Revolution Analysis Framework by Khin Ma Ma Myo

8/14/2019 Revolution Analysis Framework by Khin Ma Ma Myo

http://slidepdf.com/reader/full/revolution-analysis-framework-by-khin-ma-ma-myo 1/27

ေတာလနေရးဆနးစစခကႏင BARDO’NEILL’SFRAMEWORK

(၂၀) ရာစ ကာလေတလ ာက ဟာ စစ ြပ ေြတန႕ ျပည လႊ မ းေနတ ရာစႏ စ ၾက း တခ ပါ။ ကမၻ ာစစ ၾက းေြတ၊

စစေအးတ က ြပ ေြတ၊ နယ းကလ းယား ထ တ လ ပအားျပင မေြတ က ႏ ငင တကာ အဆင မ ာ

ျဖစ ြပားေနခ သလ ၊ က လ နနယခ စနစ က ဆန႕ကင တ ေတာ လနေရးေြတ၊ အာဏာရင စနစ

အြသငအမးမ းက ဆန႕ကင တ လကနက က ငေတာ လနေရးေြတ၊ ဒ မ ကေရစ အသြင က းေျပာင းမ

လ င းလ းၾက းေြတ ကေန ေပၚထြ က လာခ တ လ ထေတာ လနေရးေြတ ကလ ႏ ငငေပါင းမားြစ ာမာ

ျဖစ ြပားေနခ ပါတယ။ ဒ စစ ြပ ၾက းေြတ ထမ ာ လေပါင းမားြစာရ ႕ ေသြ းေတြ ေျမမ ာကခ ရပါတယ။

လသားေြတရ႕ အသကေြတ ဟာလ ပန းြပင ေြတ ပမာ တျဖတ ျဖတန႕ ေၾကြ ကခ ရပါတယ။

စစ ြပ ေြတေၾကာင ေျမမ ာကခ တ ေြသ းစကေြတသာ ေပါင းစြသားျပ း သမဒၵရာထ က စ း၀ငြသားခ မယဆ ရင

ကမၻ ာအၾက းဆ း သမဒၵရာၾက းေြတ ျဖစ တ ပစ ဖ တ၊ အတ လႏ တန႕ အႏၵ ယသမဒၵရာၾက းေြတ ထ က

ပင လယေေရြတ ဟာ ရရ မား န ေနလ မ ေလမလားလ ႕ ဆ ရမလ ပါပ။

ဘယ လ ပ ျဖစ ျဖစ ကမၻ ာစစ ၾက းေြတန႕ အငအားၾက းႏ ငင ၾက းေြတရ႕ အားျပင မေြတ ေကတာ ေယနေ႕ခတ

ေအျခေအနန႕ အခ န ကာလတခ မာ ေခတင ပ လ းေနပါျပ ။ ျင မ းခမ းေရးေလ လာသေြတ က

ကမၻ ာစစ ၾကးေြတန႕ စစေအးတ က ြပ လ အားျပင မၾက းေတြ ထပ ျပ း မေပၚေပါက လာေအာင

ထန းခပ ႏ င မယ နညးလမ းေြတ က ေလ လာေဖာ ထ တေနၾကပါတယ။ တျပင နက တည းမာပ

စစေရးေလ လာသေြတ ကေတာ ထြ ကေပေၚနတ ေျခလ မ းေြတန႕ စစေရး၊ ႏ ငငေရး၊ စ းြပားေရး

အားျပင မေြတ က အကခတေစာင ၾကည ေနၾကပါတယ။ ဒါေပမယ ျင မ းခမ းေရးေလ လာသေြတ၊

စစေရးေလ လာသေြတ၊ ပ႗ ပကၡေရးရာ ကြ မ းကငသ ဆ သေြတ က ပကတ အေျခအေနမာ

စနေခေၚနမေြတ က ကမၻ ာစစန႕ စစေအးတ က ြပ ေတြ မဟ တ ပါဘ း။ ႏ ငငေတာအၾကမ းဖက မ ေြတ

ျဖစ ြပားေနတ ႏ ငငေြတ၊ ြဖ ႕ျဖးတ းတက မမရ ပ Failedstateျဖစေနတ ႏ ငငေြတ၊ ႏ ငငေရး တည ျင မ မ

မရ တ အာဏာရင ႏ ငငေြတ ပ ျဖစ ပါတယ။ ဒႏ ငငေြတ မာ အငအားၾက းႏ ငငေြတ က ပါ၀ါဂ မ းေြတ

၀င ကစားၾကပါတယ။ ႏ ငငေရးမတည ျင မ မ ေအျခေအေနၾကာင မ းယစေဆး၀ါး က းသန းေရာင း၀ယ မ၊

လ ကန က းမေြတ စတ ႏ ငင ျဖတေကာ ရာဇ၀တ မ ေြတ ကလ ၾက းစ းေနၾကပါတယ။ ရာဇ၀တ



ဂ ဏ းေြတ ကလ အသြငအမးမ းန ႕ ေပၚထြ ကေနပါတယ။ အဖႏ ပခ ျပညသေြတရ႕ ဘ၀

ေအျခေအေနြတ ကလ ေတန႕တျခား ဆ းြရားလာေနၾကတယ။ ႏ ငင က ြစန႕ြခာြထ ကရသေြတ၊ ႏ ငင ေကန

ြထ ကေျပးရသေြတ ပ ျပ း မားလာပါတယ ။ အဖႏ ပခ ျပညသေြတ ထ ေကန ဖႏ ပသေြတ က ေတာ လန ဖ ႕

ေပါက ြဖ ားလာတ ေတာ လနေရးေြတ ကလ ပန းတ ငန႕ မန းပ ၾကန႕ၾကာမေြတ ရ ေနၾကတယ။ ဒ မ ေကရစ

ကနဥ းအြသင က းမ စျပ း မ ဒ မ ေကရစ စနစ အျမစ ြတ ယ ရငသနခ င မာမ အဆင က မက းေျပာင းႏ င ပ

ေရ႕မတ း ၊ ေနာက မဆ တ ျဖစေနတ ႏ ငငေြတ ကလ ရ ေနတယ။ ေနာက ျပနြဆြသ ားျပ း အာဏာရင စနစ

ျပန ျဖစြသားတ ႏ ငငေြတ ကလ ရ ျပန တယ။ လသားေြတရ႕ ရငသနရပ တညရမအပ ငးမ ာ မတည

ြက ျပားမေြတ ကလ တစတစ ပ ၾက းြထ ားလာေနတယ။

ၾကန႕ၾကာေေနသာ ေတာလနေရးမား

အေျခအေန၊ အမးမ းေၾကာင ေတာ လနေရးၾကန႕ၾကာေနတ ႏ ငငေြတ မ ာဆ ရင ေတာ လနေရး

သမားေြတန႕ ျပညသ လ ထ ဟာ အာဏာရငစနစဆ းရ႕ ဖႏ ပ မဒဏေြတ က စကန႕န႕အမ

ခ စားေနၾကရတယ။ နနက မ းလင းတာန႕ စျပ းၾကေြတ႕ရတ ေရ၊ မ း ျပနာေြတ ၊ က းသန းြသ ားလာေရး

ျ ပနာေြတ၊ ပညာေရး အခက အခေြတ၊ ကန း မာေရး အခကအခ၊ ေပါငႏ ေရာင းေခြင တ းေပးရတ

အခကအခေြတ၊ စာရ တ ပက စ းမေတြ၊ လာဘေပးလာဘ ယ မေြတ ၊ ေလာင းကစား၀ င းေြတ၊

စတာေြတ ဟာ ဘ၀အကးေပးေြတေၾကာင မဟ တ ပ အာဏာရင စနစဆ းရ႕ ေနာကဆက ြတ

ဆ းကးေြတ ပ ျဖစ ပါတယ။ ဒေနာကဆက တြ ဆ းကးေြတ က လ ထ ၾက း တရပ လ း

ခါးစညးခေနၾကရသလ ေတာ လနေရးသမားေြတ မ ာလ အကဥ းေထာငေြတ ထ မ ာ ငရ ျပည တမ

ညဥ းပမ းႏ ပ စက မေြတ က ခ စားေနၾကရျပန ပါတယ။

ေတာ လနေရးေြတ မာ အခန တ အြတငး ေအာင ျမငြသ ားတ ေတာ လနေရးေတြ ရ သလ ၊

ဆယ စႏ စေပါင းမားြစာၾကာမ ေအာင ျမငြသ ားတ ေတာ လနေရးေြတ ရ ပါတယ။ ေအာင ျမင ဖ ႕ဆ တာမ ာ

ေအျခေအန၊ အခ နအခါ၊ ႏ ငငေရး အခင းအကင း ၊ မဟာဗဟာ အားသာခက ၊ အဂါၤရပ ျပည စ မ၊

ေခါင းေဆာင မအရညအခင း စတာေြတေပၚမာ မ တည တာ ျဖစ တာေၾကာင ေမအာင ျမငေသးခငမ ာ



ေခါင းေဆာင မ တခ တည းက ပ လကည းထ း အျပစ ပ ခလ ႕ မရပါဘ း ။ မဟာဗဟာ တခ တည းက ပ

ပ ချပ း အျပစဆ လ ႕ မရပါဘ း။ ကမၻ ာႏ ငငေရး အခငးအကင းတခ တည းက ပ လက က င ထားျပ း တည မ

ဆ းျဖတေနလ ႕လ မျဖစ ျပန ပါဘ း။ ဘကေပါင းစ အားနည းခကေြတ ရ ေနႏ င လ ႕ပ ျဖစ ပါတယ။

အားနည းခကေြတ ရ တာဟာ အျပစဆ ြဖ ယရာ မဟ တ ပါဘ း ။ ဒါေပမယ ရ တ အားနည းခကေြတ က

ေဖာ ထ တဆနးစစ မ မရ တာန႕ လ အပ တ ျပငဆင ျဖည ဆည းမ မရ ဘ းဆ ရငေတာ ဒါဟာ

အျပစဆ ြဖ ယရာပ ျဖစ ပါတယ။ သခၤ ာပ စာၦေြတ က မ ားျပ း တြ က ထားလ ႕ စာေမးပြ ကထားတ

ႏ စ ေကကာင းသားေတယာက ဟာ ဒ ြတ ကနည းေြတ က ပ တခါျပန ြတ ကေနျပး၊ အသစ တက လာတ

ေကာင းသားေြတ က လ ငါက ေကာင းတႏ စ ပ ေနဖး တာေၾကာင ငါြတ က တာ မန တယဆ တ ပ စန႕

ြတ ကနညးအမ ားေြတ ပ လမ းညႊနေပးေနမယဆ ရင ဒေကာင းသားရ႕ အနာဂတန႕ သေျပာတာ ယ ျပ း

လ က ြတ က မ တ ေကာင းသားေြတရ႕ အနာဂတ ဟာ မေတြ း၀ စရာ ျဖစ ပါမယ။ အမန တကယ

ႏ စ ေကကာင းသား လ ပသင တာကေတာ အသစ တက လာတ ေကာငးသားေတြ က “ညေလးတ ႕၊

ည ေမလးတ ႕ေရ။ အစ က ေတာ ဒ ပ စာေၦြတ က ဒ လ မ ားြတ က မ တယ။ ဒါေၾကာင စာေမးပြ ကတာ။အစ က ႕တ ႕ စ ျပ း ြတ ကနည းအမန က ေအျဖထ တ ၾကည ေရအာင။ ဆရာမက ြသ ားေမးၾကည ေရအာင”

ဆ တာပ ျဖစသင ပါတယ။ ဟန က ယ ဖ ႕ ဆ ျပ း ၊ ေတာေျပာေတာငေျပာန႕ ြတ ကနည းအမ ားက ပ

လကဆ ပ လက က င ျပထားတာေြတ ဟာ အနာဂတ မာ ဘယသ႕အြတ က မ အကး မရ ႏ င ပါဘ း။

စာသငခနးေရ႕က ဆရာခ မ ာ ထ ငေနတ င း လ ဆရာမျဖစ ပါဘ း ။ ေကာင းသားေြတ က ဆရာလ ႕

သတ မ တ မ ဆရာျဖစ ပါတယ။ ေခါင းေဆာင လ ႕ ထ ငေအာ တ င းလ ေခါင းေဆာင မျဖစ ပါဘ း။

ေခါင းေဆာင လ ႕ သတ မ တသရ မ ေခါင းေဆာင ျဖစ ပါတယ။ ြပင လငးမန ႕ ေအျခေအနက အမနအတ င း

ျမင တတႏ င မက ဆ းျဖတခက ခမ တသေြတအြတ က ေအရးၾက းဆ း အရညအခင းေြတ ပါ။

ဒါေၾကာင ေတာ လနေရးတခ မာ ေတာ လနေရးသမားေြတ ဟာ က ယဘာလ၊ က ယဘယ လ၊

ေတာ လနေရး ေအျခေအနက ဘယအဆင က ေရာကေနျပ လ ဆ တာက ဆန းစစ ဖ ႕ လ အပ ပါတယ။

ဆန းစစခကေြတ ေကန ြထ ကေပၚလာတ လ အပခကေြတ က ျဖည ဆည းဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ ေဘးက



ထ င ၾကည ေနသေြတ ကလ ေဘးထ ငဘေျပာလ ပေနတာထက ဘယ လ အပခက မ ာ က ယ က

ပါ၀င ျဖည ဆည းေပးႏ င မလဆ တာ က ယ က ယ က ျပနဆန းစစ ဖ ႕ လ ပါမယ။ အဖႏ ပခ ျပညသေြတ က

ဖႏ ပသေြတ က ေတာ လန တ ေတာ လနေရးဆ တာ ေလေလ ာ ျပင ပြ ကင း ေပနတာ မဟ တ ပါဘ း။

ႏ စဘကအသင း ေဘာလ းကနေနတာ မဟ တ ပါဘ း ။ ေလယာဥ ၾက းတစင း ျပနေပးြဆ ခ ထားရတ

ေအျခေအနမ းပါ။ ျပနေပးသမားေြတ က ျပန တ ကခ က ဖ ႕ ၾကးပမ းေနသေြတ က ေ၀ဖနရင း

က ယင တ တ တ ထ ငေနတာကပ သ တ ေ႕ၾကာင လ လ ေျပာလ က၊ ျပနေပးသမားေြတ က ေၾကာက ျပ း

ျပးျပလ က၊ က ယန႕ မဆ ငဘ းဆ ျပ း သခင း ေလး နားေထာင လ က လ ပေနလ ႕ မရပါဘ း။

ျပနေပးသမားေြတ က ျပနခခေနသေြတ မာ အားနည းခကေတြ ရ မ ာလ အမန ပါပ။ ဘယ လ ျဖည

ဆည းေပးမလ စဥ းစားၾကည ဖ ႕ လ ပါတယ။ ျပနခခေနသေြတ ကလ ပ စ တမ းန ႕ မရရင

အားနည းခကေြတ က ျပနဆန းစစ ဖ ႕ လ ပါမယ။ သ မားေြတ ေ၀ဖနေထာက ျပတ အခါ ျပနဆန းစစ ျပး

မဟ တရင လစ လရ ၊ ဟ တေနရငေတာ ျပငသင ပါတယ။ ဒါမ လ တ းတက မ ာ ပါ။ မက စ စ မ တ၊

နားပ တ ျပ း ခနြဆခနြဆ လ ပေနလ ႕ မရပါ။

ေလယာဥ ျပနေပးြဆ ခ ထားရတ အခါ ခခ မယဆ ရင ေလယာဥေနာက ပ င း မာ ခခေနသေတြ ရ ဖ ႕သလ

ေလယာဥ မးခနးထ က ဘယ လ ေရအာင ၀င ျပ း ေလယာဥေမာငးတ က က ယ လက ထ ေရာကေအာင

ဘယ လ လ ပ မလ။ ေျမျပငန႕ ဆကြသ ယ မက ဘယ လ ျပနေရအာင ယ ျပ း ေလယာဥ ၾက းက အထအခ က

အနညးဆ းန႕ ေျေမပၚဆင းႏ ငေအာင လ ပ မလ ဆ တာေြတ ၾကတင ြတ ကခက ဖ ႕ လ ပါတယ။ ခခေရးပဥ းစားေပးလ ပ တ အခါ ထန းခပ ေရးက က ယ လက ထ မာ မရ တာေၾကာင ေနာကဆ း ေလယာဥ ၾက း

ပက ကြသ ားတာမ းလ ရ တတ ပါတယ။ ခခ ျပ း အရာမထင တာေြတ လ ရ တတ ပါတယ။ ဘက မ ဖ ႕

လ ပါတယ။ ျပနေပးသမားေြတ က ၀ င းဖမးျပ း တရားြစ တာေြတ ဘာေြတ က ၾကေြတးထားဖ ႕ လ ေပမယ

ေနာက မ လ ပရမယ က စၥေြတ ပါ။ ျပနေပးြဆ ခ ထားရတ ေလယာဥေပၚေကနထ င ျပ း ဖန းေလးတြဂ မ ြဂ မန႕

ျပနေပးသမားေြတ က တရားြစ ေပးေနာ လ ႕ ထ ငေအာေနလ ေျပာရ ပ အဖတ တင မာပါပ။ က ပါ၊ ကယ ပါဥ း

ေျပာေနျပနရင လ တ ကေလယာဥေတြ ေဘးက ၀န းရ ျပ း တက လာေပးတာပ လ ပ လ ႕ ရမ ာပါ။

ေဘးကေန တက လာတ အခါမ ာလ ဆကြသ ယေရးကရ ယာေကနတဆင ျပနေပးသမားေြတန႕

ည ႏ င းမေတြ၊ ဖအားေပးမေြတ ပ လ ပႏ င မာပါ။ ျပနေပးသမားေြတခည းက ပ သ းသန႕ပစခလ ႕



ရသည ကလ မဟ တ၊ ျပနေပးြဆ ခ ထားရတ ေလယာဥ ၾက းထ ၀င လာလ ႕ကလ ရတာ မဟ တ တာေၾကာင

“ျပနေပးြဆ ခ ထားရတ လေြတ က သနားပါေၾကာင း၊ က ယခင းစာပါေၾကာင း” ပ ျပင ပေကန

ေျပာႏ ငမ ာ ပါ။ ဒါက ျပနေပးြဆ ခ ထားရသေြတ ထ က ဖန းရ တ လေြတ က “အဒ ျပနေပးေြတေလ၊ ခ ပ

လ ေတယာက က ရ က ပစ လ က ျပန ျပ။ ခ ပ က ယ ၀နေဆာငခရ း သည ေမ လြသ ာ းျပ။ ငါတ ေ႕ြတ မာ

စားစရာလ မရ ဘ းသ လား” လ ႕ ျပင ပက လ က ေျပာလ က၊ ျပင ပလ က “ဟ တ လား။ ငါတ ႕ က ယခင းစာ

သနားပါတယ လ ႕ ေလယာဥေပၚက လေြတ က ေျပာလ က ပါ” လ ႕ ျပနေျပာတ အခါ ၀မ းသာအားရ

ျဖစြသားျပ း “ေဟ။ ငါတ ေ႕ဘးမ ာ ပါလာတ ဟ ေလယာဥ က လ ကေလ ငါတ ႕က သနားတယ လ ႕

ေျပာခ ငးလ က တယ” ဆ ျပ း ျပနေအာေျပာေပးလ ကန႕ လ ပေနၾကလ ႕ မရပါ။

ဒ ၾကားထ တျခားဘာလ ပရမလဆ တာေတြ မစဥ းစားေတာ ပ ေလယာဥမးအခန းထ မာ

ပ တေလ ာငခ ထားရတ ပ ကေလာ က အျမန လႊ တေပးပါလ ႕ ျပနေပးသမားေြတ က ေျပာသ ေကျပာ၊

ေလယာဥအျပင က ၀န းရ လ က လာေပးတ တ ကေလယာဥေြတ က ေလယာဥ မးထ တ လာေပးဖ ႕

ေျပာေပးပါ ဆ ျပ း ဖန းတလ းန႕ ေအာေနသ ကေအာ ျဖစ တတ ျပန ပါတယ။ ဒေလယာဥ မးရ ေနရင ျပနေပးြဆ ထားရမ ာ အခကအခရ လ ႕ ၾကးတ ပ ပ တေလ ာင ထားကာမ ေလ ာင ထားသ က လႊ တေပးပါလ ႕

ေအာေနတာဟာ လကေြတ႕န႕ အပ စပ မ ရ မရ သ ဖ ႕ လ ပါတယ။

ဒ ၾကားထ “မင းတ ႕လ ငါတ ႕န႕အတ တ ေလယာဥေမာင းရမာပါြက ာ” ဆ ျပ း ျပနေပးသမားေြတ ကေလယာဥေမာင း ခနးထ ၀င လာဖ ႕ ကမ းလ မ းတာန႕ပ ဘယေရာက လ ႕ ဘယဆ က မယ မန းမသ တ

ေလယာဥ က ျပနေပးသမားေြတန႕ အတေမာင းဖ ႕ ဖင တၾြက ၾကြ ျဖစေနတတသေြတ ကလ

ရ ပါေသးတယ။ ျပသင တ လ ပငန းေဆာင တာေြတ ေကတာ လ တစ က ခခေရး လ ပေနခ န မ ာ လ တစ က

ေလယာဥ မးခနးက ျပန စ းနင းျပ း ေလယာဥေမာင းတ က ေလယာဥ မးလက ထ ေရာကေအာင

လ ပေပးဖ ႕၊ လ အပ တ ျပင ပဆကြသ ယ မေြတန႕ ေလယာဥေျမျပငဆငးႏ င ဖ ႕ အကအညေြတ ရယ ဖ ႕

စတာေြတ ျဖစ ပါတယ။

လကေြတ႕ျဖစေနတ အေျခအေနမန က ပကတအတ င း သေနျပ း လ ပသင တ အလ ပေြတ က



ဥ းစားေပးစနစန႕ လ ပ ဖ ႕က တ က ြပ ေအာင ျမငေရးရ႕ ေသာခက ပါ။ ဒ လ မဟ တ ပ ဗာမားျပး

ဟ ဟာစပ စပ၊ ဒ ဟာစပစပန႕ လအငအား၊ ေြငအငအားေြတ က ျဖန႕ကသ းေနရင ဘာမ ာမ မထေရာက ပ

အခ နေြတ ၾကာလာတ အခါ ေလယာဥဆ က န လ ႕ပ ျဖစ ျဖစ၊ ျပနေပးသမားေြတရ႕ စ တေဖာက ျပန မ

ပ ဆ းြသားလ ႔ ပ ျဖစ ျဖစ ေလယာဥ ၾက းတခ လ း ပက ကြသားႏ င ပါတယ။ ျပင ပမ ာ ပါလာတ

တ ကေလယာဥ မးေြတ ကလ ေလယာဥေပၚက လေြတ က သနားလြန းလ ႕ ၀င ကယ ဖ ႕

လ ပေနသေြတခညးပါလ ႕ ဘယသ မ အာမမခႏ င ပါ။ ျပနေပးသမားေြတန႕ ည ႏ င းမ တစ တရာ ရြသားျပ း၊

ဘယ လ ေအျခေအနမ းေြတ က ေသဘာတရင ေလယာဥေပၚက ခရ းသညေြတ က လ ပခင တာ လ ပ လ ႕

ရတယ။ သတ ပစခင သ သတ ပစ လ က လ ႕ ရတယ၊ မသခင ေယာင ေဆာငေနၾကမယ လ ႕

ဆ ြသ ားခ ရငေရာ မခက ပါဘ းလား။ ဒါေတြ က မတြ ကခက ပ ေလယာဥေပၚမ ာ ျပနေပးြဆ

ခ ထားရသေြတ ထ က ဖန းရ သေြတ ဟာ ဖန းေ ျပာရတာေလးေြတ၊ ႏ စသ မ ခရတာေလးေတြ ခ မင ျပ း

ဘာမနးမသ တ ျပင ပက ေမရမရာ ေအျခေအေနပၚမ ာ ပ အပ ထားၾကတ အခါ၊ ေလယာဥ ြတင းမာ

တကယရ ေနသေြတရ႕ အငအားက မစ စည းႏ င ၾေကတာ တ အခါ၊ မရႏ င တ ေတာင းဆ ခကေြတ က

ထ ငေအာ တ အလ ပ ပ လ ပေနၾကတ အခါ ကရင ဒေလယာဥ ၾက း ပက ကဖ ႕ ရာခ ငႏ န း

ေတာေတာ မားေနျပ လ ႕ ဆ ႏ င ပါတယ။

ဒါေၾကာင ေတာ လနေရး ဆန းစစခကန႕ လ အပခကေြတ က ျပငဆင ျဖည ဆည းမဆ တာေြတ က

အြလေနအရးၾက းပါတယ။ က ယ တ င ပါ၀ငေနတ ေတာ လနေရးရ႕ အေျခအေနေတြ က ဆန းစစ မျပတ အခါမာပ ျဖစ ျဖစ၊ တျခားေတာ လနေရးေြတ က ေလ လာဆနးစစခက ျပတာမာပ ျဖစ ျဖစ

စနစ တက ဆန းစစခက ျပလ ပ ဖ ႕ အတြ က လ အပ တ Framework တခ က စစေရးန႕

ေတာ လနေရးစစ ြပေြတ က ေလ လာသ ပညာရင Dr.BardO’Neillက ေဖာ ထ တေပးခ ပါတယ။

တကမၻ ာလ းက စစဥ းစ းတကသ လေြတန႕ စစ မဟာဗဟာ ေလ လာေရး သင တန းေြတ တ ငးမ ာ BARD

O’NEILL’S FRAMEWORK ဆ တာ မပါမျဖစ တ သကရ းညႊန းတနး သငခန းစာ တခ ပါ။

ေတာ လနေရးလ ပေနသေတြ အတြ က ေအရးၾက းတ သငခန းစာတခ ျဖစသလ ၊ ေတာ လနေရးက

ႏ မနင းသေြတအြတ က ကလ ဒါက သ းျပ း ေတာ လနေရး အားနည းခက က ဆန းစစေလ လာမေြတ



ျပလ ပ ၾကပါတယ။ တဘကန႕ တဘက ဂ မ းကစားတ အခါ တဘကရနသ က ေလ ာ႕ြတ က ျပ း

က ယ က ယ က အထင ၾက းတာဟာ အဆ းဆ း အားနည းခက ပါပ။ သ႕ဗဟာအခင းအကင း၊

က ယ ဗဟာအခင းအကင းက သေအာင အရင လ ပ ျပ း က ယ ဘက က ဟာကြ ကေြတ က သ က

ဘယဗဟာသ းျပး ဆန းစစြသ ားႏ င တယ၊ ဘယဗဟာသ းျပ း ေခမန းြသ ားႏ င တယ ဆ တာ

ၾကတငခန႕မန းႏ ငရင က ယ ဘက က ဟာြက ကေြတ က ၾကျဖည ထားႏ င ပါတယ။

BARDO’NEILL’SFRAMEWORK

ဒ Framework မ ာ ေအရးၾက းဆ း အခက ေကတာ ေတာ လနေရးရ႕ ေသဘာသဘာ၀ပ ျဖစ ပါတယ။

ေတာ လနေရးက နားလည ဖ ႕ ေတာ လနေရးရ႕ ေသဘာသဘာ၀က နားလည ဖ ႕ လ အပ ပါတယ။

ေတာ လနေရးေသဘာသဘာ၀က နားလည ဖ ႕ ေတာ လနေရးရ႕ ပန းတ င၊ အေျခခရပ တညခက ၊

သ းသပ စဥးစားခက၊ ေတာ လနေရး ဗဟာေတြ က တ တ ကက သတ မ တေဖာ ထ တ ျပ း၊

နားလညသရ ေနဖ ႕ လ ပါတယ။ အခေဖာ ျပမယ Framework ဟာ ေလ လာဆန းစစသေြတ က

ေတာ လနေရးရ႕ ပန းတ င၊ လမ းေၾကာင း၊ ဗဟာပ င းဆ ငရာေြတ ထ က အားသားခက၊

အားနည းခကေြတ က ေဖာ ထ တေထာက ျေပပးရ သာမက ေတာ လနေရးတခရ႕ ေအာင ျမင မ

ျဖစႏ ငေခက ပါ ြတ ကခကေပးႏ င ပါတယ။

ေတာ လနေရးဆ တာ အ ပခပ သန႕ အ ပခပ သေြတ က ေတာ လန တ အငအားစေြတအၾကားက Political

Struggle တခ ပါ။ ေတာ လန တ အငအားစေြတ ဟာ အဖြ ႕အစည းပ င းဆ ငရာ ကြ မ းကင မ၊

၀ါဒျဖန႕ခ ေရးန႕ လ ထ လပ ရ ားမ စတ ႏ ငငေရး အရင းအျမစေြတန႕ လကနက က င လပ ရ ားမေြတ က

ေပါင းစပအသ းျပျပ း၊ အ ပခပ သေြတရ႕ ႏ ငငေရး မကႏ ာစာေြတ က ဖကဆ းတာ၊ ရပဆ င းတာ၊

ေျပာငးလ တာေြတ ျပလ ပ ၾကပါတယ။ ဒေနရာမ ာ ႏ ငငေရးအရငးအျမစန႕ လကနက က င လပ ရ ားမ

ေပါင းစပအသ းျပမ လ ႕ ဆ ထားပါတယ။ လကနက က င လပ ရ ားမဆ တာမာ ေတာခ ျပး

ပန ကန လပ ရ ားတာေြတအျပင ျမ႕ျပပ န ကန မေြတ လ ပါ၀င ပါတယ။ ကမၻ ာတ၀ မ းက

ေတာ လနေရးေြတ မာ လကနက က င လပ ရ ားမ မပါပ ေအာင ျမငြသ ားတ ေတာ လနေရးေြတ လ



ရ တတ ပါတယ။ ဒါေပမယ လပ ရ ားမေြတ က လ ထ တ က ြပ ပ ျဖစရမယ၊ လကနက က င လပ ရ ားမပ

ျဖစရမယ စသျဖင ကန႕သတ လ ႕ေတာ မရပါဘ း။ ေတာ လနေရး တခ မ ာ ပန းတ င က

တ ကျပတသားရမယ။ မဟာဗဟာက စနစ တက ခမ တရပါမယ။ နည းဗဟာပ င းေကတာ အသ းျပလ ႕

ရႏ င တ နည းလမ းမနသမ က အသ းျပႏ ငရပါတယ။ ဒေသဘာတရားက ေြသ ဖည ျပး ပန းတ င ေကတာ

ဟ လ လ ၊ ဒ လ လ န႕ မသ မြက ၊ မဟာဗဟာေကတာ ေရ ႕တ းမရ၊ ေနာကဆ တခက၊ နည းဗဟာေကတာ

ဒါမဒါ လ ပ လ ႕ ေအာင ြပ န႕ ေ၀းြသ ားခ တ ေတာ လနေရးေြတ အမားအျပားပါပ။ ဘာန ႕ တ လဆ ေတာ

ဘယ ပန းတ င က ေရာကေအာငြသားမယဆ တာလ မေရမရာ၊ ဘယ လမ းေၾကာငးန႕

ြသ ားမယဆ တာကလ မတ မကန ႕ ေလေလ ာရငေတာ တက က ဘယဘက မ ာ မထားရဘး။

ညာဘက မာပ ထားရမယ လ ႕ ကန႕သတေနတာန႕ အတ တ ပါပ။

ႏ ငငေရးမကႏ ာစာဆ ရာမ ာ အ ပခပ ေနတ အစ းရရ႕ ယႏရားက ဆ လ ပါတယ။ ဒ ယႏရားမာ မကႏ ာစာ

ေလးခရ ပါတယ။ ႏ ငငေရးအသ င းအ၀ င း၊ ႏ ငငေရးစနစ၊ အာဏာရငေြတန႕ မ ၀ါဒေတြ ျဖစ ပါတယ။

ႏ ငငေရးအသ င းအ၀ င းထ မ ာ အစ းေရရးရာ ဆ းျဖတခကေြတ က ေန႕စဥန႕အမ ခမ တေအကာငအထညေဖာေပးေနရသေြတ ပါ၀င ပါတယ။ ႏ ငငေရးစနစ ထ မ ာ တန ဖ း ၊ စညးမဥ းဥေပဒန႕ အ ပခပ ေရးယႏရား

ြဖ႕စည းထားပ ေတြ ပါ၀င ပါတယ။ ႏ ငငေရး စနစဆ တာမာ ထ းတမ းစဥ လာ ေအာ တ ကေရစ စနစ

(traditionalautocracy)၊ ေခတ မ ေအာ တ ေကရစ စနစ (Modernizingautocracy)၊ အာဏာရင စနစ

(authoritarian)န႕ Pluralisticစနစေြတ ပါ၀င ပါတယ။

ထ းတမ းစဥ လာ ေအာ တ ကေရစ စနစ ဟာ ေမြးရာပါအခြင အလမ းန႕ ဘာသာေရးယ ၾကည မ ေပၚ

မ တည ျပ း အ ပခပ ႏ င တ ေခါင းေဆာင ျဖစြခင အခြင အလမ းက တန ဖ းထားပါတယ။ ဥပမာ-

ဘရင သားက ဘရင ျဖစြခင ရ တာမ းေြတ ၊ ႏ ငငေရးမသားစ ကေန ေမြ း ြဖားလာျပး ႏ ငငေရးထ

ေရာက လာသေြတေအနန႕ ႏ ငငေရးေလာကထ မ ာ အခြင အာဏာ ပ ရ မေြတန႕ ဘာသာေရး

ယ ၾကညခကအရ ဘာသာေရးေခါင းေဆာေငအနန႕ ႏ ငငေရးေခါငးေဆာင ပါ ျဖစ လာတာ မးေြတ

ျဖစ ပါတယ။ ထ းတမ းစဥ လာ ေအာ တ ေကရစ စနစရ႕ တန ဖ းေြတ ေကတာ ေေရပၚဆ ျဖစ မန ႕ ပ ဂၢ လေရး

က းြက ယ မေတြ ျဖစ ပါတယ။ ေခတ မ ေသာ ေအာ တ ကေရစ စနစ မာကေတာ တန ဖ းထားမက



ႏ ငငေတာအာဏာက တညေဆာကရယ မ ျဖစ ပါတယ။ အဒ မာ ေြမးရာပါ အြခင အလမ း ၊ ေေရပၚဆ

ျဖစ မန ႕ ဘာသာေရးေခါင းေဆာငေအနအထားေြတ က ေအၾကာငးျပျပ း ႏ ငငေတာအ ပခပ ေရးအာဏာ

တရား၀င ျဖစေအာင လ ပ ဖ ႕န႕ အမားျပည သေြတ အစ းရထ မာ မပါ၀င လာႏ ငေအာင ထန းခပ ေရးေြတ

ပါ၀င ပါတယ။ အာဏာရင စနစ မာေကတာ ႏ ငငသားေြတရ႕ ႏ ငငေရး၊ စ း ြပားေရး၊ လ မေရးဘေ၀ြတ က

ထန းခပ ႏ င မက တန ဖ းထားပါတယ။ Pluralistic စနစ မ ာ ကေတာ တဥ းခင း လြ တ လပြခင ၊

ည ႏ င းေဆာငြရ က မ၊ အေပးအယရ မ၊ က ယ ၾကမၼ ာက ယ ဖန တ းြခင စတာေတြ က တန ဖ းထားျပး၊

ဒ တန ဖ းေြတ က ဒ မ ေကရစ အစ းရသ႑ာနန႕ ေအကာငအထညေဖာ ျပ းေျမာကေစပါတယ။

ႏ ငငေရးရ႕ တတ ယမကႏ ာ စာေကတာ အ ပခပ သေတြ ျဖစ ပါတယ။ အ ပခပ သေတြ ဆ တာမ ာ

အ ပခပ ေရးအာဏာက အမနေ႕ပးကင သ းသေတြ ပါ၀ငသလ ၊ အာဏာက အသက ၀ငေစတ

ေဒါက တ ငေြတ လ ပါပါတယ။ အ ပခပ ခရတ ျပညသ လ ထ ကေန အ ပခပ ေနသေြတ ဟာ

“လာဘေပးလာဘ ယ မေတြ ရ တယ၊ တ င းျပည တ းတကေရးက မေဆာင ကဥ းေပးႏ ငဘ း၊

ျပညသ လ ထ က ဖႏ ပေနတယ” ဆ ျပ း စဥ းစားလာတ အခါေြတ ကရင အာဏာဖဆနမန ႕ ပန ကန ျခားနားမေြတ ြထ ကေပၚလာႏ င ပါတယ။

ႏ ငငေရးရ႕ စတ တ မကႏ ာ စာေကတာ ေပၚလစ မ ၀ါေဒြတ ျဖစ ပါတယ။ ဒ မ ၀ါေဒြတ ထ မာ အစ းရရ႕

ပန းတ ငေြတ၊ လ ပ ထ းလ ပနည းေြတန႕ ပတသက တ စည းမဥ းစည းကမ းေြတ၊ စ မခကေြတ

ပါ၀င ပါတယ။ ဒေပၚလစေြတ ဟာ လ မးေရး၊ ဘာသာေရး၊ အသားအေရာင န႕ စ းြပားေရး

ရပ တည မေြတ မာ မ မ တတ ေရးြဆ ထားျခင း မရ ပ ခြ ျခားသတ မ တခရတယ လ ႕ အ ပခပ ခရတ

ျပညသ လ ထေြတ ထ က လ ထ လ တန းစားေြတ၊ လ မးစ ေြတ က ယ ၾကည လာတ အခါ ေတာ လနေရးေြတ

စတငေပါက ြဖ ားလာႏ င ပါတယ။

ေတာ လနေရးေတြ ေပၚေပါက လာတ အခါ ေတာ လနေရးအငအားစေတြ သ႑ာနအမးမ းန ႕

ြထ ကေပၚလာပါတယ။ ႏ ငငေရးပညာရငေြတ က ေတာ လနေရးအငအားစ အမ းအစားေြတ က ခနစ မး

ြခ ျ ခား ေဖာ ျပခ ပါတယ။ ပထေမလးမးျဖစ တ anarchist, egalitarian, traditionalist, andpluralist



သ႑ာနေလးမ းရ ႕ ပန းတ င ကေတာ ရ ေနတ ႏ ငငေရးစနစ က လ း ၀ ေျပာငးလ ဖ ႕ ျဖစ ပါတယ။

Anarchist ေတြရ႕ ပန းတ င ကေတာ institutionalized လ ပ ထားတ ႏ ငငေရးအစအမေြတ က

ဖယရ ားပစ ဖ ႕ ျဖစ ပါတယ။ Egalitarian ေြတ ကေတာ distributional equality န႕ ဗဟ ထန းခပ မ

ြဖ႕စည းပ က ေအျခခ ျပး လ မအြဖ ႕အစည းက ေျပာင းလႏ င မယ ႏ ငငေရးစနစသစ က အစားထ းဖ ႕

ရညြရ ယ ပါတယ။ traditionalistေြတ ေကတာ လကရ ကင သ းေနတ ႏ ငငေရးစနစ က အာဏာရင စနစန႕

စစ တပ၊ ဘာသာေရး အသ င းအ၀ င း ၊ ေေရပၚဆ လ တန း စားေြတ ေထာကခ တ ေခါင းေဆာငေြတန႕

အစားထ းဖ ႕ ရညြရ ယ ပါတယ။ pluralist ေတြ ကေတာ လြ တ လပ မ၊ တရားမ တမ၊

ေအပးအယရ မေြတအေပၚမာ အေျခတည တ ႏ ငငေရးစနစ က အေကာငအထညေဖာ ဖ ႕

ရညြရ ယ ပါတယ။ secessionists ေတြ ကေတာ သ တ ႕နယေျေမဒေသြတ က တ င းျပည ေကန

လ း၀ြခ ြထ က ျပ း သ းျခားႏ ငငေတာန႕ အစ းရတညေထာင ဖ ႕ ရည ြရ ယ ပါတယ။ reformists ကေတာ

ႏ ငငေရး၊ စ းြပ ားေရး၊ လ မေရး တ းတက မန ႕ အခြင အလမ းေတြ ရရ ဖ ႕ပ မ တည ပါတယ။

preservationist ေတြ ေကတာ ေတာ လနေရး လ ပေေနပမယ လကရ ေအျခေအနန႕ ႏ ငငေရးစနစ

ဆက ျပ း တညရ ေနမ က ပ လ ခင ပါတယ။ ဘာေၾကာင လ ဆ ေတာ ႏ ငငေရး မတည ျင မ မ

ေအျခေအေနြတ ကေန အကးအျမတ ရေနလ ႕ပ ျဖစ ပါတယ။ ေတာ လနေရးတခ မ ာ

ဒ လ ေတာ လနေရးအငအားစ အမးအစားေတြ တခ (သ ႕မဟ တ) တခ ထက မက ပါ၀ငႏ င ပါတယ။

အမ းအစားေြတ ြက ျပားေေလလ၊ ပန းတ ငန႕ ရည မနးခကေြတ ြက ျပားေေလလ ျဖစ ပါတယ။ ညြည တ မ

တညေဆာကေရးက အလြနခကခ ပါတယ။ ပန းတ င တခ မာ ညြည တေရးရဖ ႕ အခ နေပး

တညေဆာကေနရတ အြတ က ေတာ လနေရးမာ အငအားေတြ စ စည းျပ း အားမယႏ င ပါဘ း။

အငအားေတြ ျဖာြထ ကေနတတ ပါတယ။ ေတာ လနေရးမ ာ အဒ လ ေအျခေအနမးေြတ ျဖစေနရင

အာဏာပ ငေြတဘက က မဟာဗဟာြကမ းကငသေြတအြတ က အခြင အလမ း ပါပ။ အငအားစေြတ က

စည းရ းသ မ းြသငးရန ြလ ယ ကေသာအငအားစ၊ အျမစ ျ ဖတ ေခမန းရန လ အပေသာ အငအားစ၊ေခမ န းရန မလ အပ ပ အလ လ ျပြက ြသ ားႏ ငေသာ အငအားစ၊ ႏ ငငေရး မတည ျင မ မက

အြခင ေကာင းယ ျပး က ယ ကးရာေေနသာေၾကာင ပြ ျ ပးေအာင မတ က ပ ထားေနမည အာဏာ

တည ျမေရးက တဘက တလမ း မ ေထာက ကေပးႏ ငေသာ အငအားစ စသည ျဖင ြခ ျခားသတ မ တ ျပ း

ေတာ လနေရးက ျဖြခ ခပစ ေလရ ပါတယ။ လ ထန႕ ေတာ လနေရးက ြကင းဆက ျဖတ ပစေလ ရ ပါတယ။



ဒါေၾကာင အမးအစားသ႑ာနန႕ ရည မန းခက ပန းတ င ကြ ျပားတ ေတာ လနေရးအငအားစ

ေြတအၾကားမ ာ တပေပါင းစ ညြည တေရး လ ပငန း လ ပ တာဟာ ေေရပၚမ ာ အရ ပေရးတာန႕ အတ တ ပ

ျဖစ ပါတယ။ ေတာ လနေရး လမ းေၾကာင းက ချပျပ း ခ တဆက လပ ရ ားမေကန တဆင ကစ လစေအာင

တညေဆာက မ အပ င းပ အျမင ဆ းလ ပ လ ႕ရႏ င ပါတယ။

ညြည တေရးပ အာရ စ က လ ပေနတ ေတာ လနေရးေြတ ေမအာင ျမင ပ ၾကန႕ၾကာတတ ပါတယ။

တဘက က ညြည တေရးရဖ ႕ ေခါင းေဆာငေတြ ေဆြ းေႏြ းျငင းခ ေနၾကတနးမ ာ ေတာ လနေရးတကယ

လ ပရမယ အခနအခါ၊ အခြင အလမ းေြတ က လက ြလ တဆ းရ းြသားတတ လ ႕ပ ျဖစ ပါတယ။

ခ တဆက လပ ရ ားမ က အေကာငအထညေဖာ တာက အခနအခါန႕အည ခ န က က လပ ရ ားမ

လ ပႏ င ပါတယ။ စစ မဟာဗဟာအေရတာ ဒါက အန စဒဗလ (Network centric Warfare) လ ႕

ေခၚေ၀ၚ သ းြစ ၾကပါတယ။ ဒသ႑ာန ကေန Effects- Based Operations (EBO) ဆ တ

လ ပေဆာင လ က တ လပ ရ ားမေကန ြထ ကေပၚလာမယ ရလာဒ က ဥ းစားေပးေသာ ေအာ ေပရးရင းေြတ

ေအကာငအထည ေဖာႏ င လာပါတယ။ ညြည တ မက ႏတ ကတေြတ၊ ေၾကျငာခကေြတ၊ည လာခ ၾကးေြတန႕ ရယ တာမဟ တ ပ ေတာ လနေရး လပ ရ ားမ တခ ခင းဆ က ထြ ကေပၚလာမယ

အကးရလဒ က ေအျခခ ျပ း case by case အေနန႕ ပ းေပါင းေဆာငြရ က မ ရယ ျခင း ပါ။ အဒ ေကန

တဆင ပ းေပါင းေဆာငြရ က လ ႕ ရလာတ အကးရလဒေြတအြတ က ယ ၾကည မ တညေဆာက မ

အဆင က ထပ မ တ းတကေအာင လ ပ ယြသ ားလ ႕ ရႏ င ပါတယ။ ေတာ လနေရးန႕ ညြည တေရးက တျပင တည း ေအကာငအထည ေဖာေဆာငြသားမ ျဖစ ပါတယ။

ဒ လ န႕ ေတာ လနေရးလပ ရ ားမေတြ လ ပ တ အခါမာ အာဏာပ င ယႏရားရ႕ မကႏ ာစာေလးခ က

ဖယရ ားတ ကခ က တာ၊ အသြငေျပာင းယ တာေတြ လ ပရပါမယ။ ဒ လ လ ပႏ င ဖ ႕အြတ က

ႏ ငငေရးစစ မကႏ ာန႕ စစေရး စစ မကႏ ာ ႏ စခ က ြဖင ရပါမယ။ တခ ႕ေကတာ ႏ ငငေရးစစ မကႏ ာမာ

ႏ ငင တကာပ ပ းေထာက က မက စစ မကႏ ာတခေအနန႕ ထည ြသငး ေျပာဆ တတ ပါတယ။

စစေရးစစ မကႏ ာမ ာလ ျမ႕ျေပျပာက ကားအြသငန႕ အစ းရအ ပခပ ေရးယႏရားက တတ တ ျဖခမ ေြတ ၊

ေတာေတာင လ ေျမာင မ ာ လကနက လသ စေဆာင းျပ း ေျပာက ကားပန ကန မေြတ ေကန



တပရင းတပ ြဖ ႕ေတြ ဖြ ႕စည းျပ း အာဏာပ င တပေြတန႕ ထ ပ တ ကရငဆ င ထေြတ႕မေတြ ဆ ျပ း

လအငအား၊ လကနကအငအား၊ ေအျခစ က စခန း တညေနရာ စတာေြတေပၚ မ တည ျပ း အမးမ း

ြက ျပားပါတယ။ ဘယ လ ပ ျဖစ ျဖစ ထေရာက တ အမနေ႕ပးစနစန႕ ထန းခပ မေြတ ၊ logistics

ေရးရာေြတ က ထည ြသင းစဥ းစားဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ လပ ရ ားမေြတ မ ာ အမနေ႕ပးစနစ ဖရ ဖရ ျဖစရင

ဟနခက ပက ပါတယ။ ပစ မ တ က မထရင ကည ဆ ေတတာင သ းသ း၊ ေအတာင တရာသ သ း အတ တ ပ

ျဖစ တာမ ႕ ေငြအငအား၊ လအငအားေတြ သ းႏ ငေပမယ အမန႕ေပးစနစ မေကာင းလ ႕

အငအားကဆင းြသားတ ေတာ လနေရးေြတ အမားၾကးပါပ ။

ေတာ လနေရးအငအားစေြတ ဟာ ေတာ လနေရးပန းတ ငေတြ ခမ တ ျပ းတ အခါ (သ ႕မဟ တ)

ရလဒေအျချပ ေအာ ေပရးရင းေ ြတ ေအကာငအထညေဖာ မယ လ ႕ စဥ းစားျပးတ အခါ စစ မကႏ ာေြတ

ြဖင ပါတယ။ ဒ လ ြဖင ၾကျပ းတ အခါမ ာ လ ေအာင ြပရဖ ႕အြတ က ဘယ လ မဟာဗဟာေြတ ခမ တ မလ

ဆ တာက ေအရးၾက းပါတယ။ မဟာဗဟာ မ ေနတ ေတာ လနေရးတခ ဟာ ေတာင ယ မးေျမာက ယ မး၊

ေရ႕ယ မ း၊ ေနာက ယ မ းန႕ လမ းေလ ာကရငး လမ းေပာကသလ ျဖစေနတတ ပါတယ။ မဟာဗဟာဆ တာက လပ ရ ားမ က ၾကးက ငေပးႏ င တ လမ းြညနခကေြတ ပ ျဖစ ပါတယ။ Dr. Bard

O’Neill ရ႕ Framework ထ မ ာ မဟာဗဟာ ေလးမ းက ေဖာ ျပထားပါတယ။ ပထမ မဟာဗဟာက

conspiratorial strategy ျဖစ ပါတယ။ ေသးငယ၊ လ ႕၀ က ျပ း စည းကမးန႕ စနစ တကရ တ

အ ပ စငယေလးတခ က အသ းျပျပ း ႏ ငငေတာအာဏာက သ မ းယ တာျဖစ ပါတယ။ ပ႗ ပကၡ ျဖစ မ၊ ထ ပ တ ကရငဆ ငရမေြတ နည းပါးပါတယ။ စစအာဏာရင ႏ ငငေြတ မာ တပ ြတင း အာဏာျပနသ မးျပ း မ

အာဏာသ မ းအစ းရသစ က အတ ကအခေြတန႕ ေဆြ းေႏြ းမေတြ လ ပ ဖ ႕

ေအကာငအထညေဖာ တတ တာေြတ ရ ပါတယ။ ေသြ းြထ ကနည းေစတ ေတာ လနေရး မဟာဗဟာ

တရပ ပါ။

ေနာက ထပ မဟာဗဟာ တမ းကေတာ protracted popular war strategy ျဖစ ပါတယ။

ဒ မဟာဗဟာက လ ထေထာကခ မေကန ေတာ လနေရးစစ ြပ ဆ က ဥ းတညေစပါတယ။ ဒ မဟာဗဟာမ ာ

အဆင သ းဆင ရ ပါတယ။ ပထမအဆင ျဖစ တ strategicdefensiveမ ာ ေတာ လနေရးသမားေြတ ဟာ



လ ထေထာကခ မ ရယ ျခင း၊ အဖြ ႕အစညးမား တည ေထာင ျခင း၊ ရနသေခမန းေရးစတင ျခင းန႕

လပ ရ ားမ ခ င မာေအာင တညေဆာက ျ ခငးေြတ ျပလ ပ ၾကပါတယ။ ဒ တ ယအဆင ျဖစ တ strategic

stalemate ကေတာ လကနက က ငေတာ လနေရး ဆငႏႊ ျ ပး အစ းရက ေတာ လန တာ ျဖစ ပါတယ။

ေအာင ြပ ေြတ၊ အဖြ ႕အစည း တ းခ ႕မေတြ၊ အေျခစ က စခန း တညေဆာက မေြတ၊

ေလ ကင သင တန းေပးမေြတ ျပလ ပ တာေၾကာင ၾကာရည တညေဆာကရတ အဆင တခ ပါ။ အဒ ေကနမ

strategicoffensiveအဆင က တက ပါတယ။ ဒအဆင မ ာ ေတာ လနေရးအငအားစေြတ က openwar

ဆငႏႊ တာ ျဖစ ျပ း ႏ ငငေရး ဥ းတညခက ကေတာ အ ပခပ ေနတ အစ းရယႏရားက ျဖတချပ း

အစားထ းတာျဖစ ပါတယ။ စစေရးဥးတညခက ေကတာ တဘကရနသရ႕ စစ တပေြတ က ေခမ န းတာ

ျဖစ ပါတယ။ ဒ မဟာဗဟာက ေမာ စ တန းက ကင သ းေဖာေဆာငခ တာျဖစ ျ ပး အဆ းသတ ေအာင ြပ က

ရရ ခ ပါတယ။

ေနာက ထပ မဟာဗဟာ တခ ေကတာ military-focusstrategy ျဖစ ပါတယ။ ဒ မဟာဗဟာေကတာ

စစေရးအရ ေခမန း တ က ြပ ၀ငႏ ငေရးက ပ ဥ းစားေပးပါတယ။ protractedpopularwarstrategyန႕ မတည တ အခက ကေတာ လ ထေထာကခ မ ရဖ ႕ စနစ တက စဥဆက မျပတ

ၾကးပမ းအားထ တ မ မရ ပါဘ း။ လကရ ေထာကခ မဟာ လ ေလာက ျပ လ ႕ ယဆျပ း၊ စစေျမျပင မာ

ေအာင ြပ ေရရးက ပ ဥ းတညေဆာငြရ က ပါတယ။ ေအမရ ကန ျပည ြတင းစစ တန း က Confederacyက

ဒ မဟာဗဟာက ကင သ းခ ပါတယ။ ေနာက ထပ မဟာဗဟာ တခ ေကတာ urban-warfarestrategy ျဖစ ပါတယ။ ျမ႕ျပမ ာ ေျပာက ကားလပ ရ ားမေြတ ၊ ပန ကန ျခားနားမေြတန႕ အစ းရယႏရားက

တ ကခ က တာ ျဖစ ပါတယ။ ေတာ လနေရးအမားစ မ ာ ေတာ လနေရးသမားေြတ ဟာ

ဒ မဟာဗဟာေလးခ လ းက ေပါင းစပေအကာငအထည ေဖာ ေလရ ၾကပါတယ။ အေပာအမာလ ငး၊

ေအအး အပ လ င းေြတ ြက ာျခားေပမယ ေပါင းစပႏ ငမ ေကတာ ေအရးၾက းပါတယ။

အခဆက လက ျပ း ေတာ လနေရးေအာင ြပ ေသာခက မားက တင ျပပါမယ။



ေတာလနေရး ေအာငပ၏ ေသာခက မား

Bard O’Neill ရ႕ Framework မ ာ ေတာ လနေရး ေအာင ြပ က ဆန းစစႏ င မယ ေသာခက

ေျခာကခက က ေဖာ ျပထားပါတယ။ လ ေတယာက က ပ ျဖစ ျဖစ၊ အြဖ ႕အစည း တရပ က ပ ျဖစ ျဖစ၊

ေတာ လနေရး တခ က ပ ျဖစ ျ ဖစ ေအာင ျမငႏ င မယ ရာခ ငႏ န းက ဆန းစစႏ င မယ စႏန းစ ထားေြတ၊

ြတ ကခက တ င းတာမေတြ ရ ပါတယ။ ဒါေတြ က အသ းျပျပ း ဆန းစစေလ လာလ ႕ ရပါတယ။

အလ ပ လ ပေနတ ငး ထေရာက မ ရ ေနတာ မဟ တ ပါဘ း။ ထေရာကႏ င တ အလ ပေြတ က လ ပ မ

ထေရာက တာ ျဖစ ပါတယ။ သငရ းစာအ ပ တခ လ းက အာဂ ေဆာင ထားတ ေကာငးသားတ ငး

စာေမးြပေအာင မယ လ ႕ မဆ ႏ င ပါဘ း။ စာေမးြပ က ေအာင ျမငေအာင ေျဖတတ မ စာေမးြပ ေအာင ပါမယ။

အဂၤ လ ပ- ျမန မာ အဘ ဓာန ၾက းက အြလ တ ကကေနသေြတ လ ေြတ႕ဖ းပါတယ။ အကးမရ မဟ တ ပါ။

တစ တရာေတာ အကးရ ပါလ မ မယ။ ဒါေပမယ ႏ ငင တကာက ကင းပတ အဂၤ လ ပ စာ စာေမးြပေြတ က

၀ငေျဖရငေတာ ေမအာင ဖ ႕က မားပါတယ ။ အခ န ကန၊ လ ပမ းရ ပ ရ မ ာ ပါ။ တကယေအရးၾက းတ

ေအျခေအနန႕ အခ နအခါ တခ မ ာ ဘာက လ ပသင သလ၊ ဘာက ဥ းစားေပးသင သလ ဆ တာေြရးခယဆ းျဖတႏ င ဖ ႕ လ အပ လ ပါတယ။ က ယ လ ပေနတာေတြ ထေရာက မရ မရ သႏ င ဖ ႕

ျပန လညဆန းစစခက လ အပ ပါတယ။ BardO’Neilရ႕ ေသာခက ေျခာက ခက ဟာ ကမၻ ာတ၀ မးမား

ေအာင ျမငခ တ ေတာ လနေရးေြတ က ေလ လာဆန းစစ ျပး အႏ စသာေရြတ က ျပန လည စ စညး

ေပးထားတာ ျဖစ တ အြတ က ေတာ လနေရးတရပရ႕ ႏ ငငေရး ထေရာက မန ႕ မဟာဗဟာ ထေရာက မေြတ က ျပန လညဆန းစစ အက ျဖတရာမ ာ အသ း၀င တ စညႊန းေြတ ပ ျဖစ ပါတယ။

(၁) လထေထာက ခမ

ေတာ လနေရးတခ ေအာင ျမင မလမ းေၾကာငးေပၚမ ာ ရ ေနလား၊ မရ ေနဘ းလား ဆ တာ ဆန းစစ တ အခါ

ေတာ လနေရးန႕ လ ထ ၾက းန႕ ဘယေလာကအထ န းကပ မ ရ ေနလ ဆ တာ ဆန းစစ ဖ ႕ လ အပ ပါတယ။

ဘယေတာ လနေရးေခါင းေဆာင မဆ ပထမဆ းစဥးစားရမယ အခက က လ ထေထာကခ မက

ဘယ လ ေရအာင ယ မလ ဆ တာပါပ။ အာဏာပ င အစ းရဘက မာ စစ တပ၊ ရ၊ ေဒါက တ ငအငအားစ၊



သတင းေပးေြတန႕ တ င းျပညဘ႑ာေြတ က လ သလ အသ းျပႏ င မ စတ အားသာခကေြတ ရ ပါတယ။

ဒအားသာခကေြတ က ပါ၀ါခနြခင တဘက ကေန ထန းည ႏ င ဖ ႕က လ ထေထာကခ မပ ျဖစ ပါတယ။

လ ထေထာကခ မ ဆ ရာမာ လ ထေထာကခ မ အမ းအစားေတြ၊ ပညာရငေြတန႕ ျပညသ လ ထရ႕

အခနးကေ႑ြတန႕ လ ထေထာကခ မ ရဖ ႕အြတ က ေတာ လနေရးသမားေတြ အသ းျပရမယ

နည းလမးေြတ က နားလည ဖ ႕ လ အပ ပါတယ။

လ ထေထာကခ မ အမ းအစားမာ တ ကရ ကေထာကခ မန ႕ ြသ ယ ၀ ကေထာကခ မဆ ျပ း

အမ းအစားႏ စ မး ရ ပါတယ။ တ ကရ ကေထာကခသေြတ က ေတာ လနေရးအြတ ကဆ ရင အသကေြတ၊

ဘေ၀ြတန႕ ရင းျပ း စြန႕စားဖ ႕အထ အဆငသင ရ ေနသေြတ ျဖစ ပါတယ။ သ တ ေ႕ြတ ဟာ

ေတာ လနေရးအြတ က လ အပ မယ ေထာက လ မ းေရးသတင း အခကအလကေြတ၊

ေတာ လနေရးသမားေြတ ပန းခ ႏ င ဖ ႕ ၀ပ ကင းေြတ၊ ေထာက ပ ေၾကးေြတ၊ ေျေမအာက လပ ရ ားမ

ေနရာထ ငခင းေြတ က ပ ပ းေပးတတ ပါတယ။ တခါတရ မ ာ ေတာ လနေရးသမားအခင းခင း

ခ တဆက လပ ရ ားမေြတအြတ က ဆကသားတာ၀နေြတ က ထမ းေဆာငေပးတတ ပါတယ။ြသ ယ ၀ ကေထာကခသေြတ ကေတာ ေတာ လနေရးရ႕ ရညြရ ယခကန႕ ေတာ လနေရးသမားေြတရ႕

လပ ရ ားမေြတ ၊ ြစန႕လႊ တေပးဆပရမေြတ က က ယခင းစာနာျပ း ေတာ လနေရးက စ တ ထ က

ေထာကခေနသေြတ ျဖစ ပါတယ။ သ တ ႕ေတြတ ဟာ ေတာ လနေရးက တ ကရ က ပ ပ းမ မရ ေပမယ

အာဏာပ ငေြတန႕ ပ းေပါင းေဆာငြရ က မ ေြတ က လ တတႏ ငသမ ျငင းဆနေလရ ပါတယ။

ဒ လ တ ကရ ကေထာကခသေြတန႕ ြသ ယ ၀ ကေထာကခသေတြ ေတာ လနေရးန႕အတ ရ ေနတာဟာ

အာဏာပ ငေြတရ႕ ေတာ လနေရး ျဖြခင းမေြတ က ထေရာက မမရ ေအာင တားဆ းႏ င ပါတယ။

ေတာ လနေရးတရပ မ ာ တ ကရ ကေထာကခ မေကာ၊ ြသ ယ ၀ ကေထာကခ မပါ ေအရးၾက းတယဆ တာက

ထည ြသငးစဥ းစားဖ ႕ လ ပါတယ။ တ ကရ ကေထာကခ မမရ ေသးပ သြ ယ ၀ ကေထာကခေနသေြတ က

ေတာ လနေရးသမားေြတ က ေမစာ ကားမေစဖ ႕ အထ းသတ ထားရပါလ မ မယ။ လ ထေထာကခ မဆ တာ

စည းရ းေရးန႕ ၀ါဒျဖန႕ခ ေရး လ ပငန းစဥေြတ က စနစ တက ေအကာငအထညေဖာ ျပ း ရယရတာ

ျဖစ ပါတယ။ အတင းအၾကပေထာကခ မ ယ လ ႕ ရတာမ း မဟ တ ပါ။ လ ထရ႕ တ ကရ ကေထာကခ မ၊



ြသ ယ ၀ ကေထာကခ မေြတ ရရ ဖ ႕န႕ ေတာ လနေရးသမားအျဖစ တက တက ၾြက ၾြက ပါ၀င လာဖ ႕အြတ က

လ႕အြဖ႕အစည းထမ ာ လကရ ျဖစေပေၚနတ ယ ၾကည မေြတ ၊ တန ဖ းေြတ၊ အျမငေသဘာထားေြတ၊

စ တခ စားမေြတ က ေလ လာဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ ေတာ လနေရးသမားေြတ ဟာ လ႕အြဖ ႕အစည းအြတင းမ ာ

အျမစ ြတ ယေနတ အယအေဆြတ၊ ဘ၀ အျမငေြတ၊ ရည မနးခကေြတ က ေလ လာဖ ႕လ လ အပ ပါတယ။

ေတာ လနေရးမ ာ ပညာရငေြတန႕ အမားျပည သေြတရ႕ အခန းကေ႑ြတ က ေအရးၾက းတ အခကေြတ

ျဖစ တာမ ႕ ေတာ လနေရးအြတ က စည းရ းမမ ာ intelligentsiaန႕ masses ဆ ျပ း ႏ စ ပ င းြခ စည းရ းဖ ႕

လ အပ ပါတယ။ ကမၻ ာတ၀ မ းက ေတာ လနေရးေြတ မာ ေတာ လနေရးသမားေြတ ဟာ

တကသ လေကာင းသားေြတန႕ အစ းရယႏရားအြတငးက အလယအလတ ရာထးအဆင ရ သေြတ က

intelligentsia အခန းက႑ေအနန႕ စညးရ းေလရ ၾကပါတယ။ သ တ ႕ေတြတ ဟာ ေတာ လနေရး

ေခါင းေဆာငေြတ က မဟာဗဟာ အျမင၊ အဖြ ႕အစည းေရးရာ ေအတြ႕အၾကန ႕ ပညာရပ ပ င းဆ ငရာ

ြက မ းကင မေြတ ပ ပ းေပးႏ ငသေြတ ျဖစ တာမ ႕ သ းျခားေပရာဂကန႕ စနစ တက စည းရ းသ မးြသင းမ

လ ပ ဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ Masses ဆ တ အမားျပညသေြတ က စည းရ းတ အခါမ ာလေတာ လနေရးသမားေြတေအနန႕ စနစ တက ေလ ကားချပ း စည းရ းဖ ႕ လ ပါတယ။ လ ထရ႕

ႏ ငငေရးေရခနေပၚ မ တည ျပ း အခနအခါန႕အည ခ န က က လပ ရ ားဖ ႕ လ အပ ပါတယ။

လ ထေထာကခ မ ရရ ဖ ႕န႕ ေတာ လနေရးသမားေြတ ေပၚထြ က လာဖ ႕ စည းရ းလပ ရ ားမေြတ မာ

နည းလမးအမ းမ း ရ ေပမယ ေအာင ြပ အြတ က အသ း၀ငႏ င မယ နည းလမးေျခာကခရ ပါတယ။

Charismaticattractionဆ တ နည းလမ းေကတာ ေခါင းေဆာငရ႕ က ယရည က ယေြသ းက အသ းျပျပ း

စည းရ းေရး ျဖစ ပါတယ။ ေခါင းေဆာင ဟာ လ ထန႕ တသားတညး ရ ႏ င ဖ ႕ လ ပါတယ။ လ ထရ႕ ေအြတး၊

လ ထရ႕ အျမငန႕ တထပ တည း ကေနရပါမယ။ လ ထ ထ မ ာသာ ေတာ လနေရးရ႕

အဆ းသတေအာင ြပ က ရယႏ င မယ အငအားရ ေနတယဆ တာ နားလညေနရပါမယ။ ေခါင းေဆာငန႕

လ ထအၾကားမ ာ ကြင းဆက မျပတ ဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ လကဆင ကမ းေခါင းေဆာင မက ေအကာင

အထည ေဖာႏ ငရမယ။ ဒ လ မဟ တရင ြကင းဆက ျပတြသားျပ း ေတာ လနေရး ခါးဆက ျပတ ပါလ မ မယ။

ေနာက ထပနည းလမ းတခ ကေတာ Esoteric appeals ျဖစ ပါတယ။ ဒနည းလမ း က ပညာတတ



လ႕အြဖ႕အစည းက အာရ စ က စည းရ းမ ျဖစ ပါတယ။ ဒ လ စည းရ းတ အခါမာ သအ ရေသဘာတရားေြတန႕

အယအဆ၊ ေအြတ း ေအခေၚြတ၊ ေအျခေအေနြတ က သပသပရပရပန႕ တ တ ကက ရ င းလင းေဖာ ျပဖ ႕

လ အပ ပါတယ။

Exoteric appeals ဆ တာေကတာ လ ထ ထ မ ာ အမန တကယ ခ စားေနရတ ဘ၀ေအျခေအေနြတ က

မ းေမာင းထ းျပျပး စည းရ းလ ေ႕ဆာ တာ ျဖစ ပါတယ။ လ ထ က စည းရ းလ ေ႕ဆာ မမ ာ

ေအျခခ လ အပခကေြတ ျဖစ တ စား၀တေနေရး၊ ကန းမာေရး၊ အလ ပ လက မ ျပနာ၊

လာဒေပးလာဒ ယ မေတြ၊ ေျမယာပ ငဆ င မေရးရာေြတ က အာရ စ ကရပါမယ။ intelligentsia

စည းရ းမမ ာေ တာ အလ ပအက ငအြခင အလမ းရားပါးမ၊ အာဏာပ ငေြတရ႕ ပညာတတေြတ က တန ဖ း

မထားမ၊ အသအမ တ မျပမ စတာေြတ က အာရ စ ကေဖာ ျပရပါမယ။

စတ တနည းလမးကေတာ လပ ရ ားမေြတ က ေျပာက ကားတ က ြပ ေတြ အေနန႕ အေကာင

အထညေဖာ တာ ျဖစ ပါတယ။ အာဏာပ ငေြတေအနန႕ ေတာ လနေရးလပ ရ ားမေြတ က အျမစ ျဖတ

ႏ မနင းလ ႕ မရႏ ငဘ းဆ တာက လ ထ ၾက းက အသေပးႏ င ဖ ႕လ အပ ပါတယ။ ပဥၥ မ နည းလမ းေကတာ

အာဏာပ ငေြတရ႕ ေတာ လနေရးအေပၚ ဖႏ ပ မေြတ က မ းေမာင းထ းျပတာ ျဖစ ပါတယ။

ေနာကဆ းနည းလမ းျဖစ တ demonstrationofpotencyေကတာ ေအရးၾက းဆ း အခက ပ ျဖစ ပါတယ။

ေတာ လနေရးသမားေြတဆ မ ာ တ င းျပညအ ပခပ ေရးက ေဆာငြရ ကႏ င မယ အရညအခင းန႕

အလားအလာ ရ တယ လ ႕ လ ထ က မယ ၾကညရင လကရ ႏ ငငေရးစနစ က မေကနပေပမယ

ေတာ လနေရးေအပၚမ ာ စ တေရာက ယ ပါ ေထာကခ မ မလ ပ ၾကပါဘ း။ ေတာ လနေရးသမားေြတဘက က

ဒ လ အရညအခင းန႕ အလားအလာက လ ထ က ျပႏ င ဖ ႕ လ ပါတယ။

(၂)ပတ ၀န းကငေအနအထား

ေတာ လနေရးေအာင ျမင မရ ႕ ဒ တ ယ ေသာခက ေကတာ ေတာ လနေရးလပ ရ ားမ ေအျခတညေနတ

ပတ ၀န းကငေအနအထားပ ျဖစ ပါတယ။ အဒ မ ာ physical aspect န႕ human dimension ဆ ျပ း

ႏ စ မးရ ပါတယ။ physical aspect အေနန႕ နယေျမအေနအထား၊ ရာသဥတေအျခေအန၊



ဒသတင းစကားေြတ ဟာ လဥ းေရရ႕ ရာခ ငႏ နး ဘယေလာက က စ းဆင းြသ ားႏ င မလ ဆ တာရယ၊

သတင းစကားက လကခရရ သေြတဆ က active support, passive support ဘယ ေလာက ထ

ရႏ င မလဆ တာရယ က တြ ကခက ဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ ဒါမ မဟ တ ပ ၀ါဒျဖန႕ခ ေရးန႕

သတင းစကားေပးတာေြတ က ေတာ လနေရးသမားေြတအၾကားမ ာပ ျပန ျပ း လည ပတေနတာဆ ရငေတာ

အားနည းခကရ ေနပါျပ။ ျဖည ဆည းရမယ အခက ျဖစေနျပဆ တာ နားလညရပါမယ။ Human

Dimension ျဖစ တ လ မေအဆာကအအ က ထည ြသင း မစဥ းစားရင ေတာ လနေရး

ေႏ ာင ေႏ းပါလ မ မယ။

(၃)အြဖ ႕အစည း

ေတာ လနေရးေအာင ျမင မရ ႕ တတ ေယသာခက ေကတာ ေတာ လနေရးအငအားစေြတ ပ ျဖစ ပါတယ။

ေတာ လနေရးအြဖ ႕အစည းေြတ မ ာ ြဖ ႕စည းမ ေရးရာအရ structuraldimensionေြတ ျဖစ တ Scopeန႕

Complexity ဆ တာ ေတြရ ပါတယ။ Scope ဆ တာက ႏ ငငေရးလပ ရ ားမေြတ ထ မာ ေအရးပါတ

ေနရာေြတ ကေန တက တက ၾြက ၾကြ လ ပေနသေြတ ျဖစ တ ေကဒါေတြ၊ ေျေမအာက ယ ဂအ ပ စေြတ၊

ေတာခ ပန ကနေနသန႕ လပ ရ ားမရ ႕ active supporters ေတြ ပါ။ Complexity ဆ တာေကတာ

ေတာ လနေရးအြဖ ႕အစည းရ႕ စ ြဖ ႕မ သ႑ာန organizational structure ျဖစ ပါတယ။

ေတာ လနေရးေခါင းေဆာင ေတယာက ဟာ organizational structure န႕ ပတသက တ

အရညအခင းေ ြတ ရ ေနဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ လ မားေအာင လ က စည းရ းေနရ န႕ အလ ပ လ ပ လ ႕ ရတာ

မဟ တ ပါ။ ရ တ လ က ဘယ ကေ႑ြတ မ ာ ဘာလ ပငန းေဆာင တာေြတအြတ က

ဘယ လ တာ၀နေြတေပးမ ာလ ဆ တာက အဓ က ကပါတယ။ တ ကခ ကေရးတာ၀န၊

ျမ႕ျေပျပာက ကားတာ၀န ၊ ဆကသားတာ၀န၊ သယ ယ ပ ေ႕ဆာငေရးတာ၀န၊ ေထာက ပ ေရးတာ၀န၊

သတင းရယ စေဆာင းေရးတာ၀န၊ ျပန ၾကားေရးတာ၀န၊ ၀ါဒျဖန႕ခ ေရးတာ၀န၊ ြကန ယကခ တဆက

လပ ရ ားမ တာ၀န ၊ မဟာဗဟာန ႕ စ မ ကန းေရးြဆ ေရး တာ၀န၊ ဘ႑ာေရး တာ၀န၊

တညေဆာက စည းရ းေရး တာ၀န၊ ႏ ငင ျခားဆကဆေရး တာ၀နေြတ မာ ဘယ လ တာ၀နမ ာ

ဘယသေြတန႕ သင ေတာ လဆ တာ ြခ ျခားဆ းျဖတႏ င ြစ မး ရ ရပါမယ။



ဒေနရာမ ာ ေခါင းေဆာငေြတရ႕ အရညအခင းက သသသာသာ ေတြ႕ျမငႏ င ပါတယ။

ေခါင းေဆာင ေတယာကရ႕ စ မခန႕ြခႏ င တ အရညအခင းက သဥ းေဆာငေနတ အဖြ႕အစည းမာ

ဘယ လ ရည မန းခက ပန းတ ငေတြ ခမ တ ထားျပး၊ ဘယ လ မဟာဗဟာေတြန႕

ခဥ းကပေခါင းေဆာငေနတယဆ တာ အက ျဖတေလ လာၾကည ႏ င ပါတယ။ မဟာဗဟာ

အခငးအကင းန႕ ေခါင းေဆာင မမလ ပရင ေအာင ျမင မအြတ က အားနညးခကေြတ ရ ပါတယ။ urban-

warfare strategy န႕ conspiratorial strategy က အေကာငအထညေဖာေနတ

ေခါင းေဆာငေြတအြတ က Organizationalcomplexity က နည းႏ ငသမ နည းရပါမယ။ ေသးငယ ျပ း

လ ႕၀ က တ အစအြဖေ႕လးေြတ က ျဖန႕က ြဖ႕စည းေပးရတ အြတ က ပါ။ Protractedpopularန႕ military-

focus strategies ေတြ က ေအကာငအထညေဖာေနတ အြဖ ႕အစညးက ေခါင းေဆာငေြတ ေကတာ

အြဖ႕အစည းရ႕ သေဘာသဘာ၀အရ Organization structure က ရင းရင းလငးလင း

ေအကာငအထည ေဖာႏ ငရပါမယ။ ဒေနရာမ ာ မဟာဗဟာ မ းစ က က င ြစ ေနတ ေခါင းေဆာငေြတ ဟာ

အားလ းေမရာယ က ပစ မေစဖ ႕ သတ ထားရပါမယ။

ဥပမာ- Protracted popular strategy က က င ြစ မမ ာ ျပညသ႕ဆကဆေရးယႏရားေြတ

အသ းျပရပါတယ ။ နည း ပညာေြတ တ းတက လာေတာ မဒ ယာေြတ က အသ းျပရပါတယ ။ အဒ လ

အသ းျပမဟာ က ယ အြဖ ႕အစညးက ေအကာငအထညေဖာေဆာငေနတ urban-warfarestrate

န႕ conspiratorial strategy အရ ေဖာေဆာင မေြတ က အေႏ ာင အယ က၊ အဟန႕အတားေြတ

မျဖစေစဖ ႕ လ အပ ပါတယ။ မဒ ယာန႕ ေျေမအာက လပ ရ ားမက ေရာစပ လ ႕ မရပါ။ ေပါင းစပ လ က တာန႕

သတင းလ ျခေရး ထ ခ က ပါတယ။ မလ လားအပ တ ဆ းကးေြတ အမားၾက း ြထ က လာတတ ပါတယ။

လအမားက စ တ ဓာတ တက ၾြက ေထာကခ ျပး ေတာ လနေရးထ ပါ၀င လာဖ ႕ အြတ က သတင းတခ က

ထ တ ျပန တ အခါန႕ လပ ရ ားမဓာတ ပ တပ က ထ တ တငေပးတ အခါ ဒသတင းန႕ ပ ေြတ ထ မာ

တျခားမဟာဗဟာ ေဖာေဆာငေရးက ထခ ကေစမယ သတင းအခကအလကေြတ

ပါြသ ားႏ င မလားဆ တာက သတ ျပစဥ းစားျပ းမ လ ပသင ပါတယ။ ဒအခက ဟာ

ေခါင းေဆာငေြတအြတ က အြလနေအရးၾက းတ စည းတခ ပါ။ ဒ စည းက ေကာ ျပ း ေခါင းေဆာင မ ရ တ



ေတာ လနေရးတ င းမ ာ strategicconflict ျဖစ ပါတယ။ ဒါေြတ ျဖစ လာရင ေတာ လနေရး ထေရာက မမ ာ

အားနည းတတ ပါတယ။

ေတာ လနေရးအြဖ ႕အစည းေြတအြတငးမ ာ သေဘာသဘာ၀ ကြ ျပားမ ရ ေနတ အခါမ ာေတာ

တပေပါင းစသ႑ာန ကြန ယကခ တဆက လပ ရ ားမန ႕ စေပါင းေခါငးေဆာင မက အေကာ

အထညေဖာရပါတယ။ ြကန ယကခ တဆက လပ ရ ားမလ ႕ ဆ ထားပါတယ။ ေတာ လနေရး

အြဖ႕အစည းေတြ စေပါင း ျပး လပ ရ ားမ လမ းေၾကာင းတခေပၚမ ာ ရလဒအေျချပ လ ပ ရ ားတာက

ဆ လ တာပါ။ အြဖေ႕ြတ စ ျပ း လ ပငန းေဖာေဆာင မမပါတ ႏတ ကတ၊ ေၾကျငာခက ေအျချပ ည ြည တေရး

လပ ရ ားမက ဆ လ တာ မဟ တ ပါ။ ညြည တေရးဆ တာ တ က ြပ ရ မ ေပၚထြ က လာမာ ျဖစ ပါတယ။

တ က ြပ ေမဖာေဆာင ပ ညြည တေရးပ လ ပေနရင ေခါင မ းတခေပၚမာ ေခါင မ းတထပ ဆင ရင းဆင ရင း

ေခါင မ းဒဏ ပ ျပး အေဆာကအဥ း ျပကတတ ပါတယ။ ေခါင မ းေြတန႕ အ တ ျမစေြတအၾကားမ ာ

တညေဆာက ထားတ framework က ထည ြသင းစဥ းစားဖ ႕ လ ပါတယ။ ေခါင မ းေရာင စ ေြတ ပ ရ ရ န႕

အလ ပ ျဖစ မာ မဟ တ တာကေတာ ေအသအခာပါပ။ ြကင းလယေခါင မာ ထ းထးၾက းရ ေနတ အ မ ၾက း တလ းေပၚမ ာ ေခါင မ း ေတြ တဆင ျပ းတဆင ထပ ဖ ႕ ၾကးပမးမ ထက ေျမလြ တ တ ေနရာေတြ မ ာ

အ တ ျမစေြတ ချပ း ၊ ေအဆာကအဥ းေ ြတ လ က တညေဆာကေပးျပ း မ ေခါင းမ း သစေြတ တငေပးတာ၊

ေခါင မ းေြတအခင းခင း ခ တဆကေပးတာက လကေြတ႕မ ာ ပ အသ း၀ငႏ င ပါတယ။

ေတာ လနေရးအြဖ ႕အစည းေြတန႕ ပတသက တ ေနာက ထပ အေရးပါတ အခက တခ ေကတာ

အစ းရယႏရားအြတင းက ထ းေဖာက ၀ငေရာက မပါပ ။ ရနသရ႕ အလယအလတေခါင းေဆာငေြတန႕

ေဒါက တ ငေြတ က ထ ပ တ ကရငဆ င မေြတ လ ပ တာထက အြခင သာသလ စည းရ းသ မးြသင းျပ း သ႕လ

က ယ ဘကသားျဖစေအာင စည းရ းႏ င မဟာ အခရာကပါတယ ။ ေတာ လနေရးအြတ က

အဖ းမျဖတႏ င တ critical information က ရႏ င ပါတယ။ ဒါေပမယ ဒသတင းအခကအလကေြတ က

ဘယ လ စ မခကေြတအြတ က အသ းျပမ ာလ ဆ တာက ေအရးၾက းပါေသးတယ။ ေတာ လနေရးဆ တာ

“နင က ငါ က ြဖ က ျပ း လ ပေနတယေပါေလ။ ဘယရမလ။ နင လ ပ တာ ငါသ တယ။ ငါဘယေလာက ထ

သ ထားလ ေျပာရမလား” ဆ ျပ း ရန ျဖစေနၾကတ ေလးတနးေကာင း သား ကစားြပ မဟ တ ပါဘ း။



သတင းအခကအလကဆ တာမာ ျပညသ က ထ တ ျပနေပးရမယ သတင းအခကအလက၊ မဟာဗဟာ

ဆ းျ ဖတခကအြတ က ေအရးပါတ သတင းအခကအလက၊ လပ ရ ားမ အေကာငအထညေဖာေရး

စ မခကေြတ မ ာ ထည ြသင းေရးြဆ ရမယ သတင းအခကအလကဆ ျပ း သ းျခားရ ပါတယ။

ေတာ လနေရးအြဖ ႕အစည းေြတ မ ာ Strategic IntelligenceProcess န႕ ပတသက တ မ ၀ါေဒြတ မရ ပ

ထငရာျမငရာ လ ပေနၾကရင ရနသအငအားစေြတအၾကားမ ာ ေရရည ျမပ ႏ ထားတ က ယ လေြတ က

ထခ ကေစႏ င ပါတယ။ ဒ လ ထခ က မေြတ မားလာရင ေတာ လနေရးန႕ ပ းေပါင းခင တ ရနသ႕ လေြတ က

ယ ၾကည စ တခမ မရ ေတာပ ေရ ာင ဖယ မေတြ လ ပြသ ားတတ ပါတယ။ သတင းအခကအလက က

မဟာဗဟာ သတင းအခကအလက၊ နည း ဗဟာ သတင းအခကန႕ မဒ ယာသတင းအခကအလက

ဆ ျပ း ြခ ျခားႏ င ဖ ႕က သတင းန႕ နည းပညာေခတ မ ာ ေအရးၾက းဆ း ပညာတရပ ပါ။

သတင းအခကအလက တင ျပမမ ာ SourceReliability န႕ DataValidity ႏ စခက က ပ အာရ စ က ဖ ႕

လ အပ ပါတယ။ IntelligenceProcessမ ာ

A.Reliable

B.UsuallyReliable

C.FairlyReliable

D.NotUsuallyReliable

E.Unreliable

F.CannotbeJudged

ဆ တ ေသကၤ တ ေအကာငအထညေဖာ မ သ႑ာနေြတန႕ SourceReliability က သ းေလရ ပါတယ။

DataValidityက ေတာ

1. Confirmed

2. ProbablyTrue

3. PossiblyTrue



4. DoubtfullyTrue

5. Improbable

6. CannotbeJudged

ဆ တ ေသကၤ ေတြတန႕ သတင းတင ျပမ လ ပေလရ ၾကပါတယ။

သတင းတင ျပမမ ာ

(၁)သတင းအမ တ စဥ

(၂)Source

(၃)သ းသပခက

(၄)ေအၾကာင းအရာ

(၅)ေဖာ ျပခက

ျပ းဆ း

ဆ တ အခကအလက ပ စန႕ သတင းေပးမ၊ သတင းတင ျပမ ေြတ လ ပ ၾကရပါတယ။ ဒေတာ သတင းက

လကခရရ သ ေတယာက ဟာ သတင းသ းသပခက မာ 1(2) ဆ တ စာေၾကာင းေလးတခ က ေြတ႕တာန႕

ဒသတင းက ရရ တ source က ယ ၾကည စ တခရတယ ၊ သတင းအခကအလက ေကတာ

မန ကနႏ ငေခမားတယ ဆ တာ ခက ခင းသြသ ားမ ာ ျဖစ ပါတယ။ ဘယ က ဘယ လ ရတယ၊ ဘယသ က

ေျပာတယ၊ ဘယ လ ေအျခေအနမ ာ ေျပာတယ ဆ တာေြတ က critical information ေတြအြတ က

အသ းမျပသင ပါဘ း။ သတင းန႕ပတသက တ မ ၀ါဒက စနစ တက မခရင ရနသ ယႏရားမ ာ

က ယ ျမပ ႏ ထားသေြတ က က ယ ကျပန ျပ း ေဖာေကာင လ ပေပးသလ ျဖစ တတ ပါတယ။

ရနသ ယႏရားထ က ေတာ လနေရးက ပ းေပါင းလ သေြတ က ေတာ လနေရးသမားေြတေအပၚ

ယ ၾကည စ တခမ မရ ပ ျဖစ တတ ပါတယ။ သ တာက သ တယ လ ႕ ထားျပ း မနစ မဆ င းခင ေမြသ ားမယ

ေအျခေအနတခအြတ က ေပးဆပရမယ ေနာကဆက ြတ တနဖ းေြတ က မထ တ ျပနခင မာ သတ ထားဖ ႕

လ အပ လ ပါတယ။

(၄)ြကင းဆက မျပတ မ



ေတာ လနေရးရ႕ စတ တ အခက ကေတာ ြကင း ဆက မျပတ မပါ။ လ ထန႕ ေခါင းေဆာငအၾကား၊

ေတာ လနေရးဥ းေဆာင မန ႕ လပ ရ ားမအြဖ ႕ေတြအၾကား၊ လ ထန႕ ေတာ လနေရးအၾကားမာ

ြကင းဆက ျပတရင ေတာ လနေရး ခါးဆက ျပတ ပါလ မ မယ။ ြကင းဆက ျပတ ျပ း လပ ရ ားလ ငးေြတ

ပ းတာဟာ တပေပါင းစ ခ တဆက လပ ရ ားမမ ာ အြလနေၾကာက စရာေကာင းတ ေအျခေအနတခ ပါ။

ေျေမအာက လပ ရ ားမ အေကာငအထညေဖာေဆာင တ အခါ က ယန႕ လပ ရ ားေနသ ထ က

ေနာက ထပ မးဆက တခ က သ ထားရပါတယ။ တ ကရ ကခ တဆကသ အဖမးခရရင၊ ေပာကဆ းြသားရင

ခက ခင း ေအၾကာငးၾကားျပး လ အပ တာေတြ ဆက ျပ း လ ပရပါမယ။ ဒ လ မဟ တရင ၾကားက ြကင းဆကေြတ ျပတြသားတ အခါ ြကန ယကေြတ ပက ကန ပါတယ။ လပ ရ ားေနသေြတ က လ က ယန႕

ဆကြသ ယ လ ႕ မရေတာ တ အခါ၊ က ယ က ဖမ းဆ းခရတ အခါ ေနာက က မ းဆက တခ က ခ တ ဖ ႕

ေျပာထားသင ပါတယ။ မဟ တရင ၾကားထ မ ာ ကြင းဆက ျပတ ျပ း တျခားလပ ရ ားမလ ငးေြတ က

ြသ ားခ တ တတ ၾကပါတယ။ လ င းေြတ ပ း ျပး ေရ ာခေတြ မ တတ ပါတယ။ ရနသရ႕ ေထာငေခာက ထ

တပ တပင ၾက း ကသြ ားတတ ပါတယ။ ြကင းဆက မျပတ ဖ ႕က ေတာ လနေရးမာ

အြလေနအရးၾက းပါတယ။ ြကင းဆက ျပတ ျပ း လ င းပ းတတ မက ေတာ လနေရးၾက း တခ လ းက

ဖကဆ းပစ တတ ပါတယ။ တဘက က လ င းပ းလာရင လ အပ းမခ ဖ ႕ ေအရးၾကးပါတယ။ အထ းသျဖင

ေျေမအာက လပ ရ ားမက တာ၀န ယေနတ ေခါင းေဆာငေြတ သတ ျပရပါမယ ။ ေျေမအာက လပ ရ ားမ

လ ပေနတာဟာ ရ ပရင မင းသား လ ပေနတာ မဟ တ ပါ။ မ တဆက လာသမ ေအာ တ ျပနေရးေပးေနလ ႕

မရသလ ၊ စာနယဇင းအင တာဗးြပ မနသမ လကခေနလ ႕ မရပါ။ အထ းသတ ျပရမယ အခကေြတ

ျဖစ ပါတယ။

(၅)ျပည ေပထာကခ မ

ေတာ လနေရးတခရ႕ ေအာင ျမင မေသာ ခကေြတ ထမ ာ ႏ ငင တကာေထာကခ မက ေအရးၾက းပါတယ။

ႏ ငင တကာေထာကခ မဆ တာမ ာ စ တ ပ င းဆ ငရာ ေထာကခ မ (MoralSupport)၊ ႏ ငငေရးေထာကခ မ

(PoliticalSupport)၊ ရ ပ ၀တပစၥ ည းေထာက ပ မ (Material Support) န ႕ နယေျေမဒသ၊ ေအျခစ က



သားေကာင ျဖစ လ က၊ မဆ းျဖစ လ က၊ ေျပးလ က၊ လ က လ ကန႕ အသကန႕ ဘ၀ေတြ က ထပ ျပ း

ကစားေနၾကတ ြပ ပါ။ ေတာေခာက တာက ေထျပးျပ း ေထာငေခာက ထ တ း၀င တ သားေကာငေြတ လ

ျပမ လ ႕ မရပါဘ း။ ဆ င းတးေပးတ င း ထကၾကရမယ ေမာက ကြပ လ မဟ တ ပါဘ း။ ရနသရ႕

မဟာဗဟာ၊ နည းဗဟာေတြ၊ ပရ ယာယေြတ၊ ေျခလ မ းေြတ က ေသခာသ းသပ ျပးမ

ေျခလ မ းတလ မ းခင းက သတန႕ တ းဖ ႕ လ အပ လ ပါတယ။ ရနသရ႕ တန႕ျပန မေြတ ၊ ေျခလ မ းေြတ က

အက မျဖတႏ င တ ေတာ လနေရးဟာ ကဆ းေလရ ပါတယ။

ရနသ က တ က မယ၊ တ က မယန႕ အလေထာငေနရင း ေနာက လည ၾကည လ ကေတာ

လ ထေထာကခ မေရအာင လ ျပည ျပည ၀၀ မလ ပ ထား၊ ပတ ၀န း ကင ေအနအထားကလ မဟန၊

စနစ တက စ ြဖ ႕ထားမ ေြတ ကလ မရ ၊ ြကင းဆကေြတ ကလ ျပတေတာက၊ ႏ ငင တကာ ေထာကခ မ

ဆ တာကလ ဟန ျေပထာကခ မဆ သလ ျဖစေနတ ေတာ လနေရးေြတ ကမၻ ာတ၀ မးမ ာ အမားၾက းပါပ။

နဂး

န ဂ းခပ ဆ ရရင အခဒေဆာင းပါးဟာ ေတာ လနေရးေြတရ႕ အလားအလာ၊ ေအာင ျမင မ

အတ င းအတာေြတ က ဆန းစစ ဖ ႕အြတ က စစဥ းစ းတကသ လေြတ၊ စစ မဟာဗဟာေလ လာေရး

သင တန းေကာငးေြတ၊ စစေရးေလ လာတ သေတသန အဖြ ႕အစညးေြတ မာ အသ းျပတ BARD

O’NEILL’SFRAMEWORKက ေအျခခ ျပ း ၊ ေတာ လနေရးေြတ မာ ျဖစေလ ျဖစ ထရ တ ေအျခေအေနြတ၊

ေဆာငရနေရ ာငရနေြတ၊ သငခန းစာယ စရာ အခကအလကေြတ က ေယဘ ယေအနန ႕ ေပါင းစပ တင ျပ

ထားတာျဖစ ပါတယ။ မညသည ေတာ လနေရးက မ ဆန းစစေလ လာခက ျပလ ပ ထားျခငး မရ ပါဘ း။

ဆန းစစေလ လာခကေြတ လ ပ တ အခါ အားသာခက ၊ အားနည းခကေြတ က ေဖာ ထ တ ျပ း

အလားအလာက ေကာကခက ခမ တခကေပးရပါတယ။ ဒ မ တခကေြတ ေမပးလ ပါ။ မတရားတ စနစ က

တ က ဖကေနတ ေတာ လနေရးအငအားစေြတအြတ က တစ တရာအက းေကးဇး ရ ေစရနသာ

ေမ ာ လင မ ပါေၾကာငး။

ခင မမမ း (၁၀၊ ၁၊ ၂၀၁၀)



-ရညညႊနးကးကား-

Applegate,Melissa(2002)Preparing for Asymmetry: As Seen Through the Lens of Joint Vision 2020 .Carlisle,

PA:StrategicStudiesInstitute.

Dubik, JamesM. (2003) Effects-based Decisions andActions. Military Review, 83:p. 33-36. (January-

February2003.)

Gurr,TedRobert.(1970)Why Men Rebel .Princeton,NJ:PrincetonUniversityPress.

Hatch, Mary Jo.(1997) Organization Theory: Modern, Symbolic, and Postmodern Perspectives. Oxford:

OxfordUniversityPress

Mann,EdwardC.,Endersby,GaryandSearle,ThomasR.(2002)Thinking Effects: Effects-Based Methodology

for Joint Operations.MaxwellAirForceBase,AL,AirUniversityPress.(CADREpaper,no.15).

Mintzberg,Henry.(1994)The Rise and Fall of Strategic Planning .NewYork:TheFreePress.

O’Neill, Bard E. (1990) Insurgency and Terrorism: Inside Modern Revolutionary Warfare .Dulles,VA:

Brassey’sInc.

O’Neill,BardE.,WilliamR.Heaton,DonaldJ.Alberts,VincenteCollazo-Davila,RichardMacLeod,DonMansfield,JamesMiller,andPaulViotti.(1980) Insurgency in the Modern World .CO:WestviewPress,1980.

Roper,DanielS.(2004) A Dual-edged Sword: Operational Risk and “Efficiency”-Based Operations (EBO) .Fort

Leavenworth,KS,SchoolofAdvancedMilitaryStudies,2004,62p.

Tse-Tung,Mao.(1961)On Guerilla Warfare .NewYork,NY:FredrickA.PraegerInc.,1961.

U.S.DepartmentofDefense(2003)Military Transformation: A Strategic Approach.Washington,DC:Officeof

theSecretaryofDefense.Fall2003.

Revolution Analysis Framework by Khin Ma Ma Myo

Documents

Transcript of Revolution Analysis Framework by Khin Ma Ma Myo