Rangeland Policy 2012

download Rangeland Policy 2012

of 13

Transcript of Rangeland Policy 2012

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    1/13

    1

    vs{vs{vs{vs{ gLltgLltgLltgLlt,,,, @)^*@)^*@)^*@)^*(Rangeland Policy, 2012)

    ----g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ldltMg]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ldltMg]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ldltMg]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ldltM @)^*@)^*@)^*@)^*!@!@!@!@@*@*@*@*____

    !=!=!=!= k[i7e"dLk[i7e"dLk[i7e"dLk[i7e"dL

    k|fs[lts r/g If]q, 3fF;] d}bfg Pj+ emf8L j'6\ofg If]q ;d]l6Psf] vs{pkof]usf] Oltxf;dfgj ;[li6 / ;Eotfsf] ljsf; ;+u hf]l8Psf] 5 . vs{ :yfgLo ;d'bfosf] lhljsf]kfh{g,/fi6sf]cfly{s ljsf;sf] cfwf/ :tDe / h}ljs ljljwtfsf]e08f/ klg xf]. g]kfnsf]s'n e"efusf]sl/a @@=^ If]qkmn vs{If]qn]cf]u6]sf]5 . h'g pRr, dWo / tNnf]kxf8L efudf5l/P/ /x]sf] 5 . h8Lj'6L, jGohGt'sf]] jf;:yfg, 3/kfn'jf hgfj/x?sf]hLjg wfGg] >f]t,gbLgfnfsf] kfgLsf] >f]t, dgf]/d e"b[Zox?sf ;fy} j}1flgs, P]ltxfl;s, wfld{s tyf;f+:s[lts dxTjsf o:tf If]qx? cgflbsfn b]lvg}dfgj hLjgofkgsf]cleGg c+zsf]?kdf/x]sf 5g\. uFfp a:tLaf6 6f9f pRr, dWo / tNnf]kxf8sf]r'/]If]qsf]cf;kf;df /x]sf o:tf

    vs{ / logdf cfl>t :yfgLo ;d'bfosf]vl:sbf]]ca:yfnfO{b[li6ut ub}}{vs{x?sf]j}1flgsJoj:yfkg, ;+/If0f / pkof]u u/L lbuf] ljsf; ug'{ckl/xfo{ePsf]n]of] vs{ gLlt @)^*vs{ gLlt @)^*vs{ gLlt @)^*vs{gLlt @)^*:jLs[t u/L sfof{Gjogdf NofOPsf]5 .

    @=@=@=@= ljutsf k|of;x?ljutsf k|of;x?ljutsf k|of;x?ljutsf k|of;x?

    pRr kxf8L If]qsf vs{df cfl>t ;d'bfonfO{nlIft u/L ;g\!(%) df dWodf~rn If]qdfofs rLh pBf]u :yfkgf ;fy};g\!(%) tyf !(^) sf]bzsdf ;f]xL If]qdf r/g tyf kz'ljsf; cfof]hgfx? nfu'ePsf]b]lvG5 . To:t}, ;g\!(&) tyf !(*) sf]bzsdf r/g tyf

    kz'cfxf/f cg';Gwfg kmfd{/;'jfsf]:yfkgf;DofUbL, d':tf / uf]/vfdf ;+rflnt >f]t ;+/If0fPj+pkof]u cfof]hgf,bf]nvf / l;Gw'kfNrf]sdf ;+rflnt r/g ljsf; sfo{qmd, pRr kxf8LIf]q nlIft pQ/L e]u r/g ljsf; sfo{qmd, ljut !% aif{ b]lv ;+rfngdf /x]sf] kxf8Lsj'lnotL jg tyf kz' ljsf; sfo{qmd, ;f]n'v'Dj'sf]6fsl;Gb'df :yfkgf ePsf]lrh pBf]u /:ofjf]r]sf]kz'ljsf; kmfd{jf6 ;d]t vs{ljsf;df s]xL of]ubfg k'u]sf]5 .

    h}ljs ljljwtf dxf;lGw (Convention on Biological Diversity, 1992)cg'?k th'{dful/Psf] /fli6o h}ljs ljljwtf /0fgLlt, @)%( (NBS, 2002),g]kfnsf]h}ljs ljljwtfsf];+/If0f / pkof]u Pj+vs{sf] lbuf] ljsf; ;d]l6Psf]b:tfj]h xf]. ;f]xL /0fgLltsf]cfwf/dftof/ ePsf] /fli6o h}ljs ljljwtf /0fgLlt sfof{Gjog of]hgf, @)^# n] klg vs{gLltsf]th'{df Pj+ sfof{GjognfO{ k|fyldstf lbPsf] 5 . g]kfn kIf /x]sf] pQm dxf;lGw / g]kfn;/sf/f/f sfof{Gjogdf NofOPsf]/fli6o s[lif gLlt, @)^!, s[lif Joj;fo k|j4{g gLlt, @)^#/ s[lif h}ljs ljljwtf gLlt, @)^# n] vfB tyf s[lifhGo cfg'jf+lzs >f]t, kbfy{ tyf:yfgLo 1fg, l;k cflbsf];+/If0f, pkof]u / nfesf]Gofof]lrt jfF8kmfF8 u/L jt{dfg / efljk':tfsf]vfB ;'/Iff Pj+ul/jL Go"gLs/0f ug]{kl/sNkgf u/]sf]5 . hl8a'6L Pj+u}/sfi7 jgk}bfjf/ ljsf; gLlt, @)^! n] klg vs{hGo hl8j'6L / u}/sfi7 jg k}bfj/sf] lbuf]Joj:yfkgsf]ljljw kIfx? ;d]6sf]5 .

    vs{eGgfn]k|fs[lts r/g If]q, 3f;]d}bfg Pj+emf8L a'6\ofg If]q (shrubland) ;d]tnfO{j'emfp+b5 .

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    2/13

    2

    r/g vs{x?nfO{ lsk6, d'lvof, tfn'sbf/sf] lgoGq0fjf6 d'Qm u/L :yfgLo lgsfox? dfkm{tkz'x?sf] rl/r/gsf nflu dfq k|of]u ug]{ Joj:yf r/g vs{ /fli6os/0f P]g @)#) dful/Ptf klg b]zsf s]xL efudf lsk6 k|yf oBkL /lx/x]sf]b]lvG5 . o; P]gn]:yfgLo ufpFljsf; ;ldltx?nfO{r/g If]qsf];+/If0f Pj+;+j4{gsf]lhDd]jf/L ;d]t lbPsf]5 .

    #=#=#=#= jt{dfg ljt{dfg ljt{dfg ljt{dfg l:ylt:ylt:ylt:ylt

    s'n ## nfv x]S6/ vs{ dWo]sl/j *) k|ltzt vs{ pRr kxf8L tyf lxdfnL If]qdf g}/x]sf]5 (NBS, 2002) . To;df klg clwsf+z vs{ dWoklZrdf~rn tyf klZrdf~rn If]qdf

    /x]sf]kfO{G5 . b]z leqsf ;+/lIft If]qx?df /x]sf]]s'n vs{sf]s/Lj @& k|ltzt (NBS,

    2002) e"efu ;d]t lgs'~h cf;kf;sf ;d'bfo, cJojl:yt r/Lr/g / j9bf] ko{6gJoj;fosf]] sf/0f hf]lvddf 5 . r/g k|of]hgsf ;fy} vs{x? xhf/f} hLjhGt', jg:ktL,hl8j'6L cflb h}ljs ljljlwtfsf e08f/ klg x'g\. of]If]qdf of;f{u'Djf h:tf ax'd'No hl8j'6LkfOg]x'Fbf ;do ;dodf :jfldTj / Aoj:yfkg ljjfbsf sf/0f dfgjLo Iflt ;d]t x'g]u/]sf]

    5 . ljifd ef}uf]lns cjl:ylt, sdhf]/ Joj:yfkg, dflg; tyf kz'x?sf]j9\bf]rfksf sf/0fvs{x?sf]cj:yf lbgfg'lbg v:s+bf]5 .

    vs{x?df pTkfbg x'g]3fF; dWo]]s]jn #& k|ltzt dfq}kz'x?n]pkof]u ug{kfPsf 5g\ .vs{x?sf]cj:yf x]/L 3fF;sf]pTkfbg )=^% b]lv #=^) d]=6g= ;'Vvf kbfy{k|lt x]S6/ k|lt aif{/x]sf]5 . n]sfnL jfx]s c? ;j}vs{x?df kz'x?sf]cTolws rfk /x]sf]cWoogjf6 k'li6eO{;s]sf]5 . :yfgLo ;d'bfox?n]cfkm\gf kz'x? vs{x?df ;fd"lxs ?kdf r/Lr/g u/fpg]u/]klg vs{x?sf]:jfldTj ;/sf/df /x]sf]t/ pkef]Qmf :yfgLo ;d'bfoaf6 x'g]u/]sf]n]vs{Joj:yfkgsf] cGof}n sfod} 5 . kz'x?sf] r/Lr/g jfkt rsf]{ z'Ns lnOg] u/]sf] klgkfOPsf]5 .

    $=$=$=$= ;d:of tyf r"gf}tLx?;d:of tyf r"gf}tLx?;d:of tyf r"gf}tLx?;d:of tyf r"gf}tLx?

    j9\bf] hg;++Vof, e"Ifo, cJojl:yt r/Lr/g, 89]nf] / vf]/Lof kmF8fgLsf sf/0f vf; u/LlxdfnL If]qdf cjl:yt h}ljs ljljwtfdf lgs} Iflt k'u]sf] 5 eg]vs{x?sf] If]qkmn tyfpTkfbg klg qmlds ?kdf 36\b}uPsf]5 . vs{Joj:yfkgdf k/Dk/fut ;+:yf, ljlw / tf}/tl/sfx? dfl;+b} uPsf]tyf j}1flgs ljlw / k|s[of cjnDjg geO{;s]sf]cj:yfdf tLgsf]lbuf] Joj:yfkg lgs}r"gf}tLk"0f{ b]lvPsf]5 . ;+:yfut ;~hfn Pj+vs{;DjlGw cg';Gwfgtyf bIftfsf] cefj, vs{ ljsf; tyf Joj:yfkgdf x'g] u/]sf]] ckof{Kt cfly{s nufgL,ef}uf]lns ljs6tf / ckof{Kt hgzQmL]cflb sf/0fn]ubf{klg vs{ljsf; tyf Joj:yfkgn]ult lng ;s]sf] 5}g . ;fy} hnjfo' kl/jt{gsf sf/0f ljZj tfkdfgsf] j[l4jf6 eO{/x]sf]c;/af6 vs{x?sf]pTkfbg tyf pTkfbsTjdf x|f; cfPsf]5 . ;fy}u|fld0f a;f]af; glhs;fj{hlgs 3fF;] d}bfg jf r/Lr/g If]q clt r/Lr/0f, rf}tkmL{ cltqmd0f, / ldrfxf(invasive) jf rfxgf gePsf k|hftL km}nfj6 klg ;d:ofsf] ?kdf /x]sf] 5 . vs{x?sf]ljifd cjl:ylt, vs{ Joj:yfkgsf nflu >f]t cefj, vs{hGo >f]tx?sf]clgolGqt bf]xg,

    ;+/lIft If]q eGgfn]/fli6o lgs'~h, aGohGt'cf/If, l;sf/ cf/If, ;+/If0f If]q / dWoatL{If]qnfO{hgfFpb5 .

    vs{hGo >f]t eGgfn];fdfGotof vs{x?df ePsf 3f+;, hl8j'6L, u}/sfi6 jg k}bfjf/, hn>f]t, hLjhGt'x? / kl/l:yltlsok|0ffnL (Ecosystem);d]tnfO{j'emfp+b5 .

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    3/13

    3

    vs{x?sf]Aoa:yfkg :jfldTjsf]c:k6tf, vs{ Joj:yfkg ;DjlGw k|ljlw ljsf; tyf k|;f/sf]l;ldttf, vs{ ljsf; /fli6o k|fyldstfdf gkg'{, vs{ ljsf;df ;Dj4 ;d'bfo Pj+;/f]sf/jfnfx?sf];+:yfut ;~hfnsf]cefj cflb vs{Joj:yfkgsf r'gf}tLx? x'g\.

    %= gofFgLltsf]cfjZostf%= gofFgLltsf]cfjZostf%= gofFgLltsf]cfjZostf%= gofFgLltsf]cfjZostf

    pRr tyf dWo kxf8L If]qsf]hLljsf]kfh{gsf]cfwf/ kz'kfng / kz'kfngsf]cfwf/ g}vs{/x]sf]n]vs{sf]plrt Joj:yfkgaf6 To; If]qsf jfl;Gbfsf]hLljsf]kfh{g tyf vfB ;'/Iffdf;'wf/ Nofpg, a;fO{;/fO{sf] qmd Pj+hnjfo' kl/jt{gsf] c;/ Go"gLs/0fdf ;d]t ;xof]uk''Ug]b]lvG5 . t/ klg gLltsf]cefjsf sf/0f ;f]x'g ;s]sf]5}g . vs{x?df /x]sf k|fs[ltshl8j'6L tyf cGo u}/sfi7hGo ;|f]tx?sf] clgolGqt bf]xg Pj+ cJojl:yt kz'r/Lr/gsfsf/0f vs{x?sf]pTkfbsTj tyf vs{hGo h}ljs ljljwtfdf cfPsf]x|f; sd ug{, jftfj/0fljgf; / hnjfo'kl/jt{gsf]k|efj Go"gLs/0fdf ;xof]u k'ofpg, vs{x?n]sfj{g ;+lrtLs/0f(Carbon sequestration)df k'ofPsf]of]ubfgsf]d"Nofg ug{, pBdlzntfsf] ljsf; u/Lko{6g k|j4{g ug{, vs{hGo >f]tdf cfwf/Lt pBdx?sf] ljsf; ug{, k/Dk/fut 1fg, l;k,

    k|ljlw tyf cfg'jf+lzs ;|f]tsf]plrt ;+/If0f ug]{sfo{nfO{:ki6 lbzf lgb]{z ug{vs{gLltsf]cfjZostf dx;'; u/LPsf]xf].

    ^=^=^=^= b[li6sf]0fb[li6sf]0fb[li6sf]0fb[li6sf]0f (Vision)

    vs{x?df cfl>t ;d'bfosf]lhljsf]kfh{gdf ;'wf/ NofO{/fli6o cy{tGqdf of]ubfg k'ofpg].

    &=&=&=&= kl/b[Zokl/b[Zokl/b[Zokl/b[Zo (Mission)kof{j/0f ;+/If0f / vs{x?df cfl>t ;d'bfosf] lhljsf]kfh{gdf ;'wf/ Nofpg vs{x?sf] lbuf]

    ;+/If0f / k|j4{g ug]{.

    *=*=*=*= nIonIonIonIo (Goal)

    vs{x?sf] lbuf] Joj:yfkgsf]nflu ;d'bfosf];xeflutfdf k/Dk/fut 1fg, k|ljlw / ;Lksf]pkof]u ub}{jftfj/0f d}qL k|ljlwx? ckgfO{j}1flgs ljlw / Joj:yfkg k4lt cjnDjg ug]{.

    (=(=(=(= p4]Zox?p4]Zox?p4]Zox?p4]Zox? (Objectives)

    (=! vs{x?sf]:t/f]Gglt u/L pTkfbsTj j[l4 ug]{.

    (=@ vs{df cfwfl/t pBd Joj;fox?sf]ljsf; Pj+lj:tf/ ug]{.

    (=# vs{x?sf] h}ljs ljljwtfsf] ;+/If0f, ;Djw{g Pj+ lbuf] / j}1flgs pkof]u u/L] kof{j/0fLo;Gt'ng sfod ug{;xof]u k'ofpg].

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    4/13

    4

    !)=!)=!)=!)= gLltgLltgLltgLlt

    !)=!!)=!!)=!!)=! vs{x?sf]:t/f]Gglt u/L pTkfbsTj j[l4vs{x?sf]:t/f]Gglt u/L pTkfbsTj j[l4vs{x?sf]:t/f]Gglt u/L pTkfbsTj j[l4vs{x?sf]:t/f]Gglt u/L pTkfbsTj j[l4 ug]{ug]{ug]{ug]{ MMMM

    !)=!=! vs{x?sf] ;+/If0f, ;+j4{g tyf pkof]usf]clwsf/ Pj+lhDd]jf/L :yfgLo ;d'bfonfO{k|bfgug{cfjZos sfg"gL Joj:yf ug]{.

    !)=!=@ vs{sf]u'0f:t/df x|f; cfpg glbg pTkfbg :t/ Pj+Ifdtf cg';f/ rl/r/g ug{]{Joj:yfldnfpg].

    !)=!=# ;+/lIft If]qx? nufotsf ;/f]sf/jfnf lgsfox?;+u ;dGjo u/L r/g ljsf; tyf vs{Joj:yfkg sfo{Jojl:yt ug]{ .

    !)=!=$ ;fd'bflos jg If]q leq k/Dk/fut ?kdf r/g If]qsf]?kdf pkof]u x'+b} cfPsf vs{x?df

    kz'kfns s[ifsx?n]k|of]u ub}{cfO{/x]sf ;'ljwfx?sf];+/If0f ug]{.

    !)=!=% cGt/fli6o, /fli6o, tyf :yfgLo :t/df ljsl;t k|lalwx?sf]vf]hL u/L ;f]sf]k|of]u ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !)=!=^ vs{ If]qdf lgoldt cWoog cg';GwfgnfO{k|fyldstf lbO{vs{hGo ;|f]tx?;+u ;DjlGwtk|ljlw ljsf; / k/LIf0fdf hf]8 lbg].

    !)=!=& :yfgLo If]qdf sfo{/t s[lif, kz'kfng, ag / ;DjlGwt cGo pkef]Qmf ;d'xx?sf];xeflutfdf vs{x?sf]k"jf{wf/ ljsf; ug]{.

    !)=!=* l5d]sL d'n'sx?;+usf] ljBdfg r/g ;Demf}tfsf] gljs/0f k|s[ofnfO{ ;/nLs[t ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !)=!=( lxpF+b tyf ;'Vvf ofddf x'g]kz'cfxf/fsf]cefj Go"lgs/0f ug{aiff{tsf];dodf pknAwxl/of]3Ff;sf];+sng / ;+/If0f ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !)=!=!) h8La'6L Pj+ u}/sfi6 jg k}bfjf/sf] pknAwtfsf] cWoog u/L s'g} vf; vs{ If]qnfO{h8La'6L If]q tf]Sg] / To:tf h8La'6Lsf] ljsf;, Aoj:yfkg / ;+/If0f ;DaGwLsfo{qmdx? :yfgLo lgsfo, ;d'bfo tyf cGo ;/f]sf/jfnfx?sf];xeflutfdf ;3g ?kdf

    ;+rfng ug]{.

    !)=!=!! 3fF;sf]aLp, kz'hGo kbfy{x?, h8La'6L / u}/sfi7 jg k}bfjf/ cflbsf]pTkfbg, ;+sng /k|zf]wg af/]pTkfbs tyf pkef]Qmf nufot cGo ;/f]sf/jfnfx?sf]r]tgf clej[l4 ug]{.

    !)=!=!@ le/fnf];txdf /x]sf vs{x?df x'g]u/]sf]e"Ifo lgoGq0f ug{pko'Qm k|ljlw cjnDjgug]{.

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    5/13

    5

    !)=!=!#e"pkof]u gSzfsf]cfwf/df ljBdfg vs{x?sf]If]qkmn tyf pTkfbsTj Plsg ug'{sf ;fy}vs{ljsf; tyf Joj:yfkg of]hgf jgfO{sfof{Gjog ug]{.

    !)=!=!$ k|fs[lts k|sf]k -89]nf], ;'Vvf, jf9L, klx/f], lxdkft cflb_ af6 vs{tyf To;df cfl>tJoj;fodf x'g]hf]lvd Go"lgs/0f ug]{tyf Iflt ePdf /fxtsf]Joj:yf ldnfpg].

    !)=@!)=@!)=@!)=@ vs{df cfwfvs{df cfwfvs{df cfwfvs{df cfwfllll/t pBd Joj;fox?sf]ljsf; Pj+lj:tf/ ug]{M/t pBd Joj;fox?sf]ljsf; Pj+lj:tf/ ug]{M/t pBd Joj;fox?sf]ljsf; Pj+lj:tf/ ug]{M/t pBd Joj;fox?sf]ljsf; Pj+lj:tf/ ug]{M

    !)=@=! vs{hGo pTkfbgx?sf]:yfgLo :t/df g}pBd k|j4{g / d"No clej[l4 (Value addition)ug{{ tyf vs{df cfwfl/t pTkfbgx?sf] lgsf;L j[l4 ug{ k"j{fwf/x?sf] ljsf; tyf;d'bfosf] Ifdtf clej[l4 ug]{ . vs{hGo pTkfbgnfO{d"No >+[vnf (Value Chain);+ucfj4 u/fO{k|ffl/s j:t'x?sf]pTkfbgnfO{j9fjf lbg].

    !)=@=@ e/kbf]{ ahf/ ;"rgf k|0ffnL Pj+ vs{ ;Dj4 Joj;foL tyf ;/f]sf/jfnfx?sf] ;~hfndfkm{t vs{hGo pTkfbgx?sf]ahf/ ljsf; tyf lj:tf/ ug]{.

    !)=@=# vs{df cfl>t ;d'bfosf]] lhljsf]kfh{gdf ;'wf/ Nofpg lzIff, :jf:Yo, vfg]kfgL h:tf ;;fgf k"jf{wf/ ljsf;sf nflu ;d'bfosf] cu|;/tfdf vs{ ljsf;sf sfo{qmdx? ;+rfngug{;xof]u ug]{. o;sf]nflu vs{ljsf; tyf /fxt sf]ifsf]:yfkgf ug]{.

    !)=@=$ lglZrt vs{x?df gd'gf ko{6g :ynx? ljsf; u/L :yfgLo pTkfbgdf cfwfl/t kof{ko{6g(Eco-tourism) k|j4{g ug]{ . kof{ko{6gsf] k|j4{g ubf{ :yfgLo hg;d'bfo Pj+ ljkGgju{nfO{kmfO{bf k'Ug]u/L ul/g].

    !)=@=% jf:tljs pkef]QmfnfO{ g} vs{sf] Joj:yfkg -;+/If0f, pTkfbg, ;b'kof]u_ sf]] lhDdf

    nufpg]Joj:yf ldnfpg].

    !)=@=^ pRr kxf8L tyf lxdfnL If]qdf kz'kfng / r/g vs{ Joj:yfkg ;DjlGw sfo{qmdnfO{/fHosf ;DalGwt lgsfox?af6 ljz]if k|fyldstf lbO{;+rfng ug]{.

    !)=@=& vs{hGo pTkfbgdf cfwfl/t pBf]ux?sf] k|j4{g u/L pRr d'No kg]{ df}lns pTkfbgx?h:t}ofs lrh, h8La'6L, pmg, klZdgf cflbsf]k|j4{g ug]{.

    !)=@=* vs{ljsf; tyf Joj:yfkg ;DjGwL bIf hgzlQm ljsf; ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !)=@=( vs{hGo >f]tx?af6 clwstd nfe lng ljb]zL ;+3 ;+:yfx?;+u ;dGjo u/L cGj]if0ffTds;e]{If0f (Bio-prospecting)ug]{ . o:tf];e]{If0faf6 g]kfnsf h}ljs ;|f]tsf]cGt/fli6oahf/df Aoj;foLs/0f x'g ;Sg]ePdf /fi6nfO{clwstd nfe x'g]u/L Aoj:yf ldnfpg].

    !)=@=!) vs{df cfwfl/t Joj;flos pBdnfO{ k|f]T;fxg ug{ Joj;foLx?nfO{ sj'lnotdf vs{pknAw u/fpg]]Joj:yf ldnfpg].

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    6/13

    6

    !)=@=!! j}slNks phf{sf] e/kbf]{ Joj:yf ldnfO{ vs{hGo pTkfbgx?df cfwfl/t pBdJoj;fox?sf]ljsf; Pj+lj:tf/ ug]{.

    !)=#!)=#!)=#!)=# vs{x?sf]vs{x?sf]vs{x?sf]vs{x?sf]h}ljs ljljwtfsf];+/If0f, ;Dh}ljs ljljwtfsf];+/If0f, ;Dh}ljs ljljwtfsf];+/If0f, ;Dh}ljs ljljwtfsf];+/If0f, ;Djw{g Pj+jw{g Pj+jw{g Pj+jw{g Pj+lbuf]lbuf]lbuf]lbuf] / j}1flgs pkof]u u/L kof{j/0fLo/ j}1flgs pkof]u u/L kof{j/0fLo/ j}1flgs pkof]u u/L kof{j/0fLo/ j}1flgs pkof]u u/L kof{j/0fLo;;;;Gt'ng sfod ug{;xof]u k'ofpg]MGt'ng sfod ug{;xof]u k'ofpg]MGt'ng sfod ug{;xof]u k'ofpg]MGt'ng sfod ug{;xof]u k'ofpg]M

    !)=#=! vs{x?df kfO{g]:yfgLo hl8j'6L, 3fF;kft nufotsf jg:kltx?, jGohGt', :yfgLo l;k,cEof;, k|ljlw / pTkfbgx?sf];+/If0f Pj+;+j4{g ug]{.

    !)=#=@ vs{x?sf]h}ljs laljwtfsf];+/If0f, ;Da4{g tyf k|fs[lts >f]t / ;fwgsf];d'lrt tyflbuf] pkof]usf] Joj:yf ldnfpg] / To:tf j:t'x?nfO{ jf}l4s ;DklQ clwsf/ sfg'gsf]kl/lw leq NofO{ltgLx?sf];+/If0fnfO{j9fjf lbg].

    !)=#=# vs{df /x]sf h}ljs laljwtf / cfg'jf+lzs leGgtfsf]cWoog u/L ;f]sf]clen]v tof/kfg]{tyf lgoldt ?kdf cWofjlws ub}{nUg].

    !)=#=$ vs{x?df ljBdfg l;d;f/x?sf];+/If0f u/L lbuf]pkof]usf]Joj:yf ldnfpg].

    !)=#=% :j-:yfgLo -In-situ_/ k/-:yfgLo (Ex-situ)b'j}k4ltf/f b'n{e tyf nf]kf]Gd'v vs{hGo>f]tx?sf];+/If0f ug]{.

    !)=#=^ ;+/lIft If]q cf;kf;sf ;d'bfox?nfO{ cfo cfh{gsf j}slNks pkfox? cjnDjg ug{;xof]u k'ofO{;f]If]qdf e"ld dfly x'g]rfknfO{sd ug]{.

    !)=#=& vs{x?n] sfj{g ;+lrtLs/0fdf k'ofPsf] of]ubfgjf/] cg';Gwfg u/L To;sf] k/L0ffdnfO{sfof{Gjogdf Nofpg].

    !)=#=* vs{x?n] b]zsf] cfly{s, ;fdflhs tyf kof{j/0fLo If]qdf k'ofPsf] of]ubfgx? jf/]cg';Gwfg ug{/fli6o tyf cGt/fli6o k|lti7fg ;+u ;dGjo ul/ sfof{Gjogdf Nofpg].

    !)=#=( o; If]qdf cWoog tyf cg';Gwfg stf{nfO{k|f]T;flxt ug{rl/r/g If]qdf jftfj/0f k|]dL(Eco-friendly)cf>o:yn Joj:yfkg ug{lglh If]qnfO{;xeflu u/fpg].

    !!=!!=!!=!!= /0fgLlt tyf sfo{gLlt M/0fgLlt tyf sfo{gLlt M/0fgLlt tyf sfo{gLlt M/0fgLlt tyf sfo{gLlt M

    !!=! 7"nf]lxdkft, lxd klx/f], cfunfuL h:tf k|fs[lts ljklQsf]sf/0f vs{, vs{hGo >f]t Pj+;f] df cfl>t ;d'bfox?df cfO{kg]{ hf]lvd Go"gLs/0fsf nflu cfjZos sfo{qmd ug{] .gf]S;fgLsf]kl/df0fsf]cfwf/df lhNnf b}jL k|sf]k ;ldltjf6 Ifltk"lt{ k|bfg ug]{ Joj:yfldnfpg] . hf]lvddf /x]sf kz'wgsf] ;'/Iffy{ /fxt k'ofpg :yfgLo ;d'bfo tyf ;+3;+:yfx?sf]cu|;/tfdf'Fodder Bank*':yfkgf u/L kl/rfngsf]Joj:yf ug]{.

    *Fodder Bank eGgfn]e"O{3fF;, 8fn]3fF;, x], k/fn, o"/Lof, df]nf;]; Jns (UMB) sf];+lrltnfO{hgfp+b5 .

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    7/13

    7

    !!=@ l5d]sL d'n'ssf ;Ldf If]qsf k|zf;sx?;+u lgoldt 5nkmn u/L vs{ ;+u ;DjlGwt;d:ofx? ;dfwfg ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !!=# ;+/lIft If]q nufot cGo If]qx?df ;+rflnt ko{6g, hl8j'6L ;+sng, kbofqf -6]ls_ cflbJoj;fojf6 p7fO{g]u/]sf]z'Ns / :yfgLo tyf s]Gb|;/sf/ Pj+bft[lgsfox?jf6 k|fKt

    ;xof]u vs{ ljsf; tyf /fxt sf]ifvs{ ljsf; tyf /fxt sf]ifvs{ ljsf; tyf /fxt sf]ifvs{ ljsf; tyf /fxt sf]ifdf hDdf ug]{ Joj:yf ldnfpg]]]] . sf]if ;+rfnglgb]{lzsf tof/ u/L lgb]{lzsf cg'?k pQm sf]if k/Lrfng ug{].

    !!=$ ;d'bfosf]cu|;/tfdf vs{ljsf; u/L vs{hGo pTkfbgjf6 pRrtd ;fd'lxs nfe xfl;nug{ s[ifs ;d'x;xsf/L ;+:yfsf] :yfkgf / ljsf;nfO{ k|f]T;fxg / k|j4{g ug]{ . o:tf;+:yfx?NffO{ljQLo ;+:yfx? dfkm{t ;'ne ?kdf shf{k|jfx ug]{Aoj:yf ldnfpg].

    !!=% ;fd'bflos Pj+sa'lnotL jgIf]q leq vs{ ljsf;nfO{a9fjf lbg jg sfo{ of]hgfdf vs{Aoj:yfkgnfO{;dfj]z ug]{/ ;DalGwt jg pkef]Qmf ;d"xx?nfO{cfjZos k|fljlws 1fg,;Lk, tfnLd pknAw u/fpg].

    !!=^ vs{hGo pTkfbg, ;+sng, pkof]u Pj+ Aoj:yfkg sfo{df ljBdfg k/Dk/fut k4lt /k|ljlwx?df ;fdlos ;'wf/ ug'{sf];fy}cfw'lgs k|ljlwsf]ljsf; / lj:tf/df hf]8 lbg].

    !!=& jGohGt' Pj+ 3/kfn'jf hgfj/x?sf] ;femf / k/Dk/fut rl/r/gsf sf/0f r/gdf x'g]k|lt:kwf{nfO{ Go"g ug{ vs{x?sf] Ifdtfsf]] cfwf/df kz' 3gTj (Stocking Density)lgwf{/0f ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !!=* :yfgLo lgsfo Pj+ ;d'bfosf] ;xeflutfdf r/g vs{x?df cfjZos ef}lts k"jf{wf/ -3f]/]6f], uf]/]6f], lkpg]kfgL, cf>o :yn cflb_ sf]Joj:yf ug]{.

    !!=( g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifb, jg cg';Gwfg tyf ;e]{If0f ljefu, ag:klt laefu Pj+;DjlGwt /fli6o Pj+cGt/fli6o z}lIfs ;+3 ;+:yfx?sf];xof]udf vs{ ;DjlGw cg';Gwfghf/L /fVg].

    !!=!) :yfgLo :t/df pknAw kf]lifnf]3fF;kftx?sf]ljh j[l4 Pj+g;{/L :yfkgfdf ;xof]u k'ofO{k'gM/f]k0f tyf Aoj:yfkg ug]{ Joj:yf ldnfpg] . ;fy} rl/r/g Pj+ 3fF; pTkfbgdf;xof]u k'ofpg 3fF;sf] ljp pTkfbg, ;+/If0f, ;+sng, e08f/0f, ljt/0f / k'gM/f]k0f ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !!=!! vs{df cfl>t ;d'bfosf] nflu j}slNks phf{sf]e/kbf]{ Joj:yf ldnfpg :yfg ljz]ifsf];+efJotfsf]cfwf/df ;/f]sf/jfnfx?;Fu ;dGjo u/L cg'bfgsf]Joj:yf ldnfpg].

    !!=!@ vs{ tyf vs{hGo pTkfbgx?sf] af/]df /fli6o tyf cGt/f{li6o :t/df lrgf/L u/fpgljb]zl:yt s"6gLlts lgof]ux? Jofkfl/s ;+3 ;+u7gx?, /fli6o tyf cGt/f{li6o u}x|;/sf/L ;+:yf ;d]tsf];xof]udf k|rf/ k|;f/ ug]{Joj:yf ldnfpg].

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    8/13

    8

    !!=!# :yfgLo ;d'bfo tyf :yfgLo lgsfosf]Ifdtf clej[l4 u/L vs{hGo pTkfbgx?sf]k|j4{gPj+ahf/Ls/0fdf ;+nUg u/fpg].

    !!=!$ ;"rgf s]Gb|x?sf] ;~hfn v8f u/L vs{;+u ;DjlGwt /fli6o Pj+ cGt/f{li6o ;"rgfx?pTkfbs, ;+sngstf{, k|zf]wgstf{tyf lgof{tstf{x?nfO{pknAw u/fpg].

    !!=!% k|rlnt sfg'g jdf]lhd vs{hGo pTkfbgx?sf]k|df0fLs/0fsf]pko'Qm Joj:yf ldnfpg].

    !!=!^ vs{ljsf; tyf vs{hGo >f]tx?sf]pTkfbg, ;+sng, k|zf]wg / ahf/ Aoj:yfkgsf]nflucfjZos kg]{bIf Pj+k|fljlws hgzlQmsf];xh / e/kbf]{cfk"lt{sf]Aoj:yf ldnfpg].

    !!=!& vs{hUufsf]Plsg ul/ hUuf -gfk hFfr_ P]g, @)!( jdf]lhd lsQf gfkL ul/vs{x?sf]clen]v Jojl:yt ug]{/ go+Ff vs{x?df kx'+r a9fO{pkof]usf]Joj:yf ldnfpg].

    !!=!* u|fdL0f ko{6g k|j4{g, kfs{ :yfkgf / Aoj:yfkg, xf]6n tyf kbofqfdfu{sf] lasf; /

    Aoj:yfkg u/L vs{df cfwfl/t ko{6g lasf;df hf]8 lbg].

    !!=!( 3fF;kft / jg:kltsf] h}ljs ljljwtf Pj+ kfl/l:yltsLo k|0ffnL (Ecosystem)pTkfbsTj cWoogsf nflu b]zsf ljleGg ef}uf]lns If]qdf :yfoL k|bz{g :ynx? :yfkgfug{].

    !!=@) cGt/fli6o ahf/ nlIft un}+rf Pj+ Rof+u|f klZdgfsf] Jofkf/nfO{ j9fjf lbg pko'QmIf]qx?df ljz]if e]8f tyf Rof+Fu|fkfng sfo{qmd cGtu{t r/g Joj:yfkgnfO{ug]{.

    !!=@! kz'kfng, ;fgf pBd ;+rfng Pj+ r/g ljsf; ug{ O{R5's :yfgLo ;d'bfosf] nflu

    k|f/lDes r/0fsf]]nflu cg'bfgdf k|hggsf nflu efn], pBd ;+rfngsf nflu ;'ne ?kdfC0f k|jfx Pj+lgMz'Ns ?kdf 3fF;sf]ljp / k|fljlws ;]jf 6]jf k'ofpg].

    !!=@@ vs{df cfwfl/t ko{6g k|j4gsf] nflu vs{df cfl>t ;d'bfosf] Ifdtf clej[l4 ub}{vs{hGo pTkfbgsf]k|zf]wg, ;+sng, e08f/0f / jhfl/s/0fdf 6]jf k'ofpg].

    !!=@# kz'rl/r/0fnfO{ Jojl:yt u/L -3'DtL k|0ffnL, j9'jf k|0fnL / ldl>t kz'kfng k|0ffnL_vs{sf]pTkfbsTjdf x|f; cfpg glbg]. vs{sf]k|of]u jfkt z'Ns nufpg]. vs{df cfl>tcg'Tkfbs kz'x?sf];+Vof qmdzM sd u/L pTkfbglzn kz'kfngdf hf]8 lbg].

    !!=@$ pkef]Stf Pj+;/f]sf/jfnfx?sf];xeflutfdf vs{x?sf]h}ljs ljljwtf ;+/If0f ug]{;fy}jfXo k|hfltx? leq\ofp+bf s'g};fgf]If]qdf kl/If0f u/L ;kmn If]qdf dfq leqfpg].

    !!=@% vs{sf]lgoldt Joj:yfkg dfkm{t ldrfxf k|hfltsf jg:kltx? lgoGq0f ub}{nUg] .

    !!=@^ jx'd"No vs{hGo pTkfbgx?sf]GermplasmGene Bank df;+/If0f Pj+In-situ/ Ex-situ Conservation ug]{ . ;fy}To:tf +vs{hGo pTkfbgx?sf] Intellectual PropertyRight/ Patent Rights;'lglZrt ug]{Joj:yf ldnfpg].

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    9/13

    9

    !!=@& g]kfndf pknAw h8La'6Lx?sf]j}1flgs v]tL], e08f/0f, k|zf]wg, ;Da]i6g -Packaging_ /

    ;f/tTj lgsfNg] -Extraction_ h:tf sfo{x? u/L d"No clej[l4 ug]{ sfo{nfO{ k|f]T;flxtug{]. o:tf sfo{x?df :yfgLo:t/d}n3'Pj+dWodvfnsf pBdx?sf]ljsf;df hf]8 lbg]/ g]kfn ;/sf/n]o:tf sfo{x?sf]nflu cfjZos k|fljlws Pj+cfly{s ;xfotf pknAw

    u/fpg].

    !!=@* vs{x?df k|r'/ dfqfdf ljBdfg cfg'j+lzs ;|f]t -Genetic resources_ / cfg'j+lzs kbfy{-Genetic materials_ x?dfly sfg"gL ?kd} xs clwsf/ :yflkt ug{ / ltgLx?sf]pkof]uaf6 k|fKt x'g] nfesf] Gofof]lrt afF8kmfF8sf] k|lqmofnfO{ Aojl:yt t'Nofpgcfg'j+flzs ;|f]t -kx'Fr, pkof]u, nfesf]afF8kmfF8_ P]g :jLs[tL u/L sfof{Gjogdf Nofpg].;fy}vs{hGo >f]tx? / ;f] ;+u ;DalGwt k/Dk/fut 1fg, ;Lk, vf]h, k|ljlw / cEof;pk/ ;DalGwt JolQm, ;d'bfo jf /fHosf]af}l4s clwsf/ :yflkt x'g]u/L cfjZos sfg"gth'{df u/L nfu" ug]{ . To:tf k/Dk/fut\ 1fg, ;Lk, cEof; cflbsf] k~hLs/0f u/Lg]kfnsf cfg'jf+lzs ;Dkbfx?sf];+/If0fdf ;xof]u k'ofpg].

    !!=@( vs{ ljsf;sf] If]qdf sfo{/t ;/sf/L, u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yf Pj+ ;d'bfox?sf] Ifdtfclej[l4 ug]{cfjZos sfo{s|dx? ;+rfng ug]{.

    !!=#) hgr]tgfsf sfo{qmdx? dfkm{t vs{, vs{hGo pTkfbg, ljleGg jg:kltx? ;DjlGw Pj+h}ljs ljljwtfaf/];j{;fwf/0fnfO{;';"lrt ug]{Joj:yf ldnfpg].

    !!=#! vs{x?df ljBdfg kfgL d'xfg ;+/If0f tyf ;'wf/ ug]{ / vs{x?df /x]sf l;d;f/x?sf]plrt Joj:yfkg ug]{.

    !!=#@ xfn ;+rfngdf /x]sf vs{If]q / eljiodf ;DefJo vs{If]q ;d]tsf]lsl;d, jgf]6 / jGg]>f]tsf]n]vfhf]vfsf]cfwf/df vs{If]q lgwf{/0f ul/ rl/r/gsf nflu cg'dlt lbg].

    !!=## vs{ If]qnfO{ e"pkof]lutfe":jfldTjsf cfwf/df jlu{s/0f ul/ jlu{s[t ;+/rgfdfJoj:yfkg k|0ffnL ckgfO{g].

    !@=!@=!@=!@= ;+:yfut ;+/rgf;+:yfut ;+/rgf;+:yfut ;+/rgf;+:yfut ;+/rgf

    vs{ Joj:yfkg;+u ;DjlGwt lgsfox?;+u ;dGjo sfod u/L gLltnfO{ k|efjsf/L ?kdfsfof{Gjog ug{ ;xof]u k'ofpg] p4]Zon] b]xfo cg';f/sf] ;+:yfut ;+/rgfx?sf] Joj:yf

    ul/g]5 . gLltsf]sfof{Gjogsf]qmddf sfo{ljlw, lgb]{lzsf tof/L tyf k/Ldfh{g ug]{lhDd]jf/Llgb]{zs ;ldlt / Joj:yfkg ;ldltsf] x'g]5 . vs{ ljsf;sf sfo{qmdx? sfof{Gjog ug{:yfgLo:t/ jf;d'bfo:t/sf vs{ lasf; ;ldlt v8f ug{;lsg]5 . To:t} Ps eGbf al9lhNnfx? ;+nUg x'g]vs{x?sf]xsdf If]qLo :t/df cfjZostf cg';f/ ;dGjo ;ldlt u7gug{ ;lsg] 5 . lhNnf ;dGjo ;ldltn] :YffgLo:t/df ePsf ;DjlGwt cGo ;/sf/Lu}X;/sf/L ;+:yfsf k|d'v jf k|ltlglwnfO{cfdlGqt ;b:osf]?kdf /fVg ;Sg]5 .

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    10/13

    10

    lgb{]zs ;ldltlgb{]zs ;ldltlgb{]zs ;ldltlgb{]zs ;ldlt

    dfggLo ;b:o, s[lif tyf jg, /fli6o of]hgf cfof]u ;+of]hs;lrj, jg tyf e"-;+/If0f dGqfno ;b:o;lrj, s[lif tyf ;xsf/L dGqfno ;b:o

    ;lrj, jftfj/0f dGqfno ;b:o;lrj, :yfgLo ljsf; dGqfno ;b:o;lrj, e"ld;'wf/ tyf Joj:yf dGqfno ;b:o;lrj, ko{6g tyf gful/s pog dGqfno ;b:o;lrj, cy{dGqfno ;b:ocWoIf, g]kfn pBf]u jfl0fHo dxf;+3 ;b:ocWoIf, ;fd'bflos jg pkef]Qmf dxf;+3 ;b:os[ifs k|ltlglw, -vs{;+u ;DjlGwt !hgf dlxnf ;lxt @ hgf_ ;b:odxflgb]{zs, kz';]jf ljefu ;b:o ;lrj

    lgb{]zs ;ldltsf]lgb{]zs ;ldltsf]lgb{]zs ;ldltsf]lgb{]zs ;ldltsf] sfo{If]qsfo{If]qsfo{If]qsfo{If]q:

    vs{Joj:yfkg;+u ;DjlGwt lgsfox?;+u ;dGjo ug]{. vs{;+/If0f tyf pkof]usf]nflu l5d]sL d'n'sx?;+u ePsf ;lGw ;+emf}tfx?nfO{

    sfof{Gjog tyf gljs/0f ug{cfjZos ;dGjo / ;xsfo{ug{]. vs{gLlt sfof{Gjog ug{gLlt, P]g, lgoddf ;do ;fk]IfLs k/Ldfh{gsf]nflu

    l;kmfl/; ug{]. Aoj:yfkg ;ldltaf6 k|fKt k|ultsf];dLIff u/L cfaZos lgb]{zg lbg]. vs{Aoj:yfkg;+u ;DalGw lqmofsnfkx? ;+rfngsf]nflu cfjZos >f]t Aoj:yfkg

    ug{;dGjo ug]{. lgb]{zg ;ldltsf]a}7s slDtdf aif{sf]tLg k6s a:g]. cGo cfO{kg]{sfo{x? ug]{.

    ljefljefljefljefuuuuLLLLo Joj:yfkg ;ldlto Joj:yfkg ;ldlto Joj:yfkg ;ldlto Joj:yfkg ;ldlt

    dxflgb]{zs, kz';]jf ljefu ;+of]hspkdxflgb]{zs, of]hgf tyf tflnd dxfxfvf, jg ljefu ;b:opkdxflgb]{zs, of]hgf, s[lif ljefu ;b:opkdxflgb]{zs, /fli6o lgs'~h tyf jGo hGt';+/If0f ljefu ;b:opkdxflgb]{zs, ag cg';Gwfg tyf ;e]{If0f ljefu ;b:o

    pkdxflgb]{zs, jfl0fHo ljefu ;b:opkdxflgb]{zs, gfkL ljefu ;b:opkdxflgb]{zs, e"tyf hnfwf/ ;+/If0f ljefu ;b:osfo{sf/L lgb]{zs, s[lif pBd s]Gb| ;b:ok|d'v, r/g tyf 3f;]jfnL cg';Gwfg dxfzfvf, g]kfn s[lifcg';Gwfg kl/ifb

    ;b:o

    k|ltlglw, :yfgLo ljsf; dGqfno ;b:os[ifs k|ltlglw, sfo{If]q ;b:ok|d'v, /fli6o r/g tyf kz'cfxf/f s]Gb| ;b:o ;lrj

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    11/13

    11

    ljefuLo Joj:yfkg ;ldltljefuLo Joj:yfkg ;ldltljefuLo Joj:yfkg ;ldltljefuLo Joj:yfkg ;ldltsf]sf]sf]sf]sfo{If]qsfo{If]qsfo{If]qsfo{If]q:

    vs{gLlt @)^* df pNn]v ul/Psf /0fgLlt cg';f/ sfo{qmd ;+rfng sfo{ljlw tyflgb{]lzsf tof/ ug{].

    vs{;'wf/ ;DalGw k|fljlws hgzlQmsf]bIftf clea[l4 u/fpg]. vs{;'wf/ tyf Joj:yfkg ;DaGwL sfo{qmd ;DalGwt lgsfox?Aff6 k|:tfj u/fO{;f]sf]

    sfof{Gjogdf ;dGjog ug{] . lgb{]zs ;ldltn]lbPsf]lg0f{o / lgb{]zgnfO{sfof{Gjog ug{] u/fpg]. vs{Joj:yfkgsf]nflu ;/f]sf/jfnfx? jLr ;dGjo u/L vs{sf];+/If0f, pkof]u /

    Joj;foLs/0f ug{;xhLs/0f ug{]. cfjlws / jflif{s of]hgf th{'df ug{]u/fpg] . :yfgLo / lhNnf:t/jf6 ;+rfng x'g]sfo{qmdx?sf]cg'udg tyf d"Nof+sg ug{]. ljefuLo Joj:yfkg ;ldltsf]j}7sdf cfjZostf cg';f/ ljifo ljz]if1nfO{cfdGq0f ug{]

    . ;ldltsf]a}7s slDtdf aif{sf]tLg k6s a:g]. lgb]{zg ;ldltsf]dfu{bz{g cg'?ksf sfo{x? ug]{.

    lhNnf ;dGjo ;ldltlhNnf ;dGjo ;ldltlhNnf ;dGjo ;ldltlhNnf ;dGjo ;ldlt

    :yfgLo ljsf; clwsf/L, lh=lj=;=sf]sfof{no ;+of]hsk|d'v, lhNnf jg sfof{no ;b:ok|d'v, lhNnf e";+/If0f sfof{no ;b:o

    k|d'v, lhNnf s[lif ljsf; sfof{no ;b:ok|d'v, lhNnf gfkL sfof{no ;b:ok|d'v, ;+/lIft If]q sfof{no ;b:ok|d'v, dlxnf ljsf; sfof{no ;b:ocWoIf, lhNnf pBf]u jfl0fHo ;+3 ;b:os[ifs k|ltlglw -dlxnf !, k'?if !_, :yfgLo :t/ vs{ljsf; ;ldlt ;b:olhNnf cWoIf, ufp+Fljsf; ;ldlt dxf;+3 ;b:ocWoIf, dWojtL{;+/lIft If]q Joj:yfkg ;ldlt ;b:ocWoIf, ;fd'bflos jg pkef]Qmf ;ldlt ;b:ok|ltlglw, u}/;/sf/L ;+:yf ;b:o

    k|d'v, lhNnf kz';]jf sfof{no ;b:o ;lrj

    lhNlhNlhNlhNnf ;dGjo ;ldltnf ;dGjo ;ldltnf ;dGjo ;ldltnf ;dGjo ;ldltsf]sf]sf]sf]sfo{If]qsfo{If]qsfo{If]qsfo{If]q:

    vs{sf]klxrfg, l;dfsg Jff/]lj:t[t j:t'l:ylt tof/ ug]{.

    :yfgLo:t/df pkef]Qmf ;ldlt u7gdf ;xof]u tyf ;dGjo ug]{. :yfgLo pkef]Qmf ;ldltjf6 dfu eO{cfPsf sfo{qmdnfO{cf}lrTotf / k'i6\ofO{x]/L

    :jLs[lt k|bfg ug{]tyf pkef]tmf ;ldltsf]lawfg :jLs[t ug]{.

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    12/13

    12

    lhNnf:t/sf ;/f]sf/jfnfx?jLr ;dGjo u/L sfo{of]hgf tof/ tyf sfof{Gjog ug{;xof]u ug{].

    lhNnfl:yt ;/sf/L /u}/;/sf/L ;+:yf / cGo ;/f]sf/jfnfx? jLr ;dGjo u/L Plss[tvs{ljsf; of]hgf tof/ ug{].

    vs{ljsf;sf]nflu cfjZos kg{]k|fljlws ;]jf 6]jf pknAw u/fpg ;DaGwLtlgsfox?;+u ;dGjo ug{]. lgb]{zs ;ldlt tyf ljefluo Joj:yfkg ;ldltsf]lg0f{o / lgb{]zg sfof{Gjog ug{]u/fpg]

    . vs{lasf; tyf Aoj:yfkg ;DalGw cg'udg tyf ;'kl/j]If0f u/L k[i7kf]if0f tyf l/kf]l6{

    ug{]. u7g ul/Psf pkef]Qmf ;ldltnfO{sfo{qmdsf]pB]Zo /lhDd]jf/L jf/]hfgsf/L u/fpg].

    ;ldltsf]a}7s slDtdf aif{sf]tLg k6s a:g].

    vs{vs{vs{vs{pkef]Qmfpkef]Qmfpkef]Qmfpkef]Qmf ;ldlt;ldlt;ldlt;ldlt M

    vs{ pkof]u ul//x]sf ufpF lasf; ;ldlt If]qsf s[ifsx? ldn]/ :yflgo vs{ pkef]Qmf;ldlt u7g ug{]/ To; ;ldltdf % b]lv ( hgf ;Ddsf]sfo{sfl/0fL ;ldlt /xg]5 . ;ldltn];j{;Ddltaf6 cWoIf, ;lrj / sf]iffWoIf 5gf}6 ug]{5 .

    vs{vs{vs{vs{pkef]Qmfpkef]Qmfpkef]Qmfpkef]Qmf ;ldlt;ldlt;ldlt;ldltsf]sfo{If]qsf]sfo{If]qsf]sfo{If]qsf]sfo{If]qMMMM vs{;+/If0f, pkof]u / ;Da4{g ;DaGwL sfo{x? af/]s[ifs:t/df hgr]tgf clea[l4 tyf

    sfo{s|dx? ;+rfng ug{]. lhNnf ;dGjo ;ldltsf]lgb{]zg sfof{Gjog ug{].

    ;ldltsf]cfrf/ ;+lxtf / ljwfg jgfO{lhNnf kz' ;]jf =sfof{nodf bQf{u/fpg]. :yfgLo ;/f]sf/jfnfx?;+u ;dGjo u/L of]hgf th{'df, >f]t h'6fpg]tyf sfof{Gjg ug]{.

    :yfgLo:t/df cfaZostf cg';f/ vs{;'wf/sf]nflu cfjlws tyf aflif{s of]hgf th'{dful/ lhNnf ;dGjo ;ldltaf6 cg'df]bg u/fO{sfof{Gjog ug]{.

    ;ldltsf]a}7s slDtdf aif{sf]tLg k6s a:g].

    !#=!#=!#=!#= cfly{s kIfcfly{s kIfcfly{s kIfcfly{s kIf

    s[lif tyf ;xsf/L dGqfno, jg tyf e";+/If0f dGqfno, :yfgLo ljsf; dGqfno,;/sf/L Pj+ u}X;/sf/L lgsfox?, gLlh If]q, :yfgLo lgsfosf] ljBdfg ;+/rgfjf6 g}pNn]lvt gLltx?sf]sfof{Gjog x'g] ePsf]n] g]kfn ;/sf/nfO{ 7"nf] cfly{s Jooef/ kg]{5|}g, t/ klg k|:tfljt sfo{qmdx?, P]g, lgodx?sf]sfof{Gjogsf] nflu eg];fnj;fnL?kdf ah]6 ljlgof]hg ul/g] 5 .

  • 7/22/2019 Rangeland Policy 2012

    13/13

    13

    !$=!$=!$=!$= sfg'gL Joj:yfsfg'gL Joj:yfsfg'gL Joj:yfsfg'gL Joj:yf

    vs{x?sf] ljsf; tyf Joj:yfkgsf nflu P]g lgod lgb]{lzsf tyf sfo{ljlw th'{df u/Lnfu'ul/g]5 .

    !%=!%=!%=!%= cg'udg / d"Nofgcg'udg / d"Nofgcg'udg / d"Nofgcg'udg / d"Nofg

    lgb]{zs ;ldlt, ljefluo ;ldlt, lhNnf ;dGjo ;ldlt dfkm{t lgoldt cg'udg, d"Nof+sgu/L k|ltj]bg k]z ug]{Joj:yf ldnfO{g]5 .

    !^=!^=!^=!^= hf]lvdhf]lvdhf]lvdhf]lvd

    vs{Joj:yfkg dfkm{t jftfj/0f tyf h}ljs ljljwtfsf]bL3{sfnLg ;+/If0f, nlIft au{sf]hLjg:t/df ;'wf/ cflb k|ltkmn k|fKt x'g] x'+Fbf o; gLltsf] sfof{Gjogaf6 hf]lvd x'g]b]lvb}g .

    ----------------------------------------------