OECD 360°

10(13)/2017

136, rue de Longchamp - 75116 Paris - Tel : +33 1 56 28 57 60 - Fax: +33 1 56 28 94 66

Paryż, 31.12.2017 r.

GDP per hour worked Total, 2010=100, 2010 – 2016 Source: OECD Data; GDP per capita and productivity growth; OECD (2018), GDP per hour worked (indicator). doi: 10.1787/1439e590-en

1

Photo: OECD/Michael Dean

Przywództwo w czasach niepewności

Życie społeczne i zjawiska gospodarcze różnorodnymi ścieżkami prowadzą do wielu możliwych stanów. Mogą to być stany pożądane (sprawne rządy, niski poziom korupcji, stabilny wzrost przy niskiej inflacji) lub stany niepożądane (chaos rządów, wysoka korupcja, recesja oraz wysoki poziom bezrobocia). Raz powstałe, pożądane lub niepożądane stany, krystalizują się i trwają siłą bezwładności. Gdy zaistnieją, to trudno jest je zmienić.

Wielość możliwych stanów przeczy dominującemu niegdyś determinizmowi. Niewielu twierdzi już, że coś się musiało stać, gdyż ... tak się stało. Wiemy, że coś zaistniało, chociaż sprawy mogły potoczyć się całkiem inaczej. Niepokoi jednak myśl, że ze złych konfiguracji trudno się wyrwać, że status quo może tyranizować.

Nieco trywializując powiedzieć można, że sprawy zawsze mogą potoczyć się w złym lub dobrym kierunku. Co decyduje jednak o tym, że gdzieś potoczyły się w dobrym kierunku (chociaż mogły potoczyć się w złym), a gdzie indziej potoczyły się w złym (chociaż mogły potoczyć się w dobrym)? To właśnie są intrygujące i najważniejsze pytania. Lista czynników warunkujących dany stan społeczeństwa i/lub gospodarki jest na ogół długa i zawsze wymaga dostosowania do specyfiki problemu (czy jest to kryzys zadłużenia publicznego, czy też kryzys demograficzny) i jego skali (czy jest to problem lokalny, czy też globalny).

Do wyjaśnienia pojawiania się dobrych i złych społecznych konfiguracji (równowag) konieczne jest zwrócenie uwagi na znaczenie jakości przywództwa. Nie chodzi w tym o tęsknotę za charyzmatyczną jednostką, za którą ślepo podążają ludzie, lecz o wskazanie na znaczenia funkcji przywództwa, w tym wagi koordynacji, którą przywódca w społeczeństwie zapewnia. Koordynacja bowiem to, za Władysławem Kopalińskim, zharmonizowane, uporządkowane współdziałanie.

Koordynacja jest potrzebna wtedy, gdy ludzie mają opuszczać płonące kino nie tratując się przy tym wzajemnie – zapewnia ją słuchany przez widzów strażak lub wartownik. Koordynacja potrzebna jest wtedy, gdy spanikowani inwestorzy przerzucają pieniądze z rynku na rynek poszukując „bezpiecznej przystani” dla swoich inwestycji – zapewnia ją przywódca najważniejszego gospodarczo państwa wiarygodnie deklarując, że stanie murem za upadającym bankiem lub zagrożonym niewypłacalnością państwem. Koordynacja niezbędna jest także wtedy, gdy potrzebujemy współpracy pomiędzy istniejącymi lub mającymi się dopiero pojawić podmiotami (przykładowo, przyszłymi pokoleniami) dziś, jutro i pojutrze. Gdy bowiem jutro podważa się zobowiązania podjęte wczoraj, to pojutrze wszystkim grozi katastrofa.

Przywódca rozumie swoją koordynacyjną funkcję. Jego decyzje są jasnym komunikatem: „Możecie się orientować na moje zapowiedzi. Uczynię, jak zapowiadam”. Przywódca pomaga skoordynować działania zbiorowości w czasie – staje się więc intertemporalnym spoiwem. Zapewnia zatem trwałą orientację społecznemu stawaniu się. Podstawowe funkcje przywódcy są takie same w biznesie, jak i w polityce. Bez przywódcy częściej pojawiają się niepożądane społecznie stany. Firmy zaczynają rozwijać produkt, lecz nie wprowadzają go na rynek. Kryzysy trwają dłużej niż musiałyby. Torowiska biegną donikąd. Ruch jest, lecz nie ma celu. Wszyscy grzęzną...

Potrzebujemy przywództwa. I chociaż teoretycznie istnieje możliwość bezosobowego „instytucjonalnego przywództwa” w postaci przywództwa urzędu i z urzędu, to takie przywództwo rzadko bywa wystarczająco efektywne bez osoby przywódcy – jednostki, której działania zapewniają koordynację współdziałania w czasie i w przestrzeni. Świat potrzebuje dobrego przywództwa w okresie trwającego wielowymiarowego kryzysu.

Prof. Aleksander Surdej

Ambasador, Stały Przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej przy OECD

2

Spis treści

Wywiady

Z Ambasadorami o OECD - „Chile i OECD”, Wywiad z Panią Claudia Serrano, Ambasadorem

i Stałym Przedstawicielem Chile przy OECD

Artykuły

Polityki krajowe - Dekalog reformatora: Prezydent Meksyku o strategii skutecznych reform

Analizy

Recenzja na zamówienie - „Jak skonstruować system doradztwa dla polityki publicznej?”, Dr Marcin Kędzierski, Uniwersytet

Ekonomiczny w Krakowie

Polityka ekonomiczna - Dualna gospodarka Izraela

COAL 2017 - Analizy i prognozy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) do 2022 r. Wydarzenia

Relacje OECD z krajami nieczłonkowskimi - Współpraca OECD z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju na rzecz poprawy konkurencyjności krajów Eurazji Konkurencyjność - OECD Global Forum on Competition 2017 Innowacja i Technologia - Konferencja TIP @ 50

Edukacja - Konkurs dla studentów

Wybrane publikacje OECD

Polityka ekonomiczna - Administracje podatkowe państw OECD

Polityka energetyczna - LNG jako czynnik elastyczności i kształtowania cen gazu ziemnego na świecie

Polityka społeczna - Na drodze ku równości, czyli jak realizować założenia równości płci w politykach krajowych

Współpraca rozwojowa - Aid for Trade

STI - Cyfrowa transformacja

Ekologia - Zazielenianie niebieskiej gospodarki w województwie Pomorskim

Inne informacje

Warto wiedzieć… - Zasoby informacyjne OECD; OECD Blogs; Przydatne adresy; OECD iLibrary

3

Z Ambasadorami o OECD

Photo: OECD/ Michael Dean

„Chile and OECD”

Interview with H. E. Ambassador, Claudia Serrano, Permanent Representative of Chile to the OECD

1. What your country has gained thanks to

themembership at its start and what is gaining

now?

Since Chile joined the OECD in 2010, it has benefited

tremendously in a variety of ways. Firstly, being members of

the OECD allows us to participate in the establishment of

international standards and the rules of the game for

international co-operation, bringing our perspective into the

discussion. Secondly, the Organization´s wealth of evidence-

based information on a broad range of topics sheds light to

the challenges we face and the policy options that might be

available. Thirdly, the OECD´s way of working, this is, the

data collection, its analysis and discussion with countries

experts in OECD committees, the preparation of OECD

instruments (decisions, recommendations, declarations,

principles, guidance, toolkit, etc.) and the peer reviews

mechanisms, has proven to be beneficial to improve policy

making in Chile. Finally, the OECD working methods have

also been useful to facilitate dialogue and build consensus in

Chile bringing in the perspective of all stakeholders.

„Chile i OECD”

Wywiad z Panią Claudia Serrano, Ambasadorem i Stałym Przedstawicielem Chile przy OECD

1. Co Pani kraj zyskał na początku, a jakie korzyści

czerpie obecnie z członkostwa w OECD?

Członkostwo Chile w OECD od 2010 r. było korzystne dla

naszego kraju w wieloraki sposób. Po pierwsze, bycie

członkiem OECD pozwala nam uczestniczyć w ustanawianiu

międzynarodowych standardów i reguł gry dla

międzynarodowej współpracy, wnosząc przy tym do dyskusji

naszą perspektywę. Po drugie, różnorodność informacji

opartych na dowodach naukowych pochodzących

z szerokiego zakresu tematycznego pozwala nam lepiej

zrozumieć wyzwania, przed którymi stoimy, oraz opcje

polityk, które mogą być dostępne. Po trzecie, OECD działa

poprzez gromadzenie danych, ich analizę i prowadzenie

dyskusji z ekspertami krajowymi w komitetach OECD,

przygotowanie instrumentów OECD (decyzje, zalecenia,

deklaracje, zasady, wytyczne, zestawy dostępnych narzędzi

itp.) oraz poprzez przeglądy przez równych sobie (peer

reviews), które okazały się korzystne dla poprawy procesu

kształtowania polityk w Chile. Wreszcie, metody pracy OECD

okazały się również przydatne w ułatwieniu dialogu

i budowania konsensusu w Chile z perspektywy wszystkich

zainteresowanych stron.

Wyw

iad

y

4

2. What are Chile’s priorities in its relationship with

the OECD now?

One of the main priorities in Chile’s relationship with the

OECD remains the Productivity-Inclusiveness Nexus, which

was the main topic of the 2016 Ministerial Council Meeting

which Chile had the honor to chair. The call for policy

makers to adopt a broader approach on how to achieve

higher productivity and, at the same time, enhance

inclusiveness, at the individual, firm, regional and country

level is still relevant today. We see this work moving

forward with the Inclusive Growth Horizontal Project as well

in the work stream of different OECD bodies such as the

Regional Development Policy Division. Other topic that is a

priority for Chile is the Going Digital project.

3. Which recent reports and works of the OECD are particularly relevant to Chile’s domestic public policies?

I would highlight as particularly relevant to Chile’s domestic

public policies in the last years the following reports: i) The

Economic Survey of Chile that will be launched in February

2018, ii) Gaps and Governance Standards of Public

Infrastructure in Chile - Infrastructure Governance Review

2017, iii) Education in Chile 2017, iv) Making

Decentralisation Work in Chile - Towards Stronger

Municipalities 2017 v) Environmental Performance Review

2016 and vi) Regulatory Policy 2016.

4. What does your country expects from the OECD in the not-so distant future?

Chile expects the OECD to start in a near future the

accession discussions with the Latin American countries that

are requesting membership, specifically Argentina, Peru and

Brazil. We believe that these are like minded countries and

that their membership will benefit the organization and the

entire Latin American Region.

5. You took up your duties as the Ambassador and Permanent Representative of Chile to the OECD in spring 2014. What do you consider as a personal reason for satisfaction from your work for your country and for the OECD?

Chile’s role as Chair of the Ministerial Council Meeting

(MCM) in 2016 derived real personal satisfaction. The

President Michelle Bachelet together with the Chilean

Ministers of Finance, Foreign Affairs, Economy, Transport

and Labor participated in the meeting. This was possible

because the MCM topic “Enhancing Productivity for

Inclusive Growth” was relevant not also for the

international community but for our internal agenda too.

2016 was declared the year of the productivity in Chile, the

Government stablished a Productivity Commission for the

first time in our country and the OECD work contributed

significantly to the national debate. Moreover, OECD

Regional Programme for Latin America and the Caribbean

2. Co stanowi obecnie priorytet w relacji Chile - OECD?

Jednym z głównych priorytetów w stosunkach Chile z OECD

pozostaje projekt w zakresie produktywności Productivity-

Inclusiveness Nexus, który był głównym tematem spotkania

ministerialnego Rady w 2016 r., a któremu Chile miało

zaszczyt przewodniczyć. Wezwanie decydentów do przyjęcia

szerszego podejścia do tego, jak osiągnąć wyższą

produktywność i jednocześnie zwiększyć inkluzyjność

w wymiarze indywidualnym, przedsiębiorstw, regionalnym

i krajowym, jest nadal aktualne. Widzimy, że prace te

posuwają się naprzód wraz z horyzontalnym projektem dot.

wzrostu Inclusive Growth Horizontal Project, jak również

dzięki kontynuacji prac różnych organów OECD, takich jak

Wydział ds. Regionalnych Polityk Rozwojowych. Innym

priorytetowym tematem dla Chile jest projekt Going Digital.

3. Które spośród ostatnich raportów oraz prac OECD

są szczególnie ważne dla kształtowania polityk

krajowych Chile ?

Jako szczególnie istotne dla krajowych polityk publicznych

Chile w ostatnich latach warto wskazać następujące raporty:

i) Przegląd gospodarczy Chile (The Economic Survey of Chile),

którego prezentacja jest przewidziana w lutym 2018 r., ii)

Gaps and Governance Standards of Public Infrastructure in

Chile - Infrastructure Governance Review 2017, iii) Edukacja

w Chile w 2017 r. (Education in Chile 2017), iv) Making

Decentralisation Work in Chile - Towards Stronger

Municipalities 2017 v) Ocena efektywności środowiskowej

2016; (Environmental Performance Review 2016) vi) Polityka

regulacyjna 2016; Regulatory Policy 2016.

4. Czego oczekuje Pani kraj ze strony OECD

w nieodległej przyszłości ?

Chile oczekuje, że OECD rozpocznie w bliskiej przyszłości

dyskusje akcesyjne z krajami Ameryki Łacińskiej, które

ubiegają się o członkostwo, w szczególności z Argentyną,

Peru i Brazylią. Wierzymy, że są to kraje o podobnych

poglądach do naszych i że ich członkostwo przyniesie wiele

korzyści Organizacji i całemu regionowi Ameryki Łacińskiej.

5. Objęła Pani funkcję Ambasadora i Stałego Przedstawiciela Chile przy OECD wiosną 2014 roku. Co uważa Pani za osobisty powód do satysfakcji z pracy na rzecz Pani kraju i we współpracy z OECD?

Przewodniczenie Chile w Posiedzeniu Rady Ministerialnej

(MCM) w 2016 r. przyniosło mi prawdziwą osobistą

satysfakcję. W spotkaniu uczestniczyła prezydent Michelle

Bachelet wraz z chilijskimi ministrami finansów, spraw

zagranicznych, gospodarki, transportu i pracy. Było to

możliwe, ponieważ temat MCM „Zwiększanie

produktywności na rzecz rozwoju sprzyjającego włączeniu

społecznemu” Enhancing Productivity for Inclusive Growth

5

Regional launched at the MCM 2016 and which I chair since

then has been a significant step forward in bringing closer

the OECD and LAC region, allowing us to materialize a real

interest of cooperation from both sides. Finally, I also

consider my roles on the Evaluation Committee and Friends

of Inclusive Growth, as having been extremely fulfilling in

contributing to the work of the OECD.

6. In which fields would you consider the cooperation with Poland within the OECD?

In Chile we have seen Poland as a country that we can draw

some lesson in several policy areas. Despite the fact that

Poland is a bigger country than Chile when it comes to

population, Chile and Poland have relatively similar GDP and

we are facing challenges in common areas such as

education, trade and competitiveness among others for

achieving a more inclusive growth. Also we think that both

countries are in a unique position to exercise important

influence in their respective regions and working together

could be mutually beneficial as a bridge between both

regions.

We strongly believe that countries like ours could be

benefited more from a stronger multilateral rules that can

enhance international cooperation, increase international

trade, especially bilateral trade which have space for

improvement and further market openness. Both countries

by using the OECD they could be able to deepen and

strengthening their political and economic relationship by

identifying areas of mutual interest. I think that being

members of the Network of Open Economies and Inclusive

Societies of the OECD will provide for an avenue for this

cooperation to happen where we can learn from each other

experiences and best practices allowing us to face the

challenges together among like-minded OECD members.

miał znaczenie nie tylko dla społeczności międzynarodowej,

ale także dla naszej wewnętrznej agendy. Rok 2016

ogłoszono rokiem produktywności w Chile, rząd ustanowił

po raz pierwszy w naszym kraju Komisję ds. Produktywności,

a prace OECD w znaczny sposób przyczyniły się do

prowadzenia debaty krajowej. Ponadto regionalny program

OECD dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów Regional Programme

for Latin America and the Caribbean Regional uruchomiony

podczas spotkania MCM w 2016 r., któremu

przewodniczyłam od tamtej pory, stał się znaczącym krokiem

naprzód w zbliżaniu regionów: OECD oraz Ameryki Łacińskiej

i Karaibów, co pozwoliło nam uzyskać realne

zainteresowanie współpracą po obu stronach. Na koniec

nadmieniam również moją rolę w Komitetach Evaluation

Committee oraz Friends of Inclusive Growth, która

w znacznym stopniu wzbogaciła działania OECD.

6. W jakich obszarach rozważa Pani współpracę z Polską na forum OECD?

W Chile, Polska postrzegana jest jako kraj, od którego

możemy czerpać naukę w kilku obszarach polityk. Pomimo

faktu, że Polska jest większym krajem niż Chile, jeśli chodzi

o populację, to oba kraje mają stosunkowo podobny PKB

i stoją przed wyzwaniami w podobnych obszarach, takich jak

edukacja, handel i konkurencyjność, między innymi w celu

osiągnięcia wzrostu sprzyjającemu włączeniu społecznemu.

Uważamy również, że oba kraje mają wyjątkowe możliwości

sposobność do wywierania znacznego wpływu w swoich

regionach, a wspólna współpraca może przynieść obopólne

korzyści i stanowić pomost między oboma regionami.

Jesteśmy głęboko przekonani, że kraje takie jak nasze

mogłyby czerpać więcej korzyści wynikających z silniejszych

wielostronnych zasad, które mogą wzmocnić współpracę

międzynarodową w zakresie handlu, zwłaszcza handlu

dwustronnego, w którym dostrzegana jest przestrzeń do

poprawy i dalszego otwarcia rynku. Oba kraje, współpracując

z OECD, mogą pogłębić i wzmocnić swoje stosunki polityczne

i gospodarcze poprzez identyfikację obszarów będących

przedmiotem wspólnego zainteresowania. Myślę, że bycie

członkami Sieci OECD Network of Open Economies and

Inclusive Societies zapewni w przyszłości taką właśnie

współpracę, w której będziemy mogli uczyć się od siebie

najlepszych praktyk, a to z kolei pozwoli nam wraz z innymi

krajami OECD, którzy myślą podobnie, stawiać czoła

wspólnym wyzwaniom.

6

Reformy krajowe

Dekalog reformatora: Prezydent Meksyku o strategii skutecznych reform

Prezydent Meksyku wygłosił w dniu 11 grudnia 2017 roku w siedzibie OECD przemówienie przedstawiające osiągnięcia kraju w czasie jego prezydentury (w Meksyku dozwolona jest wyłącznie jedna sześcioletnia kadencja). Publikujemy tłumaczenie końcowego fragmentu tego wystąpienia, w którym Prezydent Enrique Pena Nieto

sformułował dziesięć lekcji na temat tego, jak skutecznie reformować kraj.

„Panie i Panowie,

Pozwólcie mi na zakończenie wystąpienia podzielić się z wami dziesięcioma lekcjami wyprowadzonymi z meksykańskich doświadczeń wdrażania pakietu reform strukturalnych.

Lekcja pierwsza: im szybciej, tym lepiej. Koniecznym jest wykorzystanie korzyści mandatu wyborczego przede wszystkim w pierwszych tygodniach. Nawet pierwsze dni administrowania nadają reformom decydujący impet. Takie działanie zwiększa możliwości sukcesu w procesie negocjacji, a także wsparcie obywateli dla programu reform w kluczowym stadium szukania porozumienia z innymi siłami. Zwiększa również prawdopodobieństwo zaaprobowania programu przez parlament.

Lekcja druga: im więcej, tym lepiej. W Meksyku dyskusja dotycząca liczby reform, które warto równocześnie wprowadzać, doprowadziła do fałszywego dylematu. Dążenie do ustanowienia granicy dla liczby reform było próżną debatą. Chodzi raczej o polityczną wolę zainteresowanych stron i zróżnicowanie politycznych stanowisk. Analizowaliśmy diagnozę sytuacji Meksyku i identyfikowaliśmy opóźnienia. Na tej podstawie odważyliśmy się stworzyć prawdziwie ambitną agendę reform i zdefiniowaliśmy to, co chcieliśmy robić. Niezbędne było jednak wybranie odpowiedniej sekwencji: wybór właściwego momentu w celu zwiększenia pewności, że urzeczywistnimy reformy, a nie poprzestaniemy wyłącznie na dobrych celach i dobrych intencjach. Chcieliśmy, aby program został wdrożony.

Trzecia lekcja: utrzymuj ścisły kontakt ze sprzymierzeńcami i otwórz pole dla ich aktywności. Każda strukturalna zmiana napotyka opór tych, którzy tracą nabyte wcześniej przywileje. Najlepszym sposobem zneutralizowania ich, jest jawne wsparcie sektorów, które zyskają na wdrożeniu przekształceń. Niekiedy trudno je zidentyfikować, a czasami niezwykle trudno zachęcić je do aktywności w obronie reform. Dzieje się tak, gdyż ci, którzy korzystali z wcześniejszej sytuacji są czasami bardziej zmobilizowani niż ci, którzy skorzystają z nowych warunków. W powstającym nowym ładzie większość Meksykanów nie dostrzega krótkookresowych korzyści tych reform. Z upływem czasu korzyści te stają się widoczne. Przykładowo, wspomniana przeze mnie, reforma edukacyjna, chociaż początkowo napotkała wiele oporu, cieszy się dzisiaj poparciem. W czasie moich ciągłych wizyt w różnych regionach kraju, spotykałem rosnącą liczbę nauczycieli, którzy są z niej dumni. Opowiadali mi, że są zatrudnieni w Meksyku, że mogli uczestniczyć w konkursach, że udało im się i dlatego są tak dumni. Nikt im tego nie

Art

yku

ły

7

podarował i od nikogo nie otrzymali prezentu. Walczyli o to, jest to ich osobiste osiągnięcie i mają obecnie swoje stanowiska. Reformy są bardzo ważne, a społeczeństwo czyni je swoimi własnymi.

Lekcja czwarta: pozyskaj dla swoich działań najlepszych ludzi. Przeprowadzenie programu ambitnych reform wymaga posiadania wysoko wykształconego i kwalifikowanego zespołu. Musieliśmy mieć grupę doświadczonych negocjatorów w każdym z reformowanych obszarów. Niezbędne jest, aby negocjatorzy byli przekonani o zaletach reform i zaangażowani w pracę nad ich urzeczywistnieniem. Gdyby nie wierzyli w to, czego mają bronić, byłoby bardzo trudno osiągnąć pozytywne wyniki. Jeśli ma się współpracowników lub urzędników, którzy rozumieją zakres i korzyści każdej z reform, nie ma wtedy wątpliwości, że przyniosą one sukces.

Lekcja piąta: w przypadku wątpliwości, należy podejmować działania. Demokracja nie oznacza jednomyślności. Zawsze pojawia się opór, zróżnicowane perspektywy i kwestionowanie proponowanych zmian. Musimy wiedzieć, jak negocjować, a także rozumieć kiedy negocjacje osiągnęły swój kres. Dlatego właśnie decyzje nie mogą być już odkładane na później, pomimo braku konsensusu. Korzyści dla społeczeństwa płynące z reform strukturalnych uzasadniają takie reformy.

Lekcja szósta: nigdy za wiele komunikacji. Szerokie informowanie o celach, zakresie i korzyściach z reform to cenna inwestycja. Proces reformowania wymaga intensywnej pracy analitycznej, argumentacji i politycznego lobbingu. Przyniesie sukces wyłącznie wtedy, gdy aktorzy polityczni oraz obywatele wiedzą i rozumieją, co jest jego stawką. Brak informacji, szczególnie w czasach, w erze sieci społecznych, jest zazwyczaj wykorzystywany przez tych, którzy sprzeciwiają się reformom. O wiele trudniej jest poprawić zniekształconą informację, gdy już się rozeszła niż argumentować o zaletach reform od samego początku. Dlatego, jak powiadam, musimy inwestować w pracę nad upowszechnianiem informacji o korzyściach reform, chociaż czasami jest bardzo trudno osiągnąć cele, które sobie postawiliśmy. Musimy jednak informować, rozmawiać z ludźmi, wypełniać luki i przestrzeń tak, aby nie została pozostawiona innym, a w szczególności przejęta przez opozycję.

Lekcja siódma: należy przykładać wielką wagę do strony technicznej. Ostatnie słowo należy do sądów, do zobaczenia w sądzie. Konieczna jest staranna analiza każdego technicznego szczegółu i nadanie wszystkim instrumentom reform solidnej formy prawnej, aby wyposażyć je w formę prawną, która zapobiegnie ich podważeniu w sądach. Nie tylko promujemy reformy, prowadzimy spory sądowe, aby wykazać, że wszystkie wprowadzone zmiany prawne są zgodne z tekstem Konstytucji. Były to reformy konstytucyjne. Spory sądowe były konieczne, aby uprawomocnić rozporządzenia i upewnić się, że są one zgodne z celami reform. W rezultacie, musimy pamiętać o tym, że ostatnie słowo należy do sądów, dlatego techniczna poprawność reform jest tak ważna.

Lekcja ósma: czasami istnieje tylko jedna sekwencja reformowania. Kolejność, w jakiej wprowadzane są czynniki może odmienić charakter produktu, a ponieważ reformy są wprowadzane w pewnej sekwencji, konfiguracja i trwałość aliansów ulega zmianom. Rozpoczynając reformy powinniśmy pamiętać, że sprzymierzeńcy i partnerzy będą znikać, a strategia negocjacyjna powinna uwzględniać ten fakt. Gdybyśmy zaczęli od reformy rynku energii, która była dla mojej administracji jedną z najbardziej ambitnych, być może wprowadzilibyśmy tylko jedną reformę strukturalną. Zaczęliśmy jednak od tej, która cieszyła się największym konsensusem – od reformy edukacyjnej. Po drodze straciliśmy pewnych sprzymierzeńców. W rzeczywistości, ze względu na ich ideologiczne przekonania, wiedzieliśmy, że ich stracimy i uwzględniliśmy to na początku naszej drogi reform strukturalnych.

Lekcja dziewiąta: sama zmiana jest najwyższą nagrodą. Wprowadzanie zmian jest sprawą trudną, ale wartą wysiłku. Gdy reformy są już przeprowadzone, obywatele szybko widzą owoce nowego ładu. Później będą traktować ten ład za coś oczywistego, a przejawi się to we wzroście zaufania i stopnia przestrzegania nowych reguł. Ryzykiem dla rządu jest konserwowanie dawnych osiągnięć. Powinniśmy mieć satysfakcję z osiągnięć, ale również świadomość, że zawsze pojawią się nowe wyzwania i nowe reformy do przeprowadzenia.

Lekcja dziesiąta: bez ryzyka nie ma nagrody. Proces rzeczywistych reform, który podejmuje problemy strukturalne problemy w sposób nieuchronny wiąże się z kosztami ich wprowadzania. Powinien zacząć się, gdy mamy mocną polityczną rezerwę. Ten, kto nie jest skłonny podejmować ryzyka i ich konsekwencje, nie powinien podejmować procesu reform. Na tym polega różnica pomiędzy administrowaniem krajem, a rządzeniem, które go przekształca.”

/AAS/

8

Recenzja na zamówienie

„Jak skonstruować system doradztwa dla polityki publicznej?”,

Dr Marcin Kędzierski, Katedra Studiów Europejskich,

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Photo:© OECD 2017; Cover © Bakhtiar Zein/Shutterstock.com

Opublikowany pod koniec listopada 2017 roku raport OECD „Policy Advisory Systems. Supporting good

governance and sound public decision making” stanowi bardzo cenny przegląd międzynarodowych

doświadczeń związanych z funkcjonowaniem podmiotów odpowiedzialnych za kreowanie polityk

publicznych. Głównym celem opracowania była próba zaproponowania optymalnego modelu

funkcjonowania systemów doradztwa publicznego (SDP), który uwzględniałby wyzwania stojące przed

współczesną polityką publiczną. Jak wskazują bowiem sami autorzy raportu, decydenci polityczni w ostatnich

latach muszą mierzyć się z niespotykaną dotąd złożonością, dynamiką i nieprzewidywalnością zjawisk, które

wymagają zupełnie nowych i dobrze dopasowanych działań.

Raport zbudowany jest z sześciu rozdziałów, z których każdy poświęcony jest innemu wyzwaniu stojącemu

przed SDP, oraz zestawu rekomendacji. W pierwszym rozdziale, najważniejszym z perspektywy decydentów

politycznych, wskazanych zostało pięć kluczowych determinant skutecznego funkcjonowania omawianego

systemu. Autorzy opracowania zaliczyli do nich: adaptacyjność, przejrzystość, autonomię, partycypacyjność

(inclusiveness) oraz skuteczność.

Zdolność SDP do adaptowania się do współczesnych wyzwań uzależniona jest od odpowiedniego

współdziałania stałych instytucji doradczych oraz doraźnych zespołów powoływanych do rozwiązywania

poszczególnych problemów. Raport wskazuje, że sieć takich podmiotów w ramach SDP powinna być

zbalansowana – nadmiar jednego z rodzajów może bowiem skutkować albo utratą z pola widzenia

konkretnych problemów, albo zarzuceniem perspektywy strategicznej. Co istotne, zdaniem autorów

publikacji OECD poszczególne instytucje niekoniecznie muszą tworzyć spójny system i mogą pracować

równolegle wobec siebie, zwłaszcza mając na uwadze, że każdy z zespołów przyjmuje różną perspektywę

badawczą.

An

aliz

y

9

Drugim czynnikiem decydującym o sprawnym funkcjonowania SDP jest przejrzystość, i to zarówno w relacji

wobec obywateli, jak i wewnątrz administracji publicznej. Szczególnie istotną rolę odgrywa przejrzystość ról

między decydentami politycznymi oraz osobami odpowiedzialnymi za wdrożenie poszczególnej polityki

(administracja). Wynika z tego trzecia istotna cecha dobrego SDP, a mianowicie autonomia. W tym

kontekście autorzy raportu wskazują na konieczność zagwarantowania poszczególnym uczestnikom tego

systemu wystarczającego poziomu finansowania – dotyczy to nie tylko instytucji podległych bezpośrednio

rządowi, ale także podmiotów zewnętrznych charakteryzujących się różnym stopniem zaangażowania

w bieżące działania publiczne.

Czwartą ważną cechą dobrze funkcjonującego SDP jest zdolność do zaangażowania przedstawicieli różnych

grup społecznych, reprezentujących różne poglądy i stanowiska. Podejście takie jest niezbędne, aby używając

przywoływanego nieraz powiedzenia evidence based policy nie przekształciła się w policy based evidence.

Wreszcie ostatnim czynnikiem wpływającym na optymalność działania SDP jest jego skuteczność, czyli

zdolność do wprowadzenia wypracowanych rozwiązań w życie. Zdaniem autorów skuteczność działań SDP

uzależniona jest od jakości materiałów dostarczanych decydentom politycznym.

Kolejne rozdziały, mające bardziej charakter deskryptywny, podejmują problematykę: tworzenia SDP, roli

tego systemu w poszczególnych fazach cyklu politycznego (uwzględniając nie tylko planowanie czy

wdrożenie, ale także ewaluację oraz modyfikację polityki), oraz wzajemnych relacji pomiędzy uczestnikami

SDP, decydentami politycznymi i przedstawicielami administracji. W ostatnich dwóch rozdziałach autorzy

poświęcają swoją uwagę kwestiom praktycznym oraz prezentują wskaźniki umożliwiające ocenę skuteczności

działań podmiotów doradczych.

Choć raport, oparty na analizie doświadczeń 17 krajów (Australia, Austria, Czechy, Finlandia, Francja, Grecja,

Hiszpania, Holandia, Islandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Meksyk, Norwegia, Peru, Portugalia i Szwecja),

zdecydowanie warto polecić przedstawicielom SDP, decydentom politycznym i wyższym urzędnikom

administracji publicznej w Polsce, to jednak należy zwrócić uwagę na trzy zjawiska, które nie zostały

w wyraźny sposób podjęte w publikacji. Po pierwsze, sposób funkcjonowania polityki publicznej w różnych

krajach jest ściśle uzależniony od czynników historycznych, instytucjonalnych, kulturowych i społeczno-

politycznych, a tworzenie optymalnego modelu funkcjonowania SDP powinno uwzględnić taki kontekst.

Nawet jeśli dobre praktyki zaprezentowane przez OECD mają w opinii autorów raportu charakter

uniwersalny, to istniejące uwarunkowania mogą sprawić, że ich wdrożenie w życie może okazać się z wielu

przyczyn niemożliwe. Po drugie, kluczowy wpływ na skuteczność SDP ma jakość przywództwa politycznego

wewnątrz szeroko rozumianej administracji publicznej, które wobec słabości decydentów politycznych nieraz

muszą wziąć na siebie eksperci. Oczywiście rodzi to ryzyko braku przejrzystości pełnionych ról, ale nierzadko

jest jednym z nielicznych gwarantów sprawczości (skuteczności) polityki publicznej. Po trzecie wreszcie,

w dobie kryzysu demokracji deliberatywnej, opartej na habermasowskiej idei władzy administracyjnej,

wspomniana sprawczość nie jest uzależniona wyłącznie od jakości materiałów dostarczanych przez podmioty

doradcze, ale od bieżącej sytuacji politycznej i gotowości decydentów do wprowadzania w życie rozwiązań

optymalnych z perspektywy długookresowego rozwoju kraju.

Podsumowując, najnowszy raport OECD poświęcony problemowi jakości systemu tworzenia polityki

publicznej może być źródłem cennych inspiracji dla decydentów. W kontekście Polski najważniejszym

adresatem opracowania wydaje się urząd Premiera (Pan Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział

stworzenie po 12 latach przerwy przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów ośrodka eksperckiego w postaci

Centrum Analiz Strategicznych. Warto jednak zauważyć, że skuteczność takiej instytucji (jak i całego

„ekosystemu wiedzy”) będzie zależeć nie tylko od wdrożenia w życie dobrych praktyk rekomendowanych

przez OECD (choć z pewnością są one warte uwagi), ale przede wszystkim od jakości przywództwa

politycznego.

10

Polityka ekonomiczna

Dualna gospodarka Izraela

Izrealska gospodarka jest pełna sprzeczności. Z jednej strony kraj ten od blisko 15 lat notuje wzrost

gospodarczy powyżej 3% PKB i w ekspresowym tempie rozwinął niezwykle produktywny sektor wysokich

technologii. Pozwoliło to na zbliżenie się w rozwoju do najbardziej rozwiniętych państw OECD. Z drugiej,

w przeciągu ostatnich 25 lat liczba ludności uległa podwojeniu. Bardzo szybko rośnie populacja dwóch

mniejszości, które w mniejszym stopniu uczestniczą w rynku pracy i są zdecydowanie mniej produktywne niż

reszta społeczeństwa.

Izraelska gospodarka rozwija się w szybkim tempie. Od 2003r. średni wzrost gospodarczy oscyluje

w okolicach 4% PKB. Wynika on przede wszystkim z szybkiego wzrostu populacji. Nadwyżka w handlu

zewnętrznym jest znaczna, a relacja długu w relacji do PKB spadła w przeciągu ostatnich kilkunastu lat z 90%

do 60% PKB, poniżej średniej dla państw OECD. Na kolejne lata przewidywany jest solidny wzrost PKB, przede

wszystkim dzięki wysokiej dynamice rozwoju sektora high-tech oraz eksploracji niedawno odkrytych złóż

gazu. Z drugiej strony, poważny problem stanowią duże nierówności społeczne, wynikające przede wszystkim

ze słabej integracji dwóch grup społecznych: ultra ortodoksyjnych Żydów (Charedim) oraz Arabów, których

populacja rośnie w bardzo szybkim tempie (do połowy wieku mogą stanowić do 50% populacji). Ich

umiejętności i średnie wynagrodzenie są zdecydowanie niższe od reszty społeczeństwa, podobnie jak

aktywność zawodowa. Innym niepokojącym zjawiskiem jest szybki wzrost cen mieszkań, któremu jednak nie

towarzyszy wzrost zadłużenia gospodarstw domowych.

W 2017 r. wzrost gospodarczy delikatnie wyhamował, jednak nadal jest dosyć wysoki i oscyluje w granicach

3,1% PKB. Jest przede wszystkim wspierany przez akomodacyjną politykę monetarną i fiskalną. Wzrost

wynagrodzeń, niski poziom inflacji oraz podniesienie pensji minimalnej napędzają wydatki konsumpcyjne.

Jednocześnie, bezrobocie spadło do 4% i w coraz większej ilości sektorów zauważalne są braki siły roboczej,

szczególnie tej najlepiej wykwalifikowanej. Z drugiej strony, eksport utrzymuje się na niskim poziomie,

przede wszystkim na skutek zjawisk zewnętrznych (słaby światowy wzrost obrotów handlowych) oraz

pogarszającej się konkurencyjności wynikającej z aprecjacji Szekla. Na kolejne lata (2018 i 2019) szacowany

jest wzrost PKB na poziomie 3,2%. Będzie on bazował na niskich stopach procentowych, ekspansjonistycznej

polityce fiskalnej (obniżki podatków dla przedsiębiorstw oraz zwiększenie socjalnych wydatków), jak również

eksploracji złóż gazu. Co raz korzystniejsze trendy gospodarcze na światowych rynkach powinny mieć

pozytywny wpływ na eksport i utrzymanie pełnego zatrudnienia w gospodarce. Wzrost wynagrodzeń oraz

cen importu będzie miał wpływ na wzrost inflacji, która na koniec 2018r. ma wynieść 1,3%.

Rynki finansowe są stabilne, przede wszystkim dzięki rentownym i dobrze dokapitalizowanym bankom,

z niewielkim portfolio złych kredytów i wysokiej płynności. Pewne ryzyka dla sektora mogą wynikać ze

znacznego udziału kredytów nieruchomościowych w portfolio, co w połączeniu ze podwojeniem cen

nieruchomości od 2007r., może w dłuższej perspektywie doprowadzić do bańki na rynku.

Wyzwaniem dla polityki monetarnej stanowi osiągnięcie celu inflacyjnego, który wynosi 1,3%. Przez ostatnie

trzy lata w Izraelu utrzymywała się deflacja i dopiero w 2017 zanotowano inflację (0.2% r/r). Jej niski poziom

jest tłumaczony niższymi cenami importu wynikającymi z aprecjacji szekla oraz pozytywnymi zjawiskami po

stronie podażowej: obniżkami podatku VAT oraz szeregiem publicznych reform obniżającymi koszty życia.

Zjawiska deflacyjne miały także charakter samo spełniającej się przepowiedni (potwierdzanie rynkowych

oczekiwań). W związku z powyższym, Bank Izraela utrzymuje akomodacyjną politykę monetarną, oficjalna

stopa procentowa wynosi od marca 2015r. 0,1%. Interweniuje również na rynku w celu ograniczenia

fluktuacji oraz nadmiernej aprecjacji waluty. Interwencje mają także na celu powstrzymanie tzw. choroby

An

aliz

y

11

holenderskiej, która mogłaby się rozwinąć z związku z eksploatacją złóż gazu. Na skutek częstych interwencji,

rezerwy Banku Izraela urosły do 111 miliardów dolarów, co stanowi 33% PKB kraju. Zdaniem OECD, Izrael

powinien rozważyć stopniowe odchodzenie od akomodacyjnej polityki monetarnej. Zbyt późne podjęcie

działań w tym kierunku może mieć negatywny wpływ na przegrzanie gospodarki oraz wzmóc presje płacowe.

Od 2002 roku Izrael ograniczył dług publiczny z 90% PKB do 62% w roku bieżącym, w dużej mierze dzięki

fiskalnej regule wydatkowej, ustanowieniu celów deficytowych, jak również szybkiemu wzrostowi PKB.

Deficyt na 2017r. wynosi 2,6% i w kolejnych latach będzie oscylował wokół tej wartości (odpowiednio: 2,9%,

2,5%, 2,25%). Znaczna część wydatków jest przeznaczana na obronę. Stanowią one 6% PKB i 15% wydatków

publicznych. W 2015 roku doszło jednak do podpisania porozumienia pomiędzy Ministrem Obrony

Narodowej i Ministrem Finansów, na mocy którego do 2020r. mają systematycznie rosnąć nakłady na

wydatki publiczne, przede wszystkim przeznaczone na programy socjalne adresowane do mniejszości.

Pomimo tego porozumienia, Izrael ciągle notuje jedne z najniższych ze wszystkich państw OECD wydatków na

cele cywilne.

Wydatki publiczne na cele cywilne

Źródło: Economic Review – Israel 2017 (ECO/EDR(2017)23), s. 20

Kwestie demograficzne stanowią główne wyzwanie dla izraelskiej gospodarki. Rodziny Charedim mają

średnio 6-7 dzieci, w związku z czym odsetek tej mniejszości w relacji do całej populacji wzrośnie do 33%

w przeciągu najbliższych 40-50 lat. Rodziny arabskie z dzietnością na poziomie 4-5 dzieci również wpływają

na szybki przyrost demograficzny w Izraelu. Do 2050r. wskazane dwie grupy będą stanowiły 50% populacji

Izraela. Ich produktywność oraz poziom zatrudnienia są na niskim poziomie. Jeżeli się to nie zmieni, to wzrost

PKB znacznie wyhamuje w przyszłych dekadach, konwergencja z innymi państwami OECD w zakresie

standardów życia może ulec spowolnieniu lub nawet odwróceniu.

20

25

30

35

40

45

50

55% of GDP

20

25

30

35

40

45

50

55% of GDP

KO

R

ISR

US

A

JP

N

ISL

ES

T

GB

R

CZ

E

ES

P

LU

X

DE

U

OE

CD

NL

D

PR

T

SV

K

SV

N

ITA

HU

N

NO

R

SW

E

AU

T

BE

L

DN

K

FR

A

12

Wskaźnik zatrudnienia

Źródło: Economic Review – Israel 2017 (ECO/EDR(2017)23), s. 27

Aktywni zawodowo członkowie tych grup są zazwyczaj zatrudniani na nisko płatnych stanowiskach,

niewymagających umiejętności, przez co odsetek tzw. ubogich pracujących (working poor) w tych grupach

wynosi ok. 40%. W kontekście trudności z integracją Charedim i Arabów, konieczna jest poprawa jakości

kształcenia, rozwój infrastruktury (szczególnie wokół miejsc zamieszkania tych mniejszości), jak również

poprawa oferty mieszkaniowej. Według szacunków OECD, poprawienie regulacji rynku produktów,

poprawienie potoczenia biznesowego mogłoby pozwolić na dodatkowy wzrost PKB o 6% na przestrzeni 10

lat. Szczególnie istotne jest dostarczenie podstawowych umiejętności, dzięki którym mogliby być aktywnymi

uczestnikami rynku pracy. Publiczne wydatki na aktywne wspieranie uczestników rynku pracy są na bardzo

niskim poziomie, jednak obecnie wdrażany jest program szkoleń mający pozwolić na dostarczenie

podstawowych technicznych umiejętności obywatelom w wieku 20-25, adresowany przede wszystkim do

mężczyzn Charedim. Z drugiej strony, wskaźnik satysfakcji z życia jest wśród Charedim na bardzo wysokim

poziomie, dlatego zmiana obecnego stanu rzeczy może okazać się bardzo trudna.

/Łukasz Błoński/

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 201645

50

55

60

65

70

75

80

85% of labour force

45

50

55

60

65

70

75

80

85% of labour force

Overall

Arab-IsraelisHaredim

13

COAL 2017

Analizy i prognozy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) do 2022 r.

Photo:© OECD/IEA, 2017; Cover design: IEA; Photo credits: © shutterstock

Według IEA popyt na węgiel, przy założeniu realizacji zapowiadanych polityk, wzrośnie globalnie do 2040 r. o 35% (1,2% rocznie) – niemniej cały wzrost skupi się w Azji Płd.-Wsch., gdzie węgiel jest dla wielu państw pierwszym wyborem przy zwiększonej produkcji energii elektrycznej.

W Unii Europejskiej tylko Polska i Niemcy pozostają ważnymi producentami i konsumentami węgla – popyt Niemiec będzie wg IEA nieznacznie spadał w okresie do 2022 r., podczas gdy w Polsce pozostanie stabilny. Popyt na energię rośnie na świecie wszędzie oprócz Europy, USA i Japonii.

UE wyprodukowała w 2016 r. 99 Mt węgla kamiennego, podczas gdy import wyniósł ponad 165 Mt, z czego ponad 53 Mt pochodziło z Rosji; Import pokrywa dziś 64% zużycia (w 1990 r. ten wskaźnik wynosił 26%).

Od 1990 r. produkcja węgla kamiennego spadła w UE o 77% (z poziomu 375 Mt) ale konsumpcja już tylko o 47%. Z kolei produkcja węgla brunatnego spadła w tym samym czasie o 42% (z poziomu prawie 700 Mt). UE odpowiada dziś za ok. 6% światowego zużycia węgla a wskaźnik ten spadnie do 2% w 2040 r.

Rok 2016 był drugim rokiem z rzędu kiedy światowy popyt na węgiel spadał – o 1,9% rok do roku do poziomu 5 357 mln ton ekwiwalentu węgla (Mtce). Ostatni taki spadek miał miejsce na początku lat 90. XX w. i związany był ze strukturalnymi zmianami przemysłowymi. Łącznie od 2014 r. popyt na węgiel spadł o 4,2%. Mocno rosnący popyt na węgiel w Indiach i całej Azji Płd.-Wsch. nie był w stanie zrekompensować spadków konsumpcji w USA, Chinach i Europie. IEA podaje trzy główne przyczyny spadku popytu na węgiel w skali globalnej: niższe ceny gazu ziemnego; bardzo mocny rozwój OZE dzięki subsydiom i sprzyjającym politykom; oraz osiągnięciom w zakresie efektywności energetycznej w kontekście ochrony środowiska.

IEA przewiduje jednak, że udział węgla w światowym bilansie energetycznym spadnie w 2022 r. tylko nieznacznie – do 26% względem 27% w 2016 r. W 2022 r. węgiel będzie wciąż stanowił 36% światowej produkcji energii elektrycznej.

Zgodnie z analizami IEA przyszłość europejskiego rynku węgla zależna będzie od Polski i Niemiec, które zużywają ponad połowę węgla w UE. O ile przewiduje się, że popyt na węgiel będzie stabilny w Polsce w ciągu kolejnych 5 lat, to rynek niemiecki zanotuje spadki, nawet pomimo decyzji o stopniowym zamykaniu elektrowni jądrowych. Decyzje Niemiec będą jednak mocno zależne od cen węgla, gazu ziemnego i praw do emisji CO2. Produkcja węgla kamiennego w UE do 2022 r. spadnie do marginalnych poziomów wszędzie poza Polską. Ceny węgla energetycznego spadły na początku 2017 r. do poziomu 70 USD/t, jednak wzrosły nawet do 95 USD w trzecim kwartale w związku z dużym wzrostem popytu na energię elektryczną w Chinach

An

aliz

y

14

i trudnościami w dostawach wewnętrznych. Węgiel koksujący zmagał się z dużo większymi zmianami cen – od nawet 290 USD/t w Australii w kwietniu 2017 r. do 140 USD w czerwcu i znowu powyżej 200 USD w trzecim kwartale 2017 r. Chiny są i pozostaną głównym determinantem cen światowych na węgiel energetyczny i koksujący. IEA zwraca także uwagę na rosnące znaczenie Indonezji (niższa produkcja i rosnące zużycie), Korei i Japonii na ceny węgla – brak jasności co do poziomów popytu i importu jest dużym czynnikiem niestabilności cen w kolejnych okresach. Brak przewidywalności cen i wciąż świeże w pamięci dramatyczne spadki cen węgla z lat 2013-2015 zniechęcają inwestorów do inwestycji w wydobycie węgla. Jedynie Chiny i Indie pozostają atrakcyjnymi rynkami inwestycyjnymi w sektorze. Mimo zdecydowanej polityki antysmogowej w Chinach i przewidywanemu zastąpieniu 100 mln ton węgla gazem ziemnym, w 2022 r. węgiel wciąż będzie pokrywał 55% potrzeb energetycznych Chin (skumulowany spadek produkcji węgla w Chinach w 2016 r. wyniósł 178 Mt – 4,7% rok do roku). – Chiny pozostają także największym konsumentem węgla na świecie (48,6% światowego zużycia – 3 621 Mtce).

IEA zwraca w raporcie szczególną uwagę na rynek indyjski, gdzie z uwagi na wdrożone polityki ograniczające zależność importową kraju mocno rozwija się wydobycie wewnętrzne (708 Mt w 2016 r.), co wymaga dostaw technologii i wyszkolonych specjalistów. W ciągu ostatniej dekady zużycie węgla w Indiach rosło średnio o 6,8%, a w 2016 r. ten wskaźnik spadł do poziomu 2,4% (wzrost o 22 Mt rok do roku – do poziomu 911 Mt). W całym regionie ASEAN (Stowarzyszenia Państw Azji Płd.-Wsch.), popyt na węgiel wzrósł w 2016 r. o 6,2% - w olbrzymiej większości na potrzeby generacji energii elektrycznej.

W USA w kwietniu 2017 r. otwarto pierwszą od 2011 r. kopalnię węgla i znacząco wzrosło zaufanie instytucji finansujących do projektów węglowych, jednak wobec nadmiaru gazu ziemnego, dalszego rozwoju rynku OZE i niewielkiego wzrostu popytu na energię, produkcja węgla w USA w 2022 r. będzie zbliżona do dzisiejszych poziomów (510 Mtce), podczas gdy konsumpcja spadnie do 470 Mtce rocznie. W samym 2016 r. zużycie węgla spadło o 7,5% (54 Mt) jednak USA pozostają trzecim największym konsumentem węgla na świecie. 2016 r. był pierwszym rokiem w historii, kiedy węgiel nie był w USA największym źródłem produkcji energii elektrycznej – aż 121 TWh mocy węglowych zostało zastąpionych OZE (71 TWh) i gazem ziemnym, który jest obecnie wiodącym paliwem w zakresie generacji elektroenergetycznej.

W Unii Europejskiej spadek konsumpcji węgla wyniósł w 2016 r. 8,1%, czyli 56 Mt, z czego 20 Mt to spadek zużycia w samej Wielkiej Brytanii.

Niemcy pozostają największym na świecie konsumentem węgla brunatnego – na poziomie 172 Mt w 2016 r. (spadek o 3%). Dalsze miejsca zajmują USA (67 Mt), Australia (64 Mt) i Polska (60 Mt – spadek o 4%). Aż o 23% spadło zużycie węgla brunatnego w Grecji (do poziomu 33,9 Mt). W tym samym czasie zużycie węgla kamiennego wzrosło w Polsce o 5%, do poziomu 75,7 Mt. Warto zauważyć, że o 15% wzrosło w 2016 r. zużycie węgla kamiennego w Danii – do poziomu 3,6 Mt; i o 21% w Finlandii – do 4,8 Mt. Niemcy kontynuują także politykę wygaszania produkcji węgla kamiennego (spadek o 39% w 2016 r. – do poziomu 4,1 Mt z 6,6 Mt jeszcze w 2015 r.).

UE importuje olbrzymie ilości węgla kamiennego spoza Wspólnoty (2016 r.):

Rosja Kolumbia Australia USA RPA Indonezja Inne

Wolumen (Mt) 53,4 38,2 26 23,5 10 5,3 8

Udział 32,5% 23,2% 15,8% 14,3% 6,1% 3,2% 4,9%

Źródło: Eurostat; opracowanie własne

Dostęp do pełnej publikacji:

http://www.iea.org/Textbase/nppdf/stud/17/coal2017MRS.pdf

password : SaltoBlegny5934

/Miłosz Karpiński/

15

Relacje OECD z krajami nieczłonkowskimi

Współpraca OECD z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju na rzecz poprawy konkurencyjności krajów Eurazji

1 grudnia 2017 r. Stałe Przedstawicielstwo RP było gospodarzem spotkania przedstawicieli Sekretariatu

Relacji Globalnych OECD i korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Organizacji Współpracy

Gospodarczej i Rozwoju z prof. Siergiejem Gurjewem, głównym ekonomistą Europejskiego Banku

Odbudowy i Rozwoju (EBRD). Tematem spotkania było omówienie raportu EBRD Transition Report 2017-

18. Sustaining Growth, opublikowanego 22.11.2017 r. EBRD był partnerem OECD w czasie konferencji

Tydzień Eurazji OECD 2017.

Photo: © European Bank for Reconstruction and Development

Prof. Siegiej Gurjew przedstawił główne zagadnienia i wnioski raportu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju pt. Transition Report 2017-18. Sustaining Growth. Tegoroczny raport EBRD jest poświęcony zagadnieniom utrzymania dynamiki wzrostu poprzez zwiększenie produktywności, poprawę infrastruktury oraz implementację reform strukturalnych.

Zasadniczym przesłaniem EBRD w raporcie jest wskazanie ścisłego powiązania systemu dobrego zarządzania i ładu korporacyjnego z zapewnieniem wzrostu inwestycji.

Ponadto, w poszczególnych rozdziałach raportu, EBRD zwraca szczególną uwagę na:

- powiązanie osłabienia dynamiki wzrostu krajów EBRD o średnim dochodzie („pułapka średniego dochodu”) z trudnością przejścia do metod produkcji przyjaznych dla środowiska naturalnego („Beyond the middle income trap”, „Green Growth”)

- zależność wzrostu wymiany handlowej od inwestycji w infrastrukturę transportową („Infrastructure and Growth”)

- potrzebę większej integracji gospodarek krajów Eurazji z globalnym łańcuchem wartości, reform na rzecz zwiększenia konkurencyjności, inkluzywności i otwarcia gospodarek, stabilności finansowej, finansowania inwestycji publicznych i wspierania innowacji („Firm dynamics and productivity”)

- potrzebę poprawy polityk w zakresie konkurencji i dobrego zarządzania publicznego krajów Eurazji: Europy Wschodniej i Kaukazu oraz Azji Środkowej („Structural reform”)

Wyd

arz

enia

16

Celem spotkania Sekretariatu OECD i przedstawicieli krajów członkowskich OECD z prof. S. Gurjewem było omówienie rekomendacji raportu oraz ich ew. wykorzystanie w czasie współpracy OECD z krajami Eurazji w ramach Programu „Konkurencyjność Eurazji”1.

Założenia i wnioski raportu zostały wstępnie zaprezentowane omówione także przy okazji konferencji Tydzień Eurazji OECD w Ałmaty, na specjalnym wydarzeniu w dniu 23 października 2017 r.

Tydzień Eurazji OECD to zwieńczenie całorocznej współpracy Organizacji z 13 krajami regionu2. Polska jest zaangażowana w ww. program regionalny OECD od czasu jego uruchomienia w 2008 r. Była pierwszym przewodniczącym Okrągłego Stołu Konkurencyjności i gospodarzem konferencji ministerialnej „Implementing policies for Competitiveness in the Eurasia region” w Warszawie, w czerwcu 2013 r. Polska pełni funkcję wiceprzewodniczącego Rady Doradczej Programu „Konkurencyjność Eurazji” i współprzewodniczy Komitetowi Sterującemu Inicjatywy dla Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego. W 2018 r. Polska będzie pełnić funkcję wiceprzewodniczącego Okrągłego Stołu Konkurencyjności Eurazji.

Więcej na temat raportu EBRD: http://www.ebrd.com/transition-report-2017-18

/DS/

1 https://www.oecd.org/globalrelations/eurasia.htm

2Afganistan, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Mołdowa, Mongolia, Tadżykistan, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan.

17

Konkurencyjność

OECD Global Forum on Competition 2017

W dniach 7-8 grudnia 2017 r. odbyło się Globalne Forum ds. Konkurencji. Wydarzenie zgromadziło

przedstawicieli wysokiego szczebla ds. konkurencji z ponad 100 państw i organizacji na całym świecie.

Photo: OECD

Celem Forum było przedyskutowanie kluczowych problemów związanych z konkurencyjnością. Uczestnicy poruszyli tematy wpływu demokracji na poprawienie warunków konkurencji, wyzwań systemu sądownictwa w zakresie prawa konkurencji oraz kwestii konkurencji w sektorze publicznym. W trakcie wydarzenia odbył się również przegląd prawa i polityki konkurencyjności w Wietnamie. Wielokrotnie podkreślano, że uczciwa konkurencja podnosi poziom życia, pozwala redukować koszty towarów i usług, prowadzi firmy do innowacyjności i zwiększenia produktywności, a także pozytywnie wpływa na przyspieszenie wzrostu gospodarczego.

Praktyki dotyczące konkurencyjności różnią się w poszczególnych państwach, dlatego kluczowe jest zrozumienie jak funkcjonują systemy, które działają prawidłowo i na tej podstawie wypracowanie dobrych praktyk, które mogą być powszechnie stosowane. Podkreślono, że uczciwa konkurencja może rozwijać się tylko w dobrze funkcjonującym i transparentnym systemie. Ważne jest również istnienie instytucji, które regulują kwestie konkurencji, a także współpraca między nimi w celu utworzenie uczciwych warunków dla rozwoju konkurencyjności.

Zwrócono szczególną uwagę na przeszkody jakie muszą pokonywać małe i rozwijające się firmy, które mają ograniczony dostęp do danych i nie równy dostęp do konkurencji. Dostęp do informacji zapewnia przewagę, jednak wymaga dodatkowego nakładu kapitału, co jest problematyczne w przypadku firm raczkujących czy startupów. Obecnie obserwujemy również tendencje do koncentracji handlu i dominacje dużych uczestników rynku, co ma wpływ na obniżenie konkurencyjności pozostałych firmy. Związane są z tym również koszty społeczne, tj. zaniżanie płac czy ograniczenie różnorodności wyboru. Rozwiązaniem tego problemu może być wsparcie konkurencyjności MŚP.

Uczestnicy zgodzili się, że potrzebne są zasady zapewniające uczciwą konkurencje, która każdemu daje równe szanse, zarówno dużym, jak i małym firmą oraz konsumentom. W tym celu należy kontynuować współpracę międzynarodową, która jest unikalnym sposobem na wypracowanie lepszych polityk dla lepszego życia.

Zapraszamy do zapoznania się z dodatkowymi informacjami na temat Global Forum on Competition 2017:

http://www.oecd.org/competition/globalforum/

/MG/

Wyd

arz

enia

18

Innowacja i Technologia

Konferencja TIP @ 50

Polityka z zakresu innowacji i technologii zmieniła się w ciągu ostatnich dziesięcioleci - niektóre wyzwania uległy zmianie, inne pozostają, ale wymagają nowego podejścia. Czego nauczyliśmy się przez ostatnie dziesięciolecia? Dokąd zmierza polityka innowacji? W dniu 11 grudnia 2017 r. w siedzibie OECD obyła się Konferencja pod hasłem „TIP@50: What have we learnt? Where is innovation policy heading?”. Konferencja zbiegła się z 50 posiedzeniem Grupy Roboczej OECD ds. Polityki Innowacji i Technologii TIP (Working Party on

Innovation and Technology Policy) i 25 rocznicą istnienia TIP.

Photo: OECD

Spotkanie było okazją do podsumowania osiągnięć Grupy Roboczej TIP od czasu jego utworzenia w 1993 r. oraz do określenia przyszłych projektów i nakreślenia kierunków działań dotyczących polityki innowacyjności i technologii. Poszczególne sesje tematyczne miały na celu przede wszystkim dostarczyć odpowiedzi na następujące pytania: Czego nauczyliśmy się z poprzednich prac i dokąd zmierza polityka innowacji ? Jakie są obecnie najpilniejsze wyzwania dotyczące polityki innowacyjnej w ciągu następnej dekady, również z perspektywy krajowej? W jakich obszarach doradztwo w zakresie polityki innowacji jest potrzebne? W jaki sposób należy promować nowatorskie podejścia do tej polityki?

Wydarzenie zgromadziło przeszłych i obecnych członków Grupy Roboczej TIP, przedstawicieli rządu, naukowców oraz wiodących ekspertów ze wszystkich krajów OECD i innych krajów uczestniczących.

Innowacje stały się wiodące w świecie biznesu, edukacji i polityki i są przekrojowym zagadnieniem w niemal wszystkich obszarach polityk publicznych. Ale pobudzanie innowacji dla konkurencyjności oraz zrównoważonego wzrostu nie jest prostym zadaniem.

Prelegenci dyskutowali na temat nowych metod i narzędzi, mocnych i słabych stron polityki, nowych możliwości rozwoju metodologii. Analiza polityki i główne priorytety tematyczne, w odniesieniu do których potrzebna jest rekomendacja w zakresie polityki innowacji w ciągu następnej dekady oraz sposób w jaki Grupa RoboczaTIP może wykorzystać swoje doświadczenie w celu wspierania polityki innowacyjnej, były również poddane pod dyskusję. Uczestniczy omawiali w grupach tematycznych zagadnienie wymiany wiedzy między przemysłem a nauką oraz innowacji biznesowych.

Więcej informacji:

https://www.innovationpolicyplatform.org/conference-tip50-what-have-we-learnt-where-innovation-policy-heading

/EM/

Wyd

arz

enia

19

Edukacja

Konkurs dla studentów

Stałe Przedstawicielstwo Rzeczpospolitej Polskiej przy OECD w Paryżu we współpracy z Instytutem Europy Środkowo Wschodniej (IEŚW) w Lublinie ogłosiło konkurs na najlepszą pracę magisterską i licencjacką dla studentów uczelni publicznych i niepublicznych w Polsce.

Konkurs ma na celu:

- wyłonienie najlepszych prac dyplomowych (licencjackich i magisterskich) dotyczących funkcjonowania OECD i/oraz jej wypływu na państwa członkowskie oraz kraje trzecie wykorzystujących opracowania, publikacje i dane/wskaźniki OECD.

- upowszechnienie tworzonej przez OECD wiedzy na temat polityk publicznych w jej krajach członkowskich i jej stosowania do projektowania opartych na dowodach polityk publicznych.

Termin nadsyłania zgłoszeń konkursowych upływa 30 września 2018 roku.

Zapraszamy do udziału!

Szczegółowy regulamin konkursu znajduje się pod adresem:

http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/pl/p/paryzoecd_fr_s_pl/aktualnosci/konkurs_dla_studentow

/EM/

Wyd

arz

enia

20

Polityka ekonomiczna

Administracje podatkowe państw OECD

Już po raz siódmy ukazał się raport OECD zatytułowany Tax Administration

2017. Analitycy organizacji omawiają w nim w jaki sposób administracje

skarbowe radzą sobie z poborem podatków oraz jakie trendy w tym temacie

było widoczne na przestrzeni ostatnich dwóch lat. Zawiera on również

rekomendacje w zakresie dobrych praktyk i najskuteczniejszych rozwiązań

podatkowych. W jego powstanie było zaangażowanych 55 administracji

skarbowych, zarówno z państw OECD, jak i krajów rozwijających się.

Photo:© OECD 2017; Cover © Bruce Rolff/Shutterstock.com

Autorzy dokumentu podkreślają, że w ostatnich latach dochodzi do bardzo szybkich zmian w zakresie poboru podatków. Wraz z coraz lepszym wykorzystaniem technologii, pojawiają się nowe narzędzia oraz programy, dzięki którym podatki są pobierane dużo szybciej i skuteczniej. Pobór jest również prostszy po stronie podatników, a zatem muszą oni przeznaczać na niego zdecydowanie mniej czasu. Ograniczane są również ich obowiązki związane z procedurami raportowania. Umożliwia to redukcję kosztów po obydwu stronach, dzięki czemu państwo może jeszcze skuteczniej rozwijać elektroniczne platformy i przenosić administrację podatkową na odcinki najbardziej zagrożone uszczupleniami. Dzięki cyfrowym rejestrom, pojawiają się także nowe dane, które dzięki skonsolidowanym bazom danym umożliwiają bardziej pogłębioną analitykę, także na międzynarodowym poziomie. Przykładem tego typu działań jest projekt BEPS, którego poszczególne programy są systematycznie wdrażane w życie.

W związku z coraz większą kompleksowością systemów podatkowych, która przede wszystkim wynika z globalizacji oraz stale rosnącej swobody przepływów kapitałowych, coraz częściej dochodzi do specjalizacji administracji podatkowych pod kątem ich klientów. Szczególnie często wyodrębniane są departamenty do obsługi największych podatników korporacyjnych, którzy dostarczają od 35% do nawet 50% wszystkich wpływów podatkowych. Co raz powszechniej powstają również działy administracji podatkowej dedykowane Małym i Średnim Przedsiębiorstwom (MŚP). W większości państw OECD sektor ten zatrudnia bowiem najwięcej pracowników. Charakteryzuje się on także częstym wykorzystaniem gotówki. Z tych dwóch względów bieżący nadzór i współpraca z tym sektorem jest niezwykle wskazana. Z związku z rozwojem cyfrowej gospodarki oraz aplikacji typu Uber, Booking.com czy Airbnb powstają także działy, które zajmują się obsługą podmiotów internetowych, w przypadków których ciężko jest zdefiniować miejsce wygenerowania dochodu.

Administracje podatkowe co raz częściej są w stanie przygotować cyfrowe projekty, skrojone na potrzeby odbiorcy. Z jednej strony pozwala to na zwiększenie wpływów podatkowych i lepsze śledzenie przepływów kapitałowych, a z drugiej wiąże się ze zwiększonym zadowoleniem i satysfakcją po stronie klienta. Zamiast żmudnych i niedostosowanych procedur, muszą oni wypełniać krótkie i proste formularze, które w dodatku mogą łatwo poprawić w razie popełnienia błędu. Jedynym ryzykiem, z jakim wiąże się implementacja tego typu rozwiązań wynika z możliwością przejęcia wrażliwych danych przez cyberterrorystów, jednak w ostatnich latach państwa oraz organizacje międzynarodowe (w tym OECD) poświęcają co raz więcej uwagi ochronie i odpowiedniemu przechowywaniu posiadanych informacji.

Wiecej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/taxation/tax-administration-2017_tax_admin-2017-en

OECD (2017), Tax Administration 2017: Comparative Information on OECD and Other Advanced and Emerging Economies, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/tax_admin-2017-en

/ŁB/

Pu

blik

acj

e O

ECD

21

Polityka energetyczna

LNG jako czynnik elastyczności i kształtowania cen gazu ziemnego

na świecie

Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) w swoim ostatnim raporcie z serii

Global Gas Security Review mierzy się z fenomenem skroplonego gazu ziemnego

i sposobu w jaki zmienia on tradycyjne rozumienie rynków gazu na świecie.

Photo:© OECD/IEA, 2017; Cover design: IEA; Photo credits: © Graphic Obsession

LNG to - niewiele upraszczając – mocno oczyszczony ale zwykły gaz ziemny, którego głównym składnikiem

jest metan, schłodzony do temperatury poniżej minus 162 stopni Celsjusza (temperatura wrzenia

metanu), dzięki czemu objętościowo zajmuje on ponad 600 razy mniejsza powierzchnię niż gaz ziemny

w stanie lotnym. Kondensacja gazu ziemnego jest więc procesem jego schłodzenia w celach

transportowych. Regazyfikacja, a więc proces przywrócenia LNG naturalnego stanu gazowego jest

procesem odwrotnym – polega na podgrzaniu skroplonego gazu ziemnego do postaci lotnej

w temperaturze atmosferycznej.

Wg IEA udział LNG w handlu gazem wrośnie z 39% w 2016 r. do 60% w 2040 r. a import gazu na świecie

rośnie w liczbach bezwzględnych z 706 mld m3 w 2016 r. do 1203 mld m3 w roku 2040. Aż 90% z tego

przyrostu odbędzie się w formie LNG a w założeniu rynek gazu ziemnego zbliży się swoją charakterystyką

do rynku ropy naftowej: łatwa dostępność i szybkość transportu będą stanowiły główne cechy nowego

rynku. Zmieni się także model biznesowy handlu gazem – konkurencja lokalna, w obrębie rurociągowych

punktów odbioru, zostanie zastąpiona mechanizmem globalnym a regionalne różnice cen zmniejszą się.

Wraz z przejęciem modelu elastyczności handlu i kształtowania ceny w oparciu o bardziej elastyczne

kontrakty, coraz częściej bez ostrych klauzul destynacji czy długich okresów obowiązywania, sektor LNG

przejmuje także wszystkie ryzyka związane z takim modelem prowadzenia biznesu. Elastyczność dostaw

i możliwość zakupów LNG u różnych dostawców wcale nie gwarantuje bezpieczeństwa dostaw, które

w rynku zdominowanym przez LNG nie jest większe w sytuacji klęsk żywiołowych, ataków

terrorystycznych czy działań politycznych. Raport IEA podkreśla rolę dobrze skrojonych polityk

i mechanizmów bezpieczeństwa na wypadek kryzysu – o których zdajemy się zapominać ufając, być może

nadmiernie, sile transparentnego rynku.

Znaczącą rolę w zapewnieniu równowagi rynkowej ma stopień wykorzystania infrastruktury skraplania –

w 2015 r. wolne moce kondensacyjne właściwie nie istniały, w 2016 r. stopień wykorzystania

infrastruktury był nieco mniejszy – 95% a w 2017 r. przewiduje się średnie wykorzystanie na poziome 87%.

Daje to pewien stopień możliwości reakcji kryzysowej, IEA zwraca jednak uwagę, że w praktyce możliwości

szybkiego zwiększenia produkcji LNG pozostają znikome.

Dostęp do pełnej publikacji:

http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/GlobalGasSecurityReview2017.pdf

/MK/

Pu

blik

acj

e O

ECD

22

Polityka społeczna

Na drodze ku równości, czyli jak realizować założenia równości płci

w politykach krajowych

Na przestrzeni ostatnich kilku lat OECD aktywnie uczestniczy w promowaniu

równości płci, nie tylko jako podstawowego prawa człowieka, ale również jako

kluczowego elementu nowoczesnej gospodarki, mającego znaczący wpływ na

zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu rozwój.

Photo:© OECD 2017; Cover © Design by Adeline Marchal

Wśród działań organizacji skupionych wokół obrony równości płci wymienić należy przede wszystkim the OECD Gender Initiative, zapoczątkowaną w 2010 r. i zorientowaną na zidentyfikowanie przeszkód stojących na drodze do osiągnięcia równego traktowania płci w obszarze edukacji, zatrudnienia oraz przedsiębiorczości. Powyższa inicjatywa dała początek m.in. flagowej publikacji OECD pt: ,,Closing the Gender Gap: Act Now?”, podejmowaniu w tym zakresie przez OECD wspólnych przedsięwzięć z organizacjami międzynarodowymi i niektórymi krajami członkowskimi takich jak np. NinaSTEM PUEDEN czy też utworzeniu OECD Gender Data Portal, gromadzącemu dane statystyczne na temat zatrudnienia, edukacji i przedsiębiorczości kobiet, ich udziału w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym państw.

Najnowszy raport OECD, The Pursuit of Gender Equality: An Uphill Battle, przedstawia w jaki sposób państwa członkowskie realizują dotychczasowe rekomendacje organizacji zawarte m.in. w The 2013 OECD Gender Recommendation oraz w The 2015 OECD Gender Recommendation in Public Life. Zmiany na lepsze zauważalne są w następujących obszarach polityk krajowych niektórych państw: wprowadzenie systemu finansowych korzyści zachęcających do występowania o urlop ojcowski w wymiarze min. 2 miesięcy, ustanowienie przez ok. 2/3 państw inicjatyw promujących równość płacy i transparentność wynagrodzeń kobiet i mężczyzn, mających na celu zmniejszenie luki płacowej, oraz przyjęcie parytetów płci gender quotas and other targets jako środka do zwiększenia udziału kobiet w politycznym życiu kraju oraz na wysokich stanowiskach w sektorze publicznym i prywatnym. W obliczu powszechnego w skali światowej problemu przemocy wobec kobiet, stanowiącego najgorszy przejaw nierówności płci, kluczowym zadaniem państw staje się również wzmocnienie środków ochrony prawnej oraz prowadzenie kampanii informacyjnych mających na celu walkę z przemocą wobec kobiet.

Jednakże, jak wskazują zebrane w raporcie dane poczyniony w tej mierze postęp, nie jest na tyle zadowalający, aby uznać, iż problem równego traktowania obu płci został rozwiązany. Niezbędna jest nie tylko zmiana polityk krajowych, ale również nieustanna walka z krzywdzącymi stereotypami oraz nieuzasadnionym, a zatem nieakceptowalnym, nierównym traktowaniem obu płci. Podejmowane przez państwa działania muszą być ukierunkowane na efektywne kampanie informacyjne, zwiększenie inwestycji publicznych w promowanie równości płci oraz ustanawianie odpowiednich środków ochrony prawnej.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/the-pursuit-of-gender-equality_9789264281318-en

OECD (2017), The Pursuit of Gender Equality: An Uphill Battle, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264281318-en

/WW/

Pu

blik

acj

e O

ECD

23

Współpraca rozwojowa

Aid for Trade

Ostatni raport z Cyklu Aid for Trade po raz pierwszy podejmuje temat

wspierania handlu i otwarcia możliwości włączania i uczestniczenia w nim przez

kraje rozwijające się dzięki wykorzystaniu technologii cyfrowej.

Photo:© OECD/WTO 2017

Od 2007 r., OECD wspólnie z WTO, publikuje corocznie raport Aid for Trade. Ta sztandarowa publikacja

prezentuje podejmowane przez państwa rozwinięte, wspólnie z krajami-biorcami pomocy rozwojowej,

działania włączające te państwa w globalną sieć handlu i mające dla nich pozytywne skutki rozwojowe.

Inicjatywa ta jest interesującym przykładem wzajemnych związków pomiędzy obszarem badawczo-

analitycznym a praktyką agend rządowych: Trade for Aid spełnia rolę instrumentu obniżającego koszty

wymiany handlowej. Według zebranych danych statystycznych, od chwili zainicjowania te akcji, około 300

mld USD zainwestowano w programy wspierające przepływ dóbr i usług między lokalnymi, regionalnymi

i globalnymi rynkami, z których skorzystało 146 krajów rozwijających się.

Podstawową tezą raportu jest podkreślenie roli sektora usług wspomagających wymianę hadlową.

Oprócz tradycyjnych przepływów, w ostatnich latach, sieci cyfrowe oferujące nowe możliwości rynkowe,

stały się integralną częścią handlu globalnego. Tymczasem, wbrew obiegowemu przekonaniu, dla prawie

3,9 mld ludzi internet pozostaje nadal niedostępny. Nawet, jeśli szerokopasmowe połącznia internetowe

są teoretycznie dostępne dla ponad 50% populacji w krajach najsłabiej rozwiniętych (Least Developed

Countries), to ceny sprzętu i koszty stałych połączeń są nadal wysokie i niedostępne na większości

obszarów tych krajów. Dlatego, powszechny i będący w zasięgu finansowym, dostęp do internetu został

włączony do celów Agendy 2030 na rzecz Celów Zrównoważonego Rozwoju.

Ten podział na uczestników i wykluczonych z rynku cyfrowego wymaga mobilizacji dodatkowych środków

finansowych wspierających rozwój infrastruktury internetowej, usług w sferze cyfrowej oraz adekwatnego

systemu regulacyjnego.

W publikacji tej wskazano również, w jaki sposób sektor prywatny może być pomocny dla małych

i średnich przedsiębiorstw we włączaniu ich w obieg gospodarki globalnej, szczególnie w minimalizowaniu

negatywnych konsekwencji podziału dostępu do świadczeń cyfrowych.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/development/aid-for-trade-at-a-glance_22234411

OECD/WTO (2017), Aid for Trade at a Glance 2017: Promoting Trade, Inclusiveness and Connectivity for Sustainable Development, WTO, Geneva/OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/aid_glance-2017-en

/MŁ/

Pu

blik

acj

e O

ECD

24

STI

Cyfrowa transformacja

OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2017: The digital

transformation przedstawia około 200 wskaźników w dziedzinie nauki, technologii i przemysłu. Raport ukazuje, w jaki sposób transformacja cyfrowa wpływa na naukę, innowacje, gospodarkę oraz styl życia i pracy ludzi. Ma on na celu pomóc rządom w opracowywaniu skuteczniejszych polityk w zakresie nauki, innowacji i przemysłu w szybko zmieniającej się erze cyfryzacji.

Photo:© OECD 2017; Cover © Pykha Studio graphique, based on an image from Liu zishan/Shutterstock.com.

Wykresy i dane źródłowe w tej publikacji opierają się na najnowszych danych porównywalnych na poziomie międzynarodowym. Poniżej znajdują się kluczowe spostrzeżenia z raportu, ze szczególnym uwzględnieniem trendów w sferze cyfryzacji:

- szybki rozwój cyfryzacji, w tym nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych ICT oraz technologii sztucznej inteligencji (AI) mierzonej poprzez ilość opatentowanych innowacji - wzrost nakładów na wysokiej jakości badania naukowe stymuluje rozwój innowacji cyfrowych - zaawanasowane technologie w sektorze R&D należą do silnie skoncentrowanych branż - cyfryzacja dotyka w różnym stopniu poszczególne sektory gospodarki (np. usługi telekomunikacyjne zajmują wysoką pozycję pod względem cyfryzacji w stosunku do pozostałych sektorów) - skuteczne wykorzystywanie nowych technologii wymaga odpowiednich umiejętności (osoby pracujące w sektorze cyfrowym wykazują wyższy poziom umiejętności poznawczych) - użytkowanie technologii cyfrowych, w tym Internetu wzrasta, niemniej jednak nadal istnieją znaczące różnice wynikające z wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania - kobiety stanowią mniejszość w sektorze cyfryzacji (np. tylko 22% autorów badań naukowych to kobiety, poziom wynalazków opatentowanych przez kobiety wynosi 4%).

OECD na potrzeby Scorebordu przedstawia również dane dla Polski dotyczące cyfrowej transformacji w sektorze nauki, innowacji i gospodarki:

- w Polsce 73% osób w wieku 16-74 lat wykorzystywało Internet w 2016 r. (dane porównawcze z 2006 r. gdzie wskaźnik ten wynosił 40%); praktycznie wszystkie osoby (98%) w wieku 16-24 lat korzystały z Internetu w 2016 r.

Pu

blik

acj

e O

ECD

25

- W 2016 r. poziom korzystania z mobilnego Internetu szerokopasmowego w Polsce wynosił 79 abonamentów na 100 mieszkańców, podobnie jak we Francji, na Łotwie i na Słowacji, ale mimo to był niższy niż średnia dla OECD wynosząca 99 abonamentów

- udział badaczy pracujących w sektorze biznesu wzrósł w Polsce w latach 2005-2015 z 15% do 35%

- w 2015 r. w Polsce było zatrudnionych 5 badaczy na tysiąc osób w porównaniu do 28 krajów UE gdzie średnia ta wynosi 8

- wśród krajów OECD w 2016 r Polska ma najniższy udział (8,2%) przedsiębiorstw wykorzystujących cloud computing (tzw. przetwarzanie w chmurze - model przetwarzania danych oparty na użytkowaniu usług dostarczonych przez usługodawcę)

- w Polsce kobiety stanowiły 44% absolwentów szkół wyższych w dziedzinie nauk przyrodniczych, inżynierii i technologii informacyjno-komunikacyjnych ICT w 2015 r., co stanowi najwyższy udział w krajach OECD i znacznie powyżej średniej OECD wynoszącej 31%.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/oecd-science-technology-and-industry-scoreboard-

2017_9789264268821-en

http://www.oecd.org/poland/sti-scoreboard-2017-poland.pdf

OECD (2017), OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2017: The digital transformation, OECD Publishing, Paris DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264268821-en

/EM/

26

Ekologia

Zazielenianie niebieskiej gospodarki w województwie Pomorskim

Raport został przygotowany przez Lokalny Program Rozwoju Gospodarczego i Zatrudnienia (LEED) w ramach Centrum Przedsiębiorczości oraz Turystyki Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Photo:© OECD 2017

Zarządzanie skutkami zmian klimatycznych to bezprecedensowe wyzwanie polityczne, które wpływa na każdy aspekt światowej gospodarki. Podczas gdy decydenci na poziomie krajowym coraz bardziej zmagają się z koordynowaniem reakcji międzynarodowej, na poziomie lokalnym odczuwa się prawdziwe efekty, w tym wpływ rosnącego poziomu mórz, bardziej niestabilne i ekstremalne zjawiska pogodowe oraz pogarszający się poziom zanieczyszczenia i jakość powietrza.

Pomorskie, jako obszar przybrzeżny Morza Bałtyckiego stoi przed wyjątkowymi możliwościami, ale też wyzwaniami związanymi z przejściem do zielonej gospodarki. Główny nacisk kładziony jest na rozwój niebieskiej gospodarki czyli zrównoważony rozwój oceanów i linii brzegowych otaczających region. W Polsce w związku ze zwiększonym naciskiem Europy na produkcję niskoemisyjną ewoluowała polityka, natomiast zarządzanie nią uległo rozdrobnieniu.

Raport ten przedstawia konkretne umiejętności niezbędne do wspierania zielonego wzrostu w województwie pomorskim oraz to, w jaki sposób rynek pracy i dedykowane programy mogą skuteczniej wspierać przechodzenie na niskoemisyjną gospodarkę. OECD w celu lepszego zrozumienia potrzeb pracodawców przeprowadziło wśród nich badanie, które pokazało, że firmy postrzegają zaawansowane umiejętności techniczne, a także umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i interpersonalne, co jest szczególnie ważne w kontekście przyjmowania bardziej ekologicznych praktyk w miejscu pracy. Z drugiej jednak strony napotykają szereg prawnych, społecznych i finansowych przeszkód.

Kluczowym zagadnieniem jest sformułowanie wizji sektorów gospodarki morskiej i ogólnej wizji rozwoju ekologicznych działań. Należy usprawnić zarządzanie i funkcjonowanie struktury decyzyjnej związanej z zarządzaniem wodą i wykorzystaniem zasobów wodnych w celu zminimalizowania obciążeń administracyjnych i biurokratycznych opóźnień związanych z wprowadzaniem ekologicznej gospodarki. W ramach tego działania należy ustanowić partnerstwo z innymi krajami OECD wykorzystując międzynarodowe mechanizmy zarządzania. Lokalni decydenci mogliby harmonizować zarządzanie i koordynację działań związanych z zasobami wodnymi, takimi jak dno morskie czy linia brzegowa Pomorza.

Badanie przeprowadzone w Pomorskiem wykazało, że większość firm nie uważa aby kwestie ochrony środowiska stanowiły zagrożenie czy wyzwanie dla ich działalności. Powinny zostać podjęte inicjatywy na rzecz wspierania przedsiębiorczości i innowacji w niebieskiej gospodarce

Wykorzystanie Europejskiego Funduszu Społecznego do wspierania zatrudnienia i rozwoju umiejętności daje Pomorskiemu możliwość wykorzystania funduszy europejskich do budowania umiejętności w zielonych sektorach. Fundusze te mogłyby również zostać wykorzystane do zwiększenia zdolności polskiej publicznej służby zatrudnienia do budowania umiejętności potrzebnych do zrównoważonej produkcji w przyszłości.

Więcej informacji:

http://www.oecd-ilibrary.org/employment/greening-the-blue-economy-in-pomorskie-

poland_9789264281509-en

OECD (2017), Greening the Blue Economy in Pomorskie, Poland, OECD Green Growth Studies, OECD Publishing, Paris. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/9789264281509-en

/PW/

Pu

blik

acj

e O

ECD

27

Warto wiedzieć …

Zasoby informacyjne OECD

Statystyczna baza danych OECD

Na podanej stronie dostępny jest katalog baz danych OECD oraz dane statystyczne uszeregowane wg tematyki, które można wykorzystywać również do porównywania poszczególnych rezultatów: https://data.oecd.org/home/

Katalog publikacji OECD w 2017 roku

W publikacjach OECD znajdują się analizy i dane porównawcze wykorzystywane do ustalenia przyszłych trendów i międzynarodowych standardów dotyczących m. in. zagadnień mających bezpośredni wpływ na życie ludzi. Zawarte w publikacjach informacje dotyczą następujących zakresów tematycznych: Ekonomia, Rolnictwo, Pomoc rozwojowa, Edukacja, Zatrudnienie, Energia, Finanse i Inwestycje, Zarządzanie publiczne, Przemysł i Usługi, Energia nuklearna, Nauka i Technologia, Kwestie społeczne, zdrowotne i migracyjne, Podatki, Handel, Transport, Rozwój regionalny. Wykaz publikacji w 2017 r. znajduje się na stronie: https://issuu.com/oecd.publishing/docs/cata_key_2017_maj_web?e=3055080/43182506

Księgarnia internetowa OECD

Księgarnia internetowa OECD oferuje szeroki dostęp do informacji o publikacjach OECD, Międzynarodowej Agencji Energii (IEA), Centrum Rozwoju OECD, Międzynarodowego Forum Transportu (ITF), Centrum Badań Naukowych i Innowacji (CERI). Księgarnia umożliwia również dostęp do katalogu publikacji i periodyków oraz baz danych OECD pod następującym adresem: www.oecd.org/bookshop

E-newsletter OECD

Biuletyn OECD w wersji elektronicznej zatytułowany What's New @ OECD wydawany jest raz w miesiącu. Poprzednie wydania dostępne są pod adresem: http://www.oecd.org/about/publishing/whatsnew.htm

Aby otrzymywać Biuletyn drogą elektroniczną konieczna jest rejestracja dostępna pod adresem: www.oecd.org/about/publishing/oecddirect.htm

OECD Observer

OECD Observer jest kwartalnikiem, który przedstawia w zwięzły i miarodajny sposób analizy kluczowych światowych problemów gospodarczych i społecznych. Na łamach OECD Observer znajdują się artykuły ekspertów OECD i innych gości podsumowujące najnowsze ustalenia w dziedzinie gospodarki światowej. Każde wydanie zawiera artykuły pogrupowane tematycznie, wykazy nowych publikacji i recenzje książek. W pakiecie OECD Observer znajduje się również roczne wydanie OECD Yearbook, zawierające informacje, w których położony jest nacisk na aktualne wyzwania oraz rozwiązania globalnych problemów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. OECD Observer dostępny jest pod adresem: http://oecdobserver.org/

Inn

e in

form

acj

e

28

Warto wiedzieć …

OECD Blogs

OECD prowadzi blogi w kluczowych kwestiach, które dzisiaj mogą interesować

społeczeństwo. Na ich stronach znajdują się komentarze pracowników OECD i blogi

ekspertów mówiące o tematyce tak różnorodnej jak bezrobocie, emerytury, poprawa

edukacji i mierniki postępów w społeczeństwie. OECD zachęca do czynnego brania udziału

w tego typu dyskusjach.

Insights

Seria opracowań OECD Insights wyjaśnia w zrozumiały sposób ważne kwestie stojące przed społeczeństwem. Blog Insights nakreśla pierwsze spojrzenie i jest kontynuacją tych rozważań. http://oecdinsights.org/

Education Today

Blog OECD Educationtoday, który omawia istniejące i pojawiające się kwestie dotyczące edukacji, w tym wyniki międzynarodowych rezultatów studentów (PISA), umiejętności XXI wieku, rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki. http://oecdeducationtoday.blogspot.com/

Ecoscope

Blog OECD Ecoscope omawia całą serię zagadnień, które znajdują się w centrum zainteresowanoń OECD, m.in. makroekonomicznych, strukturalnych i pomiaru dobrobytu. https://oecdecoscope.wordpress.com/

Development Matters

Blog OECD Development Matters stanowi platformę do otwartych i świadomych dyskusji na temat możliwości rozwoju i wyzwań stojących w tym temacie. https://oecd-development-matters.org/

ProgBlog

ProgBlog pochodzi z Globalnego Projektu mierzenia postępu społeczeństw (Global Project for Measuring the Progress of Societies and the Wikiprogress). http://theblogprogress.blogspot.com/

Skills and Work

Blog OECD Skills and Work dotyczący kwestii umiejętności i pracy to platforma OECD, która ma na celu dzielenie się analizą dotyczącą umiejętności pracowników, umiejętności korzystania z pracy oraz sposobu oceny i reagowania na zmieniające się potrzeby w zakresie umiejętności. https://oecdskillsandwork.wordpress.com/

Inn

e in

form

acj

e

29

Warto wiedzieć …

Przydatne adresy

Stałe Przedstawicielstwo RP przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

• SP RP przy OECD - strona główna:

http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/

• SP RP przy OECD - film „Polska i OECD”:

http://www.paryzoecd.msz.gov.pl/

https://www.youtube.com/watch?v=lOUCt7EflPQ

• SP RP przy OECD - film „Poland and OECD”:

http://parisoecd.mfa.gov.pl/en/

https://www.youtube.com/watch?v=x9b35tMeAv8

• SP RP przy OECD - Twitter:

https://twitter.com/PLPermRepOECD

OECD

• OECD - strona główna :

www.oecd.org

• OECD - Careers:

http://www.oecd.org/careers/

• OECD - YouTube :

www.youtube.com/oecd

• OECD - Facebook:

https://www.facebook.com/theOECD

• OECD - Twitter:

https://twitter.com/oecd

• OECD - Flickr:

https://www.flickr.com/photos/oecd

Inne agencje

• Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) - strona główna:

https://www.iea.org/

• Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) - strona główna:

https://www.iaea.org/

• Centrum Rozwoju (DEV) - strona główna:

http://www.oecd.org/dev/

• Międzynarodowe Forum Transportu (ITF) - strona główna:

http://www.itf-oecd.org/

Inn

e in

form

acj

e

30

Warto wiedzieć …

OECD iLibrary

OECD iLibrary jest globalną bazą wiedzy zawierającą dane, informacje oraz publikacje OECD.

Według stanu na grudzień 2017 roku umieszczono w niej 11 690 e-booków, 59 460 rozdziałów,

5 560 dokumentów roboczych. OECD iLibrary w szczególności skierowana jest do środowisk

uniwersyteckich, ośrodków badawczych, parlamentów krajowych, organizacji pozarządowych oraz

do bibliotek.

Strona dostępna jest w dwóch wersjach językowych: angielskiej i francuskiej, jednakże dla niektórych

publikacji znajdują się także streszczenia w 25 wersjach językowych, w tym polskiej. Strona posiada

również szereg wyszukiwarek tematycznych, liczne katalogi oraz bazę danych statystycznych z 17

zakresów tematycznych. Dokumenty dostępne są w różnych formatach.

Dostęp do OECD iLibrary znajduje się pod następującym adresem:

www.oecd-ilibrary.org

Szczegółowy przewodnik korzystania z OECD iLibrary znajduje się w wersji polskiej i angielskiej pod

adresami:

http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/OECD%20iLibrary_UserGuide%202016_PL.pdf

http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/Gettngstarted_Polish_2012.pdf

http://assets.oecdcode.org/ilibraryres/user_guide_oecd-ilibrary_en.pdf

Informacje o sposobie korzystania z OECD iLibrary znajdują się na You Tube pod następującym

adresem:

https://www.youtube.com/user/OECDiLibrary

https://www.youtube.com/watch?v=nN5tNWvfDB4

Broszura ze szczegółowymi informacjami o OECD iLibrary znajduje się pod adresem:

https://issuu.com/oecd.publishing/docs/oecd_ilibrary_brochure_2017?e=3055080/41406163

Obecnie z OECD iLibrary korzysta ponad 2000 instytucji w przeszło 100 krajach. Ich lista dostępna

jest pod adresem:

http://www.oecd.org/about/publishing/oecdilibrarysubscribers-

abonnesaoecdilibrary.htm?utm_source=Adestra&utm_medium=email&utm_content=list%20by%20c

ountry&utm_campaign=What%27s%20New%2014%20February&utm_term=demo

Inn

e in

form

acj

e

31

Warto wiedzieć

OECD iLibrary

Inn

e in

form

acj

e

32

OECD 360°

Stałe Przedstawicielstwo RP

przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

KONTAKT:

136, rue de Longchamp

75116 Paris

Tel. +33 (0)1 56 28 57 60

Fax. +33 (0)1 56 28 94 66

� Aby wejść na stronę internetową placówki: http://www.paryzoecd.msz.gov.pl � Aby skontaktować się z placówką: paryz.oecd.sekretariat@msz.gov.pl

Jeżeli nie życzą sobie Państwo otrzymywać tego typu informacji, prosimy o e-maila zwrotnego pod wyżej

wymieniony adres z informacją „proszę o usunięcie mojego adresu z listy adresatów”