PKK program ve tüzüğü

7/29/2019 PKK program ve tz

1/27


2/27

PKK

(Partiya Karkern Kurdistan)

Program ve Tz

Weann Serxwebn 71

PKK (Partiya Karkern Kurdistan)PROGRAM VE TZKWeann Serxwebn 71

Birinci Bask: Nisan 1995

Herausgeber:Agri VerlagVogelsanger Str. 286D-50825 Kln

Yaynevinin notu

Partilerin program ve tzkleri kurulularylabirlikte o dnemin koullarna gre oluturulur. Butemelde bir mcadele ve rgtsel ileyi esas alnr.phesiz bununla mevcut koullarn deitirilmesi vegerekletirilmek istenen amacn baarlmashedeflenir.

PKK, deiim yasalarna gre hareket eden birparti olduunu mcadele pratiinde kantlayan bir

gtr. Bilimsel sosyalist zellii bakmndan onubalayan, belli bir dzeyle snrlandran kalplaryoktur. Dogmatik deildir; snr olmayan, srekliilerleyen bir gelime perspektifine sahip olduundandeien ve deitiren bir harekettir. Sosyalizme kendigereinde atlm yaptrmas, onun doru gelimeyasasna amansz ballndan kaynaklanyor.PKK'yi bundan baka bir ey balamyor. Onunhibir gelimeyle yetinmeme, srekli daha ilerisinihedefleme yaklamna sahip olmas, ayn zamandabata ehitler ve halk olmak zere sava iindekazanlan btn deerlere gerek balln da ifadeediyor.

PKK, 1995 ylnn banda yapt 5.Kongresi'nde, yrtt savala toplumun hersahasnda baard deiimleri gzden geirdi ve

3


3/27

GR

Partimiz; Asya, Afrika ve Latin Amerika'dazafere ulaan ulusal kurtulu hareketlerinin et-kisiyle dnyada devrimci dalgann yksek ol-duu, ABD ve Sovyet bloklar arasndaki t-kanmann gittike derinlemeyi yaad, Tr-

kiye devrimci genlik hareketinin radikal birykseli gsterdii, Krdistan'da aireti-feodalyapnn paralanmas ve objektif koullarn ge-limesi temelinde yeni ideolojik-siyasi akmla-rn ortaya kt 1970'li yllarda devrimci-sos-yalist ve ulusal kurtuluu bir hareket olarakdodu. Batan gnmze kadar ruhta, dnce-de ve pratikte tamamen Bakan AbdullahCALAN yoldan yksek ngr, kararllk,yaratclk ve mcadeleciliinin eseri olan par-timiz, Trk smrgecilii tarafndan tarihten

silinmek istenen halkmz diriltip, kurtulu yo-luna sokarak Krdistan tarihinde kesin bir d-nemeci oluturdu.

1970'lerin bandan 1978 ylna kadarki d-nem, parti tarihimizde ideolojik grup dnemi

5

oldu. Dnemin banda Trkiye'nin byk kent-lerinde dar bir renci evresi olarak doan par-timiz, dnemin sonunda Krdistan'n kent vekasabalarnda rgtlenen bir aydn-genlik ha-reketi dzeyine ulat. Dnemin temel alma

biimi, aratrma ve inceleme, devrimci dn-ceyi yaratma ve yaygn bir propaganda ile ay-dn-genlik kesimini harekete kazanmakt. Trksmrgeciliine ve ibirliki-reformist Krt

akmlarna yneltilen iddetli eletiri ve geliti-rilen devrimci eitim temelinde dnemin grev-leri esas olarak baarld. Bu dnemin en ndegelen militan ve Parti nderlii'nin en salamizleyicisi olanlarn banda Haki KARERyol-da geliyordu. Gelien ideolojik grup hareketigittike rgtsel ve eylemsel bir yap kazanarak

politik bir hareket dzeyine ulat.Parti tarihimizin ikinci dnemi, politik geli-

me dnemi 1978-80 yllar arasnda yaand.26-27 Kasm 1978 tarihinde yaplan Kurulu

Kongresi ile partimizin resmen kurulmas, bugelime dneminin en gl admlarndan birisioldu. Bu dnemde Hilvan-Siverek direnii etra-

6

fnda gelien devrimci silahl mcadele, ulusalkurtulu devrimimizde halk savann balang-cn oluturdu. Bata Halil AVGUN, SalihKANDAL ve Cuma TAKyoldalar olmak ze-re onlarca militann kahramanca direniiyle ge-lien bu mcadele, geni halk kitlelerini uyarpdevrime ekerek, hareketi yaygn bir halk hare-keti haline getirdi. Ve bu gelime, Trk smr-geciliini lgna dndrmeye ve 12 Eyll fa-

ist-askeri darbesini gndeme getirmeye yetti.Partimiz, politik gelime admlarn att d-nemde bir yandan devrimci silahl mcadeleyirgtlemeye alrken, dier yandan da bu m-cadeleyi glendirmek iin yurt d olanaklar-n aratrmaya yneldi. Vahi bir kar-devrimhareketi olarak gelien 12 Eyll faist-askeridarbesi karsnda bu olanaklar daha ok kul-lanmak ve ksmi geri ekilme taktiine bavur-mak zorunda kald. Devrimci kabarn vahikar-devrimle bastrld 1980-82 dnemi,

parti tarihimizin en zorlu dnemlerinden biri-siydi. Bir yandan zindanlara doldurulan yzler-ce parti kadrosu zerinde her trl imhac bask

7

bunu yeni deiimlerin baarlmas yolundakararlara dntrd. ktidarlama sreciniyakalayan bu dzey, PKK'nin byk bir siyasal vesosyal hareket olarak ulusal ve uluslararas sahadayer edindiinin kantlanmasdr. Dolaysyla bubymeye, Krdistan ve dnyadaki deiikliklerecevap verebilen byk bir hareketin program vetzn de buna gre yeniden dzenlemesinin bir

ihtiya olarak ortaya ktn grmek gerekir. BuPKK'nin mevcut dnemin gelime koullarndakendini yenilemesidir; yine kendi eseri olan deiimecevap vermesidir. Yoksa baka yerlerde rneklerigrld gibi d etkili bir deiim olay deildir.Burada yaplan ve anlalmas gereken, PKK'ninhem deiimin ve deitirme ilkesinin amansztakipisi olduu, hem de bu yaklamyla ulusalkurtulu ve sosyalizm hareketine yeni bir mirasbraktdr.

Elinizdeki bu bror, PKK'nin 5. Kongresi'ndekararlatrlan ve yeni deiikliklerle dzenlenen

program ve tzdr. Dikkatle okunursa, geleceeyryte perspektif sunan, yolu net gsteren,devrimci-militan yaamn ilkelerini ortaya koyansonular karmak mmkndr.

Weann Serxwebn

4


4/27

uygulanrken, te yandan yurt dnda toplananbir avu parti kadrosuna dayatlan provokas-yonla partimiz tmden tasfiye edilmek istendi.Bu imhac saldrya zindanda MazlumDOAN, M. Hayri DURMU, Kemal PRyoldalarn ei grlmemi direniiyle kar du-ran partimiz, Ortadou'nun scak savam alan-

larn bir toparlanma ve siyasi-askeri eitim sa-halar haline getirerek, lkeye yeniden dnve yeni bir direni dnemini hazrlamay baar-d. Temmuz 1981'deki Parti 1. Konferans veAustos 1982'deki Parti 2. Kongresi gibi tarihiadmlarla gelien bu sre, Abdlkadir U-BUKU ve smet ZKAN gibi onlarca yolda-n esiz abas ve fedakarlyla baarld.

Zindanda ve yurt dnda her trl baskya veprovokasyona kar kahramanca direnen parti-miz, 1982 yl sonundan itibaren 12 Eyll faiz-

mine kar devrimci direnii rgtlemek zerelkeye geri dn gerekletirdi. Merkezinde15 Austos 1984 devrimci atlmnn yer ald

bu direni dneminde insan bilincinin, inanc-nn ve iradesinin nelere muktedir olduu herke-

8

se gsterildi. Silahl propaganda birliklerininalmas, hareketi ve eylemiyle karakterize edi-len bu dnem, 12 Eyll faizmine kar gelien

bir direni dnemi olarak halk kitleleri zerindeve uluslararas alanda byk etki brakt. Bataahin KILAVUZ, Mehmet KARASUNGURve Mahsum KORKMAZ yoldalar olmak ze-

re onlarca ehidimizin kahramanlyla kazan-lan bu srete parti ekirdeklerimizin lkeyeyeniden serpitirilmesi, partimizin yeniden r-gtlenip kitlelerle ilikiye gemesi, 12 Eyll fa-izmine vurulan darbelerle vahi faist baskla-rn cnn alnmas ve ulusal kurtulu devrimi-mizde sava ve ordu gereine ilk admn atl-mas saland.

Krdistan'da modern sava ve ordu srecinegirmek demek, en zor ie adm atmak demekti.

Nitekim 15 Austos Atlm'ndan ksa bir sre

sonra sava srdrmek ve gelitirmek ciddi birsorun haline geldi. Her trl tutucu, bireyci,yetmez ve tasfiyeci yaklam devrimci sava-mz yenilgiyle yz yze getirdi. Btn bu tasfi-yeci yaklamlarn tasfiye edildii ve partile-

9

mede gerek dev admn atld sre Parti 3.Kongresi oldu. Parti nderlii'nin, Burada-zmlenenkiideilsnf,birandeiltarihtir

belirlemesiyle yrtt insan zmlemesi vekiiliin devrimci yenilenmesi almas, 15Austos Atlm'nn kesintisiz srdrlmesinive gelitirilmesini salad. Bu temelde gelien1987-90 dnemi, Krdistan apnda gerillannyaygnlatrld ve oturtulduu bir dnem ol-

du. Tarihi byk direnilerin yaand bu d-nem, bata Ahmet KESP, Mehmet SEVGAT,ehmus YT, Mustafa YNDEM, Musta-fa MRCAN, Haydar KARASUNGUR veHasan BNDAL yoldalar olmak zere yzler-ce kahraman ehidin mcadelesiyle kazanld.Avare-asi etecilie ve feodal-komploculuakar yrtlen izgi mcadelesiyle, devrimcisava izgisinde partilemek yolunda salamadmlar atld. Bakan Abdullah CALANyoldan bizzat yrtt bu mcadeledir ki,

partimizi halk kitleleriyle bulumaya ve gelienserhildanlara gtrd.Krdistan'da byle tarihi gelimeler yaanr-

10

ken, Sovyetler Birlii'nin dalmakta olduu vednyann yeni bir deiim srecine girdii birdnemde partimizin 4. Kongresi yapld. Byle

bir zirveyi Krfez Sava ile birletiren parti-miz, Krdistan'da oluan elverili koullardanda yararlanarak kapsaml bir devrimci gelime-yi yaad ve dman topyekn zel sava ilan-na gtrd. Krdistan'n drt bir yannda yay-gnlaan gerilla ve ykselen halk serhildanlar

mcadelemizi halk iktidarnn eiine kadar ge-tirdi. Byle bir devrimci gelime sreci, GneySava'na varan geni bir uluslararas kar-dev-rim cephesiyle yavalatlmak ve durdurulmakistendi. Partimiz, bir yandan derinleen halk sa-van ve serhildanlar yrterek, dier yandanlegal almann ve atekes denemelerinin baa-rl taktik uygulamalar iinde olarak faist zelsava ynetiminin saldrlarn boa karmay

baard. Partileme, silahl mcadele ve genelolarak devrimde ortaya kan ve mcadeleyi

tasfiyeye gtren orta snf eilimlerini etkisizklarak devrimci direni izgisinin gelimesinisalad. Bata Ahmet GLER, Mehmet Salih

11


5/27

AHN, Aydn ADSAY, Abdlkadir BEKR-OLU, Kazm KULU, Binev AGAL, Gl-naz KARADA, Bedriye TA ve Ni lgnYILDIRIM yoldalar olmak zere yzlerce e-hidimizin kahramanca direnii, devrimci nder-lik izgisinin zaferine salam kaleler oluturdu.

Partimiz, yirmibe yllk mcadele ve zel-

likle son drt yln youn sava sonunda Parti5. Kongresi gibi en byk tarihsel zirveye ula-t. imdi elimizde yirmibe yllk mcadele-ninzengin teorik ve taktik birikimi, Krdistantarihinde ilk kez gerekleen muazzam politik,rgtsel ve askeri gelimeler var. Bundan onse-kiz yl nce Eyll 1977'de Parti Program hazr-landnda ortada hibir mcadele yoktu, sadecemcadele bilinci, azmi, istemi vard. Parti Prog-rammz herhangi bir mcadele pratiine dayan-myordu, sadece yrtlmesi tasarlanan mca-

deleyi aydnlatmay ieriyordu. imdi elimizdedev gibi teorik-pratik gelime ve muazzam poli-tik kazanmlar var; dolaysyla 1977'de amala-nan birok grev baarlm durumdadr. Yinednyada kkl bir deiim yaanmtr. 1977-

12

'nin dnyas bakayd, imdiki dnya bakadr.Sovyetler Birlii yklm, Sovyet bloku dal-m ve sosyalizm cephesinde ciddi gelimelerortaya kmtr. Artk sosyalizmde bir dne-min, Sovyet nderlii dneminin, sosyalizminilkel ve vahi dneminin sonu gelmi ve sosya-lizmde yeni bir dneme, olgunluk dnemine gi-

rilmitir. Partimiz, sosyalizmin bu yeni dnemi-nin nde gelen bir sosyalist hareketi durumun-dadr ve bu iddiayla devrimci almalarn y-rtmektedir.

Btn bu hususlar deerlendiren Parti 5.Kongremiz, Krdistan'da yaanan muazzamdevrimci gelimeler ve dnyada yaanan nemlisiyasal deiiklikler temelinde parti program-mzda belli bir deiiklik ve yenilenme yapm-tr. Yeni program, nmzdeki dnemde parti-mizin yarataca tarihsel gelime ve kazanmla-

rn dnsel temelini oluturacaktr.

13

14

Birinci Blm

DNYA DURUMU

Smrgecilik tarihi snfl topluma geilebalar. Snfl toplumun gelimesiyle oluan herretim tarz kendine has bir smrgecilii geli-tirir. te snf smrs ve buna bal olarak s-nf basks ne kadar geliirse, dta da bakahalk topluluklar zerindeki smr ve bak ooranda artar. Kleci ilikilerin douundan ba-layp gnmze kadar insan toplumlar zerin-

de dtan gelen bir bask ve smr devaml ge-limitir. Bu gelimeye bal olarak iten vedtan gelen bask ve smrye kar mcadele

15


6/27

de srekli olmutur.Zor, tarihte her zaman gerici rol oynamam-

tr. Eski toplumun deimesinde zorun uygulan-mas kanlmazdr. Zor, retim glerinin ge-limesi ynnde kullanldnda ilerici, retimglerinin gelimesini nleyen eski retim ili-kilerini ayakta tutmaya altnda gericidir.

Yine fethetmeye, yani airet, halk ve uluslarzerinde egemenlik kurmaya yneldiinde degericidir. Fethetme, zerinde uygulanan toplu-luklarn smrgeletirilmesinin balang aa-masdr. Bylece smrgeciliin temelinde herzaman gerici bir zor yatar ve hangi retim bii-minden kaynaklanrsa kaynaklansn, zerindeuyguland toplumun retim glerini talan vetahrip eder. Bunun tersine, smrge boyunduru-una kar varln korumaya alan toplumla-rn uygulad zor her zaman ilericidir ve geli-

mek iin bavurulmas gereken en zorunlu ara-tr.Temelde eitli biimlerdeki bir zor uygula-

mas olan devrim, toplumsal gelimenin en hz-l, en kkl ve en tayin edici srecidir. Ezilen

16

snf ve halklarn bask ve smrye kar y-rttkleri sosyal mcadelelerin birikimi uygunkoullarda devrimsel gelimeye yol aar. Herdevrimsel gelime, balangta iten ve dtangelen bask ve smrye kar olmay ifadeeder ve daha eitliki ve zgrlk bir karaktertar. Feodal dzeni yaratan slamiyet ve Hristi-

yanlk da, burjuva devrimlerini karakterize edenFransz Devrimi de byledir.Feodalizme kar kylln ve ezilen halk-

larn mcadelesini ardna alan burjuvazi, itefeodal blnmle ve dta ise yabanc bo-yundurua kar verdii mcadeleyle uluslarnve ulusal devletlerin olumasn salamtr. 19.yzyln ortalarnda sanayi devriminin tamam-lanmasyla bir dnya pazarnn olumasna yolamtr. Oluan bu pazarda Bat Avrupa'nn biravu ulusu hakim rol oynarken, dnya halkla-

rnn ok byk bir blm smrge durumunadrlmtr. 19. yzyln son eyreindednya kapitalist-emperyalist sisteminin oluma-syla birlikte yeryznde bu sistemin dndavarln srdren tek bir lke kalmamtr.

17

Emperyalist lkeler arasndaki eitsiz geli-me ve sistemin iine girdii bunalm, dnyanng orannda yeniden paylamn gndeme ge-tirmitir. Yeniden paylam iin savatan bakaara kalmaynca dnya byk bir savan iinesrklenmitir. nsanla byk aclar yaatanBirinci Dnya Paylam Sava iinde Rusya'dadevrim patlak vermitir.

Rusya'da gerekleen Ekim Devrimi, sadece

Rusya'da yeni bir sosyal ve siyasal dzenin ku-rulmasna yol amakla kalmam, devrim dalga-sn smrge ve baml lkelere de yayarak,20. yzyldaki devrimsel gelimeler iin salam

bir temel tekil etmitir. Sosyal mcadeleler vesosyalizm tarihinin en nemli duraklarndan biriolan bu devrim, tarih boyunca insanln yaa-d en zgrlk ve eitliki bir devrim ola-rak, ii ve emekilerin iktidar olabileceini vesmrsz bir dnyaya doru ilerlenebileceinigstermitir. Her ne kadar Ekim Devrimi'nin

Rusya'da yol at dzen bugn yklm olsada, ii ve emekilerin sosyalizm mcadelesin-de ve insanln devrimsel gelimesinde bu dev-

18

rimin etkisi srekli olacaktr.ki dnya sava arasnda, Ekim Devrimi

zerinde Rusya ve evresinde Sovyetler Birliisistemi kurulmu ve gelimitir. Avrupa'dakidevrim giriimlerinin yenilmesine ramen, birideolojik-politik g olarak sosyalizmin dnyaapndaki yaylmas ilk kez gereklemitir. Ge-lien objektif artlara bal olarak smrge l-kelerde ulusal kurtulu hareketleri boy vermeye

ve bu hareketler Vietnam ve in gibi lkelerdeii snf nderliinde gelimeye balamtr.zellikle Birinci Dnya Sava'nda yenilen l-keler bata olmak zere emperyalist sistem iin-de burjuvazinin yeni bir diktatrlk biimi ola-rak faizm gelime gstermitir. Bu gelime Al-manya, talya, Japonya gibi lkelerde faist dik-tatrlklerin kurulmasna yol am ve yeni biremperyalist paylam savan gndeme getir-mitir.

Sosyalizmin gelimesinden duyulan korku ve

emperyalistler arasndaki elikinin gelimesidnyay yeni bir savaa gtrmtr. 1939-45yllar arasnda yaanan ve insanln tand

19


7/27

en byk sava olan kinci Dnya Sava, ba-n Almanya'nn ektii faist cephenin yenilgisive arln Sovyetler Birlii'nde olduu de-mokrasi cephesinin zaferiyle sonulanmtr. Busonu dnya apnda gl bir demokrasi vesosyalizm rzgarnn esmesine yol amtr.

kinci Dnya Sava'nda kazand zafere da-

yanan ve savata ald yaralar hzla sarmayaalan Sovyetler Birlii, gelien ulusal kurtuluhareketlerinden de ald destekle emperyalistsistem karsnda bir dengeye ulamaya al-mtr. Dou Avrupa lkelerinde anti-faist g-lere dayanan yeni ynetimleri biraraya getire-rek, emperyalist bloka kar kendi blokunu ge-litirmitir.

Dnyada esen gl sosyalizm ve demokrasirzgarndan etkilenen ve Sovyetler Birlii'ndende destek gren smrge lke halklar hzla ulu-

sal kurtulua ynelmi ve dnyann her tarafnayaylan ulusal kurtulu mcadeleleri dnemi ya-anmtr. Bu dnemde Asya, Afrika ve LatinAmerika'nn her tarafnda muzaffer ulusal kur-tulu hareketleri gelimitir. Bu hareketlerin bir

20

ksm (in, Vietnam, Kuzey Kore, Kba benze-ri lkelerde grld gibi) daha radikal olur veemeki nderlikli geliirken, yurtsever ierik ta-yan dierleri de emperyalizme kar mcade-lede belli bir roln sahibi olmutur. Hzl veyaygn olarak gelien bu hareketlerin siyasal ba-ar kazanmas ve devletlerin kurulmas, kapita-

list-emperyalizmin klasik smrgecilik sistemi-ni tasfiye etmitir.Sa vatan sonra dnya jandarmaln

ngiltere'den devralan ABD, artk klasik smr-geciliin yaatlamayacan kavrayarak yenismrgecilie ynelmi, dayatt sahte siyasalzmler ve zel sava rejimleriyle ulusal kur-tulu hareketlerinin devrimci derinliini nle-meye almtr. Emperyalist devletleri kendinderliindeki bir blok iinde birletirerek veher alanda bloklamay derinletiren bir zel sa-

va sistemini gelitirerek, bu temelde Sovyetblokuna ve her alanda ortaya kan devrimci ge-limeye kar zel sava younlatrmtr.

ABD ve Sovyet bloklar arasnda sren vetm dnyay etkisi altna alan bu sava,

21

1990'larn banda Sovyet blokunun dalmasve Sovyetler Birlii'nin yklmasyla sonulan-mtr.

Merkezinde Sovyetler Birlii'nin bulunduudnem, sosyalizmin ilkel ve vahi dnemi ola-rak ifade edilebilir. Sovyet devrimi, ideolojik

planda dogmatizme, kaba materyalizme ve b-yk Rus ovenizmine kaymasyla; politik alan-da ok ar merkezilemeyi yaratmas, demok-

ratik snf mcadelesini dondurmas ve devletkarlarn her eye egemen klmasyla, sosyalplanda toplumun ve bireyin zgr ve demokra-tik yaamn kstlamasyla, ekonomik plandadevletilii egemen klp da bakan tketimtoplumunu aamamasyla; askeri planda ordu vesilah gcn her eye kadir grmesiyle sosya-lizmde bir tr sapmay oluturur. 1960'larda iyi-ce belirginlik kazanan bu sapma altnda Sovyetdzeni, ieride kendini yenileyemeyerek ve ye-niden retemeyerek, darda ise tm devrimci,

ilerici gelimeleri kendine balayp zmsz-le iterek tam bir tkankl yaar hale gelmi-tir. Bu tkanklk, sosyalizme yaratc yaklam-

22

la mevcut sapmay dzeltme ve doru sosya-lizm uygulamasna ynelme dorultusunda a-lamaynca, yine iten ve dtan gelen kar m-cadelenin de etkisiyle Sovyet dzeninin ykl-masna yol amtr.

Sovyet dzeninin sosyalizm yolunda evrile-meyerek bu biimde yklmas tercih edilme-mekle birlikte, dnyadaki tkankln byle deolsa almas sosyalizmin ve devrimlerin gelii-

mi asndan yeni olanaklar ortaya karmakta-dr. Teorik ve pratik bakmdan sosyalizm Sov-yetler Birlii devletinin tasallutundan kurtul-mu, zgr dnsel ve eylemsel gelime dne-mine girmitir. Bu dnem sosyalizmin daha ya-ratc ve bilimsel ele alnp uyguland bir ol-gunluk dnemi olacaktr.

Sosyalizm, kkleri insanlk tarihindeki tmezilen ve smrlenlerin, pleblerin ve serflerinmcadelesine kadar dayandrlabilecek bir ideo-lojidir. Her an kendine gre bir sosyal mca-

delesi, yani sosyalizmi vardr. Hemen her dinin,kendine gre sosyalize olmu biimleri bulunur.Kapitalist adaki bilimsel gelimeye bal ola-

23


8/27

rak, sosyalizmde de en bilimsel dzeye ulal-mas sz konusudur. Byle bir ideolojinin, birdevletin dar snrlarndan ve kat hegemonya-sndan kurtulmas, onun daha yaratc ve bilim-sel gelimesine yol aacaktr.

Sosyalizmin yaratc ve bilimsel uygulanma-sn esas alan partimiz, sosyalizme kazandrd

yeni yorumlarla olgunluk dnemi sosyalizminingelimesine katk sunmaktadr. Partimizin sos-yalizm anlay ve partimizde gerekleen sos-yalizm, dnyada yaanan sosyalizmleri amak-tadr. Sosyalizm, insann toplumla ilikilerini enzgrce belirlemesi, toplumsal gereklikten ko-

pan ve onun stnde yer alan, bastran, smrenher eye kar olmas, bilimde, siyasette ve re-timde topluma verebildii kadar almas duru-mudur. Sosyalizm bir nitelik sorunudur ve birinsann kendini sosyalletirmesidir. nsann den-

geli sosyal geliimi sosyalizmde esastr. Sosya-lizm, en ok insanla ilgilenen, dogmalardanuzak ve insann btn ynleriyle grlmesineolanak salayan bir ideolojidir. Sosyalizm al-mak demektir; teori demek, taktik demek, insan

24

olmak demektir; insann en byk iddias, z-m ve kendini yeniden gerekletirmesi demek-tir.

Byle doru bir sosyalist anlayla nderliktemsili, parti temsili, halk temsili ve demokrasitemsili mkemmel yaplr. Bunu esas alan partigereimizde, iyice krdm olmu insandan,

gittike ycelen ve zm gc haline gelen in-sana ulalmtr; kendine byk hakimiyetiolan, rnekleri Ortadou tarihinde grldgibi byk bir nefis mcadelesi iinde ekille-nen nderliksel gelimelerin bir benzerini olu-turan, yksek bir ngr, dirayet, aba, kararl-lk ve azimle her trl zorluu alt eden veolumsuzluu olumlulua dntren, salam

bir moral gle her koulda srkleyicilik ya-pan, insanln geliim mcadelesine kiiselhibir ey istemeden yaamn veren nder mili-

tan kiilik yaratlmtr. Partimizin yaratt buyeni sosyalist kiilik ve sosyalist ahlak, olgun-luk dnemi sosyalizminin temel ls olacak-tr.

Sosyalizm adna yklan ve tasfiye olan, onu

25

bu gerek znden uzaklatran ve kapitalizmebenzer bir bireysellie ve nefs dknlnevardran anlay ve tutumlar olmutur. Bu tranlaylarn temsilciliini yapan ve Sovyet d-zenini ortaya karan klasik komnist partilerintasfiye olmas ve Sovyetler Birlii'nin yklmassonucunda yeni bir dnya durumu ortaya k-mtr. ki blokluluun ortadan kalkt bu yenidnya durumunun balca zellikleri unlardr:

a) Sovyetler Birlii'nin yklmasyla oluansosyalizmden ka yavalamakta ve dnyannbilimsel sosyalist zmlenmesi ve sosyalizminyaratc kavran tartlmaktadr. Bylece sos-yalizmde yeni bir canllk ve ok ynllk d-nemi gelimektedir. Baz lke ynetimleri sos-yalist dorultuda gelimeye alsalar da, dn-yada sosyalizm henz etkin bir politik g de-ildir. Sosyalizmin yeni bir tartma dnemi ya-anrken, dar milliyeti, dogmatik-fanatik, b-rokratik ve insanln sorunlar karsnda so-

rumsuzluk ieren yaklamlar ideolojik planda-ki sapknl oluturmaktadr.b) Sovyet blokunun yklmas snfsal ve ulu-

26

sal kurtulu olayn, zgrlk ve eitliin gerekanlamn daha iyi aa karmtr. Bu temelde,smrge staty yaayan uluslar kurtulu mca-delesini ykseltirken, bask altnda tutulan ulu-sal topluluklar da daha ok zgrlk istemineynelmilerdir. Blgesel veya yerel sorunlardenilen bu tr gelimeler dnyann her tarafndayaanmaktadr. Bu tr zgrlk istemleri ve butemelde gelien mcadeleler, emperyalist dev-

letlerin oyununa dmez ve dar milliyetiliehapsolmazlarsa devrimsel gelimede nemli birrol oynarlar.

Bu tr mcadelelerin dinsel ideoloji nderli-inde gelime durumlar da yaanmaktadr.zellikle Ortadou'da son yllarda yeni slamihareketlerin gelitii ve etkinlik kazand gz-lenmektedir. Yetmi yldr sosyalizmin blgegereine yanl uygulanmasn da frsat bilerekgelien bu akmlarn belli bir tarihsel ve sosyaltemeli ve siyasal anlam vardr. Bu tr akmlar,

dinin devrimci ve sosyalize olmu zn esasalr ve emperyalizm ile ibirliki blge gericili-ine kar salam bir durua ve mcadeleye sa-

27


9/27

hip olurlarsa, devrimsel gelimede belli bir ro-ln sahibi olurlar.

c) Sovyet blokunu oluturan devletler ykl-m olmasna ramen, Dou Avrupa'da ve eskiSovyet topraklarnda tam bir dzen ve istikrarsalanamamtr. Kafkaslar ve Balkanlar srekli

bir atma alan olarak emperyalist devletler

arasndaki elikiyi artrmaktadr. Emperyalistblokun yrtt psikolojik savaa aldanarakkapitalizme savrulan kitleler, gerekleri grereksosyalizme ynelmekte ve nceki sosyal kaza-nmlarn savunmaya almaktadrlar. Rusya'dagelimelerin nasl olaca hala belirsizdir veRusya dnyada etkin bir g olma konumunukorumaktadr.

d) Sovyet blokunun yklmas, bu lkelerdeyaanan ve sosyalizme mal edilen sorunlar em-

peryalist sistemin zerine ykmtr. Bu durum,

kapitalizmin elikilerinin artmasna ve gerekyznn daha iyi grlmesine yol amaktadr.Bir sredir sosyalizm ld, en doru sistem bi-zimkisidir biiminde yaplan propagandannsonuna gelinmitir ve artk bunlarla kitleleri al-

28

datmak zorlamaktadr. Kltrel alanda geliti-rilen yozlua dayanarak, kapitalist dzeni sr-drme abalar giderek tam bir kaosa yol a-maktadr.

Emperyalist devletlerin sosyalizmden duy-duklar korkuyla oluturduklar sk birlik artkzayflamtr. Dnya lsnde ok ballk ve

emperyalistler aras elikiler gittike gelimek-tedir.Sovyet blokundaki sosyal uygulamalarn zor-

lamasyla kapitalist lkelerde kitlelere tannanekonomik ve demokratik haklar mevcut durum-da bir bir geri alnmaya allmaktadr. Ekono-mik smryle birlikte polis devletinin basksgittike artmaktadr. Nkleer tehdit, evre kirli-lii, toplu bulac hastalklar gibi hususlar in-san ve toplum yaamn tehlikeye atmaktadr.Kapitalist-emperyalist sistem tarafndan doa-

nn tahrip edilmesi ve toplumun doal dengesi-nin bozulmas insanlk iin yeni ve ciddi birtehdit halini almaktadr. Toplumlarn ve bir b-tn olarak insanln geleceini ilgilendiren budurum, kapitalizmin insanlk iin nasl tahrip

29

edici bir sistem haline geldiini ve kapitalist-emperyalizm ile insanlk arasnda nasl byk

bir elikinin olutuunu ortaya koymaktadr.Kapitalist-emperyalizmin yaad btn bu

elikiler, kendi iinde istikrar salayamayaca-n ve emeki kitlelerin demokratik mcadele-sinin eitli biimlerde gelieceini gstermek-tedir.

e) Sovyet blokunun yklmas sonrasnda

ABD emperyalizmi, Yeni Dnya Dzeni adaltnda dnyann her tarafnda kendi egemenli-ini oluturmaya almaktadr. Bu hegemonyaabas, iki bloklu dnya ortamnda gelien veemperyalizmden ksmi bamszl yaayandevletlerle bir elikiyi ifade etmektedir. Bu e-liki eitli biimlerde yaayacaa ve emperya-lizmi belli llerde uratracaa benzemekte-dir.

Emperyalist sistemin yumuak karnn yenismrge lkeler oluturmaktadr. Bu lkeler,

bask ve smrnn en ok younlat, eko-nomik, sosyal ve siyasal bunalmn srekli ya-and lkeler durumundadr. Emperyalizmin

30

ve ibirliki burjuvazinin dayatt ar smrve talan ortamnda, yine dayatlan zel sava re-

jimi altnda halklar yaayamaz duruma gelmi-tir. Emperyalizm mevcut durumuyla yeni s-mrgeci dzenini rahatlkla srdrememekte veher trl yntemi denedii iin kendine gre birare de retememektedir. Yeni smrge lkeler-de yaanan mevcut kriz durumu devrim iin ob-

jektif koullarn gelikin olduunu gstermekte-

dir. Bu durumda subjektif koullarn asgariplanda olumas devrim hareketlerinin yksel-mesine yol amaktadr. Mevcut koullarda dev-rimsel gelimenin en ok yaanaca lkeler

bunlar olmaktadr.f) Gnmz dnyasnda en gl toplumsal

devrim dinamiklerinden birini kadn kesimioluturmaktadr. Snfl topluma geile bala-yan kadnn kleletirilmesi durumu, kapitalistsistemde giderilmedii gibi, daha da ince yn-temlerle, tahrip edici niteliinden bir ey kay-

betmeksizin srdrlmektedir. Kapitalist-em-peryalist sistem, kendi merkezlerinde kadnzerinde ar smr uygulayp onu metalat-

31


10/27

rarak, baml lkelerde ise kadn kesimini enar bask ve smrye tabi tutarak kadn kle-liini srdren sistem olmaktadr. Buna ramengeen dnemde sosyalizmin kadn sorunuylayeterince ilgilendiini ve Sovyet sosyalizmininkk-burjuva yaklam aabildiini sylemekmmkn deildir.

Toplumsal eitsizliin, bask ve smrnnen katmerlisi kadn kesimi zerinde uygulanan-dr. Gnmz dnyasnda kadn hemen her yer-de ifte bask ve smr altnda tutulmaktadr.Bu nedenle, eitlik ve zgrle en ok ihtiyaduyan bir toplumsal kesim olmaktadr. Ayn za-manda toplumsal zgrlk ve eitliin gelii-minde, kadnn klelikten kurtulu mcadelesien temel rollerden birine sahip bulunmaktadr.Kadnn zerindeki bask ve smr krlp ka-dn zgrletike toplumsal eitlik ve zgrlk-

te gerek anlamda geliim salanacaktr. Kad-nn ne denli devrimci dinamie sahip olduunuve kadnn zgrlk mcadelesinin toplumsaldevrimin derinletirilmesinde nasl temel roller-den birini oynadn partimiz pratikte gster-

32

mitir. Bu nedenle olgunluk dnemi sosyalizmi-nin en ok ilgilenecei alanlardan biri kadn so-runudur. Nitekim sosyalizme yaratc ve bilim-sel yaklam kadn kesiminin geni devrimci

potansiyelini harekete geirebilme zelliinesahiptir.

g) Tarih boyunca yaanan byk devrimsel

gelimelerin yaratt teorik ve taktik temel vegnmz dnyasnda yaanan youn elikiler,devrimsel gelime iin koullarn uygun oldu-unu gstermektedir. Bu koullarda ulusal, s-nfsal, cinsel, evresel ve benzeri elikiler ek-seninde devrimsel gelime yaratmak mmkn-dr. Sosyalizme bilimsel ve yaratc yaklam,

byle devrimci gelimeleri yaratacak ve nc-lk edecek gtedir.

33

34

kinci Blm

KRDSTAN TOPLUMU

Krdistan tarihilkemiz Krdistan, insanlk tarihinde yerle-

ik hayata ilk defa geile birlikte tarmn yapl-d, evcil hayvanlarn beslendii, yeryznnen verimli toprak paralarndan birini tekil et-mektedir. Bu yzden, ok eskiden beri eitlikavimlerin yaantsna ve bu kavimlerden artakalan bir kltrel birikime tank olmu ve uzun

sre uygarln beii roln oynamtr. Zen-gin maden kaynaklarna ve uygarlklar aras ge-i yollarna sahiptir. Bu elverili durum kendi

35


11/27

zddn da beraberinde getirmi ve lkemizin,tarihin eski alarndan beri srekli bir bou-ma ve istila alan haline gelmesine yol amtr.Bu sre boyunca birok kavim ya yok olmuya da sk sk istila altnda yaamak zorunda kal-mtr.

lkemizin zerinde halkmzn yerleme a-

balar, atalar olan Medlerin M.. 1000 yllarn-da tarih sahnesinde belirmesi ile balar. Hint-Avrupa grubunun Aryen kolundan olan Medler,

bu lkeye yaylmak iin komular Persler veAsurlarla yzyllarca sren bir mcadeleye gi-rimilerdir.

nce Persleri ve daha sonra da M.. 612 yl-larnda Asurlar yenen Medler, zamanlarnn en

byk imparatorluunu kurmulardr. Bu impa-ratorluun snrlar yaklak olarak bugnkKrdistan snrlarn kapsamaktadr. Bu uzun

mcadele yllar bir yandan onlarda ayr bir mil-li bilin uyandrrken, te yandan zgrlkleri-ne dkn bir karakter edinmelerine yol am-tr. Kendilerinden nce yaayan kavimlerin kl-trlerine kendi kltrlerini katp hakim klarak

36

ulusal deerlerimizin olumasnda balang ro-ln oynamlardr.

Despotik, kleci imparatorluun bir taslanoluturan Med devletinin M.. 550 yllarndaPersler tarafndan yklmasyla tarihte halkmzzerinde srekli tahakkm ve istila dnemi dealmtr. M.. 6. yzyldan M.S. 7. yzyl or-

talarndaki Arap ordularnn igaline kadar ge-en srete halkmz eitli kleci imparatorluk-larn istilas altnda kalmtr. Srasyla Persler,Yunan-Makedonyallar, Ermeniler, Romallar,Bizansllar ve Sasaniler kurduklar imparator-luklarla Krdistan' ya kendi aralarnda bou-ma alan semiler ya da bu boumada hakimkan, halkmz kendi hakimiyeti altna al-mtr. Her iki durum da ok kanl sonulara yolatndan, halkmz varln srdrmek iinsrekli dalk alanlarda yaamak zorunda kal-

mtr. Bu artlar ise ie kapank ve paralanmairet topluluklar halinde kalmamza yol a-mtr.

Feodal dnemde de halkmz zerindeki istilave tahakkm iddetini bir kat daha artrarak ara-

37

lksz devam etmitir. M.S. 7. yzyl ortalarndabalayan Arap istilalar ok kanl gemitir. s-lam ideolojisinin milli gelimeyle birletirilme-mesi, halk kendi z yaam deerlerine kar ya-

banclatrp milli gelimesini kstekleyerek,halkn yabanc feodal boyunduruk altnda kal-masna hizmet etmitir.

10. yzyla kadar basksn srdren Arapegemenlii, bu yzyldan itibaren zayflamaya

balamtr. O tarihte baka gl bir istilac g-cn olmay, halkmzn milli benliini gelitir-mesine elveri li bir ortam yaratmtr. BataMervani Krt Devleti olmak zere bu dnemdekurulan feodal Krt devletleri bu ortamn rn-leridir.

11. yzylda Krdistan zerinde yeni bir isti-lac g belirmitir. Bu g, barbarln yukaraamasnda bulunan ve slaml kabullenme-siyle birlikte fetihi bir karakter kazanan TrkOuz boylardr. Trkler ksa zamanda kendile-

rini feodal toplumun egemenleri olarak yenidenrgtlemilerdir. gal ettikleri lkelerde yaa-yan halklarn kltrleri daha gelimi olduun-

38

dan, Trk boylarnn byk bir ksm yerletik-leri topraklarda asimile olmulardr.

Ksaca niteliklerini belirlediimiz Trk feo-dallerinin (Atabey, Hakan, Sultan) Krdistanzerindeki ynetimi, 11. yzyldan 20. yzyln

balarna kadar, bazen katliamlara varacak ka-dar iddetli, bazen de hafif olmak zere srekliolmutur. Byk Seluklu mparatorluu, onun

paralanmas ile Atabeyler, Akkoyunlular, Ka-

rakoyunlular, Artukoullar, Anadolu Seluklu-lar gibi tm bu Trk feodal beyleri, dnemle-rinde tam hakim olmamakla birlikte, Krdistanzerinde ynetimlerini srdrmlerdir. Bunlarard arda Moollarn ve Timur'un bir kasrga gi-

bi hzla gelip geen istila dnemleri izlemitir.ran Safevi ynetimi altndaki Krdistan'n b-yk bir paras daha sonra Osmanl egemenliialtna girmi ve Krdistan, Safevilerle Osmanl-lar arasnda paylalmtr.

Btn bu feodal ynetimler zorba ve talanc

nitelikte olup, halkmzn iddetli direnii ilekarlamtr. Halk bunlarn ynetimine hibirzaman tam olarak boyun emedii gibi, frsat

39


12/27

der dmez isyan bayran kald rmtr.Krdistan'n engin dalar, bu dnemde de var-lmzn ve zgrlmzn korunmasnda birkale olmutur.

Krdistan'n bugnk paralanmlnda ro-l byk olan Osmanl Trk feodal ynetimininKrdistan'daki gelimesi 16. yzylda balar. Bu

ynetimin gelimesinde, ibirliki Krt feodalbeylerinin temsilcisi eyh dris-i Bitlisi'nin a-bas byktr. Osmanl Trk sultanla rnnKrdistan'daki gnll ve gzde ajan duru-mundaki bu kiinin de abasyla Krdistan hal-knn iki byk mezhep halinde paralanmas

bu dnemde hzlandrlmtr. Osmanl sultanla-r ile ran ahlar, siyasi amalar dorultusunda

bu blnmeden yararlanmlardr. Krdistan'hem kendi aralarnda bir sava alan olarak kul-lanmlar, hem de bu savalarda ayn halk bir-

birine krdrtarak daha kolay ynetim altndakalmalarn salamlardr. Gnmzde bile,Trk smrgecileri bu blnmeden yararlana-

bilmektedir.Balangta Krdistan'daki Osmanl Trk

40

egemenlii pek gl deildir. Bu dnemdeKrt feodal beyleri son derece geni bir otono-miye sahiptirler. Sultanlara ballklar, askergndermek ve hediye yollamak biimindedir.Ama 18. yzyldan itibaren, Bat Avrupa'da ye-ni bir retim biimi olarak hakim olan kapita-lizm karsnda yenilgilere urayp fetih gelirle-

rinin kaps kapannca, Osmanllar bask ve s-mr taleplerini artrmlardr. 19. yzylda do-zunu daha da artran bu bask ve talan karsn-da Krdistan'da boydan boya isyanlar patlakvermitir. syanlarn kanl bir ekilde bastrl-mas, Osmanl ynetiminin daha da glenme-sine yol amtr.

Birinci Dnya Paylam Sava'nda Osmanlmparatorluu yenilince, Krdistan zerindekid basklar azalmtr. Henz emperyalist lke-lerin tam igalinin de gereklemedii bu yllar,

bamszlk iin d artlarn son derece elveri-li olduu yllardr. Ama bir yandan i artlarnyetersizlii (aireti-feodal yap, modern snf-larn olmay, rgtszlk) dier yandan yeni-den rgtlenen Trk hakim snflarnn basks,

41

bu elverili artlardan yararlanmay olanakszklmtr.

Krdistan zerinde yzyllarca sren yabancfeodal egemenlik, Krt toplumunun kendi i di-namikleri ile evrimleme srecini zorlatrm-tr. Yabanc feodalizmin etkisi ile airet yapsn-da beliren feodalleme, ounlukla ibirliki ni-telikte olmutur. Oluan Krt feodal tabakalar,yerli bir ynetimden ziyade yabanc glere

bal yaamay karlarna daha uygun bulmu-lardr. te birbirlerine stnlk salamak iingiritikleri mcadele, toplumu iinden klmaz

bir noktaya getirmitir.

Kapitalist smrgecilik dnemi

Kapitalist uygarlk aamasnda lkemiz ze-rindeki bask ve smr, kleci ve feodal d-nemlerin istila ve talanlarn aratmayacak l-lere varmtr. Kapitalist smrgeci gler, l-

kemizin adn ve halkmzn varln tarihtensilmek iin, ellerindeki stn imha aralarn,en incesinden en kaba yntemlere varana dek

42

kullanmaktan ekinmemilerdir.Birinci Dnya Paylam Sava'nn yol at

gelimelerin lkemiz zerindeki etkisi ok b-yk olmutur. Daha nce Osmanl sultanlar ileran ahlar arasnda iki paraya blnen lke-miz, bu sefer Trk smrgecileri ile Fransz vengiliz emperyalistleri arasnda varlan antla-malar sonucu drde blnmtr.

Kapitalist aamada Krdistan' smrgeleti-

ren glerin banda Trkler gelmektedir. Savasonrasnda Osmanl mparatorluu'nun kalnt-lar zerinde kurulan Trkiye Cumhuriyeti'ninOsmanllar zamanndan beri zaten igal altndaolan Krdistan' yeniden hakimiyeti altna alma-s zor olmamtr. Ayrca kapitalist sosyo-eko-nomik temeli gelitike, feodal dnemdeki Trkynetimlerine nazaran Trkiye Cumhuriyeti'nin

bu hakimiyetinin askeri, politik, ekonomik vekltrel alanlardaki etkileri ok daha ykc ol-mutur.

Hukuki olarak Krdistan'n byk bir bl-mnn Trkiye Cumhuriyeti'nin snrlar iinealnmas, 1921'de Franszlarla yaplan Ankara

43


13/27

Antlamas ve ngilizlerin barol oynad1923 Lozan Antlamas ile mmkn olmutur.TC'nin kurulu yllarnda Krdistan zerindekiTrk ynetimi ok zayftr. Buna karlk Krtfeodal ve airet reislerinin denetimi (i otono-mi) daha gldr. Hatta TC'nin birinci mecli-sinde iki halkn hkmeti, iki halkn meclisi

gibi szlere ok rastlanr. Ama cumhuriyet,merkezi otoritesini glendirdii zaman, doalolarak feodal ve airet reislerinin snfsal kar-larn korumaya ynelik mahalli otoriteleriyleatmtr. Misak- Milli snrlar iinde tek birTrk ulusu yaratmay kendine temel gaye edi-nen cumhuriyet hkmetleri, bu mahalli otorite-lerle olan atmadan ok iyi yararlanmlardr.

Smrgeci uygulamalar iin gereken askeriigal temelini gerekletirmede bu hkmetle-rin stratejileri, Krdistan'n btnn birden i-

gal etmek o zamanki glerine gre ok zor ol-duundan, para para igal etmek olmutur.Bunun iin klasik bir usl olan mezhep ayrlk-larndan yararlanlm ve ayn halk birbirine kr-drlmtr. lke ii ve lke d muhalefeti n-

44

lemek iin vahi Krtler, yobazlar ayaklan-yor biiminde srekli ajitasyon yaplmtr. Bustratejinin uygulanmas iin en elverili an kol-lanm, ayrca vakitsiz ve her zaman blnp

paralanmas kolay olan feodal nderlikli ayak-lanmalarn k zorlanmtr. Ve bu ayaklan-malar bahane edilerek halk katliamdan geiril-

mi, mahalli otoriteler ezilmi, lkemiz batansona en cra kesine kadar merkezi igal altnaalnm ve bir daha hi kimsenin bakaldrama-yaca bir dehet ortam yaratlmaya allm-tr.

TC hkmetleri tarafndan 1925-38 yllararasnda harfiyen uygulanan bu strateji temelin-de lkemiz tam bir askeri denetim altna aln-mtr. Bu temel zerinde smrgeciliin siyasi,kltrel ve ekonomik alanlarda gelitirilmesikolay olmutur.

kinci Dnya Paylam Sava'ndan sonra s-mrgecilikten kurtulu iin son derece elveriliuluslararas artlar bulunmas na ramen,Trkiye'nin savaa girmeyii, lkemizdeki skaskeri denetim ve geri sosyal yapnn olduu gi-

45

bi korunmas yznden pek bir ilerleme kayde-dilmemitir.

Dta ABD'nin ve ite de Krt toprak aalar-nn destei ile ibirliki Trk burjuvazisi iktida-rn glendirince, 1950'lerden itibarenTrkiye'nin ekonomik yapsnda belli bir geli-me olmutur. Tarmda kapitalistlemenin geli-mesi ve montaj sanayinin kurulmaya balamas,Trkiye'nin Krdistan zerindeki tecrit embe-

rinin krlmas iin bir ekonomik drt yarat-mtr. Bu dnemde emperyalizmin yaad bu-nalmn, kapal ekonomik birimlerin paralan-masn ve pazarlarn derinliine almasn zo-runlu klmas da bunda rol oynamtr.

Ksaca Trk kapitalizminin gelimesi, em-peryalizmin pazar sorunu ve Krt toprak aala-rnn kapitalistleme eilimlerinin st ste a-kmas, 1960'lardan itibaren Krdistan'da s-mrgeci kapitalizmin gelimesine yol amtr.lke kaynaklarnn talan edilircesine smrl-

mesi ve feodalizmin en gerici tarzda belli biryere kadar zlmesi ile oluan bu tip kapitaliz-min etkisi ok ykc olmutur. Tarma makina-

46

nn girmesiyle topraktan kopan ve Trkiye sa-nayilemesinin ayak takm ilerinde kullanlanisizler ordusunun says milyonlara varmtr.Bu olumsuz gelimelere kar doacak tepkilerinlemek iin de, zellikle Krdistan rencigenlii zerinde yoz bir kltr politikas veyoun bir asimilasyon uygulanmtr.

Krdistan'n dier paralarnn smrgeleti-rilmesi de, belli bir gecikme ile Trkiye rnei-

ni izlemektedir.Gney Krdistan'n batdaki kk bir ksmbelli bir dnem Fransz mandas altnda kalm,Franszlarn ekilmesiyle Araplarn egemenliialtna girmitir. Kuzey-Bat Krdistan'n snruzants biiminde olan bu paradaki halkn b-yk bir kesimi Suriye tarafndan vatanda ola-rak grlmemekte ve yabanc muamelesi gr-mektedir. 1970'lere gelirken bir sre verimliKrt topraklarna Araplar yerletirilmeye al-lmsa da, daha sonra bu politikann uygulan-

masndan vazgeilmitir. Ar geleneksel etkileraltnda yaayan Krt toplumu, son yllarda gi-derek deiime uramaya balamtr.

47


14/27

Gney Krdistan'n byk ksm 1931'e ka-dar ngiliz mandas altnda kalmtr. ngilizlerkendilerine kar ok gl olan Krt direnme-sini krmak iin srekli Araplarla beraber hare-ket etmiler ve daha sonra kendilerine bal birIrak Arap devleti oluturmulardr. Bu devletteiktidar 1958'de tamamen ele geiren Arap bur-

juvazisi, Trkiye'deki M. Kemal dneminin birbenzerini yaamtr. Kemalistlerin 1925-38 d-neminde Kuzey-Bat Krdistan'da yrttkleriigal eyleminin aynsn Gney Krdistan ze-rinde gerekletirmeye almtr. Bu paradayar-feodal, yar-burjuva KDP'nin nderlik etti-i direni, 1974'te ksmen bastrlabilmitir. Butemelde askeri igal salamlatrlmak ve s-mrgecilik dier alanlarda tesis edilmek isten-mitir.

Dou Krdistan zerinde ahlarn egemenlii

yzyllar ncesine uzanmaktadr. ahlar, genel-likle Fars milliyetinden olmalarna ramen ken-dilerini hem Krtlerin, hem de Farslarn ortakimparatorlar olarak kabul ettirmeye alm-lardr. Bunu da her iki halkn Aryen asll olma-

48

larna balamlardr. znde ise imparatorlukiinde Farslar hakim milliyet, dier halklar daezilen milliyet konumunda olmutur.

20. yzyln banda ngiliz emperyalizmininyar-smrgesi durumunda olan ran mparator-luu, Birinci Dnya Sava'ndan sonra RzaPehlevi'nin baa gemesiyle biraz glenmeye

balam ve bu dnemde tepeden inme baz bur-juva reformlar yaplmaya giriilmitir. kinciDnya Sava'nda Sovyet Kzl Ordusu kuzeyive ngiliz askerleri gneyi igal etmi, bu elve-rili artlardan yararlanan Azeriler ve KrtlerKzl Ordu'nun desteiyle birer cumhuriyet ilanetmilerdir. Ksa sre sonra Kzl Ordu'nun e-kilmesiyle birlikte her iki cumhuriyet de ahkuvvetleri tarafndan yklmtr.

1950'lerden sonra ABD'nin bir yeni smrge-si haline gelen ran'da ahlk ynetimi emper-

yalizmin Ortadou'daki jadarmalarndan biri ol-mutur. Petroln bulunmasyla ekonomik gkazanan ahlk, ieride de kitleleri koyu bir fa-izmle ynetmitir. Emperyalizmle ilikiler te-melinde ran'da kapitalizm gelimesine ramen,

49

bu durum o dnemde Krdistan'a yansmamve feodal yapnn zlmesine yol amamtr.Ancak bu srecin ilerlemesi ve ran'da kapitalistilikilerin glenmesi temelinde smrgeci ka-

pitalizmin Dou Krdistan'a girmesi kanlmazolacaktr.

Ulusal kurtulu dnemi

Geleneksel Krt isyanlarnn bir devam vekinci Dnya Sava sonras koullara ksmenuyarlanm biimi olan KDP hareketi, modern

bir ulusal kurtulu hareketi haline gelemeyerek,1970'lerin ortalarnda yenilgiye uramtr.Krtlk adna hareket etmek ve Krtl canltutmak gibi bir olumluluk yannda, Krdistanulusal sorununu eitli biimlerde arptmas veyabanc egemenliklerin aleti olmas ile de olum-suz bir rol oynamtr.

Krdistan'da yaanan modern sosyo-ekono-

mik gelimenin belli bir dzeye ulat ve Krtulusal sorununu arptan KDP'nin de yenildii1970'li yllarda Krdistan'da yeni ideolojik poli-

50

tik akmlar gelimeye balamtr. Kk-burju-va akm Krdistan'n Kuzey-Bat ve Gney par-alarnda kendini deiik gruplar biiminde e-killendirirken, ii ve emekilerin devrimci ulu-sal kurtulu akm olarak da partimiz PKK do-up gelimitir.

Hem bir devrimci sosyalist nclk olarak vehem de modern bir ulusal kurtulu hareketi ola-rak partimizin douu, Krdistan tarihinde ke-

sin bir dnemeci ifade eder. Gelien smrgeciegemenlik ve ulusal imha srecinin sona erdii-nin, buna kar direni iinde ulusal var olu vekurtulu dneminin baladnn ilan olmutur.Ulusal kurtuluta doru devrimci izgiyi ege-men klarak, Kuzey-Bat Krdistan'daki moderngelimeye dayanarak, ii snfnn ve byk

parann nderliini gelitirerek, ulusal hareket-teki arptmalar dzeltmi ve bu temelde yurt-sever kitleleri birlik ve eylemlilik iine ekmi-tir.

Partimizin, be yllk ideolojik grup dnemiardndan 1978'de resmen kurulmas ve ulusalkurtulu iin politik ve askeri mcadeleye y-

51


15/27

nelmesi, lkemizin ve halkmzn varln bileinkar eden TC'ye ar bir darbe vurmu ve onu12 Eyll 1980 faist-askeri darbesine gtrm-tr. 1970-80 dnemi, ulusal kurtuluun ideolo-

jik-politik izgisinin ekillendii, bu temeldehalk kitlelerinin ilk devrimci eyleminin gerek-letii, dnsel planda smrgeci egemenliin

paraland bir dnem olmutur.12 Eyll faist-smrgeci rejimine kar b-yk direnii ifade eden ve 15 Austos 1984 At-lm temelinde gelien 1980-90 dnemi ise,Krdistan'daki TC egemenliinin paraland,Krt toplumunda muazzam bir devrimci ulusal

bilinlenmenin yaanmaya baland, ulusalkurtulu hareketinin cephesel ve ordusal bir gdzeyine ulat bir dnemdir. Partimiz nder-liinde Kuzey-Bat Krdistan'da yaanan buulusal devrimci gelime, giderek Krdistan'n

btnn etkisi altna alr hale gelmitir.Bugn Kuzey-Bat Krdistan'da ok kklbir ulusal ve toplumsal devrim yaanmaktadr.TC'nin zel savana kar gelien ulusal kurtu-lu sava lkenin her tarafnda srmektedir.

52

Partimiz nderliinde bilinlenen ve birleenhalkmz, her trl ac ve zorluu gsleyerekyrtt kararl mcadelesiyle, Krdistan'dakismrgeci egemenlii tamamen ykma ve ulu-sal demokratik halk iktidarn yaratma yolundailerlemektedir. Bu temelde gelien ulusal kurtu-lu mcadelesi Krdistan'n dier paralarna da

yaylarak Krdistan'n birliini yaratmaktadr.Gney Krdistan'n batdaki kk paras,Kuzey-Bat Krdistan'da gelien bu mcadele-nin derin etkisi altndadr. zellikle 1980'lerinortalarndan itibaren bu parann halk ulusalkurtulu mcadelesine ok yaygn ve aktif bir

biimde katlmaktadr. Bu parann halk dapartimiz nderliindeki ulusal demokratik dev-rimi ok kkl bir biimde yaamaktadr. Hal-kn bu tarzda doru bilinlenme ve rgtlenme-si, ulusal kurtulu hareketimiz ile Arap ilericili-

i arasndaki ilikide nemli bir rol oynamakta-dr.Gney Krdistan'n byk parasnda 1974

yenilgisinden sonra Irak Arap ynetiminin ege-menlii gelimitir. Ancak Eyll 1980'de bala-

53

yan Irak-ran sava nedeniyle Irak ynetimiKrdistan'daki gcnn nemli bir ksmn e-kince, bu parada yeniden bir silahl direni

balamtr. Bu silahl direni eski niteliini apmodernlemeye almsa da, bunda pek ilerle-me kaydedememi ve 1988'de bir kez daha ye-nilmekten kurtulamamtr.

Krdistan'n bu parasnda 1991 yl banda-ki Krfez Sava'nn etkisiyle yeni bir bakaldr

yaanm ve emperyalist devletlerin mdahale-siyle bu alan deiik glerin hareket ettii biralan haline gelmitir. Bugn bu parann birksm Irak ynetimi altndayken, byk ksmn-da ise emperyalist devletlerce korunan bir Fe-dere Krt Ynetimi vardr. GneyKrdistan'daki bu durum, Kuzey-BatKrdistan'daki ulusal kurtulu mcadelesi ilednyada yaanan gelimelerin etkisi sonucundaortaya kmtr. Bu gelime ile Krdistan'nKuzey ve Gney paralar arasndaki ilikiler

sklam ve iki parann devrimci birlemesigndeme gelmitir. Krdistan'n bu parasnda-ki kararsz olan mevcut durumu kendi lehine

54

bozmak iin ok eitli gler, mcadele ver-mektedir.

Krdistan'n Dou paras da 1970'lerin so-nunda youn bir mcadeleye sahne olmutur.1979 ylnda ran'daki ahlk rejimi yklnca,

bir sre Dou Krdistan'daki smrgeci ege-menlik kaybolmutur. Daha sonra ahlk yerinekurulan ran slam Cumhuriyeti, Dou Krdis-tan zerinde de egemenliini salam ve yrt-

t sert mcadele ile geleneksel direnii g-le ri byk lde bastrmtr. Kuzey-BatKrdistan'da gelien ulusal kurtulu mcadele-sinin etkisi bu parada yaylmakta olsa da, bu-ras dier paralara gre ulusal kurtuluta geri

bir durumu yaamaktadr.ok hareketli bir ortamn var olduu

Krdistan'da gncel durum u temel zellikleriarzetmektedir:

a) Krdistan'da eski smrgeci statkoyu ko-rumak isteyen glerle devrimci ulusal kurtu-

luu gler arasnda ok iddetli bir sava ya-anmaktadr. Bu konumuyla Krdistan; dnya-nn en atmal alanlarndan biri durumundadr.

55


16/27

b) Bugn Krdistan'da ok kkl bir ulusaldemokratik devrim sreci yaanmaktadr. Bukonumuyla Krdistan blgeyi ve dnyay etkisialtna alan bir devrim merkezi durumundadr.Yine Krdistan'daki btn yaam bu devrimin

belirleyici ve dntrc etkisi altndadr.c) Krdistan zerinde gemite oluturulan

statko (drde blen smrgeci statko) geli-en ulusal kurtulu mcadelesi ile paralan-mtr. Krdistan paralar arasnda gittikedaha sk bir iliki ve birlik gelimektedir.Emperyalistlerle smrgeci devletlerin politi-kalar arasnda gemite var olan uyum dal-mtr. Bugn Krdistan zerinde emperyalist-le rin yeni smrgeci poli tikas, smrgecidevletlerin klasik politikas, ibirliki politikave ulusal kurtulu politikas mcadele halin-dedir.

d) Kuzey-Bat Krdistan'daki ulusal kurtulumcadelesi, Krdistan btnl asndan be-lirleyici ve ynlendirici bir yere sahiptir. Dier

paralar bu temelde deerlendirmek, kalc so-nu almada tek doru tutumdur.

56

Kuzey-Bat Krdistan'dakidurumun zellikleri

Krdistan'n bu parasnda on yldan beri git-tike younlaan bir sava durumu yaanmakta-dr. TC'nin smrgeci zel savana kar parti-mizin yrtt devrimci ulusal kurtulu sava

toplumsal dnmn motoru olmakta ve top-lumsal yaamn her alann bu sava durumu be-lirlemektedir. TC'ye kar partimizin yrttulusal kurtulu mcadelesi, Krdistan btnl-ndeki ulusal hareket ve mcadele zerinde de

belirleyici etkide bulunmakta ve onu ynlendir-mektedir.

Trkiye'de yeni smrgeci kapitalizm geli-tike bunun yansmalar Krdistan zerinde deolmu, 1960'lardan itibaren Krdistan'da smr-geci Trk kapitalizmi gelimeye balamtr. Ta-

mamen devlet iletmeleri etrafnda ve Trkiyepazarna bal olarak ekillendirilen bu ekono-mik yap ile Krdistan kaynaklar zerinde tam

bir smr ve talan dzeni kurulmutur. Krdis-tan deerlerini talan etme ve Trk smrgecili-

57

inin Krdistan' yutma amacna gre ekillen-dirilen bu ekonomik yap, on yllk sava iinde

bu gereklii daha net ortaya kararak tam birzel sava ekonomisi haline gelmitir.

Tamamen yaanan sava tarafndan belirle-nen Krdistan'daki ekonomik yaamn baz te-mel niteliklerini yle sralayabiliriz:

a) Daha nce ekillendirilen smrgeci eko-nomik dzen eskisi gibi iletilememektedir. Ge-

lien ulusal kurtulu mcadelesi bunun alannepeyce snrlandrmtr.b) letilebildii kadaryla smrgeci ekono-

mik sistemin smrc ve talanc karakteriazalmam, tersine daha da artrlmtr. Bu du-rum Trk smrgeciliinin eski yapsnn par-alanm olmas gerekliiyle elimemektedir.

c) TC, Krdistan'da tam bir sava ekonomisitesis etmi, ekonomik yaam ve olanaklar b-tnyle zel savan hizmetine sokmutur. Y-rtt sava ekonomisi TC'ye ok ar bir yk

bindirmekte ve Trk ekonomisini iflasla yzyze getirmektedir.d) Halk, ekonomik g bakmndan olduka

58

zayflatlmtr. Sava ekonomisi biiminde deolsa, ticaret gibi alanlarda halkn ulusal kurtu-luu ekonomik yaplanmas ve yaam geli-meye balamtr.

Krdistan'da smrgeci egemenlik altnda veonunla sava iinde gelien ekonomik ilikiler,kendine bal bir sosyal yaplanmay ve deii-mi de beraberinde getirmektedir. Gemite geli-en smrgeci kapitalizm, Krdistan'daki feodal

sosyal yapy yar yarya zm ve bu temeldekendine bal bir sosyal ayrma ve ekillenmeyaratmt. stte feodal toprak aalar feodal-komprador bir snf haline gelirken, kyllkzlmeye balam ve kent kk-burjuvazisiile birlikte geni bir isizler ordusu ve aydn-genlik kesimi ortaya kmt. i snfndanaydnlara kadar bu sosyal kesimlerin hepsi s-mrgeci egemenlik temelinde ekilleniyor veyoun bir asimilasyonu yayordu. imdi bu du-rumlar kkl bir deiime uramtr.

Partimizin yrtt devrim ve zellikle sonon ylda yaanan sava, Krdistan sosyal yap-snda ok hzl ve kkl bir deiimi gerekle-

59


17/27

tirmitir. Smrgeciliin ayakta tutmaya alt- geri sosyal ve kltrel yaplanmalar devrimcimcadele ile paralanm ve toplum devrimciyaplanma dorultusunda gelime gstermitir.imdi her ey yaanan devrim ve sava gerei-ne baldr. Bir yandan smrgecilie ve onunzel sava ynetimine bal bir avu ibirliki-

hain kesim daha net ortaya karken, dier yan-dan gittike yoksullaan ve aradaki ayrm aza-lan yurtsever bir halk gerei ekillenmektedir.

Mevcut durumda koruculuk bir snf gibidir.Gerici feodal, aireti ve komprador gleri, yi-ne muhbir, ajan, ibirliki ve serseri kesimleriiinde toplayan ve baz bilinsiz airet gleriniiine alan bu kesim, smrgeciliinKrdistan'daki sosyal, siyasal ve askeri dayana- durumundadr. Trk smrgecilii, bir yan-dan devrim karsnda bu gce daha ok dayan-

maya alrken, dier yandan da yaratt mali-klfet ve siyasal tehdit nedeniyle ondan kork-maktadr.

Gelien ulusal kurtulu mcadelesinin yarat-t ortama dayanarak bir milli Krt sermayesi

60

gelimek istemektedir. Henz zayf bir konum-da olan bu Krt milli burjuvazisi, yurtsever zen-gin kesimlerden, tccarlardan ve kk-burju-vazinin st kesi mlerinden olumaktadr.Krdistan'da yeni olan bu kesimin douu vegeliimi tamamen ulusal kurtulu mcadelesine

baldr. Yine bu mcadele temelinde kyllk

gittike zlmekte, kk-burjuva kesimlerdeyurtseverlik gelimektedir. Yaanan sava orta-mnda ok az i bulabilen ok geni bir isizlerordusu ortaya kmtr.

S mrge ci zel savan yaratt g,Krdistan'da byk bir sosyal olay durumunda-dr. zel sava politikalar gerei, ekonomik veaskeri zorla Krdistan'n yurtsever mcadeleyeak btn alanlar insandan boaltlm, bataTrkiye metropolleri olmak zere insanlarmzdnyann drtbir yanna savrulmutur. Smr-

geciliin ulusal kurtulu mcadelesini zayflat-mak amacyla yaratt bu mlteci kesimler,yurtsever harekete byk destek verir hale geti-rilmitir.

Daha nce kemalist etki altnda ve toplum-

61

dan kopuk olarak yaratlan aydn kesimi, btndirencine ve verdii zarara ramen, gelien dev-rimci mcadele karsnda durulamayacan ar-tk anlam ve byk lde yurtsever saflardatoplanmaya ynelmitir. Ayrca gelien devrim-ci ulusal kurtulu mcadelesinin de aydnlatcve eitici gcyle nemli bir Krt aydn hareke-ti gelimeye balamtr.

Trk smrgeciliinin Krtleri ulusal yok et-

me politikas, partimizin yrtt ulusal kurtu-lu mcade lesi ile yeni lgiye ura t lmtr.TC'nin eitim sistemi dzenli almamakta veasimilasyon politikas yrmemektedir. Krttoplumu ok yaygn, kkl ve devrimci nitelikli

bir ulusal bilinlenmeyi yaamakta ve gelienmcadeleyle birlikte devrimci bir ulus olumak-tadr. Bu temelde, gemite var olan airet vekabile deerlerine gl ballk ve bunun yolat atma ve blnmeler ortadan kalkmak-ta, bunun yerini gl bir ulusal bilin, birlik ve

dayanma almaktadr.Partimizin yrtt devrimci mcadele,Krdistan'da yaayan ve ounlukla da dnya-

62

nn drtbir yanna savrulmu olan aznlk milli-yet ve dinsel gruplar da kendine getirmektedir.Partimizin doru politikas, Trk smrgecileri-nin tarihten gelen halklar birbirine krdrtma

politikalarn boa karm ve tersine evirmi-tir. Tarihsel bir intikam eylemi olarak gelienulusal kurtulu mcadelemiz, Trk smrgecili-inden zarar gren btn aznlk gruplarn top-land ve kendi gerekliklerini bulduklar en

temel alan olmaktadr. Partimiz, dar milliyetili-e dmemek kaydyla Krdistan'daki btnaznlk kltrlerin gelimesini bir zenginlik ola-rak ele almakta, gelitirilmesi iin her kltrezgrlk ve destek salamaktadr. Krdistan'ngeni kltrel zemininin kapitalist milliyetiyaklamlarla kirletilmesine kar kmakta vekltrlerin geni hogr ve zgrlk iinde ge-limesinin ortamn yaratmaktadr.

Yzy lla rdan beri yabanc egemenli kleriayakta tutan gerici deerler gn mz

Krdistan'nda yaanan kkl devrimle bir biryklmakta, tarihinin en byk yenilenmesiniyaayan Krdistan toplumu devrimci-yurtsever

63


18/27

deerler temelinde yeniden ekillenmektedir.TC, Krdistan'da yaanan bu kkl devrimi

bomak iin, hibir kurala ve lye bal ol-mayan bir zel sava yrtmektedir. Daha ncesmrgeci egemenlii glendirmek iin olu-turduu siyasal kurumlar da artk bir yana at-m ve Krdistan'n her tarafnda drt drtlk

bir zel sa va ynetimini rgtlemitir.Krdistan'da TC'ye ait bu ynetim zel savaerevesinde icra edilmektedir.

Trk ordusu, savaabilen btn aktif gleri-ni Krdistan'daki savaa gre eitmekte, dzen-lemekte ve bu savata kullanmaktadr. Eski or-du gcne ek olarak, yrtt zel sava er-evesinde zel kolordu, zel ordu, zel tim, kykoruculuu gibi zel kuvvetler de rgtlemi vekontrgerillann yeralt tekilatn gelitirmitir.Bu glere dayanarak, hibir kural tanmakszn

Krdistan'da btn sava taktiklerini ve arala-rn vahet uygulamalar dzeyinde kullanmak-tadr. Tm bunlara ramen, Trk ordusu Kr-distan zerindeki eski egemenliini artk kay-

betmitir ve savata baarsz kalan bir ordu du-

64

rumuna dmtr.TC'nin Krdistan'daki siyasi ve askeri ege-

menliine kar mcadele iinde partimizin desiyasi ve askeri egemenlii doup gelimitir.Son on ylda Krdistan'da yaanan sava vezellikle 1990 sonras ortaya kan gelimeler

bu egemenlii aka var etmitir. Artk

Krdistan'da bir tr ikili iktidar yaanmaktadr.Krt halknn duygu ve dncesi devrimcile-mitir. Kitle rgtlenmeleri ve ulusal kurtulucephesi, eit li legal ve illegal kurumlarylayaygn bir ynetim gc durumundadr ve Krthalk ok byk oranda bu g tarafndan yne-tilmektedir. Partimizin sava iinde rgtlediiHalk Kurtulu Ordusu, kahramanca savaarakonbinlere ulam ve Krdistan'n btn strate-

jik corafi alanlarnda slenerek Trk ordusunuburalarda hareket edemez hale getirmitir.

Krdistan'da her eyi belirleyen, bu iki garasndaki sava durumudur. Savaan glerkendi karna grdke ve bu sava durumuimkan verdike, dier siyasi savam trleri deuygulanabilmektedir.

65

Partimizin Trk smrgeciliine kar yrt-t devrimci ulusal kurtulu sava, imdiyekadarki uygulanma dzeyi ile nemli siyasal vesosyal gelimeler ortaya karmtr. Ve hata ya-

plmaz, partimizin politik-askeri izgisi pratiktedoru uygulanrsa, son derece gerici, haksz vekatliamc olan Trk smrgeci zel sava reji-minin yenilebilecei kantlanmtr.

66

nc Blm

KRDSTAN DEVRMKrdistan devriminin zellikleri

Krdistan'da partimizin yrtt devrim birulusal demokratik devrim olup, balca zellik-leri unlardr:

a) Devrimimizin iki temel yan vardr; millive demokratik yan. Milli yan, smrgeciliinsiyasi, askeri, ekonomik ve kltrel alandakihakimiyetini hedef almaktadr. Devrimimiz ilk

aamada bu yan n plana alarak gelimitir.Milli eliki ba eliki durumunda olup, diertoplumsal elikilerin zlmesinde tayin edici-

67


19/27

dir. Milli eliki zlmedike, dier hibir top-lumsal eliki yalnz bana zlme imkannasahip deildir. Devrim adna atlan ilk admlarmilli karakterde olmu ve Krdistan' kkl birdevrimci gelime srecine sokmutur.

Devrimimizin ikinci yan, demokratik yan-dr. Demokratik devrim, toplumdaki ortaadan

kalma elikileri temizlemeyi hedef almaktadr.Bunlar feodal-komprador smrs, airetilik,mezhepilik, kadnn klece bamll gibi e-likilerdir. Bu elikiler zldke toplum de-mokratik bir nitelik kazanmaktadr.

Devrimimizin bu iki yan arasnda ok skbir iliki vardr. Bu iki yan adeta i ie gemi-tir. Demokratik devrim, hakim yan olan millidevrime bal olarak gelimektedir. Milli devri-min gelimesi de, toplumdaki demokrasinin ge-limesine ok yakndan bal olmaktadr.

b) Krdistan devriminin dier bir zellii denderlik sorununa ilikindir. Ulusal demokratikdevrimde nderlik iki biimde ortaya kmakta-dr: Birincisi snf nderlii, ikincisi para n-derlii. Snf nderlii erevesinde feodal-

68

komprador snf, kk-burjuvazi ve ii snfarasnda sren youn mcadelede nemli so-nulara ulalmtr. Ulusal kurtulu mcadelesi

pratii, devrimde zaferi yaratacak temel gcnii-kyl ittifak, zaferi yaratacak nderliinise ii snfnn ideolojik, politik ve rgtselnderlii olduunu gstermitir. Dier snf n-

derlikleri srekli geriler ve smrgecilik kar-snda ciddi bir g olmaktan karken, partimizahsnda ekillenen ii snf nderliinin sala-d srekli gelime bunu kantlamtr.

Krdistan'n blnmlnden kaynaklananpara nderlii de nemlidir. Geri bir sosyal ya-pda ve kk bir para olmasna ramen G-ney Krdistan'n gemite kendini nder olarakdayatmas ve tm Krdistan'n olanaklarn ken-dinde toplamas, ulusal kurtuluta bir sonu or-taya karmad gibi, ona ciddi zararlar da ver-

mitir. Bu arpk durum, byk ve gelimi par-a olan Kuzey-Bat Krdistan'daki ulusal kurtu-luu gelimeyle dzeltilmi ve TC'ye kar Ku-zey-Bat Krdistan'daki mcadelenin nderlii,salad kalc gelimelerle kantlanmtr.

69

Hem snf ve hem de para nderliini dorubir biimde ele alp ahsnda zme kavutu-ran partimiz, burjuva milliyeti, ulusal inkarcve teslimiyeti yaklamlara kar baarl birmcadele vererek, ulusal kurtuluta doru dev-rimci izgiyi egemen klmtr. Partimiz ahsn-da gerekleen devrimci sosyalist nderlik, ulu-sal demokratik devrimde emeki izgisinin vesosyalizm yolunda kesintisiz olarak ilerlenece-

inin garantisi olmutur.c) Devrimimizin nc zellii, halkn ge-ni glerinin seferber edildii uzun vadeli birmcadele izgisine sahip olmasdr. Bu izgikendini pratikte uzun sreli halk sava biimin-de ekillendirir. Uzun sreli halk sava teme-linde btn mcadele biimlerinin kullanlmas-n ierir. ok gl olan smrgeci rgtlenmeancak byle bir mcadele izgisiyle geriletilipyenilgiye uratlabilir. Bu izginin uygulanmasolarak yrtlen mcadele, yaratt byk dev-

rimci gelimelerle izginin doruluunu kant-lamtr.d) Devrimimizin drdnc temel zellii,

70

onun sadece Krdistan'la snrl olmayp evre-sini de derin etkisi altna almas ve blgeselapta gelimesidir. Bu, devrimimizin evrenselniteliini gstermektedir. Hem derin bir top-lumsal devrim olmas, hem dnyadaki aleyhtegelimeler ortamnda kendini glendirmesi,hem de Krdistan'n paralanm olmas nede-niyle blgenin tm uluslarn dorudan ilgilen-dirmesi, devrimimizin bu zelliini ortaya -

karmaktadr. Daha imdiden devrimimizin buzellii pratikte hayat bulmaya balayarak bl-geyi etkisi altna almtr ve bu erevede geli-imini srdrdke dnya zerinde byk etki-de bulunacaktr.

Krdistan devriminin grevleri

zelliklerini belirlediimiz devrimimiz, enyce amacmz olan snfsz topluma doru iler-lemek ve bu toplumun ilk evresi olan sosyaliz-

me varmak iin zorunlu bir aama olup, esasolarak u grevleri gerekletirecektir:A) Trk smrgeciliinin ve gerisindeki em-

71


20/27

peryalizmin Krdistan zerindeki her trl ha-kimiyetine son vermek. Bunun iin:

1- i, kyl, aydn ve dier snf ve tabaka-lardan tm yurtseverleri birletiren ulusal birle-ik cepheyi daha da geniletip gelitirmek.

2- Halkn topyekn rgtlenmesini salamakiin oluturulan ii, kyl, genlik, kadn ve

benzeri kitlesel birlikleri daha da gelitirip g-lendirmek.3- Smrgecilie kar temel mcadele bii-

mi olan halk savan zafer izgisinde yrtmekve bunun temel rgt olan Halk KurtuluOrdusu'nu gelitirmek.

4- Smrgecilerin ve yerli ajanlarnn sreklikkrtmaya alt halk arasndaki atmalarason vermek, blgeci ve dar milliyeti anlaykalntlarn tasfiye etmek.

5- TC'nin smrgeci boyunduruunu parala-

may hedeflemeyen blgesel zerklik, otono-mi vs. gibi znde smrgecilikle uzlamay ge-tiren teslimiyeti anlaylar tehir etmek ve bun-lara kar verilen kararl mcadeleyi srdrmek.

6- Sava iinde smrgecilerle ibirlii yapan

72

ve halka dmanlk edenlerin mallarna el koy-mak ve yoksul halka datmak.

7- Smrgeciliin doa ve halk zerindekiher trl tahribatna ve bulac hastalklara kar- mcadele etmek iin ekonomik, kltrel, ei-tim ve salk hizmetlerini bizzat stlenmek.

B) Demokratik halk ynetiminde ulusal ba-

msz ve demokratik bir toplum yaratmak. Bu-nun iin:8- Smrgecilerin ilettii btn yeralt ve

yerst kaynaklarn, fabrika, iftlik ve dierbtn iletmeleri kamu mlkiyetine geirmek.

9- Smrgeciliin mali ve kredi sistemini da-tarak yerine bamsz bir mali ve kredi siste-mini gelitirmek.

10- lke zerinde hibir yabanc devlete as-keri s ve imtiyaz tanmamak.

11- Emeki kesimler karna adil bir toprak

reformu yapmak.12- Yoksul kyllerin tefeciye ve bankalaraolan btn borlarn iptal etmek.

13- Toplumun demokratikletirilmesinin birparas olarak, emeki halkn ekonomik, siyasi

73

ve kltrel alanlarda rgtlenmesinin nndekiengelleri kaldrmak ve bu konularda yasal statgelitirmek.

14- ilere yeni i alanlarn yaratmak, ii-lerin bedenen ve fikren gelimesine nem ver-mek ve sekiz saatlik ignnn uygulanmasnaalmak.

15- Smrgeciliin adli sistemini datmakve yerine demokratik bir adli sistemi gelitir-

mek.16- Kadn zerindeki her trl kleci baskyason vermek, toplumsal ve siyasal yaamn heralannda kadn-erkek eitliini salamak, byktoplumsal devrim dinamii halinde olan kadnkesiminin bu gereini doru ele alp eylemedkmek.

17- Aznlk, milliyet ve dinsel gruplar zerin-deki her trl baskya son vermek, milliyetili-e dmeden her kltre zgrlk ve desteksalamak ve onlar bir zenginlik olarak grp

gelitirmek.C) Bamsz bir ekonomik yap ina etmek.Bunun iin:

74

18- Ekonomiyi merkezi bir planlama ile yn-lendirmek.

19- Kamu mlkiyeti ile devlet kapitalizminibirbirinden ayrmak ve devlet kapitalizmi bii-mine kar kmak. Bilimde, siyasette ve re-timde topluma verdii kadar almak ilkesini ha-yata geirip egemen klmak.

20- Kamu mlkiyetinde ar sanayinin geli-tirilmesine ncelik tanmak.

21- Yeralt ve yerst zenginlik kaynaklarn,ulam, ticaret, bankaclk, kitle haberlemearalar ve benzerlerini kamu mlkiyetinde i-letmek.

22- Kyll kooperatifletirmeye teviketmek ve desteklemek.

23- Toplumun gelimesinde yararl olabile-cek zel giriimcilii serbest brakp, yardm vedestek vermek.

D) Smrgeci eitim ve kltr kurumlarnnyerine ulusal eitim ve kltr kurumlarn olu-

turmak. Krte'nin btn lehelerinin gelime-sine frsat ve imkan tanmak ve birinin ulusaldil haline gelmesini tevik etmek. Krt dili,

75


21/27

edebiyat ve tarihi alanlarnda youn bir aratr-ma ve rgtlendirme abasna girimek. Btnhalka okur-yazar olma imkann tanmak.

E) Krdistan devrimi ve birlii iin:24- Her paradaki devrimi esas olarak o par-

ada yaayan halkn eseri olarak grmek.25- Her parada yaayan halk, smrgeci

devlet aygtyla zerklik veya otonomi adaltnda birtakm reformlarla uzlatrma abalar-na kar mcadele etmek.

26- Her parada mcadele veren devrimcigler arasnda en sk destek ve dayanmannsalanmasna almak.

27- Her parada devrimci izginin baarsiin aba harcamak.

28- Birlik iin her paradaki halkn z irade-sini esas almak.

29- Dnyann eitli yerlerine savrulan Krt-

lerin demokratik halklarn savunan, onlar ileri-ci insanlkla ve Krdistan'daki mcadeleyle bir-letiren ve Krdistan'a yeniden dnn koul-larn hazrlayan bir yaklam iinde olmak.

F) Komu halklarla olan ilikilerde ve ulus-

76

lararas sorunlarda proleter enternasyonalizminiuygulamak. Bunun iin:

30- Komu halklarn devrimci gleri ile olanilikilerde, lke ayrm temeli zerinde her dev-rimci hareketin kendi lkesindeki devrimden so-rumlu olaca ilkesini hakim klmak ve bu temel-de eitli dzeylerde ortak mcadelelere girimek.

31- Komu halklarla birlik, her halkn bam-sz ve zgr olmasndan geer. Bu temel ilkezerinde gereklemeyen btn zoraki birlikle-rin paralanmas iin amansz bir mcadele ver-mek. Bata Trkiye halk olmak zere komuhalklarla ilikileri Ortadou Federasyonu an-lay erevesinde gelitirmek.

32- Bamsz lkeler ve ulusal kurtulu hare-ketleriyle iliki, dnyann her tarafndaki ii s-nf hareketleri ve devrimci glerle ittifak, heralandaki demokratik, anti-faist, evreci ve h-

manist evrelerle dayanma iinde olmak.

24 Ocak 1995

PKK 5. KONGRES

77

PKK(Partiya Karkern Kurdistan)

TZK

78

PKK TZ

Birinci Blm: GENEL HKMLER

1- rgtn ad Partiya Karkern Kurdistan(Krdistan i Partisi)'dir. Ksa ad PKKdir.

2- rgtn amblemi, kzl yldz iinde sarmealedir. Bu amblemin sar erit ile ayrlarakkrmz zemin zerine oturtulmasyla rgt bay-ra oluur.

3- rgtn amac, Krdistan zerindeki s-

mrgeci egemenlie ve gerisindeki emperyaliz-min etkilerine son vermek, Krdistan'daki adkalntlar tasfiye etmek, bamsz ve birleik bir

79


22/27

Krdistan'da demokratik bir halk ynetimini kur-mak, ilerici insanln bir paras olarak snfsztopluma doru ilerlemektir. Bu ama, daha kap-saml ve ayrntl olarak programla belirlenmitir.

kinci Blm: RGUT YEL

4- Parti yesi, parti programn kabul eden veonu hayata geirmekten sorumlu olan, parti ira-desini esas alp kendini giderek bu iradeyle b-tnletiren, parti yaamna ve taktik uygulama-ya bir parti organnda tm gn katlan, kendinizp partinin tarz, tempo ve slubuna kavutu-rarak temel parti amalar iin dnsz, kar-sz, derin coku ve sonsuz fedakarlkla alanve yaamn parti davasna adayan kiidir.

Partiye sempati duyan ve ulusal kurtulu iz-gisini destekleyen kii yurtseverdir. Aktiflemi

yurtsever olan, yrrlkteki parti politikalarnve mcadelesini kabul eden, bu mcadeleye g-c orannda ve sistemsiz katlan, partiyi maddive manevi olarak destekleyen kii taraftardr.Aktiflemi ve rgtlenmi taraftar olan, gc

80

orannda parti almalarna dzenli ve sreklikatlan, partiye dzenli ve srekli aidat verenkii parti sempatizandr.

yelie alnma ve karlma:Partiye ye olmak isteyen kii, iki parti ye-

sinin nerisi ve bavurulan parti komitesininkarar ve bir st rgtn onay ile aday ye olur.

Aday yelik sresi alt aydr. Adaylk sresinibaaryla tamamlayan kiinin yelii, bal ol-duu komitenin te iki ounluk karar, bir stkomitenin nerisi ve Merkez Komite'nin onayile ikinci alt ayda kesinleir.

yelikten karlmada da ayn yol izlenir.yelikten karlmann kesinlemesi, MerkezKomite ile birlikte Genel Bakanln onaynda gerektirir.

6- Parti yesinin grevleri:a) Programla belirlenmi olan parti izgisini

ve amalarn hayata geirmek iin sonsuz feda-karlk, coku, azim ve kararllkla almak.b) Genel Bakanlk ve Merkez Komite tara-

fndan belirlenen parti politika ve taktiklerinihayata geirmek.

81

c) Her trl parti emir ve talimatn yerinegetirmek.

d) Parti tzne ve llerine gre yaamakve almak. Parti tzn hayata geirmek.

e) Genel Bakanlk tarafndan gelitirilenideolojik-politik izgiyi renmek, zmsemek,

pratie aktarmak ve korumak.f) Parti disiplinine eksiksiz uymak ve uygula-

mak.

g) yelik tanmnn gereklerine uygun olarakyaamak. Partinin verdii yetkiyi yerinde ve za-mannda doru kullanmak.

h) Partinin maddi ve manevi deerlerini veemeki halkn karlarn korumak.

i) Kendi ahsnda ve parti iinde yanl veparti d anlay, yaam, tutum ve davranlarakar dnsz mcadele etmek.

7- Parti yesinin haklar:a) Her dzeyde seme ve seilme hakk var-

dr.

b) Her dzeyde eletiri yapma ve her konudaneri sunma hakk vardr.c) Balayc parti kararlarna kar olmamak

82

kaydyla her konuda dncesini aklama, par-ti tartmalarna katlarak parti kararlarnn olu-masna etkide bulunma hakk vardr.

d) Eletiri ve sulamalara kar parti kurallarerevesinde kendini savunma hakk vardr.

e) Parti olanaklar dahilinde eitim grmehakk vardr.

f) Partiye, halka ve devrime hizmet etmekher parti yesi iin en temel yaam felsefesidir.

Her yenin istedii kadar hizmet etme hakkvardr.8- Parti yesinin zellikleri:Her parti yesi u zelliklere sahiptir:a) Yurduna ve insanna kar byk bir sev-

giyle doludur.b) Demokratik bir dzenden yanadr.c) Derin bir tarih bilincine ve insanlk sevgi-

sine sahiptir.d) Sosyalizm iin savar ve enternasyona-

listtir.

e) Yoldalarna ve halka kar sayg ve sev-giyle doludur.f) Yeni sosyalist ahlakn temsilcisidir. Halk-

83


23/27

tan biri gibi yaar, sade, drst ve alakgnll-dr.

g) Cesur, fedakar ve ataktr.h) Esneklik ile katl iyi kullanr.i) Dikkatli, duyarl ve lldr.

j) renmede aratrc ve inceleyicidir.k) Planl i yapar, yaratc ve ycelticidir.

l) Her dneme gre srekli kendini eitir veyeniler.m) Parti deerlerine bal, kararl, inanl ve

cokuludur.

nc Blm: RGT YAPISI

9- Partinin en yksek karar organ kongredir.Parti Kongresi, belirlenmi delegelerin te iki-sinin katlmyla drt ylda bir toplanr. GenelBakanln istemi ve Merkez Komite'nin te

iki kararyla veya parti ye saysnn te biri-nin istemiyle kongre zamanndan nce de topla-nabilir. Yine Genel Bakanln istemi ve Mer-kez Komite'nin te iki kararyla ve bir defayamahsus olmak zere kongre olaanst koul-

84

larda bir yl ertelenebilir.Kongreye btn parti rgtlerinden seilmi

delegeler katlrlar. Btn parti rgtleri, komiteve temsilcilikleri gleri orannda kongredetemsil edilirler. Bu temsil oran, sz konusu r-gtn ye says ve mcadelenin geliim dze-yine gre Merkez Komite tarafndan belirlenir

ve Genel Bakanlka onaylanr. Genel Bakan,Merkez Komite ve Merkez Disiplin Kuruluyeleri kongreye doal ye olarak katlrlar.

Parti Kongresi, parti programn ve tznkabul eder veya deitirir. Partinin dnemsel

politikalarn izer. Parti pratiini deerlendirir.Parti Genel Bakan'n, Merkez Komite ve Mer-kez Disiplin Kurulu yelerini seer. Genel Ba-kanlk, Merkez Komite ve Merkez Disiplin Ku-rulu faaliyetlerini denetler.

nemli politik deerlendirme ve kararlarn

gerektii, ancak kongrenin toplanamad veyatoplanmasna gerek grlmedii durumlardaparti konferanslar toplanabilir. Konferanslar,Genel Bakanln karar ile veya Merkez Ko-mite karar ve Genel Bakanln onay ile top-

85

lanr. Politik durum deerlendirmesi yapar vekararlar alr. Ancak parti program ve tzndeitiremez ve grevlendirme yapamaz.

10- ki kongre arasnda partinin en yksekideolojik ve politik organ Parti Genel Bakanl-dr. Parti Genel Bakanl, partinin ve devri-min nderliidir. Partinin ideolojik-politik do-rultusunu belirler ve gzetler. Partinin tm faa-liyetlerini en st dzeyde yrtmek ve denetle-

mekle grevli, yetkili ve sorumludur. MerkezKomite ile birlikte parti politika ve taktiklerinibelirler ve uygulamay denetler. Partinin btnrgtlerinden raporlar alr ve onlara yn verir.Merkez Komite ve Merkez Disiplin Kurulu'nualtrr, denetler ve sunduklar karar ve neri-leri onaylar.

Genel Bakan, parti kongresi tarafndan teiki ounlukla seilir. Bir nderlik kurumu bii-minde kendini rgtler ve donatr. Btn parti-nin bakandr ve her alanda partiyi en st d-

zeyde temsil eder. Parti kongresine kar sorum-ludur ve faaliyetleri hakknda kongreye raporsunar.

86

Genel Bakanlk, yardmclar kurulu da diye-bileceimiz bir Genel Bakanlk Konseyi ilebirlikte alr. Ayrca kendi almalar iin bi-lim, sanat ve benzeri kurullar da oluturabilir.

11- Genel Bakanlk Konseyi, Merkez Komi-te tarafndan ve kendi yeleri iinden te ikiounlukla seilir ve Genel Bakanlk tarafn-dan onaylanr. Genel Bakanln onaylamadkiiler yerine Merkez Komite yenilerini seer.

Genel Bakanlk Konseyi, Genel Bakanlnkarar ve yrtmede birlikte alt bir yardm-clar kuruludur. almalar ve toplantlar Ge-nel Bakan tarafndan dzenlenir ve ynetilir.Yine Genel Bakan tarafndan ideolojik, politik,rgtsel, askeri ve cephesel grevler zerindeiblmne tabi tutulur.

Genel Bakanlk Konseyi yeleri, bu grev-ler temelinde oluturulacak merkezi brolar r-gtler ve ynetirler. Genel Bakanlk'la srekliiliki iinde ve Genel Bakan'n ynetiminde

alrlar. Genel Bakanla srekli ve dzenlibilgi ve rapor verirler.Genel Bakanlk Konseyi'nin ve tek tek ye-

87


24/27

lerinin almalar Merkez Komite tarafndan dadenetlenir. Merkez Komite toplantsnda GenelBakanlk Konseyi almalar deerlendirilirve Konsey seimi yaplr.

12- ki kongre arasnda Genel Bakanlk veGenel Bakanlk Konseyi ile birlikte en yksek

parti karar ve yrtme organ Merkez

Komite'dir. Parti Merkez Komitesi kongre tara-fndan seilir ve faaliyetleri hakknda kongreyerapor sunar ve hesap verir. ki toplant arasndast yrtme organ olarak alacak Genel Ba-kanlk Konseyi'ni seer. Merkez Komite'ye Ge-nel Bakan bakanlk eder ve almalar GenelBakanlk ve Genel Bakanlk Konseyi tarafn-dan dzenlenip ynetilir.

Merkez Komite, Genel Bakanlk'la birliktegncel ve uzun vadeli parti politikalarn olu-turmak, bunlar ve partinin programla belirlenen

politik amalarn, kongre kararlarn ve izilenpolitikalar hayata geirmek, partinin pratik faa-liyetlerini rgtlemek ve yrtmekle grevlidir.Partinin en st dzeydeki taktik nderlik kuru-mudur. Partinin btn alt rgtlerini olutur-

88

mak, ynetmek ve btn parti faaliyetlerini de-netlemekle sorumludur.

Merkez Komite salt ounlukla alr ve enaz ylda bir kez toplanr. Genel Bakanln is-temi zerine veya ye saysnn te iki kararve Genel Bakanln onay ile daha erken detoplanabilir veya toplantsn erteleyebilir. G-

rev yapamaz duruma gelen Merkez Komiteyelerinin yerine srasyla yedekler geer. Mer-kez Komite, ye saysnn te bir azalmas ve-ya ihtiya domas durumunda Genel Bakanl-n istemi ve salt ounluk karar ile kendinite bir orannda oaltabilir.

Merkez Komite, kendini ideolojik, politik,rgtsel, askeri ve cephesel grevlere gre ib-lmne tabi tutarak btn parti faaliyetleriniyrtr. Kendine bal alt parti rgtlerini olu-turur ve ynetir. i, kyl, genlik ve kadn

birliklerini oluturarak toplumun tmn rgt-lemeye ve ynetmeye alr. Ulusal kurtuluuntemel mcadele biimi olan silahl mcadeleyirgtler ve yrtr; bunun iin Halk KurtuluOrdusu'nu rgtler ve ynetir; ulusal kurtulu

savan gelitirir. Ayrca, gerektiinde kendinebal zel rgtler kurar.

13- ki kongre arasnda parti disiplinini g-zetmek ve disiplinsizlik olaylarn soruturmakzere Merkez Disiplin Kurulu grevlendirilir.Merkez Disiplin Kurulu, kongre tarafndan se-ilir ve faaliyetleri hakknda kongreye hesap ve-rir. Bir merkezi organ olarak Merkez Komite ileiliki iinde ve Genel Bakanla bal olarak

alr.Parti iindeki btn disiplinsizlik olaylarnsoruturmak ve karara balamakla Merkez Di-siplin Kurulu grevli ve yetkilidir. Herhangi biryenin veya rgtn disiplini bozucu davran-mas durumunda, bu olay, ak iddialar ve su-lamalar ieren yazl bir rapor ve dier dk-manlarla birlikte Merkez Disiplin Kurulu'na in-tikal ettirilir. Bunu, yrtmeden sorumlu organolarak Merkez Komite yapar. Genel Bakanlkda gerekli grd olaylar Merkez Disiplin

Kurulu'na verebilir. Merkez Disiplin Kurulu,kendisine verilen olaylar eitli biimlerde in-celer, soruturur, gereken bilgiyi toplayarak de-

erlendirir ve bu temelde karara varr. Parti t-zne gre su tekil eden hallere, yine partitzne gre gereken cezalar verir. MerkezDisiplin Kurulu'nun parti yeleri hakknda vere-cei grevden alma, yelii dondurma, geiciihra ve partiden atma cezalarnn uygulanmasGenel Bakanln onay ile yaplr. Dier ceza-lar Merkez Disiplin Kurulu'nun karar temelin-de uygulanr.

Parti yeleri hakknda disiplin soruturmasve kararlatrlmas baka bir organ tarafndanyaplamaz.

14- lkenin corafi, etnik ve nfus bakmla-rna gre oluturulan temel idari alanlar olaneyaletlerdeki btn parti rgtlerinin, komite vetemsilciliklerinin toplam Parti Eyalet rgt'noluturur. Parti Eyalet rgt'nn en st organEyalet Kongresi'dir. Eyalet Kongresi iki ylda

bir toplanr. Toplant zaman, Genel Bakanlnnerisi ile Merkez Komite tarafndan belirlenir.

Kongrede eyaletteki btn parti rgtleri gle-ri orannda temsil edilir. Bu tr konularda, PartiKongresi'nin gerekleme esaslar uygulanr.

89

90 91


25/27

Eyalet Kongresi, eyaletteki tm parti faali-yetlerini deerlendirir. Genel Bakanln tali-mat ve deerlendirmeleri temelinde eyalete ili-kin politika ve taktikler belirler ve planlama ya-

par. Parti Eyalet Komitesi'ni seer ve denetler.Eyalet Kongresi'nin ald btn kararlar,

Merkez Komite ve Genel Bakanlk tarafndan

onaylanarak kesinleir. Sonular Genel Ba-kanlk ve Merkez Komite tarafndan onaylan-mayan Eyalet Kongresi, onay gc tarafndanyaplacak grevlendirme temelinde alt ay iin-de yeniden yaplr. Genel Bakanlk ve MerkezKomite kararyla eyalet kongrelerinin yaplmasne alnabilir ve olaanst koullarda bir defa-ya mahsus olmak zere bir yl ertelenebilir.

ki kongre arasnda eyalet rgtnn en stynetim gc Parti Eyalet Komitesi, EyaletKongresi tarafndan seilir; bir bakan ve yar-

dmclar tarafndan ynetilir. Bu seim, partimerkez ynetiminin seilmesi esaslarna uygunolarak yaplr.

Parti Eyalet Komitesi, eyaletteki btn partifaaliyetlerini rgtlemek, yrtmek, ynetmek

ve denetlemekle en st dzeyde grevlidir.Kendini Merkez Komitesi'ne benzer bir tarzdaiblmne uratarak bu grevleri yerine geti-rir. Eyalet Komitesi drt ayda bir toplanr ve fa-aliyetleri hakknda Merkez Komite ve GenelBakanla yazl rapor verir.

Eyalet Kongresi tarafndan Eyalet Disiplin

Kurulu da seilir ve denetlenir. Eyalet DisiplinKurul lar, Merkez Disiplin Kurulu ile ilikiiinde ve onun ynetiminde alr. Kararlar,Merkez Disiplin Kurulu tarafndan onaylanr.

Ayrca ihtiya olduunda eyalet konferanslarda toplanabilir. Konferanslar, Genel Bakanlkve Merkez Komite'nin istemi zerine veyaonaylar dahilinde yaplabilir ve ulusal konfe-ransn statsne sahiptir.

15- Bir eyaletteki corafi, idari ve ekonomikolarak btnlk oluturan alanlardaki btn parti

komite ve temsilciliklerinin toplam Parti Blgergtn oluturur. Parti Blge rgt, BlgeKomitesi tarafndan rgt lendirilip ynetilir.Blge Komitesi, st parti rgtlerinde olduu gi-bi, dzenlenen Parti Blge Kongreleri tarafndan

defa toplanr ve faaliyetleri hakknda st rgt-lere yazl rapor verir.

17- Partinin kitleler iindeki temel rgtleriparti hcreleridir. Bu parti temel rgtleri en az kiiden oluur ve halk kitlelerinin yaadve alt her alanda rgtlenir. Bunlar yerelkomite tarafndan rgtlenir, ynetilir ve denet-lenirler. Temel parti rgtleri onbe gnde birtoplant yapar ve Parti Yerel Komitesi'ne faali-

yetleri hakknda yazl rapor verirler.Temel parti rgtlerinin grevleri unlardr:a) Grev alannda parti politika ve taktikleri-

ni hayata geirmek.b) Halka nclk yapmak, eitmek ve koru-

mak.c) Partiye aday ye kazandrmak.d) Kitle iinde parti almasn yapmak ve

mcadele yrtmek.

Drdnc Blm: RGUTSEL LEY

18- Partide rgtsel ileyi demokratik mer-keziyetilik esaslarna gre dzenlenir. ye r-

seilir ve Eyalet Komitesi ile Merkez Komite ta-rafndan onaylanarak kesinleir. Kongre yapla-mayan yerle rde ve durumla rda ise Merke zKomite'nin onay dahilinde Eyalet Komitesi tara-fndan rgtlendirilip grevlendirilir.

Blge Komitesi, kendi alanndaki btn parti faa-liyetlerini rgtlemek, yrtmek, ynetmek ve de-netlemekle grevlidir. Kendini Merkez Komite'ninesaslarna uygun olarak iblmne tabi tutarak bu

grevlerini yerine getirir. ki ayda bir olaan toplan-tsn yapar ve bir st rgte yazl rapor verir. Eya-let Komitesi ve daha st parti organlarnn talimatla-rn yerine getirmekle ykmldr.

16- Partinin ehir ve kasaba gibi yerel alan-lardaki faaliyetleri Parti Yerel Komiteleri tara-fndan rgtlenir ve yrtlr. Yerel komiteler,

parti almalarnn gelitii alanlarda yerel par-ti rgtnn kongresi tarafndan seilir ve Mer-kez Komite tarafndan onaylanr. Aksi durumdaise Merkez Komite'nin onay ile Blge Komite-

si tarafndan rgtlenir. Kendisini, st parti ko-mitelerinin yapt gibi iblmne tabi tutarakgrevlerini yerine getirir. Yerel komite ayda bir

92 93

94 95


26/27

vermeyen, raporu dzenli ve yeterli hazrlama-yan ve gereken yere ulatramayan bir alt rgtde temel bir grevi yerine getirmemi saylr.

Her komite, yapt toplant sonrasnda al-malarn bir st rgte rapor eder. Eyalet ve bl-ge komiteleri, almalar hakknda her ayda

bir Genel Bakanla rapor verir. Merkez Komi-

te, eyalet ve blge komiteleri yeleri drt aydabir Genel Bakanla bireysel rapor verirler. Di-er parti yeleri ylda bir Genel Bakanla bi-reysel rapor sunarlar.

20- rgtl kolektif almann en etkili yn-temi, salkl toplant dzeninin iletilmesidir.Btn parti komiteleri, tzkle veya talimatlarla

belirtilen zamanlarda ve biimde toplantlarnresmi ve ciddi bir tarzda yapmak zorundadrlar.Her toplantnn kendine zg bir yntemi ve i-leyii olur ve konumalar kayda geirilir. Parti

komiteleri salt ounlukla toplanr ve tzklebelirlenmeyen hallerde salt ounlukla kararalr. Geerli bir mazeret olmadan toplantya ka-tlmamak sutur. Bu tarzda st ste iki defa top-lantya katlmayan bir kiinin komite yelii

mal ve gelimeye yol amak iin eletirel dav-ranmaldr.

Kendini yenilemenin, dzeltmenin ve geli-tirmenin en etkili yntemi, zamannda ve doruzeletiri yapabilmektir. Btn parti yelerikendi eitimlerinde zeletiriyi etkin bir silaholarak kullanmay bilmelidir.

Partide sorunlar eletiri ve zeletiri silahile zmek esastr. Partinin kendini gelitirme-

sinde de bu silahn doru kullanlmas esas al-nr.

24 Ocak 1995PKK 5. Kongresi

gte, alt komite ve temsilcilikler st komite vetemsilciliklere, tm komite ve temsilciliklerMerkez Komite'ye ve btn parti Genel Ba-kanla ve Kongre'ye baldr. Btn rgtler,stten aaya talimat, alttan yukarya raporvermekle ykmldr. st rgtlerden gelen

parti talimatlar, eletiri hakk sakl kalmak kay-

dyla, zamannda mutlaka uygulanr. Bunlarpartinin merkezi yann ierir. Olaanst ko-ullar dnda btn parti ynetim komiteleri se-imle greve gelir ve seimle uzaklatrlrlar.Bu da partinin demokratik ynn ierir. Parti-deki btn seim ve uygulamalarda aznlk o-unlua tabidir.

19- Rapor-talimat sistemi, yrtme ve denet-lemenin en etkin aracdr. Talimat, yerine geti-rilmesi gereken grevleri belirlerken, rapor da,yrtlen faaliyet hakknda sistemli bilgiyi ve

neriyi ierir. Mmkn olduka raporlar ve tali-matlar hayata geirilir ve anlalr bir ekildeifade edilir. Ortaya kan yeni grevler zerinezamannda talimat vermeyen bir st rgt bun-dan sorumlu tutulur. Belirlenen zamanda rapor

der. Toplantya katlamayacak bir komite ye-si, katlamama gerekesini ve kendi raporunuyazl olarak zamannda toplantya ulatrmakzorundadr.

21- Parti disiplinini ihlal etmek, tzk h-kmlerine uymamak ve uygulamamak, partiizgisine aykr konumak veya propagandayapmak, parti karar ve talimatlarn uygulama-mak veya meruiyetine glge drmek, parti

yaamn ve resmiyetini ihlal etmek, parti srla-rn ifa etmek, parti deer ve imkanlarn koru-mamak ve benzeri haller parti suudur. Bu trsular ileyenler Merkez Komite veya GenelBakanlk tarafndan Merkez Disiplin Kurulu'naverilir ve bu kurul tarafndan soruturularak ce-zalandrlrlar.

Parti suu ileyen kiilere, ilenen suun du-rumuna gre uyar, grevini snrlama, grev-den alma, yeliini dondurma, geici ihra ve

partiden atma cezalar verilir.

22- Eletiri engellenemez ve bireysel kariin ktye kullanlamaz. Parti yeleri, parti fa-aliyetlerine ve genel duruma kar eletirel ol-

96 97

98 99


27/27

100 101

PKK program ve tüzüğü

Documents

Transcript of PKK program ve tüzüğü