Adriatic New Neighbourhood Programme … Gjeomorfologjia e bregdetit dhe studim vegjetacioni -...

ANETWORKOFADRIATICPARKS-NAPPROJECT

AdriaticNewNeighbourhoodProgrammeINTERREG/CARDS-PHARE

ITINERARE PËR SHKOLLAT E MESME NË PARQET E ADRIATIKUT

2

Kjo brushurë u realizua nga projekti Rrjeti i Parqeve të Adriatikut – NAP, financuar nga programi Interreg Adriatic trans border-worker. Nëpërmjet këtij projekti është bërë e mundur të promovohen, të rriten dhe konservohen burimet natyrore të zonave të Parqeve dhe oazet natyrore të Adriatikut duke realizuar dhe vendosur shërbimet web të propozuara, me mjetet përpunuese. Nevojitej të punohej në mënyrë që të ofroheshin flukset për vizitorët eko-turistikë, shumë të vështirë për tu përftuar si dhe dhënia e informacionit, duke strukturuar rrjetin e Qendrave të Vizitorëve dhe të operatorëve lokal. Projekti mbështeti dialogun shkencor ndër-kombëtar, kulturor dhe gjithëpërfshirë; me transefrimin e praktikave më të mira, ndarjen e metodologjive ashtu si edhe promovimin dhe marketimin e përbashkët dhe reciprok të destinacioneve dhe paketave turistike.Aksionet:1. Rrjetëzimi i Qendrave të Vizitorëve në Parqet e Adriatikut2. “Dhoma e Parqeve” një kënd multimediak ku turistët mund të kenë

hyrje në informacione.3. Strukturimi i ofertave turistike: sistemi i pritjes në Parqet e Adriatikut4. Aktivitete Edukative rreth Parqeve adresuar shkollave dhe ekspertëve5. Projekti Pilot “BEATE”: lidhja e Parqeve bregdetare6. Sistemi “vitrinë” i Parqeve të Adriatikut: promovimi i zonave të

përfshira në Panairin Ndërkombëtar të Vëzhgimit të Zogjve Po Delta 2007 dhe 2010

7. Menaxhim dhe koordinim

5

3

2

1

7

10

9

6

8

4

3

HARTA E PARQEVE:1. Parku Kombëtar Gargano - IT

2. Parku Kombëtar Abruzo, Lazio dhe Molise - IT

- OrganizataAutonomeeParkutKombëtarAbruzo,LaziodheMolise-IT

3. Parku Po Delta - IT- DELTA2000Soc.Cons.ar.l.- ParkuDeltaPoEmilia-Romagna- QarkuiRavenës- DhomaeTregëtisëItali-Bosnje- Alisei- UniversitetiiBolonjësAlmaMaterStudiorum (KryetariiRavenjës)

4. Parku Rajonal Veneto Po Delta - IT- OrganizmiiParkutRajonalPoDeltaeVenetos

5. Rezervati Natyror i Grykës së lumit Isonzo - IT

- ShoqataMediante- Orizzontesoc.coop.ar.I.- En.A.I.P.FruiliVeneziaGiulia- BashkiaeStaranzano

6. Parku Rajonal “Vena del Gesso Romagnola” - IT

- QarkuiRavenës

7. Bashkia e Čačak - SRB

8. Parku Natyror Hutovo Blato - BIH

9. Bashkia e Dubrovnikut - CRO

10. Parku Kombëtar Butrint - ALB- MasMediadheMjedisi–LidhjaRinoreeBallkanitShqipëri

4

Dy ditë në Rezervën Natyrore Rajonale të Grykës së lumit Isonzo

Rezerva Natyrore Rajonale e Grykës së lumit Isonzo

proGraMi:Dita e parë 11.00paradite/17.00mbasdite- takimmestafinnëQendrëneVizitorvetëIshullittëKones.- akomodiminëkasollenevendittëshkretëtëKonas.Pushim i drekës- prezantimitiparevetëRezervësNatyrorepërmësvizitësnëmuzeuneqendrës.- Ekskursionpërgjatënjështegutëpajisurmeaktivitetemësimorepër:eksplorimine

mjedisitsiindividualishtashtuedhenëgrup.- kthiminëQendrëneVizitorve.Darkë dhe qendrim në mbrëmje

Dita e Dytë8.30paradite/12.30mbasdite- takimtekQendraeVizitorëvetëKonës- ekskursionmevarkëpërgjatëlumit,deritekgryka,zbulimiiekosistemevetëmbyllura.- Aktivitete mësimore për të eksploruar mjedisin e lumit (eventualisht aktivitetin e

vëzhgimittëzogjve).Drekë në restorant Nisjapërkthim

Në grykën e lumti të smeraldit

Ishulli Cona është zemra e Rezervës Natyrore Rajonale të Grykës së lumit Isonzo,një zonë prej 2400 hektarësh e vendosur përgjatë 15 Km të fundit në drejtim tëIsonzos. Vlerat e larta biologjike të zonës varen nga vendodhja e tij gjeografi keduke qenë se bën pjesë në zonën më të lagësht dhe më veriore të detit Mesdhe. Toka e tij shënon fi zikisht ndryshimin midis bregut të lartë dhe shkëmbor të Gorizia Karst me të atij më të ulët dhe ranor të bregut të rajonit Po dhe Veneto. Rezerva është një pjesë e një strukture komplekse të lagunës që përfshinë Venecian dhe përfundon me deltën e lumit Po. Itineraret e propozuara na sjellin në zbulimin e habitateve dhe specieve të cilat jetojnë në një zonë të mrekullueshme të mbrojtur. Do të jetë e mundshme të thellojmë disa nga tiparet më të veçanta të mjedisit lokal, si zinxhiri ushqimor, tiparet funksionale dhe morfologjike të zogjve, ekologjinë, habitatet dhe ligjet e mbrojtjes së biodiversitetit. Pjesëmarrësit do të kenë mundësinë të shohin kafshët e lira në mjedisin e tyre, zogj të veçantë, amfi bë dhe kuaj Camargue. Në praktikë fëmijët do të shijojnë Rezervën si ambjentalistë të rinj duke eksploruar thesaret e saj më të fshehta!

5

PËR INFORMACION:Rezerva Natyrore Rajonale e Grykës së lumit Isonzo Consorzio Il MosaicoTel.+390432998133isoladellacona@consorzioilmosaico.orgwww.isoladellacona.it

Gjuhët: Italisht,Anglisht,Sllovenisht

Numrioptimalështënjëguidëme20/25pjesëmarrës

Materiale për shkollat: Përsecilinpjesëmarrës:guidëinformuesepërnërezervë,hartëtëzonësdhelistëpërtipetezogjve

periudha e zhvilliMit: Shtator–Maj

inteGriMe tinteGration MundshMe: Vizitatëshoqëruaranëterritorinpërrethmetejzgjatjetëqendrimitjanëtëlejuaratëintegrohennëprograminepropozuar.

6

proGraMi:Dita e parë 3.00mbasdite/6.00mbasdite- MirëseardhjaegrupitnëMuzeunRajonaltëRestaurimittëTokësCa’Vendramindhe

prezantimiiprogramitdheaktivitetevetëparashikuaragjatëqëndrimit.- Mësimeprezantuesembiorigjinëneterritoritdukepërdorurhartadhefotohistrorike

tëdisponueshmenëmuzeuneleksioneve.Darkadheqendriminëmbrëmje

Dita e Dytë9.00paradite/6.00mbasdite- TakimtekOaziiCaMellodhemësimprezantuespërterritorin.- Shpërndarjaedylbive,prezantimmekushtetendryshmeekologjiketëcilatndikojnë

kënetat,nocionetëpopullatavetëgjallesavetëegratëoazitdhevizitëeshoqëruarnëOaz.

- KthiminëQendrëneVizitorëvetëOazit,përmbledhjetëtëdhënavetëkërkuaradhekrijimii“check-list”tëpërditshme.

Drekë epaketuar- Kërkimeoperativenëlaboratoretëpajisurmemostradheu(coringandsieving)dhe

mostratëujravetëfreskëtadhetënjelmëta.- Nisjapërnësturkturateperceptimit.Darkë dheqendrimnëmbrëmje

Delta e lumit Po është një nga sistemet bregdetare më tipike të përfaqësuaranë kontinentin Europian, e njohur botërisht si e tillë. Pjesa veriore e Delta Po-sështrihet brenda rajonit të Venetos, kufi ri natyral verior fi llon nga Adige derinë Goro Po, nga e cila, delta aktive përfshin Levante Po, Maistra Po, Pila Po dhe Tolle Po, Gnocca Po si dhe Goro Po, të gjitha degët e krijuara nga Venice Po. Itineraret e propozuara sugjerohen të kryhen së bashku me vizita të shoqëruara dhe ekskursionet me lundrim deri në ekstremitetin e Deltës, për të admiruar zonat natyrale, të pasura me shpendë të pazakontë, tipik të zonave të njelmëta. Ne përpiqemi të fokusohemi në informacionet kryesisht të bazuara në tiparethistorike, morfologjike, vendase dhe mjedisore, me xhiro të shoqëruara dheeksursione lundruese deri në fundin më ekstrem të Deltës.

Tre ditë për të eksploruar Parkun Delta Po

Shkojmë për tokë dhe ujë

Parku Rajonal Veneto Po Delta

7

PËR INFORMACION:Parku Rajonal Veneto Po [email protected]

Gjuhët: Italisht,Anglisht

Njëguidëme20/25pjesëmarrës

Materiale për shkollat:Tabelamësimore,broshura

periudha e zhvilliMit: Prill–Tetor

inteGriMe tinteGration MundshMe: Vizitatëshoqëruaranëterritorinpërrethlejohetzgjatjaeqendrimitdukeuintegruarnëprograminepropozuar.

Dita e tretë9.00paradite/1.00mbadite- TakimimegrupinnëhoteldhetransferiminëvendinbregdetarCoastSeattëBoccasette.- EcjenëCoastSeat,shfaqjaestrukturavetërërësafërbreguttëdetit.- Gjeomorfologjiaebregdetitdhestudimvegjetacioni- TransfertëpërnëPilapërtëhipurnëanijeDrekë nërestorantNisjapërkthim

8

Tre ditë për të eksploruar një ndër territoret me biodiversitet më të pasur në Itali

Parku Delta Po Emilia-Romagna

proGraMi:Dita e parë2.00paradite/6.00mbasdite- TakiminëMuzeuneDrenazhimittëSaiarino(Argenta–FE)- Vizitë në muze, shembuj të mrekullueshëm të arkeologjisë industrial, përshkrimi i

sistemevetëdrenazhimitdhetëpunësaktivenëkopshtari.- VizitënëMjetetUjitësetëBimëve.- Transferim në Oazin Santa Valle, një mjedis me vlera historike dhe natyrore të

jashtëzakonshme,ekskursionishoqëruarderitekbasioniindalesësmeaktivitetepërvëzhgiminezogjve.

- TransferimipërnëBujtinënëAnita(RA)Darka dhe qendrim në mbrëmje

Dita e Dytë9.00paradite/6.00pasditeComacchiodheLuginatetij- TransferimipërnëstacioninFoce,LuginateComacchios.- EkskursionmeanijememotornëLuginateComacchiosmeaktivitetepërvëzhgimin

ezogjvedhevëzhgimetëmjedisitngavarka.Gjatëekskursionitdotëjetëemundurtëvizitojmëluginënhistorike“casoni”dhe“lavoriero”memjetettipikepërpeshkimpërdorurngavendasit.

- Vizitë në Manifattura dei Marinati – Comacchio. Ecje e lirë në rrugët historike tëqendrëssëComacchios.

Drekë e paketuar

Delta Mbresëlënëse

Territori i Delta Po-së është një përzierje e ekosistemve të ndryshme me njëekuilibër të brishtë, një konflikt i vazhdueshëm ndërmjet tokave të thata dhemjediseve të lagura: që janë mjedise maramendëse të pasura me surpriza tëcilat konservojnë një nivel të lartë natyror ose që janë ndryshuar dhe ruajturpërgjatë kohës nga puna e vazhdueshme e njeriut, i cili “jeton” në këtë mjedis prej shekujsh. Është një udhëtim për të zbuluar biodiversitetin e deltës, përmes xhiros, e cila mbulon ekosisteme të ndryshme, ose nëpërmjet vizitave të shoqëruar përgjatë eko-muzeve, të cilat na ndihmojnë të kuptojmë kompleksitetin dhe zhvillimin e territorit. Gjatë tre ditëve të propozuara të programit, fëmijët do të zbulojnë disa madhështi natyrore dhe mënyrën se si njeriu përshtati strategji të ndryshme për të jetuar në të, si e ruajti dhe e mbrojti atë.

9

PËR INFORMACION:Parku Delta Po Emilia-RomagnaTel.+393468015015parcodeltapo@parcodeltapo.itwww.podeltapo.it


Materiale për shkollat:Materiale për pjesëmarrësit: MaterialeinformuesepërParkun

periudha e zhvilliMit: Shtator-Tetor;Mars-Maj2011

inteGriMe tinteGration MundshMe:Vizitatëshoqëruaranëter-ritorinpërrethmetejzgjatjetëqendrimitjanëtëlejuaratëintegrohennëprograminepropozuar.

- TransferimpërnëMuzeunNatuRa(Sant’Alberto–Ra)dhexhiroeshoqëruarpërnëMuzeun e Shkencave të Natyrës të qytetit të Ravennas, dhe koleksionin prestigjozornitologjiktëBrandolinit.

- Ekskursion i shoqëruar me këmbë përgjatë lumit Reno, ana jugore e Luginave tëComacchiosdheaktivitetetëvëzhgimittëzogjve

- TransferiminëBujtinënnëAnitaDarka dhe qendrimi në mbrëmje

Dita e tretë9.30paradite/12.30mbasdite- TransferimipërnëQendrëneVizitorëvetëSaltWorkCervias(Cervia–RA)- VizitatëshoqëruarnërrugicëneekspozitavenëQendrëeVizitorëve- EkskursionmevarkaelektrikedhevëzhgimzogjshnëkanalinerajonaltëSaltWork.Drekë e paketuarNisja për kthim

10

proGraMi:Dita e parë11.30paradite/7.00mbasdite- VizitënëQendrëneVizitorëvetë“GipsitdheLumit”nëTossignano.- Mirëseardhjadheprezantimiiitinerarit.- PërshkrimiiParkutpërmesnjëvizitenëmuzeunnatyrordhekoleksionevetë

materialevekulturore.- Pushimidrekës- EkskursionpërtëadmiruarGipsin,ipërbërëngaemergjencatkryesorenatyroretë

“RivadiSanBiagio”.- KthiminëQendrëneVizitorëve.Darka dhe qendrim në mbrëmje

Dita e Dytë08.30paradite–1.00mbasdite- VizitënëQendrënMjedisoreMësimore“LaCasadelFiume”,evendosurnëlumin

Santerno.- Mundësipërtëecurnëbuzëtëlumitosealternativatjetërvizitaenjëpiketë

rëndësishmepërngapikëpamjagjeologjike:MaliPenzola.- Drekameushqimetipiketëzonës- transferimmeautobuspërnëMalinMauro:njëxhirorrethtiparevetëshumta

historikedhemjedisore.-MbërritjameautobusnëstrehiminCa’CarnèRefugenëBrisighella.Darka dhe qendrim në mbrëmje

Ky Park Rajonal mbron në veçanti mjedisin e formuar nga një zinxhir maleshtë vogla prej gipsi makro-kristali, Damari mineral i Gipsit në Romagna, i cilie ka origjinën e tij nga avullimi i detit Mesdhe 6 milion vjetë më parë. Tre ditëpër tu njohur me Gipsin në të gjitha aspektet e tij: origjinën, përdorimet e tijanthropocentike të të shkuarës dhe së tashmes, karakteristikat e panoramas sëKarstit, si dhe fl orën e faunën, përshtatur në këtë mjedis të veçantë. Së bashkudo të eksplorojmë kodrat spektakolare të krijuara nga ky “gur hëne”, dhe do tëmahnitemi duke studiuar këtë botë të mrekullueshme shpellash.... a trembetkush nga errësira?

Le të zbulojmë Gipsmin: karakteristikat e tij natyrale dhe përdorimin njerëzor

Të fshehtat e Gipsimit

Parku Rajonal “Vena del Gesso Romagnola”

11

PËR INFORMACION:Parku Rajonal “Vena del Gesso Romagnola” CorsoMatteotti,40RioloTerme(RA)Tel.+39054671044+39054681066mcosta@mail.provincia.ra.itwww.parcovenadelgesso.it


Maksimumi20pjesëmarrës

Materiale për shkollat:MaterialemësimoredheCDRomnëgjuhënitalianesipërmësuesitashtuedhepërnxënësit

periudha e zhvilliMit: Shtator–Nëntor;Mars–Maj

inteGriMe tinteGration MundshMe: Vizitatëshoqëruaranëterritorinpërrethlejohetzgjatjaeqendrimitdukeuintegruarnëprograminepropozuar.

Dita e tretë 08.30paradite/1.00mbasdite-mësimprezantuesrrethsistemevekarstike.-vizitëeshkurtërnëzonënpërrethstrehëzësCarnè.-transferimiafërshpellësTanacciadheekskursionspelologjiknëshpellë.-vizitënëtuneletebraktisuratëishguroressëgipsitMarana.Drekë në strehimin Carnè Nisja për kthim

12

Tre ditë për të eksploruar Parkun Kombëtar magjepsës të Abruzzo Lazio dhe Molises

Parku Kombëtar Abruzzo Lazio dhe Molise

proGraMi:Dita e parë11.00paradite/12.30mbasdite- TakiminëQendrënNatyroretëParkuttëPescasserolit- Mirëseardhja,prezantimiiitineraritPushimiidrekës2.30mbasdreke/6.30mbasdreke- Ekskursionnë“PyllinMbrojës”.- Udhëtimnështegunepemëvetëmoçme(vendëqendrimtekfilmi“Dhelpradhe

Fëmija”ngaLucJacquet).- Interpretimiipyllit,përrallaepyllit…zbulimi,mësimidheshembujtëgjallëtë

ekosistemve(druri)nëpërmjetëativitetevesuperndijorëdheinterpretativë.- Kthiminëhotel.Darkë dheqendrimnëmbrëmje

Dita e Dytë8.30paradite/7.00mbasdite- transferimimeautobuspërnëKalimin(Passo)Godi.- Ecjegjatëgjithështegut,aktiviteteeksploruesepërmjedisin.Drekë nëfermatpërpushimmeproduktebiologjketëkompanisë- vizitënëfermatembarështririmit.- aktivitetepërmjeljendheprodhiminedjathit.- “dukeshijuarfillimin”aktiviteticilidotindihmojëtekuptojnëdhezbulojë

karakteristikatdheshijetendryshmetedjathrave.

Eksploruesit e parkut

Një itinerar i shkurtër për të eksploruar Parkun Kombëtar magjepsës të AbruzzoLazio dhe Molises, ku mirëmbajtja natyrore e të gjithë territorit daton në fi llimtë shekullit të kaluar. Shtigje udhëkalimesh për të penetruar në pyjet e hershme,të cilat mbulojnë livadhet e maleve, të vjedhura nga dora e njeriut për të kryeraktivitetin e kullotjes së deleve, e cila i daton shekujve të shkuara dhe praktikohetedhe sot e kësaj dite Brenda territorit të Parkut. Mjedisi natyror i ruajtur më sëmiri na tregon për pyjet e qëmotshme dhe faunën e pasur të zonës. Krenaria eParkut është prezenca e popullatës më të madhe të arinjve në Itali ashtu si edhetë një numri të kosiderueshëm të ujqish, drerësh, dhive të egra dhe ... parkut të magjishëm edhe nga pasuria e vet kulturore dhe historike e krijuar ngadora e njeriut përgjatë shekujve; kështu që do të vizitojmë në mënyrë të veçantënjë fshat historik i cili do ta pasurojë këtë vizitë edhe më shumë.

13

PËR INFORMACION:Parku Kombëtar Abruzzo Lazio dhe [email protected]

- kthiminëhotelmeautobus.Darka9.00mbasdite.Ekskursioninatës“Nëngjurmëteujkut”NjëeskursionIshkurtërdedikuar

ulurimëssëujkut,mjetijashtëzakonshëmikomunikimitnëdistancëmidistufavedheanëtarëvetëtënjëjtëstufë,njëthirrjeqëshkaktonnjëndijesitëpapërsëritshme...

Kthminëhoteldheqendrimnëmbrëmje

Dita e tretë9.00paradite/12.30mbasdite- NisjameautobuspërnëCivitellaAlfedena.- VizitëezonëssëfaunëspërujqitlynxdheApennine.- Aktivitetiileximittëpanoramas.Përmestabelavemësimorefëmijëtmundtë

“lexojnë”fshatinmesjetartëCivitellaAlfedenadheterritorittësaj.- kthiminëhotel.- drekadhenisjaekthimit.

Gjuhët: Italisht;AnglishtNumrioptimalështënjëguidëme20/25pjesëmarrës

Materiale për shkollat: Materiale për mësuesat:Trenjësididaktikemetematikarrethhistories,natyrësdhepanoramassëParkut,nëfarmatPDFtëvendosuranëCDRomMateriale individuale: Bllokshënimeshmepërshkrimetëtabelavepëraktivitetetdhembledhjetetëdhënave.

periudha e zhvilliMit: Shtator–Tetor;Prill-Maj


14

Një udhëtim që eksploron një territor i cili është një mozaik i mijëra mjediseve dhe shekujsh histori

Parku Kombëtar i Garganos

proGraMi:Dita e parë11.30paradite/19.00mbasditeOazi Natyror i Liqenit të Salso-s- TakimnëQendrëneVizitorëvetëOazittëLiqenitSalso;mësim

prezantuespëremergjencatnatyroredhehumanetëParkut.- DiskutimpërndryshimetklimaterikedhepërParkun.Dreka e paketuar. - EcjenështegunOaz:analizëeekosistemittëlagunave.- LojëmësimorenëgrupmbizbuliminejetësnëOaz.- Aktivitetpërvëzhgiminezogjvedhekërkimevizualeme

dylbi,tëkafshëvedhespecievebimorenërezervatë.- Vizitënë“QendrënTartane”,qendërpërshërimine

breshkavetëdetit.- Transferimnëmalin“Sant’Angelo”dheakomodimnëhotel.

Dita e Dytë8.30/14.00Spiritualitet dhe histori- Vizitëeshoqëruarnëmaline“Sant’Angelo”,shtëpiamëe

famshmeeZotitelidhurmeShën“MichaelArchangel”nëLatinOccident:

- FaltorjaeShën“MichaelArchangel”,destinacionpërpelegrinëtdhepjesëmarrësitekryqëzatavetëTokëssëShenjtë.

- KishaMajoreShënMaria(PugliaRomanike)dheVarriiRotarit.- Muretdheqendrahistorike.- KështjellaNormane–Swabian-Aragonese(qendrae

vizitorëvetëparkut).- Lojëmësimorepërtëzbuluarelementëtkryesorëtë

kështjellësmesjetare.Dreka në hotelin e restorantitt.- NisjapërnëRignanoGarganico.- VizitëdheekskursionnëzonënarkeologjiketëShpellave

Paglicci,osevizitëeshoqëruarnëMuzeunPaliolitiktëShpellavePaglicci(projeksioninëzonënarkeologjiketëShpellës,demonstrimnëndezjenezjarritdhetëpërdorimittëstrallit).

- “Duke ndjekur gjurmëtenjeriuttë Cro-Magnons”,lojëmësimore,tëjetoshsërishtnëhapateevoluimittënjeriut.

- Kthiminëhotel.Darka dhe fl ejtja

Dita e tretë8.30paradite/14.30mabsditeZemra e Parkut- TransferimimeautobusnëPyllinUmbrian- ShteguNatyror,identifikimispecievemëtipike,vlerësimi

anatomikdhemorfologjikmbipërshtatjenbimorememjedisin.

Gargano, i Shenjtë prej Natyre

Gargano, shpalosje perfekte e natyrës, historisë dhe kulturës. Prej faunës dhe pasurive natyrore të liqenit të Salso-s, si një nga destinacionet më favorite për vëzhgimin e zogjve, deri tek shpella, një nga vendet e shenjta më të bukura në Shën Michael Archangel, me historinë e saj mijëvjeçare të pelegrinëve nga Europa, nga kështjella e bukur mesjetare, tek pikturat e shpellave të cilat datojnë periudhën e Paleolitit të hershëm në Rignano. Udhëtimi nuk mund të lërë mënjanë zemrën e Garganos, pyllin e Umbrias, një monument natyror, ku ke mundësinë të zhytesh për në rizbulimin e aktiviteteve më të lashta njerëzore: miniera e qymyrit dhe qytetin e prerjeve të drurëve. Më pas, mund të shkohet në Ishujt Tremiti, me shtratet e tyre të paprekura ranore që janë një parajsë për zhytësit, rrethuar nga shpella të bukura; Perlat e Adriatikut rezervojnë për miqtë e tyre atmosferën magjike që nga përrallat mitike deri tek historitë që vetëm realiteti i Ishullit mund ti ofrojë. Si përfundim, vizitë në natyrën e famshme dhe monumentet njerëzore: Shpellat e Castellanas dhe Trulli i Alberobellos (trashëgimi e UNESCO-s).

15

PËR INFORMACION:Parku Kombëtar i Garganos [email protected]

- “Mejepputrëntënde”,aktivitetmësimormbikërkiminepranivetëkafshëve(gjurmë,strofullavedhetufave)nëPark.

Drekë e paketuar.- VizitënëMuzeunNatyrortëparkut.- Aktivitemësimorembi:bimësinë,faunëndheprofilin

gjeologjiktëpejsazhittëGarganos.- Druvarëdhezonaeprerjevetëdrurit.- “Siështëbërënjëminierëqymyri?”,lojëmësimoresitëzbulojmë

hapateprodhimitdhetransformimittëqymyrittëdrurit.- Kthiminëhotel.Darkë dhe flejtje.

Dita e katërtIshujt e Parkut- LundrimipërnëishujteTremiti-it.- NjohameRezervateDetit.- Ekskursionnatyrorëmeanijenëpërshpellatedetitdhe

natyrënepaprekur.- VizitënëqendrënhistoriketëishullittëShënNikollës:

kështjelladhekatedralja.Drekë e paketuar.- “Sekretiishkëmbinjve”,vëzhgimimostravetëzgjedhur

tëshkëmbinjëve,nëpërmjetsyzevetëmrekullueshmepërpërmbajtjeefosileve.

- Lojëmësimorenëgrup“Eko-sistemi”- Kthiminëhotel.Darkë dhe flejtje.

Dita e pestë9.00paradite/17.00mbasditePuglia- TransferimimeautobusnëshpellateCastellana-s(Bari)dhe

vizitënëto.- TransferimimeautobusnëAlberobello(Bari)dhevizitënë

shtëpitëkarakteristikeTrulli.Kthimi

Gjuhët: ItalishtdheAnglisht.

Njëguidëme20/25pjesëmarrës.

Materiale për shkollat: Materiale për shkollat: Trenjësididaktikemetematikënëhistori,natyrëdhepamjetëParkut,nëformatPDFdhetëvendosuranëCD-romMateriale individuale: Tabelapërshkruesedhetabelapërmbajtjenetëdhënave

periudha e zhvilliMit: Shtator–Nëntor;Mars-Qershor

inteGriMe tinteGration MundshMe: Mundtëpërdoretprogramitreditorme(dynetëfjetje)oseprogramikatërditorme(trenetëfjetje)

16

Seminar mbi ngjitjen në mal dhe mjedisi në Rezervatin Natyror të Cacak-ut

Čačak

Dita e parë09,00paradite/8,00mbasdite- Nisjapërnëkampineko-edukuesdhestrehimi.- Akomodimiipjesëmarrësvenëdhomatetyre.Sesioni i parë – Njeriu dhe Mjedisi - Subjekti:Njeriudhemjedisi,faktorëtebarazpeshës.- Pushimmeushqimtëlehtëdhediskutime.- subjekti:pyjet,koncepte,rëndësia,shkatërrimi.Pyllidhe

Mjedisi.Pushim dreke me diskutime.

Sesioni i dytë – Duke u ngjitur në majë të malit Kablar.- subjekti:shembujtëdhunëssënjeriutndajnatyrës.Njeriusi

faktoriprishjessëbalancavenëmjedis.- subjekti:serishembujshpërpërgjigjetnatyrore. Sesionidotërealizohetndërmjetngjitjevetëngadaltanë

majëtëmalitKablardhetregimittëshembujvepozitivdhenegative.

Dark, aktivitete të lira dhe qendrim në mbrëmje.

Natyra, miku im

Rezervati Natyror i Cacak-ut, i mbrojtur nga shteti, ndodhet në pjesën qendroretë Serbisë. Bukuritë natyrore dhe shumë monumente historike dhe kulturore ebëjnë këtë Rajon një vend interesant për vizitorët. Ovcar-Kablar Gorge, ështënjë perlë natyrore pabesueshmërisht e pasur dhe një krijesë unike, me lumingjarpëror Zapadna Morava, gjelbërimi i përhershëm i pyllit afër, manastiret,ujrat termal, fl ora dhe fauna e përbërë nga një variete e madhe që ofron kyterritor. Malet e Ovcar dhe Kablar, të përshtashme për ngjitje në male dhe ecje,në tetë shtigje malore të sinjalizuara. Seminari mësimor, në fushën e mbrojtjessë mjedisit si dhe në atë të ngjitjes në male, e realizuar për fëmijë nga 14 deri 18vjeç, i zhvilluar në zonën Ovčar – Kablar Gorge. Kjo qe menduar të zhvillohej nëdy grupe paralele me nga 20 pjesëmarrës secili. Një grup do të strehoet në maline Ovčar spa, në zemër të zonës së mbrojtur natyrore të Ovčar – Kablar Gorge,ndërkohë që grupi tjetër do të vendoset jashtë vendit Gorge, në një kamp ecoedukues në qytetin e Rošci-t.Programi është dizenjuar në mënyrë të tillë që në mes të zhvillimit të aktivitetitata mund të shkëmbejnë rolet e tyre, me bashkëveprime kryesore ndërmjetpjesëmarrësve në mënyrë që të dy grupet e nxënësave të mund kapërcejnë singjitjen e malit ashtu edhe traninimin shkencor. Gjithë seminari parashikonnjë program të balancuar ndërmjet aktiviteteve praktike dhe atyre teorike.Ndërveprimi midis grupeve ndodh duke kaluar kohën e darkës sëbashku si dheduke zhvilluar bashkarisht një pjesë të programit.

17

PËR INFORMACION:Rezervatin Natyror të Čačak-ut [email protected]

Gjuhët: Serbisht,Anglisht

Materiale për shkollat: Materialepërseminarin

periudha e zhvilliMit: ÇdovitngaPrillinëTetor

inteGriMe tinteGration MundshMe: Vizitatëshoqëruaranëterritorinpërreth,lejohetzgjatjaeqendrimitdukeuintegruarnëprograminepropozuar.

Dta e Dytë 09,00paradite/12,00mbasditeMëngjesi

Sesioni i tretë – Koncepti për zhvillimin e qendrueshëm- subjekti:zhvillimiqendrueshëmsinjëqëllimstrategjiki

njerëzimit.PushimiidrekësdheshplodhjeSesioni i katërt – Praktika lokale pë mbrojtjen e mjedisit- Shembujpërrealizimineprojekteve.- Aktivitetenëterrenmevëzhgimtënatyrëspërrethkampit

Eko-edukues.- Shkëmbimiigrupevedhezbatimiipjesëssëpërbashkëtnë

kampinEko-edukuesnëfshatinRošci.Darkë, aktivitete te lira dhe qendrim në mbrëmje.

Dita e tretë Dhe e katërt GrupiiparëvazhdonmetrainimineprogramittëngjitjessëmalitnëOvčar Spa.Grupiidytëkatënjëjtinprogramsiçështëpërshkruarmësipër,menjëshkëmbimnësesioninekatërt:pjesaeterrenitdotëzbatohetdukeshkuarposhtëmekëmbënëluginënemalitKablar,kugrupettakohensërishtdhekthehensëbashkunëpikënenisjesnëČačak.

18

proGraMi:Dita e parë 11.00paradite/6.30mbasdite- MbërritjanëParkdheakomodiminëdhoma.- Drekanëtarracënemotelit„Park“.- Takimimeguidëndheintruksioneteparameplanindheprogramineudhëtimit.- Ecjenështigjetmësimore.- Nisjapërxhiromevarka(fotsafari),ecjenështegunepeshkimit-sportiv,vizitanë

liqeneteparkut,eksplorimiiflorësdhefaunëskënetore.- Kthiminëmotel.- Darka dhe qëndrimi në mbrëmje.

Dita e Dytë 8.00paradite/7.00mbasdite- Shkollënëxhirotecje–natyroreafërkodrësdhepermeskodrëssështigjeve

mjedisore.- Drekëepaketuar- VizitënëvilënromaketëMogorjelo.- EkskursionnëujvarateKaravicadhevizitënëqytetinhistorikëtëPočitelj.- Kthiminëhotel.- Darka dhe qëndrim në mbrëmje.

Një udhëtim mësimor tre ditor i cili do të na japi mundësinë të mësojmë dheeksplorojmë bukuritë natyrore të zonës kënetore të “Hutovo blato” dhe zonëspërreth jugut të Herzegovinës.Nëpërmjet një kontakti të drejtëpërdrejt të një zone pothujase të paprekur,duke udhëtuar me varka (foto xhiro me safari) si dhe ecur përmes rrugicave me guida të specializuara, studentët do të kenë mundësinë të mësojnë dhe eksplorojnë mjedisin natyror të zonës kënetore, fl orën dhe faunën e saj. Ata do të zbulojnë një botë dhe një eksperiencë të re, një marrëdhënie miqësore me natyrën dhe do të rrisin ndërgjegjësimin ekologjik rreth rëndësisë që ka ruajtja e mjedisit.Vizita në territorin përreth, njohuritë rreth vendeve më kryesore historike, do tapasurojnë këtë udhëtim mësimor.

Duke zbuluar bukuritë e pakrahasueshme të natyrës dhe historisë së ParkutNatyror “Hutovo blato” dhe zonës përreth.

Të eksplorosh natyrën!

Parku Natyror “Hutovo blato”

19

PËR INFORMACION:Parku Natyror “Hutovo blato”Tel.+387036814715nikola.zovko.karaotok@tel.net.bawww.hutovo-blato.ba

Dita e tretë 7.00paradite/3.00mbasdite- TransferimmeautobuzpërnëshpellënVjetrenica.- EksplorimiiVjetrenicesmeguidëtëspecializuar,mësimerrethzonëskarstikesub

mesdhetaretëHerzegovines.- Drekëepaketuar- KthiminëPark,takimifinal,diskutimmbieskperiencëndhematerialetemësuara,

konkluzionetfinale.- Nisjapërkthim.

Gjuhët: Kroat;Anglisht

Njëguidëpër20/25pjesëmarrës

Materiale për shkollat:Materiale për mësuesat:Njësididaktimemetemarrethhistorisë,natyrësdhepanoramassëParku.Materiale individuale: Libërshënimeshdheposterapërparkun

periudha e zhvilliMit: Shtator-Nëntor;Mars-Qershor


20

Tre ditë faktesh, legjendash dhe kënaqësie në rezervatin natyrorë të ishullit të Lokrum-it

Rezervati Natyror i LOKRUM-it

proGraMi:Dita e parë2.00mbasdite/7.00mbasdite- transferimimeautobusineqytetitpërnëQytetineVjetër- MirëseardhjaegrupittekMuzeuiriiHistorisëNatyroretëDubrovnikutnëqendrën

historike.- prezantimimeitinerarin- prezantimishkurtërmehistorinëeIshullittëLokrum-it,nëmuzeuneHistorisë

Natyrore- shëtitjenëmureteqytetitdhemuzetëtjerë- ngjitjememakinaelektrikenëmajëtëmalitSrđ–panoramangaQytetiiVjetërdhe

IshulliiLokrum-itKthimi në hotel, darkë dhe qendrim në mbrëmje.

Dita e Dytë8.30paradite/7.00mbasditeTransferim me autobusat e qytetit për në Qytetin e Vjetër- xhiropërnëlaburatorinepajisjevetëkërkimeveujoredheAkuariumin- NisjamevarkëngaQytetiiVjetërpërnëishullinLokrum- xhiropërnëQendrëneVizitorëvetëLokrumi-itdheKëndiMulti-mediatiksidhe

sistemiiwebkamera

Eksplorues të thesareve natyrore dhe legjendave

Një itinerarë për të zbuluar natyrën dhe historinë e një zone të TrashëgimisëBotërore të UNESCO-s qysh prej 1979. Në nivelin natyror, Lokrumi është njëoazi vërtetë: u shpall si Rezervat Natyror në 1963 dhe Rezervat i VegjetacionitPyjor i Rendësishëm në 1976. Shumica e specjeve bimore kanë preardhje ngaAustralia dhe Amerika e Jugut, midis tyre me interes të veçantë është koleksionime ekualipte, kaktusë dhe pemë të lëngshme. Një veçanti mjedisore është njëliqen i vogël i kripur i lidhur me detin, i përshtatshëm veçanërisht për personatqë nuk dinë not. Kështu ishulli përmban mijëra vjet pasuri historike dhelegjenda. Thuhet se Mbreti Riçard Zemër Luani u mbyt me anije gjatë kthimittë tij për shtëpi nga Krusades në Palestinë në vitin 1192. Sipas Legjendës, mbretifi lloi të ndërtojë një kishë; më pas Benediktët u vendosën aty dhe shtigje dhekopshte me bimë egzotike u krijuan. Fortesa Mbretërore në formë ylli, e cila fi lloi nga francezët në 1806 shtrihet në pikën më të lartë të ishullit Lokrum dhe ofron pamje magjepsëse të Dubrovnik-ut, Kavtat-it dhe ishujve përreth.

21

PËR INFORMACION:[email protected]

Dreka në restorantin e ishullit, pagesa nga pjesëmarrësit - xhironëKopshtinBotanikdheManastirineBenediktin-ëveishekullittë12-të- ecjenështigjetrrethishullitpërnëKalanëMbretërore- aktiviteteedukuesenëbiodiversitetineishullit,identifikimiiflorësdhefaunës- notnëtënjelmëtin,DetineVdekur- kthimimevarkëKthimi në hotel, darkë dhe qendrim në mbrëmje

Dita e tretë 8.30paradite/4.00mbasditeTransferimi me autobusin e qytetit për në Qytetin e Vjetër- nisjamevarkëngaportiiQytetittëVjetërpërnëIshullinLokrum- ecjenështigjetrrethishullitpërnëKalanëMbretërorepërgjatëkursittë

identifikimittëflorësdhefaunësDreka në restorantin e ishullit, pagesa nga pjesëmarrësit - kthimimevarkëpërnëportineQytetittëVjetërTransferimi me autobusa lokal për në aeroportin e Dubrovnikut (fakultativ)- xhiropërnëshpellëneĐurović(megjatësi200m)nëntokënerrugëspërnëaeroport

Gjuhët: Kroatisht,Anglisht,Frengjisht,Italisht,GjermanishtdheSpanjisht

Njëguidëme50pjesëmarrës

Materiale për shkollat: Hartatëqytetit,libraudhëzues–vetëmnëAnglisht,biletëTursitikepërDubrovnikunfalas

periudha e zhvilliMit: Shtator–Tetor;Prill–Maj

inteGriMe tinteGration MundshMe: Vizitatëshoqëruaranëterritorinpërreth,lejohetzgjatjaeqendrimitdukeeintegruarnëprograminepropozuar.

22

Një udhëtim tre ditor përgjatë mileniumeve, nga prehistoria deri në ditët e sotme

Parku Kombëtar Butrint

proGraMi:Dita e parë9.00paradite/12.30mbasdite- VizitënëzonënarkeologjiketëButrintit.- XhiromevarkënëkalanëeAliPashës.Pushim drake në restorant2.30paradite/6.30mbasdite- EcjenëshegunemalittëSotirës,përmesluginavetëvogladhepanoramassëParkut.- TransferimimeautobusnëSarandë.Darkë dhe qendrim në mbrëmje

Dita e Dytë9.00paradite/12.30mbasdite- VizitënështeguneDiaporitit,përgjatështegutunazërrethliqenit.Drekë në restorantin afër plazhit 2.30paradite/6.00mbasdite- XhiromevarkënëButrint.- VizitënëManastirineShënGjergjit.- KthimimeautobuznëSarandë.Darkë dhe qendrim në mbrëmje

Butrinti mes Kulturës dhe Natyrës

Zona e Parkut Kombëtar Butrint, një Trashëgimi Kulturore Botërore (nga UNESCO), i cili është i njohur botërisht për ruajtjen dhe cilësinë objekteve të tij arkeologjike. Butrinti shërben si një evidence e çmueshme e civilizimeve antike dhe mesjetare në territorin e Shqipërisë së tanishme. Qysh prej fi seve të periudhës Neolite, Ilire, Greke, Trojane, Maqedonase, Romake, Bizantine, Normande, Anzhiune, Veneciane dhe Otomane, Butrinti është shkurtimish.... “një mikrokozmos i tre mijë vjetëve të historisë Mesjetare... John Julius Norwich”Parku shtrihet në 86 km katrorë dhe ka një llojshmëri të madhe habitatesh: këneta bregdetare, laguna të kripura, lumenj, lëndina me kullotë të pasur, ku banojnë lloje të rralla shpendësh të egër, insektesh, amfi bësh, gjitarësh dhe zvarranikësh. Butrinti ka biodiversitetin më të pasur në Shqipëri. Në park dhe në fushën e vrinës strehoen 26 lloje gjallesash të shpallura në mbrojtje, si llojet e rrezikuara të breshkës malore, ujkut dhe shqiponjës së detit.

23

PËR INFORMACION:Parku Kombëtar Butrint Tel.+355085224600butrinti@albaniaonline.netwww.butrinti.orgwww.butrinti.com

Dita e tretë9.00paradite/1.00mbasdite- EcjenëGjirineButrint.Pushimdreke2.00mbasdite–KthiminëSarandë.Përfundimi i aktiviteteve

Gjuhët: Anglisht,Italisht,Frengjisht,Gjermanisht,Greqisht,Shqip.

Materiale për shkollat: HartadheinformacionetëtjerarrethParkutdhenatyrëssëtijnëgjuhënangleze.

periudha e zhvilliMit: Shtator–Nëntor;Mars-Maj

inteGriMe tinteGration MundshMe: Vizitatëshoqëruaranëterritorinpërrethmetejzgjatjetëqendrimitjanëtëlejuaratëintegrohennëprograminepropozuar

24

DELTA 2000 Soc. Cons. a r.l. - ITTel.+39053357693/[email protected]

Parco Nazionale del Gargano- [email protected]

Ente Autonomo Parco Nazionale d’Abruzzo, Lazio e Molise - [email protected]

Parco Delta del Po Emilia-Romagna - [email protected]

Provincia di Ravenna - ITTel.+390544258150arebucci@mail.provincia.ra.itwww.provincia.ra.it

Italian-Bosnian Chamber of Commerce - ITTel.+390544481477Tel.+38700271080camcom@bih.net.bamarina.vicini.guest@ra.camcom.itwww.cameraitalobosniaca.it

ALISEI - [email protected]

UniAdrion - Virtual Universityof the Adriatic Ionian Basin - [email protected]

Ente Parco Regionale Veneto Delta del Po - [email protected]

GAL Polesine Delta Del Po - [email protected]

Partnerët e parqeve të nap

25

MEDIANTE Association - [email protected]

Orizzonte soc. coop. a r. l. - [email protected]

En.A.I.P. Friuli Venezia Giulia - [email protected]

Comune di Staranzano - ITTel.+390481716903sindaco@com-staranzano.regione.fvg.itwww.comunedistaranzano.it

Municipality of Čačak - [email protected]

Natural Park Hutovo Blato - BIHTel.+387036814715nikola.zovko.karaotok@tel.net.bawww.hutovo-blato.ba

Municipality of Dubrovnik - [email protected]

Mass Media and Environment - [email protected]

Balkans Youth Link Albania - [email protected]

Koordinatorët e partneritetit: : DELTA 2000 soc. cons. a r.l.Mbledhja e tekstit dhe editimi i Katalogut: Atlantide Soc. Coop. SocialeTekstet u edituan nga Parqet dhe partnerët e përfshirë në projekt

Fotografitë:MicheleGuidato(ParkKombëtariGarganos)ArkivifotografikiParkutKombëtarAbruzzo,LaziodheMoliseArkivifotografikiRezervësNatyroretëGrykëssëlumitIsonzoArkivifotografikiParkutRajonalPoDeltaEmilia-RomagnaArkivifotografikiParkutRajonal;PoDeltaVenetoArkivifotografikiParkutNatyrorHutovoBlatoArkivifotografikiBashkisësëDubrovnikutArkivifotografikiBashkisësëCacakdheArkivifotografikiParkutKombëtarButrintArkivifotografikiAtlantideSoc.Coop.Sociale(MassimoBrizi)

Grafika dhe prinitimit: AtlantideSoc.Coop.SocialenëbashkëpunimmeLaGrecaArtiGrafiche-ITForli(FC)-Tel.+390543700324-Fax.+390543700851-info@litolagreca.com-www.litolagreca.com

Përfunduarnë:Qershor2010

Adriatic New Neighbourhood Programme … Gjeomorfologjia e bregdetit dhe studim vegjetacioni -...

Documents

Transcript of Adriatic New Neighbourhood Programme … Gjeomorfologjia e bregdetit dhe studim vegjetacioni -...