power to the people 2011-4

Power to the PeopleJaargang 8 - nummer 4 - oktober 2011

Uitgave van de zonnestroomproducentenverenigingwww.zonnestroomproducenten.org

Race der titanenSteeds grotere zonneparken

Power to the People

2

Power to the people magazine

colofonPower to the People

is een uitgave van de ZPV

Ledental: 1.406

Opgesteld vermogen: ca 3039 kWp

Energiebesparing: 2583 MWh/jaar

CO2-besparing: 1420 ton/jaar

medewerkers

Voorzitter: Floris Wouterlood

Penningmeester: vacant

p/a Thorbeckestraat 33,

2313 HD Leiden

Secretaris: Niels Schoorlemmer

Webmaster: Harry Schreeven

Hoofdredacteur:

Floris Wouterlood

opmaak

Tamara Janssen

Redactieteam: redactie@zonne-

stroomproducenten.org

Oplage oktober 2011: 1350+

foto’s en illustraties:Cover: ShutterstockPag. 4: Enbridge Inc.Pag. 6: MuseonPag. 7: ShutterstockPag. 9: F. WouterloodPag. 10: WS BerghPag. 11: SuntechPag. 17: Chris Malloy

Het geaccumuleerd zonnestroomvermogen van de ZPV is geklom-men tot meer dan 3 megawattpiek. Dat is goed nieuws. Er hebbenzich dit jaar veel nieuwe leden aangemeld die privé zonnepanelenhebben aangeschaft, via de actie Wijwillenzon, helemaal zondersubsidie, of met een beetje subsidie als ze zo gelukkig waren in eengemeente te wonen die nog een subsidiepotje had met nog eenlaagje op de bodem. Daarnaast hebben ook opmerkelijk veel be-staande leden hun eerste generatie panelen aangevuld met extrapanelen. Waarom ook niet? Het is leuk en panelen zijn goedkoperdan ooit. De toekomst ziet er dan ook veelbelovend uit (het woord“stralend” doet de redactie aan Fukushima denken, dus liever niet).Zonnepanelen worden zó rap goedkoper (zie dit nummer) dat deprijsval haast niet meer is bij te benen. Strikt genomen is gridpari-tiet al bereikt alhoewel het komt doordat wij wonen in een landmet een kabinet die als een gierigaard heel veel energiebelastingheft op de kleinverbruiker, maar geen cent subsidie over heeft alsdiezelfde kleinverbruiker zijn stroomconsumptie wil vergroenen.Wie had dat gedacht: burgers van een natie van belastingvermij-ders schaffen om belasting uit te sparen zonnepanelen aan.Bij gebrek aan groot zonnestroomnieuws in ons land heeft de re-dactie eens over de grenzen gekeken naar het buitenland. Onge-looflijk. Terwijl Nederland acheruit boert met het ontwikkelen vanhernieuwbare energiebronnen en hooguit biomassa en afval bij-verbrandt in kolencentrales wordt in diverse landen het ene zon-nestroompark na het andere uit de grond gestampt. In Italië is hetqua aanwas van zonnestroom zo’n gekkenhuis geworden datmenig deskundige het hoofd schudt en bevroedt dat in dat landstraks hele rare dingen gaan gebeuren. De redactie kijkt met ont-zag naar Vlaanderen waar men in korte tijd meer dan 1 GWp aanzonnepanelen heeft weten te plaatsen. En dan is er natuurlijk nogDuitsland.Voor u ligt nummer 2011-4 van de Power to the People, het najaars-nummer. Het is herfst, dus er is aandacht voor woningen met lagestookkosten of liever helemaal geen stookkosten omdat het energie-plushuizen zijn. De redactie wil ook graag energieplus zijn. Hierom heeft ze heeftdringend versterking nodig, en hetzelfde geldt ook voor het bestuurvan de vereniging. Willen we aan de weg blijven timmeren, danmoeten er meer schouders onder!

De redactie wenst u veel leesplezier

van de redactiePower to the PeopleJaargang 8 - nummer 4 - oktober 2011

Uitgave van de zonnestroomproducentenverenigingwww.zonnestroomproducenten.org

Race der titanenSteeds grotere zonneparken

Jaargang 8 - nummer 4 - 2011

inhoud o.a.


3

Race der titanenHet lijkt wel alsof er een race aan de gang is naar steeds groterezonnestroomparken.

collectieve saldering, pilot in AmsterdamDe gemeente Amsterdam gaat een pilot starten waarbij de opge-wekte zonnestroom op het dak virtueel wordt verdeeld onder dewoningen in een appartementencomplex.uraniumreactor”

micro-omvormers in de liftNa een korte periode van bloei in de jaren 2000-2005 leek hetalsof het doek was gevallen voor de micro-omvormer.

energiepluswoning in GroenloRonald Serné hield zich vijftien jaar bezig met het ontwerp vanzijn grote droom, een energiepluswoning.

4

8

14

18

Contributie betalen alstublieft!

Sinds de oprichting van de ZPV in 2003 is de jaarlijkse contributie 10 euro. Met die 10 euro per lid per jaar zietde vereniging kans om haar activiteiten te ontplooien. Zo is er afgelopen jaar naast de bestaande professionelepromotiekraam er een tweede bijgekomen. De enthousiaste PR-leden hebben er een zeer actierijk jaar van ge-maakt met een record aantal presentaties op ambachts- en milieumarkten. De vereniging probeert zo te doenwat ons doel is: zonnestroom te promoten, promoten en nog meer te promoten.

Kijkt u alstublieft na of u uw bijdrage over 2011 hebt betaald. U kunt uw bijdrage van 10 euro voor 2011 over-maken naar Triodos-rekening 78.67.97.959 t.n.v. de penningmeester van de Zonnestroom Producenten Vereni-ging, adres Thorbeckestraat 33, 2313 HD in Leiden. Doen, alstublieft, want de plaatsvervangend penningmeesteris in het dagelijkse leven een erg aardig persoon die het veel te druk heeft om mensen als een soort boze vrekachter de broek te zitten.

van de penningmeester


Het lijkt wel alsof er een race aan de gang is naar

steeds grotere zonnestroomparken. Natuurlijk zijn

grote zonnestroominstallaties per eenheid goedko-

per dan kleinere, maar je moet er wél de ruimte, fi-

nanciën en visie voor hebben.

De allergrootste operationele zonnefarmter wereld staat op dit moment bij de stadSarnia in Ontario, Canada (92 MWp -2010). Op nummer 2 staat Montalto di Ca-

stro (Italië, 84,2 Mwp - 2010). Drie is Finsterwalde(Duitsland, 80,2 MWp, 2010). De Verenigde Staten isin opkomst. Hier werd in Californië op 8 augustusde hoofdschakelaar van de Avenal Solar Genera-ting Facility (45 MWp) officieel omgezet. De Ameri-kanen cheaten een beetje, want de ASGF omvatdrie afzonderlijke installaties, namelijk Avenal

Power to the People

4

Race der Titanen

Oekra ïne wil in 2015 voor 30% onafhankelijk zijn

van geïmporteerde energie en de ellende met

Tsjernobyl heeft ze kennelijk wat minder

happig gemaakt om die behoefte in te vullen

met kernenergie

Park (6MWp), Sun City (20 MWp) en Sand Drag (19MWp). De zonnepanelen zijn gemaakt door Sharp,en het zijn er heel veel: 450.000 exemplaren. Eennóg grotere zonnestroomcentrale is in de USA opkomst, het monsterlijk grote Copper MountainSolar Complex (150 MWp). Woestijn genoeg, zullende Amerikanen gedacht hebben. In 2012 moet heteerste gedeelte van Copper Mountain aan het networden gekoppeld, namelijk 92 MWp. In 2015 volgtdan de rest (58 MWp). De schaalbaarheid is hetaardige van zonne-energie. Kom daar maar eens

om met een kolencentrale of laat staan een kern-centrale. Dat zijn alles-of-niets monsters.Intussen wordt op de Krim (Okhotnikov, Oekraïne)geduldig aan een zonnestroomcentrale gebouwddie, als hij klaar is, liefst 80 MWp zonne-vermogenheeft. De instralingsgegevens voor de Krim zijn ietsbeter dan die in Nederland (800-1.400 W/m2/jaar),maar toch niet van laten we zeggen, “super woes-tijnkwailiteit” zoals in Arizona, Nevada en delenvan Californië. Oekraïne wil in 2015 voor 30% on-afhankelijk zijn van geïmporteerde energie, en deellende met Tsjernobyl heeft ze kennelijk wat min-der happig gemaakt om die behoefte in te vullenmet kernenergie. Okhotnikov wordt in fases (20MWp elk) opgeleverd. De tweede fase werd beginaugustus van dit jaar operatineel. De bouwer be-weert 1 MWp per dag te kunnen installeren. Oe-kraïne betaalt de investering door het verkopenvan CO2 emissierechten onder het Kyotoprotocol.Dat is handig maar je vraagt je af wie die emissie-rechten ophoest. Nederlandse energieboeren mis-schien die kolencentrales willen bouwen? In datgeval betalen wij indirect mee aan het Oekraïnsesuperproject.

De pijplijn van grote projecten is nog lang niet leeg.Een heel groot project is de geplande 200 MWp zon-nestroomfarm bij Kozani in Griekenland. Of ditproject wordt voltooid is een beetje afhankelijk vande moeilijke financiële situatie waarin het land opdit moment verkeert. In Thailand zijn de papierengetekend om te beginnen aan een 72 MWp gigantin de provicie Lop Buri. Eerder waren in dat land albescheidener zonnestroomstations gebouwd, na-melijk Chachoengsao (1,6 MWp), Udonthanee (1,6MWp), Lop Buri (2,2 MWp), Angthong (1,1 MWp) ende 2,1 MWp centrale in Petchaburio.

Een lijst met de grootste zonnestroomcentrales terwereld vindt u op www.pvresources.com


5

Het plaatsen van de zonnepanelen op hetdak van het Museon is het resultaat vaneen nauwe samenwerking tussen ge-meente Den Haag, Eneco, het Museon en

het Klimaatfonds Haaglanden. Vanuit een gedeeldetoekomstvisie op duurzame ontwikkeling van ener-gievoorziening in Den Haag wordt zonne-energievoor het Museon mogelijk. Deze partijen financie-ren het zonneproject gezamenlijk. Nog dit jaarworden de 200 zonnepanelen op het dak van hetmuseum geïnstalleerd. In Den Haag is er dan weereen concreet project gerealiseerd op het gebied vanduurzame energie. Den Haag heeft de ambitie omin 2040 klimaatneutraal zijn. Door het toepassenvan steeds meer duurzame energiebronnen zoalsaardwarmte, wind-, biomassa- en zonne-energiegroeit het aandeel duurzame energie in Den Haaglangzaam maar zeker. Zonne-energie is in de stede-lijke omgeving goed toepasbaar, en zeker in DenHaag omdat er voldoende dakoppervlak aanwezigis om het potentieel te benutten en omdat in dekuststreek de omstandigheden voor zonnepane-len heel goed zijn. Eneco investeert samen met degemeente en het Klimaatfonds Haaglanden in deopwekking van schone energie. Het Museon werktgraag met deze partijen samen om de activiteitenin het museum te verduurzamen. Het museum ver-zorgt bijvoorbeeld al heel lang tentoonstellingenrond het thema fossiele brandstoffen versus duur-zame energiebronnen. De bezoekers van het Mu-

seon kunnen, na installatie van de panelen, dage-lijks via displays in het museum zien hoeveel ener-gie de zonnepanelen opwekken.

Installatie zonnepanelenHet Museon is een zeer geschikte locatie om zonne-panelen te installeren. Er is voldoende dakopper-vlakte beschikbaar, de oriëntatie ten opzichte vande zon is ideaal en er is geen beschaduwing vanhoge gebouwen of bomen in de onmiddellijke om-geving. Tempus, het installatiebedrijf van Eneco,gaat de zonnepanelen installeren. De werkzaamhe-den worden in september gestart. Het streven isdat alle 200 zonnepanelen eind november op hetdak van het museum geïnstalleerd zijn.

Uit: www.duurzaamnieuws.nl

Power to the People

6

Power to the People

6

Het Museon krijgt eind 2011 een stevige 200 zonnepa-

nelen op het dak. Met een oppervlakte van 700 m2

wordt het de gemeentelijke instelling in Den Haag met

het grootste zonnedak. De 200 panelen zullen gemiddeld

38.000 kWh per jaar produceren. De stroom wordt door

het Museon zelf gebruikt.

Museon in Den Haag krijgt zonnepanelen

77

Op 29 oktober aanstaande houdt de ZPV haar jaar-lijkse Algemene Ledenvergadering. Dit jaar verga-deren we in het Earthship in Zwolle. Dit Earthshipstaat in het Doepark Nooterhof aan de Goertjesweg1, 8013 PA Zwolle (www.doeparknooterhof.nl).

Leden van de ZPV krijgen via een nieuwflits eenextra uitnodiging.

De voorlopige agenda is als volgt: 12.00 - 13.00 uur De rondleiding 13.00 - 13.30 uur Ontvangst13.30 - 15.00 uur Jaarvergadering15.00 - 15.30 uur Pauze15.30 - 16.30 uur Vervolg vergadering

Geinteresseerden kunnen met de rondleiding meedoor het Doe-park en het Earthship met al z’n duur-zame en innovatieve zaken. Spreker: dhr Mari v.dHeijden (CEO, SWEA, den Bosch), spreekt over ‘Om-vormen en omvormers’.


Algemene ledenvergadering van de ZPV

8

Power to the People

Een micro-omvormer heeft zekere voorde-len en nadelen boven een grote stringom-vormer. Belangrijk is de schaalbaarheid.Nadeel is hetzelfde als bij verpakte goede-

ren. Een heleboel kleintjes kosten onvermijdelijkmeer dan ‘eén grote. Een tweede nadeel van micro-omvormers is dat de omvormers van AC panelenmet paneel en al op een hoge, moeilijk te bereikenplek buitenshuis bivakkeren, iets wat bij storingheel vervelend kan uitpakken. Tot overmaat vanramp ging de eerste generatie micro-omvormers(de OK4E van NKF) massaal in storing. De directeconcurrent van de OK4E, de Soladin 120 van Mas-tervolt, is binnenshuis gemonteerd, een qua tempe-ratuurwisselingen veel gunstiger positie dan buitenop het dak.Met de komst van grotere en goedkopere panelenen gehinderd door het OK4E uitvaldrama leek hetalsof de micro-omvormer was gedoemd in de ver-getelheid te raken. Maar er is een vervangings-markt, namelijk al die mensen die AC panelenhebben gekocht met Soladin 120 omvormers waar-van er zo nu en dan eentje sneuvelt, en er is eennieuwmarkt ontstaan van mensen die los een of

twee grote panelen van 180-250 Wp kopen en diedaarvoor een bijpassende omvormer zoeken.In de Verenigde Staten had rond 2009 de firma En-phase ontdekt dat er een markt is voor micro-om-vormers op plaatsen met wisselendebeschaduwing. Bij een string panelen is het zo dateen beetje schaduw op één van de panelen de pres-tatie van de hele string sterk negatief beinvloedt.Indien alle panelen uitgerust zijn met hun eigenmicro-omvormer, valt bij beschaduwing alleen deproductie weg van dat ene beschaduwde paneelterwijl de overige panelen rustig door blijven pro-duceren. Enphase ontwierp een omvormer die, netals vroeger bij de AC panelen, achterop een zonne-paneel werd gemonteed, en die modulair was ge-bouwd, zowel voor de stroomproductie als voor debemetering. Grote aantallen Enphase omvomersmet hun panelen kunnen achter elkaar worden ge-schakeld als de parels van een parelketting. Elkemicro-omvormer is zo robuust gebouwd dat meneen lange garantie kan geven, en elke micro-om-vormer kan apart worden gemonitord via een in-ternet-achtige interface. Omdat de fabriek alleszelf in de hand houdt zou robuustheid en een lang

Micro-omvormers in de lift

Na een korte periode van bloei in de jaren 2000-2005

leek het alsof het doek was gevallen voor de micro-om-

vormer en de AC-module. Even een opfrisser voor de

oude garde en een introductie voor nieuwelingen: een

AC paneel is een zonnepaneel met achterop bevestigd

een kleine omvormer die alle opgewekte gelijkstroom

meteen omzet in wisselstroom. Het enige wat de eigen-

aar hoeft te doen is het paneel op het dak te bevesti-

gen, kabeltje naar binnen te trekken en de stekker in

een stopcontact te steken. Laagdrempelig en uiterst

schaalbaar en dus in de begintijd met dure panelen voor

niet-techneuten een heel prettig gegeven.


9

leven gewaarborgd zijn. Helaas waren de Enphaseomvormers in de begintijd alleen beschikbaar voorde Amerikaanse netspanning en –frequentie. Hier in Europa keek men een paar jaar de kat uitde boom en werd een niche-markt bediend doorhet Duitse merk Dorfmüller, maar opeens zijn ernu vier fabrikanten actief met micro-omvormers:het Engelse Enecsys, het Amerikaanse Power One,het Duitse APtronic en het Nederlandse SWEA(Den Bosch). Alle fabrikanten hebben in hun reper-toire een micro-omvormer. De SWEA omvormer isoorspronkelijk ontwikkeld als netgekoppelde om-vormer voor een kleine windmolen, maar als net-gekoppelde zonnestroomomvormer presteert hijeven vrolijk. Dorfmüller (www.dorfmueller-sola-ranlagen.de) heeft een serie van 7 kleine omvor-mers met AC vermogens tussen 125 en 910 W.Enecsys (www.enecsys.com) heeft een 360W ACmicro-omvormer (de SMI-D360W-72), Power one(www.power-one.com) heeft de Aurora Micro (aan-gekondigd, 300 W AC), APtronic (www.aptronic-solar.com) verkoopt de APtronic INV 350 die menadverteert als een plug-en-play 350-watter, enSWEA (www.swea.nl) heeft de UWT-I-250, een om-vormer die 250 W AC afgeeft en die twee panelenvan 120-145 Wp aan kan. De SWEA is een keurigplastic kastje waar men in mag duiken om depower curve in te stellen (bij de meeste omvormersis het de gebruiker op straffe van verlies van garan-tie streng verboden om de kast te openen). Allemicro-omvormers met uitzondering van de SWEAhebben automatische maximum power point trac-king (MPPT) waarbij Power one claimt dat hun om-vormer is uitgerust met de slimste power point

tracking software. Naast deze omvormers komt ubij een Google-zoekactie op internet een aantalspotgoedkope Chinese “grid-tie” omvormers tegen,waarvan een enkele ook via een firma in Neder-land kan worden aangeschaft (de Sun-250 G voor12BV panelen via Sun-solar in Tilburg). Door defirma GP-Joule in Duitsland wordt voor 799 euroeen ‘mini’joule basisset aangeboden, een 185 WpSchüco AC paneel met aangekoppeld een EnecsysSMI-S200-72-DE micro-omvomer(www.minijoule.com).Uw redacteur is bezig in het kader van zijn per-soonlijke zonne-activiteiten met het uitvoeren vanzogenaamde veldtests van alle micro-inverters diehij te pakken kan krijgen. Hij heeft het voordeeleen paar AC modules te hebben die keurig naast el-kaar liggen op een stukje goedbezond dak. Dezemodules hangen aan (intussen een paar keer ver-vangen) OK4E micro-omvormers en originele Sola-din 120 omvormers. Verder heeft hij onlangs een235Wp Yinglipaneel op de kop getikt dat uitstekendpresteert mits er een goede micro-omvormer aan isgekoppeld. In een volgend nummer van de Powerto the People zult u vergelijkende veldtestresulta-ten tegenkomen. Op de foto ziet u de testopstellingmet op het moment van fotograferen een SWEAUWT-I-250 micro-omvormer. Het ziet er rommeliguit, maar het is dan ook een echte veldtest! Linksde SWEA, midden een Dorfmüller DMI-150 enrechts onder een enorm koelblok een OK4E.Kortom, de micro-omvormer lijkt terug-van-wegge-weest te zijn en gooit hoge ogen als vervangendeomvormer en als omvormer voor panelen in de180-250 Wp range.

Micro-omvormers in de lift


10

Sinds afgelopen juli is de verlichting verminderdop stukken snelweg in Vlaanderen, het land datsinds mensenheugen het best verlichte wegennetvan Europa bezat. Alleen worden de grotere ring-wegen en open afritten nog verlicht. Met dezemaatregelen wil Hilde Crevits, de Vlaams ministervan Mobiliteit, aanzienlijk energie besparen: naarschatting 2 miljoen euro per jaar aan stroomkostenen een winst voor het milieu in de vorm van beper-king van lichtvervuiling. Het gaat om niet niks. Tot nu toe werd de verlich-ting van de snelwegen gedoofd tussen middernachten zes uur 's ochtends. Dat is sinds half juli dus af-gelopen, met uitzondering van de ring rond Ant-werpen en Brussel, langs Gent, het stuk E314 inLeuven, en verder open afritten. Op deze plaatsenbrandt de verlichting voortaan de gehele nacht.Dynamische verlichtingOp sommige trajecten blijft 'dynamische verlich-ting' mogelijk bij een verkeersongeval, wegwerk-zaamheden, file of uitzonderlijkeweersomstandigheden. Dit wil zeggen dat de ver-lichting alsnog kan aanfloepen tussen Gent en Ant-werpen, tussen Antwerpen en Brussel, en opstukken snelweg tussen Aalst en Brussel.Al met al betekent dit dat er langs 827 km van de1.728 km (in één rijrichting) autosnelweg licht kanbranden. Op 312 km (in één rijrichting) blijft deverlichting de hele nacht branden. Op 501 km (inéén rijrichting) wordt de verlichting dynamisch ge-schakeld naar gelang de omstandigheden.Na de maatregelen kan het licht langs 47,9% van deautosnelwegen aangeschakeld worden. Tot nu toewas er al dan niet permanente verlichting langs84% van de Vlaamse autosnelwegen aanwezig. Hetpercentage permanent verlichte kilometers gingvanaf 15 juli iets omhoog, van 14,5% naar 18,1%.Begeleidende maatregelen zijn beter reflecterendewegmarkeringen en meer reflectoren langs de kantvan de weg.In België staan 330.000 lichtmasten langs de auto-wegen en snelwegen. In Wallonië worden zo’n 750van 860 kilometers snelweg verlicht. Vorig jaar zouWallonië daarvoor 105 GWh stroom verbruikt heb-ben -het vermogen van een kernreactor gedurende

vier dagen- en betaalde het voor deze luxe 9,5 mil-joen euro. Daar werd de voorbije jaren al 'be-spaard'. Van een stevige 4.000 gemiddeldebranduren viel Wallonië in 2008 terug op 2.350.oorspronkelijk artikel door Luc De Smet in Energeia

De Wonings-tichtingBergh bouwtdit jaar aande Plantsoen-singel Noordin 's-Heeren-berg achttienextreem energiezuinige woningen. Als de huizenover twee jaar klaar zijn, zullen de bewoners geenrekening op de deurmat vinden voor het verwar-men van de kamers en heet tapwater. Op de dakenkomen zonnepanelen te liggen die de vloerverwar-ming op temperatuur gaan houden. In de murenkomt een dik pak isolatie.De Woningstichting legt de lat hoog voor het bouw-plan van vijftien huur- en drie koopwoningen. Deverhuurder kiest voor energie- en isolatieregels dievermoedelijk pas rond 2020 in heel Nederland voornieuwbouw gaan gelden. Die ambitie maakt de hui-zen per stuk zo'n 20.000 euro duurder. De betrok-ken bouwbedrijven, de Woningstichting, degemeente Montferland en de provincie leggensamen dat verschil bij.Directeur Arjan ter Bogt van de Woningstichtingziet het als een plicht om bouwers uit te dagen omenergiezuinig te bouwen. Dat is eerder ook ge-beurd in Beek, waar zeer energiezuinige huizenkomen. In 's-Heerenberg gaat de stichting een stapverder: het project aan de Plantsoensingel is ener-gieneutraal. Dat betekent dat de zonnepanelen alleenergie leveren voor het verwarmen van de hui-zen. Het plan aan de Plantsoensingel Noord in 's-Heer-enberg, met zonnepanelen op de daken. foto Wo-ningstichting Berghhttp://www.gelderlander.nl/voorpagina/lie-mers/9072198/Huizen-zonder-stookkosten-in-sHeer-enberg.ece

Power to the People

Kan het een tikje minder?KO

RT 1

Huizen zonder stookkosten in‘s-Heerenberg

Uit: De Gelderlander

KORT

2


11

De prijsda-lingen vansilicium zon-nepanelenhoudenmaar aan.Volgens het Duitse blad Photon probeert de indus-trie dit soort zonnepanelen op dit moment voor 80-90 eurocent per wattpiek aan de (groothandels)man te brengen. Volgens Photon gaat het om sili-cium panelen in juli van dit jaar aangeboden doorSopray Solar Co. Ltd in China voor prijzen tussenUS $1,25 en1,35 (€ 0,87- 0,94). Particulieren hebbende prijzen die zij moeten betalen ook drastisch om-laag zien gaan. Volgens het gezaghebbende Solar-Buzz (www.solarbuzz.com) zijn de prijzen vanreguliere zonnepanelen voor particulieren op ditmoment (oktober 2011) gedaald tot € 2,10 per watt-piek (let wel: dit zijn kale paneelprijzen).Zo hard gaat het prijsdalingsgeweld dat grijsimportop dit moment voor particulieren op ongeveer 1,40euro per wattpiek kan uitkomen (“samen met wathandige jongens een containertje uit Sjanghai latenkomen”). Niet dat de ZPV dit soort praktijken voor-staat,want hoe zit dat bijvoorbeeld met garantie,maar we zien het gebeuren.Oorzaak van de prijsdalingen is de massale produc-tie in China die, omdat men in China voor het over-grote leeuwendeel aan export doet, op de Europeseen Amerikaanse markten moet worden afgezet. Enin Europa loopt het nou net spaak. In Duitsalndverwacht men een stuk lagere groei dan vorig jaar.

Stel u voor: zonnepanelen op het dak voor € 2,50per wattpiek all in. Een systeem van 2,5 kWp zoudan € 6.250 kosten. Bij een jaarproductie van 2.125kWh en een stroomprijs van 22 cent zit u al bene-den de 15 jaar vereffeningstijd. Woont u in een ge-meente die u een extraatje geeft als uzonne panelen aanschaft, dan is het allemaal nogveel leuker. Gridpariteit is dus in wezen bereikt.

Keerzijde van de prijsineenstorting is dat fabrikan-ten van dunne-filmpanelen het bijzonder lastighebben. Ons eigen (nou ja) Nuon kan haar proeffa-briek van Helios-dunnefilm panelen aan de straat-

stenen niet kwijt. In de USA is Solyndra failliet ge-gaan, en recentelijk is daar ook een fabrikant fail-liet gegaan van fraaie schotels waarvan hetgeconcentreerde zonlicht Stirlingmotoren aandrijftdie via generatoren elektriciteit opwekken. Heelvernuftig, maar te duur. Men hoopte de schotels afte zetten aan een CSP project, maar de CSP-ers zijnovergestapt op de veel goedkopere PV panelen.Menig zonnepaneelfabrikant loopt het financieeldun door de broek. Winsten en aandeelkoersenzakken.

De Chinese fabrikant Suntech heeft niet zo lang ge-leden een nieuw zonnepaneel aan de pers gepre-senteerd. Het gaat om een nieuwe generatiepolykristallijne high-performancepanelen. De celef-ficiency is liefst 15,5% wat vrij hoog is voor dit typesilicium. De cellen zijn van het 6 inch (ca 15 cm)type, en 72 ervan leveren een superieur 300 Wp pa-neel op, aldus de fabrikant. De 300 Wp panelen zijnbedoeld voor toepassingen op daken. Opmerkelijkis dat de fabrtikant claimt dat de energetische te-rugverdientijd van deze panelen eenderde korter isdan die van monokristallijne panelen. De panelenworden het eerst aangeboden op de Israelischemarkt

Dalen, dalen, dalen

KORT

3

Nieuwe 300 Wp Suntech-panelenhttp://www.prnewswire.com/news-releases/sun-

tech-unveils-high-efficiency-and-innovative-solar-

module-for-israel-125728443.htmlKORT

4


Jaargang 8 - nummer 4 - 2011Power to the People

12

Hulp gevraagd!Vacature algemene bestuursleden Zonnestroom Producenten Vereniging (M/V)

Volgens de statuten van de vereniging moet het bestuurop geregelde tijdstippen worden vernieuwd. In verbandhiermee is de vereniging op zoek naar nieuwe bestuursle-den. De werkzaamheden van bestuursleden nemen ge-middeld 1 uur per week in beslag.

TaakomschrijvingEen bestuurslid denkt en brainstormt mee op het bestuur-sniveau van de vereniging.• Helpt indien nodig mee met het organiseren van activi-teiten

Wij vragen• Enthousiasme• Bereidheid om per email te communiceren• Zelfstandig kunnen functioneren• Bereidheid om bestuursvergaderingen bij te wonen en

indien nodig extra werkzaamheden voor de vereniging te doen.

• Instemming met de missie, visie en doelstellingen van de Zonnestroom Producenten Vereniging.

Wij bieden• Een praktisch-idealistisch bestuur bestaande uit mensen met verschillende achtergronden

• Onkostenvergoeding (b.v. reiskosten)• Mogelijkheid tot netwerkuitbreiding en om je verder te

ontwikkelen

Voor meer informatie over de vacatures penningmeesteren algemeen bestuursleden: Floris Wouterlood, voorzitter ZPV, tel. 071-5123816 [email protected] of Niels Schoorlemmer, secretaris ZPV, tel. 040-2130082 [email protected]

Vacature penningmeester Zonnestroom Producenten Vereniging (M/V)

De Zonnestroom Producenten Vereniging is in 2003 opge-richt en is de grootste landelijke vereniging van zonnepa-neel bezitters. De vereniging behartigt de belangen vanparticulieren-zonnestroomproducenten in Nederland. Devereniging draait volledig op lidmaatschapsgelden vanhaar leden en bestaat hoofdzakelijk uit vrijwilligers diezich inzetten voor haar doelstellingen. De vereniging isdringend op zoek naar een nieuwe penningmeester. Dewerkzaamheden van de penningmeester nemen gemid-deld 3 uur per week in beslag.

TaakomschrijvingDe penningmeester beheert het geld van de vereniging.Zijn of haar taken zijn:• Het bijhouden van de kas en het beheren van de

bankrekeningen.• Het doen en ontvangen van betalingen.• Het bijhouden van kas- en bankboek.• Het maken van het financieel jaarverslag.• Het maken van financiële verslagen van de door de ZPV

uitgevoerde projecten in overleg met de projectleider.• Het opstellen van een begroting in overleg met het

bestuur• Het waar mogelijk verbeteren van de financiële

administratie

Wij vragen• MBO- HBO werken denkniveau• Boekhoudkundige ervaring• Bereidheid om per email te communiceren• Kennis van Excel en/of boekhoudkundige software• Zelfstandig kunnen functioneren• Bereidheid om bestuursvergaderingen bij te wonen en

daarnaast extra werkzaamheden te verrichten die voortvloeien uit het penningmeesterschap.

• Instemming met de missie, visie en doelstellingen van deZonnestroom Producenten Vereniging.

Wij bieden• Een praktisch-idealistisch bestuur bestaande uit mensenmet verschillende achtergronden• Onkostenvergoeding (b.v. reiskosten)• Mogelijkheid tot netwerkuitbreiding en om je verder te

ontwikkelen


13

Het bestuur van de ZPV heeft hulp nodig, namelijk een penningmeester, algemene bestuursleden en voor dePower to the People een kandidaat-hoofdredacteur en een vormgever. Penningmeester: De vereniging teltongeveer 1300 leden. Om dit allemaal bij te houden heeft de vereniging een aantal vrijwilligers, leden vande vereniging die zich inzetten om de vereniging levend en bruisend te houden.

Power to the People is de nieuwsbrief van de ZPV. We pro-beren elke 2 maanden een nieuwsbrief te publiceren.Hiervoor zijn redactieleden nodig. We willen het redac-tie/vormgevingsteam na 8 jaar trouwe dienst gaan ver-nieuwen. Hiervoor is er behoefte aan uitbreiding van deredactie met iemand die op termijn de functie van hoofd-redacteur op zich kan nemen, en aan een vormgever. De werkzaamheden van een redacteur neemt gemiddeld3 uur per week in beslag. In tegenstelling tot redactiewerk welke voortdurende at-tentie en vasthoudendheid vraagt, vergt de vormgevingvooral creativiteit en speelsheid en - vanwege haar aardaan het eind van het redactionele proces - korte tijdenvan relatief veel inspanning. De (hoofd) redacteur en devormgever werken als een hecht team samen.

Taakomschrijving kandidaat-hoofdredacteurEen redacteur denkt en brainstormt mee op het bestuurs -niveau van de vereniging. Van een hoofdredacteur verwachten we “een tandjeextra”.

• Heeft bij voorkeur journalistieke en/of redactionele ervaring

• Heeft belangstelling voor ontwikkelingen op het gebied van kleinschalige hernieuwbare energieopwekking

• Houdt de ontwikkelingen op zon-elektrische en zonthermisch gebied bij en verzamelt nieuws

• Werft kopij bij derden en schrijft regelmatig zelf artikelen voor de nieuwsbrief

• Is een creatief persoon

Taakomschrijving vormgever• Heeft bij voorkeur grafische vormgeverservaring of

wellicht een grafische opleiding• Heeft ervaring met het vormgeven van tijdschriften • heeft ervaring met omzetten van tekstverwerkers –

bestanden in elektronische publicaties (Adobe Acrobat – PDF’s maken)

• heeft ervaring met fotobewerkingssoftware zoals Photoshop of Te Gimp

• Is een teamwerker • Heeft belangstelling voor ontwikkelingen op het gebied

van kleinschalige hernieuwbare energieopwekking

• Is bekend met opmaakprogramma’s (pakketten zoals Quark Xpress en Indesign)

• Is bereid zich in te zetten om elke 2 maanden een PttP te vervaardigen

Wij vragen• Enthousiaste leden die bereid zijn als team op te treden• Bekend zijn met belangrijke tekstverwerkers (Word, Open Office) en fotobewerkingssoftware (Photoshop, The Gimp) en opmaakprogramma’s (met name de vormgever)

• Onderlegd zijn in het schrijven in de Nederlandse taal• Bereidheid om per email te communiceren• Zelfstandig als in in teamverband kunnen functioneren• Bereidheid om bestuursvergaderingen bij te wonen • Instemming met de missie, visie en doelstellingen van de

Zonnestroom Producenten Vereniging.

Wij bieden• Een praktisch-idealistisch bestuur bestaande uit mensen

met verschillende achtergronden• Onkostenvergoeding (b.v. reiskosten)• Mogelijkheid tot netwerkuitbreiding en om je verder te

ontwikkelen• Een goed gevoel zodra het nieuwste nummer van de

nieuwsbrief is gepubliceerd.

Voor meer informatie: Floris Wouterlood, hoofdredacteur ZPV, tel. [email protected]

Vacature kandidaat-hoofdredacteur Power to the People (M/V) en een vormgever (M/V)


De gemeente Amsterdam gaat een pilot star-

ten waarbij de opgewekte zonnestroom op

het dak 'virtueel' wordt verdeeld onder de

woningen in een appartementencomplex. De

bewoners betalen over deze stroom dan

geen energiebelasting. In een verklaring laat

de gemeente weten zich bewust te zijn dat

ze hiermee "de grenzen van de energiewetge-

ving" op zoekt. Maar in een stad waar 88%

van de woningen gestapeld zijn is de huidige

regelgeving "vaak een sta in de weg voor het

opwekken van duurzame energie".

(bericht in Energeia, 18 juli 2011 - http://www.energeia.nl/preview.php?Preview=1399)

Individuele huiseigenaren betalen over hunzelfopgewekte stroom geen energiebelasting.Wanneer een zonnesysteem gedeeld wordtdoor meerdere eigenaren, moet iedereen wel

energiebelasting betalen. Voor velen is de huidigewetgeving, die collectieve zelflevering zonder ener-giebelasting onmogelijk maakt, een doorn in hetoog. Verscheidene initiatiefnemers nemen een juri-disch gevecht zelfs op de koop toe en noemen ditdan eufemistisch een ‘proefproces’. Een voorstelvoor zelflevering van PvdA-Kamerlid DiederikSamsom, dat aan al die proefprocessen een eindhad kunnen maken, haalde onlangs echter nipt

Power to the People

14

Collectieve saldering, pilot in Amsterdam

geen meerderheid En nu komt Amsterdam dan meteen pilot. Die gaat deze maand nog van start enloopt tot de zomer van 2012. In plaats van stroom-kabels naar alle woningen, wordt er nu maar éénkabel getrokken naar het elektriciteitsnet, en ver-volgens gaat de gemeente "de opgewekte energievirtueel verrekenen met het verbruik van de deel-nemende huishoudens", ofwel: salderen. En hier-over betalen de huishoudens dan geenenergiebelasting en BTW. Wethouder Maarten vanPoelgeest laat weten: "Ik kan me nauwelijks voor-stellen dat het rijk straks alsnog barrières zal op-werpen. Want ook de minister van Economische

Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) wil meerschone energie opwekken. En als het zuiver om be-lastinginkomsten gaat, is het een beter plan om degrootverbruikers van energie niet langer kortingente geven." Bij enkele appartementencomplexen (dienog moeten worden geselecteerd) van VVE's (Ver-enigingen van Eigenaren) zullen zonnepanelenworden geplaatst waarbij de stroom wordt gele-verd aan het elektriciteitsnet. Of die stroom via demeter van de VVE gaat of rechtstreeks het net opvia een productiemeter, wordt nog bekeken. Hier-bij wordt de opgewekte energie gesaldeerd met hetverbruik van alle deelnemende eigenaren in hetcomplex. In de pilot wordt samengewerkt met deVVE's, VVE-belangenverenigingen, netbeheerderLiander, energieleveranciers (Nuon en Greenchoiceliggen hier volgens een woordvoerder van de ge-meente het meest voor de hand) en experts op juri-disch terrein, zo maakt de gemeente bekend.Overigens begeeft de gemeente Amsterdam zich opniet zulk heel glad ijs. Eind juni diende SP'er PaulusJansen een motie in die de Tweede Kamer unaniemaannam, waarin hij minister Maxime Verhagen(EL&I) opdroeg om salderen binnen VVE's mogelijkte maken. Verhagen ondersteunde het voorstel ook,en zei dit in de Green Deal op te willen nemen.


15

Collectieve saldering, pilot in Amsterdam

“Ik kan me nauwelijks voorstellen dat

het rijk straks alsnog barrières zal opwerpen”


In het eerste halfjaar van 2011 is het aantal landenin de wereld dat wind benut om elektriciteit meeop te wekken gegroeid tot 86. Als alle windturbinesbij elkaar worden opgeteld stond er wereldwijd op1 juli 2011 meer dan 200 Gigawatt aan turbinever-mogen opgesteld die bij elkaar goed is voor eenmaximale opwekking van 430 TWh per jaar. Samenvertegenwoordigen deze windturbines 2,5% van dewereld-elektriciteitsproductie. U kunt deze nuttigefeiten lezen in de 4e editie van Wind Energy Inter-national 2011/2012, het jaarboek van World WindEnergy Association (WWEA).

Dat is een hele stap vooruit sinds het eerste be-scheiden windmolentje dat elektriciteit produ-ceerde werd gebouwd door Charles Brush in 1887.

Een van de fraaiste pogingen om elektriciteit uitwind te produceren is ondernomen door PalmerPutnam in de Verenigde Staten die in 1941 op eenbergtop met de naam Grandpa’s Knob in de staatVermont een stalen toren bouwde waarop een hori-zontale as met een vier-wiekige rotor werd gemon-teerd. Amerikanen hebben de neiging om alles inhet groot te doen, zo ook de heer Putnam. Een pro-totype vond hij overbodig en hij bouwde meteeneen molen die bij 600 omwentelingen per minuut2.400V/60 Hz zou moeten produceren en een ver-mogen had van 1.250 kW. Op 19 oktober 1941 le-verde de machine voor het eerst stroom aan hetopenbare net. In 1943, na ongeveer 1.000 draai-uren bleek een kogellager versleten. Drie weken nade reparatie brak een van de vier bladen af enzeilde 200 meter het dal in. Tot reparatie is hetnooit gekomen, en kort na de Tweede Wereldoorlogis de molen afgebroken. Als u tegenwoordig Grand-pa’s Knob beklimt vindt u op de top een plaquettedie herinnert aan dit nobele experiment.Op internet vond de redactie nog een tekening eneen krantenfoto van het gevaarte. Geniet u van ditfraaie ontwerp uit een lang verleden. De tijden zijnveranderd, maar de nazaten van de heer Putnammogen heel trots zijn op hun vooruitziende voorva-der.

Google verbruikt meer energie dan Salt Lake CityGoogle heeft altijd een geheim gemaakt van haarenergieverbruik. Dat geheimzinnige gedoe is nuopgeheven want het bedrijf heeft bekendgemaakt-dat het in 2010 ca. 2,2 miljoen megawattuur ener-gie heeft verbruikt. Dit komt volgens Google neeropd e uitstoot van 1,46 miljoen ton CO2. De gemid-delde jaarlijkse voetafdruk per gebruiker was 1,46kilo CO2 vóór compensaties, en daarna 0 kilo zeiGoogle.

Power to the People

16

86 landen met windenergie

http://www.evwind.es/noticias.php?id_not=12378

KORT

5

Google verbruikt meer energiedan Salt Lake Cityhttp://www.duurzaamnieuws.nl/be-richt.rxml?id=69080&title=Google%20verbruikt%20meer%20energie%20dan%20Salt%20Lake%20City

KORT

7

Het bedrijf zei dat zowel door de aankoop en hetgenereren van duurzame energie, als door hetkopen van CO2 compensaties van hoge kwaliteit,haar uiteindelijke koolstofuitstoot neutraal is. Alleen al Google’s computercentra verbruikenbijna 260 megawatt. “Dit vermogen is groter danhet vermogen dat nodig is voor een stad als SaltLake City” (ca. 200.000 huizen), aldus de New YorkTimes.

Daar komt het energieverbruik nog bij van deStreet View Cars, het woon-werkverkeer van mede-werkers, van bedrijfswagens, het energieverbruikvan kantoren, en tal van andere energieverbrui-kende activiteiten. Deze aankondiging betekent een breuk metGoogle’s geheimzinnige verleden. Google ver-school zich, als betrof het een geheime dienst vaneen regering, achter een muur van stilzwijgen overde hoeveel elektriciteit die het bedrijf verbruikte.De New York Times zei dat Google dat deed om teverbergen hoe snel het bedrijf de concurrentieovertrof op het gebied van de efficiency van haardatacentra.

Greenpeace verwijt Google dat het bedrijf het be-staan van slechts zeven datacentra wereldwijd er-kent, terwijl er gedegen schattingen bestaan over20 tot 30 datacentra.Google claimt dat zonder de belangrijke en kost-bare energiebesparende maatregelen die het be-drijf heeft genomen haar voetafdruk ongeveertweemaal zo groot zou zijn. Het zegt dat de energie-consumptie van 100 zoekopdrachten 0,03 kWh is,wat vergelijkbaar is met het verbruik van een 60watt lamp die 28 minuten brandt, oftewel 20 gramCO2.Ter vergelijking: 1 minuut naar YouTube kijkenvergt 0,0002 kWh, en produceert ongeveer 0,1gram CO2, zei Google. Google verbruikt 2,2 kWh enproduceert 1,2 kilo CO2 per Gmail gebruiker perjaar, zei het bedrijf.

Bron: DuurzaamNieuws.nl


17

Power to the People

(naar een artikel van Tseard Zoethout in Stedebouw& Architectuur, 2011

Ronald Serné hield zich vijftien jaar bezigmet het ontwerp van zijn grote droom, eenenergiepluswoning. In 2007 kreeg hij inGroenlo de kans om zijn plannen te reali-

seren. Die kans greep hij met twee handen, ensinds september 2010 woont de familie Serné ineen energiepluswoning, niet de allereerste in Ne-derland, maar wel in een hele fraaie. Ronald is ICT-specialist. Hij heeft zijn huis helemaal volgeproptmet domotica. Van buiten is dat niet te zien, wantaan de buitenkant uit ziet de woning er fraai, frisen natuurlijk uit. Wat opvalt is de aanzienlijke hoe-veelheid zonnecollectoren en PV panelen op het

dak. Het woonoppervlak is 270 m2.De woning is een houtskeletwoning die optimaalop de zon is gericht en die bijzonder goed is geïso-leerd en luchtdicht gemaakt. Er is 30 centimeterdikke houtvezelisolatie aan de binnenkant aange-bracht, CO2 gestuurde ventilatie met warmteterug-winning en een water/water warmtepomp. Op hetdak staan 64 vacuüm heatpipe collectoren die alleruimteverwarming leveren via een lage-tempera-tuur vloerverwarming. Die warmte wordt gebuf-ferd in een opslagvat met een capaciteit van 2.000liter. De collectoren dekken in principe de warmte-vraag van het lage-temperatuur systeem, behalveals een koudeperiode zoals die van december 2010erg lang duurt. Gedurende zo’n periode is de inzetvan de warmtepomp voor een behaaglijke kamer-

Energiepluswoning inGroenlo

18

Jaargang 8 - nummer 4- 2011

Jaargang 8 - nummer 4- 2011

19

temperatuur noodzakelijk. Verder wordt de warm-tepomp gebruikt voor de heetwatervoorziening.Naast de thermische collectoren liggen er ook 65PV-panelen (ieder 185 Wp) op het dak. Deze pane-len produceren de stroom voor de warmtepomp enzorgen voor het overschot op de energiebalans.Er is heel wat geinvesteerd in domotica in het huis.Ronald is ICT-specialist en dat is te merken. Er isgebruik gemaakt van heel energiezuinige appara-tuur die tezamen maar 40 Wh per dag verbruikt.Hoe betaal je zoiets?Duurzaamheid kost geld. U moet dit zien als een in-vestering die zich niet alleen gemakkelijk terugbe-taalt in comfort maar ook in verminderdeenergiekosten. De gemiddelde consument is nau-welijks bereid de 50.000 tot 100.000 euro extra neer

te tellen die nodig is voor een scala duurzame ener-giesystemen in hun nieuwbouwwoning. Terugdrin-gen van de warmtevraag is niet zozeer hetprobleem: de meeste kosten gaan in de PV panelenzitten. Ronald investeerde 2,18 euro per Wattpiek.Een goede oplossing om de meerinvestering ver-teerbaar te maken is al lang geleden aangedragen:indien hypotheken niet alleen op de maandlastenworden beoordeeld maar ook ook op de energiere-kening, zou meerinvestering in duurzaamheid ge-makkelijk kunnen worden voorgefinancierd.Immers, de energiekosten verdubbelen elke zevenjaar. Helaas werd zo’n financiering tot voor kortdoor de Autoriteit Financiële Markten (AFM) naarde prullenmand verwezen. Bouwpartijen (Aedes,NVB, Neprom, Bouwend Nederland en de vroegereministeries van VROM en WWI) pleiten voor ver-ruiming van de hypothecaire lening voor energie-zuinige woningen van 4,5 tot tenminste 5,2 van hetbruto jaarinkomen. De bouwpartijen hebben uitge-rekend dat de energielasten van de meest energie-zuinige woningen per maand gemiddeld 90 eurolager zijn dan die van een doorsneehuis. Vermenig-vuldig die 90 euro met 12 en dat betekent per jaarmeer dan duizend euro verschil. Bij een hypotheek-rente van 5% en een fiscale aftrekbaarheid van35% kan een een koper, uitgaande van dezelfdewoonlasten als een doorsneehuis, tenminste 32.000euro meer financieringsruimte hebben. Het kabi-net zou, bij monde van minister Jan-Hein Donner(Binnenlandse Zaken), voorzichtig positief staan te-genover het pleidooi en zal binnenkort een nieuwstandpunt innemen.

“De gemiddelde consument is nauwelijks bereid de 50.000 tot 100.000 euro

extra neer te tellen die nodig is voor een scala duurzame energiesystemen

in hun nieuwbouwwoning”

power to the people 2011-4

Documents

Transcript of power to the people 2011-4