzrhÄ Ia§fh®, njhÈ R.g. áj«gunjt®, K¤J¥ng£il á. tÆ mUzhry« br£oah®,k©Q¡F K©lh‹ áj«gu rghg⥠ãŸis, ghiy¡fhLI á‹drhÄ¥ ãŸis KjÈa jÄH‹g®fË‹bghUSjÉahš e‰¿izia m¢á£L Ko¤jh®.
246 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
V£L¥ goia x¥ã£L MŒjš mÇJ. mjid MŒªJgâ¥ã¤j ã‹id¢ br¥g¥gL¤â kWgâ¥ò¡ bfhz®jšvËJ; V£L¥ gofËY« ciuaikªj üiy MuhŒªJgâ¥ã¤j‰F« m~âyh üiy MŒªJ, mj‰F ciuf©Lgâ¥gJ ÄfÄf mUikahdJ. _y¤ij xG§FgL¤jnt©L«; ciuia¤ â£l¥ gL¤jnt©L«. mâY«òw¥bghUŸ üÈD« mf¥ bghUŸ üY¡F ciufhzšvËJ. òw¥bghUŸ üš vÅ‹ brhšnghF« ngh¡»nybghUŸ nghF«. áy tH¡f§fŸ k£Lnk fhyïilbtË¥g£L m¿j‰F mUik¥gL« m‹¿¥ bghUŸtifahš m¿j‰F ïl®¥ghL jsuhJ. Mdhšmf¥bghUŸ ünyh vÅ‹ brh‰bghUŸ És¡f« f©lmsÉš mikahJ F¿¥ò¥ bghUS« cŸSiw ïiw¢áv‹gití« xU§nf kȪJ cŸSW¤J ka¡F«.â¡F¤âif bjÇahj fh£oš j‹dªjÅna òFªJâ©lhLtJ ngh‹w Ãiyikia c©lh¡F«m›tifÆš mt®fS¡F mt®fns Jiz! ï¤jifaïl®¥ghlhd tÊJiwÆš KGikahf mGªâ¤ JaU‰wbgUk¡fŸ ïUt®. mtUŸ ï¥ã‹d¤öuh® xUt®;k‰bwhUt® âU¡f©zòu« âUkhËif¢ brsÇ¥bgUkhsu§fdh®. ït® ciuÆšyh e‰¿izia it¤J¡bfh©L mykªJ mykªJ MŒªJ mUikíw¢ brŒJKo¤jh®. mu§fdh® g£L¥g£L ka§»a ghLfnshg‹Dj‰fÇad. mt®j« FWªbjhif¥ gâ¥ãš fh©f.r§f¤ bjhiffSŸ ï›Éu©Lnk K‰¿Y« ciuÆyhüšfŸ. mfeh}‰W¡nfD« Xusî ciu »il¤jJ.kÂnkfiy MŒî« ciuÆyh¤ â©lh£l« cilanjMÆD« bghU£blhl® Ãiy¢ brŒíŸ MfÈ‹ gygFâfŸ ciufh©l‰ bfËjh«.
ïÅ ïªe‰¿iz ciunah KjYiu vÅD« Kj‹ikthŒªj ciuahf thŒªjJ. ã‹d¤öuh® bgwtU«òyik¤ âw¤ij¡ fh£Ltjh«. x›bthU ghlY«ï‹dh® ghlš v‹gij Kj‰f© mik¤J m¥ghlÈ‹âiz Jiwfis¡ T¿, mjid És¡fKW¤â¥ ghliy¡fh£L»wh®. ghlÈ‹ KG¥ bghUS« bjŸËâ‹
247Rto¡fiy
czUkhW Kiwíw¡ »lªjtifÆš ciuaik¡»wh®;mUŠ brh‰bghUS«, mUª bjhl® eaK«, mÂey§fS«, j©lh¤ jÄÊ‹ bghUŸ ey§fS« bghJsÉs¡fîiu tiu»wh®; `cŸSiw’ia eaKw¥ bghU¤âciu¡»wh®; bkŒ¥ghL« gaD« bk¢R« t©z«F¿¡»wh®. nk‰nfhsh£áia¡ fh£L»wh®; x¥òikrh®¤â ct¥òW¤J»wh®. ït® vGâíŸs ghondh®tuyhW« ghl¥g£nlh® tuyhW« br¿î« br«ikí«Ä¡F ï‹òW¤Jtjh«. “e‰¿iz ehuhazrhÄ Ia®”v‹D« bgaiu Ãiy ÃW¤âa MuhŒ¢á¥ gâ¥ò ï~jhF«.
e‰¿izÆ‹ ïu©lh« gâ¥ò 1952-M« M©L irtá¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf¤â‹ tÊna gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ.ï¥gâ¥ò fodK« ka¡fK« jU«. rªâfŸ ãǤJ«,mÇJKa‹W ghlntWghLfŸ F¿¤J«, ïJfhW«fhz¥ bgwhj ïUü‰W K¥g¤J eh‹fh« gh£oid¡f©L ïiz¤J«, MÆu¤J¡F nk‰g£l mUŠbrh‰bghUŸ vL¤jik¤J« gâ¥ã¡f¥ bg‰WŸsJ.ciuaháÇa® glK«, tuyhW« ï¥gâ¥ãš ïiz¡f¥bg‰wik ÃidîTu¤j¡fjh«.
“e‰¿iz x‹gjo¢ áWikahf¥ g‹Åu©oofhW«cau¥ bg‰wJ. ï¤bjhif bjhF¥ã¤jh‹ g‹dhL jªjgh©oa‹ khw‹ tGâ” v‹gJ ï¤bjhF¥ò¥ g‰¿agH§F¿¥ò.
e‰¿iz _yK« - És¡fîiuí« 1966
ciuntªj® nguháÇa® xsit f. JiurhÄ¥ ãŸisvGâa És¡fîiuíl‹ Toa gâ¥ò ï~jhF«. ïjidbtËÆ£lt® br‹id mUzh btËp£lf¤jh® Mt®.
ciuntªj® MŒî¡F¡ »il¤j VLfŸ eh‹F mit;
muád® ifbaG¤J üš Ãiya VL - 1
kJiu¤jÄœ¢ r§f VL - 1
blh«Ä¢nrÇ fU¥igah¤ njt® VL - 1
òJ¥g£o át. K. K¤ijah br£oah® VL - 1
248 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ï›ntLfis x¥ò neh¡»anghJ ghlntWghLfŸgy¥gy »il¤jd. mt‰iw¡ fhz e‰¿iz¡F ntW X®ciuna vGjnt©L« v‹D« v©z« mt®¡F¥ ãwªjJ.“Vw¤jhH 1500-¡F nk‰g£l ghl ntWghLfS«, bga®bjÇahâUªj gy gh£LfË‹ MáÇa® bga®fS«bjÇatªjd. áy MáÇa®fË‹ bga®fŸ âU¤jkilªjd.”v‹W ciuaháÇa® j« K‹DiuÆš F¿¥ã£LŸsh®.
»il¤j VLfŸ Äf¥ gHik thŒªJ gh£Lfis¥ ghoaòyt®fË‹ bgaiu x›bthU JiwÆ‹ ïWâÆY«ÉlhJ vGj¥ bg‰¿Uªjik MáÇa® MuhŒ¢á¡FC¡f_£od. ã‹d¤ö® m. ehuhazrhÄ Ia® gâ¥ò«,br‹id irt á¤jhªj kfh rkhr¢ r§f ïy¡»a¥ gâ¥ò«,bjhšfh¥ãa«, mf¥bghUŸ És¡f«, ah¥gU§fy«,ïy¡fz És¡f«, åunrhÊa« KjÈa t‰¿‹ ciufËšfh£l¥g£l e‰¿iz¥ ghlšfS« Äf cjÉd.
m¢á£l e‰¿iz¢ RtoÆš “mšFgl® cHªj” v‹D«v£lh« ghliy¥ ghoa òyt® bga® F¿¡f¥ bgwÉšiy.mjid¥ ghoat® f©zfdh® v‹gJ f©lh®ciuntªj®. “ï¢rh‹nwh® bga® m¢R¥gofËšfhz¥glÉšiy. MÆD« òJ¥g£o V£oY« njt®V£oY« f©zfdh® v‹w F¿¥ò x‹W Jiw¡ T‰¿‹ïWâÆš fhz¥gL»wJ” vd¡ F¿¥ãL»wh®. ï›thnw“m©zhªnjªâa” v‹D« g¤jh« ghliy¥ ghoat®bga® K‰gâ¥ãš m¿a¥ bgwÉšiy. r§f¢ Rto xʪj_‹W RtofËY« ï¥bga® ïUªjikia¡ F¿¥ãL»wh® ciuntªj®. ï›thnw, “bfho¢á fh¡F«” v‹D«ïUg¤âu©lh« ghliy¥ ghoat® bga® `ešnt£ldh®’ v‹gij¤ `njt® V£oY« br£oah®V£oY«’ f©lij¤ bjÇÉ¡»wh®. 45, 46-M« ghlš fis¥ghonah® Kiwna cnyh¢rdh®, nfh£l«gyt dh®v‹gij¡ F¿¡»wh®, ï›thnw ï‹D« áy cs.
ïÅ¢ áy bga®fŸ giHa gâ¥ãš cŸsj‰F ntWglV£oš f©lij¡ F¿¥ãL»wh®. ã‹d¤öuh® gâ¥ãš 24-
249Rto¡fiy
M« ghlš ghoat® f©z¤jdh® v‹W«, 56-M« ghlšghoat® bgUtGâ v‹W« 64-M« ghlš ghoat®cnyh¢rdh® v‹W« cs. m¥bga®fŸ KiwnaF‹ù®¡»Hh® kfdh® f©z¤jdh®, ïs§Ñudh®,cnuhfl¤jdh® vd¡ F¿¡»wh®. ï›thnw ntWáybga®fS« cs.
áy bga®fŸ ãiHgl tH§F Ãiyia És¡»vGJ»wh® nguháÇa® xsit; 34-M« ghliy¥ ghoat®`ãukrhÇ’ vd¥ ã‹d¤öuh® gâ¥ãš cŸsJ. “ãuk‹v‹gh®¡F kfdhjÈ‹ ãuk‹fhÇ vd¥ bg‰wh®. ãuk‹v‹W« fhÇ v‹W« bga® ó©lt® gy®. r§f fhy¤J«ïil¥g£l fšbt£L¡ fhy¤J« ïUªJŸsd®. ït®bga® VL bga®¤bjGândhuhš ãukrhÇ vd¥ãiH¡f¥g£LŸsJ. »il¤j VLfËš ãuk‹ fhÇ vd¡fhz¥gLtnj ïj‰F¢ rh‹W” v‹W F¿¥ãL»wh®.
`beLeh u©kÂ’ v‹D« e‰¿iz eh‰gjh« ghliy¥ghoat® `nfh©kh beL§ nfh£ldh®’ vd K‹id¥gâ¥ãš F¿¥ãl¥ bg‰WŸsh®. m¥bga® nfhkhšbeL§nfhldh®’ v‹gij És¡F»wh®. nguháÇa®;“ï¥bga® nfhkh‹ beL§nfhldh® vdî« nfhkhšbeL§nfhldh® vdî« bfhŸs¥gL« gw«ã‰nfhkh‹bfhšÈ¡nfhkh‹ vd ïlŠR£o¡ Tw¥glhikÆ‹nfhkhš beL§nfhl‹ vd¡ nfhlš bghU¤jkhf cŸsJ.nfhkhš v‹gJ nrhH eh£L C®fËš x‹W. mjid¡fšbt£L¡fŸ “ra§bfh©l nrhH k©ly¤JâUtGªö® eh£L¡ nfhkhyhd Fnyh¤J§f nrhH¢rJ®ntâ k§fy«” v‹W TWtJ neh¡f¤j¡fJ. ïªehËšmJ nfhkš vd tH§F»wJ. nfhl‹ v‹w bgaUilah®gy® jÄHf¤J ïUªJŸsd®. nfhl}® v‹w bgaUilaC®fŸ ïU¥gJ mj‰F¢ rh‹W. ̀nfhkhbdL§nfhldh®’v‹gJ m¢R¥goÆš nfh©kh beL§nfhldh® vd csJ.òJ¥g£o VL«, njt® VL« nfhkhbdL§ nfhldh®v‹nw TW»‹wd. Mfnt nfhkh‹ v‹gJ <‰bwG¤Jkh¿¡ nfh©kh v‹W M»ajh«” v‹W ÉǤJ
250 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
És¡F»wh®. ï›thnw `bfh£l«gytdh®’ vd¡fhz¥bgW« òyt® bga® ̀nfh£l«gytdh®’ v‹W«, (46,95) `ïÅ¢rªj ehfdh® bga® `Äis¡ fªj‹ ehfdh®’v‹W« (66) ãuh‹ rh¤jdh® bga® `Éuh‹ rh¤jdh®’v‹W« (68) ïs«nghâah® bga® ïs«óâah® v‹W« (72)ešÉs¡fdh® bga® ešÉs¡F‹wdh® v‹W« (85)Kl¤âUkhw‹ bga® K£l¤âUkhw‹ v‹W« (105)mUikÆ‹ MŒªJiu¡»wh®. ï›thnw F¿¥ãL« bga®¤âU¤j§fŸ gy. ï¤âU¤j§fis m¿nth® r§f ïy¡»aMŒî¡F¡ fšbt£L br¥ngL KjÈat‰iw¡ f‰W¤bjËjÈ‹ ï‹¿aikahikia e‹F cz®t®. m‹¿í«khÅl Éay¿î, Éy§»ay¿î, bro bfhoÆay¿î, rkaüš âw« KjÈadbtšyh« xU§nf bfh©lh®.ciu¤âw« áw¡FkhW ï~bjd¡ fh£L« ciu, ciuntªjÇ‹ e‰¿izíiu v‹gJ vËJw És§F«, ÉÇ¡»‹mfYbkd mikth«.
e‰¿izíiu ïUghf§fshf btËtªJsJ. x›bth‹W« ïUüW ghlšfS¡F És¡f¤ijíilad.
FWªbjhif - _yK« ciuí« 1915
v£L¤ bjhifíŸ ïu©lhtjh»a ï¡FWªbjhifia mÇâ‹ MŒªJ Kj‰f© btËÆ£lbgUª jif âU¡f©zòu« âUkhËif¢ brsÇ¥bgUkhsu§fdh® Mt®.
mu§frhÄ v‹gJ ït®j« bga®, ït® jªijah®brsÇ¥ bgUkhŸ Ia§fh®, ã‰fhy¤âš r§f ïy¡»aMŒî¡F¤ ö©Ljyhf ïUªj mŒa« ng£ilK¤Ju¤âd KjÈahnu ïtiu¤ jÄœ¡ fšÉ bgWj‰FkJiu bršYkhW ö©odh®, nrhH tªjh‹ »©Âkl« át¥ãufhr RthÄfËlK«, bgU«òyt®murŠr©KfdhÇlK« mUªjÄœ f‰wh®. thÂa«ghokfkâa® fšÿǤ jÄœ¥ nguháÇauhf¥ gÂah‰¿dh®.
bjhšfh¥ãa« bghUsâfhu¤ij¢ áyKiw gÆ‹wh®.mâš tªJŸs bjhif ü‰ brŒíŸfËš csªnjhŒªjh®
251Rto¡fiy
FWªbjhif vd¡ F¿¡f¥g£l brŒíŸfŸ bgaU¡ nf‰g¢á¿aitahŒ¡ fhz¥g£likahY«, mªüš KGtJ«»il¡fyh« v‹w JÂî©lhaikahY« mjidKGtJ« »il¡fyh« v‹w JÂî©lh aikahY«mjid¤ njo ciubrŒJ btË¥gL¤jyh« vd Ka‰ánk‰bfh©lh®. mªÃiyÆš K¤Ju¤âd KjÈah®br‹id muád® Xiy¢ Rto üš Ãiya¤âYŸsFWªbjhif¢ Rtoia¥ gobaL¤J cjîkhWmu§fdhiu nt©odh®. mjdhš br‹id br‹Wm¢Rtoia¥ gobaL¤J¡ bfh©L âU«ãdh®.m¥gonah ãiHbghâªJ bghUs¿thuh ÃiyÆš áijîÄ¡T®ªJ ïUªjJ. mªÃiya¿ªj K¤Ju¤âd KjÈah®mu§fdh® M®t« m¿ªJ ÓÇanjh® FWªbjhif¢Rtoia tUɤJ¤ jªJjÉdh®. k‰W« mfeh}W,e‰¿iz, gÇghlš M»a Rtofisí« ciutiuj‰FVJthf tH§»dh®. mu§fdh®¡F¡ »il¤j FWªbjhif¢RtofËš 399 MtJ brŒíË‹ nkny xU brŒíŸmf¥glÉšiy mjid mf¥gL¤Jj‰fhf kJiu¤ jÄœ¢r§f¢ Rto¢ rhiy¡F¢ br‹W M§»Uªj Rtoia¥ bg‰Wx¥ã£lh®. ghl ntWghL« F¿¤J¡ bfh©lh®.m›ÉLg£l brŒíŸ “MŒtis bP»Hî«” v‹D« 316 -MtJ brŒíshf ïU¡f¡ f©L k»œªjh®. mj‹ ã‹ndÄâiy¥g£o, br›ñ® KjÈa ïl§fS¡F¢ br‹W VLnjodh®.
gHªjÄœ VLfSŸ, X® V£oš Fiwthd gFâfŸ k‰iwVLfËY« Fiwthfnt ïU¥gJ«, v¤Jiz VLfis¤njo¡ fhÂD« m¡Fiw Ãu«ghnj nghjY« f©TlhfÈ‹ xU gh£L¥ òâjhf¡ »il¤jik¡F k»œªJ ciuvGj¤ bjhl§»dh®. ntW RtofŸ »il¡Fnkh vdnt©LnfhŸ ÉL¤J nt©oí« ga‹ bg‰¿y®.
ï¤bjhifia MŒªJ _y ghl§fhzY«, ciutiujY« v¤jF mUik v‹gij mu§fdh® F¿¥ãL»wh®;
252 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ngu¿î« nguh‰wYKila j¡f jÄH¿P® gy®x‹WTo¥ gy ãuâfis it¤J¡ bfh©L g‹bdLehS« MuhŒªJ gâ¥ã¥gjhÆD« _ykdÉY« K‰W«âU¤jkhf¥ gâ¥ã¤jš KoahjjhFbk‹gJ r§f¤J¤bjhif üšfis¥ bghW¤j tiuÆY« v£Lizí«kW¡f koahj xU©ikahF«.. ï¤jifa mUikthŒªjxUtif¤ bjhif üYŸ x‹iw¢ á‰w¿î« tÈ¡FiwîKila ah‹ `mrY¡F¢ rÇahd efš’ v‹gjhfbtË¥gL¤j¤ JÂÆD« m~bjd¡nf eifÉisɤâL« brŒifahfî« mth btŸs¤âš m¢á‰w¿î«tÈ¡Fiwî khœªâlnt, nguháǪj ÓuháÇauhdnguháÇa®¡nf ïUgJ gh£o‰bghUŸ òy¥g£oybjdXuhir cy»ÅWÉ caÇa ï¡FWªbjhif ü‰F¥ bghUŸfhz¤Jªnj‹. `_yksɉ gâ¥ã¤jš á¿J« ga‹juhjjhF«’ `bghUbsGâna gâ¥ã¤âLf’ Ka‹whšKoahjbj‹’ v‹¿‹ndhu‹d m‹g®fË‹t‰òW¤J¡fS« v‹id tÈíŸnsdhf ka§f¢ brŒJC¡f§bfhŸs¢ brŒâ£ld. MjÈ‹ mthÉ‹bgU¡»yhœªJ mjÅil¥g£L K‰W« ciubaGâï‰iw¡F _th©o‹ K‹d® (1912) Ko¤nj‹”
FWªbjhif _y¤JŸ áy khWghLfŸ brŒJŸsh®mu§fdh®. ïl¡f®¢ brhšyh»a F~bwhlu‹bkhÊïªüÈš x‹gâl§fËš tªâUªjt‰iw mwbthʤJ¢brŒíˉ Fiw njh‹whjthW V‰wt‰iw¢ nr®¤JciubaGâaik x‹whF«. “劉d« brŒjik¡F¡fhuz« gHªjÄœ üšfŸ gyt‰iw¤ jÄGy»‰F¤ jªjj¡fhuh»a $kh‹ á.it. jhnkhju« ãŸisat®fŸfȤbjhif af¤J kh‰¿it¤J¡ fh£o¥nghªjfhuznkah«!’ v‹W ïj‰F¢ rh‹W fh£L»wh®mu§fdh®.
ïÅ¢, ̀brŒíŸ, fU¤Jiu, ghondh® bga®’ vd¢ RtofËš f©lKiwia kh‰¿ fU¤Jiu, ghondh® bga®,brŒíŸ vd mik¤J¡ bfh©L ciu tiuªJŸsh®.fU¤JiuÆ‹ K‹nd v‹gj‹ m¿F¿ahf ïUªj `v-J’
253Rto¡fiy
v‹gij ̀ïJ’ vd kh‰¿íŸsh®. fU¤JiuÆš ït® brŒjkh‰w§fŸ 24 mt‰iw M§fh§F ciu¡ F¿¤JŸsh®.K‰¿Y« ciu fhzbth©zhthW »lªj 364, 366, 367,372, 376 v©fSŸs IªJ brŒíŸfisí« RtofËšcŸsthW czUkhW kh‰whkš m¥gonagâ¥ã¤JŸsh®.
FWªbjhif ghondh® 205 ng® v‹D« F¿¥igc£bfh©L, ïiw tz¡f« ghoa bgUªnjtdh®xUtiuí« nr®¤J 266 ng® MFkhW xG§F brŒJ`ghondh® bgaU« ãwî«’ v‹D« jiy¥ãšg£oaÈ£L¡ fh£oíŸsh®. “òweh}‰W m¢R¥ ò¤jfKfîiuÆš ïUü‰W ehšt® vd¡ F¿¥ã£oU¡»wJ”v‹W« F¿¥ãL»wh®.
“m¿P®fË‹ âU¤j§fis tªjd¤njhL V‰W¡bfh©L kWgâ¥ãš mt‰iw¤ jGÉ ï‹d ï‹dâU¤j§fŸ ï›É›t¿P®fshš m¿É¡f¥g£ldbt‹W« k»œªJ R£o mt®fŸ brŒjUËa ngU jÉia¥gy®¡F« ga‹gl¢ brŒJ v‹ e‹¿a¿ití« kwthk‰TWnt‹” v‹W j« gÂî« M®tK« njh‹w`cjÉíiu¤j’Èš tiu»‹wh®.
150-MtJ brŒíŸ tiu ÉÇthf cŸs ciu, ã‹ndRU§»ÉL»wJ. mj‰F m¢rf¤âš neÇ£l bjhšiynafhuzkh«. v£L¥ g¡f« bfh©l got§fŸ 18 m¢ál‰F¥gâbd£L¤ â§fŸ MÆdth«. mjdhš És¡fîiu¥gFâia¢ RU¡»¥ g¤bjh‹gjhtJ got¤âÈUªJK¥g¤bjh‹gjhtJ got« tiu ïUg¤âu©L ehŸfSŸgâ¥ã¤J Ko¤âU¡»wh®. mjid m›tsî ÉiuÉšm¢á£LjÉa ntÿ® ɤahu¤ehfu« m¢R¡Tl¤ jiyt®V.o. ïuhrnfhghš ãŸis¡F e‹¿ T¿íŸsh®. “m¢R¡Tl¤jhÇl¤J¥ bgÇJ« mŠá Ëw vdhJ m¢r¤ijmwnt xʤJ” É£lh® v‹W vGJ« bjhluhš,mj‰FK‹nd m¢á£l m¢rf¤jhÇilna ït® g£lghLòy¥gL»‹wJ.
254 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
cjÉíiu¤jY«, “FWªbjhif¡ FWª JizahfmUªbjhif íjÉa bgUªjif¢ bršt®fŸ bgaU«cjÉa bjhifí«” v‹D« g£oí«, nk‰ nfhsh£áÉs¡fK«, mU§F¿¥ò¡fS« ãwî«, vŠáaitfS«ãwî«, ciuÆš nk‰nfhŸ bfh©l üšfŸ ghondh®bgaU« ãwî« v‹D« gFâfis 43 g¡f msÉšK‰gFâahf cilaJ mu§fdh® FWªbjhif. ï‹D«nrhHtªjh‹ »©Âkl« át¥ãufhr RthÄfŸâUîUt¥ gl« gâ¤J cÇikíiu tH§»aJ«, ntÿ®CßR fšÿǤ jiyik¤ jÄœ¥ nguháÇa® ò.f.ÓÅthrhrhÇa® tH§»a áw¥ò¥ ghÆuK«, kz¡fhšmŒa«ng£il K¤Ju¤âd KjÈah® tH§»a Kfîiuí« Kj‰f© Kiwna ïl« bg‰Ws. ã‹Åiz¥ ghfmU«gj mfuhâ, FWªbjhif¢ brŒí© Kj‰F¿¥gfuhâ, ãiHí« âU¤jK«, És«gu« v‹git ïl«bg‰Ws, `ïj‹ Éiy %. 2-0-0 jgh‰ TÈ ntW’ v‹D«F¿¥òŸsJ.
mu§fdh® ciuia, “âiz, cŸSiw, ïiw¢á,nk‰nfhŸ, ïy¡fz¡ F¿¥ò KjÈat‰iw¢ R£o¢ RU§f¢brhšÈ És§fit¤jyh»a ò¤Jiu” v‹W ghuh£L»wh®K¤Ju¤âd KjÈah®, ït‰Wl‹ x›bthU ghlY¡F«`bkŒ¥ghL, ga‹’ v‹gt‰iwí« ciuaháÇa® F¿¥ã£L¢brš»wh®. ghlntWghL M§fh§F¡ fh£oíŸsh®.nk‰nfhŸfis¢ br›Éâš mo¡F¿¥ghf mik¤JŸsh®.jh« MŒªj ãuâfË‹ Ãiyikiaí« M§fh§F¢R£L»wh®.
“fU§fhš nt«ã‹” v‹D« 24-M« ghlÈš,“ï›toÉš (<‰wayoÆš) xUÓ® ÉLg£lJ nghY«;ï›toí« <‰woí« ãuâfŸnjhW« áijªJ fhz¥g£ld. MjÈ‹ xUthW mDkhŤJ¡ F¿¡f¥g£ld”v‹W«, “K£Lt‹ bfhš jh¡Fnt‹ bfhš” v‹D« 28-M« ghlÈš, ï¥gh£L¥ ãuâfËš áijªJfhz¥g£lJ. MjÈ‹ xUthW tiua¥g£lJ” v‹W«mo¡F¿¥ghf¡ F¿¡»wh®. ï›thnw mDkhÅ¡f¥g£l
255Rto¡fiy
ghl§fis 178, 277, 383 M»a ghlšfËš R£L»wh®. áyghlšfËš ÄifnghY« (259, 392) v‹W«, ïl«Él¥g£LŸsJ. (200, 394) v‹W«, fU¤Jiu FiwthfcŸsJ (366) v‹W«, tuyhW òy¥glÉšiy (328, 393)v‹W«, bghUŸ És§fÉšiy. (172, 223, 330, 364, 369, 379,385, 388) v‹W« M§fh§F¡ F¿¥ãL»wh®. x‹gjo¥gh£lhf cŸsJ v‹W« (391) ï¥gh£L MwoÆdjhjšczu xU ãuâÆš 4,5 mofS¡F ïl« Él¥g£ oU¡»wJ.(266) v‹W« RtoÆš ghlš ïUªj Ãiyikia¤bjËÉ¡»wh®. nrnzh‹ v‹gj‰F (150) ïuh¡fhy¤Jku¤J¢áÆš ïU¥gt‹’ vd xU ãuâÆš ciuí©ikia¢R£L»wh®. RtoÆš cŸs JiwÆD« ï¤ JiwnabghU¤jbkd (319) XÇl¤J«, ï¤Jiw ntW RtoÆšc©L v‹gij k‰nwhÇl¤J« (353) F¿¥ ãL»wh®.
mÇâ‹ Ka‹W njoí« jFâthŒªj Rto»ilahikahš ït®g£LŸs ïl®¥ghLfŸ ïËâ‹És§F»‹wd. m›Él®¥ ghLfS¡»ilna ciu f©Lj« bgaiu Ãiybfh©l mu§fdh® cŸsK« ciH¥ò«x‹iw x‹W ÉŠáadntah«.
`jhkiu òiuí« fhk® nrto’ v‹D« flîŸ thœ¤J¥ghlÈš ̀nrty§ bfhonah‹’ v‹gj‰F “nrtš - nfhÊ¢nrtš; mJ KUf‹ bfhoÆ‹ f©zjhjiy`nfhÊnah§»a bt‹wL Éw‰bfho’ v‹wjdh‹ (âUKU.38) x®f. ïÅ, nrtš - M©kÆYkh«, v‹id? `gšbgh¿gŠiP btšbfho aft’ vdî« (âUKU. 122) kÂkÆšcaÇa khwh bt‹¿¥, ãÂKfñ®â x©brŒ nahD«’vdî« (òw«. 56) MáÇa® e¡Ñu® x©brŒ nahD«’ vdî«(òw«. 56) MáÇa® e¡Ñu® TWjyh‹, ̀nrt‰ bga®¡ bfhiláwbfhL átD«, khÆUª öÉ kÆiy§ filna’v‹wjdhš (bjhš. kuò. 48) njhifnahL To bk‹ik¤j‹ik nkÉ¥ bg©l‹ik bfh©l kÆÈl¤J¢ nrt‰bga®¡ bfhil nruhnjD«, nty‹ bfhoÆš åWbg‰W¥ ngh® Kf¤J ËW M©l‹ik Ä¡f kÆÈlŠnrw‰F ïG¡»‹bw‹f ïjid m¢N¤âu¤J ciu
256 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ÆWâÆš, br›ntsh®ªj kƉfhÆ‹ mJî« neu¥gL«’v‹W MáÇa® c¢ánk‰ òyt® bfhŸ’ 1 e¢ádh®¡»Åa®tiuªjikí« tÈíW¤J«; m‹¿í« ï§F¤ njɉ áwªjâUkhY« átbgUkhD« C®âiaí« bfhoiaí«x‹whf¡ bfh©oU¤jY« fUj¤j¡fJ” v‹W ït®ÉǤbjGJ« âw« m¿ªJ ï‹òw‰ ghyjh« ï›thnwã‹D« eaKw vGJth®.
ï¤bjhif üš g‰¿a gH§F¿¥ò “ï¤bjhifKo¤jh‹ óÇ¡nfh, ï¤bjhif ghoa fÉfŸ ïUü‰iwt®; ï¤bjhif ehyo á‰bwšiyahfî« v£longbušiyahfî« bjhF¡f¥g£lJ” v‹gJ.
“khzt®fŸ j« MáÇaÇl¤âÈUªJ jfîiunahLifbaG¤J th§» vk¡fD¥òth®fshÆ‹ mt®f£Fïu©L %gh ÉiyíŸs FWªbjhif _yK« ciuí«x‹wiu (1-8-0) %ghɉF mD¥g¥gL« xU khzt® xUò¤jf¤â‰F¤jh‹ vG⥠bg‰W¡ bfhŸsyh« (jgh‰TÈntW)” v‹W ït® bgh¿¤JŸs F¿¥ò, ït®j« khzt®ÃiyÆš g£l Kªâa gz K£L¥ghL«, üš »il¤jšj£L¥ghL« vG¥ãa cz®É‹ Éisthfyh«!
FWªbjhif - _y« 1920
FWªbjhif _y« k£L« m¿P® fh. ekáthaKjÈahuhš 1920-M« M©oš btËÆl¥ bg‰wJ. mJFkhurhÄ ehíL m©L r‹Þ m¢R¡ Tl¤âš gâ¥ã¡f¥bg‰wJ. Mdhš m¥gâ¥ò btË¥g£L cyhÉaJ g‰¿m¿a¡ TlÉšiy. 1 `btËtªjjhf¤ bjÇaÉšiy’ vdm¿P® itahòÇ¥ ãŸis F¿¥ã£LŸsh®.
FWªbjhif - _yK« ciuí« 1930
_yK« ciuí« Toa ï¥gâ¥ò. ïuhku¤âd IauhšvGj¥ bg‰w ò¤JiuíilajhF«. ïjid¥ òurgh¡f«nrrhry Ia® v‹gh® `fyhÃiya«’ gâ¥ghf btËÆ£lh®. MÆD« ò¤jf toÉš btËahf Éšiy vdm¿a¥ bgW»wJ.
257Rto¡fiy
FWªbjhif - _y« 1933
ï¥gâ¥ò òuirgh¡f«, r®. v«. á.o. ca®Ãiy¥ gŸË¤jÄHháÇa® nrh. mUzhry njáfuhš gâ¥ã¡f¥bg‰wjhF«.
ï¥gâ¥òfŸ Rto bfh©L MuhŒªJ gâ¡f¥ bg‰wdmšy. mu§fdh® gâ¥ig mo¥gilahf¡ bfh©Lmikªjit gâ¥ònjhW« áy âU¤j§fis íiladthÆD«, Rto bfh©L MuhŒªjit mšy v‹g®.
“FWªbjhif _y¤ij k£L« Kj‹Kjš btËÆ£lt® jÄH¿P® á.it. jhnkhju« ãŸis” v‹gt® vd1 lh¡l® kh. ïuhrkh¡fdh® F¿¥ãLth®. Mdhšm¢brŒâ m¿a¥ bgwÉšiy. mt®j« tuyh‰¿Y«ï¢brŒâ F¿¥ãl¥ bg‰¿yJ.
FWªbjhif - _yK« ciuí« 1937
lh¡l® rhÄehija® vGâa gjîiu, És¡fîiuKjÈat‰iw¡ bfh©l gâ¥ò ïJ. Ia® KGikahf ciuvGâa üš ï¡FWªbjhifnaah«, k‰iw üšfisbašyh« mU«gjîiu, nk‰nfhŸ, x¥òik¥ gFâKjÈad vGâ vÊY« gaD« bfGk¥ gâ¥ã¤jh®.ïªü‰nf K‰¿Y« ciuf©L btËÆ£LŸsh®. ïjidMŒªJ btËÆ£l tifiaí« fhuz¤ijí« Kfîiu ÆšTW»wh®;
“gytifahd F¿¥ò¡fS« mfuhâfS« vGâ it¤J¡bfh©L bghUŸ tiuaiw brŒa¤ bjhl§»nd‹.ehsilÉš bgU«ghyhd brŒí£fË‹ bghUŸfŸÉs§»d ̀ïÅ ïjid m¢á£L btË¥gL¤jyh«’ v‹Wv©ÂÆUªnj‹. ïilna thÂa«gho iA ÞTšjÄœ¥ g©ojuhf ïUªj â.brs. mu§frhÄIa§fhbu‹gt® FWªbjhif¡F ciubaGâ 1915-M«M©L gâ¥ã¤J btËÆ£ld®. m¥ghš FWªbjhifMuhŒ¢áÆš vd¡»Uªj C¡f« á¿J js®ªJ ãwüyhuhŒ¢áÆš fU¤ij¢ brY¤jyhnd‹. ã‹ò« áy®áy g¤âÇiffËš ïªüiy btËÆLtjhf¡
258 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
nfŸÉí‰nw‹.......... giHa ciu ïšyhikahš òâa ciuvGâ ïªüiy eh‹ btËÆl nt©Lbk‹w fU¤J áyjÄH‹g®fS¡F ïUªjij cz®ªnj‹. gy m‹g®fŸmo¡fo ö©o tªjh®fŸ. K‰T¿a Ia§fhut®fŸ ciu¥ãuâ ï¥bghGJ v§F« »il¡fÉšiy. gy tUõ§fshfciH¤J¤ bjhF¤j F¿¥ò¡fŸ åzhfhkš ïU¡F«bghU£L ïªüiy btËÆl nt©Lbk‹gJ v©z«vd¡F Û©L« c©lhƉW.”
FWªbjhif ciu ÉÇîÄ¡fJ. x›bthU ghlY« T‰W,T‰W És¡f«, _y«, ãuângj«, giHa fU¤J, MáÇa®bga®, gjîiu, Koò, fU¤J, Énrlîiu, nk‰nfhsh£á,x¥òik¥ gFâ v‹D« g‹ÅU gFâfis¡ bfh©Lïaš»‹wJ. K‹nd Kfîiuí«, ã‹nd brŒí« Kj‰F¿¥gfuhâí«, mU«gj KjÈat‰¿‹ mfuhâí«nr®¡f¥g£LŸsd. ghoa òyt®fŸ bga®fS« ghoaghlš v©fS« fh£l¥g£LŸsd. ̀ãuângj§fŸ’ vd¤jÅna v£L¥ g¡f§fS« c©L.
ï›tuhŒ¢á¡F¡ »il¤j RtofŸ
âUthtLJiw MÔd« Rto - 1
âUbešntÈ m«gythz fÉuha® Rto - 1
kªâ¤njh¥ò kl¤âš »il¤j Rto - 1
br§nfhš kl¤âš f©l Rto - 1
âUkÆiy r©Kf« ãŸis foj¢ Rto - 1
nrhlhrtjhd« R¥guha br£oah® Rto - 1
bjhGñ® ntyhíj KjÈah® Rto - 1
br‹id muád® ifbaG¤J¥ ò¤jfrhiy¢ Rto - 1
òJ¡nfh£il uhjh»UZiza® foj¢ Rto - 1
âU¡nfhzkiy j. fdfRªju« ãŸisfoj¢ Rto - 1
ï¥g¤J¢ RtofS« _y¢ Rtofns, mâY« x‹iw¥gh®¤J x‹W vGâdthfnt ïUªjdth«. FWªbjhif
259Rto¡fiy
380 ghlšfS¡F¥ nguháÇa® ciu vGâdh® v‹W«,mt® vGjhJÉ£l 20 ghlšfS¡F e¢ádh®¡»Åa® ciuvGâdh® v‹W« e¢ádh®¡»Åa® ciu¥ghÆu«F¿¡»‹wJ.
“ešy¿ îila bjhšng uhrh‹ fšÉí§ fh£áí§ fháÅ m¿a¥ bghUŸbjÇ FWªbjhif ïUgJ gh£o‰ ÑJbghU bs‹wt‹ vGjh bjhÊa ïJbghU bs‹wj‰ nf‰g ciu¤J«”
v‹gJ mJ. ï¥ngu¿ths®fŸ vGâa ciuíl‹ ToaRto brsÇ¥ bgUkhsu§fU¡nfh, rhÄehij a®¡nfh»£o‰¿šiy. e¢ádh®¡»Åa® ciu¥ghÆu¢ brŒíŸ»£lh¡fhš ï›îiujhD« ïUªjbj‹D« F¿¥òÄ‹¿xʪâU¡F« v‹nw v©z nt©oísJ m›îiuÆ‹ikia xUtifah‹ Ãiwî brŒí« gÂianank‰bfh©lh® Ia®.
mu§fdh® mÇâ‹ Ka‹W«, m¿¡if ÉL¤J«»ilahj RtofŸ gy IaU¡F¡ »il¤jd. mit mt®j«bršth¡if vËâš És¡Ftd. mt® njo¡ bfh©lRtofis mšyhkš, mtiu¤ njo¡ bfh©L tªjRtofŸ c©ikia m¿nth« mšynth! m¥ngW vËâšvt®¡F« thŒ¥gnjh? MfÈ‹ XÇU Rtofis¡ f©lmsÉš gyU« mikªJ gâ¥ã¤jhuhf¥ gy RtofisMŒªJ btËÆ£lh® Ia®. Mjyhš ãw® gâ¥òfËšfhz¡Tlhj ghlntWghLfS«, âU¤j§fS« Ia®gâ¥ãš »il¥gd MÆd. ï~J mu§fdh® gâ¥igí«Ia® gâ¥igí« x¥ãL« msthnd m¿a¡ Toajh«.ï¡F¿¥ghš Ia® gâ¥ò mwnt Fiwa‰wJ v‹nwh,eh£oYŸs RtofŸ mid¤ijí« f©L MŒªjJv‹nwh TWtJ MfhJ. ï‹D« v¤Jiz¥ gâ¥òfŸtÇD« nkY« âUªJj‰fh« Ãiyik ïUªJ bfh©nlïU¡F«! “m¿njhW« m¿ahik f©l‰W” v‹D«nj®¢áíiu gâ¥ò¤ Jiw¡F Äf¥ bghUªJtnj. ïjid¡Fiwí« Ãiwí« v‹D« jiy¥ãš fh©ngh«.
260 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
IaÇ‹ FWªbjhif¥ gâ¥ò¡F¢ br‹id¥ gšfiy¡fHf cjÉ 1934-ïš »il¤jJ. m›îjÉahš 1937-ïšFWªbjhif _yK« ciuí« btËtªjJ. gšfiy¡ fHfcjÉ »il¡FkhW cjÉat® jÄœ¥ ghlü‰ FGÉ‹jiytuhf ïUªj o. átuhk nrJ¥ ãŸis Mt®. cjɤbjhif %. 1500. ïjid¥ g‰¿¡ F¿¥ãL« Ia®, “ï›tsîtUõ§fshf eh‹ btËÆ£LtU« ü‰ gâ¥ò¡fS¡Fïij¥ ngh‹w ngUjÉ »il¤jâšiy v‹gij¤jÄœeh£odU¡F¤ bjÇɤJ¡ bfhŸS»nw‹” v‹»wh®.
FWªbjhifÆ‹ ïu©lh« gâ¥ò IaÇ‹ âUkfdh®fÈahz Rªjuuhš 1947-ïš btËÆl¥ bg‰wJ. ghondh®tuyhW vGâ ïiz¡f¥ bg‰wJ. áy âU¤j§fŸbrŒa¥g£LŸsd. ghl ntWghLfŸ m›t¥ g¡f¤J¡F¿¡f¥ bg‰wd. ï¥gâ¥ò¡F¥ òâjhf Vblh‹W«Muha¥ bgwÉšiy. Mjyhš gâ¥ò tif¤ âU¤jk‹¿¥gHŠ Rtoahš ne®ªj âU¤j« ïšiy.
gÇghlš - _yK« ciuí« 1918
`X§F gÇghlš’ vd¢ rh‹nwh®fshš òfH¥g£l gÇghlšlh¡l® c.nt. rhÄehijauhš MŒªJ Kj‰f© gâ¥ã¡f¥bg‰wJ. ïªüiy¥ gâ¥ã¡f nt©L« v‹W brsÇ¥bgUkh‹ mu§fdhU« v©Âdh®; MuhŒªjh®; Mdhšmt® v©z« Ãiwnt¿‰¿šiy. mÇâ‹ Ka‹W« 22ghlšfŸ msnt bjhluhf¡ »il¤jJ. ïu©L ghlšfS«,áy gFâfS« ciuaháÇa®fŸ nk‰nfhŸ fh£oatifahY« òw¤âu£lhY« »il¤jd. gÇghlš vGgJv‹gJ gH« ghlš x‹whš òy¥gL»‹wJ. âUkhY¡F v£L¥ghlšfS«, KUfD¡F K¥g¤bjhU ghlšfS«, fhL»HhŸM»a fhË¡F xU ghlY«, itiaah‰W¡F ïUg¤jhWghlšfS«, kJiu¡F eh‹F ghlšfSkhf 70 ghlšfŸïUªjd v‹W« m¥ghlš TW»‹wJ.
“âUkh‰ »Ueh‹F br›nt£F K¥g¤ bjhUgh£L¡ fhLfh£ bfh‹W - kUÉÅa itiaÆU g¤jhW khkJiu eh‹bf‹g brŒagÇ ghl‰ ¿w«”
261Rto¡fiy
v‹gJ m¥ghlš,
ï¥ gÇghliy¥ bga® f©l¿ªjJ« mUiknaah«v‹bdÅ‹ KjY« <W« ïšyh üyhf mf¥g£l jhfÈ‹v‹f.
âUthtLJiw MÔd¤J¢ Rto x‹iw - KjY« <W«ïšyhkš áijªJ nghÆUªj x‹iw - ï‹d üby‹Wòy¥glhkš it¤âUªjh® Ia®. v‹d üby‹W Muhí«neh¡fhš ãǤJ¥ gh®¤jnghJ `t©z t©o‹Fušg©izngh‹ wdnt’ v‹D« gFâia¡ f©lh®. m~Jïy¡fz¡bfh¤âš nk‰nfhshf tªâUªj jhfÈ‹giHabjhU üyhf ïU¡fyh« v‹w msÉš v©Âdh®ãwF âUKUfh‰W¥gilia e¢ádh®¡ »Åa® ciuíl‹MuhŒªj nghJ “mWntW tifÆ‹ mŠRtu k©o” (mo58) v‹gj‹ És¡fîiuÆš âUKUf‹ tuyh‰iw¡ T¿“ïjid¥ ghÆU« gÅ¡flš v‹D« gÇghl‰gh£lhDz®f” v‹¿Uªjij m¿ªJ, m¥ghlš jh«MuhŒªj RtoÆš Iªjh« ghlyhf ïU¡f¡f©L ïJgÇghlš v‹gij¤ nj®ªjh®. ï›thnw ü‰ bgaiu¡fh©l‰nf xU bgÇa Ka‰á nt©oa jhƉW.
»il¤j RtoÆš Kj‰ghlš ïšiy. mj‹ ciu¥gFâÆš ïUªnj Rto »il¤jJ. brŒíŸ ïUªjhšKa‹W ciu fhzyh«. áijªJ nghd ciubfh©Lghliy¡ fhzKoínkh? fhz xU thŒ¥ò V‰g£lJ.bjhšfh¥ãa« brŒíËaš f£Liu tifÆ‹ v‹D«ü‰gh (119) ciuÆš ïs«óuz® fh£oa `MÆu« ÉǤjmz§Fil mUªjiy’ v‹D« ghlš, ghlÈšyhjï›îiu¥ gFâ¡FÇa ghlyhf ïUªjJ f©lh®. jÄœ¤bjŒt¤â‹ âUtU£ braiy ÃidªJ ï‹ò‰W¥gÇghlÈ‹ Kj‰ ghlyhf ïiz¤J¡ bfh©lh®.tÊjl« òy¥gLkhÆ‹ fÊbgU Ka‰áahš fhy bkšyh«cH‹W« f©lila¡TL«. Mdhš tÊ mwnt_l¥g£L¥ nghFkhÆ‹ vtnu v‹ brŒt®? ïHªJnghdã‰gFâia v§bf§F Ka‹W« Ãiwî brŒa KoaÉšiy.K¡fhš ü‰wh©o‹ K‹dnu Ka‹W »£lhj gFâ, VL«
262 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
vG¤jhÂí« tH¡bfhʪJ jhS« vGJnfhY«tH¡»YŸs ï¡fhy¤J¡ »£L« v‹gJ v©zî«ïayhjnj vd¢ nrhu nt©oa âšiy! bjŒt¤â‹âUtU£ brany v‹W Ia® nghynt ehK« ÃidªJï‹òwyh«.
gÇghlš ïir¥gh v‹gJ ̀gÇgh£bl‹gJ ïir¥ghMjyh‹’ vdtU« gÇghlš ciuahš m¿a¥ bgW«, mJgytif¥ ghî«, gytif moí« bghUªj ÉǪJtUtJv‹gJ gÇghlyhY«, bjhš fh¥ãa¤ jhY« m¿a¥bgW«. ïJ g©tifahš bjhF¡f¥ bg‰wJ v‹gJ 12-MtJ ghlštiu ghiy ahœ v‹W«, mj‰Fnkš 17-MtJghlštiu neh âw« v‹W«, mj‰Fnkš fhªjhu« v‹W«milî brŒa¥ bg‰WŸs Kiwikahš m¿a¥ bgW«.
kJiu¤ jÄœ¢ r§f¤â‰fhf¥ bgU«òyt® ïuh.ïuhfita§fh® Mœth® âUefǤ âUnkÅ ïu¤âdfÉuha® tÊÆš tªj jhatyªÔ®¤j fÉuha® å£oY«,njt® ãuh‹ fÉuha® å£oY« VLfŸ njodh®. mt®fŸåLfËš »il¤j âU¡FwŸ gÇnkyHf® ciu¢ RtofË‹nkš gÇghlš ciuaháÇa® g‰¿a ghÆu¢ brŒíŸ x‹W»il¤jJ. mjdhš gÇghlY¡F ciu brŒjt®gÇnkyHfnu v‹gJ òy¥g£lJ. m‹¿í« gÇnkyHf®ciu brŒa ne®ªj tifí« És¡f¥ g£oUªjJ. k‰W«,âUnkÅ¡ fÉuha® âU¡FwŸ gÇnkyHf® ciu¡F `E©bghUŸ khiy’ vd xU És¡fîiu tiuªâUªjh®. mªE© bghUŸ khiy¢ RtoÆš, “ï›îiuaháÇanugÇghlYŸ Xâa th‰wh‹ cz®f” v‹W F¿¥ãl¥bg‰¿UªjJ. Mjyhš âU¡FwS¡F ciuf©l gÇnkyHfnugÇghlY¡F« ciuf©lh® v‹gJ bjËthƉW.ï¢brŒâia És¡»¢ brªjÄœ Kj‰bwhFâ g¡f« 87 - 90-ïš `MuhŒ¢á - gÇghlYiuaháÇa®’ v‹D« jiy¥ãštiuªjh®.
“f©Qj‰ flîŸ m©zy§ FWKÅ Kidntš KUf‹ vdït® KjÈa âUªJbkhÊ¥ òyt® mUªjÄœ MŒªj
263Rto¡fiy
r§f« v‹D« J§fkÈ flYŸ mÇâ‹ vGªj gÇgh£ lKj« muRÃiy âßïa ms¥gU§ fhy« nfhâš brhškfŸ nehjf¡ »l¤jÈš ghoa rh‹wt® ÕLe‹ Fzu ÄifgL bghUis eifgL ò‹brhÈš jªâil kL¤j fªâj‹ ãiH¥ò« vGâd® ãiH¥ò« vGªJU bth¡F« gFâÆ‹ tªj ghlf® ãiH¥ò« xU§Fl‹ »lªj x›th¥ ghl« âUªâa fh£ánah® brÉKjš btJ¥gÈš á‰w¿ Éd®¡F« bj‰bwd¤ njh‹w kâÆ‹ jif¥ò ÉâíË af‰¿ všiyÆš áw¥ãš bjhšnyh® ghoa mÂâfœ ghl¤J¤ JÂjU bghUis¢ RU§»a ciuÆ‹ És§f¡ fh£od‹ ÚÂy§ flªnjh‹ jhŸbjhG ku㉠gÇnk yHf‹ cÇikÆ‹ cz®ªnj!”
ï¥gÇghlY¡FÇa “gÇnkyHf®) ciu” gyÉl¤J¥bghÊ¥òiuahí« áyÉl¤J¥ gjîiuahí« áy Él¤J¡fU¤Jiuahí« á¿J« òy¥glhj brh‰fË‹ giHatot§fis¥ òy¥gL¤âí« cÇa ïl§fËš ïy¡fz¡F¿¥ò¡fis¥ bg‰W« áyÉl¤J Äf mHfhdgjrhu¤Jl‹ Toí« És§fhj áyt‰iw¤ j¡f jÄœ üšnk‰nfhŸfshY« ntj« cgÃlj« KjÈat‰¿‹fU¤J¡fshY« És¡»í« Äf ÉÇthf mikªJŸsJ.EQ» MuhÆ‹ âU¡FwSiuÆY« ï›îiuÆY« x¤jfU¤J¡fS« MáÇa® gÇnkyH fUila bfhŸiffS«gy fhzyhF«”.
âUthtLJiw MÔd« Rto - 1
(Kj‰gh£L ciuKjš 19-M« ghlš38-M« mo _y« tiu)
264 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
Mœth®âUefÇ nj. ïy£Rkz fÉuha® Rto - 2
(ïu©lhtJ KjšïUg¤âu©lhtJ ghlš ciu tiu)
jUkòu MÔd x‰iw VLfŸ - 2(ghÆU« gÅ¡flš (5) v‹D«ghlš k£L« vGâa VLfŸ)
ïuh. ïuhft Ia§fh® cjÉa_y x‰iw VLfŸ - 2
_yK« ciuí« bjhl®¢áahf ïUªj ifbaG¤J¥gofËš fhz¥glhkš ciuaháÇa®fshš fh£l¥ bg‰wnk‰nfhŸfËÈUªJ«, òw¤âu£oš ïUªJ« bjǪjgÇghlšfŸ ã‹Åiz¥ghf¥ ̀gÇ ghl‰¿u£L’ v‹D«jiy¥ãš ju¥ bg‰wJ. mâš âUkhY¡FÇa KG¥ ghlšx‹W, itia¡FÇa KG¥ghlš x‹W; cW¥ò x‹W:kJiu¡FÇa cW¥ò¡fŸ MW. ï‹dtifia¢ rh®ªjdv‹W m¿a¡ Tlhj cW¥ò¡fŸ ïu©L. Mf¥gâbdh‹WŸsd.
gÇghlÈš Kj‰gâ¥ò gÇnkyHf® ciuíl‹ 1918-M«M©oš gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ. ã‹nd 1935-M« M©Lïu©lh« gâ¥ò tªjJ. Mdhš, òâa RtofŸ mj‹MŒî¡F¡ »il¤ây. tH¡f« nghy¤ âU¤j§fS«,ïiz¥òfS« bgU»d. x›bthU ghlš jiy¥ãY«m¥ghl‰ bghUis vËa ïÅa tifÆš És¡F« bghU£RU¡f« gÇnkyHf® ciuia¤ jGÉna vG⢠nr®¡f¥bg‰WŸsJ.
bgU§fij 1924
ï¥bgUªfijia Kj‰f© MŒªJ gâ¥ã¤jt® lh¡l®rhÄehijanu Mt®. KjY« ïWâí« ïšyhj üšfË‹bga®fŸ jhK« f©Lão¤j‰F¥ g£l mU«ghLfŸmid¤J« ï¥bgU§ fij¡F« g£l J©L. gÊ¥òiuí«Tl x›bthUfhš gaDiuahf kh¿Él¡TL« v‹gj‰F¥bgU§ fijia¡ f©Lão¤j tifna rh‹wh«.
265Rto¡fiy
Ia® g¤J¥gh£L VLfis¤ njo¡bfh©L cyhtªjbghGâš âUbešntÈ¡F¢ br‹wh®. M§F m«gythzfÉuha® tʤnjh‹wšfsh»a fÉuhr bešiya¥gãŸis, fÉuhr <Rtu_®¤â¥ ãŸis M»at®fŸ å£ošVL njodh®. m¥bghGJ, `bfh§FntŸ kh¡fij’ v‹WtiuªâUªj xU Ó£il nkny bfh©l gHŠRto x‹W»il¤jJ. mij¡ f©lJ« ïy¡fz¡ bfh¤J¥ghÆu«VHh« ü‰ghÉš, bjhšfh¥ãa« âUtŸSt® nfhitah®,_‹¿D« KH§F«. `v‹gj‹ ciuÆš `âUit¡nfhit¡F§ T£Lf. kh¡fthrf® m¿th‰ átnd v‹gJâ©z«. m‹¿í« mH»a á‰w«gyKilah® mt®th¡»‰F myªJ ïuªJ mUikª âU¡ifahš vGâd®.m¥bgUikia neh¡fhJ áªjhk áy¥gâfhu«kÂnkfiy r§f¥gh£L bfh§Fnt© kh¡fijKjÈat‰nwhL nr®¤J m¢brŒí£fnshL x‹wh¡Ft®’’v‹W rhÄ ehj njáf® btW¤J¡ T¿a th¡»a¥ gFâm¥bghGJ Phgf¤â‰F tuÉšiynaš ïªüiy th§»it¤J¡ bfhŸSj‰F ïlÄšiy. mt® it¤JïªüY¡F thœ¤jhf KoªjJ” v‹W F¿¥ãL»wh® Ia®.
»il¤j RtoÆY« Kjš 80 VLfŸ fhz¥glÉšiy.ïWâÆY« 319-M« VLfS¡F nk‰g£lit fhz¥glÉšiy. ïilnaí« áy gFâfŸ ïšiy, ó¢áaÇ¥ò¡F«Jis¥ò¡F« M£g£L ïUªjJ.
áy¥gâfhu ciuaháÇa® moah®¡F ešyh® KªJüšfËš fh¥ãabk‹D« tlbkhÊ¥ bgaÇ‹ nwD«“T¤âa ÇU¡ifí« R‰¿a jhf¡ fh¥ãa thrid fyªjitbrhšÈ”..... vd cjaz‹ fijíŸS«” v‹W vGâa gFâbfh§Fnt© kh¡fijÆš (4, 3: 41,2) ïl« bg‰¿U¡f¡ f©Lï¡fij cjaz‹ fij’ v‹gJ bjǪJ k»œªjh®. mâšfij, bgU§fij, v‹W F¿¥gdî« ï¡fijna v‹W«bj˪jh®.
ã‹ò, m«gythz fÉuha® khztuh»at©zh®ng£il âU¥gh‰fldhj fÉuha® å£oš
266 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bgU§fij¢ Rto x‹W »il¤jJ. m¢Rtoí« K‹dij¡f©L gobaL¤jnj MÆD« K‹dâš f©l áijîfis¢rÇbrŒJ bfhŸs cjÉaJ. m¢Rto, Kj‰RtoáiijîWj‰F K‹dnu gobaL¡f¥ bg‰wJ v‹gJÉs§»‰W. VbdÅš mâš áijthf ïUªj gFâfS«áijÉ‹¿ fhz¥g£ld. MÆD« K‹D« ã‹D«ïilnaí« ÉLbg‰w gFâfŸ Ãu«òj‰F¤ j¡fjhfïšiy ï¡Fiwia Ãiwî brŒj‰F Ia® bgÇJ«Ka‹wh®; jhnk njoaiyªjh®; j« m‹g®fS¡FvGâí« njLɤjh® v§F« Rto »il¡fÉšiy. Mfnt»il¤j msÉnyD« btËÆl¤ Jªjh®.
ï¢Rtofis¡ f©L gobaL¡F« gÂia¤ jŠiria¢rh®ªj mtËtzešÿ®¡ fz¡f® V.Iah rhÄ Ia®nk‰bfh©lh®. m¡foj¥ goí« ehsilÉš áijî‰wJ.mªÃiyÆš Ia® üyhuhŒ¢á¡F clÅUªJ cjÉtªjã‹d¤ö® m. ehuhazrhÄ Ia® t‰òW¤â¤ jhnk tȪJbg‰W mj‰F ntWgo vL¤J¤ jªjh®.
ï¥bgU§fij¥ gâ¥ò¡ F¿¤J xU brŒâia KJbgU«òyt®. bt.g. R¥ãukÂa KjÈah® F¿¥ãL»wh®. 1
m¥bghGJ IaÇl« bfh§FntŸ kh¡fij V£L¢ Rtox‹nw ïUªjJ. mJ fÉuhr bešiya¥g ãŸisÆDilajhF«. mjid¢ rÇ gh®¤J btËÆl IaU¡F beL§fhy«nt©oÆUªjJ. Mdhš bešiya¥g ãŸis mªj V£ilclnd mD¥ã ÉL«go f©o¥ ghf vG¤Jnkš vG¤JÉ£L¡ bfh©oUªjh®. mj‰F¥ gâYiu¡f KoahkšIa® jɤjh®. `cj£L¡FŸ c‰w mÄœj¤ij c©zhkšcÄG«go ne®ªjh‰nghy mUikahf mf¥g£l V£ilm¢álhkš mD¥g nt©o ÆU¡»wnj vd tUªâ,KjÈahÇl« T¿dh®. “mªj V£il¤ âU¥ã mD¥gnt©lh! eh‹ bešiy¡F¢ br‹W fÉuhaiu¡ f©L mJò¤jf khFk£L« bghW¡FkhW brŒÉ¡»nw‹” v‹wh®.m›thnw fÉuhaiu¡f©L j¡fthW ciu¤jh®. “Ia®Äf¥ ghJfh¥ghf it¤âU¥gh®. mªj VL j§fËl«tªjhš 1 tisahgâ VL x‹nw x‹¿UªjJ jt¿¥ nghdJ
267Rto¡fiy
nghy¤ jt¿ xUtuhY« btËÆl¥glhkY« cyf¤J¡FcjthkY« ïw¡f¡TL«.” v‹W És¡»dh®. fÉuha®ïz§»dh®. ã‹nd IaÇ‹ bgU§fij¥ ò¤jf¤ij¥bg‰wnghJ fÉuha® milªj k»œ¢á msÉšml§fhjjhf ïUªjJ! m¢áw¥ãš fÉuha® g§FbgÇjšyth!
ï¤jifa beU¡foiaí«, VL ïUªj Ãiyiaí«fU¤âš bfh©L vGJ»wh® Ia® vd¡ fUjnt©oíŸsJ. m¥gFâ tUkhW;
“xU giHa üiy¥ gâ¥ã¡F« fhy¤JŸs cl‰W‹g«kd¡ftiy bghU£ bryî fhy¥ngh¡F KjÈat‰iw¡fh£oY« mjid KjÈš MuhŒ¢á brŒí« fhy¤âšc©lhtd Äf mâfbk‹W K‹ò m¿ª jijÉl ïªü‰gâ¥ghš Äf¤ bjǪJ bfhŸsyhnd‹.”
bjh©il eh£L¥ giHir milŠrh‹ v‹gt‹ikªj‹ á‹dilŠrh‹ v‹gh‹ bfh§FntŸkh¡fijia vGJɤjh‹ v‹D« brŒâ xU ghlyhšòy¥gL»‹wJ. ïjid vGâdh‹ m‹ó® eÆdh‹mKjfÉ v‹gJ, ̀ïªj¡ fhÉabkGâdJ m‹ó® eÆdh‹mKjfÉ vG¤J’ v‹D« cŠir¡ fh©l¤â‹ ïWâÆšvGj¥g£LŸs F¿¥ghš òy¥gL»‹wJ. ïjidK‹ndí« F¿¥ã£LŸnsh«.
bgU§fijÆ‹ ïu©lh« gâ¥ò 1935-M« M©ošbtË tªjJ. mâš Kj‰gâ¥ãš _y¤â‰F¥ ã‹ndjÅna gâ¥ã¡f¥g£oUªj F¿¥òiu m›t¥ g¡f¤â‹mo¡F¿¥ghf¢ nr®¡f¥g£lJ. `cjad‹’ v‹gJ`cjaz‹’ vd¤ âU¤j« bg‰wJ. `mãjhd És¡f«’mU«gj KjÈat‰¿‹ mfuhâahf cU¡ bfh©lJ.`cjaz‹ rǤâu¢ RU¡f«’ v‹gJ k£L« jÅnaí«, _y«k£L« jÅnaí« gâ¥ã¡f¥ bg‰w gâ¥ò« c©L.bgU§fij¡F KGJiu bgh. nt. nrhkRªjudhiu¡bfh©L f©L, btËÆ£l bgUik irt á¤jhªjü‰gâ¥ò¡ fHf¤â‰F©L.
268 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
r§f ïy¡»a« 1940
ïJ irt á¤jhªj rkhr¤â‹ mÇa gâ¥ghF«. r§fïy¡»a¤ij KGikahf MuhŒth®¡F¡ fiy¡fsŠáakhf És§F« fÉ‹ gâ¥ò ïJ. m‹¿í« òyt®tÇirahf MuhŒth®¡F¥ òijayhf¤ âfG« bg‰¿aJ.ï¥gâ¥ig ï«KiwÆš MŒªJ btËÆ£l bgUikm¿P® itahòÇ¥ ãŸisia¢ nr®ªjjhF«.
r§f ïy¡»a« v‹gJ gh£L«, bjhifíkh«, m¥ghlšv©Â¡if 1381 mt‰iw¥ ghoa òyt® bgUk¡fŸmf«g‹khyhjdh® Kjš nt«g‰ù® Fkudh® <whf 473ng®fŸ. MáÇa® bga® fhzhj ghlšfshf 102 ghlšfŸcs. 1443 ghlšfŸ Kj‰ gFâahfî« vŠáait ïu©lh«gFâahfî« ïU gFâfshf btËtªjd.
r§f¥ òyt®fË‹ bga®fis MáÇa® mfu tÇirÆšmik¤J«, gh£Lbjhif üšfisí« m›thnw mfuhâmilÉš it¤J« ghlšfis m›tª üšfË‹ bjhl®tÇirÆš bfh©L« gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ ï¥gâ¥ò.
r§f üšfS¡F mikªj giHa ciufË‹ â£g¤ij¥ghJfh¤J ï¡fhy¤âš vtU« m¿ªJ bfhŸS« t©z«ò¤Jiu vGJjš nt©L« v‹D« F¿¡nfhis¢ irtá¤jhªj rkhr« nk‰bfh©lJ. mj‹ Kj‰gÂahf_yghl¤ij btËÆLtbjd¤ JªjJ. V£L¥ ãuâfŸ,ifbaG¤J¥ ãuâfŸ, M»at‰iw¤ âu£oaJ. m¿P®FGbth‹iw¤ nj®ªJ MŒÉš òF¤âaJ. “ãuâfËš»il¡F« ghl§fis¡ F¿¡fhkY« btËÆlhkY«thshÉU¤jš jÄœ¡ fšÉÆ‹ K‹nd‰w¤ij¡bfL¥gjhF«; jÄœ MuhŒ¢áÆ‹ ts®¢áia¤jL¥gjhF«. jÄH‹id¡nf Ô§»iH¥gjhF«; V£L¥ãuâfË‹ bjhif mU»tU« ïªehËš mt‰iw¥ga‹gL¤J« bjh©l®gil g‹kl§F bgUFjšnt©L«. mt‰whš »il¡F« ga‹ m›t¥nghJbtËtUjš nt©L«” vd¤ â£lÄ£L¡ bfh©LbraÈš ïw§»aJ.
269Rto¡fiy
ãuâfis x¥ã£L c©ik¥ghl« nj®ªbjL¤jtifia Kfîiu F¿¥ãL»‹wJ.
1. ciuÆ‹¿ üšfË‹ _y« k£L« »il¡FÄl¤JãuâfËš cŸs _y¤jhš k£L« âU¤j« brŒjš. 2.ciufS« cŸsÉl¤J mitfË‹ Jiz bfh©LãuâfËš cŸs _y¤ij neh¡»¥ bghU¤jKŸs ghl§bfhŸSjš. 3. bjhšfh¥ãa ciu KjÈat‰¿šnk‰nfhshf vL¤jhs¥g£l Él¤J m›îiuƉ fhQ«ghl¤njhL x¥òneh¡»¤ jFâahd ghl§bfhŸSjš.
ï«Kiwahš bg‰w ga‹ bgÇJ m¢R¥ ãuâÆšfhz¥glhJ kiwªJÉ£l mofŸ Û©L« »il¤jd; xUáy ïl§fËš m¥ãuâÆš fhz¥glhJ kiwªJÉ£lbrh‰fŸ òy¥g£ld. xUáy ïl§fËš m¥ãuâÆškhWg£L¡ fhQ« brh‰fŸ âU¤j kilªjd. xUáyïl§fËš ïy¡fz¡F¿¥ò ghondh® ghl¥g£nlh®F¿¥ò KjÈat‰¿š âU¤j§fŸ »il¤jd.
gâ¥ò¢ br«ikia Kfîiu F¿¥ãL»‹wJ; “ï›tsîKa‰á brŒJ« bghUŸ És§fhj gFâfŸ gyîŸsd.m¥gFâfËš ghl« áijªJŸs bj‹gJ vËâš m¿a¡»l¡»‹wJ. ghl« ï›th¿U¤jš nt©L« v‹WC»¡fî« ïlK©L. Cf§fŸ c©ikbad¤ JªjÉl¤J« mit gâ¥ã‰ ãiH âU¤jkhf cL¡F¿íl‹bfhL¡f¥ g£LŸsdnta‹¿, _y§fŸ âU¤j¥glÉšiy.ãuâfË‹ cjÉ ï‹¿¡ nfty« Cf¤ijnafil¥ão¤J¥ ghl§fis kh‰¿ÉLjš mlhj fhÇa«,ï¥gâ¥ãš xU ghlnkD« Cf¤jhš kh‰w¥glÉšiy.És§fhj ghl§fŸ âUªJj‰FÇa tÊ x‹nwíŸsJ. mJbgU Ka‰áfŸ brŒJ nk‹nkY« V£L¥ ãuâfis¤njo¢ nrfǤJ mt‰¿‹ Jizbfh©L MuhŒªJc©ik fhQtnj.”
ï¥gâ¥ãš ÉÇthd Kfîiu, r§f ïy¡»a§fË‹tuyhW, r§f ïy¡»a§fË‹ gâ¥ò Étu«, áw¥ò¥ bga®
270 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
mfuhâ òyt®fS« ghlš bjhifí« gh£bl©fË‹x¥ò neh¡F m£ltiz, òyt®fË‹ bga®tif,òyt®fS« mt®fsh‰ ghl¥g£nlhU«, mur®KjÈnahU« mt®fis¥ ghondhU« òyt®fŸ mfuhâ,gh£L Kj‰gâ¥ò. gâ¥ã‰FjÉa V£L¥ ãuâfŸ KjÈadM»a ga‹Ä¡f ïiz¥òfŸ ïl« bg‰WŸsd. ïj‹ïuh©lh« gâ¥ò ghÇ Ãiya¤â‹ tÊna 1967-ïšbtËtªJŸsJ. ïj‰F¥ ga‹g£l RtofŸ:
mfeh}W : RtofŸ
f«g® Éyhr« nt. ïuhrnfhghiya§fh® VL 1.
f«g® Éyhr« nt. ïuhrnfhghiya§fh® foj« 1.
br‹id gšfiy¡ fHf tuyh‰W¤ Jiw foj« 1.
gthdªj® fHf« foj« 1.
I§FWüW :
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 2.
fȤbjhif :
bešiy m«gythz fÉuha® VL 1.
gthdªj® fHf« foj« 1.
FWªbjhif :
kJiu¤ jÄœ¢ r§f« VL 1.
â. j. fdfRªju« ãŸis foj« 1.
ïuh. ïuhfita§fh® foj« 1.
K¤Ju¤âd KjÈah® foj« 1.
br‹id murh§f üš Ãiya¡ foj« 1.
e‰¿iz :
kJiu¤ jÄœ¢ r§f« VL 1.
ïuh ïuhfita§fh® foj« 1.
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
271Rto¡fiy
gthdªj® fHf« foj« 1.
gâ‰W¥g¤J:
ïuh. ïuhfita§fh® foj« 1.
â. j. fdfRªju« ãŸis foj« 1.
gÇghlš :
â. j. fdfRªju« ãŸis foj« 1.
òweh}W :
kJiu¤ jÄœ¢ r§f« VL 1.
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
â.j. fdfRªju« ãŸis foj« 1.
k‹dh®Fo nrhkRªju« ãŸis foj« 1.
g¤J¥gh£L _y« :
fh. uh. ek¢átha KjÈah® foj« 1.
âUKUfh‰W¥gil :
v«. ã. vÞ. JiurhÄ KjÈah® VL 1.
bghUeuh‰W¥gil :
m«gythz fÉuha® VL 1.
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
áWghzh‰W¥gil :
m«gythz fÉuha® VL 1.
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
bgU«ghzh‰W¥gil :
m«gythz fÉuha® VL 1.
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
Kšiy¥gh£L :
272 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
m«gythz fÉuha® VL 1.
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 2
kJiu¡fhŠá :
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
k‹dh®Fo nrhkRªju« ãŸis foj« 1.
beLeš thil :
k‹dh®Fo nrhkRªju« ãŸis foj« 1.
F¿Šá¥gh£L :
k‹dh®Fo nrhkRªju« ãŸis foj« 1.
g£od ghiy :
k‹dh®Fo nrhkRªju« ãŸis foj« 1.
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
kiygLflh« :
br‹id murh§f üš Ãiya« foj« 1.
xsitah® gh£L:
ïuh. ïuhfita§fh® foj« 1.
bjhš. bghUŸ. e¢. foj« 1.
nguh. âU¥ghâÇ¥òÈô® PhÅah® kl« VL 1.
bjhš. bghUŸ. e¢. nguh.gthdªj® fHf« VL 1.
bjhš. bghUŸ. ïs«.t.c. áj«gu« ãŸis VL 1.
bjhš. bghUŸ. e¢.ïy¡fz És¡f MáÇa® gu«giunrhkRªju njáf® VL 1.
ïy¡fz És¡f«:
273Rto¡fiy
Mdªju§f« ãŸis tÊÆd® VL 1.
òw¤âu£L :
ï›ntLfŸ g‰¿a k‰iw És¡f§fis mªüšm£ltizÆš f©L bfhŸf.
gHªjÄœ ïy¡»a¥ ngiH 1970
gHªjÄœ ïy¡fz ïy¡»a fhÉa üšfisbašyh«ciufSl‹ xU§nf g‰W¥ ga‹bgW« tifÆš ï¥ngiHirt á¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf¤âduhš btËÆl¥bg‰wjhF«. VLfŸ bfh©nl ï¥gâ¥òfŸ btËtªâyMÆD« áy gâ¥òfŸ VLfË‹ Jizahš âU¤j«bg‰wJ c©L v‹gJ F¿¥ãl¤j¡fJ. k‰bwh‹W r§füšfŸ mid¤ijí« gšntW ïl§fËš njomiyahkš XÇl¤nj xU§nf xU ngiHíŸ it¤J¥bgW« jÅ¥bgUŠ áw¥òilaJ.
bjhšfh¥ãa¤â‹ mid¤J ciufS«, Ñœ¡ fz¡F,fhÉa§fŸ, gh£Lbjhif všyhK« giHa òâa ciuÉs¡f§fSl‹ btËtªJŸsJ. ït‰WŸ gyt‰W¡F¥ò¤Jiu f©lt® bgUkiH¥ òyt® bgh. nt.nrhkRªjudh® Mt®. giHa ciuaháÇa®fË‹ ïy¡fzciufŸ És¡fîiu F¿¥òiu M»at‰iw¥ bg‰WÉs¡f« bg‰WŸsd.
bjhšfh¥ãa ciufŸ gâbdhU bjhFâfshfî«,g¤J¥gh£L ïu©L bjhFâfshfî« v£L¤ bjhifgâbdhU bjhFâfshfî«, gâbd© Ñœ¡ fz¡F VGbjhFâfshfî« fh¥ãa§fŸ gâbdhU bjhFâfshfî«mikªJŸsd. ïâš mikªJŸs fh¥ãa üšfŸ:áy¥gâfhu«, kÂnkfiy, áªjhkÂ, bgU§fij,NshkÂ, tisahgâ, F©lynfá, cjazFkhu fhÉa«,Úynfá, anrhju fhÉa« v‹gd. tisahgâF©lynfáfËš ïJfhW« »il¤j ghlšfŸ ciuÉs¡f« bg‰WŸsd.
274 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
F¿¥òfŸ
1. fȤbjhif gâ¥òiu. g¡. 30.
2. j¡fahf¥ gu Kfîiu CVIII
3. fȤbjhif, gâ¥òiu - g¡. 29.
4. ešYiu¡ nfhit - III 119.
5. jÄœ¤bjŒt tz¡f« j¡fahf¥ gu Kfîiu.
6. eh« vGJ« KiwÆš vGj¥bg‰WŸsJ.
7. x‹wDŸ x‹wl§»a ïUt£l§fË‹ ïilna mikªJŸsJ.
8. ï.M©L 炙äR M©L.
9. 1811-M« M©oš, M§»nya® jÄœ f‰gj‰fhf¤ `jÄœÉs¡f«’ v‹bwhU üš btËÉl¥g£LŸsJ. mjidvGâat® âUnt‰fhL R¥guha KjÈah® v‹gh®. ïj‹És¡f¤ij 19-M« ü‰wh©oš jÄœ ïy¡»a« 130-131 - Mšg¡f§fËš fh©f.
10. ïjid m‹òl‹ tH§»at® òyt® âU. kh®¡f©nladh®.ïjid vGâat® ït® jhŒtÊ¥ gh£lU«, kôuhr òuhz«ïa‰¿atUkh»a É. âahfuhr fÉuha® v‹gh®.
11. gil¥ò. fh¥ò. mÊ¥ò
12. “ïJ bt‹id murh§f¡ ifbaG¤J¥ ò¤jfrhiyÆÈUªJmt®fŸ ãuâ brŒjJ. ïj‰F¢ irtîiu v‹W bga®N£l¥g£LŸsJ. Kjš 11 mâfhu« tiuÆš á¿J ntWg£L,ã‰gFâ KGJ« gÇâah® ciuiana xªJsJ” v‹D«F¿¥òsJ.
13. gÇnkyHf®, kz¡Flt®, gÇâah®, fh˧f® ciufŸ, M§»ybkhÊ bga®¥ò òâa ïiz¥ghF«.
14. msÉdhš bga® bg‰wd g‹ÅU gly«, ehyo eh}WKjyhÆd. e‹. 49.r§.
15. ït® MuhŒªj bjhš. vG¤. e¢. bjhš. brhš. e¢. ïu©L« 1901M« M©LfËš btËtªjd.
275Rto¡fiy
16. bjhš.vG¤. ïs«. Kfîiu.
17. brªjÄœ, bjhFâ 39; gFâ, 4. g¡. 224.
18. ü‰gh. 182, 183, ü‰W¥g¤jsî - MÆu mo msî.
19. ešÿiu¡nfhit. 1, g¡. 114.
20. v‹. rǤâu«. g¡. 900 - 1.
21. fȤbjhif, gâ¥òiu g¡. 12, 13.
22. gâ¥ò¤ JiwÆš g£l¿î. 45, g¡. 556.
23. v‹ rǤâu« g¡. 764
24. v‹ rǤâu« g¡. 821, 23.
25. v‹ rǤâu«. g¡. 1018 - 19.
26. foj¢ brŒâia Ia® gâ¥ò¥ gFâÆš fh©f.
27. v‹ rǤâu« g¡. 9869.
28. v‹ rǤâu« g¡. 998.
29. áªjh. <if 309.
30. ïJ nguháÇa® ciu. MÆ‹ mªehŸ m›îiu e¢. bgauhšbtËÆl¥ bg‰W cyh tªjJ v‹f.
31. jÄœ¢ Rl®kÂfŸ
32. jÄœ bkhÊ ïy¡»a tuyhW g¡. 152.
33. brªjÄœ bjhFâ 39, g¡. 369.
34. IaU¡fhf KjÈah® VL njL« gÂÆš cjÉdh®. ïu£rÂaah¤ßf« ïa‰¿a òyt® »U£oz¥ ãŸisÆ‹ tÊnaMWKf k§fy¤âš tisahg⢠Rto ïU¥gjhf m¿ªjh®.mt® e©g® tH¡f¿P® R¥guha KjÈah® tÊna njodh®.Mdhš m›ntL mf¥glÉšiy, mjid cŸs¤J¡ bfh©Lciu¤jh®. (brªjÄœ 39; 371)
276 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
12. Ãiwí« Fiwí«
“Fz«eho¡ F‰wK« eho mt‰WŸ Äifeho Ä¡f bfhsš”
v‹gJ bjǪJ bjËjš v‹D« mâfhu¤âš ml§»aâU¡FwŸ kÂ. ï¤bjǪJ bjËjš, e£ghlš, Éid tif,thœ¡if¤ Jiz Kjyha gyt‰W¡F« bghJtifahš»il¤j bghUSiuahF«. ï›îiu gâ¥ò¤ JiwÆšgÂbrŒj bgUk¡fis¤ bjǪJ bj˪J nj®ªJngh‰Wj‰F« f£lis¡ fšyhf mika¤ j¡fjh«.
gâ¥ò¥ gÂÆš <Lg£l bgUk¡fbsšyhU« e«ngh‰WjY¡F cÇatnu. mt®fŸ v›ÉH¥ò¡F« JªJ«,v›îiH¥ò¡F« mŠrhuhf¥ g brŒjikahd‹nwhï¤Jiz¤ jÄœ¢ bršt§fis vŒâ ïWkh¥òW»nwh«.”ahk¿ªj bkhÊfËny jÄœ bkhÊnghš ïÅjht bj§F«fhnzh«” v‹W Mo¥gho k»œ»‹nwh«! rka¥gu¥òeuhf tªj maš eh£L¢ rh‹nwh®fS« jÄœ¢rhšÉny njhŒªJ eh« e« bkhÊah¡f« v©Â¥ghuhjehËnyna, ešy gy gÂfŸ òǪJ k»œî‰wd®!cyfshÉa òfG¡FÇaJ x©lÄœ v‹D« ca®ittH§»d®! ï¤jifa mUik¡F« bgUik¡F«mo¥gilahd gâ¥ò¤ bjh©L brŒj g©ghs®fËl«Fiwí« c©nlh? vÅ‹ c©L v‹f. m¡Fiw, `v‹nd!v‹nd!’ vd vŸË eifaho¤ ö‰W« Fiwa‹W! eh«tÊtÊna brŒa nt©o thŒ¤j flik¡F tÊfh£oahf¡bfh©L ngh‰W« Ãiwia Ãidñ£L« FiwahF«.â§fËny goªj khir v©Â¡ FiwíWth® vt®? mj‹xËíŸ ïUŸ k§»¥nghtJ ïšiyah? mJnghš ï§F¡
277Rto¡fiy
fhz¥bgW« FiwfŸ mt®fŸ bfh©oUªj ÃiwíŸïUªj ïl« bjÇahkš kiwtJ c©ikahÆD«, ek¡F¥ghlkhf¤ j¡fjhfÈ‹ gh®¡f nt©Ltnjah«.
tÊÆš »lªj fšyhš xUt‹ fhÈl¿ åœth‹ vÅ‹,m¡fšiy¥ bga®¤bj¿a¥ ã‹ndtU« xUtD¡F cz®îc©lhFk‹nw! m›îz®it¤ j£o vG¥òtJ ahJ?K‹nd 圪jt‹ ïlWjnya‹nwh! m›tifahš e«flid e‹ KiwÆš tÈíW¤Jtj‰nf ï¥gFâah« v‹f!c©ikÆ‹ ï¤jifabjhU gFâia vGJjY« nt©lhvd¡ fUjnt Ko»‹wJ. ãw®¡F« m›îz®înjh‹wyh«! e‹¿ ghuh£Ljš ïilna ïªeÈî¡ fU¤J«nt©Lnkh vdî« Iíwyh«. Mdhš gšfhš v©Â¢nrh®ªJ nrh®ªJ nj®ªj ã‹dnu vGJtJ ï¥gFâMjyhš gÆšth®¡F¤ njh‹W« v©z¤âš X®vŸssî« Fiwahj msî v©Â¤ ja§FjnyhL vGJ«gFâ ï~bj‹f. mJî«, “KGÃiwîilahnu gâ¥ò¥gÂÆš <LgLj‰FÇa®; ãw® cÇa® mšy®” v‹D«v©z« njh‹¿ÉLkhÆD« K¤jÄœ ts®¢áKid¥òl‹ bršyhJ v‹D« fU¤ij tÈíW¤â¥ngusî ešYz®î« ešy¿î« cilahnu m‹¿ XusîešYz®î« ešy¿î« thŒ¤jhU« bkhÊ¥ gÂÆš C‹¿Ã‹W ciH¤Jjtyh« v‹D« fU¤ij tÈíW¤â<LgL¤Jj‰F« thŒ¥gh« vd¡ fUâ vGj¥ bgWtJkh«v‹f.
gâ¥ò¤JiwÆ‹ KoNlh k‹duhf¤ âfœªj lh¡l®rhÄehija® c¢ánkš òyt®bfhŸ e¢ádh®¡»Åa®ciug‰¿¡ T¿íŸs xU fU¤J« mtiu¥ g‰¿¡ T¿íŸsxU bjËî« ït© neh¡Fjš ï¥gFâ¡F Äf ÄfV‰òilajh«.
“e¢ádh®¡»Åa® ciuÆdhš òâa òâa Éõa§fiscz®ªnj‹ ïu©L Éõa§fËš mtÇl« á¿J tU¤j«c©lhƉW. gy ïl§fËš kh¿¡ T£o¥ bghUŸÉs¡F»wh®. XÇl¤JŸs gh£oš ïU¡F« brhšiy¥
278 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
gygh£L¡F K‹nd k‰nwhÇul¤JŸsnjhL ïiz¤Jkh£bl¿»‹wh®. m¤jifa ïl§fËš mt® ciuÆšá¿J btW¥ò¤ j£oaJ. xU Éõa¤J¡nfh brh‰ãunahf¤J¡nfh xUü‰ brŒí£ gFâia nk‰nfhŸfh£LÄl¤âš mªj ü‰ bgaiu¢ brhštâšiy. ̀v‹wh®ãwU«’ v‹W vGâ É£L ÉL»wh®. áªjhkÂ¥ gh£lhfïUªjhš 1 rªâuehj br£oah® ïU¡»wh®. ntW üyhfïUªjhš v‹d brŒtJ mt® nk‰nfhshf¡ fh£L«cjhuz§fnsh eh‹ go¤j üšfËny ïšyhjd. mt®cjhuz§fŸ fh£L« mªj üšfË‹ bjhFâna xU jÅcyfkhf ïU¡Fnkh v‹w kiy¥ò vd¡F¤ njh‰¿aJ.“ü‰ bgaiuahtJ ïªj kÅj® brhšÈ¤bjhiy¡f¡Tlhjh?” v‹W mo¡fo tU¤j« c©lhF«.MdhY« mªj knfhgfhÇÆ‹ mÇa ciu¤ âw¤â‹bgUikia eh‹ kw¡fÉšiy. RU¡fkhf Éõa¤ijÉs¡»É£L vJ EQ¡fkhd Éõankh mj‰F mHfhf¡F¿¥ò vGJ»wh®. mt® vGJ« gjrhu§fŸ Ä¡fRitíilad mt® m¿ªj üšfË‹ gu¥ò xU bgU§flby‹nw brhšy nt©L«. ï›tsîáw¥ò¡fS¡»ilna K‹brh‹d ïu©L FiwghLfS«kiwªJ ÉL»‹wd”2
Ia® v©z¤âš MH¥gâªj ï¡FiwfŸ mt® gâ¥ãšjiyfh£Lnkh? üY«, ghlš v©Q«, mo v©Q«Tl¤ jtwhkš R£L« mUikíilaJ mt® gâ¥ò. xnuX® mUŠbrhš Ãidî ïU¥ãD« mjid¡ bfh©Lghliynah, g¡f¤ijnah f©L bfhŸs thŒ¥ghdmUŠ brhš KjÈat‰¿‹ mfuhâ mikªj Ó®ikaJ.mt® fhy¤nj tªj gâ¥òfS« rÇ, mt® tÊfh£oaã‹d®¤njh‹¿a gâ¥òfS« rÇ ï«kh©òfisV‰wJ©nlh? mÇjhfnt áy V‰wd; k‰wit `e¢r®’ngh¡»ny nghÆd! ifÆny v‹d ïiy ïU¡»wJ?’v‹gij vtU« bjǪJ bfhŸs¡ TlhJ v‹W, `fr¡»¤jªjhny ga‹ brŒí«’ vd¢ brhšY« eh£L kU¤Jt®áyU« ï‹W« ïU¡f¤jhnd brŒ»‹wd®!
279Rto¡fiy
1949-M« M©ony btËtªj `it. K. nfhghy»UZzkhrhÇah®’ ïa‰¿a ciuíl‹ Toa f«guhkhaz« - mnah¤âahfh©l¥ gâ¥ig vL¡»nw‹. mj‹VHh« g¡f¤ij¥ òu£L»nw‹, “j‹ nfhg¤ijkiw¤j‰FÇa fhy¤nj kiw¤J, btË¥gL¤j‰F cÇafhy¤nj btË¥gL¤jyhš ` gl®ád ahid’ v‹wh®;`fLŠád§foªj fh£áa®’ v‹w ïl¤J MáÇa®e¢ádh®¡»Åa® ̀ádbk‹gJ nfhg¤â‹ ã‹dhf¢ á¿JbghGJ ÉgJ’ vd¡ T¿aJ ï§F¡ fhz¤j¡fJ” v‹D«F¿¥ò cŸsJ. ešy ntis! MáÇa® e¢ádh®¡»Åa®!v‹W MáÇa® bgaiuahtJ R£oíŸsh®! MÆD«v‹d? MáÇa® e¢ádh®¡»Åa® xU üY¡nfh ciuvGâíŸsh®? `moah®¡F ešyh®’ v‹whšáy¥gâfhu¤njhL mikayh«, e¢ádh®¡»Åa®ciuaikªj üšfŸ x‹wh ïu©lh?
“ghu¤bjhš fh¥ãaK« g¤J¥gh£L§fÈí«Mu¡ FWªbjhifíŸ IŠPh‹F« - rhu¤âU¤jF kh_ÅbrŒ áªjh kÂí«ÉU¤âe¢á dh®¡»Åa nk”
v‹W e¢ádh®¡»Åa® ciu¥ ghÆu¢ brŒíŸ TW«üšfSŸ FWªbjhif ïUgJ ghlš xʪjt‰W¡bfšyh« ciu »il¤Jsnt. ït‰WŸ vjid¤ njLtJ?rÇ; ghlš Kjyhf ïUªjhš fil¥ gFâfshf ïUªjhšv¤jifa ïl®¥ghL? xU brhšiy¡ fhz¤bjhšfh¥ãa« g¤J¥gh£L, fȤbjhif, áªjhkÂM»at‰iw¤ âU¥g nt©L«. bjhšfh¥ãa« xU gFâah?g¤J¥ gh£L« jh‹ RU§»a msÉdjh? áªjhkÂ,fȤbjhiffS« á¿a üšfsh? e«ik¤ âzw¢ brŒí«ï¥gâ¥ò¡F K‹nd, `mŠnrš’ vd Ia® gâ¥òmiH¡»wJ! m¥bghGJ X® m¢r«; ï¤bjhl®g¤J¥gh£LŸnsh áªjhkÂíŸnsh ïU¤jšnt©Lbkd `ïiwtid tz§»’ vL¤J¥ òu£lnt©L«! g¤J¥ gh£ony mikªj mU«gj KjÈat‰¿‹mfuhâia¤ âU¥ã¡ ̀fLŠád«’ v‹D« brhš ïU¡F«
280 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïl¤ij¡ f©L ïl« bg‰w g¡f¤ij¥ òu£odhšâUKUfh‰W¥ gilÆš 135-M« moahf¡ `fLŠád§foªj fh£áa®’ fh£áaË¡f¡ f©L fË¥g®! mj‰F ciu¥gFâia¤ âU¥ãdhš, “Mirnahnl foa ád¤ijí«ngh¡»d m¿Éidíilat®, nfhg¤â‹ ã‹dhf¢ á¿JbghGJ ÉgJ ád«” v‹gjid¡ fh©g®. m›tsîl‹Ia® mikthuh? X® xË És¡nfªâ tÊfh£o¢áWghzh‰W¥gil 21-=M« moÆ‹ ciuÆl¤J¡bfh©L bršth®! Mdhš m§nf ïG¤J¥ nghŒmiy¡fÊ¡f ÉU«ghkš mo¡ F¿¥ãnyna “nfhg«Ú£o¤J É»‹wJ ád«” v‹gh®ã‹; áWgh© 210 ciu”vd¥ gâ¥gh® it. K. nfh. gâ¥ãnyna âUKUfh‰W¥gil mo 135 v‹w F¿¥ãUªjhš gÆšth®¡F v›tsîthŒ¥ghf ïU¡F«? f©iz¡f£o¡ fh£oš V‹Élnt©L«? vd vtU« v©Qt® mšynuh? m‹¿í«mjid¡ F¿¥ãLtjhš tU« ïl®¥ghLjh‹ v‹id?e¢ádh®¡»Åa® ciuia¡ f©Ljhnd cŸsJ cŸsthWF¿¥ãlKoí«! ciueilia v¤Jiz Ãidî ɤjf®vÅD« xU brhšY« mj‹ gFâí« xÊahkš br›ÉjhfcŸsJ cŸsgo vGj ïayhnj! ciuia¥ gh®¤JvGJtij mj‹ v©Ql‹ nr®¤J vGâdhš v‹d?v‹D« v©z« vtU¡nf c©lhfhJ? mÇâ‹ Ka‹WEQ¡fkhd ciuí« És¡fK« nk‰nfhS« f©LŸsïuhkhaz ghuj¥ gâ¥òfS¡F - it. K. nfh. gâ¥ò fS¡F- cŸs bgU§Fiw ïJ! jiytÈahf cŸs Fiw ïJ!ï¤jifa gâ¥ãš gHŠRto¡ F¿¥ngh, gH« gâ¥ò¡F¿¥ngh fhzKoíkh? ã‹ tU« gâ¥òfËnyD«ï¡FiwfŸ mfyš jÄœ¤ bjh©bld¡ F¿¤J¡ fh£lšflikah«. ïÅ¥ gHüš gâ¥ghs® fËl¤J¡ fhz¡»l¡F« Fiw ÃiwfSŸ F¿¥ãl¤ j¡ft‰iw¡ fh©ngh«.
vªüyhÆD« K‹Diu ï‹¿aikahjJ. “khl¡F¢á¤âuK« khef®¡F¡ nfhòuK« MliknjhŸ ešyh®¡FmÂí« ngh‹wJ” ghÆu« M»a K‹Diu v‹WKªijnah® òfœªj bg‰¿aJ mJ. Mdhš gy gâ¥òfËšK‹Diu vGJtnj ïšiy. mHF x‹iw¡ fUânah
281Rto¡fiy
K‹Diuia nt©LtJ? ïšiy! üiy K‰W Koa¡ f‰fïayhjtU« üÈ‹ K‹Diuia¤ Ôu¡f‰w! msÉnynamªüš g‰¿a bjËÉduhj‰FÇa thŒ¥ ãdJ K‹Diu.ü‰bghUŸ - üš MáÇa® - ciu aháÇa® - VLfŸ »il¤jtif - VL tH§»nah® - MŒªj tif - clÅUªJ MŒªnjh®- cjÉahs® - m¢á£nlh® - gâ¥ã¤njh® M»atuyhWfisbašyh« xU§nf m¿ªJ bfhŸs thŒ¥ò¢brŒtJ« K‹Diunaah«. ï« K‹Diuia¢ ÓÇatifÆš gâ¥ã¡F« Ó®¤âÆdU« ngh‰¿dhušy® v‹gJxU Fiwnaah«. vGthŒ Kjš ïWthŒ tiu v¤JizKiw MuhŒªjhY« xnu X® ãiHia¡ fh£LjY«mÇbjd¥ gâ¥ã¤j MWKf ehtyU« K‹Diu vGJjiy¥ ngh‰wÉšiy. áw¥[g¥ ghÆu« rh‰WfÉ vd¥òyt®fŸ ghuh£L« òfiH eh‹ Kf¥ãny ïl« bgw¢brŒâUªJ« K‹DiuÆšyh¡ Fiw mt®j« gâ¥òfËšc©L; mt®¡F beL§fhy¤â‰F¥ ã‹nd tªj rutzgthdªj ãŸis gâ¥ò, gâ¥gHbfšyh« ToajhfïUªJ« ï¡Fiwîil¤ jhfnt ïUªjJ ït®fŸ Ãiynaï›thwhÆ‹, kHit kfhȧifa® gâ¥ngh, nrhlrhtjhd« R¥guha br£oah® gâ¥ngh K‹Diu gâ¥òiuM»ad ïšyhkš ïU¡»wbjd¡ Fiw Tw x©Qnkh?
Mdhš K‹Diu vGJ« tH¡f« m¡fhy ÃiyÆšmU«ã‰¿šiy vd mikâ TwKoínkh vÅ‹ KoahJ.1812-M« M©oš btË¥g£l âU¡FwŸ - ehyoah® _y¥gâ¥ãnyna m«gythz¡ fÉuha® K‹Diu tiuªJŸsh®, gâ¥ã¡f ne®ªj fhuz« - clÅUªJ MuhŒªjt®- Û©L« MŒªjt® g‰¿a F¿¥òfisbašyh« bgh¿¤JŸsh® MfÈ‹ m« Kiw ïUªJ« ngh‰whikFiwnaah«.
ïÅ k‰bwhU Fiw, “gy ãuâ %g§fis¡ bfh©LMuhŒªJ gâ¥ã¡f¥bg‰wJ” “fuÈ»j§fshyha tG¡fisÚ¡» m¢ál¥bg‰wJ” v‹gd ngh‹w F¿¥òfŸ msÉšmikªJ gy gH«gâ¥òfŸ cŸsd. ïjdhš gy c©ik¡FF¿¥òfŸ kiw¡f¥ g£L¥ nghíŸsd. vtU« vt®
282 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
gâ¥igí« it¤J¡ bfh©L” gy ãuâ %g§fis¡bfh©L MuhŒªJ gâ¥ã¡f¥ bg‰wJ” v‹W bgaU¡F¥ngh£L¡ bfh©L xUt® gâ¥ig m¥go m¥gonam¢álî«, m¢áL§fhš V‰gL« tG¡fŸv©z‰WÉs§fî« áy gâ¥òfŸ btË¥g£ld.“ï‹dh® gÇnrhâ¤j ãuâ¡ »z§f ï‹dh® gâ¥ã¤jJ”v‹D« Kf¥òl‹ gy btËpLfŸ tªjd Kf¥ò¥ g¡f«»ilahkš nghd ò¤jf§fŸ »il¡Fkhdhš vt®bgaÇyhtJ btËÆ£L¡ bfhŸtJ«, mšyJ JªJ j«bgaiuna ngh£L¡ bfhŸtJ« M»a FiwfŸÃfœªJŸsd. Mdhš ï¥bgU§FiwfŸ bgU«òytuhÆdh® brŒjd mšy. m¢rf¤jhnuh, jÄœ¥ òyikï‹¿ tÂf neh¡nf neh¡fkhf¥ gâ¥ã¥gtnuh brŒjntiyfŸ ïit. ï‹D« bgU« òyt® bgaiu¥ ngh£L¡bfh©L mt® jhK« m¿ahkš btËÆLtJ«, mt®K‹ÅiyÆš MuhŒªjJ vd¥ gâ¥ãLtJ«eilKiwÆš ïUªjjid m¿a¢ rh‹WfŸ gy cs. ̀ï‹dòyt® khzt®’ v‹gâny bgUik bfh©L, mtÇl«mQ»na ïuhjtU« `ï‹dh® khzt® MuhŒªJ’mšyJ `ï‹dh® khzt®¡F khzt® MuhŒªJ’gâ¥ã¤jJ v‹W k»œî‰whU« gy®. ï¤jifat®fŸjfÉyh¤ âUÉisahlšfŸ jÄGy»ny Äf¥ gš»afhy« 19-M« E‰wh©o‹ ïW⥠gFâí«, 20-M«ü‰wh©o‹ bjhl¡f¥ gFâí« MF«.
fz¡fâfhu« v‹gbjhU üš, bfhW¡ifô® fhÇv‹gt® mUË¢ brŒjJ mªüš,
ïjid,
“bgh‹Å eh£L¥ bghUªâa òfnHh‹k‹d® nfhkh‹ tÊKjš cilnah‹K¤jÄœ bjÇnth‹ KfÇa« bgU«gâk¤âk¤ js¤â‹ kiwt® thG«F‰wÄš fh£á¡ bfhW¡ifa® nfhkh‹ò¤j‹ òjšt‹ fhÇv‹ gtnd”
283Rto¡fiy
v‹D« ghÆu¢ brŒíshš m¿ayh«. ï›thwhfî« 1855-M« M©oš btËtªj fz¡fâfhu¤â‹ Kj‰ g¡f«v›thW ïUªjJ v‹gij¡ fh©f:
flîŸ Jizfz¡fâfhu«
ò¤j® Fy¤âš câ¤jtuh»a K¤jÄÊš nj®ªjòuhÇ mŒa®
brŒjJï~J
ifna£L¥ ãuâfËš ghl§fŸ njhW« gythwhfãiHg£oU¥gij¢ áy fdth‹fŸ
neh¡»¢ Ó®âU¤â¤ jUfbtd¡nf£L¡ bfh©likahš
ÓfhÊmUz»Ç îgh¤âahauhš
gy ãuâfis¡ bfh©L F‰w§fisªJthyh#hng£il
Rªju KjÈahuhY«nkÊa}®
thRnjt KjÈahuhY«ntjhªj És¡f m¢R¡ Tl¤â‰
gâ¥ã¡f¥g£lJ.ïuhBj tUl« á¤âiu khj«
fhÇah® v¥go¥ `òuhÇ mŒa®’ Mdh® v‹gJ ɪijmšyth! ïj‰nf‰g¥ ghÆu¤âš fh£oa brŒíŸ <‰wo“ò¤j‹ òjšt‹ òuhÇ v‹gtnd” vd ï¥gâ¥ãš cŸsJ.`òuhÇ’ v‹gJ `ghl ntWghL’ v‹nwh `ò¤j‹ òjšt‹’v‹gJl‹ nkhid¥ bghU¤j§f©L mikªjJ v‹nwhit¤J¡ bfhŸnth«. mŒa® v¥go EiH¤jh®? KjÈah®gâ¥gšyth ïJ? vd¤ âif¡»nwh«. ̀kiwat® thG«............bfhW¡if’ v‹W ghÆu« TWtjhš ̀mŒaiu’¢ nr®¤J¡bfh©lh®. Mdhš ̀k‹d® nfhkh‹ tÊ KjYilnah‹’
284 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
vdtU« ïu©lh« moia¥ g‰¿¡ ftiy¥glÉšiy!ï¤jifa kh‰w« fz¡fâfhu¤â‰F k£L«jh‹ v‹gJïšiy! ï›thuhŒ¢ána jÅ üyhj‰FÇa msîÉÇîila jhF«.
m¿P® á. it. jhnkhjudh® gâ¥ã¤j bjhšfh¥ãa¥ã‹dh‹»aš ciu nguháÇa® ciuahfî«, `e¢ádh®¡»Åa® ciu’ v‹nw m¢rh»aJ. ã‹nd nguháÇa® ciuv‹W MuhŒ¢áahsuhš vL¤J¡ fh£o¤ âU¤j¥ bg‰wJ.âU¡nfhitah® ciu nguháÇa® ciuahfî« mjid,`e¢ádh®¡»Åa® ciu’ v‹nw MWKf ehtyuhšbtËÆl¥bg‰wJ. ïj‰F¤ jh©ltuha RthÄfŸ,âÇáuòu« Ûdh£á Rªju« ãŸis, âahfuhr br£oah®,nrhlhtjhd« R¥guha br£oah® âÇáuòu« KUifaãŸis M»nah® áw¥ò¥ ghÆu« tH§»íŸsd®. RtoÆšciuaháÇa® bga® ïšyhkš ïU¥ã‹ m›thnwgâ¥gij ÉL¤J¥, ã¿bjhUt® bgauhš mik¡F§fhšngÇl®¥ghL c©lhjš bjËî. Mdhš ï¥ãiHf©Lão¡f¥g£lJ ãw® gâ¥ãš br¥gkh¡f¥ bg‰wJ.âU¤j¡f njt® áªjhkÂia¢ r§f¥ òytÇl« bfhz®ªJmu§nf‰w« brŒjh® vd¢ brŒâí©lhÆ‹ `fil¢r§fnk’ lh¡l® IaU¡F« ÃidÉš njh‹¿ÆU¡»wJ.t¢áu jªâ v‹gtuhš njh‰WÉ¡f¥ bg‰w rkz r§f«m~bjD« És¡f« m¥nghJ »il¡fÉšiy »il¤jã‹d®¤ âU¤â¡ bfh©lh®.
1855-š fs¤ö® ntj»Ç KjÈah® ciuíl‹ ToaâU¡FwŸ gâ¥ò btËtªjJ. 1861-ïš mnj m¢R¥ gâ¥òbtËtªJŸsJ. mj‹ Kf¥ãš “gÇnkyHf® ciuia¡bfh©oa‰¿a gjîiuí« fU¤Jiuí« Énrlîiuí«âUtŸStkhiy _yK« ciuí« âU¤jÂif rutz¥bgUkhisa® gÇnrhâ¤jgo âUbešntÈ¥ ng£ilg©oj® mòJu»kh‹ ïuhî¤j® Fkhu® ththfhÓ‹ïuhî¤j® Ka‰áahš â. fªjrhÄ ãŸisahš ïy£RÄÉyhr m¢R¡ Tl¤âš gâ¥ã¡f¥g£lJ” v‹W F¿¡f¥g£LŸsJ. ï¡F¿¥ng ntj»Ç KjÈah® gâ¥ò¡F«
285Rto¡fiy
ï¥gâ¥ò¡F« cŸs ntWghL. k‰bwhU ntWghL, mâšïšyhj brŒíŸ Kj‰F¿¥gfuhâ ïâY©L v‹gnj.
áªjhkÂÆš fªâahU«, bgÇa òuhz«, ïuhkhaz«M»at‰¿š btŸËahU« ïil ïilna gho¢nr®¤jJ©L! bgU« òyt®fŸ th¡bfhL« neh¡bfhL«j«th¡ifí« neh¡ifí« x£oit¤J¥ gh®¤J k»œtJmt®¡F ïa‰ifahÆdh‰nghy¥ gâ¥ghsUŸS« gy®gy® j« ÉU¥g« nghš gyt‰iw ïil ïil¢ nr®¤J¥gâ¥ã¤J ï‹ò‰wd®.
1 ah¥gU§fy¡ fhÇif ciuia¥ gâ¥ã¤j xUt®`bghUbshL moKjš ÉgJ T‹’ v‹D« fȤJiwÆ‹ciuÆš brªjÄœ ehL ï‹dbj‹W TWÄl¤J`k‹wthz‹ ky® âUtUshš’ v‹D« mftbyh‹iw¥ghLɤJ mj‹ ïilÆny òF¤â¥ gâ¥ã¤J¡ bfh©LâUthtLJiw R¥ãukÂa njáfÇl« fh£odh®.ï¥ghlš xU giHa V£L¥ ãuâÆš ïUªjJ; mij eh‹nr®¤J¥ gâ¥ã¤âU¡»nw‹. k‹wthz‹ v‹gjdhšátbgUkhidí«, irtkhjU« v‹wjdhš irt`kl§fisí« ï¢brŒíŸ bjÇÉ¡»‹wJ v‹W T¿k»œªjh®. mªüÈ‹ ciuaháÇa® rkz® v‹gijí«v©Âdh® mšy®, ïil¢brUfyh®!
bg‰wjhŒ j‹ ãŸisia¥ ng¡fh¤jš nghy¡fh¡f¥ bg‰w bgUikíilaJ Rto. m¢Rtoia¥`g©ilnah® it¤j gHÃâ’bad¥ ngh‰¿¥ òuªjbršt®fŸ òyt®fŸ mtUŸ jk¡bfd thHh¥ãw®¡FÇahsuhš bgU§Fz§ bfh©L bgÇJ tªJtH§»a bgUikíilaJ gâ¥ghs®¡F¡ »il¤j RtofŸ! Mo¥ bgU¡»nyh mÊbeU¥ãnyh Élhkš m‹id¤jÄiH¡ fh¤j m¥bgUk¡fŸ thÇ tH§»a V£il¥bg‰W¡ bfh©lt®fŸ, m›nt£il tH§»a bgUk¡fŸbgaiu¢ R£o¡ fh£Ljš flika‹nwh! ï¡flikia¤JwªJ `gy Rtofis MŒªJ gâ¥ã¤jJ’ v‹W thshmikªjJ ea¤jF brayhFnkh? k‰W« XÇu©LRtofis tH§»at®fË‹ bga®fis¥ bgh¿¤J
286 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ï›thW g‹Åu©L Rtofis MuhŒªJ gâ¥ã¤Jv‹gjdhš v‹d ga‹? c©ikÆš XÇu©L RtofisMuhŒªj msÉš gâ¥ã¤jtnu ï¡Fiw gh£L¡FïlkhÆd®! Mdhš m›tifÆš X® x‰iw VL»il¥ãD« kwthJ kiwahJ R£L« gâ¥ò¢ br¥g«thŒªjJ Ia® gâ¥ngah«. 1 mt® fl‰fiuÆš fh‰Wth§f¢ br‹wbghGâš, `g¡»§fh« fhšthŒ Xu¤âš»lªjd’ v‹W xUt® jªj ïu©L x‰iwnaLfisí«F¿¥ãL»wh®. 2 ghÆU« gÅ¡flš’ v‹D« gh£L k£LnkvGâa x‰iw na£il¡ F¿¥ãL»wh®. áy¥gâfhumU«gj ciu¡F¡ »il¤j áy x‰iw naLfis¡F¿¥ãL»wh®. I§FW ü‰¿š ÄFâahf¡ »il¤j áyghlšfS¡FÇa VLfis tH§»a bj‹fhá R¥igahãŸisiaí«, 3 K¢r§f« F¿¤j xU ghliy tH§»aÄâiy¥g£o mH»a á‰w«gy fÉuha® tÊÆdiuí«Ãidî T®»wh® ï¡F¿¥òfŸ všyh® gâ¥òfËY« ïl«bg‰¿U¡FkhÆ‹ VL g‰¿a MŒî¡F¥ bgU« gadhfmikªâU¡F«.
ïÅ¥ gâ¥gháÇa® flik tGtw MŒªJ btËÆlšv‹gnjah«. tGtw MŒªJ btËÆlš ntW; jh« eh«nt©Lkh¥nghy kh‰¿¡ bfhŸtJ ntW. ï›Éu©L«ne® ne® khWg£lit. j« MŒî¡F v£lhjit = rÇbad¤jk¡F¤ njh‹whjit ãw®¡F¢ br›itahfÉs§f¤j¡fit Mfyh«. mªÃiyÆš V£ošïUªjt©z« gâ¥ã¤J ÉLjny rhšgh«. ã‹d®mjid xUfhš MŒªJ btË¥gL¤Jth® MŒî¡F m~Jïlkhf mikayh«. m›thW brŒahÉo‹ gâ¥gháÇaÇ‹ jtW. üyháÇa® jtwhfî« ciuaháÇa® jtwhfî«njh‹w ïlkh»ÉL«.
`òuhjdkhd jÄœ üšfS« ciufS« g©ila tot«F‹whâU¤jš nt©L« v‹gnj vdJ neh¡f khjÈ‹ãuâfËš ïšyhjt‰iw¡ T£oí« cŸst‰iw kh‰¿í«Fiw¤J« kd« nghdthnw mŠrhJ gâ¥ã¤njdšny‹.xUtifahf¥ bghUŸ bfh©L ãuâfËš ïUªjthnw
287Rto¡fiy
gâ¥ã¤nj‹. ahdhf x‹W« brŒâny‹’ v‹W 1gHªjÄœü‰gâ¥ã‹ bjhl¡f¤ânyna lh¡l® Ia® vGJ»‹wh®.`giHa üšfŸ giHa tot¤âÅ‹W« ntWglhkšïU¡f nt©L« v‹gnj vdJ KGneh¡fkhjyhš ciH¡fnt©L« msî ciH¤J ï¥gâ¥ò Ãiwnt‰w¥ bg‰wJ’vd¤ j« neh¡if¥ gšyh©LfŸ fʤJ« 2 btËÆL»wh®.MÆD«, Cf¤jhš bfh©l ghl§fS« c©L v‹gJ«btË¥gL»‹wJ.
gH« gâ¥gháÇa® jhnkhjudh® jh« bfh©l gâ¥ò¡bfhŸifia¥ òy¥gL¤J»‹wh®;
3 “j‰fhy¤âš jÄœehLfËš tH§F« ãuâfŸmid¤âD« ï¥bghGJ ah« m¢á£L btË¥gL¤J«%g« nkyhdbj‹W bfhŸtnja‹¿, V£L¥ ãuâÆ‹MjhuÄšyhJ ah« xU bkhÊí« kh‰¿ny« MÆD«,ïJjh‹ MáÇa® vGâa R¤j %g« v‹W bfhŸs‰f.mid¤J khWghLª âU¤â Mâ %g§fh£Ljš ïÅv¤Jiz tšyh®¡F« mÇJ. ãwü‰ JÂɉF khWg£L¤j‰fhy tH¡f¤ij Énuhâ¤J« rÇahd m®¤j«òy¥glhkY« rKra« Ãfœªj ïl¤J« všyh¤ njr¤J¥ãuâí« x¤âUªjdt‰iwah« á¿J« âU¤â¥gâ¥ã¤âny«. mt‰iw¤ j« kj¤â‹go âU¤Jjšm¿îilnah®¡F ïašg‹W”
Mdhš fȤbjhif NshkÂ¥ gâ¥òfË‹ nghâšït® neh¡F ntbwhU tifÆš rhŒ»‹wJ: “ïJfhW«m¢á£l üšfËš xU ãuâÆ‹ MjhukhtJ ïšyhkšghl ngj¤ij¤ âU¤Jjš xʪj ah‹, ï¥bghGJãuâfŸ mid¤J« ãiHba‹W« ãuâfËš ïU¡F«ghl« M¡»nah‹ thŒbkhÊahŒ ïU¡fkh£lhJv‹W« vªj¥ ãuâ tÊ¢ br‹whY« m¢áš tUtJMáÇaÇÅ‹W« ntWg£l ãiH ghbl‹W« ârÆ¡f VJc©lhd ïl§fËš ïu©blhU vG¤ijahtJbkhÊiaahtJ rªj®¥g¤â‰F« bghUS¡F«ïiaíkhW âU¤j¤ Jªnj‹. m›thW brŒahÉošüÈ‹ áw¥ò mÊtJ k‹¿¢ áy ghl§fŸ xU gaD«
288 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jhuhkY« áy K‹ ã‹ndhL«, ãw üšfnshL«Énuhj¥g£L« ÉFkhjÈš âU¤j« m¤âahtáakhƉW. ïjid cyf« m¿a¢ brhšyhkš ÉLtnjj¥bg‹W cz®ªJ 劉d« bjÇÉ¡fyhnd‹”
ï›îiuahš jhnkhjudh® thŒik beŠr«òy¥gL»wJ. Mdhš V£o‹ ïašghd thŒik ngh‰w¥bgwÉšiy v‹gnj M»‹wJ. ïj‹ Éisî v‹d MF«!jhnkhjudh®. VLfis¤ âU¤â¥ gâ¥ã¥gj‰F K‹ndhoM»ÉLth® mšynuh? Äf mÇâ‹ Ka‹WmU«ghLg£L¡ FWªbjhifia¥ gâ¥ã¤j mu§fdh®TW»wh®.
“ïªüYŸ ah‹ brŒJŸs khWghLfS« áy cs,mt‰iwbašyh« Twnt©oa flikiaíilnadhjÈ‹, `vŠáaitfS« ãwî«’ v‹D« jiy¥ã‹Ñœ¤ bjÇɤâU¡»‹nw‹. mt‰WŸ ïl¡f®¢ brhš yh»aF~bwhlu‹ bkhÊ ïªüyf¤J x‹gâl¤JtªâUªjikÆ‹ mt‰iw mwbthʤJ¢ brŒíˉ Fiwînjh‹whthW V‰wt‰iw v‹ á‰w¿É‰ bf£oathWnr®¤J mj‰nf‰g ciu vGâÆU¥gJ« x‹W. 劉d«brŒjik¡F¡ fhuz« gHªjÄœ üšfŸ gyt‰iw¤jÄGy»‰F¤ jªj j¡fhuh»a $ kh‹ á. it. jnkhju«ãŸisat®fŸ fȤbjhifaf¤J kh‰¿ it¤J¡ fh£o¥nghªj fhuznkahF«.”
t.c. áj«gudh® gâ¥ãY« ï¤JÂthd braš Äf¥gyî©L. “vdJ ãuâÆš ÞUZo Þââ [«Ahu«v‹D« _‹iwí« òǪJ kz¡Flt® ciuia xUthWóuzkh¡» m¢á‰F¡ bfhL¤nj‹” v‹W âU¡FwŸkz¡Flt® ciu¥ gâ¥òiuÆny vGâíŸs brŒâïjid És¡F«. ï‹Åiy v‹gij¥ gâbd© Ñœ¡fz¡FŸ x‹whf¡ bfh©lt®fŸ jhnkhjudhU«,áj«gudhU«, áj«gudh®¡F ï‹Åiy v‹D«bgaUŸs V£L¢ Rto x‹iw j.K. brh®z« ãŸisnjo¤ jªjh®. mjid ïa‰¿at® bghŒifah® v‹W«,bjhF¤jt® kJiuaháÇa® v‹W«, flîŸ thœ¤J¥
289Rto¡fiy
ghoat® ghuj« ghoa bgUªnjtdh® v‹W« t.c.á.F¿¥ãL»wh®, ïªüš brŒíŸfŸ ïs« óuz¤âš ïl«bg‰WŸsjhf IªJ ïl§fËš F¿¥ãL»wh®. Mdhšïs«óuz V£L¢ Rtofis MuhŒªj itahòÇ¥ ãŸis1 “ïitaid¤J« ïs«óuzUiu V£L¥ ãuâÆY«,m¢R¥ ãuâÆY« fhz¥glÉšiy” bghUsâfhu¤âšbrŒíËaš jÉu Vida ïašfS¡F¤ jÄœehLKGtâY« cŸs V£L¥ ãuâ x‹nwah«. ïu©lhtJ xUãuâ ïšiy v‹gJ ï§nf kd§ bfhŸs¤ j¡fJ.nguháÇaU« e¢ádh®¡»ÅaU« ïªüiy vL¤jh©ljhf $ ãŸisat®fŸ TW »wh®fŸ. Mdhš mt®fŸfh£L« ïu©L ïl§fËY« ój¤jh® mital¡F vd¡fhz¥gL»wnja‹¿¥ bghŒifahiu¥ g‰¿naD«ï‹Åiyia¥ g‰¿naD« x‹W« F¿¥ãl¥ glÉšiy.filáahf ah¥gU§fy ÉU¤âÆš xU brŒíŸ ï‹ÅiyÆ‹f©nz cŸsJ vd¥ ãŸisat®fŸ fh£L»wh®fŸ.M©L« m¢brŒíŸ xsitah® ghoajhf¡ bfhŸs¡»l¡»‹wJ” v‹»wh®. ï¡ F¿¥ig neh¡f t.c.á. jh«ÉU«ãat©z« Rtofis kh‰¿¤ JÂîl‹gâ¥ã¤jh® v‹gJ btË¥gL»‹wJ. jhnkhjudh®,mu§fdh®, áj«gudh® ït® j« ÓÇa M¡f¥gÂfS¡»ilna ï¤âU¤j¡Fiw jiyfh£lntbrŒ»‹wJ. V£o‹ öŒik¡F« thŒik¡F« ïªbe¿V‰wj‹wh«.
ï‹D« áy® V£oš brŒj nfLfŸ v›tifahD«V‰f¡Tlhj bfhLikíiladth«. jh« jh« tÊgL«flîs® thœ¤Jfis ü‹Kf¥ãny ngh£L¡ bfh©ld®. mªüš v¢rka« rh®ªjJ v‹gJ« fUjhuhŒ¢brŒjd®. ïil ïilnaí« j« rka¢ rh®ò¡F khwhdbfhŸiffis kh‰¿d®; ciueilÆš ïšiy!brŒíËnyna kh‰¿d®; K‹ã‹ tU« bghUŸ g‰¿í«ftiy¥g£lh® mšy®. mt®¡F nt©Ltbjšyh« jh«ÉU«òtJ nghy¤ jh« go¡F« üY« ïU¤jšnt©L«v‹gnj. rka¡ f©ld§fS«, f©ld§fS¡F¡f©ld§fS«, VršfS« bgUf tH§»a fhy¤â‹ ntiy!
290 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
J©L btËpLfS«, f©ld¥ gâ¥òfS« m¢rh»cyhtªj bghšyhj ntis! m›ntis, gâ¥ã¡F«VLfËY« ÉisahoaJ.
ghuj¤ij¥ gâ¥ã¥gt®¡F mªüš ïilnaátbgUkhD¡F V‰w« jU« gFâ tu¡ fhQ§fhšf©zil¥gJ ïšiy. âU¡if tH¡f¤ij¢ brŒth®!rkz rka¥ ghlÈš irt¤jh® âU¡if it¥gh®!ï›thnw ãw® ãwU« brŒjd®! VL v‹d brŒí«?“vGâdt‹ V£il¡ bfL¤jh‹! go¤jt‹ gh£il¡bfL¤jh‹” v‹w ÃiyÆš VL v‹d brŒí«? gh£L¤jh‹v‹d brŒí«?
ïjid¡ F¿¤J¢ “br‹id¡ fšÉ¢ rhiy¤ jÄœ¥òyik rkur ntj r‹kh®¡f r§f« kf $ bjhGñ®ntyhíj KjÈah®” jh« vGâa 1 VbuGJgJ âU¡iftH¡f« v‹D« üÈ‹ KfîiuÆš F¿¥ãL»wh®:
“m¢áLK‹nd Mdit gy; ã‹Å£lhš Mdt‰W¡Ftu«ãšiy. gly¥ bga®fisna K‰W« gu«gÊakh‰¿d®. ïuhnkRtu¥ gly¤ij K‰WbkL¤bj¿ªbjhʪjh®.
“m¢á£l ãuâfËš IaK‰W¢ nrhâ¥gh‹ ò¡ftÊ¥giHa nt£L¥ ãuâfnshL; khWg£L¡ nf£L¥ãuâahfnt »lªâU¡f¡ f©nlh«. ï¢ áijîghyfh©l« mnah¤âahfh©l« MuÂa fh©l¤âD« »£»ªij fh©l¤J« Rªju fh©l¤J« ÄFâï›Éu©oD« cí¤j fh©l« bgU§nfL‰wJv‹brŒnth«; flîŸ brŒif m¿nah«.”
“nja«, ghiB, üš, rhâ, rka«, jUk«, khj®, âuÉa«,FHÉfŸ KjÈa bghUŸfbsšyh« j«kJ v‹WmãkhŤJ¡ fh¡Fª jiytÅšyhtÊ ïa‰if âǪJbfL« v‹gJ ahtUKzªjgo a‹nwh ”
Ãf©L üšfis¥ gâ¥ã¤jt®fS«, V£ošgobaL¤jt®fS« Éisahoa Éisah£L Äf¡
291Rto¡fiy
bfhLikahdJ. mt®fŸ it¤jnj tH¡fkhfïUªâU¡»wJ v‹gj‰F v©z‰w rh‹WfŸ cŸsd.`bjŒt¥ bga®¤ bjhFâí«’ `g‹Åu©lh« bjhFâí«’mt®fS¡F M£l¡ fs§fshf ïUªâU¡»‹wd. Ãf©L¥gâ¥ò g‰¿a xU Kfîiu, Ãf©L üš gâ¥ig¥ g‰¿ eh«e‹whf m¿ªJbfhŸs it¡»‹wJ.
“ïJ ò¤jr§fnlhW« x‹w‰bfh‹W x›thJt>c¡fsh‰ bghâî‰W¡ »lªjikahš m›t>î¡fis¥ gy ò¤jf§fis¡ bfh©L fisªJ«,nt©LÄl¤J¥ òJ¢ N¤âu§fŸ brŒJ cL¡F¿Æ£L¢nr®¤J«, bga® ãǤJ« ï›thW v£L¤ bjhFâfS«br‹id¡ fšÉ¢ r§f¤J¤ jÄœ¤ jiyik¥ òyikelh¤âa jh©ltuha KjÈahuhY« m›thnwnkÈu©L bjhFâfS« mtuDkâ¥go nk‰go r§f¤JɤJthdhfÉUªj òJit ò. eae¥g KjÈahuhY«tGtW¤J¥ òJ¡f¥g£L m¡ fšÉ¢ r§f¤J¥ ò¤jf¥gÇghyfuh»a bfhŸsk§fy« ïuhkrhÄ ãŸisahšm¢ál¥g£ld. k‰iw ïu©L bjhFâfS« ã‹d®btË¥gL¤j¥gL«.
ïnj üÈš bfh‰wk§fy« ïuhkrhÄ ãŸis¡F¤jh©ltuha KjÈah® vGâa xU fojK« gâ¥ãl¥bg‰WŸsJ.
“eh« m¢á‰ gâ¥ã¡f¤ bjhl§»a nrªj‹¿thfu¤âšx‹gh‹ bwhFâ bjhl§Ftj‰FK‹ vd¡FŒ¤jntWnja¤ âU¡ifahY«, ã¿J fUk¤ij¡ fU¤âdhYªÔ©l bth©zh¡ fUkª jiy¥glyhY« eh‹ fUâathW òJ¡FɤJ¢ nr®¤J¥ ò¤jf¤ij ÃiwªJ btË¥gL¤Jåuhf bt‹w v‹ nt©Lnfhis nk‰bfh©Lmt‰¿Èu©lhÆD« nr®¤jik¡F k»œîwh Ënw‹.kwÉahš ÉLg£l áy bghUŸfSŠ brh‰fS« ã‹d®nr®¥ã¤j‰ bghU£L eh‹ K‰F¿¤âUªj F¿¥ngbld¡F¡ fhz¥g£lh‰ fhyªjhœ¡fhk‰ ga‹gL¤Jnt‹.”
292 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
1839-M« tUl« MfÞL khj« 7-š Érhf¥g£od¤âÈUªJ jh©ltuha KjÈah® vGâíŸsh®. ïJ fšÉÉs¡f m¢R¡ Tl¤âš m¢ál¥ bg‰WŸsJ. gâ¥ò Kiwv¥gobašyh« elªjd v‹gij ï¥gâ¥ò«, fojK«br›Éâš És¡F»‹wd mšyth! òyik ey« áwªjït®fŸ jÅ Ãf©nl brŒâU¡fyhnk! òJ¡FɤJ¢nr®¡f nt©Lthnd‹? vd eh« Ãid¡fyh«. Mdhšmt®fŸ Ãid¡fÉšiyna! ïÅ ntbwhU Fiwia¡fhzyh«.
ghlntWghL v‹gJ ciu fhQj‰F Kªâa _yüšÃiyÆny V‰g£LŸsJ. mJ bga®¤J vGJnthuhšneÇ£ljhF«. m¥ghlntWghLfis cŸsJ cŸsthWF¿¤jyhš bgU«ga‹ c©L. mjid MuhŒth®cŸs¤âš gâªJ _yüš MáÇa® bfh©l ghl«ï›tifahš ï~jhf ïU¡F« v‹D« bjËîc©lh¡Fj‰F¤ Jizah«. x‹W¡F« cjth¡ fš vdxJ¡»it¡f¥ bg‰w fšny. caÇa ïl¤âš it¡f¤j¡ffšyhfî« TL«! mJ, á‰ãÆ‹ ift©z¤ijí« fiyt©z¤ijí« bghW¤jJ. m›thnw ghl ntWgh bld¥bghUªjhJ jŸs¥ bg‰w x‹W MuhŒ¢áahšbghU¤jkhdbjd¡ bfhŸs¤ j¡fjhfyh«. mj‰F¢rh‹WfŸ K‹ndí« f©nlh«; ã‹ndí« tU«. Mdhš,ghl ntW ghnl fh£lhkš xÊÆ‹ m›thuhŒ¢á¡Fïlnk ï‹¿ xÊík‹nwh!
áy¥gâfhu KjYiu mU«gjîiu; m›îiu¡F¥ã‹nd tªjJ moah®¡F ešyhUiu. ïu©LiufS¡F«ghlntWghL©L. mt‰iw¡ fh£Ljš ï‹¿aikahjj‹nwh, ïŤ âU¡FwËš kz¡Flt® ghl¤â‰F«gÇnkyHf® ghl¤â‰F« ntWghL c©L. ït‰iw¤bjËɤjš flikah«. ciuaháÇa®fns ghlntWghLfh£Ljš tH¡fhf ïU¤jiy MuhŒth® vtU« m¿t®.áy¥gâfhu k§fy thœ¤J¥ ghlÈš ̀tUÃâ ãw®¡ fh®¤Jkhrh¤Jth‹ v‹gh‹’ v‹D« gFâ¡F ciutiuí«moah®¡F ešyh®, “gy®¡bf‹W« ghl«; mj‰F
293Rto¡fiy
ïšyhuh»a gy®¡bf‹f” vd vGJ»‹wh®. mjidmL¤J tU« ̀g©nlŒ¤j bkhÊÆdh® MŒ¤J¥ ghuh£o’v‹gâš “bkhÊÆdhš v‹W ghlkhÆ‹ klth® âuŸeLnt bkhÊahny òfÊdh‹ br›ntŸ v‹W ïiria¥gu¥g VidnahU« fhj‹ikahª bfhil mHF åu«ït‰¿‰FÇah‹ ahtbdʼn nfhtybd‹W bga®brhšy¥gLth‹ v‹wY bk‹wJ; ï¥ bghUS¡F¥`ngh¡»’, - ̀ngh¡f’ bt‹f” vd ÉǤbjGJ»wh®. ï›thnwïtU« gÇnkyHf®, e¢ádh®¡»Åa®, nguháÇa® KjÈaciuaháÇa®fS« M§fh§F¢ R£o¢ bršt®.
_y ghl¤ij ïUntWiuaháÇa® ïUntW tifahf¡bfh©ld® v‹gij moah®¡F ešyh® `thbuhÈTªjiy¥ ngÇa‰ »H¤â’ (kida 64) v‹W bfh©lh®.Mdhš mt®¡F K‹id ciuahsuh»a mU«gjciuaháÇa®, `nglj »H¤â’ v‹W bfh©L `nfhty‹khjh’ vd vGâdh®. moah®¡F ešyh® ïUÃâ¡ »Ht‹kid¡»H¤â’ v‹W ciuÉÇ¡f, ne®¤J ghlntWgh£lhš jhnd! ̀ngÇš’ v‹gJ ïšy¤jsÉš Éf,`ngÇaš’ v‹gJ ïšy¤ijíila ahidiaí« jGÉ¢bršy¡ fh£L»wh® mšynuh! ïit bašyh« ghlntWghL fh£lh¡fhš m¿j‰F¡ TLnkh? ï›thwhfî«ngu¿P® MWKf ehty® ghl ntW fh£Ljiy mwntxJ¡»na gâ¥ã¤jh®. nj®ªj x‹iw¥ ghlkhf¡bfh©lhnu m‹¿¥ ãw® nj®¢á¡F« cjî« tifÆšghlntW fh£odh® mšy®! Rtofis¤ bjŸËâ‹MŒªJ btËÆ£l m¥bgUkfdh® ghlntWghL«fh£oÆU¥ghuhÆ‹ áy âUªâa ghl§fŸ ek¡F¡»il¤âU¡f¡TL«. mt® gâ¥ãš ghl ntWghLkUªJ¡F« ïšyhik Fiwnaah«! VbdÅš eh«vâ®gh®¡f¤ j¡f mU« bgUŠ bršt® mt®! xUt®m¢á£lij¥ gh®¤J¥ `gy ãuâ %g§fis¡ f©L’MuhŒªJ btËÆ£lJ v‹W jiy¥ãš k£L«ngh£LÉ£L m¥go m¥gona m¢á£LÉLth® ghlntWghL fh£Ltnuh? m›thnw fh£o‹ ghlntWghL
294 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
fh£l¥ bg‰wJ v‹W F¿¥ãL« msî¡F k£Lnkga‹gLtj‹¿ ntW gaD« brŒínkh?
kh§Fo »Hh® v‹gh® òw«, e‰¿iz, FWªbjhif,kJiu¡ fhŠá M»a gh£L bjhif üšfshšm¿a¥bgW« òyt® mt® bgaiu¡ F¿¥ãL« òw« 24-M«ghlš ̀kh§Fo kUjdh®’ v‹D« ghl ntW gh£ilí«jU»‹wJ. ï¥ghl ntWgh£lhš kh§Fo »HhU«,kh§Fo kUjdhU« xUtnu vd m¿a thŒ¥ò M»‹wJ.`kh§Fo kUj‹’ v‹w gh©o‹ jiyahy§fhd¤J¢brUbt‹w beLŠbrÊa‹ ghLòfœ ek¡F¥òy¥gL»‹wJ. “jŠir kht£l¤J kh§Fo v‹D« CU«,mjid mL¤JŸs kUj}U«” 1 MuhŒ¢áahs®ÉUªJ¡F ïldh»‹wd ï›tifahš ghlntWghLfh£lÈ‹ ga‹ ïÅJ És§F«. ï~J ï›thW mikantbwhU Fiwia¡ fhzyh«. mJ gâ¥ò¡ F‰wkhf k£L«F¿¡f¥ bgwhkš Kªij ciH¥ghs® Ka‰áia¥ngh‰whj F‰wKkh«. “Kªijnah® áªijÆš MÆu«v©z« áwªJ ts®ªjij¥ ghuh£Ljš tÊ tÊ¡flika‹nwh!
xU gâ¥ò btË¥gL«nghJ mj‰F¥ ga‹g£lRtofis¡ F¿¥ãLtJ v›tsî ï‹¿aikahjnjhm›tsî ï‹¿aikahjJ mj‰F K‹id¥ gâ¥òfis¡F¿¥ãLtJ. xU áW gFâna vÅD« _y« k£LnkvÅD« K‹nd btË¥g£l gâ¥ig xËî kiwî ï‹¿¡F¿¥ãLjš gâ¥gháÇa® mw« MF«. m‹¿í« mJ üštuyh‰W¡ fUÉíkh«. ïjid e‹whf¥ ngh‰¿dhU«cs®. ngh‰whjtU« cs®. ï›tirÆš lh¡l® Ia® gâ¥òFiwíilanjah«. fȤbjhif gâ¥ã¤j ïit.mdªjuhika® jhnkhjudh® gâ¥ig¡ F¿¥ãL»wh®.“”$kh‹ jhnkhju« ãŸisat®fŸ gâ¥ã¤jfȤbjhifia C‹¿¥ go¡F« fhy¤âš gyÉl¤J_yK« ciuí« brŒâfS« bghUªjhik f©L gšntWtÊfËš Äf Ka‹W mt‰¿‹ c©ikfis m¿ªJmik¤J¡ bfh©nl‹” v‹gJ mt® ciu j«
295Rto¡fiy
gâ¥bgh‹W btËtu nt©oaj‰FÇa fhuz¤ijÉs¡Ftj‰fhfntD« F¿¥ã£lh® vdyh«.
åunrhÊa« jhnkhjudh® gâ¥ghF«. mj‹ kWgâ¥bgh‹W« mtuhš bfh©L tu¥bg‰wJ, ã‹d®¡ fh.nfhɪjuhr KjÈah® MuhŒ¢áíl‹ gthdªj® fHftÊna btËtªjJ. mj‹ ã‹d® gthdªj® fHfïiríl‹ irtá¤jhªj ü‰gâ¥ò¡ fHf tÊ btË tªjJ.ï¤jifa bgUtuî« tuyhW« cila åunrhÊa¥gâ¥òfŸ R£l¥glhJ xÊÆ‹, òâa gâ¥ò th§»¡f‰gh®¡F mj‰F K‹nd ciH¤J¡ bfhz®ªj ca®ªnjh®Ka‰áfŸ _L âiuÆ£L xÊ¡f¥gLjš c©ika‹nwh!jhnkhjudh® gâ¥ig¥ gthdªj® gâ¥ãš F¿¤jY«,m›ÉUt® gâ¥igí« fHf¥ gâ¥ãš F¿¤jY« rhšò.m›thW F¿¥ãl¥g£lJl‹, gthdªj® tuyhW«, fh. u.nfhɪjuhr KjÈah® tuyhW«, mt® vGâa giHaKfîiuí« bfh©L fHf¥ gâ¥ò És§F»wJ’ ï¤jifagâ¥òKiw e‹¿íl‹ tunt‰f¤ j¡fjhF«’ ï›thW gH«gâ¥òfis m¿ªj msî« Ka‹W bg‰W¥ ngh‰WjY«,MuhŒjY«, mt‰iw¡ F¿¥ãLjY« M»a ea¤jFbrašfis mj‹ ã‰fhy¥ gâ¥òfËš br›Éâ‰fhzyh«. ïy¡»a tuyhW, bkhÊ tuyhW, òyt®tuyhW M»ad vGJth®¡F ï¡F¿¥òfŸ njo it¤jâUthrf« És§»tUjš xUjiy!
lh¡l® Ia® gâ¥ò¡F K‹nd áªjhkÂÆš áygFâfŸ áyuhš btË¥gL¤j¥g£oUªjd. áy¥gâfhu -òfh®¡ fh©l« btËah» ïUªjJ. kÂnkfiy _y«K‰¿Y« btËtªâUªjJ ït‰iw¥ g‰¿ m›tªüšKfîiu¥ gFâÆš F¿¥ã£oU¤jš KiwikahF«. Ia®m›thW brŒjhušy®. Mdhš, Ia® mt‰iw m¿ah® vdÃid¥gh® csuhÆ‹, mt® j« ngu¿î¥ bgU« gu¥ò¡F«Ãidth‰wY¡F« Fiw Ãid¥gtnu Mt®. mt®j«Ãidth‰wš `mtjhÅfŸ’ v‹gh®¡F« thŒ¤j‰F mÇatÈikÆdJ. Mjyhš m¿ahik¡ Fiw Ia® nkš V‰WjšmlhJ. mjid btË¥gL¤j mt® ÉU«gÉšiy!jk¡FK‹nd xUt® gâ¥ã¤jh® v‹gij¢ R£Ljiy¤
296 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
jk¡F¢ áw¥ò v‹nwh. j« gâ¥ò¡F¥ bgUik v‹nwh mt®bfhŸsÉšiy. Mjyhš ngh‰whJ« ö‰whJ«öuÉ£lh®!
“nrukh‹ bgUkhŸ ehadh® brŒj áy¥gâfhu«”v‹W m¢rh»aijí«, áªjhkÂia btËÆ£l gt®JiuÆ‹ if¥ãuâiaí«, kÂnkfiy _y¥ gâ¥igí«v‹ rǤâu¤âny FW¥ãL« Ia® m¥ gâ¥òfis m¿ah®v‹W vtnu TwKoí«? m¿ªJ« btËÆ£Liu¡fÉU«ãdh® mšy® v‹gnj c©ikah«. gGJg£l X®x‰iw V£ilí« kwthJ F¿¡F« Ia®, ï›thWK‰gâ¥ghs®fis kiw¤jJ nt©l¤j¡fj‹wh«.
eh« fUJ« fU¤J gy®¡F« njh‹w¡Toanj. m‹òe©guhf ïUªnjhU« rÇ, gâ¥òtifÆš Fiw f©LT¿ndhU« rÇ ïjid Ia® brÉ¡F¥ gl¢ brŒâU¤jšnt©L«. mj‰F¥ ga‹ v‹gJ nghy¡ FWªbjhif¥gâ¥ò btËtªjJ.
“ïÅ, ïjid m¢á£L btË¥gL¤jyh« v‹Wv©ÂÆUªnj‹ ïilna thÂa«gho iAÞTÈšjÄœ¥ g©ojuhf ïUªj â. brs. mu§frhÄ Ia§fh®v‹gt® FWªbjhif¡F ciu vGâ 1915-M« M©Lgâ¥ã¤J btËÆ£ld®. m¥ghš FWªbjhifMuhŒ¢áÆš vd¡»Uªj C¡f« á¿J js®ªjJ. ãwüyhuhŒ¢áƉ fU¤ij¢ brY¤jyhnd‹. ã‹ò« áy® áyg¤âÇiffËš ïª üiy btËÆLtjhf¡ nfŸÉí‰nw‹.1933-M« M©L òurgh¡f« [®. v«. Ì.o iAÞTÈšjÄœ¥ g©ojuhfîŸs $kh‹ ɤth‹ nrh. mUzhrynjáfut®fŸ FWªbjhif _y¤ij k£L« gâ¥ã¤JbtËÆ£lh®fŸ.” v‹W FWªbjhif Kj‰gâ¥òKfîiuÆš (12-8-1937 -ïš) vGâdh®fŸ. ïj‰FK‹Vw¤jhH 40 M©LfŸ gâ¥òy»š âfœªj Ia® ï¥bghGJïjid V‰W¡ bfh©lik F¿¥ãl¤ j¡fjh«.
Ia® fhy¤J¡F¥ ã‹nd Ãfœªj Ãidî ÉHh x‹¿šïjidí« ã¿bjh‹iwí« Ia® tÊ KiwÆš tªjgâ¥gháÇa® itahòÇ¥ ãŸis F¿¥ãL»wh®;
297Rto¡fiy
1“Ia® gâ¥ò¥ g‰¿¥ gy f©ld¥ ãuRu§fŸbtË¥g£ld. ï¥ãuRu§fËš jk¡F¢ rÇ vd¤njh‹¿at‰iw¤ jkJ ã‰gâ¥òfËš cl‹g£L¡bfhŸsyhÆd. Mdhš Ia® XÇl¤njD« ï¡f©ldîiufshš ï¤âU¤jkilªjJ v‹W bjÇÉ¡fnt ïšiy.ïJntík‹¿, jk¡F K‹ò ãw® gÇnrhâ¤J btËÆ£lgâ¥ò¡fis¥ g‰¿í« bgU«ghY« ït® F¿¤jnj ïšiy,cjhuzkhf Ótf áªjhkÂia ït® btËÆLtj‰FïUgJ M©LfS¡F K‹d® 1868-ïš ï¡fhÉa¤â‹ehkfŸ ïy«gf¤ij mHfhd KiwÆny áwªjK‹DiunahL butbu©£ gt® (Reverant paver)” v‹gt®gâ¥ã¤JŸsh®. ïjid¤ bjÇɤâUªjhš Äfî«eykhÆU¡F«. 劉d« bjÇɤjš gâ¥gháÇaÇ‹flik”
Ia® gâ¥ã‹nkš vGªj f©ld§fisí«, rhJnrirah tÈíW¤â¥ bg‰W¡ bfh©l cWâ bkhÊiaí« K‹d®¡ f©LŸnsh«. m›îWâ bkhÊia¥gâ¥ãY« fh£odh® v‹nw mikâ bfhŸsyh« v‹rǤâu¤âš f©ld§fËš c©ikahdt‰iw V‰W¤âU¤â¡ bfh©lij¡ F¿¥ãL»wh®. Mdhš gâ¥ãšR£LtJ ïšiy! mjid¢ R£Ljš nt©lh vd btW¤JÉy¡»dh® v‹nw bfhŸs nt©oíŸsJ. nt©lhjt‰iw ÉǤJ¡ bfh©oU¡f nt©lh v‹gJ Ia® neh¡Fvd mikayh«. Mdhš gâ¥ãid¢ R£lhikm›tifÆdj‹W vdny rhšò.
ïÅ ït® üyhŒ jiy kiwthf¢ brŒjikí«, RtofŸvtU¡F« tH§f ÉU«ghikiaí«, ãw® tH§Ftijí«ÉU«ghikiaí« bjËthf m¿ªJ TW»wh® itahòÇ¥ãŸis. ï¡Fiwfisí« v§nfh Twhkš mt®j« Ãidî¥bghÊÉnyna T¿íŸsh®.
“ït® jh« m¿ªj ïy¡»a Éõa§fis m¢ášbtËÆL« tiu ml¡fkhf it¥gh® MÆd®. jh«brŒJtU« bjh©LfËY« ml¡f¤ijna if¡bfh©ld®. ït® ïšy¤âYŸs Rto Ãiya¤ij¡
298 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
f©LfË¡F« ngWTl¡ fÉ uåªâuehj® KjÈa xU áynubg‰WŸsd®. ãw® f©fËš gL«goahf üš MuhŒ¢ábrŒtij mwnt É£LÉ£ld®. ml¡fkhf ãwuhšx‹W« fhzKoahjgo jÅahf mikªj X® miwÆšjhK« jkJ áZa®fSÄUªJ üš gÇnrhjidia¢ brŒJtuyhÆd®. Mfnt, bgU«ghY« ifah©L tªjd®. V£L¥ãuâfis m‹¿ ït®fŸ go¤Jtªj m¢R¥ ò¤jf§fis¡Tl ïutš th§f KoahJ. xUntis üÈ‹gÇnrhjidÆš jh« <Lg£oU¡F« rka§fËny ãw®tÈâ‹ tªJ jkJ bjh©L ïilpo‹¿ Ãfœtj‰F¤jilaht® v‹w m¢r¤âdhš ï›tl¡f« nk‰bfhŸs¥g£ljhfî« ïU¤j§TL«. mšyJ m¡fhy¤âš ïtnuhLgH»at®fËš áy® ne®ika‰w neh¡f¤Jl‹ ïtiumo¡fo bjhªjuî brŒjj‹ fhuzkhf ïªj ml¡FKiwifahs¥ g£oU¡fyh«. Mdhš âwªj kd¤Jl‹ jkJKa‰áÆš ãw® k»œtij¡ f©L c‰rhf¤Jl‹jÄHhuhŒ¢á brŒí« ï‹g« všyh®¡F« vËâšthŒ¥gjhFkh? ïšiy. fšÉahs® ghš e«ã¡ifbfh©L mstshîjÈ‹ k»œ¢áí« všyh®¡F«»il¥gjhFkh? ïšiy! ”
“劉dnk, ãuâfŸ njo¥ g©il üšfis¥gâ¥ãLtâš Ka‹WtU« m¿P®fS¡F¥ ãuâfis <ªJct¡F« ï‹gK« vËâš »il¥gjh? ïšiy. IaU¡Fïªj ešÿG« Éâ¡f¥ glÉšiy. ïjdhš xUtU¡F«ït® j«ÄlKŸs ãuâfis¡ bfhL¤j âšiy v‹gJ v‹fU¤jšy. vd¡F¢ áy ãuâfŸ cjÉÆU¡»wh®fŸ v‹gije‹¿íl‹ ghuh£L»nw‹. ehD« ït®fS¡F¥ ãuâfŸcjÉíŸns‹ nf£ngh® jFâiaí« neh¡f¤â‹öŒikiaí« kh¤âu« fUâ ït® ãuâfŸ cjîtâšiyÉy¡fKoahj î¥gªj« V‰g£lhšjh‹ ït® cjîth®.m›thW jU« ãuâfS« bgU« gad‰wthfnt ïU¡F«.jh« gy M©Lfshf mÇâš njoit¤j bghUis xUt®nf£l clnd bfhL¤JÉl vËâš kd« tUkh?”
å£o‹ Kf£oš ïU¡F« áW bto¥ò« ÑwY«btËnaÆUªJ neh¡Fth®¡F¥ òy¥gLtâšiy. å£o‹
299Rto¡fiy
cŸns òFth®¡nf òy¥gL« òw¤nj ËW gh®¡F«gh®it¡F« mf¤nj òFªJ gh®¡F« gh®it¡F«ntWghL c©L btËna mªj r£il¡F« cŸnsmªj c£r£il¡F« v›tsî ntWghL c©L!c£r£il mG¡fhf ïUªjhY« òw¢ r£il kiw¤JÉLtJ ïšiyah! mJnghš ClhoÆUªJ beU§»¥gHFth®¡nf x›bthUt® c©ikí« òy¥gL«, k‰iw¥ng¢R vG¤J¡fshš òy¥glh! ïjid m¿P® itahòÇ¥ãŸisÆ‹ ciu bkŒ¥ã¡»wJ. ï›îiu nghÈíiuv‹nwh, bghUªjhîiu v‹nwh öuÉl nt©Ltâšiy.VbdÅš mt® Ãidî ehËš mt®j« cGty‹g® -cwÉd® - cldhŒªnjh® ika¤âš ngáa ciu. MfÈ‹!
VLfis _iy KL¡bfšyh« njo¤njo¡ f©Lga‹gL¤â¡ bfh©l IaU¡F ÉÇthd v©z«ï›tifÆš V‰g£oU¡fnt©L«. ãw® ãw® cjÉahnybra‰fÇad brŒJ Ko¤j ï¢br«kY¡F¥ ãw®¡Fcjî«gh‹ik f£lha« ïUªâU¡f nt©L«. m¥goïUªâU¥ã‹ jÄH‹id ï‹D« v¤JiznahmÂfy§fis mªJ âUnthy¡f« bfh©oU¡fthŒ¤âU¡F«.
j« m‹ò¡F cÇatU«, K‹id¥ gâ¥gháÇaU«, VLfŸïwthkš fh¥gijna neh‹ghf¡ bfh©L gâ¥ã¤jtU«M»a jhnkhjudh® j«Äl« áªjhk¢ Rto nt©otªjijí«, kW¤J kW¤J¥ ã‹nd jªjijí«ÉoíK‹nd br‹W cW⥠ãoahf¥ bg‰W tªjijí«v‹ rǤâu¤âš Ia® ÉÇthf¡ F¿¥ ã£LŸsh®. MÆu¤Jv©ûW M©LfS¡F K‰g£l jÄHf¤ij¥ g‰¿ mÇaüš vGâa fdfrig¥ ãŸis¡F¥ bgU§ fij¡ifbaG¤J¢ Rto tH§»aijí«, m¢Rto thuhnjxʪjijí« mj‰F¥ã‹ jk¡F¢ Rtofis¤ jUjÈšm¢r« c©lh»aijí« bgU§fij KfîiuÆšF¿¥ãL»wh®. áªjhkÂ¥ gâ¥ò¡F cjÉa Jiz Úâgâfdfrig KjÈah®, jhnkhjudh®¡F VL bjhF¤J cjtne®¤jij IaÇl« ciu¡F«nghJ IaU¡F
300 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ctifí©lhfÉšiy; tunt‰fî« kdÄšiy 1 v‹gijm¿aKo»‹wJ. mnj bghGâš mdªjuhik aÇ‹fȤbjhif¥ gâ¥ò¡F V£L¢ RtofŸ jªjJl‹, m¢áL«tif¡F¥ bghUSjÉí«, brŒjijí« m¿»‹nwh«.“RtofŸ njL« ah¤âiuia m¥bghGJ (1880)bjhl§»nd‹; ï‹D« XaÉšiy” v‹W `v‹rǤâu’¤âš F¿¥ãL« Ia® ãw® gâ¥ò¡F VL cjhthikFiwnaah«. `bgÇjhš cyf« ngQe® gyuhš’ v‹D«v©z¤jhš fȤbjhifia btË¡ bfhz®ªjjhfmdªjuhika® TwÉšiyah! mJ nghš IaU« v©Â¥gy gâ¥òfŸ tUj‰F thŒ¥ò¢ brŒâU¡fyhnk v‹WvtU« v©znt brŒt®. jk¡F k£L« vtU« VLcjtnt©L« jh« vtU¡F« cjtKoahJ v‹gJe‹ndh¡f‹W! Ia® gâ¥ò¡F¤ jhnkhjudh® gyRtofis tH§»íŸsh®. fdf rig¥ ãŸistH§»íŸsh®; ïuh. ïuhft Ia§fh® cjÉíŸsh®.ï‹D« gâ¥ò¤JiwÆš g£lGªâ ÆUªjhU« jh«it¤âUªj Rtofis¥ bgUik nahL« bgUªj‹iknahL« cjÉíŸsd®. itahòÇ¥ ãŸis tH§»aRtofS« c©L ït‰iw v©Â¥ gh®¡F« xUt® jh«k£L« ãw®¡F tH§fhâU¡f nt©LbkÅ‹ cŸs¤âš`ïW¡f«’ ïU¡fnt nt©L« v‹gJ xUjiy xUntisitahòÇ¥ ãŸis T¿athW Vkh‰Wth® XÇUt®ïUªâU¡fyh«. všyhiuí« m›thnw v©Â xUKoî¡F tªJÉLtJ e‹w‹wh«. `<¤Jt¡F« ï‹g«’bghUS¡F k£Lk‹¿, V£L¡F« bghUªJtJjhnd!“thd« bghÊíJ óÄÉisíJ; k‹dtD¡nf‹ fh”vd¡ f£lbgh«k‹ KH§»a KH¡f¤ij mt‹ eh£Lk¡fS« KH§»ÆUªjhš Éisî v‹d? VL bfhlhjfUÄfis¥ g‰¿ tUªâ¡TW« Ia® m›tifÆštŸs‹ik fh£lhbjhʪjJ bgUikjU« bray‹wh«v‹f.
ï‹D« F¿¥ãl¤ j¡f ïu©L brŒâfŸ cs. mt‰WŸx‹W itahòÇ¥ ãŸisahš F¿¡f¥ bgWtJ, IaÇl«vtU« vâ®gh®¤âU¡fnt ïayhj x‹W mJ ãw®
301Rto¡fiy
gâ¥ò¡F VL jUtijí« juhjthW jL¡f Kidªjjh«,`bfhL¥g jG¡fW¡F«’ F‰w¤ij¤ bjŸËâ‹ MuhŒªjIauh ï›thW brŒth®? vd¤ âif¥ng V‰gL«.
“jh« cjthjJ kh¤âunk m‹¿, ãw ngu¿P®fS«üiy¥ gâ¥ãLnth®¡F cjîjš TlhJ v‹W ït®foªJiu¤jij eh‹ e‹F m¿nt‹. f«g® Éyhr«ïuh#nfhghiya§fh® mfeh}‰iw¥ gâ¥ãl vL¤J¡bfh©l bghGJ mtU¡F n[J rkÞjhd kfhɤJth‹uh. uhfita§fh® ãuâfŸ bfhL¤J¥ ãwthW«cjt¡TlhJ v‹W ït® jil brŒjd®. mfeh}‰iwIa® jhnk gâ¥ãl¡ fUâÆUªjd®. xUntis ï¡fU¤Jïtiu¡ fLik cŸs¤jhuhf¢ brŒâU¡fyh« vÅD«ï›tifahd kd¥gh‹ikfŸ IaU¡F ïUªjik jÄœk¡fsJ J®¥gh¡»ank” v‹W ïjid¡ F¿¥ãL»wh®m¿P® itahòÇah®.
ï¡F¿¥ig ciu¡F« itahòÇah® v¤jifa®? gâ¥ò¤JiwÆš g£l¿î Û¡T®ªjt® mÇa gâ¥òfŸ gyt‰iwv‹W« ËW Ãyt¥ gil¤jt®. òw¤ âu£L, fsÉašfhÇif, r§f ïy¡»a« Kjyha mÇa gâ¥òfis¥ gyU«ghuh£l¢ brŒjt®. K¥gJ¡F« nk‰g£l üšfis¥gâ¥ã¤jJl‹ gšfiy¡ fHf¤ jÄHfuhâÆ‹jiyikahsuhf ïUªJ Ãiwnt‰¿at®. ït®j« VLfŸgy¥gy gâ¥ghs®fS¡F« cjt¥g£ LŸsd. MuhŒªJgobaL¤J¥ gâ¥ã¡F« msÉY« bgUªj‹ikíl‹tH§f¥ g£LŸsd. ï›thnw ïuh. ïuhfita§fh®bgUªj‹ikí« jiynkš jh§f¤ j¡fjh«. mÇâ‹Ka‹W bjhF¤j VL vÅD«, MuhŒªJ gobaL¤Jm¢áL« ÃiyÆš it¡f¥ bg‰w ifbaG¤J¥ go vÅD«mªüš btËtUjš x‹nw fUâ cjt¥ bg‰w F¿¥òfŸgy c©L. MfÈ‹ ït®fŸ gh®itÆš lh¡l® Ia®braš Fiwbad¤ njh‹WjÈš Éa¥ãšiya‹nwh!
ï‹bdhU F¿¥ò tUkhW: Ia® gâ¥ã¤j üšfË‹KfîiuÆš _‹Wtif¥ bgUk¡fŸ g£oaš c©L.mt‰WŸ x‹W, VL jªjt®fŸ g£oaš, k‰bwh‹W
302 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bghUSjÉat®fŸ g£oaš; ï‹bdh‹W gâ¥ã¤j‰F¤Jizahf ïUªJ cjÉat®fŸ g£oaš. ï«_tif¥g£oašfSŸ K‹Åu©L g£oašfSŸ ïd§flªj xUbgUÃiyia¡ fhz Ko»‹wJ. _‹whtJ g£oaÈšbgÇJ« mªÃiyia¡ fh©l‰F ïayÉšiy. 1 ãw®Vkh‰¿ÉLt® v‹W mt® mŠá¤ j«ktiuna cl‹it¤J¡ bfh©oU¡fyh«. Mdhš, ï«Koò¡F tªjnjh,ï«Kiwia¢ á¡bfd¡ bfh©lnjh jÄœ Ia® jFâ¡Fcjîtjhf ïšiy! mtÇlnk fhz‰»ayhj j‹ikia¥ãwÇl« fh©l‰F v›thW ïaY« v‹D« v©z«mU«òjš ïa‰if! ts®ªjt®fŸ tÊfh£oahf¤âfHÉšiy v‹whš tÊbašyh« fšY« fuL« KŸS«KlYnkah«!
Ãiwia beŠrhu¥ ghuh£lnt©L« Fiwiaí«JªJ Twnt©L«. ïu©L« nt©Ltdnt, “ãw® ãw®Óbušyh« ö‰¿¢ áWik òw§fh¤jš” jÅthœÉ‹mikâ¡F¤ j¡fJ Mfyh«. Mdhš bghJ thœî¡F¥bghUªâaJ MfhJ. “Fz«eho¡ F‰wK« eho mt‰WŸÄifeho Ä¡f bfhsny” bghJ thœî¡F ey« ga¡F«.
ï¥gFâÆš Ãiwí« f©nlh«; Fiwí« f©nlh«.MÆD« ït®fŸ brŒj gÂia¡ Fiw¤J kâ¥ngh«mšnyh«. bra‰fÇa brŒj brašåu®fŸ v‹W ngh‰¿¥òfœnth«. ïj‰F Koîiuahf itahòÇah® rhÄehija®¡F¡ T¿a ciuiana FiwfŸ mid¤J« ïtuJmU«bgUª bjh©LfS¡FK‹ kiwªJ ÉL»‹wd.
F¿¥òfŸ
1. ït® ItÇ‹ áªjhkÂ¥ gâ¥ò¡F Äf cjÉ brŒjt®,F«gnfhz¤âš thœªj ird® áªjhkÂÆš Ãfu‰w òyikí«,ird rka¤ nj®¢áí« Ä¡ft®, `áªjhk Éõa¤âš mt® X®mfuhâ’ v‹»wh® Ia®.
2. v‹ rǤâu« 743,.4.
3. ü‰ bgaU«, MáÇa® bgaU« R£lhkš brštJ«ï¥gâ¥ghs®¡»ašng, `bgh‹ + RHš = bghy§RHš ;
303Rto¡fiy
“bgh‹bs‹ »sÉ pWbflKiwÆ‹, K‹d®¤ njh‹W« yfhukfhuŠ, brŒí© kU§»‰bwhlÇayhd” v‹gJ Éâ” mnah?7 fh©f.
4. r§f¤ jÄG« ã‰fhy¤ jÄG« g¡. 182.
5. j¡fahf¥guÂ, Kfîiu
6. gÇghlš.
7. áy¥gâfhu«.
8. áªjhkÂ, Kj‰gâ¥ò . 1887
9. bgU§fij Kj‰gâ¥ò 7924.
10. åunrhÊa« gâ¥òiu g¡. 28-9.
11. ïy¡»a kÂkhiy g¡. 80,1.
12. M©L 1886.
13. e‰¿iz, 120, xsit, R. JiurhÄ¥ ãŸis.
14. mj‹ bjhl¡ffhy¥ gâ¥òfŸ ïªbe¿ia¥ ngh‰¿dtšy.
15. jÄœ¢ Rl®kÂfŸ g¡. 295-6.
16. ešYiu¡ nfhit II, 94-96
17. m¢R¤ âU¤j« brŒj nrhlrhtjhd« R¥guha¢ br£oah®ehkfŸ ïy«g¤ij¤ jÅna m¢R¥ ngh£LÉ£lh® v‹gJ Ia®F¿¥ò. Mdhš m¥gFâ beL« fhy¤J¡F K‹dnu m¢áštªjJ©L. v‹ rǤâu« - 832.
18. jÄœ¢ Rl® kÂfŸ g¡. 299.
304 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
13. brŒa¤j¡fd
gHŠRtofis MuhŒjš, br›É≠gâ¥ã¤jš M»aïu©L gÂfS« cldoahf¢ brŒa¤j¡fd MF«. ïit,muR«, jÄœeh£L¥ gšfiy¡ fHf§fS« ïizªJMuhŒªJ brŒa¤ j¡fdth«. ̀muR brŒf’ vd¥ gšfiy¡fHf§fŸ thsh’ ïU¥gnjh, `gšfiy¡ fHf§fŸ brŒf’vd muR ò321w¡fÂ¥gnjh jÄœ cyF¡F¡ nfLga¥gnjah«. mâY« F¿¥ghf muá‹ jÄœ ts®¢á¤Jiwí«, gšfiy¡ fHf§fË‹ jÄœ MuhŒ¢á¤ Jiwí«ït‰iw koÆ‹¿¢ brayh‰Wjš nt©L«.
“FobrŒth®¡ »šiy gUt«’ kobrŒJ khd« fUj¡ bfL«”
v‹gJ Foik¡F k£LÄ‹¿, bkhÊ¡F« bghUªâakÂbkhÊnaah«.
gHŠRto¥ gaid¡ »il¡F« msÉnyD« gG â‹¿¥bgWj‰F Kj‰f© ïu©L FG¡fis mik¤jšnt©L« x‹W gHŠRto MŒî¡FG; k‰bwh‹Wgâ¥ò¡FG.
gHŠRto MŒî¡ FGÉ‹ flikfŸ áyt‰iw Kiwnafh©ngh«:
1. gHŠ RtofŸ bjhF¤jš
ï¥bghGJ RtofŸ bjhF¤J it¡f¥ bg‰WŸsïl§fshf ïU¥gd eh‹nf. mit br‹id muád®ifbaG¤J¢ Rto Ãiya«, jŠir ruRtâ kfhš, kJiu¤jÄœ¢ r§f«, âUth‹Äô® lh¡l® c.nt. rhÄehija®üš Ãiya« v‹gd ï‹D« áy kl§fËY« òyikahs®
305Rto¡fiy
ïšy§fËY«, áy mik¥ò fËY« csthÆD«mt‰WŸs RtofŸ vitbad És§f¤j¡f F¿¥òfŸïšiy; bghJk¡fŸ ga‹gL¤â¡ bfhŸS«thŒ¥òiladî« mšy.
eh£oš cŸs Rtofbsšyh« bjhF¡f¥g£L É£ldv‹W TWtj‰F ïšiy ïJ gHªjÄœ¢ Rtofisí«kd¤J¡ bfh©L TWtnjah«. á.it. jhnkhju«ãŸis¡F¡ »ilahj fȤbjhif¢ RtofŸ ï.it.mdªjuhika® gâ¥ò¡F¡ »il¤JŸsd. mu§fdh®FWªbjhif¥ gâ¥ò¡F¡ »ilahj gy RtofŸ lh¡l®IaU¡F¡ »il¤JŸsd mt® gâ¥ò¡F¡ »ilahjòweh}W, I§FWüW, gâ‰W¥ g¤J¢ RtofŸ xsitJiurhÄ¥ ãŸis¡F¡ »il¤JŸsd. ït®fŸ midt®gâ¥ò¡F« »ilahj RtofS« itahòÇ¥ ãŸis¡F¡»il¤JŸsd. ikN®, nfus¥ gFâfËY« gHŠRtofŸ»il¤j‰F©ikia mt® bjÇÉ¡»wh® . ï›tidt®gâ¥òfS¡F« v£lhj FWªbjhif¢ Rto x‹WnguháÇa® fªjrhÄah®¡F¡ »il¤JŸsJ. m¢Rtoia¡bfh©L mu§fdh® FWªbjhif¥ gâ¥ig¢br¥g¥gL¤â¥ ghl ntWghL«, x¥òik¥ gFâfS«F¿¤JŸsh®. mj‹ jiy¥ãš, “ïuhkrhÄòu« 1 _tiua®t©z« ghoa ó©oa¥g¥ òyt® VL gh®¤J¤âU¤âaJ” v‹W vGâíŸsh®. ïj‹ És¡f« nknyfh©ngh«.
ï§F¡ T¿at‰whš RU¡fkhf m¿í« brŒâ x‹nwah«.VLfŸ mid¤J« ï‹D« bjhF¡f¥ bg‰¿y. bjhF¤j‰Fï‹D« thŒ¥ò c©L v‹gnjah«. ïjidï¡fhy¤ânyD« jtwÉlhkš bjhF¤jš nt©Lkšyth! f© fhz¡ f©l tisahgâí«, ïUªjmilahs« F¿¤j jf^® ah¤âiuí« xʪjij K‹ndf©LŸnsh«. òw¤ âu£oš R£l¥bgW« ïU«gš fhŠá,F©lynfá, jf^® ah¤âiu, bgU«bghUŸ És¡f«,K¤bjhŸshÆu«, tisahgâ, MáÇa khiy, rhªâòuhz«, ehuj rÇij v‹gd áy ghlšfŸ »il¤j
306 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
msÉš xʪjd fsÉaš fhÇifahš m¿a¥bgW«mf¤âiz, miua® nfhit, ï‹Åir khiy, Iªâiz,f©l‹ my§fhu«, »sɤ bjËî, »sÉ khiy, »sÉÉs¡f«, nfhÆš mªjhâ, á‰bw£lf«, âšiyaªjhâ,eiwô® mªjhâ, gšrªjkhiy, kHit vGgJ, t§f®nfhit KjyhÆd fhz¡»il¤ây. ï‹D« áy¥gâfhuciu, ah¥gU§fy ÉU¤âíiu ït‰whš m¿a¥ bg‰W eh«fhQ« ngW thŒ¡fhj üšfŸ Äf¥gy. ïit bašyh«gH§fhy¤nj kiwªJnghd üšfŸ mšy. ïil¡fhy¤J« ã‰fhy¤J« gâ¥ò Kiw tªj fil¡fhy¤J«kiwªjdnt. ït‰WŸ áy, VLfis¤ bjhF¤jyhš»il¡f¡TL«. m›thW vªüiynah njo¢ br‹wïl¤âš vªünyh mUikahf¡ »il¤ JŸsJ v‹gijK‹d® m¿ªJŸnsh«.
“x‹iw Ãidahj K‹tªJ ÉãD« Éfyh«” “m‹¿mJ tÇD« tªJ” vŒjyh« mšyth! Mjyhš MŒî¡FGÉd® brŒant©oa Kj‰g g£o bjh£ofËY«,ehL efu§fË‹ _iy KL¡FfËY« ïU¡F« V£L¢Rtofis¤ bjhF¡F« flik nk‰ bfhŸs nt©L«.mj‰F nt©L« thŒ¥òfisbašyh« muR tH§Fjšnt©L«.
2. gHŠRto g£oaš mik¤jš :
gHŠRto MŒî¡ FGÉd® brŒa¤j¡f ïu©lhtJbraš ï~jhF«. jh« bjhF¤j üšfis¥ g£oaÈ£LÉs¡f¤Jl‹ F¿¥bgGJjš nt©L« V£o‹ bga®, g¡fv©Â¡if, ghlš KjÈat‰¿‹ msî, ghoat® -ciubaGâat® - go vL¤jt® - ngÂ¥ ngh‰¿at® -tH§»íjÉat® - fhy« M»adbtšyh« m¡F¿¥ãšjtwhkš ïl«bgw¢ brŒjš nt©L«. k‰W« j«bjhF¥òŸ ïl«bgwhkš k‰iw k‰iw mik¥òfËšïU¡F« RtofË‹ g£oaY« bjhF¤J¡ bfhŸSjšnt©L«. m›tik¥ãd® g£oaš it¤âU¥ãD«,it¡fhâU¥ãD« gHŠRto MŒî¡ FGÉd® M§F¢br‹W g£oaš brŒJ bfhŸSjš nt©L«.
307Rto¡fiy
bjhšfh¥ãa¤ij¥ g‰¿nah, âU¡Fwis¥ g‰¿nahv¤jid RtofŸ ïªeh£oš c©L v‹gij mWâÆ£Lciu¡F« msÉš m›bt©Â¡if bjËî brŒa¥bgWjš nt©L«. Cut® gâî¥ g¤âu§fË‹ gofŸmid¤J« gâtf¤âš ïU¡»‹wd mšyth! m›thWïšiyahÆD«, v§bf§F v›bt¢RtofŸ ïU¡»‹wdv‹D« És¡fnkD« bjÇa nt©Ltjh« mj‰F¥g£oaš gil¤J it¤J¡ bfhŸshkš ïayhnj.
3. go vL¤jš
gHŠRto MŒî¡ FGÉdÇ‹ _‹wh« flik govL¤jthF«. RtofŸ fhy¤â‹ thŒ¥g£L mʪJ nghjšïa‰if. mªÃiy¥g£l Rtofis¥ gobaL¡fhkšit¤JÉ£lhš jhnkhjudh® T¿aJ nghy, `f«igí«ehuhrKnk’ ÄŠR«! Mjyhš gobaL¥ò¥ g bjhl®ªJelªJ bfh©nl ïU¤jš nt©L«. ï‹d üiy¥gobaL¡f ï›tsî gz« mšyJ ï›tsî ftr« v‹Wngá mj‰nf‰g vGJ« TÈ vG¤jhs®fŸ K‹ndïUªjJ©L. áy bršt®fŸ m¤jifat®fS¡F¡ TÈjªJ gobaL¤J it¤J¥ go¥gh®¡F ïytrkhftH§»aJ« c©L. k§fykhd ÉHh¡fË‹nghJ Rto¡bfhil bfhL¥gJ« tH¡f¤âš ïUªjJ. ï¤jifatifÆš »il¤j gofŸ br›Éâ‹ mikªâU¡F« v‹gJmÇnjah«. vGJgtU« jk¡bfd vGjh®. vGJÉ¥gtU«jk¡bfd¡ fUjh®. TÈí« bfhil¥ bgUikínk mt®fŸneh¡f§fshf mikªJ ÉLjÈ‹ gobaL¥ãš KGm¡fiwí« br¥gK« fh£l ïlÄšyh bjhÊ»‹wd.Mdhš ï›t¿P® FG m¤jifaj‹W. MfÈ‹, ãwÉ¡flik vd k»œªJ« bjŒt¤ âU¥g vd¤ bj˪J«flik òÇt® vd¡ bfhŸsyh«. VbdÅšm¤jifikahsnu ïl« bg‰¿U¤jš ga‹gL« MfÈ‹,ïÅ m¿Éaš ts®¢á Û¡T®ªj fhy« ï~J MfÈ‹,mjid x‹W¡F _‹W eh‹fhf¤ j£l¢á£L¡ nfh¥gh¡»it¤J¡ bfhŸsY« TLtnj. ïj‰FÇa thŒ¥ò«gHŠRto MŒî¡ FGÉd®¡F nt©Ltnjah«.
308 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
4. x¥ã£L MuhŒjš :
x¥ã£L MuhŒjš v‹D« ï¥g ïUTWg£ljhF«x‹W VLfSl‹ x¥ã£L MuhŒªJ ghl ntWghLfhzš, k‰bwh‹W m¢á£l RtofSl‹ x¥ã£LMuhŒªJ ghl ntWghL«, âU¤jK« fhzš
“VÇD« e‹wh« vUÉLjš f£lã‹ ÚÇD« e‹wj‹ fh¥ò”
v‹gJnghy x‹¿‹ x‹W ca®ªJ bršY«bra‹ikíilaJ gHŠRto MŒî¥ gÂahF«. mâšx¥ã£L MuhŒjš v‹gJ x¤j cŸs¤jhU« cz®thU«ÉU«ã¢ brŒí« gÂahF«. x¥ò¡F¢ brŒth® g ga‹jUtjhfhJ. xUtnu gy gofis xU§F it¤J¡ bfh©LMuhŒjY« ïl®¥ghLilaJ k£Lkšyhkš br¥ghdgÂí« MfhJ ̀fšÉ¡F ïUtÇ’ v‹gJ ï›tifahš Äf¡fUj¤j¡fJ. ï‹D« V£L¢ RtofË‹ v©Â¡if¡F V‰gïUt® v‹w v©Q« khWgl¡ Toajh«.
1“xnu rka¤âš ehiyªJ khzh¡f®fŸ MS¡F xUãuâ it¤J¡ bfh©L ghlngj« gh®¡F«nghJ ntiyÄfî« ntfkhf eilbgW«. mâš á¿J« áuknknjh‹whJ. gfnyh ïunth VjhÆUªjhY« rȥ㋿MuhŒ¢á brŒJ tªnj‹” v‹W Ia® vGJtJ m¿a¤j¡fJ.
“áªjhkÂia¥ gÇnrhâ¡ifÆš eh‹ go¤j x›bthUtÇí« gh£L« rÇahf cŸsd v‹nw XŒÉšyhkš xUt®brhšÈ¡ bfh©oUªjh®. mt®ghš IaK‰W¢áªjhkÂÆš ïuhj ntW üÈYŸs gh£blh‹iw¢brhšÈ¢ rÇahf ïU¡»wjh v‹W nf£nl‹. mt®rÇba‹W Ä¡f JÂthf¢ brh‹dh®. mj‹ã‹ mtiubkšy Éy¡»É£nl‹” vd mtnu 1 vGJ»‹wh®. ïjdhšVL x¥ã£L¥ gh®¡f¡ »il¡F« JizÆ‹ mUikòy¥gL«. m¤Jiz eakhf thŒ¡fhÉo‹ VL bjhF¤J«Mtbj‹d? fh¤J« Mtbj‹d? x¥ã£L¥ gh®¤J«gobaL¤J« jh« Mtbj‹d?
309Rto¡fiy
x¥ãLj‰F K‹nd br¥gkhd xU Rtoia¥gobaL¤J it¤âU¤jš nt©L«. mâš x¥ã£L¡fhQ§fhš m¿atU« ghlntWghLfisí« âU¤j§fisí« F¿¤J¡ bfh©L tUjšnt©L«. ÉLbg‰wghlšfnsh, mofnsh áy mÇa Rtofshš Ãu«g¥bgWjY« c©L. ïJnt bghUªJtJ v‹W bfhŸs¤j¡f âU¤j§fS« »il¡f¡TL«. mt‰iw ï¢Rto tÊnabg‰wbj‹W F¿¥ãLjY« nt©L« m¤jifa F¿¥òÛ©L« MŒth®¡F« JizahF«. üÈ‹ K‹D«ã‹D«, ïil ïilnaí« VL vGânah® j« bga®,vGâa fhy«, vGJɤnjh® M»a F¿¥òfis¥bgh¿¤jY« c©L. m¤jifat‰iwí« Élhkš F¿¤J¡bfhŸsš tuyh‰W¡F¥ ga‹jU«, go vL¤jš xUt®br¥g¤jhš ifTL«. Mdhš x¥ã£L¥ gh®¤jhš gyÇ‹xUĤj e‹ndh¡fhš ÃiwntWtjh«. ïj‰nf‰g¥gâ¥ò¡ FG mikjš nt©L«. ïJfhW« T¿ait V£L¢Rtofis x¥ã£L¡ fhQj‰nf ïÅ m¢R¥ gofis¡fhQj‰F« ïªÃiyik jF«. Mdhš m¢R¥gofis,V£L¥ gofis x¥g x¥ã£L¡ fhQjyhš gaD©nlhv‹W Ãid¥ghU« csuhfyh«. Mdhš gH« gâ¥ò¤bjhl®òilah® m›thW fUjh®. Kj‰ gâ¥ò¡F«VLfis Û©L MuhŒªJ btËÆ£l kW gâ¥ò¡F« cŸsntWghLfis x¥ã£L¡ f©lhU« m›thW fUjh®.VLfSl‹ x¥ã£L¡ fhzš v›tsî Kj‹ikahdnjhm›tsî Kj‹ikahdJ m¢á£l üšfSl‹ x¥ã£L¡fh©gJ v‹f. ïjid vL¤J¡ fh£lhš És¡Fjšga‹gL«; FWªbjhifia¢ rh‹whf¡ bfhŸnth«. mj‹266-M« ghlš.
“ek¡bfh‹ Wiuah uhÆD« jk¡bfh‹ ¿‹dh ÉuÉ Å‹Wiz ah»a gl¥ig nt§if¡F kwªjd® bfhšnyh Jw¤jš tšÈnah® òŸthŒ¤ önj”
vd mu§fdh® gâ¥ãš cŸsJ. mj‹ mo¡F¿¥ghf“ï¥gh£L MwoÆdjhjš czu xU ãuâÆš, 4,5
310 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
mofS¡F ïl« Él¥g£oU¡»wJ” vd¡ F¿¥ã£LŸsh®. mt® gâ¥ò¡F¥ ã‹nd 1930-ïš òurgh¡f« o.v‹.nrrhry IaÇ‹ fyh Ãiya¥ gâ¥ò btËtªjJ. mâšmu§fdh® F¿¥ò bfhŸs¥ bgwÉšiy. brŒíËšFiwíŸs bj‹gjid xUtifahD« btË¥gL¤jhkšciubaG⢠br‹wd®. mj‹ ã‹nd tªj mUzhrynjáf® gâ¥ãY« (1933) ï¥ghlš ï›thnw ïUªjJ.rhÄehijaÇ‹ FWªbjhif¥ gâ¥ò 1937-ïš btË tªjJ.mJ, x‹gJ RtofŸ bfh©L MuhŒªj gâ¥ò. MÆD«mu§fdh® F¿¥ò Ãu«gÉšiy. mu§fdhU« xU ãuâÆšïl« Él¥ bg‰¿Uªjij¤ jhnd F¿¥ãL»wh®. m¤jifabjhU ãuâ »il¤jhš jhnd ÉLg£lJ »£L«!ï¥gâ¥òfisbašyh« xU§F it¤jhuhŒªj itahòÇ¥ãŸis V£L¢ RtofSl‹ x¥ã£L¥ gh®¤jh®.m¥bghGJ ÉLbg‰w Xuoia¡ f©lh®. m›to,`kw¥gU« giz¤njhŸ kßï’ v‹gJ vd¡ F¿¥ãL»wh®.m¢brŒíis,
“ek¡bfh‹ Wiuah uhÆD« jk¡bfh‹ ¿‹dh ÉuÉ Å‹Wiz ah»a gl¥ig nt§if¡F kwªjd® bfhšnyh kw¥gU« giz¤njhŸ kßï¤ Jw¤jš tšÈnah® òŸthŒ¤ önj”
v‹¿U¤jš nt©Lbkd m¿ªnj‹” v‹W F¿¥ãL»wh®.
FWªbjhifíŸ 113-M« gh£L,
“C®¡F« m¤nj bghŒif bghŒif¡F¢ nrŒ¤J« m‹nw áWfh‹ ahnw ïiunj® bt©FU fšy âahtJ« J‹dšngh »‹wh‰ bghÊny ahbk« TiH¡ nf®kz« bfhz®f« nrW« M©L« tUFtŸ bgU«ng ijna”
vd mu§fdh® gâ¥ãš cŸsJ. ïnj ghlš 5-M« mo“TiH¡ bfUk© bfhz®f« nrW«” vd Ia® mo
311Rto¡fiy
gâ¥ãš cŸsJ. `TiH¡nfh kz§FWf«’ `TiH¡ nfUkz§Fz®f«’ v‹gd ghlntWghLfshf¡ fh£l¥bg‰WŸsd. mu§fdh®, ̀V®kz§ bfhz®f«’ v‹gj‰F,`mH»a kzKŸs kyiu¡ bfhŸs’ vd¥ bghUŸvGâdh®. ïuhku¤âd« IaU« m›thnw vGâdh®.rhÄehija®, “TªjY¡F ï£L¥ ãirí« bghU£LvUk©iz¡ bfhz®ntkhŒ” v‹W bghUS«, “vUk©v‹wJ fËk©iz TªjÈYŸs v©bzŒ¥ gir á¡FKjÈad nghF« bghU£L¡ fËk©iz¤ njŒ¤J¡bfh©L kfË® ÚuhLjš tH¡F; ïjid¢ á‰ù®fËšï‹W§ fhzyh«” vd És¡fK«,
“TiHbgŒ v¡f®” (FWª. 372; 5)
“Tªjš eWk©” (bgU§. 1, 40; 28)
v‹gt‰iw¥ gh®¡f vd nk‰bfhŸS« vGJ»‹wh®.ïa‰ifbahL bghUªâaJ vd v©QkhW«, ãwU«T¿aJ vd¡ bfhŸSkhW« Ia® ciu. És¡f, nk‰nfhŸfŸ mika¡ fhÂD« gHŠRto x‹W mâYŸsjt‰iw¤ bjŸËâš fh£Ljiy¡ fh©»‹wh®.itahòÇah®. “vUk© bfhzu¢ brštjhf¡ TWtJ,bgUika‹W; jFâí« m‰wJ” v‹W F¿¥ãL»wh®.`vUkz«’ vd m~âU¡fnt©L« vUkz« - br§fGÚ®.
mu¤j K‰gy« br§Ftis baUkz«fšyh uK«br§ fGÚU« mj‹bga®
v‹gJ ã§fyªij, TªjÈš Kotj‰F¢ br§fGÚ®bfhzu¢ brštjhf¡ F¿¥gnj jFâ v‹»wh®. “vÇ¥ò -át¥ò; vU¥ò - át¥ò; vÇò Ãw¤jt‹ - átªjy‹; v®u¥ãw¡fil - átªjh‹, vu - bjY§F; f‹dl«” vd¢ brhšÉs¡f« fh£oí« 1 ÃWwh®. ï¥bghGJ eh« Ia®fh£oa ghlntWghLfis C‹¿ neh¡FnthkhÆ‹`vUkz«’ v‹gij V‰ngh«. `TiH¡ nfUkz«’v‹gâYŸs `nf’ v‹gJ V£oš xªiw¡ bfh«ò.ïu£il¡ bfh«ò ïu©l‰F« bghJ¡ F¿pLjhnd.mjid ̀bf’ vdî« go¡fyh« mšyth! bghUŸ òy¥ghL
312 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ghl¤ij¢ br›it¥ gL¤J»‹wJ v‹f ï¤âU¤j§fŸrkhr« gâ¥ã¤j r§f ïy¡»a¥ gâ¥ãš ïl«bg‰WŸsd.
FWªbjhif 372-M« ghlš ïu©lh« mo, “fLtËbjhF¤j beLbt© F¥ig” v‹W mu§fdh® gâ¥ãY«Ia® gâ¥ãY« cŸsd. ï¥gFâ¡F¥ ghlntWghL«fh£od® mšy® ï¥ghl‰F¥ bghUŸ És§fhikahšvGjÉšiy vd¡ F¿¥ãL»wh® mu§fdh®. Ia®,“Éiuitíila fh‰W¡ T£oa ca®ªj btŸËakz‰FÉaš” vd¥ bghUŸ vGJ»wh®. `mL«ãt®kz‰nfhL’ v‹gij (FWª. 248) nk‰nfhS« fh£L»wh®,`beLbt© F¥ig’ v‹gj‰F¡ fhdiy neh¡» ï¥bghUŸbfh©lh® v‹nw brhšynt©oíŸsJ. `kz‰nfhL’nghy ̀bt©F¥ig’ bghUŸ juÉšiy. ïj‰FÇa br›Éaghl« _tiua® t©z« ghoa ó©oa¥g¥ òyt®V£oš ïU¡f¡f©l fªjrhÄah®, mu§fdh®FWªbjhif¥ gâ¥ãš âU¤âíŸsh®, “fLtË bjhF¤jbeLkz‰ F¥ig” v‹gJ 1 m¤âU¤j« ï›thW m›nth®V£o‰ f©L jh« gÆ‹w üÈny ghlntWghL«,âU¤jK«, nk‰nfhS«, x¥òikí« F¿¥ã£LŸsh®.mit Äf¥ gyth«. mt‰iw¥ gšntW gâ¥òfSl‹Mí§fhš gy ešy ghl§fŸ »il¡f¡TL«. ï¤jifaÃiyÆš m¿P®fŸ it¤J¥ gÆ‹w üšfS« VLfnsnghy¥ ga‹Ä¡fdth«. kiwkiyaofsh® gÆ‹wüšfËš F¿¥òfŸ Ä¡Fs. MfÈ‹ gâ¥ã£l üš v‹wmsÉš mikahJ V£L¥ gofSl‹ x¥ã£L MuhŒjšnt©L«. m›thW MuhŒªJ F¿¥òfŸ vGj¥bg‰wüšfŸ »il¡FkhÆ‹ mt‰iwí« bgh‹ndnghšngh‰¿¥ ga‹bfhŸs nt©L«. ï‹bdh‹iwí«ï›Él¤nj F¿¥ãlš nt©L«. xU âU¤âa V£L¢RtoÆ‹ ga‹ mªj üiy¥ bghW¤j msÉš mikahJ.bjhšfh¥ãa« Kjyhd üšfËš nk‰nfhshf mikªjghlšfŸ Äf¥gy. mt‰iw¢ br›Éa Rto bfh©LMuhí§fhš »il¡F« âU¤j« _y üY¡F¢ áw¥gË¡F«.
313Rto¡fiy
òw¤âu£L v‹D« mUikahd üiy Kj‰f© V£L¢Rtofis¡ bfh©L MuhŒªJ gâ¥ã¤jt® m¿P®itahòÇ¥ ãŸis, m¥gâ¥ã‹ MŒthš ãw üšghl§fŸ âU¤âa áw¥ãid És¡»íŸsh®.
“X®¤j fU¤J« cz®î« czuhj _®¡f®¡F ahJ« bkhÊa‰f - _®¡f‹wh‹ bfh©lnj bfh©L ÉlhdhF« Mfhnj c©lJ Úy« ãw”
v‹D« gHbkhÊ¥ gh£L gâ¥ònjhW« ntWghlwï›thnw tªJsJ. Mdhš, ïj‹ giHaîiu, “jh‹ X®¤jfU¤âidí« cybfhG¡f¤âidí« m¿ahj _®¡f®¡F”v‹W tU»‹wJ. cz®î« v‹gj‰F cyf xG¡f¤âidí«v‹W bghUŸ Tw¥g£ljhfš nt© L«! “X®¤j fU¤J«cyF« czuhj _®¡f®¡F” v‹gJ ï¥nghJ ãuâfshšm¿a¥gL»wJ. ïJ Äfî« bghU¤jkhíŸs bj‹gijm¿P®fŸ vËâš cz®th®fŸ.” v‹W F¿¥ãL»wh®.ï‹D«,
“khl« mʪj¡fhš k‰W bkL¥gnjh® Tl ku¤â‰F¤ J¥ghF«”
v‹D« gHbkhÊ¥ ghliyí« F¿¥ãL»wh®. ïj‹giHaîiuÆš ̀khl« brŒifÆ‹¿ mʪj¡fhš mj‰ f©kuKjyhÆd cW¥ò¡fŸ ã‹idí« vL¥gbjhUTl¤J¡F cjî« vd¥ bghUŸ fhz¥ gL»wJ....... ghlnkãiHahjš nt©L«. c©ikahd ghl«;
“1 khl kʪj¡fhš k‰W bkL¥gnjh® Tlfh u¤J¡F¤ J¥ghF«”
v‹gjhF«. ïâš 2 Tlfhu« v‹gJ Tl« vd¥bghUŸgL«.” v‹»wh®. ï¤âU¤j§fŸ òw¤âu£L¢Rtoahš bg‰witahF«. ï¥ga‹fis neh¡Fth® eh«F¿¥ã£l ïUtif MŒîfisí« V‰g® v‹gJ bjËî.
314 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
5. ghlntWghL« âU¤jK« bjhF¤jš:
V£L¢ RtobahL« ü‰ RtobahL« MŒªJghlntWghL fh©lyhY«, âU¤j§fŸ bgWjyhY«gabd‹d? mit m›tsÉš mikjY«, MuhahkšÉLjY« x¥ghditna. MuhŒªj ghlntWghLfS«âU¤j§fS« üš tÇirÆš jŤjÅna bjhF¤jšnt©L«. m¤bjhF¥ò gâ¥ghs®¡F«, MuhŒ¢áahs®¡F« ga‹gL« tifÆš m¢ál¥gl nt©L«.ï¤jifa Ka‰á ïªü‰wh©o‹ bjhl¡f¤ânynakJiu¤ jÄœ¢ r§f¤âš nk‰bfhŸs¥ bg‰¿U¡»wJ.cU¥goahd braY« brŒâU¡»wJ. ghlntWghLbrªjÄœ ïjÊš Kiwna btË¥gL¤jî« bg‰WŸsJ.mt‰WŸ ïu©il¡ F¿¥ãLnth«. x‹W ïuhkhtjhu¢brŒí£ fhlhªefu« v‹gJ k‰bwh‹W kfhghuj¢brŒí£ ghlhªju« v‹gJ, K‹dJ ahœ¥ghz«,ò‹dhiy¡ f£Lnt‹ á. fnzirauhš MŒªJ ju¥bg‰wJ ã‹dJ nr‰ù® ïuh. R¥ãukÂa¡ fÉuhauhšMŒªJ btËÆl¥ bg‰wJ.
“ïuhkhtjhu« v‹gJ ïuhkDila mtjhu¤ijcz®¤Jtjh»a xU üš. ïJ fh¥ãa§fSŸnsáwªjjhf¤ jÄœeh£L m¿P®fŸ všyhuhD«kâ¡f¥gLtJ. ïjid¢ áy® _y ghlK«, áy® _yghl¤njhL ciuíkhf¥ gy® m¢á£oU¡»‹wh®fŸ.m¢á£l ãuâfisí« áy V£L¥ ãuâfisí« xU§Fit¤J MuhŒªJ gh®¤j Él¤J, V£L¥ ãuâfËny m¢R¥ãuâfËYŸs ghl§fËY« áw¥ò« bghU£ bghU¤jKKiladthŒ¥ gyghl§fŸ fhz¥gL»‹wd.mt‰WŸns áy f‰ngh®¡F cgnahfkhFbkd¡ fUâï§nf vGj¥gL»‹wd” v‹D« K‹Diuíl‹ghyfh©l« - eh£L¥gly« Kjš ghlhj ju«(ghlntWghL) br›Éâš F¿¥ãl¥ bgW»‹wJ.ghlntWgh£o‹ áw¥ò« Kiwna vL¤njhjî«bgW»‹wJ. brªjÄœ ïu©lh« bjhFâ g‹Åu©lh«gFâÆš ïj‹ bjhl¡f« cŸsJ. (1903) Iªjh«bjhFâasî« btËtªJŸsJ.
315Rto¡fiy
kfhghuj¢ brŒíŸ ghlhªju« ï›thW bjhl§F»‹wJ.
“kfhfÉah»a ÉšÈò¤öuhœth® ïa‰¿a Iªjh«ntjkh»a kfhghuj¤ij, ïªj¤ jÄœ¢ r§f¤â‰F¤jÄœeh£o‰ gyÉl§fËYÄUªJ tªj gâidªJãuâfis¡ bfh©L gÇnrhâ¤J ïj‰F K‹DŸs m¢R¥ãuâfˉ fhz¥gL« tG¡fisªJ ghlngj§fis¢nr®¤J mU«gjîiuíl‹ m¢áLɤJ¤ jÄHhŒnth®¡FgfhukhF« t©z« òÇa nt©Lbk‹W r§f¤â‹ m¡»uhrdhâgâí« ÉntfÉjuz áªjhkÂí«M»a ghytde¤j« #Ûªjh® $ khª gh©o¤Jiu¢ rhĤnjtut®fŸ ÃaĤj t©z« vdJ á‰w¿thÈa‹wk£L« gÇnrh⤠j¢áLɤJ tU»‹nw‹. ï¥bghGJg¤jh« ngh®¢RU¡f« m¢R¥gâ¥gh» tU»‹wJ. gyt>c¡fS« gy ghl ngj§fS« fhz¥ goD« mt‰¿šK¡»akhdt‰iw k£L« ï¢brªjÄœ thÆyhfbtËÆl¤ bjhl§»nd‹, 劉d« ïuh. R¥ãukÂa¡fÉuha®.”
kfhghuj¢ brŒí£ ghlhªju« brªjÄœ eh‹fh«bjhFâ Kj‰gFâÆš ïUªJ bjhl§F»‹wJ (1905) ïnjbjhFâÆš `bgÇaòuhz mU«gj És¡fK«’ bjhl¡fkh»‹wJ. V£oš f©l mU«gj És¡f« mJ mjid,“ahœ¥ghz« $y$ MWKf ehtyut®fŸ kUfU«khzh¡fUkh»a fhy« flªJnghd ãugy ɤJth‹$k¤ bgh‹d«gy¥ ãŸis mt®fË‹ gidna£L¥ ãuâx‹W Ú©l ehshŒ v«Äl¤JŸsJ ïij¢ brªjÄœ¥g¤âÇ¡ifÆš btËna‰¿dhš mj‹ rªjhjhu®fˉáyU¡nfD« ga‹gL« vd¡ fU⥠bga®¤bjGj¤bjhl§»ndh«” vd “ehif ÚynyhrÅ¥g¤âuhâg® Í.rjhát« ãŸis” F¿¥ã£L¡ fh¥ò¢ brŒíŸ KjyhfvGJ»‹wh®. ïjdhš gH« ghlnka‹¿¥ giHa ciuí«gyU« m¿a btË¥ gL¤J« Ka‰áia kJiu¤ jÄœ¢r§f« nk‰bfh©lik bjËth«. ï«Ka‰áia¥gHŠRto MŒî¡ FGÉd® nk‰bfhŸs tÊtif fhzš
316 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
nt©L« mt®fŸ f©L gâ¥ã¤j ghl§fis nkštU«gâ¥ghs® midtU« f£lha« V‰W¥ ngh‰WjY«nt©L«. VbdÅš brªjÄÊY« rÇ m¿P®itahòÇ¥ãŸis F¿¥ãY« rÇ, ãw® ãw® f£LiufËštiuªjdî«, KfîiufËš R£oadî« rÇ, gâ¥ghs®fshš ngh‰w¥ bgwÉšiy. mªehŸ FiwfŸ ïªehŸmsî« bjhlunt brŒ»‹wd. Mjyhš f£lha¥gL¤Jjš mšyhkš mtut® fU⢠brŒt® v‹gJïªeh£oš fhz‰F mÇjh« v‹f.
6. gâ¥gh¡f« brŒjš
gâ¥gh¡f« brŒjš ïUtifah«. xUtif ïJfhW«m¢R¡F thuhj Rtofis MuhŒªJ m¢R¡F¡ bfh©LtUjš; k‰bwhUtif m¢á£l mÇa üšfŸ Û©L«gâ¥ã‹¿ mʪJ xÊaht©z« kWgâ¥ò¡F¡ bfh©LtUjš.
K‹dâš ï‹D« v©z‰w RtofŸ cŸsd.ቿy¡»a tiffËš bga® jhD« m¿ahj gyt‰iw¥ãugªj¤ âu£L v‹D« gh£oaš üyhš m¿ªJ bfhŸsKo»‹wJ. JÅÉá¤âu«, ïy£RÄ Éyhr«, Tlš khiy,Fnyhjakhiy, NlhkÂ, jlhf á§fhu«, rlhdd«,Vfh§»Ç, bghŒ«bkhÊ my§fhu«, bkŒ«bkhÊmy§fhu«, bjŒt¡ifíiw, M©Tlš, F¿a¿áªJ,jr¥ãuh J‰gt«, òweh£L¢ brŒif, jhkiu neh‹ò,thlhjkhiy, fdfhãnlf«, e£r¤âu khiy, Ku©tŠá,kŠrÇ, khâu¡ f£L, kjdÉira«, t¢áuh§», rf¤âuh§»,m©lnfhr«, áªJnkh»Å, c¤âahgd«, kjd á§fhu«,jÄœ brhÇ áªjhkÂ, fÈahz Rªju«, jdá§fhu«,Éraɤjhu«, khdjt«, fhdnt£l«, Ratu«, ãÇîRu«,rkr§»dhk«, ntl® Éndhj«, f‹Åka¡f«,trdr«ãujha«, fijbkhÊ kh‰W, f‰gid Éyhr«,eâÉnrl«, tjd rªânuhja«, âU¥bga® bgh¿,njth§fányh¢ra«, g£lhãnõf«, fsî f‹Å,v‹gdî« ãwî« ãw gh£oašfËš m¿aKoahjd áyòJ¥bgaÇd. 96 tif¢ áWüš fisí« milî brŒJ
317Rto¡fiy
ãugªj¤ âu£L ciu¡»‹wJ. ï›thnw ãugªj Ôg«v‹gJ 96 tif¢ áWüšfisí« br›ÉâšÉs¡Ftnjah«. ï‹D« btËtuhj Ãf©L üšfŸ gycŸsd rhÄehija® bjhF¤J it¤JŸs mÇaRtofis¤ âUªâa KiwƉ gâ¥ã¥gjhdhš áwªjjÄH¿P®fS¡F¥ gy jiyKiw¡fhy« cs§T®ªj ntiyïUªJ bfh©nl ïU¡F«” v‹W 1 m¿P®fŸ TWt®.mf¥bghUŸÉdh Ttüš, r©Kf¥gh£oaš, ruüš,rhÄehj«, brh‰nr®it bghU£nr®it, jÅ¡fɤbjhFâfŸ g©lhu¥ gh£oaš, ghzh‰W¥ gil ghuâÔg Ãf©L, tlkiy Ãf©L, KjÈait jÄœ¢brhšts¤ij¥ bgU¡Fj‰F« fiy¤âw« bgU¡Fj‰F«j¡f RtofŸ, ïit ï‹D« m¢áš btË¥glÉšiy.åukhKÅt® ïa‰¿a bfhLªjÄœ ïy¡fzK« ctkhdr§»uf«, ïu¤âd¢ RU¡f« fdhüš, mU«bghUŸ És¡fÃf©L KjÈadî« fhz‰F mÇadthÆd. vL¤J¡fh£lhf v©Â¥ gh®¤j msÉš njh‹¿a üšfŸïitna a‹¿¤ bjhif¥ gL¤â íiu¤jdtšy.bjhif¥gL¤â MŒªJ j¡fd t‰iw¤ nj®ªJ gâ¥gh¡f¥gÂòÇjš nt©L«. ïšiynaš RtofŸkiwªbjhʪjthnw, m¢á£l mÇa üšfS« kiwªbjhÊj‰F« ïldh»ÉL«. ï›tif¡fhf, m¢á£lüšfË‹ g£o x‹W« ï›t¿P® FGî¡Fnt©oajhF«, mÇa üšfisbašyh« j‹df¤J¡bfh©l bgÇa üš Ãiya§fËYŸs ÓÇaüšfS¡bfšyh« g£oaÈ£L it¤J¡ bfhŸsšït®fŸ g¡F cjÉahF«.
ïÅ¥ gâ¥ò¡FGÉ‹ g¡bfd¤ jÅna X® m¢rf«ïU¤jš nt©L«. MuhŒ¢á¡ FGÉd® MŒªJ jªjghlntWghL, âU¤j«, nr®¡if, Ú¡f« M»at‰iw üštÇirÆš áWáW btËpLfshf btËÆLjš xUgÂ,k‰bwhU gÂ, MŒî¡ FGÉd® btËÆLj‰bfd¤ nj®ªJtH§»a gHŠRto üiyí«, ghlntWghL« âU¤jK«mik¤J¤ jªj gH« gâ¥ò üiyí« ãiHÆ‹¿ m¢á£L¤jUjš, ï§F ïy¡fz ïy¡»a¥ gHŠ RtofS¡F¡ T¿a
318 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
F¿¥òfŸ, braš KiwfŸ kU¤Jt¢ RtofŸ,fšbt£LfŸ MŒî¡F« bgÇJ« bghUªJtdntah«.mt‰W¡bfd¤ jŤ jÅ¡FG mik¤J gÂah‰¿dhšjÄœ bkhÊÆ‹ ts« áw¡F«. eh« brŒí« ga‹Ä¡fbjh©lhfî« mikí«.
ïªeilKiw áy fhy§fS¡nfD« bjhl®ªJeilbgWjš nt©Ltjh«. MfÈ‹ ïir, ehlf«KjÈat‰iw¤ jŤJiw vd¤ nj®ªJ gÆšth®¡F¥g£l« jUjY«, gƉáaˤjY« gšfiy¡ fHf§fS«muR« nk‰bfh©oU¤jš nghynt, Rto¡ fiyiaí« xUghlkh¡»¥ gƉWɤjY«, g£l« tH§FjY« nt©L«.ï›thW brŒÆ‹ M®tK« nj®¢áí« Ä¡fh®ï¤Jiw¡F¡ »il¤J ïÅa bjh©lh‰w ïaY«. `jÄœthœf’ ̀X§Ff’ ̀ca®f’ v‹gd nf£f ïÅ¡fyh« ! brhšyïÅ¡fyh«! Mdhš cU¥goahd e‹ikia¤ jhuh!cU¥goahd e‹ik tÊJiw MŒªJ brayh‰WjÈnyjh‹ cŸsJ. “brŒj¡f mšy bra¡bfL« brŒj¡f,brŒahik ahD« bfL«” mšyth!
“mUik íil¤bj‹ wrhthik nt©L« bgUik Ka‰á jU«.”
F¿¥òfŸ1. ï¥gobahU òyt® bgaU«, üY« ïy¡»a tuyhWfËY«
òyt® tuyhWfËY« ïJfhW« ïl« bg‰¿y.
2. v‹ rǤâu« g¡. 752.
3. r§f¤ jÄG« ã‰fhy¤ jÄG« g¡. 174.
4. jÄœ¢ Rl®kÂfŸ.
5. ïy¡»a Ôg«.
6. ï¤âU¤j« ïJfhW« v¥gâ¥ãY« ïl« bgwÉšiy.
7. khlÄoªj¡fhš, khlkoªj¡fhš v‹gd gh. nt.
8. gh©oa‹ Tlfhu¤J¡FÇa.
9. jÄœ¢ Rl®kÂfŸ g¡. 285.
319Rto¡fiy
ïi
z¥ò
-1
ïª
üÈ
š F
¿¡
f¥
bg
‰w
ïy
¡f
z ï
y¡
»a
üš
gâ
¥ò
fŸ
M©
L ü
šM
uhŒ
ªJ g
â¥
ã¤
jt
®
1812
âU
¡F
wŸ
- eh
yo
ah
® _
y«
m«
gy
thz
¡ f
Éu
ha®
1812
âU
¡F
wŸ
-(T
iruk
kura
l on
Vir
tue)
vš
ÈÞ
F.W
. Elli
s
1833
âU
¡F
wŸ
rut
z¥
bg
Uk
his
a®,
Ér
hf¥
bg
Uk
his
a®
1839
âU
KU
fh‰
W¥
gi
lm
u. ï
y£
Rk
z‹
1840
âU
¡F
wŸ
Kf
it
. ïuh
kh
Er
¡ f
Éuh
a®
1841
ehy
oa
h®
(Úâ
bk
hÊ
¤ â
u£
L)
W.t
h¡
f®
1843
ehy
oa
h®
_y
K«
ci
uí«
fhŠ
á. y
£R
kz
Kj
Èa
h®
1844
ehy
oa
h®
_y
K«
ci
uí«
òJ
it
. ea
e¥g
Kj
Èa
h®
1847
bj
hš
. vG
¤J
- e¢
kH
it
kf
hȧ
if
a®
1849
âU
¡F
wŸ
- _
yK
« c
iu
í«
nt
j»
Ç K
jÈ
ah
®
1852
âU
¡F
wŸ
- _
yK
« c
iu
í«
Kf
it
ïu
hkh
Er
¡ f
Éuh
a®
1852
ehy
oa
h®
_y
K«
ci
uí«
nr
jd
¥g
£L
ïuh
kr
hÄ f
Éu
ha®
320 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
1853
âU
KU
fh‰
W¥
gi
l (c
iu)
MW
Kf
eh
ty
®
1855
ehy
oa
h® (c
iu
íl
‹)
nt
j»
Ç K
jÈ
ah
®
(1860
, 186
3, 18
69 M
»a
M©
Lf
ËY
« b
tË
tªJ
Ÿs
d)
1856
âU
¡F
wŸ
(ci
uíl
‹)
nt
j»
Ç K
jÈ
ah
®
1858
bj
hšf
h¥ã
a e
‹}
šr
hK
nt
š ã
Ÿi
s
1861
âU
¡F
wŸ
- g
Çn
k. c
iu
MW
Kf
eh
ty
®
1863
âU
¡F
wŸ
âf
hu Þ
t%
g N
rf
«â
Ut
šÈ
¡n
fÂ
tuj
¥g
Kj
Èa
h®
1868
áªj
hkÂ
- eh
kf
Ÿ ï
y«
gf
«g
t®
Ji
u
1868
bj
hš
. br
hš
. nr
dh
ti
ua
«M
WK
f e
ht
y®
1868
bj
hš
. vG
¤. ï
s«
óu
z«
R¥
gu
ha b
r£
oa
h®
1868
bj
hš
. vG
¤. ï
s«
óu
z«
f‹
Åa
¥g
Kj
Èa
h®
1868
br
hš
. nr
dh
ti
ua«
ïu
hr
nf
hg
hy
ãŸ
is
1876
áy
¥g
âf
hu«
òf
h®¡
fh©
l«
ÓÅ
th
r u
hf
th
rh
Ça
h®
1880
áy
¥g
âf
hu«
òf
h®¡
fh
©l
«â
.f. R
¥g
uh
a b
r£
oa
h®
1883
áªj
hkÂ
(Kj
š I
ªJ ï
y«
gf
§f
Ÿ)
g. m
u§
fr
hÄ
ãŸ
is
1885
bj
hš
. bg
hU
Ÿ. e
¢.
á.i
t. j
hn
kh
ju
« ã
Ÿi
s
1887
fÈ
¤b
jhi
f e
¢. c
iu
íl
‹á
.it
. jh
nk
hj
u«
ãŸ
is
321Rto¡fiy
1887
áªj
hk
 -
e¢. c
iuí
l‹
c.n
t. r
hÄ
ehi
ja
®
1889
Ns
hkÂ
á.i
t. j
hn
kh
ju
« ã
Ÿi
s
1889
g¤
J¥
gh£
L e
¢. c
iuí
l‹
c. n
t. r
hÄ
ehi
ja
®
1891
bj
hš
. vG
¤. e
¢.
á.i
t. j
hn
kh
ju
« ã
Ÿi
s
1891
kÂ
nk
fi
y (_
y«
)â
Uk
Æi
y r
©K
f«
ãŸ
is
1892
áy
¥g
âf
hu«
mo
ah®
¡. m
U«
.c
.nt
. rh
Äeh
ij
a®
1894
òw
eh}
W (g
iH
a c
iuí
l‹
)c
. nt
. rh
Äeh
ij
a®
1898
kÂ
nk
fi
yc
.nt
. rh
Äeh
ij
a®
1901
bj
hš
. br
hš
. e¢
.á
.it
. jh
nk
hj
u«
ãŸ
is
1902
bj
hš
. br
hš
. e¢
.á
.it
. jh
nk
hj
u«
ãŸ
is
1903
I§
FW
üW
(gi
Ha
ci
uíl
‹)
c. n
t. r
hÄ
ehi
ja
®
1904
gâ
‰W
¥g
¤J
(gi
Ha
ci
uíl
‹)
c.n
t. r
hÄ
ehi
ja
®
1904
mf
eh}
W (g
iH
a c
iu)
ïu
h. ï
uh
fi
ta
§f
h®
1914
e‰¿
iz
- c
iuí
l‹
ã‹
d¤
ö®
m. e
hu
ha
zr
hÄ
Ia
®
1915
FW
ªbj
hif
- c
iuí
l‹
br
sÇ
¥ b
gU
kh
Ÿ m
Œa
§f
h®
1916
bj
hš
. bg
hU
Ÿ e
¢. (
mf
¤â
iz
, òw
¤â
iz
)r
ut
z g
th
dªj
« ã
Ÿi
s
1916
bj
hš. b
gh
UŸ
(fs
î, f
‰ò
, bg
hUŸ
)r
ut
z g
th
dªj
« ã
Ÿi
s
322 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
1917
bj
hš
. bg
hU
Ÿ n
gu
há
Ça
«r
ut
z g
th
dªj
« ã
Ÿi
s
1917
bj
hš
bg
hU
Ÿ. b
rŒ
. e¢
.ï
uh
. ïu
hf
it
a§
fh
®
1917
âU
¡F
wŸ
, kz
¡F
lt
Ui
ut
.c. á
j«
gu
« ã
Ÿi
s
1918
gÇ
ghl
š, g
Çn
ky
Hf
® c
iu
c.n
t. r
hÄ
ehi
ja
®
1920
g¤
J¥
gh£
L _
y«
fh
. ek
¢á
th
a K
jÈ
ah
®
1923
mf
ehü
Wf
«g
® É
yhr
« ï
uhr
nf
hg
hy¢
rh
Ça
h®
1923
bj
hš
. br
hš
. nr
dh
.i
rt
á¤
jhª
j ü
‰ g
â¥
ò¡
fH
f«
1924
bg
U§
fi
jc
. nt
. rh
Äeh
ij
a®
1924
bj
hš
. _y
«f
h. e
k¢
át
ha
Kj
Èa
h®
1924
fÈ
¤b
jh
if
- (e
¢. c
iuí
l‹
)ï
. it
. md
ªju
hi
ka
®19
25â
U¡
Fw
Ÿ k
z¡
Fl
tU
iu
bg
h‹D
rhÄ
eh£
lh®
1927
bj
hš
. br
hš
. ïs
«ó
uz
«f
h. e
k¢
át
ha
Kj
Èa
h®
1928
bj
hš
. vG
¤. ï
s«
óu
z«
t.c
. áj
«g
u«
ãŸ
is
1928
bj
hš
. bg
hU
Ÿ m
f«
, òw
«, ï
s«
.t
. c. á
j«
gu
« ã
Ÿi
s
1929
bj
hš
. br
hš
. bj
Œt
¢á
iy
ah
®f
uªi
j m
u§f
nt
§f
lhr
y«
ãŸ
is
1930
FW
ªbj
hi
f (_
y«
ci
u)ï
uh
ku
¤â
d I
a®
1931
g¤
J¥
gh£
L _
y«
c. n
t. r
hÄ
ehi
ja
®
323Rto¡fiy
1933
FW
ªbj
hif
nr
h. m
Uz
hr
y n
já
f®
1933
bj
hš
. bg
hU
Ÿ. f
sî
, f‰
ò, b
gh
UŸ
, ïs
«.
t. c
. áj
«g
u«
ãŸ
is
1934
bj
hš
. bg
hU
Ÿ. e
¢. n
gu
h.
it
ahò
Ç¥
ãŸ
is
1936
bj
hš
. bg
hU
Ÿ. ã
‹d
h‹
»a
š (ï
s«
)t
.c.á
j«
gu«
ãŸ
is
1937
FW
ªbj
hif
(ci
uíl
‹)
c.n
t. r
hÄ
ehi
ja
®
1937
bj
hš
. bg
hU
sâ
fh
u n
k‰
nf
hŸ
És
¡f
mf
uh
âk
. M. e
hf
kÂ
1937
bj
hš
. vG
¤ .
e¢.
á. f
nz
ir
a®
1938
bj
hš
. br
hš
. nr
dh
.á
. fn
zi
ra
®
1940
r§
f ï
y¡
»a
«i
ta
hòÇ
¥ ã
Ÿi
s
1942
bj
hš
. br
hš
. e¢
.n
k.å
. nt
Qn
fh
gh
y¥
ãŸ
is
1947
-51
òw
eh}
W (É
s¡
fî
iu)
xs
it
f. J
iur
hĥ
ãŸ
is
1948
bj
hš
. bg
hU
Ÿ. e
¢.
á. f
nz
ir
a®
1950
gâ
‰W
¥g
¤J
(És
¡f
îi
u)x
si
t f
. Ji
urhÄ
¥ã
Ÿi
s
1950
âU
¡F
wŸ
- c
iu
ts
«j
©l
ghÂ
nj
áf
®
1954
Ns
hkÂ
- F
¿¥
òi
uc
.nt
. rh
Äeh
ij
a®
üš
Ãi
ya
bt
Ëp
L
1957
âU
¡F
wŸ
ci
u¡b
fh¤
Jg
£L
rhÄ
XJ
th®
1957
-58
I§
FW
üW
xs
it
Ji
urhÄ
¥ ã
Ÿi
s
324 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
1962
Ns
hkÂ
És
¡f
îi
ub
gh
. nt
. nr
hk
Rªj
ud
h®
1964
bj
hš
. br
hš
. fš
yh
l«
F. R
ªju
_®
¤â
1966
e‰
¿i
z -
És
¡f
îi
ux
si
t J
iur
hĥ
ãŸ
is
1970
gH
ªjÄ
œ ï
y¡
fz
ïy
¡»
a ü
‰n
gi
Hi
r.á
.ü. f
Hf
«
325Rto¡fiy
ïi
z¥ò
-2
ïi
l¡
fhy
ã‰
fhy
ïy
¡f
z ï
y¡
»a
üš
gâ
¥ò
fŸ
fh
y t
Çi
rÆ
š
(ï¥
g£
oa
š v
šy
h¥ g
â¥
òf
is
í«
ml
¡»
aJ
m‹
W. F
¿¥
ã£
l á
y ü
‰g
â¥
òf
ns
ïl
« b
g‰
Ws
;É
Lb
g‰
wi
t c
©L
)18
20ï
y¡
fz
Éd
h É
il
jh
©l
tu
ha K
jÈ
ah
®18
24r
Juf
uhâ
jh
©l
tu
ha
Kj
Èa
h®
, ïu
hk
¢r
ªâu
¡ f
Éu
ha
®19
28ï
y¡
fz
¢ R
U¡
f É
dh
Éi
lÉ
rhf
¥ b
gU
khi
sa
®18
30Ú
âb
e¿ É
s¡
f«
v¢
. nj
h¡f
R(S
toke
s)18
34j
Ši
rt
hz‹
nf
hit
ead
¥g
Kj
Èa
h®18
35ï
y¡
fz
¥ g
Šr
f«
jh
©l
tu
ha K
jÈ
ah
®18
35j
hík
hdt
® g
hlš
rut
z¥
bg
Uk
his
a®
1835
ât
hfu
Ãf
©L
jh
©l
tu
ha K
jÈ
ah
®18
36N
lhk
 Ã
f©
Lea
d¥
g K
jÈ
ah®
1837
guŠ
nr
hâ â
UÉ
is
ahl
šr
utz
¥ b
gU
khi
sa
®18
39â
thf
u«ï
uhk
rh
Ä¥
ãŸ
is
1839
esb
t©
gh
fš
É É
s¡
f¢
r§
f«
1940
cÇ
¢b
rhš
Ãf
©L
J¤
bj
‹J
iu
1840
jhí
khz
t®
ghl
šr
utz
¥ b
gU
khi
sa
®
326 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
1841
âU
¡n
fhi
ta
h®ea
d¥
g K
jÈ
ah®
1841
th¡
F©
lh«
, eš
tÊ
rut
z¥
bg
Uk
his
a®
1842
iel
j«
rut
z¥
bg
Uk
his
a®
1842
rK
¤â
u É
yh
r«
jÄ
œ É
s¡
f m
¢R
¡T
l«
1842
iel
j«
Fk
hu
rh
Ä n
já
f®
. fh
Šá
1842
nt
j»
Ça
h®
Nl
hkÂ
nt
j»
Ç K
jÈ
ah
®18
43j
hík
hdt
® g
hlš
mU
zh
ry
nj
áf
®. Ñ
œn
tq
®18
44f
ªjR
thÄ
a«
Ãf
©L
R¥
ãu
kÂ
a n
já
f®
1845
e‹}
šK
fi
t ï
uh
kh
Er
fÉ
uh
a®
1845
âU
¤b
jh©
l®
òu
hz«
(Md
ha
® K
oa
)k
Hi
t k
fhÈ
§i
fa
®18
45â
Ut
hrf
«ï
uh
kr
hÄ
Kj
Èa
h®
1845
âU
thr
f«
rh
u« F
ku
¥g
Kj
Èa
h®
.18
46j
Ĝ
ïy
¡f
z ü
‰ R
U¡
f É
dh
Éi
l (ï
u©
lh
« g
â¥
ò)
Í.í
. ng
h¥
1847
e‹}
š É
U¤
âí
iu
Kf
it
. ïu
hk
hE
r f
Éu
ha
®18
47ï
y¡
fz
ü‰
RU
¡f
«K
fi
t. ï
uh
kh
Er
fÉ
uh
a®
1847
ïy
¡f
z¢
RU
¡f
«K
fi
t. ï
uh
kh
Er
fÉ
uh
a®
1848
e‹}
šn
#h
aÞ
; rh
Ka
š ã
Ÿi
s18
49b
jhi
f¥
bg
a®
És
¡f
«n
tj
Ȃ
Kj
Èa
h®
1849
ïy
¡f
z ü
yh
jh
u«
òJ
it
1851
ah¥
gU
§f
y¡
fhÇ
if
nt
j»
Ç K
jÈ
ah
®18
51e‹
}š
- r
§f
u ek
¢á
th
a®
MW
Kf
eh
ty
®
327Rto¡fiy
1852
ghy
ng
hj ï
y¡
fz
«É
rhf
¥ b
gU
khi
sa
®18
52a
h¥g
U§
fy
¡ f
hÇi
fr
ªâu
nr
fu
g©
oj
®18
53j
Ĝ
ïy
¡f
z«
mU
zh
ry
« ã
Ÿi
s g
his
1853
ïy
¡f
z ü
‰ R
U¡
f«
ehf
®nf
hÆš
1855
ïy
¡f
z¢
RU
¡f
Éd
h É
il
nt
j¡
f©
1855
âU
thr
f«
rut
z¥
bg
Uk
his
a®
rªâ
un
rf
u g
©o
j®
1855
fz
¡f
âf
hu«
mU
z»
Ç c
gh
¤â
aha
®18
57â
Ut
hrf
«É
rhf
¥ b
gU
khi
sa
®18
57j
©o
ay
§f
hu«
-R¥
ãuk
Âa
nj
áf
® c
iu
rªâ
un
rf
u g
©o
j®
1858
cÇ
¢b
rhš
Ãf
©L
mU
™hr
y«
rj
há
t«
ãŸ
is
1858
e‹}
š M
§»
y É
s¡
f«
Í.í
. ng
h¥i
ga
®18
59i
elj
«n
tj
Ȃ
Kj
Èa
h®
1859
bg
Ça
òuh
z«
fh
Šá
rg
hgâ
Kj
Èa
h®
1860
rJ
ufuh
âb
gh‹
d«
gy
Kj
Èa
h®18
60â
U¡
nf
hit
ah®
MW
Kf
eh
ty
®18
60ï
y¡
fz
¢ R
U¡
f«
kÆ
iy
rn
tÇ
K¤
J¥
ãŸ
is
1861
Má
Ça
Ãf
©L
M©
o¥
òy
t®
1863
âU
Phd
r«
gªj
® n
jt
hu«
fh
Šá
rg
hgâ
Kj
Èa
h®
1864
âU
Éi
r¥
gh,
âU
¥g
šy
h©L
328 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
fh
Šá
rg
hgâ
Kj
Èa
h®
1864
e‹}
‰ R
U¡
f«
rî
ªâue
haf
« ã
Ÿi
s18
65eh
yh
Æu
â›
Éa
ãu
gªj
«m
¥g
hî K
jÈ
ah®
1866
âU
ehî
¡f
ur®
nj
th
u«f
hŠ
á r
ghg
â K
jÈ
ah
®18
67â
Ut
U£
gh
bj
hG
ñ®
nt
yh
íj
Kj
Èa
h®
1867
gj
h®¤
jF
z á
ªjhk
ÂR
¥ã
ukÂ
a g
thd
ªj®
1868
fš
yhl
«Û
dh
£á
Rªj
u« ã
Ÿi
s18
68g
£o
d¤
jh®
ghl
šn
rh
l R
¥g
uha
¢ b
r£
oa
h®
1868
Éš
Èg
huj
« (r
gh
gU
t«
)n
fhÉ
ªj¥
ãŸ
is
1868
âÇ
fL
f«
nf
hɪj
¥ ã
Ÿi
s18
69â
Uk
ªâu«
bf
h. r
©K
fR
ªju
Kj
Èa
h®
1869
an
rh
ju
fh
Éa
«g
hFg
È e
had
h®18
69g
âb
dh‹
wh«
âU
Ki
wn
rh
l R
¥g
uha
¢ b
r£
oa
h®
1869
cÇ
¢b
rhš
Ãf
©L
nr
hl
R¥
gu
ha¢
br
£o
ah
®18
69f
ªjò
uhz
«M
WK
f e
ht
y®
1869
mÇ
¢r
ªâu
òuh
z«
nt
§f
lhr
y K
jÈ
ah®
1870
bg
Ça
òuh
z«
nt
§f
lhr
y K
jÈ
ah®
1870
esb
t©
gh
nr
hl
R¥
gu
ha
Kj
Èa
h®
1870
esb
t©
gh
â.<
. ÓÅ
th
r u
hf
th
¢r
hÇ
ah
®18
70a
h¥ã
y¡
fz
¢ R
U¡
f«
bf
h£i
lô
® r
hÄ
ehj
nj
áf
®
329Rto¡fiy
1872
át
¥ã
ufhr
«b
fh£
il
ô®
rh
Äeh
j n
já
f®
1872
fš
yhl
«ò
Ji
t R
¥g
uha
¥ ã
Ÿi
s18
73b
gÇ
aò
uhz
«M
WK
f e
ht
y®
1874
g£
od
¥g
hiy
nr
hl
. R¥
gu
ha
¢ b
r£
oa
h®
1874
áªj
hkÂ
Ãf
©L
it
¤â
aÈ
§f
« ã
Ÿi
s(a
hϴ
ghz
«)
1874
Éš
Èg
huj
«M
WK
f e
ht
y®
1875
át
Ph
d n
gh
j«
KU
nf
r K
jÈ
ah®
1875
Nl
hkÂ
Ãf
©L
it
¤â
aÈ
§f
« ã
Ÿi
s18
75m
Ç¢
rªâ
u ò
uhz
«m
Uz
hr
y K
jÈ
ah
®18
75R
ªju
® n
jt
hu
«f
hŠ
á r
ghg
â K
jÈ
ah
®18
75i
elj
«r
utz
¥ b
gU
khi
sa
®18
76eš
yh
¥ã
Ÿi
s g
huj
«r
utz
¥ b
gU
khi
sa
®18
77f
st
Ê e
h‰g
Jn
rhl
R¥
guh
a¢
br
£o
ah®
1877
gâ
bd
h‹w
h« â
UK
iw
R¥
guh
a¢
br
£o
ah®
1878
e«ã
mf
¥b
ghU
Ÿ É
s¡
f«
it
¤â
aÈ
§f
« ã
Ÿi
s18
78j
Å¥
ghl
šr
ªâu
nr
fu
¡ f
Éuh
a®
1878
mã
jh
d¤
jÅ
¢ b
rŒ
íŸ
Ãf
©L
å. n
fh
ghy
rh
Ä e
ha
f®,
ќ
nt
q®
1878
eh‹
kÂ
¡ f
oi
fn
fh
. ïu
hr
nf
hg
hy
¥ ã
Ÿi
s18
79ï
y¡
fz
¢ R
U¡
f«
th
rn
jt
Kj
Èa
h®
1879
ïy
¡f
z¢
RU
¡f
«k
Hi
t k
fhÈ
§i
fa
®
330 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
1887
an
rh
ju
fh
Éa
«g
hFg
È e
Æd
h®18
87e‹
}š
r§
fue
k¢
át
ha®
MW
Kf
eh
ty
®18
87g
hyf
h©l
« (f
«g
®)ï
uh
kr
hÄ
eh
íL
1888
mn
ah¤
âa
h f
h©
l«
nr
rh
¤â
Ç18
88j
Å¥
ghl
šr
ªâu
nr
fu
¡ f
Éuh
a®
1888
xÊ
Éb
yhL
¡f
«n
fh
Æÿ
® u
hk
rh
Ä R
th
Äf
Ÿ18
88f
«g
uhk
haz
«f
ɤ
jy
« J
iur
hÄ
_¥
gd
h®18
89K
¤J
åÇ
a«
lh¡
l®
gH
Åa
h©o
1889
ïy
¡f
z É
s¡
f«
á.i
t. j
hn
kh
ju
« ã
Ÿi
s18
89c
Ç¢
br
hš Ã
f©
LR
. rj
há
t«
ãŸ
is
1889
gh£
oa
šâ
ahf
uhr
nj
áf
®18
89»
£»
ªjh
fh©
l«
it
.K. r
ln
fhg
uh
khE
rh
¢r
hÇa
h®
1890
Ów
h -
eãf
st
jh
u¥
gl
y«
ci
ufo
yf
«f
hâur
dhk
iu¡
fha
®18
91ï
y¡
fz
ÔÕ
if
nr
«R
T. m
¥g
hãŸ
is
1892
jÄ
œ ï
y¡
fz
¢ R
U¡
f«
ÓÅ
thr
Kj
Èa
h®
1893
jÄ
œ ï
y¡
fz
¢ á
ªjh
kÂ
Ph
dk
 e
hl
h®
1894
át
ufá
a«
nr
. mU
zh
ry
¡ f
Éu
ha
®18
94ï
is
P®
gÆ
š ï
y¡
fz
«n
khN
® n
t§
fl
rhÄ
Ia
®18
95ò
w¥
bg
hUŸ
bt
©g
hkhi
yc
.nt
. rh
Äeh
ij
a®
331Rto¡fiy
1895
Ft
ya
heªj
«K
fi
t Û
dh£
á R
ªju¡
fÉ
uha
U«
r§
fu
eh
uh
az
rh¤
âÇ
í«
1895
nf
hOR
u¡ n
fhi
tf
Uz
hdªj
Rt
hÄ18
80e‹
}š
- f
h©o
if
MW
Kf
eh
ty
®18
80e‹
}š
- f
h©o
if
ïu
hr
nf
hg
hš
ãŸ
is
1880
ïy
¡f
z á
ªjhk
Â#
fuh
› K
jÈ
ah
®18
80ü
yh
jh
u¤
â‹
nk
yh
jh
u«
K¤
Jr
hÄ
Kj
Èa
h®
1880
âU
Éi
sa
hlš
mU
«g
jî
iu
K¤
Jr
hÄ
Kj
Èa
h®
1880
Éi
dk
u É
s¡
f«
1881
åu
nr
hÊa
«á
.it
. jh
nk
hj
u«
ãŸ
is
1881
f£
li
s¡
fÈ
¤J
iw
á.i
t. j
hn
kh
ju
« ã
Ÿi
s18
81ã
un
ahf
Én
tf
«M
WK
f e
ht
y®
1882
ah¥
gU
§f
y¡
fhÇ
if
gu
¥ã
uk K
¤â
uh£
rur
hiy
1883
ïi
wa
dh®
fs
Éa
šá
.it
. jh
nk
hj
u«
ãŸ
is
1883
ïy
¡f
z¢
Nl
hkÂ
»U
Zz
¥ ã
Ÿi
s18
83á
tP
hd n
gh
j«
Rg
¡f
«i
fy
hr
ãŸ
is
1883
âÇ
fL
f«
, Úâ
kŠ
rÇ
jU
¥g
z t
Çi
ri
fy
hr
ãŸ
is
1884
ïy
¡f
z¢
RU
¡f
«t
ujh¢
rh
Ç18
84ï
y¡
fz
¢ R
U¡
f«
ÓÅ
thr
Kj
Èa
h®
1884
e‹}
š M
§»
y b
khÊ
332 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
bg
a®¥
òï
yh
ru
f18
84f
«g
®. g
hy
: mn
ah
¤â
á¤
ö®
åu
hr
hÄ
eh
íL
1884
bg
Ça
òuh
z«
MW
Kf
eh
ty
®18
84É
šÈ
ghu
j«
rj
há
t«
ãŸ
is
1884
T®k
òu
hz«
Iá
j«
gue
hj
¡ f
Éuh
a®
1885
T®k
òuh
z«
IIá
j«
gue
hj
¡ f
Éuh
a®
1885
át
Phd
ng
hj«
á‰
Wi
uM
WK
f e
ht
y®
1885
rK
¤â
uÉ
yhr
«ï
si
r É
¤â
ahÉ
yhá
Å18
85É
id
íU
t É
s¡
f«
ÓÅ
thr
rh¢
rhÇ
1885
ÉU
¤j
¥g
hÉa
šå
ug¤
âu
Kj
Èa
h®
1885
gŠ
ry
£r
z«
_y
«ï
uhk
Rt
hÄf
Ÿ18
86V
buG
gJ
âU
¡i
f t
H¡
f«
MW
Kf
eh
ty
®18
86f
«g
® g
hy
mn
ah
¤â
ah
,»
UZ
zr
hÄ K
jÈ
ah®
1886
ïy
¡f
z¢
RU
¡f
«â
ahf
uh
rI
a®
1886
ïy
¡f
z¢
RU
¡f
«K
¤J
rh
Ä K
jÈ
ah
®18
87eš
yh
¥ã
Ÿi
s g
huj
«â
ah
fu
hr
Ia
®18
96T
®k
òuh
z«
áj
«g
urhÄ
ci
uíl
‹18
96f
«g
uhk
haz
«â
Uk
Æi
y r
©K
f«
ãŸ
is
1897
Kj
š ï
y¡
fz
«K
År
hÄ e
híL
î«
gh®
¤j
rh
uâ I
a§
fhU
«18
97b
kŒ
f©
l r
Ǥ
âu«
ói
t. f
ša
hz
333Rto¡fiy
Rªj
u K
jÈ
ah
®18
98a
h¥ã
y¡
fz
¢ R
U¡
f«
K¤
â á
j«
gu«
ãŸ
is
1898
Rªj
ufh©
l«
ïuh
kE
r¥
ãŸ
is
1898
g‹
}‰
¿u£
Lg
h©
o¤
Ji
u¤ n
jt
®18
98f
ȧ
f¤
J¥
guÂ
gÇ
âk
h‰ f
iy
P®
1898
esb
t©
gh
gÇ
âk
h‰ f
iy
P®
1898
bk
Œf
©l
rh
¤â
u«- _
y«
M. á
§f
hun
tY
Kj
Èa
h®18
98a
h¥g
U§
fy
¡f
hÇi
fm
. Fk
hu
rh
Äã
Ÿi
s18
98e«
ãa
f¥
bg
hUŸ
m. F
kh
ur
hÄ
ãŸ
is
1899
j©
oa
y§
fhu
«m
. Fk
hu
rh
Äã
Ÿi
s19
00t
¢r
zªâ
khi
yb
r‹i
d19
00M
uÂa
fh©
l«
K.u
h. f
ªjr
hÄ
¡ f
Éu
ha
®
334 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
ïiz¥ò -3
áw¥ò¥ bga® mfuhâ
mfeh}W
m¢R¢r£l«
moah®¡F ešyh®
milahW
m©zrhÄ cgh¤âaha®
m©zhkiy mur®
m©zhkiy KjÈah®
mªjf¡fÉ åuuhft®
megha nrhH‹
m¥grhÄ eÆdh®
m«gy thz¡ fÉuha®
m«gy thz¤ j«ãur‹
m«ik M©oa¥g»uhkÂ
mKj fÉ
mu§frhÄ¥ ãŸis
muáaš khehL
mÇ¢rªâu bt©gh
mUz»Ç cgh¤âaha®
mUzhry RthÄ
mUzhry¤bjh©ilkh‹
mUzhry njáf®
mU«gjîiu
mUŸ eªâ¤ j«ãuh‹
mdªjuhika®
mdªjhrh®Y
Mrhu¡nfhit
M©lhŸ
Mãufh« mUs¥g®
MÇa¥g¥ òyt®
Mtz«
Mœth®¤âUefÇ
MÊ¥ nguiy
MWKf ehty®
ïuFehj nrJgâ
ïu¤âd«
ïuhft Ia§fh® ïuh.
ïuhft Ia§fh® K.
ïuhrnfhghiya§fh®
ïuhrnfhghy¥ãŸis
ïuhr nfhghy¢rhÇah®
ïuhkrhÄ¥ ãŸis
ïuhkrhÄ¥ òyt®
ïuhkrhÄ KjÈah®
ïuhku¤âd«
ïuhkEr fÉuha®
ïy¡fz¥ gŠrf«
ïy¡Fkz‹
ïy£Rkz KjÈah®
ïs§nfhtofŸ
335Rto¡fiy
ïs«óuz«
ïisaj«ã
ïiwadh® fsÉašï‹Åiy
<Rtu_®¤âah ãŸis
ckhgâátdh®
ckhknfRtu®
cU¤âu§f©zdh®
cU¤âur‹k‹
ciu¡bfh¤J
cyfehj¥ ãŸis
C®¡fh£L th¤âah®
všäR
vG¤jhÂ
vGJbghUŸ
v‹ rǤâu«
VbuGgJ
I§FWüW
Ia®gâ¥ò
Xiy
Xiy¢Rto
xsitah®
flšnfhŸ
foaÿ®
cU¤âu§f©zdh®
filaešÿ®
f©bzG¤J
fz¡fâfhu«
fnzira®
fªjrhÄ¥ òyt®
fªjrhÄ KjÈah®
fªjrhÄah®
fªijahãŸis
fãy®
f«g®
f®dš fhÈ‹ bk¡bf‹á
fÇty« tªj ešÿ®
fUzhdªjRthÄ
fȤbjhif
fÈahz RªjuIa®
fÉuhr tnuhja‹
fHf¥ gâ¥ò
fGijÉL öJ
fs¥ãu®
fiwah‹
f‹Åa¥g KjÈah®
fdfrig¥ ãŸis
fdfrig KjÈah®
fdfRªju« ãŸis
fhÇ
fhšLbtš
fhsnkf¥òyt®
»UZza®
»¿¤jt ntjò¤jf«
Flnthiy
F©lynfá
FkhurhÄ Ia®
FkhurhÄ KjÈah®
FHªij¡fÉuha®
336 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
FWªbjhif
FWÃyk‹d®
T£l‹g®¡F
Tlÿ® »Hh®
nfrt KjÈah®
ifªÃiy
ifyhr¥ ãŸis
bfhL§F‹w¥ òuhz«
bfh©l¥gth¤âah®
bfhšÈkšiy
nfh£o
nfhghy»UZzkh¢rhÇah®
nfhghy uFehj uhrhÅah®
nfhɪjrhÄ bu£oah®
rfrhdªj®
r§f ïy¡»a«
r§f¢ rh‹nwh®
r§fu ek¢átha¥ òyt®
r©Kf« ãŸis
r¤âa K‰w¥òyt®
rjhát g©lhu¤jh®
rªâunrfu g©oj®
rªâuehj br£oah®
rghgâ KjÈah®
ruRtâ kfhš üš Ãiya«
runghá
rutz gthdªj«ãŸis
rutz¥ bgUkhida®
rh¤jdh®
rh«gát«
rhÄehija®
rhKntš ãŸis
rntÇehj ãŸis
á§fsk‹d‹
áj«gu cgh¤âaha®
áj«gudh® t.c.
áªjhkÂ
áªjhk¤ bjÇî
áuhkiy mªjhâ
áy¥gâfhu«
áÈ
át¡bfhGªJ njáf®
átPhd KÅt®
át jUnkh¤âu«
át¥ãufhr RthÄfŸ
átuhk nrJ¥ãŸis
á‰wh«ó®
ቿy¡»a«
á‹dilŠrh‹
Ó£L¡fÉ
Ótf‹
ÓÅthr uhfth¢rhÇah®
Rªjugh©oadh®
Rªju« ãŸis
Rªju _®¤â
R¥guha br£oah®
R¥ãukÂa fÉuha®
R¥ãukÂa« njáf®
R¥ãukÂa« njáfÉyhr«
337Rto¡fiy
R¥ãukÂa« É.I.
R¥ãukÂa KjÈah®
R¥igah ãŸis
Rto
Rto cjÉnah®
Rto¢ rhiy
RthÄehj njáf®
NshkÂ
brªjÄœ
bršt¡ nfrtuhaKjÈah®
br›it¢ NLth®
br‹id¡ fšÉ¢ r§f«
nr¡»Hh®
nrira rh¤âÇ
nrira®
nrJ ntªj®
nr«R ãÇ‹br¥
nr‰ù®
nrdhtiua®
irtá¤jhªj fHf«
irtá¤jhªj rkhr«
irtkl«
nrhkRªju¥ òyt®
nrhkRªju¥ ãŸis
Phd r«gªj®
Phd¥ ãufhr‹
j¡fahf¥ guÂ
j©lgh njáf®
j©oay§fhu«
jÄœ¡ nfhÆš
jÄœ¢ brhšyfuhâ
jÄœ¥ bghÊš
jÄœÉLöJ
jUkòu«
jsá§fkhiy
jh©ltuha RthÄfŸ
jh©ltuha KjÈah®
jhnkhju« ãŸis
âahfuhr¢ br£oah®
âÇTl uhr¥g¡fÉuha®
âU¡Flªij¥ òuhz«
âU¡FwŸ
âU¡if¡ nfh£o
âU¡nfhnzRtu®
âUehuhaiza§fh®
âUbešntÈ
âU¥gdªjhŸ
âU¥gh‰fldhj‹
fÉuha®
âU¥ótzehjUyh
âUKUfh‰W¥gil
âUt«gy¤ â‹dKjdh®
âUtu§fdh®
âUtdªjòu«
âUthŒbkhÊ
âUthtLJiw
âUth‹Ûô®
âU.É.f.
338 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
âUnt§fl KjÈah®
âšiy¢á‰w«gy«
âthfu«
âdt®¤jkhÅ
J¡fhuh« nfhšfh®
JiurhÄ Ia®
JiurhÄ¥ãŸisxsit R
JWIa®
bjŒtehaf«ãŸis
njthu«
bjhšfh¥ãa«
e¡Ñu®
e¢ádh®¡»Åa®
e«ãah©lh® e«ã
ek¢áthaKjÈah®
ead¥g KjÈah®
eÆdh‹ mKjfÉ
e‰¿iz
e‹}š
ehfkÂ
ehuhazrhÄ Ia®
ehyoah®
ãlhDóâ
Úynfá
bešiya¥g¥ãŸis
ne¥ãa® bgUkfdh®
g£od¥ghiy
g¤J¥gh£L
gâ‰W¥g¤J
g®dš Jiu
guz®
gÇâkhšfiyP®
gÇghlš
gšyt®
gt® v¢
gHªjÄœ ïy¡»a¥ ngiH
gHÅa¥gãŸis
gd«ghu®
ghftj«
gh£L¤bjhif
gh©o¡fÉuha®
gh©o¤Jiu¤ njt®
gh©oa‹ khw‹
ghuhaz«
ghthz®
gh‰funrJgâ
ãuá¤j¥g¤âÇif
ò¤jf«
òweh}W
òw¥bghUŸ bt©ghkhiy
ò‹id¡fhaš
òdšthj«
ó©oa¥g¥òyt®
óuzrªâu eÆdh®
óÇ¡nfh
bgU§fij
nguháÇa®
bghšyh¥ãŸisah®
bgh‹DrhĤ njt®
339Rto¡fiy
bgh‹DrhÄ eh£lh®
bgh‹ida‹
bgh‹idah¥ãŸis
kzɉT¤j‹
kÂnkfiy
kJiu¤jÄœ¢ r§f«
kÆiyÓÅ nt§flrhÄ
kuh£oa muR
kUJ gh©oa®
kiy¢rhiy
kHitkfhȧifa®
kiwªJnghd jÄœ üšfŸ
kiwkiyaofŸ
khr¤âd¢rÇij
kh«gH¡fÉ¢á§f ehty®
kh‹ÉLöJ
Äâiy¥g£o
Ûdh£áRªju« ãŸis
Ûdh£á Rªjudh®
Ûdh£á jÄœ¡ fšÿÇ
Kfñ® fÉuha®
K¤JrhÄ¥ãŸis
K¤J¥ãŸis
K¤Ju¤âd KjÈah®
K¤ijah¥ãŸis
K¤bjhŸshÆu«
KUnfr¢br£oah®
Kšiy¥gh£L
KÅa¥g KjÈah®
_t®KjÈfŸ
ah¥gU§fyÉU¤â
ahid¡f£nrŒkhªjuŠ
nruš ïU«bghiw
tontY br£oah®
tLfehj njáf®
tLfehj g©lhu«
tuFz gh©oa®
tuj¥g KjÈah®
tiyåR òuhz«
tisahgâ
th¡f®
thfdkhiy
Éraefu muR
Érhf¥ bgUkhisa®
Éšr‹
åukhKÅt®
bt§fs¥g ehaf®
btŸisthuz®
nt§flrhÄ eh£lh®
nt§flhry« ãŸis
ntQnfhghy eha¡f®
ntQnfhghy¥ãŸis
ntj»Ç KjÈah®
nty¥g óg‹
ntyhíj KjÈah®
ntY¥ãŸis
itahòÇ¥ãŸis
340 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®
F¿¥òfŸ
341Rto¡fiy
F¿¥òfŸ
342 KJKidt® ïuh. ïs§Fkudh®