Open Vlacc en FRBR
-
Upload
bibnet-vzw -
Category
Education
-
view
114 -
download
0
description
Transcript of Open Vlacc en FRBR
Programma
1. Voormiddag
• FRBR: wat, waarom en hoe?
• FRBR in aquabrowser
• FRBR in Aleph
2. Namiddag
• Workflow catalogiseren en rubriceren
11/28/2014 2
Documentatie FRBR
• Ifla publicatie 1998 (herz. ed. 2009) http://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/frbr/frbr.pdf
• http://www.loc.gov/cds/downloads/FRBR.PDF
11/28/2014 3
Documentatie Nederlands
Open Vlacc regelgeving
FRBR theorie en invoerafspraken
11/28/2014 4
5
Wat is FRBR?
Functional Requirements for Bibliographic Records
Internationaal catalogiseerniveau voor alle materialen • Entiteiten-relatie model
Entiteiten Attributen van entiteiten Relaties tussen entiteiten
• Gebruikersdoelen Find Identify Select Obtain
11/28/2014
Werk
Expressie
Manifestatie
Item
Is gerealiseerd door
is verwezenlijkt in
Bestaat uit 1 of meerdere exemplaren één
veel
Groep1
11/28/2014 6
To her son these words conveyed an extraordinary joy, as if it
were settled, the expedition were bound to take place, and the
wonder to which he had looked forward, for years and years it
seemed, was, after a night’s darkness and a day’s sail, within
touch.
= Werk
Time
passes
Mrs
Ramsey
Stream of
consciousness
painting
Lily
Briscoe
ISBN 2
= manifestatie 2
ISBN 1
=manifestatie 1
Engels
origineel
= expressie 2
Nederlandse
vertaling
= expressie 1
Attributen van groep 1
• Werk – oorspr. titel – datum – ID vb. Viaf workid
– Vorm vb roman, toneel, film…
– enz.
• Expressie – ID vb. ISTC, NSTC, M4Bwork
– Vorm vb. tekst, audio, …
– Taal – Datum – enz.
• Manifestatie – ID vb. ISBN – Titel – verantwoordelijkheidsvermelding – Editie – Impressum – Materiaaldrager – Collatie – enz.
• Item
– barcode – leverancier – Locatie/sublocatie – Prijs – signatuur – enz.
11/28/2014 9
Work
Expression
Manifestation
Item
Groep 2
many
is owned by
is produced by
is realized by
is created by
Person
Corporate Body
Family
11/28/2014 10
Attributen van groep 2 (authority data)
FRAD
Personen • Voorkeurvorm
• Titel van de persoon
• Geboorte- en sterfdatum
• Identifier vb. ISNI, VIAF, lokaal authority id.,…
• Beroep of bezigheid
• Land van activiteit
• Taal van de persoon
• Niet-voorkeurvormen
• …
11/28/2014 11
Werk
Groep 3
has as subject
Expression
Manifestation
Item
Person
Corporate Body
Work
Concept
Object
Event
Place
has as subject
has as subject
Family
11/28/2014 12
3 FR’s van IFLA
Groep 1:
Werk
Expressie
Manifestatie
Item
Groep 2:
Persoon
Corporatie
Familie
Groep 3:
Plaats
Gebeurtenis
Object
Concept
FRBR FRAD
FRSAD
Geïntegreerd in RDA
11/28/2014 14
Open Vlacc vandaag
Werk
Expressie
Manifestatie
Groep 2
Groep 3
11/28/2014 15
Waarom FRBR?
• Betere presentatie van metadata: opslag # presentatie
• De gebruiker kan informatie “op maat” vinden en reserveren
• Goedkoper en eenvoudiger catalografie door hergebruik van metadata
• Metadata creëren voor een webomgeving
11/28/2014 16
Hoe presenteren?
• Amazon
• Worldcat
Groep 1
werk
Expressies/manifestaties
werk
Expressies/manifestatie
11/28/2014 17
Hoe presenteren? Google knowledge graph
Groep 2
Groep 1 werk
11/28/2014 18
FRBR in aquabrowser
“werk”
manifestatie
19 expressies/manifestaties expressie
manifestatie
Groep 2
Groep 3
11/28/2014 19
Recordverrijking voor FRBR
+ FRBR work key
+ FRBR words
+ FRBR link
11/28/2014 20
FRBR Werksleutel <frbr_key>DeontdekkingvandehemelMulischHarryA</frbr_key>
<frbr_key>DeontdekkingvandehemelMulischHarryA</frbr_key>
<frbr_key>DeontdekkingvandehemelMulischHarryA</frbr_key> 11/28/2014 21
MARC21 Werk algoritme
1. 130|a|m|n|r|f|g|p|k|o – Uniforme titel anonieme werken frbr_key=BeatrijsA
2. 240|a|m|n|r|f|g|p|k|o + 100|a/110|a – Uniforme titel + uniforme naamingang van de hoofdauteur frbr_key=StabatMaterVivaldiAntonioS
3. 534|a + 100|a/110|a – Originele titel + uniforme naamingang van de hoofdauteur – Voor vertalingen – non-fictie : 534|a volledig – fictie: 534|a tot voor dubbele punt frbr_key=CienañosdesoledadGarcíaMárquezGabrielA
4. 245|a(|b)|n|p + 100|a/110|a – Fictie: publicatietitel zonder ondertitel + uniforme naamingang van de hoofdauteur frbr_key=DeontdekkingvandehemelMulischHarryA - voor non-fictie ook ondertitel 245|b + uniforme naamingang van de hoofdauteur frbr_key=InEuropareizendoordetwintigsteeeuwMakGeertA
11/28/2014 22
Materiaalaanduiding
In een aantal gevallen is er een bijkomende rol voor
• 245|h
• LDR pos 6 record type
11/28/2014 23
Deel & geheel relaties
<frbr key>TrueblueMadonnaS <frbr key>
<frbr_key> TrueblueMadonnaM</frbr_key> 11/28/2014 24
frbr_key=NemequittepasBrelJacquesS
frbr_key=NemequittepasBrelJacquesA
frbr_key=NemequittepasBrelJacquesM
Geen groepering muziek cd, track en boek
Geen FRBR-key bij
• Records zonder 100/110 of 130-veld
• 245$h ARTIKEL
• 245$h TIJDSCHRIFT
• 245$h KRANT
• 245$h DOCUMENTATIEMAP
• 245$h KIT
11/28/2014 26
FRBR Words Leggen een relatie tussen verschillende “gekende” titels van een werk
<frbr_words>De ontdekking van hemel Die Entdeckung des Himmels El
descubrimiento del cielo The discovery of heaven La découverte du
ciel scoperta Odkrycie nieba</frbr_words>
<frbr_key>DeontdekkingvandehemelMulischHarryA</frbr_key
>
11/28/2014 27
FRBR Link legt een relatie tussen een werk en publicaties ‘over’ het werk
11/28/2014 28
FRBR-key opzoeken in
Aquabrowser http://zoeken.bibliotheek.be/?c_librarian=true&c_debugdata=true&c_field=frbr_key
http://limburg.bibliotheek.be/?c_field=frbr_key&c_librarian=true
Enz.
11/28/2014 29
Impact op catalografie
Keuzes en aandachtspunten
• Bepalen wanneer nieuw werk?
• Bepalen hoofdauteur 100/110
• Bij vertalingen altijd 534 oorspronkelijke titel
• Ondertitel bij 245 en 534? # fictie en non-fictie
• Soms 240 uniforme titel toevoegen
• Vorm trefwoord = ‘werk-sleutel’
11/28/2014 31
Wanneer nieuw werk?
Roman vs verstripping 2 werken
Roman vs luisterboek 1 werk
Roman vs hoorspel(bewerking) 1 werk, bij bewerking 2 werken
Roman vs toneelbewerking 2 werken
Roman vs verfilming 2 werken
Roman vs makkelijk lezen editie 1 werk
Roman vs bewerking voor de jeugd 2 werken
…
11/28/2014 32
Original
Work - Same
Expression
Same Work –
New Expression New Work Cataloging Rules
Cut-Off Point
Derivative Equivalent Descriptive
Facsimile
Reprint
Exact
Reproduction
Copy
Microform
Reproduction
Variations
or Versions
Translation
Simultaneous
“Publication”
Edition
Revision
Slight
Modification
Expurgated
Edition
Illustrated
Edition
Abridged
Edition
Arrangement
Summary Abstract Digest
Change of Genre
Adaptation
Dramatization
Novelization Screenplay
Libretto
Free
Translation
Same Style or
Thematic Content
Parody
Imitation
Review
Criticism
Annotated
Edition
Casebook
Evaluation
Commentary
Een familie van werken
11/28/2014 33
Auteur 100/110
• Bepalen hoofdauteur 100/110 (bewerkingen!)
• Gedeelde verantwoordelijkheid: zelfde keuze eerste auteur voor alle expressies/manifestatie vb. strips
• Zelfde werk verschijnt onder afwijkende auteursnaam (pseudoniem) vb. Barbara Vine – Ruth Rendell
http://zoeken.bibliotheek.be/?q=labyrint%20ruth&c_debugdata=true&c_field=frbr_key&c_librarian=true
11/28/2014 34
Geen groepering omwille van geen 100
11/28/2014 35
534 groepeersleutel bij vertalingen
11/28/2014 36
+ 534: La petite robe de Paul
534 uit externe bron / Open Vlacc
11/28/2014 37
Specifieke oorspronkelijke titel
11/28/2014 38
534 overnemen uit index
11/28/2014 39
F3 > index TIOR 534
Ctrl F3 > index TIT 245
Aleph index F3 of Ctrl F3
11/28/2014 40
534: Souviens-toi d'Enola Gay
Geen 534: Souviens-toi d'Enola Gay
534: La maison du Dr Zack
Geen 534: La maison du Dr Zack
534: La maison du Docteur Zack
Voorbeelden 534 groepeersleutel
11/28/2014 41
http://zoeken.bibliotheek.be/?q=stem%20van%20de%20roos
041$h en 534: oorspronkelijke taal en titel
500: de titel waaruit vertaald is
Vertaling van een vertaling
11/28/2014 42
Werken in niet-Latijns schrift
• 245 mag in niet-Latijns schrift
• Altijd 240 of 534 toevoegen in Latijns schrift voor FRBR-sleutel
• Bij werken in de oorspronkelijke taal en niet-Latijns schrift + getranslitereerde 240
• Bij vertalingen + getranslitereerde titel in 534 (overnemen uit index F3/Ctrl F3)
11/28/2014 43
http://zoeken.bibliotheek.be/?q=dostojevski%20dubbelganger&c_debugd
ata=true&c_field=frbr_key&c_librarian=true
Hoofdtitel 245 / Fictie
http://zoeken.bibliotheek.be/?q=mieke%20maaike%27s%20jeugd%20boon&c_debugdata=true&c_field=frbr_key&c_librarian=true
• Ondertitel geen deel van FRBR-sleutel
• Ook groepering met analytische records
• Geen groepering met 505 titels (bevat-annotatie)
11/28/2014 44
Fictie met significante ondertitel> Uniforme titel
Aleph editor
Oplossing: uniforme titel met ondertitel
Hoofdtitel 245 / Non-fictie
• Ondertitel is deel van FRBR-sleutel
• Uniforme titel http://zoeken.bibliotheek.be/?q=pleidooi%20david&c_debugdata=true&c_field=frbr_key&c_librarian=true
11/28/2014 48
240 Uniforme titel
Bij verschillende oorspronkelijke titels > Uniforme titel bepalen http://zoeken.bibliotheek.be/?q=alice%20in%20wonderland&c_debugdata=true&c_field=frbr_key&c_librarian=true
+
Authority:
130 Alice’s adventures in wonderland
430 Alice in wonderland
11/28/2014 49
240 bij speelfilms
• http://zoeken.bibliotheek.be/?q=a%20bout%20de%20souffle
11/28/2014 50
Trefwoord bij FRBR-link
• Een “werk” over “een werk”
• Trefwoordvorm = frbr-sleutel
• Afspraken voor persoonsnamen als onderwerp die een subveld t bevatten (IN: Inventaris trefwoordenafspraken) – Ondertitel
– 8 basistalen
– Meerdere auteurs
– …
11/28/2014 51
Conclusie?
• Vandaag manifestatiebeschrijvingen met elementen van “werk” en “expressie”
• Publiekscatalogus: “FRBR-achtige presentatie” op basis van een algoritme
• Bij catalogiseren top down denken: wat is het “werk” ?
• Alle expressies en manifestaties op dezelfde wijze ontsluiten
11/28/2014 52
Toekomst?
• RDA brengt FRBR-logica in catalogiseersystemen
• Data architectuur gebaseerd op entiteiten
• Werk, expressie, namen en onderwerpen
• Identifiers /URI’s
• Linked data model
11/28/2014 53
Vragen?
11/28/2014 54