การวเคราะหอาชพ (Occupational Analysis)

เอกสารเผยแพรตามตวชวดรายบคคล

กลมงานพฒนาระบบการฝก สานกพฒนาผฝกและเทคโนโลยการฝก 

7/16/2012

นายคมธช รตนคช ผจดทา /ผเรยบเรยง

1

 

เรองท3

การวเคราะหอาชพ (Occupational Analysis)

การพฒนาฝมอแรงงานและจดการฝกอบรมเทคนคในอาชพตางๆ ททาใหประชาชนและผรบการฝกสามารถมงานทาและประกอบอาชพได นน จะตองทราบถงความคาดหวงหรอความตองการของผปฏบตงานในการเลอกประกอบอาชพนนๆ กอน โดยทเราตองทราบรายละเอยดของภารกจ(Task) หรอลกษณะการปฏบตงานทบคคลนนๆ จะตองปฏบตในงาน

ภารกจ(Task) ในทน หมายถง กจกรรมทตองปฏบตหรองานทสามารถทาใหสาเรจไดโดยบคคลตามลาพง โดยเปนกจกรรมทมจดเรมตน และสนสดลง ซง

กระบวนการในการแยกแยะภารกจเหลาน เรยกวา การวเคราะหอาชพ (Occupational Analysis: OA) นนเอง

คาทใชกบการวเคราะหอาชพ

กอนทจะเรมดาเนนการวเคราะหอาชพ (OA) จาเปนตองคนเคยกบคาศพททนามาใชโดยทวไปกอน โดยคาวา งาน (Job) เปนคาทนามาใชบอยครง และมความเชอมโยงกบคาวา อาชพ (Occupation) ดงนนในบางครงกจะเรยก การวเคราะหอาชพ (OA) วาเปน การวเคราะหงาน (Job Analysis) ซงมความหมายเชนเดยวกน

คาวา กลมอาชพ (Occupational Cluster) ถอเปนกลมของอาชพทเกยวของกบการเปนเจาของ หรอผถอครองวสดประเภทตางๆ ตลอดจนอปกรณทนามาใช รวมทงความร และทกษะตามทกาหนด ตวอยางเชน นกกายภายบาบด รงสแพทย ผชวยพยาบาล และอนๆ ซงเปนสวนทเกยวกบกลมอาชพดานการดแลรกษาสขภาพ

คาวา อาชพ (Occupation) เปนชดของบทบาทหนาท และภารกจ ซงทาใหเกดขอบเขตของงานโดยรวมของกลมผปฏบตงานททาหนาทในประเภทงานคลายคลงกน และมตาแหนงทางอาชพในลกษณะเดยวกน ตวอยางเชน อาชพผชวยพยาบาล ชางไฟฟา และชางเชอม

2

 

และคาวา บทบาทหนาท (Duty) กคอชดของภารกจหลายๆ อยางทเกยวของและเชอมโยงกน ซงโดยทวไปจะใชกบประเดนทวไปทแสดงถงความรบผดชอบ โดยมคาในเชงปฏบตทขนตนดวย “การ” หรอ “การดาเนนการ” หรอ “กาลงดาเนนการ” ตวอยางเชน บทบาทหนาทในลกษณะจาเพาะของชางเชอมสวนโคงกคอ “การเตรยมการชนโลหะสาหรบการเชอม”

ดงนน คาวา ภารกจ (Task) ในทน จงเปนกจกรรมงานทมคา และมความหมาย ทปฏบตโดยผปฏบตงานนนแตเพยงลาพง ภายในกรอบระยะเวลาตามทกาหนดไว โดยภารกจจาเปนตองประสบความสาเรจ หรอสรางสมฤทธผลเฉพาะของผลผลต และผลลพธนนๆ และจะเปนกจกรรมทมจดเรมตน และจดจบทชดเจน ตวอยางเชน ภายใตบทบาทหนาท การเตรยมการชนโลหะสาหรบการเชอม ชางเชอมอาจจะปฏบตภารกจในลกษณะเฉพาะในการทาความสะอาดพนผวของวสดแผนโลหะทจะใชเชอม สวนคาวา ขนตอน (Step) ถอเปนการปฏบตในลกษณะหนงๆ จากการปฏบตในหลายๆ ลกษณะ ซงจะทาใหภารกจงานนนสาเรจลลวงไปได ตวอยางเชน ขนตอนแรกในการทาความสะอาดพนผวของวสดแผนโลหะทจะใชเชอม กคอ การตรวจสอบภาพโครงรางของชนงาน และดคาแนะนาในการปฏบตงาน

การวเคราะหอาชพ(Occupational Analysis: OA) คออะไร

การวเคราะหอาชพ (OA) ถอเปนวธการจดเกบขอมลอยางเปนระบบ โดยเปนการปฏบตตามขอกาหนดในการปฏบตงานซงเกยวของกบอาชพในลกษณะจาเพาะ ผลผลตท เกดขนจากการวเคราะหอาชพ กคอบญชรายการบทบาทหนาท และภารกจ ซงแสดงใหเหน เนอหาและขอบเขตของการปฏบตงานในอาชพนนๆ ดงทแสดงตวอยางไวใน ภาคผนวก ก และในสวนของการวเคราะหภารกจ (Task Analysis) กจะจาแนกทกษะ ความร และทศนคต (Skills, Knowledge

and Attitudes: SKA) ซงเปนสงจาเปนสาหรบการประกอบอาชพ หรอการทาใหงานนนๆ สาเรจลลวงไปได ซงในสวนของทกษะ ความร และทศนคต (SKA) ทจาแนกไดนกคอ เนอหาของการฝกอบรมนนเอง

การดาเนนการวเคราะหอาชพ

กอนทจะเรมการวเคราะหอาชพ (OA) จาเปนตองกาหนดลกษณะอาชพใหชดเจนกอน โดยสามารถประมวล หรอรวบรวมขอมลสาคญๆ จากการประเมนความตองการของตาแหนงงานในวชาชพนนๆ ตลอดจนขอกาหนดเกบวกบบทบาทหนาทหลกๆ และขอมลโดยทวไปเกยวกบผปฏบตงาน การดาเนนการวเคราะหทางวชาชพหรออาชพ (OA) นนสามารถดาเนนการไดโดยผานขนตอนตางๆ ดงตอไปน

3

 

การรวมรวมสอวสดทมอยในปจจบน ซงเกยวของกบอาชพนนๆ มาใชศกษา และประมวลเกยวกบลกษณะคาอธบายเกยวกบอาชพ บทบาทหนาท และภารกจ

การเตรยมการถอยคาอธบายเกยวกบคณลกษณะของอาชพ บทบาทหนาท และภารกจ การจดการ ปรบปรง และทารายการคาอธบายเกยวกบภารกจ ทอยภายในบทบาทหนาทแตในแตละ

ดาน และ การปรกษาทปรกษาดานเนอหา เพอยนยนวา บญชรายการภารกจนนๆ สมบรณแบบและถกตอง

การเกบรวบรวมขอมล ขอมลทเกยวกบอาชพตามทปรากฎอย ยงสามารถหาไดโดยการใชวธการตางๆ ผสมผสานกน ตามตวอยางดานลางน

การสบคนทางวรรณกรรม การสงเกตการณโดยตรง การสมภาษณ การทาแบบสอบถาม และ การประชมสมมนารวมกบผเชยวชาญทเกยวของกบประเดนนนๆ

ขอบเขตและเนอหาในเชงรายละเอยดทจะตองจดเกบนนขนอยกบความซบซอน และความสาคญของอาชพทตองการวเคราะห โดยทวไปแลว นกวเคราะหกมกจะเรมตนดวยการศกษาทบทวนวรรณกรรมอยางละเอยด เพอตรวจสอบวา การวเคราะหในสวนของวชาชพนนๆ มอยบางแลว ในขณะทกอาจจะมการเกบรวบรวมขอมลเพมเตม เพอการวเคราะหทางอาชพนน ในสวนทเปนการขยายความพรอมกบการขยายเพมเตม สวนขอมลอนๆ ทเกยวกบลกษณะอาชพทมความคลายคลง และเกยวของกน มกจะหาไดจากสงตพมพ ทงในทองถน และในตางประเทศ กลาวคอ

มาตรฐานของทกษะตามทใชอยในประเทศทพฒนาแลว อาท ออสเตรเลย แคนาดา สหราชอาณาจกร และสหรฐอเมรกา

ลกษณะการจาแนก คาศพท และความหมายของมาตรฐานอาชพตามลกษณะมาตรฐาน (ทงภายในประเทศ และในตางประเทศ)

การวเคราะหทางอาชพจากแหลงขอมลทงในระดบทองถนและระดบตางประเทศ และ แนวทางหลกสตร เอกสารตารา และสอการฝกอบรมในลกษณะอนๆ ทไดจากแหลงขอมลทงใน

ระดบทองถน และระดบตางประเทศ

4

 

ทงนสาหรบลกษณะอาชพทกาหนดขนใหม หรออยระหวางการกาหนด กอาจจะยงมามขอมลการวเคราะหทางอาชพ และผปฏบตงานทมประสบการณมากนก ในกรณเชนนอาจจะใชรวบรวมขอมลผานทางวธการตางๆ ดงตอไปน

การตรวจสอบจากคมอการฝกอบรม และคาแนะนาตางๆ ทผประกอบการอปกรณหรอระบบใหมๆ

นนจดทาขนมา และ การจดประชมผเชยวชาญเกยวกบประเดนดงกลาวโดยเฉพาะ

โดยลกษณะของการวเคราะหขอมลดงกลาวมทงคาใชจายในการดาเนนการ ตลอดจนเหตผลตางๆ ในเชงการปฏบต ทาใหองคกรโดยสวนใหญพยายามหลกเลยงแนวการดาเนนงานทใชระยะเวลายาวนานและซาซากจาเจ ซงโดยทวไปแลวกตองการผปฏบตงานทมทกษะเฉพาะทางมาสนบสนนงานดงกลาว ดงนนการพจารณาแนวทางในการดาเนนการทเปนมตรตอการปฏบตงาน และสามารถขบเคลอนหรอสรางความรวมมอรวมของประชาชนทเกยวของในกลมผปฏบตงานเกยวกบการฝกอบรม และการศกษาทางอาชพและเทคนค (TVET) ผพฒนาหลกสตร นกการศกษา ผฝกอบรม และผแทนภาคอตสาหกรรม ตารางดงตอไปน จะแสดงใหเหนขอเปรยบเทยบสวนคณสมบตทงในแงด (ขอไดเปรยบ) และขอเสย (ขอจากด) ของการใชเทคนคการวเคราะหทางอาชพในบางสวน ดงนนจงตองพจารณาเลอกเทคนคทเหมาะสมมากทสดกบวตถประสงคขององคกรของทาน

เทคนค ขอด (ขอไดเปรยบ) ขอเสย (ขอจากด) การสงเกตการณผปฏบตงานในการปฏบตงาน

ทาใหสามารถคนหาสงทผปฏบตงานสามารถทาไดจรง มใชกลาวเพยงลอยๆ วาเขาไดทา หรอทาไดโดยวาจาเทานน

มคนทเกยวของไมมากนก มผลกระทบตอกจกรรมทางอาชพนนๆ

คอนขางนอย มความนาเชอถอได ตรวจสอบได มความถกตอง มความเหมาะสมสาหรบการเปนคมอ

ภารกจ (ซงควรมระยะเวลาการดาเนนการไมเกน 2 ชวโมง)

สามารถสงเกตการณ/ตดตามไดเฉพาะตวอยางของภารกจทงหมด

ใชงบประมาณ และระยะเวลาคอนขางมาก

ผสงเกตการณอาจสรางความตงเครยด และอาจสงผลกระทบตอการปฏบตหนาทของผปฏบตงาน

ผสงเกตการณตองผานการฝกอบรม และมความสามารถในการจดจาไดเปนอยางด

มการเปรยบเทยบกบผสงเกตการณอนๆ ทมทกษะ และความสามารถ

5

 

เทคนค ขอด (ขอไดเปรยบ) ขอเสย (ขอจากด) ไมเหมาะกบลกษณะงานทมความ

ซบซอนและใชระยะเวลายาวนาน การสมภาษณผปฏบตงาน และหวหนาผควบคมการปฏบตงาน

มอตราการตอบสนองคอนขางสง บคคลโดยทวไปจะขอพดมากกวาการเตม

หรอกรอบแบบสอบถาม คาถามทไมชดเจน อาจจะมการขยายความ

เพมเตมได จะมการเกบรวบรวมขอมลทรดกม ชดเจน

และมความสมบรณแบบ เหมาะสาหรบผปฏบตงานทมปญหาดาน

การสอสารและทาความเขาใจภาษา สามารถบนทกการโตตอบไวในเอกสาร หรอ

เครองบนทกเสยง เพอนามาใชในการทบทวนและตรวจสอบตอไป

ใชงบประมาณ และระยะเวลาคอนขางมาก

ผลลพธขนอยกบความรวมมอของผใหสมภาษณ

อาจจะสงผลตอการแทรกแซงกจกรรมการประกอบอาชพได

จาเปนตองอาศยผสมภาษณทมทกษะ และมบคลกลกษณะทนาสนใจ และอยในสภาพแวดลอมทปราศจากการขดขวาง หรอขดจงหวะ และเปนไปอยางสบาย

การสมภาษณผปฏบตงาน และหวหนาผควบคมผานทางโทรศพท

มอตราการตอบสนองทคอนขางสง จากกลมผปฏบตงานทเลอกใหทาการสมภาษณ

คาใชจายถกกวาวธการอนๆ การเกบรวบรวมขอมลในระยะเวลาสนๆ

มความออนไหวนอยกวาการสมภาษณแบบเผชญหนาโดยตรง

จาเปนตองใชผสมภาษณทผานการฝกอบรม และมมารยาทในการสอสารทางโทรศพทไดเปนอยางด

การสมภาษณผปฏบตงาน และหวหนาผควบคมการโดยใหกรอกแบบสอบถาม

สามารถทาการสารวจประชากรผปฏบตงานกลมใหญๆ ได โดยมคาใชจายไมมากนก หากใชการสมภาษณโดยสงตามไปรษณย

การเกบรวบรวมขอมลจานวนมาก และทาไดในระยะเวลาสนๆ

คาตอบทไดรบสามารถนามาวเคราะห ปรบแสดงเปนตาราง และสถตตางๆ ได

จาเปนตองมทกษะในการพฒนาแบบสอบถาม และการรวบรวมขอมล

มแบบสอบถามทมรายละเอยด และใชเวลาคอนขางมาก

มอตราการตอบสนองทคอนขางตา ผตอบแบบสอบถามตองมความร

ความสามารถในการทาความเขาใจภาษาไดในระดบด และมคาถามในบางขอทอาจจะไมสามารถเขาใจได หรอทาใหเกดความเขาใจผด

การตอบแบบสอบถามจะขนอยกบความทรงจาของผปฏบตงานเปนหลกสาคญ

6

 

เทคนค ขอด (ขอไดเปรยบ) ขอเสย (ขอจากด)

การประชมของกลมคนทเกยวของ โดยเปนผเชยวชาญตามประเดนเฉพาะ ผปฏบตงาน และหวหนาผควบคม (โดยทวไปนยมนาเทคนคดาคม (DACUM) มาใช ซงจะอธบายไวในสวนถดไป)

เปนวธการทมประสทธภาพ และมคาใชจายนอยมาก

สามารถรวบรวมจดเกบขอมล และตรวจสอบไดในระยะเวลาสนๆ

มประชาชน หรอผทเกยวของจานวนไมมากนก

จาเปนตองมขอตกลง หรอผกมดแบบเตมเวลา และอาจจะตองผละจากงานมาชวขณะ

ตองใชผนากระบวนการทผานการฝกอบรมมาแลว มทกษะการสอสารระหวางบคคลทด ตอลดจนมผททาหนาทจดบนทกตางๆ

ตองใชผเชยวชาญในประเดนทเกยวของ และผปฏบตงานทสามารถสอสารไดอยางชดเจน และใหความรวมมอทางานรวมกนเปนกลมพวกได

การเตรยมการอธบายทางอาชพ และบญชรายการภารกจ ดวยลกษณะการวเคราะหขอมลทเกบรวบรวมมาน ทาใหสามารถจดเตรยมรายการคาอธบายเกยวกบอาชพนนๆ ไดครอบคลมกบความรบผดชอบ หรอบทบาทหนาทตามทมอยไดมากทสด ซงสงนถอเปนประโยชนในการดาเนนภารกจทแตกตางหลากหลายภายใตบทบาทหนาทซงเกยวของกน การจดเตรยมคาอธบายเกยวกบอาชพทาใหเกดการเนน หรอพจารณาถงภาคสวนทเกยวของกบงาน หรอบทบาทหนาทของอาชพนนๆ ไดมากยงขน สวนของรางเนอหาบญชรายการภารกจนนประมวลจากการวเคราะหบทบาทหนาท และรายการภารกจทอยในบทบาทหนาทแตละดาน โดยจะตองมการตรวจสอบ ปรบปรง และจดประเภทของภารกจตางๆ ใหอยในกลมบทบาทหนาทซงสอดคลองเหมาะสมกนในเชงตรรกะและเหตผล ตวอยางของบญชภารกจไดแสดงไวในภาคผนวก ก. แลว ดงนนในระหวางทมการจดทาบญชภารกจ ขอใหพงระลกถงปจจยหลกๆ ทเกยวของ ดงตอไปน

ความสาคญ -ใหพจารณวา หากมการปฏบตภารกจนนๆ ในลกษณะทไมเหมาะสม หรอไมมการปฏบตภารกจนนๆ เลย จะกอใหเกดสงใดบาง ขอใหระบความสาคญในสวนทเกยวของกบสงอนๆ

ความถ-การปฏบตภารกจนจะตองดาเนนการเปนประจาทกวน ทกสปดาห หรอทกเดอน ความยาก-ใหพจารณาถง ลกษณะความยากงายในการปฏบตภารกจดงกลาว โดยหากมการ

ประเมนแลววา การปฏบตภารกจดงกลาวทาไดไมยากนก กอาจจะไมจาเปน หรอมการจดการฝกอบรมยอยๆ เทานนๆ

ทงน จะมการพจารณาถงปจจยองคประกอบเหลานภายหลงจากทมการเลอกภารกจสาหรบการฝกอบรมแลว ซงในตารางขางลางนเปนแนวทางในการปรบปรงการเขยนคาอธบายภารกจของอาชพนนๆ ใหด หรอไดมาตรฐานมากยงขน

7

 

แนวทาง คาอธบายภารกจทไมคอยด คาอธบายภารกจทปรบปรงแลว

ใชคาทสามารถทาความเขาใจไดงาย

การเตรยมการรปแบบทสามารถใชกากบการปฏบตงานของงานทมความแตกตางของเครองมอ หรออปกรณ

การเตรยมความพรอมลาดบการปฏบตการสาหรบทจะใชกบการประเมนโดยเครองมอ หรออปกรณ

ใชคากรยาทแสดงปฏบตการทชดเจน

มความรบผดชอบสาหรบผเขารบการฝกอบรมในสวนแผนกการซอมบารงไฟฟา

ใหควบคมดแลสาหรบผเขารบการฝกอบรมในสวนแผนกการซอมบารงไฟฟา

กระชบ ชดเจน รวบรวม และแยกเอกสารสาคญตามระบบการจดแฟมขอมล

ใหจดแฟมเอกสารตามระบบการจดแฟมขอมล

พยายามหลกเลยงการใชคาวา “และ” ซงจะแสดงเงอนไขวาเปนสองอยาง

การเดนเครอง และซอมบารงเกจสญญากาศ

การซอมบารงเกจสญญากาศ

พยายามใหถอยคาเตมรปประโยค และหลกเลยงการใชคายอ

การคานวณ rpm สาหรบการสบเปลยนการปฏบตงาน

การคานวณรอบตอนาท (Revolutions per Minute) สาหรบสบเปลยนการปฏบตงาน

พยายามอยานาภารกจทไมสามารถตรวจวดไดมารวมไว

ขอใหเพลดเพลนกบการใชโปรแกรมสาเรจรปเวรดโพรเซสสง(Word Processing)

การจดทาเอกสารโดยใชโปรแกรมสาเรจรปเวรดโพรเซสสง (Word Processing)

อยานากระบวนการเรยนรมารวมไว

การเรยนรการเกบเอกสาร ขนตอนวธการจดแฟมขอมล

การจดแฟมเอกสารตามขนตอนวธ

การใชสรรพนาม “ขาพเจา” หรอ “คณ” เปนทรบร เขาใจ และสามารถละไวในฐานทเขาใจได

คณซอมชดเครองรบสญญาณโทรทศนหลอดไดโอดทเปลงแสง ซงมสภาพชารดได

ซอมชดเครองรบสญญาณโทรทศนหลอดไดโอดทเปลงแสง ซงมสภาพชารดได

ดาคม (DACUM) จากการประชมรวมกบคณะผเชยวชาญดานเนอหาตางๆ โดยเฉพาะในสวนทกยวกบเทคนคการจางงาน มการนาเทคนคทเรยกวา การพฒนาหลกสตรหรอเรยกวา ดาคม ( Developing A Curriculum: DACUM) มาใชพฒนาบญชรายการบทบทบาทหนาท และภารกจตามรายละเอยดสาหรบการวเคราะหลกษณะอาชพ โดยใชระยะเวลาการปฏบตเพยงแค 2 วน ดาคม (DACUM) จงเปนวธการทนามาใชในการพจารณารายละเอยดดงกลาวอยางรวดเรว มคาใชจายคอนขางตา โดยรายการภารกจเหลานจดทาขนสาหรบใหผปฏบตงานตามตาแหนงดงกลาวตองถอปฏบต แนวทางดาคมจงเปนประโยชนในการออกแบบ และจดทาบญชรายการภารกจทงสาหรบอาชพทเกดขนใหม หรอกาลงจะเกดขนกตาม ในขณะทคณลกษณะสาคญของผงภมดาคมกคอ การเปนเอกสารเพยงแผนเดยวทจะทาใหเกดความร ความเขาใจเกยวกบภารกจในอาชพนนๆ ทงหมด

8

 

องคประกอบสาหรบการประชมหารอโดยใชเทคนควธดาคม (DACUM) จะมผทรงคณวฒในหลกวชานนๆ จานวน 6-12 คน ซงจะตองมคณสมบตเกยวของกบวชาชพนนๆ ในลกษณะทเขาใจการปฎบตงานเปนอยางด ในขณะทหากมผปฏบตงานชานาญการเกยวกบลกษณะอาชพนนๆ กจะยงสามารถอธบายถงลกษณะงานทผปฏบตงานนนๆ ตองปฏบตอย ไดดกวาบคคลอนๆ ระยะเวลาทจะใชดาเนนการโดยทวไปครอบคลม 2 เดอน โดยขนอยกบลกษณะของหลกสตร ทตองนาเทคนคดาคม (DACUM) มาใชในการออกแบบ โดยไดแสดงตวอยางแผนการปฎบตงานตามทวางแผนไวสาหรบการเตรยมการประชมเชงปฏบตการโดยเทคนคดาคม (DACUM) ไวในภาคผนวก ข ขางทาย โดยการเตรยมการครอบคลมถง การประสานงานคณะผทรงคณวฒ สถานท ผเอออานวยกระบวนการ อปกรณ เอกสารทตองใช และเครองดม อาหารวางสาหรบการประชม การประชมเชงปฎบตการแบบดาคม (DACUM) จะเรมตนโดยผเอออานวยกระบวนการ ซงทาหนาทเตรยมความพรอม แนะนาผทรงคณวฒ หรอผเชยวชาญในสาขาอาชพทเขารวมการประชมกบขนตอนวธการประชมเชงปฏบตการ กตกา หรอวธการแสดงปฏสมพนธ การใหคาจากดความ และตวอยางของบทบาทหนาท และภารกจตางๆ ตลอดจนการเขยน หรอแสดงคาอธบายภารกจตางๆ อยางชดเจน โดยในกระบวนการแนะนา และเตรยมความพรอมทดาเนนการโดย ผเอออานวยกระบวนการ กจะทาใหทประชมมความชดเจนในสวนของความรบผดชอบตามภาระงานโดยทวไป ตลอดจนลกษณะภารกจจาเพาะของบทบาทหนาทแตละประเภท ตลอดจนมการทบทวนและปรบปรงคาอธบายบทบาทหนาท และภารกจทกาหนดไวแลว นอกจากนนยงเปนการดาเนนการทจะชวยใหกระบวนการดาเนนการประชมเปนไปอยางชดเจน และมระบบมากยงขน ในการประชมจะมการบนทกเนอหาการอภปราย ลกษณะประโยค หรอถอยคาทแสดงคาอธบายของบทบาทหนาทและภารกจในบตรคาขนาดใหญ แลวตดแสดงไวทแผนปาย หรอผนงหองประชม เพอใหทกคนสามารถทบทวนขอหารอตางๆ ได ทงนอาจจะมการนาแผนคานเวยนใหกบคณะผทรงคณวฒทเขารวมการประชมใหพจารณา และใหความเหน ซงเปนลกษณะของการระดมสมองนนเอง ในอกวธหนง อาจจะมการใชอปกรณเครองคอมพวเตอร และเครองฉายภาพสไลด เพอนาเสนอขอมลทไดจากการระดมดงกลาวใหกบทประชมไดตดตามรวมกน คณสมบตของผเอออานวยกระบวนการทด ประกอบดวย

การมความคนเคยกบกระบวนวธการวเคราะหอาชพ การมความคนเคนกบกระบวนการดาคม (DACUM) การมความสามารถในการรกษาบทบาทความเปนกลาง และรกษาบทบาทในฐานะทเปน

ผเชยวชาญในกระบวนการ การมความสามารถในการขบเคลอน กระตน และใหคาแนะนากลมบคคลทไมมความคนเคย

หรอไมรจกมากอน การมบคลกภาพทด เปนทนาชนชม การมทกษะการสรางความสมพนธกบบคคลทด

9

 

การเปนผรบฟงทด การมความสามารถในการสนบสนน หรอสงเสรมใหเกดกระบวนการคด และมความเหนรวมกน การมความสามารถในการบรหารจดการความขดแยง การมความสามารถในการสรางคาสงเปนภาษาทด การมทกษะการเปนนกบรหารจดการทด

ทงน มจาเปนตองมการเตรยมความพรอมในสวนของเนอหาจากผทรงคณวฒทเขารวมการประชม เนองจากแตละคนลวนมความชานาญการ หรอประสบการณเกยวกบการปฏบตงานนนๆ มากพอแลว ในขณะทผควบคม หรอผดแลผปฏบตงานในตาแหนงงานทกาลงจะวเคราะหรายละเอยดอาจจะเขารวมการประชมครงนดวย แตกมใชสดสวนสาคญแตอยางใด เนองจากโดยลกษณะของการประชมเชงปฏบตการน เนนทการขอขอมลจากผปฏบต หรอผเชยวชาญทเกยวของกบลกษณะงานนนๆ โดยตรง ซงจะมาจากภาคอตสาหกรรมตางๆ ซงหากมการเชญผฝกอบรมเขารวมการประชมครงนดวย กจะมบทบาทเปนเพยงผรวมสงเกตการณมากกวาผเขารวมการประชม วธการวเคราะหอาชพแบบรวดเรว (Rapid Occupational Analysis Method: ROAM) ในสถานการณทมลกษณะชดเจน หรอความเปนไปไดทจะไดรบขอมลจากเอกสาร หรอแหลงขอมลทตยภมตางๆ และ/หรอกรณทผแทนทเปนผชานาญการในภาคธรกจอตสาหกรรมไมสามารถเขารวมการประชมเพอระดมความคดเหน หรอประสบการณ ในชวงการประชมเชงปฎบตการ 2 วน กจะมการนาวธการวเคราะหอาชพแบบเรว (Rapid Occupational Analysis Method: ROAM) มาปรบใช โดยวธการดาเนนการสามารถดาเนนการไดแลวเสรจภายในหนงวน ในขณะทการวเคราะหแบบดาคม (DACUM) จะเรมตนจากการคนหา แตวธการวเคราะหอาชพแบบเรว (ROAM) จะเรมจากการพจารณาผงบญชรายละเอยดของบทบาทหนาทและภารกจทจดเตรยมไวลวงหนาแลว โดยผงดงกลาวมลกษณะเชนเดยวกบผงของดาคม (DACUM) นนเอง ลกษณะของผงทเตรยมการนจะสะทอนใหเหนถงลกษณะของขอมลทสามารถสบคนไดจากแหลงขอมลทมอยทงจากภายในและนอกประเทศ อาท คาอธบายคณลกษณะของอาชพ การวเคราะหอาชพ มาตรฐานทางทกษะ และคมอสาหรบการฝกอบรม โดยผเอออานวยกระบวนการกจะขอใหผเขารวมการประชมพจารณาทบทวน เพมเตม ลบ หรอปรบปรงเนอหาทปรากฎในแผนผงดงกลาวออกตามความเหมาะสมกบคณลกษณะของอาชพนนๆ ซงกระบวนการ และขนตอนวธอนๆ กปฏบตเชนเดยวกบการประชมแบบดาคม (DACUM) นนเอง การตรวจสอบภารกจ หลงจากทไดผลลพธจากการประชมเปนบญชรายการภารกจของอาชพนนๆ แลว กจะเรมมการตรวจสอบความถกตอง เหมาะสมของภารกจตางๆ โดยรายละเอยด ซงในกระบวนการนจะระดมความเหนจากกลมผปฏบตทมความเชยวชาญกบการทบทวน ปรบปรง ยนยน หรอตดทอนคาอธบายภารกจนนๆ ออก โดยทผทาหนาททบทวนจะเลอกมาจากผปฏบตงานทกาลงทาหนาทนนๆ อย ตลอดจนผควบคมดแลผปฏบตหนาท

10

 

นนๆ โดยตรง ซงหากเปนไปได ควรเปนผแทนจากหนวยงานทมผมสวนไดสวนเสย และใหความสนใจกบผลลพธของบญชรายการภารกจตางๆ ดวย สวนแบบสอบถามบญชรายการภารกจจะเปนสวนทออกแบบมา เพอเกบขอมลตามทวางแผนเอาไว โดยแบบสอบถามทออกแบบมานจะมลกษณะทครอบคลมขอคาถามในแบบสอบถามเดมๆ ทมอยดวย โดยสรปแลวจะครอบคลมถงการคดเลอกองคกร และบคคลทเกยวของ ตลอดจนขนาดของกลมตวอยาง วตถประสงค เปาหมายของการสารวจ รายละเอยดของบคคลเพอการตดตอสอบถามขอมลเพมเตมในสวนทกยวกบการสารวจ หรอทาแบบสอบถาม โดยขอบเขตทนามาใชโดยทวไปจะพจารณาหลกการใหญๆ คอ ความสาคญ ความยาก และความถ ซงไดแสดงรายละเอยดไวตามตารางดานลางน ทงนควรมการเวนชองวาง หรอมพนทเพมเตมใหสาหรบผตอบแบบสอบถามทอาจจะมขอคดเหน หรอขอเสนอแนะเพมเตมในสวนทเกยวภารกจอนๆ ตามการพจารณาคณลกษณะของอาชพนนๆ ดวย

บทบาทหนาท ภารกจ B การบรหารจดการสานกงาน

B1 การตอบโตโทรศพท I 1 2 3 D 1 2 3 F 1 2 3

B2 การอานวยความสะดวกใหกบผทมาตดตอ I 1 2 3 D 1 2 3 F 1 2 3

B3

ใหทาวงกลมลอมรอบตวเลขททานเหนวาเหมาะสม หลกเกณฑการใหคะแนน I ~ มความสาคญ(Importance) ระดบความสาคญของภารกจกบลกษณะงาน

1 ไมสาคญ 2 สาคญ 3 สาคญมาก

D ~ มความยงยาก (Difficulty) มความยงยากในการปฏบตอยางไร

1 ไมยาก 2 ยาก 3 ยากมาก

F~ มความถ (Frequency) 1 ไมถ  2 ถ 3 ถมาก

11

 

มการปฏบตมากนอย (ถ) แคไหน

เดอนละหนงครง หรอนอยกวานน

อยางนอยสปดาหละหนงครง

ทกวน

การตรววจสอบความชดเจน หรอความถกตองเปนขนตอนทแสดงการยนยนตอผทพฒนาหลกสตรวา ภารกจงานนนๆ เกยวของการปฏบตงานในสถานทนนๆ โดยขอคนพบจะแสดงใหเหนวา ภารกจงานนนๆ เปนสวนสาคญ ในขณะทในสวนทไมสาคญกจะไดรบการออกแบบ หรอจดลาดบความสาคญไวในการฝกอบรมไวในลาดบหลงๆ ซงกระบวนการดงกลาวจะสรางความเกยวพน หรอเกยวของมากยงขน ในลกษณะการเปดพนทสาหรบการมสวนรวมของผเชยวชาญประเดนเนอหา และสนบสนนใหประชาชนทวไปสามารถมสวนรวมในการฝกอบรมไดโดยไมถกเลอกปฏบตโดยเหตแหงเพศสภาพ หรออนๆ โดยใหเปนไปตามหลกสตรการฝกอบรมทออกแบบจากลกษณะของรายการภารกจทจดทาขนจากการวเคราะหดงกลาว บทสรป โดยสรปแลว การวเคราะหทางวชาชพหรออาชพ (OA) จดเปนแนวทางการกาหนดเนอหาของงานและขอบเขตของการประกอบอาชพอยางเปนระบบ โดยผลลพธของการวเคราะหทางวชาชพหรออาชพ (OA) กคอ บญชรายการภารกจ ซงโดยสวนใหญนยมนาแนวทางของดาคม (DACUM) มาใชในการวเคราะหทางวชาชพหรออาชพ (OA) ซงจะเปนการปฏบตตามความชานาญการของผปฏบตงานทประสบการณการปฏบตงานนนๆ โดยตรง วธการเชนนถอวามประสทธภาพ มคาใชจายไมมากนก และสามารถปฏบตงานไดอยางรวดเรว ซงหลกจากนนกจะนาภารกจเหลานนมาวเคราะหกาหนดทกษะ ความร และทศนคต (SKA) และคณลกษณะอนๆ ทเกยวของกบการปฏบตงานนนๆ เพอใหตอบสนองตอวตถประสงคหลกๆ ในการพฒนาหลกสตรการฝกอบรมนนๆ ได ซงในบทตอไปเปนจะนาเสนอเกยวกบการวเคราะหภารกจงาน

12

 

ภาคผนวก ก

การวเคราะหภารกจ

ชออาชพ/ตาแหนงงาน: ___________________

ชอภารกจ: ______________________

ท ขนตอน มาตรฐานการปฏบต ความร เครองมอและ

อปกรณ ทศนคต และความ

ปลอดภย

 

เอกสารและสงอางอง

Temasek foundation. (2012). เอกสารประกอบการฝกอบรม เรอง Developing and Managing of

Modern Technical and Vocational Education and Training Institutions for the Department of Skill Development,Ministry of Labour, Thailand. Singapore Polytechnic. (2 -10 July 2012 Bangkok.Thailand.)