Number 9, Summer 2014 Just Peace Diplomacy...

Number 9, Summer 2014

Just Peace Diplomacy Journal International Peace Studies Centre (IPSC)

www.peace-ipsc.org ISSN 2043-9016 (Print)

ISSN 2043-9024 (Online)

English Articles 1-84 Persian Articles 85-206

Editor in Chief Dr Seyed G Safavi, IPSC, UK Editorial Board Dr Talal Atrissi, Lebanese University, Lebanon Dr Hassan Bashir, Imam Sadeq University, Tehran, Iran Prof Judith Blau, University of North Carolina, Chapel Hill, USA Prof Peter Fosl, Transylvania University, USA Dr Shireen Hunter, CSIS, USA Prof Israr Ahmad Khan, International Islamic University Malaysia (IIUM), Malaysia Dr Oleg V. Kuznetsov, Chita State University, Russia Prof S. Kazem Sajjadpour, School of International Relations, Iran Prof Yoginder Singh Sikand, National Law School, Bangalore, India. Prof Peter Slinn, SOAS, UK Executive Manager and Assistant Editor of English section Seyed Sadreddin Safavi Assistant Editor of Persian section and Representative in I.R.Iran Seyed Hamzeh Safavi Layout and Design Mohammad A. Alavi, www.mediatics.net

Just Peace Diplomacy Journal is a peer reviewed journal published by the International Peace Studies Centre (IPSC). The journal aims to create constructive dialogue and offer in-depth analysis on the political and security situation in the Middle East and Central Asia, with the objective of furthering ‘just peace’ in the region. The journal contains articles in English and Persian. Contributions to Just Peace Diplomacy Journal do not necessarily reflect the views of the editorial board or the International Peace Studies Centre. Just Peace Diplomacy Journal’s primary areas of interest are peace, security and stability, militarism, energy and international presence in the Middle East and Central Asia. Contributors are invited to submit papers to the Journal by emailing a digital version of their paper to the Executive Manager ([email protected]). “Just Peace Diplomacy Journal” is indexed by Islamic World Science Citation Center. The Mailing Address of the journal: 121 Royal Langford, 2 Greville Rd, London, NW6 5HT, UK Email: [email protected]

Subscription: Individual subscription is £20 per issue Organisational Subscription is £60 per issue.

© International Peace Studies Centre ISSN 2043-9016 (Print)

ISSN 2043-9024 (Online)

Our Vision: In the beginning all people were one nation (Holy Qur’an, 2:213) Throughout human history, peace has always been the ‘primary state’ and war the ‘accidental state’. Peace is beautiful, compassionate and constructive, while war is fearsome, merciless and destructive. Unfortunately, despite this, war has been one of 20th century’s most major problems, and has proved to be the symbol of the beginning of the 21stcentury. As portrayed by the contemporary history of international relations, particularly in the Middle East and Central Asia, war is not the solution, nor is it constructive or helpful in solving problems; rather, it causes problems and is the root of the continuation of violence, instability and insecurity.

War is not the solution to the differences between governments and nations. Only with peace which is based on justice, i.e. ‘Just Peace’, can we reach a stable and permanent solution to our differences. Diplomacy and constructive dialogue which take into consideration the rights of both parties, is the only path to establishing ‘Just Peace’, stability and world security. Our aim is to change international relations with the active participation of nations on the basis of ‘Just Peace’.

Let there be a group among you who will invite others to good. (Holy Qur’an, 3:104)

We, as part of the international network of intellectuals, are able to play an important and constructive role in the establishment of mutual understanding, of dialogue and in the reduction and amelioration of global problems. Our intention is to provide solutions and means for the positive and just cooperation of nations with each other, and to reach this end independent of governments, through a realistic understanding of nations and governments from each other, and through clear, truthful and constructive dialogue.

The Principles of Establishing ‘Just Peace’:

1. Establishing justice between the countries of the South and the North.

2. Mutual respect between different nations and different governments.

3. Respecting and considering the valid interests of all parties which have a vested interest in any given conflict.

4. Thinking globally and acting against extreme nationalism. 5. Realistic understanding of the realities of the world. 6. Upholding and respecting human rights and the principles

of democracy. 7. Accepting and moving towards the destruction of weapons

of mass destruction throughout the world/on a global scale

Our priorities in the current situation are to analyse the issues and problems of conflict-zones such as those of the Middle East, the Persian Gulf and Central Asia. Our tools for aiding in the establishment of world peace are:

1. Inviting and facilitating for intellectuals from different parts of the world to engage in dialogue with each other.

2. Dialogue between intellectuals and international organizations.

3. Preparing the groundwork for dialogue between on the basis of mutual respect between opposing governments.

4. Organising international scientific conferences dealing with regional and global issues.

5. Publishing scientific research work on peace studies in the form of books and journals.

6. Providing education internationally on the culture of dialogue, understanding, compromise, justice, freedom and spirituality.

We are a private, non-governmental organisation. Our offices are based in Europe and the Middle East.

Notice to Contributors

Articles submitted to Just Peace Diplomacy Journal should be original contributions and should not be under consideration for any other publication at the same time. In the instance that an article has previously been published or is scheduled for publication, this should be clearly indicated at the time of submission, providing details.

Authors should email the Executive Manager ([email protected]) a Word (.doc or .docx) version of their article as an attachment. The articles must have an abstract and endnotes should be used and not footnotes. The authors should specify their affiliation and their postal address in their email. By sending an article to the journal and the article being published, the author has accepted that the copyright of the article belongs to IPSC, and the article can be used for publication as a selected article in books, and can also be published online.

Just Peace Diploamcy Journal International Peace Studies Centre (IPSC)

Articles فهرست On the Altar of ISIS: Difference, Plurality, and the Roots of Contemporary Violence in the Middle East Adam Yaghi [1-18] Debating Sociology of Reconciliation in the light of lifeworld Idea Somayeh Sadat Shafiei [19-36] Citizenship Rights or Minority Rights? The Development of the Rights of Copts in Egypt Yosra El Gendi [37-72] Containment Policy and the Specter of Nader Regional Issues and Global Consequences Kafkazli Seyed Javad [73-84]

يافتگيو موانع توسعه يافتهتجربه جهان توسعه

با توجه به نقش نخبگان يراندر ا }94-85{ يسلمان صفو يدس دكتر

ينروابط ب هاي يهاز منظر نظر يعموم ديپلماسيمحمد ي / سيدبساط يزيعز / مجتبي الملل }126-95{ نجم ينحس

نو يا يوهو عمل: ش يهنظر ي،عموم ديپلماسي يننو يانجه يبرا

}152-127علي { زاده مهدي

يپلماسيد يابزارها يكارآمد يزانم بررسي ياسالم يبرابر جمهور درانگلستان يعموم

}176-153يرزايي {م يران / مهديا

يقاآفر يفرانسه: مطالعه مورد يعموم ديپلماسيمحمود يا / ن يديحم / حسينو جهان عرب

}206-177يمي {كر

Persian Articles [85-206] 84- 1{مقاالت انگليسي{

Just Peace Diplomacy Journal © International Peace Studies Centre (IPSC)

1

On the Altar of ISIS: Difference, Plurality, and the Roots of Contemporary Violence in the Middle East Adam Yaghi University of Victoria Abstract

In numerous cases, the Islamic State of Iraq and Syria’s (ISIS) brutalities are clearly ethnic cleansing, while in others, they verge on being crimes against humanity. From afar, ISIS looks like an unprecedented extreme, one the United States and its allies hope to eradicate militarily over the span of several years. The uniqueness of ISIS, I argue, is debatable because not unlike other political experiments in the Middle East, ISIS targets all manifestations of ethnic and religious difference and therefore has much in common with every political experiment that has been put to the test in the region since the collapse of the Ottoman Empire. From colonialist to nationalist, from theocratic and monarchic, from Islamist to coup d’état, and from failing-state model to the current ISIS model, hostility towards difference, erasure of diversity, and rejection of plurality have been the norm.

Just Peace Diplomacy Journal No. 9

2

Keywords: Islam, ISIS, plurality, ethnic difference, religious diversity, religious/ ethnic cleansing.

Introduction

Among the countless violent crises currently drawing attention to the Middle East, the disaster of the Islamic State of Iraq and Syria (ISIS) reigns supreme. Around the world, senior state officials, national security advisors, international media outlets, humanitarian organizations, and the newest United States-spearheaded military coalition are all scrambling to pinpoint why ISIS is gaining such rapid control over expansive territories in Iraq and Syria. In response to this most recent manifestation of political instability, world leaders have concluded that ISIS constitutes an “unprecedented” nightmare and is an alien body that must be surgically extracted from the region through a long-term military intervention. To quote President Barak Obama, the United States and its allies are “meeting them [ISIS] with strength and resolve” because “these terrorists are unique in their brutality” (1). Although ISIS poses a serious regional threat and must not be allowed a safe haven anywhere, world leaders, obsessed with how to treat this cancer, have seriously yet again failed to pinpoint the factors that are there behind this newest political deformity. The “uniqueness” of ISIS is debatable because, not unlike other political experiments in the Middle East, it targets all manifestations of ethnic difference and religious plurality. In pursuit of a Salafi caliphate, ISIS fighters target Christian, Kurdish, Shiite, and Yazidi populations. According to a recent report authored by the United Nation’s human rights office in Iraq, ISIS does not spare any indigenous ethnic and religious minorities like “Turkmen, Shabak . . ., Sabaeans, Kaka, Faili, [and] Arab Shia” (i). In its fourth installment of Dabiq Magazine, ISIS leadership shamelessly admits enslaving Yazidi women as a matter of common practice.1 The continuing presence of this “pagan minority” indicates a Muslim failure to cleanse Muslim lands of such “mushrikīn,” those who do not believe in the oneness of God. Yazidis,

On the Altar of ISIS: Difference, Plurality… Adam Yaghi

3

according to Dabiq, “have made Iblīs [Satan] . . . the symbolic head of enlightenment and piety” (ISIS 14). Although such stark terrors are just the tip of the iceberg, ISIS is not unique in its disregard for human life and human rights. One indeed would be mistaken to label ISIS’s violence unprecedented. Without a doubt, ISIS applies medieval terror tactics to takeover territories and usurp resources. But many of its practices are not “unique.” For example, beheading is an ancient practice in the Arabian peninsula, an act of capital punishment authorized by the Saudi regime and executed in public spaces for crimes such as adultery, drug smuggling, banditry, murder, sexually-deviant acts, and even political dissent. 2 In 2013, the Saudi authorities counted the number of punishments meted out as decapitations and “stopped at 79 beheadings” indicating that they have an annual quota, according to Janine di Giovanni. The Kingdom further engages in crucifixion, body mutilation, flogging, and stoning—all forms of medieval brutality. Human trafficking, child slaves, 3 and/or slave labor are also documented violations in the Saudi Kingdom, Qatar, and the United Arab Emirates. Physical slavery is still in practice is Yemen. But the United States and the European Union are generally silent on these serious human rights violations. They seem to apply a double standard regarding these thorny issues when practiced by allied states. Interests dictate they must sweep all violations under the rug. This, however, is not the case when non-ally states like Iran and Syria are in question. Core Claims and Discussion ISIS, the offspring of the chaos and power vacuum global and regional states continue to create in the Middle East and North Africa,4is the culmination of numerous, exhausted political experiments in the Middle East and North Africa. ISIS, I contend, has much in common with every political experiment that has been imposed and put to the test in these two regions since the collapse of the Ottoman Empire. From colonialist to nationalist, theocratic to monarchic, Islamist to coup d’état, and from failing-state models to the current ISIS model,


4

hostility towards difference, erasure of diversity, and rejection of plurality have been the norm. One of the roots of this malaise is traceable back to the Sykes Picot Agreement of 1916 according to which what is now termed the Middle East was partitioned between the imperial Great Britain and France. Not only did this colonial partition impose arbitrary and oppressive physical borders, but it also fragmented the region in ways that have since upset the natural balance of ethnic, cultural, and religious diversity. Since the collapse of the Ottoman Empire, the history of the Middle East has been one of erasures and exclusions—an unwavering hostility towards ethnic, cultural, religious, political, linguistic difference and plurality. Unlike past erasures, however, ISIS has been attracting active visibility primarily because it operates in politically-destabilized areas of high strategic interest to global and regional powers. The United States and its European allies heavily invest in the Middle East region. ISIS territorial growth also threatens Iranian interests in Iraq and Syria, while simultaneously unnerving the monarchic regimes of the Gulf region, who fear losing their thrones. The phenomenon of American and European jihadists joining ISIS, a major security concern, has further drawn ISIS into the spotlight. ISIS has gained its ferocious reputation by its barbaric acts of erasures, but the history of erasures dates back to the modern arrival of Western colonialism to North African and Middle Eastern shores. Western colonialists were the first to demarcate this path. They physically subjugated expansive lands and their indigenous inhabitants. The French and Italian brutalities in Algeria and Libya, for example, attest to how savage and indiscriminate colonialist policies were towards the indigenous populations. Likewise, the British were brutal in Palestine, Iraq, Egypt, and other places around the globe. Every corner of North Africa and the Middle East endured numerous forms of violence that targeted indigeneity, difference, and plurality. Western colonialists believed in their superiority and the right to rule over the indigenous populations, whom they considered enslaved by primitive religions and cultures. I do not intend to portray Western colonialists as pure and utter evil. Nor do I intend to depict Western


5

colonialism as a homogenous force. In general, however, Western colonialists imagined the world literally in black and white, were not reluctant to make overarching generalizations, nor tolerant of difference or diversity. In colonial Egypt, for example, all Egyptian women were a homogenous mass in the eyes of the British, imagined to be without agency, subjectivity, or unique ethno-religious markers. All were oppressed, in need of liberation. Women’s traditional dresses, head covers, and cultural practices were signs of women’s oppression, a failure to enter the age of modernity. To legitimize their presence, the British launched a mission whose ostensible objectives were to modernize and civilize the dark-skinned Egyptian others of both sexes. The conquerors elected Egypt’s elite classes to advance their civilizing mission. In the process of remolding the privileged Egyptian classes, colonialists sought to divorce the Egyptian intelligentsia from the native tongue, indigenous culture, and religio-cultural practices, not unlike what the French attempted to accomplish in Algeria according to Franz Fanon in The Wretched of the Earth (46). In Egypt, the British wanted a generic, loyal colored elite, subjects with a colonized consciousness who would happily remold Egypt and the rest of Egyptians in their adopted Westernized image. In the process of colonization, the Egyptian peasantry, the heart of indigeneity, suffered the most. When colonialism ceremonially ended, its marks were still seen everywhere in North Africa and the Middle East during the second half of the 20th century. In the 1950s and 1960s, national liberation movements sought to counteract the heavy colonial heritage, but because their political experiments were either reactions to, or prompted by, Western powers, many of them failed to embrace what the colonialists systematically oppressed: difference, diversity, and plurality. Consider Egypt in the aftermath of the 1952 Egyptian Revolution. Jamal Abd El-Nasser, the first president to lead the nation after the revolution, endorsed anti-colonial policies in his effort to reverse the effects of colonialism. In addition to embracing socialism, Nasser imposed the reductionist identity “Arab” on the nation and changed the country’s name to the “United Arab Republic,” thereby bringing together Egypt and Syria. In her memoir A Border Passage,


6

the scholar Leila Ahmed argues that leaving “Egypt” out of the country’s new name confused many non-Arabs who lived in Egypt and who for centuries, never felt as outsiders as they felt then. The blow to cultural and ethnic plurality was fatal when Nasser, following the 1956 Suez War, mandated that all those who wished to stay citizens of the new United Arab Republic must give up any other citizenship(s) they carried. His nationalist policies forced many non-Arabs to leave the country, and the imposed Arab identity left out the Egyptian Copts, the indigenous inhabitants of Egypt who were not Arab (Ahmed 244). The irony, however, is that Arabism is an alien idea with imbedded contradictions. Arab nationalism, a cultural and political movement, originated in the late 19th century in Syria among Christian Syrian men who were studying in missionary schools. The region, then still under weak Ottoman rule, attracted the attention of the French, who were plotting to usurp parts of the territory. The French marketed the need for forming an Arab nationalist cultural and political identity. Missionary schools, then run by French educators, were involved in circulating this idea. The British were also “supporting the idea of Arabism even before WWI” according to Leila Ahmed who adds that during WWI, the British stimulated, triggered, and supported the Arab Revolt which was orchestrated and led by T. E. Lawrence (247). A foreign idea, Arabism failed to protect the diversity found in Egypt, as it did in other countries in the region. Like the political experiment of Egypt during the era of Nasser, other nationalist Arab political experiments in Iraq, Syria, Yemen, and Libya, to mention a few, were failed projects because they were abusive of difference and showed hostility towards diversity. But the other nationalist project I would like to examine briefly here is of a Western colonial nature. The Zionist State of Israel hinges on a central objective: Erasing the cultural, religious, and ethnic diversity in historical Palestine to make room for Western Jewish settlers and forming a purely Jewish State. The founding Zionists sought a homeland for the world’s Jews in Palestine. They, however, imagined their prospective state as a European colonial outpost in the heart of Asia. The indigenous population of historical Palestine had no place in their planned political entity. In Goliath: Life and Loathing in Greater Israel,


7

author Max Blumenthal states that the men and women “who invented modern Zionism had little knowledge of, and no regard for, the actual people living in Palestine, then a province of the Ottoman Empire.” Theodor Herzl, Blumenthal adds, “described the country ‘as a portion of a rampart of Europe against Asia, an outpost of civilization as opposed to barbarism’” (351). This founding colonial ideology continues to shape the character and actions of the contemporary State of Israel. In the name of Zionism, about 780,000 Palestinians were forced out of their cities and villages in 1948. Today, displaced Palestinians number in the millions. Also in 1948, 504 Palestinian villages and towns were razed to the ground. These crimes against humanity are not Palestinian propaganda. Addressing the Israel Institute of Technology in Haifa, Moshe Dayan says:

Jewish villages were built in the place of Arab [Palestinians] villages. You do not even know the names of these Arab villages . . . because geography books no longer exist, not only do the books not exist, the Arab villages are not there either. Nahlal arose in the place of Mahlul; Kibbutz Gvat in the place of Jibta; Kibbutz Sarid in the place of Huneifis; and Kefar Yehushu’a in the place of Tal al-Shuman. There is not one single place built in this country that did not have a former Arab population. (qtd. in Háaretz)

Dayan speaks of erasures—not only the deliberate physical destruction of Palestinian towns and villages, but also the erasure from memory, as geography books no longer acknowledge their past presence nor do they mention the displaced who once lived there. To complete the erasure, the Zionists erected their own towns and gave the places new names. Of those Palestinian villages and towns erased in 1948-9, Israel Shahak, a chemistry professor at the Hebrew University states, they were “destroyed completely, with their houses, garden-walls, and even cemeteries and tombstones, so that literally a stone does not remain standing, and visitors are passing and being told that ‘it was desert’” (cited in Schmidt 83).


8

Historical Palestine was neither desolate nor empty, as the Zionist myth goes. The violent establishment of the State of Israel in 1948 attempted to erase the material presence of indigenous Palestinians through physical displacement; the erasure of landmarks, towns, villages; and the depopulation of cities. In a 1937 letter to his son Amos, David Ben-Gurion emphasized that Jewish settlers must have access to every inch they desire in historical Palestine and that they must establish settlements wherever they desire to “improve” and cultivate the “barren” land. If the unqualified “Arabs,” meaning the Palestinians, resist, Ben-Gurion offers the cure: “We must expel Arabs and take their places” (4). In his vision, the soon-to-be-established Jewish State ought to not be contained in spatial geography or equally inclusive of the indigenous Palestinians. “A Jewish State must be established immediately,” Ben-Gurion concludes the letter, “even if it is only in part of the country. The rest will follow in the course of time” (5).5 These violent erasures were done in the name of the Zionist project to establish a Jewish State for European Jews. Not unlike other violent projects, Zionism, Edward Said argues, “rationalized the eradication of present reality in Palestine with some argument about a ‘higher’. . . or better, more worthy, more modern, more fitting . . . interest, cause or mission” (9). According to this rationale, indigenous Palestinians were and are dispensable. More systematic waves of displacement have followed since 1948. The most recent is the internal displacement of “up to 500,000” Palestinians inside the Gaza Strip after the Israeli Army (IA) destroyed “more than 20,000 homes” in July and August 2014. During the same aggression, IA killed over 2,200 and injured more than 11,000 Gazans (Dearden). This systematic state-sponsored violence is probably best captured by Michael Ben-Yair, the Attorney General of Israel from 1993-1996. In 2002, he reminded his fellow Israelis of how wicked their apartheid colonial state is: “We enthusiastically chose to become a colonialist society, ignoring international treaties, expropriating lands, transferring settlers from Israel to the Occupied Territories, engaging in theft and funding justification for all these activities. . . . In fact, we established an apartheid regime” (Ben-Yair). Yet, this ongoing displacement and physical erasure of Palestinians since 1948 does not


9

seem to merit an action similar to the one the United States-spearheaded coalition has recently initiated to take down ISIS. So far, I have demonstrated how British colonialism, Arab nationalism, and Zionism are oppressive political experiments because they show no regard for difference and plurality. Another political experiment follows in their shoes. During the Arab Spring, the Muslim Brotherhood in Egypt came to power after decades of political persecution and harassment. In spite of its political victory, the Muslim Brotherhood did not think of striking political partnerships with secular parties nor did it embrace political plurality to safely lead Egypt into the second decade of the 21st century. Religious clashes between Muslims and Christians were also aggravated since the Brotherhood took power. Whether the Brotherhood is fully responsible for these clashes or not is a debatable topic for another article, but the failure of the Brotherhood to bypass the narrow partisan mentality, among other factors, brought back the military dictatorship many Egyptians died to end, an undemocratic regime the Western world immediately welcomed without genuine objection to the fact that it came to power through a coup d’état. But where is ISIS in all this? Similarities abound between the British colonialists, Zionists, and ISIS’s leadership. British colonialists refused to see Egyptian diversity. They acted against the will and interest of the indigenous populations in Egypt and elsewhere. The British issued the Balfour Declaration in November of 1917 to promise historical Palestine “a non-European territory . . . to another foreign group, that this foreign group might, quite literally, make this territory a national home for the Jewish people” at the expense of the indigenous Palestinian population (Said 9-10). The Zionist erasure-inscription project since then continues to wipe out the indigenous Palestinians and their presence off the map. In both imposed political experiments, all forms of indigenous presence and diversity suffer the most because the foreign victors associate them with inferiority, primitiveness, and backwardness. With regard to Arab nationalism across the Middle East and North Africa, it is guilty of many sins; one of them is the expulsion of indigenous Jewish


10

populations from numerous countries including Iraq, Egypt, Syria, and Yemen—geographical spaces where they had been living for centuries. This brings me to my point about ISIS. ISIS leadership persecutes ethnic and religious difference on the ground of being deviant, primitive, pre-Islamic, and thus uncivilized. In the case of the British colonialists, civilization meant Westernization, but ISIS takes civilization to mean Islamization. Affiliations and identities outside the orbit of ISIS or its vision of Islam are to be eliminated. ISIS fighters, therefore, unremorsefully slaughter Yazidi men and enslave Yazidi children, girls, and women, because, according to Dabiq, their “creed is so deviant from the truth” ISIS lives by (ISIS 15). The spared few, ISIS alleges, are enlightened Yazidis who “have willingly accepted Islam and now race to practice it with evident sincerity after they exit from the darkness of shirk” (ISIS 15). For ISIS, this allegedly successful transformation of a few Yazidis merits celebration, in spite of the mayhem and slaying of innocents. Such twisted ideological belief should remind us of the American neo-colonialist response to the 500,000 dead Iraqi children, victims of the economic and financial United States-driven sanctions against Iraq which began in August 1990. The fatalities among Iraqi children under the age of five, directly caused by this form of collective punishment, did not move the Secretary of State Madeleine Albright who in a 1996 interview thought the deaths morally justified and the decision to besiege Iraq ethically sound because the end goal was to bring down the tyrant regime of Saddam Hussein. 6 Since then, the mission to “democratize” Iraq and the entire region according to American standards has been a crusade the United States tirelessly pursues. “What seems so monumentally criminal,” the late Edward Said writes in reference to the Bush’s Administration, “is that good, useful words like ‘democracy’ and ‘freedom’ have been hijacked, pressed into service as a mask for pillage, muscling of territory, and the settling of scores” (2). The same bad-intentioned crusade has contributed to the cultural and socio-political collapse of Iraq and Syria, two regions ISIS currently and freely roams.


11

Conclusion The absence of free choice, nonstop dehumanization, lack of dignity, and economic insecurity unequivocally and widely felt among large sectors of Middle Easterners and North Africans in economically-impoverished and politically-suppressed states create fertile grounds for the growth of ISIS and its like. ISIS currently conducts major operations in Syria and Iraq, countries that have been destabilized by exterior regional and global forces. I do not absolve the Assad regime of responsibility, but for true socio-political change to happen, the matter should have been left to the Syrian people to decide on which way to go and what methods to use. Unlike in Tunisia or Egypt during the era of Zain Al Abidine Ben Ali and Hosni Mubarak, the attempt to overthrow the Assad Syrian regime is neither a spontaneous nor popular movement, but rather heavily involves foreign countries. Turkey, the United Arab Emirates, and Saudi Arabia supply the anti-Assad forces with all that they need, hoping to end, or at least cripple, the regime and therefore sever Syria’s alliance with Iran and Hezbollah. By contributing to ending this alliance, Islamist-ruled Turkey hopes to become the most influential power in the region. Particular European countries and the United States are also involved in the plot against possibly to end the age of socialism in the Middle East. ISIS is one jihadist group these Arab and Western countries criminally sponsored and financed. In the midst of this chaotic political meddling, ISIS is enormously indebted to these exterior forces’ support. In fact, without their support, ISIS would have never accumulated the power it has now in Syria. The failure of Syria as a state has directly exposed how dysfunctional Iraq is under the Shia regime of Nouri Al-Maliki and thus offered ISIS more territory to claim. ISIS is the sin of these regional and global regimes that paradoxically find no problem using military, economic, and financial force against Assad, whose regime they claim is undemocratic, but refuse to allow the people in Bahrain and Yemen to initiate regime changes within their own countries. Foreign interests in the Gulf region voted against regime change. The monarchy of Bahrain like other monarchies in Saudi Arabia, Qatar, the United Arab Emirates, Oman, Jordan, and elsewhere are to stay in spite of how obsolete and corrupt they are. The same foreign interests did not see a


12

problem at all in blessing the coup d’etat in Egypt, a coup that brought back to power a military dictatorship, one more protective of their interests. It is possible that there is a secret script to change all socialist regimes in the Middle East and North Africa, but what is more interesting to consider is that the ongoing experiment of ISIS is a natural and hideous outgrowth of the various imposed political experiments since the signing of Sykes Picot. The more protective the West is of oppressive failed regimes, the stronger ISIS will become. To combat ISIS, I would finally propose, a new regional order is needed, one that is self-consciously made and organic: Change must come from within, ending Western meddling in the region is a pre-requisite, a just redistribution of wealth on local and regional levels is a must, celebrating diversity and promoting plurality has to be the norm, and a fair settlement of the Palestinian-Israeli conflict should have the answers to the various failures scattered all over the sands of the Middle East and North Africa like invisible Roman ruins. If anything, ISIS is a deformed prodigy of old-new sins, acts of deliberate erasures and imposed inscriptions. The various political experiments the Middle East has seen since the collapse of the Ottoman Empire, whether in the colonial, postcolonial, or neo-colonial realm, stem from rigid ideological formations whose imaginative spaces and identities are arbitrary and also oppressive of diversity, difference, and plurality. Instead of reading ISIS as a bunch of radical killers who just happened to arrive on the global scene, an outlandish group driven by intrinsic radicalization, it is a must to contextualize and historicize one’s analysis if the intention is to make true difference in a region desperately in need of home-made reform.7 Eradicating ISIS, unless accompanied with other short and long term measures, will not solve the numerous problems ailing the Middle East and North Africa.


13

Works Cited Ahmed, Leila. A Border Passage: from Cairo to America—A Woman’s Journey. London: Penguin Books, 1999. Baraka, Ajamu. “When Liberal Go to War: As ISIS Slaughters Kurds in Kobani, the U. S. Bombs Syrian Grain Soils.” Counterpunch. Oct. 10-12, 2014. Ben-Gurion, David. “Letter from David Ben-Gurion to His Son Amos.” October 5, 1937. Trans. Institute of Palestine Studies. March 28, 2012. Ben-Yair, Michael. “The War’s Seventh Day.” Haaretz. March 3, 2002. Web. Blumenthal, Max. Goliath: Life and Loathing in Greater Israel. New York: Nation Books, 2013. Dayan, Moshe. “Israeli War Hero, Address to the Technion, Haifa.” Ha’aretz. April 4, 1969. Dearden, Lizzie. “Israel-Gaza Conflict: 50-day War by Numbers.” The Independent (UK). August 27, 2014. Di Giovanni, Janine. “When It Comes to Beheadings, ISIS Has Nothing Over Saudi Arabia.” Newsweek. Oct. 14, 2014. Fanon, Frantz. The Wretched of the Earth. Trans. Constance Farrington. New York: Grove Press, 1963. Feldman. Josh. “Maher Tears into PC Liberals: Where’s Your Outrage on Violent, Oppressive Islam?” Mediaite. Sept. 26, 2014. Gerard, René. Battling to the End: Conversation with Benoit Chantre. 2007. Trans. Mary Baker. Michigan: Michigan State U. Press, 2010. Huntington, Samuel P. “The Clash of Civilizations?” Foreign Affairs 72.3 (1993): 22-49. ISIS. “The Revival of Slavery before the Hour.” Dabiq 4 (2014): 14-18. “Kurdish Forces, ISIS Clash near Arbil.” Al Arabiya. August 6, 2014. Lunch, Colum. “Women and Children for Sale: A New U. N. Report Paints a Terrifying Picture of Life Under the Islamic State.” Foreign Policy Magazine. Oct. 2, 2014.


14

Obama, Barak. “Remarks of President Barak Obama Address to the Nation.” Washington D. C., Sept.10, 2014. Pilger, John. “From Pol Pot to ISIS: ‘Anything That Flies on Everything That Moves.’” JohnPilger. Oct. 8, 2014. “Real Time with Bill Maher: Ben Affleck, Sam Harris, and Bill Maher Debate Radical Islam.” Real Time with Bill Maher. HBO. Oct. 6, 2014. Oct. 11, 2014. Said, Edward. “A Mask for Pillage.” The Progressive Magazine. June 2003. -------. “Zionism from the Standpoint of Its Victims.” Social Text 1 (Winter 1979): 7-58. “Saudi Shia Nimr al-Nimr Cleric ‘Sentenced to Death.’” BBC. Oct. 15, 2014. Oct. 15, 2014. Schmidt, Yvonne. Foundations of Civil and Political Rights in Israel and the Occupied Territories. Diss. University of Vienna, 2001. U. N. Human Rights Office in Iraq. “Report of the Protection of Civilians in Armed Conflict in Iraq: 6 July -10 Sept. 2014.” United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI)— Human Rights Office. Sept. 26, 2014. Yacoub, Sameer N. and Sinan Salaheddin. “Iraqi PM Condemns ISIS’s Actions Targeting Christian Minority.” CTV News. July 20, 2014. Oct. Endnotes

1 Violating Yazidi women and families is justified through de-contextualized and de-historicized Salafi interpretations of the actions of the Prophet Mohammad. ISIS religious authorities imagine themselves and their followers marching in the footsteps of the Prophet’s companions: “The enslaved Yazidi families are now sold by the Islamic State soldiers as the mushrikīn were sold by the Companions . . . before them” (ISIS 15). Dabiq Magazine claims that “the [captured] Yazidi women and children were . . . divided according to the Sharī’ah amongst the fighters of the Islamic State who participated in the Sinjar operations.” After ISIS fighters and those affiliated with


15

them received their share, which was 20% of the captured, the rest were sold in a possible ploy to attract prospective fighters and finance the caliphate project. 2 Most recently, the Kingdom has sentenced the Shiat Ayatollah Nimr Baqir al-Nimr to death by “crucifixion,” a repugnant method of punishment also practiced in territories under the iron fest of ISIS. The Saudi regime accused and tried al-Nimr last year for “seeking ‘foreign meddling’ in the kingdom, ‘disobeying’ its rulers and taking up arms against the security forces” during the public dissent that erupted two years ago, mainly among the Shia minority population in Saudi Arabia, to demand equal rights. Al-Nimr considers himself a peaceful political activist whose vocal critique of the regime drew more attention and anger from it than if he were to use violence against it. The BBC quotes al-Nimr stating that he chose the “the roar of the word against [the Saudi] authorities rather than weapons” because “the weapon of the word is stronger than bullets” (“Saudi Shia”). 3 For more information on child slaves, consult the following BBC report: http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/this_world/6431957.stm 4 In his insightful article “From Pol Pot to ISIS: ‘Anything That Flies on Everything That Moves,’” journalist John Pilger writes: ISIS is the progeny of those in Washington and London who, in destroying Iraq as both a state and a society, conspired to commit an epic crime against humanity. Like Pol Pot and the Khmer Rouge, ISIS are the mutations of a western state terror dispensed by a venal imperial elite undeterred by the consequences of actions taken at great remove in distance and culture. Their culpability is unmentionable in “our” societies. Pilger blames the United States and Britain for the chaos that Iraq is in now. He makes a brilliant comparison between “the rise to power of Pol Pot and his Khmer Rouge, who had much in common with today’s Islamic State in Iraq and Syria (ISIS). They, too, were ruthless medievalists who began as a small sect. They, too, were the product of an American-made apocalypse, this time in Asia.” 6 Madeline Albright was interviewed on the news magazine show 60 Minutes


16

on May 12, 1996. Correspondent Lesley Stahl had the following exchange with Ms. Albright who was the Secretary of State then: -Lesley Stahl on U.S. sanctions against Iraq: We have heard that a half million children have died. I mean, that’s more children than died in Hiroshima. And, you know, is the price worth it? -Ms. Madeleine Albright: I think this is a very hard choice, but the price–we think the price is worth it. To watch the exchange, follow the link: http://www.youtube.com/watch?v=FbIX1CP9qr4 7 For example, Western colonial heritage and its long-term disastrous effects on the contemporary Middle East and North Africa are rarely taken into consideration whenever the American and European rightists or leftists debate Islam or consider the roots of the violence manifested in ISIS. Instead, they commonly resort to one simplistic claim: contemporary Muslims live in a “premodern state” of violent religiosity. They see in ISIS and Al-Qaida clear-cut validation of an innately-violent Islam. Indeed, theorizing about Islam, Islamic violence, and ISIS has become a fulltime occupation for many specialists and pseudo-specialists alike, from the would-be philosopher Sam Harris who denies any Western responsibility for what the Muslim and Arab worlds have become when he repeatedly argues that violence is an inherent defect within Islam “the mother lode of bad ideas” (“Real Time”) to T.V. comedian Bill Maher who believes, “the Muslim world . . . has too much in common with ISIS” (qtd. in Feldman). Harris and Maher’s views correspond with a dominant neo-orientalist approach to the contemporary Muslim and Arab world. This neo-orientalist approach shapes the writing of Thomas Friedman, Bernard Lewis, Fouad Ajami, Bruce Bawer, Orianna Falacci, Niall Ferguson, Mark Steyn, Gisèle Littman, Brigitte Gabriel, Ayaan Hirsi Ali, Nonie Darwish, Walid Shoebat, and Wafa Sultan. Many of these cultural conservatives and polemicists have emerged since the attacks of September 11, 2001 to repackage Samuel P. Huntington’s thesis. In a controversial 1993 article, Huntington anticipates clashes between civilizations on the ground of cultural and religious identities. One of these confrontations is between Islam and the West (23-26). Through reviving this hypothetical clash of civilizations, these polemicists claim the answer to the problem of Islam lies in helping Muslims become cultureless and irreligious. They invite the West to save Muslims by distancing them from Islam. To some extent, their views have something in common with the Salafi narrative of ISIS: They are essentialist, reductionist, and radical. In their writings, they present an ideological stance: Islam is innately oppressive, while the West liberates. Their writings are therefore presented as showing evidence of the chronic problem of Islam and offer Westernization for a solution.


17

Inferiorization sits at the heart of the issue here because such an ideological stance registers an imperial arrogance. A similar claim to absolute Western innocence and therefore a position of arrogance lies at the heart of the matter on a global scale as well. In Battling to the End, Rene Gerard argues that “Western arrogance has undeniably kindled” Islamic terrorism (210). Practitioners of this imperialist arrogance imagine an innately good West, innocent, democratic, secular, and free, contrasted with a radical, irredeemably evil, violent, premodern, and undemocratic Islam. Even President Obama, ironically a Nobel Peace Prize winner who continued and started numerous wars since coming to office, fails to guard against such Manichean language when he states, Americans “cannot erase every trace of evil from the world, and small groups of killers have the capacity to do great harm.” Alluding to ISIS, Obama reminds his audience that “[t]hat was the case before 9/11, and that remains true today” (1). Although Al-Qaeda and ISIS unquestionably pose serious challenges to regional peace and have no place nor should they be offered a safe haven in our contemporary world, to label them as evil the way Obama does is to deny any American culpability in the creation of these two radical groups and the mess that the Middle East is at the moment. His statement also registers an old-new claim to American exceptionalism and American innocence.


18


19

Debating Sociology of Reconciliation in the light of lifeworld Idea

Somayeh Sadat Shafiei Assistant professor Faculty of Social Science Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

Abstract

Seeking peaceful means and trends for deescalate conflict universally, there has been a growing need for reconciliation in recent decades. Despite huge texts and literature on peace, reconciliation has rarely received attention in sociological debates. This article tries to bring the subject under scrutiny as it study's its social dimensions related to Middle Eastern and African lessons, as well as its relations with power as a core of political sociology. Sociology of reconciliation takes for granted conflict as the main part of its field and studies comparatively each social case due to its context. Reconciliation as a long- term deep and wide process of addressing conflictual and fractured relationships involves some prominent interwoven and related strands along with barriers and paradoxes; it brings about capable chances for Iranian society which


20

have faced outstanding social and political events in this century: two main revolutions, coup d'etat, long term war and uprisings, all of which contain various forms of violence. The argument is that reconciliation arises from lifeworld in the way Habermas defines the concept: Although the legitimacy of system and necessity of integration relatively depend on lifeworld, it is threatened by systems. At the mercy of communicative action, Lifeworld consists of common understandings, including values that carry all forms of assumptions about who we are as people, what we desire and what we are willing to sacrifice for our goals. Communicative action has the ability to regenerate lifeworld. To pass a legitimacy crisis, the state should respect this remarkable characteristic of lifeworld and let process of reconciliation be possible and persistent in its time and context. The combination of civil rights, participation, and human rights are the main elements of democracy. Keywords: Reconciliation, conflict, violence, lifeworld, communicative action

Introduction Seeking peaceful means and trends for deescalating conflict has become a critical issue around the world in recent decades. It is because of a growing need for peace among various nations and people. Despite numerous and substantive literature on peace as a result of current social and political theories and also field studies of volunteer activities about conflict resolution, reconciliation has received little attention in sociological debates. It has become a demanding issue, yet is it proportionately understudied? Is it a simple and appealing term for perpetrators and victims? Originally what are its ideological dimensions? What social forces are engaged in reconciliation? Is there a possibility for a sociology of reconciliation? Would a sociology of reconciliation find its niche? What links between technical themes of sociology and sociology of reconciliation can be imagined? What are its benefits for studying Iranian society?

Debating Sociology of Reconciliation in the light… Somayeh S. Shafiei

21

Defining Reconciliation Reconciliation is an important part of the expansive process of peacebuilding. By definition, peacebuilding aims to change the social structures underlying the conflict and change in the attitudes of parties to the conflict (Roper, 1995:37). According to Morris, peacebuilding “involves a full range of approaches, processes, and stages needed for transformation toward more sustainable, peaceful relationships and governance modes and structures. Peacebuilding includes building legal and human rights institutions as well as fair and effective governance and dispute resolution processes and systems. To be effective, peacebuilding activities require careful and participatory planning, co-ordination among various efforts, and sustained commitments by both local and donor partners”. Therefore, I see peacebuilding - as a long term process - tending to deescalate conflict, establishing peace and preventing violence from continuing or emerging by addressing the root causes and consequences of conflict. It is to be said that this idea is commonly shared by many international theorists and practitioners. Understanding reconciliation as a component of this process, I should put an emphasis on its sociological connotations. Obviously sociology has the capacity to study different levels of conflict such as the micro, mezzo and macro in which interpersonal conflictual relations, fractured relationships between groups, ethnicity, minorities, communities, tribes, and also structural relations can be explored. Sociology also is interested in investigating power relations and resistance, besides the everyday life of actors. The context of exercising power and resistance among social forces also is attractive for sociology; some have received great notice in political sociology which mainly concerns the study of power relations such as in the state and society. Moreover it is to be said that studying general trends of emerging conflict, it’s up and down and sitting for peace is tempting for study of social changes. This technically is a branch of sociology which concern about alteration of mechanisms within the social structure,


22

characterized by changes in cultural symbols, rules of behavior, social organization or value systems. Thompson and Hickey(2010) define social change as a process through which patterns of social behavior, social relationships, social institutions and systems of stratification are altered over time. Reviewing existing definitions, I refer to Hamber & Kelly (2004) who see reconciliation as moving from the premise that relationships require attention to build peace. They define it as a process of addressing conflictual and fractured relationships. This involves five interwoven and related strands: I) Developing a shared vision of an interdependent and fair society: The development of a vision of a shared future requiring the involvement of the whole society, at all levels. Although individuals may have different opinions or political beliefs, the articulation of a common vision of an interdependent, just, equitable, open and diverse society is a critical part of any reconciliation process. II) Acknowledging and dealing with the past: Acknowledging the hurt, losses, truths and suffering of the past. Providing the mechanisms for justice, healing, restitution or reparation, and restoration (including apologies if necessary and steps aimed at redress). To build reconciliation, individuals and institutions need to acknowledge their own role in the conflicts of the past, accepting and learning from it in a constructive way so as to guarantee non-repetition. III) Building positive relationships: Relationship building or renewal following violent conflict addressing issues of trust, prejudice, intolerance in this process, resulting in accepting commonalities and differences, and embracing and engaging with those who are different to us. IV) Significant cultural and attitudinal change: Changes in how people relate to, and their attitudes towards, one another. The culture of suspicion, fear, mistrust and violence is broken down and opportunities


23

and space opened up in which people can hear and be heard. A culture of respect for human rights and human difference is developed creating a context where each citizen becomes an active participant in society and feels a sense of belonging. V) Substantial social, economic and political change: The social, economic and political structures which gave rise to the conflict and estrangement are identified, reconstructed or addressed, and transformed. Presenting definitions, various aspects and phases, the real practices of reconciliation should be covered. Reconciliation; Global Experiences It would be fair to say that reconciliation is the most vital requisite for stable life in fractured societies and at the same time the most multidimensional and even vague term. Becker (2005) writes: “…People attach very different meanings to the word. Some focus on confronting the past, others wish to focus on the future. Some speak about truth and justice, others about understanding and forgiving your former enemies. Some see reconciliation as the key overarching concept for peace building; some see it as a more individual and psychological process. Interestingly, neither victims nor perpetrators seem to like the concept. Worldwide, reconciliation processes have been more difficult and apparently less successful than what has been expected or intended”. Originally the concept has been associated with ideology and faith. Many refers to its connection with the moral claims of Christianity (see particularly Becker, 2005). It can be argued that Islam is also at the root of reconciliation since the core principles of compassion and forgiveness, which can be found in all the Abrahamic faiths, are fundamental in Islam. Islam literally by its name and content is for peace. Peace is recommended in several Quranic verses and practiced by great profit during his life that is so called Sirah. A thorough study of this is proposed and recommended.


24

The gist of such principals as commitment to a truth and justice process accelerates forgiving and triggers a healing process in victims and brings about peace and harmony. Despite of the religious and spiritual essence of it, we have continued to witness the permanence of conflict, offending and transgressing around the world. Some global experiences reveal how challenging and fragile the achieved peace is and in fact how our hope has been frustrated constantly by reality. Collapsing Apartheid, truth and reconciliation commissions (TRC) were mainly recognized as investigative mechanisms with the primary aim of encountering the past with justice and publishing a factual report on human rights violations committed in a country. Nevertheless as Hayner argues, “currently the possibility of holding public hearings, advancing societal and individual healing, and taking part in or promoting a process of reconciliation (however defined) has opened wide the question of means, independent of the final end reached”. Although TRC in South Africa on the whole has been seen as successful in revealing the broad and essential story of what happened in South Africa between 1960 and 1994, not all the truth about the past has been told (see Klaaren and Varney, 2000; Bell). This undermined the process of reconciliation as it was originally envisaged. The TRC began a process it was unable to complete. There is a huge amount of evidence yet to be uncovered, and many of the guilty remain in positions of considerable power. A lot of survivors still have questions about their missing or murdered kin and are seeking truth, healing, and justice. So the question is “are victims happy and has the societies been pacified? Does TRC put an end to rage? Do power holders relinquish offending? Does peacebuiding practices work concomitant with participatory democracy?” In another case, is reconciliation a functional term for Israeli/ Palestinian skirmish after such a long history of horrifying clashes? How could it be actually practicable when one side has an absolute power; global media and propaganda on one hand and military and coercive forces on the other hand? Its power cannot be banned, even limited in spite of global refusal as it can be best seen in the case of settlement persistence. In addition, as Becker argues, the term has


25

completely different connotations among Palestinians and Israelis than it does in Christian culture. Thus how could a citizen of Gaza who lives under siege and daily experiences arbitrary measures of control and prohibition imagine reconciliation? In the shadow of the fall of Pinochet and the transition to democracy at the end of 1980’s, the Catholic church of Chile began to talk about reconciliation as a moral and political obligation. Becker an activist and witness describes the period as a time when the power relationship still allowed vicious crimes against humanity committed by military to be publicly denied. At the same time, there is an invitation for reconciliation. For Becker and his colleague it meant nothing more than denial, the willingness to forget the past, the victims and their sufferings (Becker, 2005:169). Thus, he argues the term was introduced much too early into Chilean politics. Moreover now we can hesitate if using reconciliation idea really as atonement for past crimes and procurement. Although it was claimed to be such, it seems that the idea was served as an ideological (in the Marxian sense) cover for continual existence of a political- economic structure that has failed to be transformed post- reconciliation. In another direct experience, Becker talks about the assumption of reconciliation in Sierra Leone where “it seems that reconciliation is understood as synonym for crucial and compulsory forgiveness for peace. People are calm now on the surface. Nevertheless, not very deep under that surface the same conflicts rage, and hate and anger are ever present. The Christian values of pardon and reconciliation seem to be something similarly surface to putting on nice clothes for Sunday mass. All the while, this outer layer of forgiveness says very little about the ongoing conflict and inner levels of hate and anger, and of violence and destruction.” Therefore we have to keep in mind some chief points due to real reconciliation cases: Reconciliation is a complicated, complex and obscured process. Hamber and Kelly (2004) calls it paradoxical and even having


26

contradictory features. Lederach (1997:20) writes: “reconciliation can be seen as dealing with three specific paradoxes. First, in an overall sense, reconciliation promotes an encounter between the open expression of the painful past, on the one hand, and the search for the articulation of a long-term, interdependent future, on the other hand. Second, reconciliation provides a place for truth and mercy to meet, where concerns for exposing what has happened and for letting go in favor of renewed relationship are validated and embraced. Third, reconciliation recognizes the need to give time and place to both justice and peace, where redressing the wrong is held together with the envisioning of a common, connected future”. The significance of time in the process of reconciliation should be reaffirmed here. Also the variety of interpretations of reconciliation which are absolutely context oriented should be mentioned. All religious, ethnic, classical, cultural, ideological, sexual characteristics of reconciliation magnify its complexity over time. In all of the above arguments, one simply can find traces of social issues. Therefore, in the following part, I will bring reconciliation and related definitional and network issues to sociology and debate it referring to some important related works. In order to do this, the realm of conflict theory should be revised. Beyond doubt scattered studies of reconciliation in diverse disciplines - especially history and political science - fail to appreciate institutional aspects, agency and visible, and invisible power. Also there is no trace of sociological concerns in political analyses of changes. Moreover comparative studies also suffer from a lack of deep sociological studies which deserve a vital role in social action. These partly derive from the gap of disciplines and speciality of individual researchers. As a result these studies always are accused of being intellectual, complicated and sometimes superficial arguments. It has to be said that sociology by itself has the theoretical and methodological capacities to explain social relations and activities including reconciliation. It deals with interpersonal relationships as well as institutional and structural ones. It employs empirical


27

investigation and critical analyses within research which consequently develops a body of knowledge for understanding social process and also to be utilized in functional social political and cultural policies. In order to establish reconciliation in its own niche in the sociological realm, the ,other side of it, which is conflict, should also be scrutinized. In this realm conflict is a challenge for social order. Functionalist seeking hierarchical order in society as complex system see it as threatening for social solidarity and stability. Conflict theorists (including various paradigms) criticize a conformist approach and draw attention to power, interest, ideological and classical differentials which bring repressive relations which they view as a seed of social conflict. Social conflict, as the struggle for agency or power, occurs when two or more actors from unequal positions oppose each other and reciprocally exert social power to prevent other parts from achieving goal.1 This intentionally exerted power is carried out in different types, forms and entails resistance of other party. One can simply name any visible and invisible forms of confrontation, oppression, restriction, exclusion, discrimination, also opposing, uprising, and later studied forms of resistance (Scott, 1985) such as foot-dragging, dissimulation, desertion, false compliance, pilfering, feigned ignorance and sabotage acts, in these two main categories. Though in the case of murder, especially mass murder and genocide, we can speak less of agency and resistance, evidently violence can be a core discussion for conflict/reconciliation study. Any violence whether manifest, intentional, unified, or even unexpected acts, operates in multiple formats. It works in institutional as well as interpersonal format, in making borders and The Wall and also legislate any separation as collective process of exclusion. Trimikliniotis (2014) writes: “Violence is a force society and history in. It is a force that operates even in its absence. Fear and anger of outbursts of violence may operate at an individual and collective level. Memories of violence are also powerful tools in shaping political, cultural and social institutions and behavior. Wars or violent incidents of the past shape physical borders of states and mental and ideological boundaries of people. They are active forces in shaping population movements, settlements as well as perceptions of history, politics and policy-making”.


28

Sociology historically deals with violence, by debating conflict. Georg Simmel and Karl Marx discussed it fairly. Hence affected by works of Marx, sociology has evolved with the idea in which class struggle as a causal factor as a whole brings structural changes and power replacement. Under works of Simmel, sociology is conceived as the science of social forms such as subordination, and exchange and conflict, in which modes of interpersonal interaction is studied. As a fellow of Simmel, Coser wrote a book on the functions of social conflict (1953). Conflict Resolution Theory (CR) as a distinct field has evolved immensely since the 1950s. Recent CR theorists follow the classical idea of distinquishing between structural (i.e. the result of oppressive/unequal social, political and economic structures), cultural (i.e. the expression cultural differences or practices in the ways of life of ethnic or social groups) and direct types of violence. Critics argue that social popularizations such as gender, class, religion, and identity, are still absent in its major discussions within the current CR debates. CR also is criticized because of its behaviourism in which actors seem to be pre-programmed and action is seriously conditioned. Emphasizing rationality, it dismisses the unintended, contradictory behaviour and takes for granted homogeneity within and between actors. Trying to answer these critics, we have recently witnessed their avoidance of early behaviourism and acceptance of violence as being not unavoidable and integral to the nature of conflict (Ramsbotham, 2011:7). Therefore one can see the heavier weight of individual factors like psychology in addressing conflict and deescalating violence. Nevertheless, conflict as a complex and multifaceted social, economic and political phenomena looks for more eligible solutions. Generally this essentialist perception can be traced in the designing of governmental structures in regime-changes that followed US-led invasions or the various aided developmental reform programs in societies which are ridden by ethnic conflicts. Rather than relying on the development of the local or autonomous historical traditions and structures of governance, the programs designed, funded and promoted, tended to be models imposed from above. Trimikliniotis (2014) argues the persistent failure of various peace and CR efforts in the Arab world is a beneficial indicative. Hidden premises of western conflict


29

resolution about Arab political culture for instance, illustrate the inadequacy of Western assumptions; assumptions like the supposition that the Arab world is ‘more conflict-prone or less conflict resolution-oriented than the West’. The failure of western mediation in Africa is another indication for false function of CR in which individualism is emphasized at the expense of traditional collective approaches. This damages the capacity of Africa as diverse, heterogeneous and complex society that is broadly based on kinship relations. Sociology of Conflict and Reconciliation Like other technical fields, the sociology of reconciliation is formed to focus watchfully on and study deeply the social dimension of reconciliation and its links with related social phenomenon. Although all of these phenomenon as being multifaceted have other complex connotations; social subjects and outcomes have superiority for this branch of sociology. To mention the reasons for presenting this, Trimikliniotis writes: “introducing sociology to the peace specialists and practitioners or highlighting the sociological contribution to the understanding of conflict, peace and reconciliation processes is only one reason for developing further this branch of the discipline.2 Sociology itself is a discipline, like all others. It is in constant need of renewal. The world is getting more complex, more unstable, more uncertain about its future, and arguably more polarized. Social scientists are forced to develop our explanatory frames in areas which constitute protracted ‘social problems’ and are threatening the lives and well-being of people. Whilst recognizing that there are crucial political, psychological and anthropological aspects requiring collective ‘solutions’ which are political and legal. A sociological analysis should uncover essentialist social underpinnings, meanings and practices”. Later he characterizes some features for this technical field: 1) it must be a public sociology which goes beyond the university community and


30

draw upon professional, critical and policy oriented sociology. 2) It must study reconciliation together with conflict (i.e. conflict/non-conflict, post conflict as well as reconciliatory/cooperation forces) as the two cannot be separated. 3) Any underlying assumptions (philosophical, political and moral) of conflict and reconciliation must be closely scrutinized, questioned, exposed and criticized. 4) As a comparative interdisciplinary study by analyzing the context, it must draw out similarities and differences between various conflicts, peace and reconciliation processes to provide reasonable meaningful comparison. To do this important conceptual tools can and are drawn from different disciplines. 5) It must notice ethnicity related phenomena, nation and nationalism, race and racism, particularity of gender related violence in conflicts and reconciliation process. 6) The inter-disciplinary nature of exercise must be such that is integrative cross disciplined.7) This would be sociology beyond sociology and reconciliation from below as much as we need reconciliation from above. To expand the scope of reconciliation within society, the process of reconciliation must be located within a dynamic, conflict ridden and polarized social reality as it exists. Lifeworld and Sociology of Reconciliation Originally lifeworld is extracted from phenomenological sociology of Alfred Schutz, who tried to highlight subjective meaningful action, referring verstehen from Max Weber sociology and Husserlian entitlement to consciousness and meaning. Focusing on communicative action as a core of his work, Jürgen Habermas preserves lifeworld as a live realm of the informal, culturally grounded understandings and mutual accommodations. Lifeworld is threatened by rationalization which instrumentally defined as a reason of systems. As a follower of neo-Marxism (Frankfurt School), he believes societies are in crisis. The most important one is legitimacy crisis. By legitimation Habermas means citizens’ sense that the institutions within which they live are just, benevolent in their best interest and deserving of their support, loyalty and adherence. To restore legitimacy, Habermas proposes ideal speech situation in which


31

normal communication action takes place. It is a situation that participates would be able to evaluate each others assertion solely on the basis of reason and evidence in an atmosphere completely free of any irrational coercive influences weather physical or psychological. It is to be said that achieving rational consensus is a main motivation for participants. While Habermas believes that communicative action as a process of reaching common understanding is on-going, understanding will never be final. On the other hand as legitimacy is inherent in communication, it requires that citizens, understand each other, their society and systems as committed to continuing the process of seeking common understanding and acting with respect for that ongoing process. Communicative action is also at the core of lifeworld. By lifeworld Habermas means the shared common understandings, including values that develop through face to face contacts over time in various social groups, from families to communities. The lifeworld carries all sorts of assumptions about who we are as people and what we value about ourselves: what we believe, what shocks and offends us, what we aspire to, what we desire, what we are willing to sacrifice to our goals, and so forth. And here in this article what are we conflicting for? Why do we have detestation? Why can’t we seat for a peace talk? Why do we lack any imagination for reconciliation? How could reconciliation be possible in the long run? The point is that communicative action has exclusive features for generating influence, common attitudes, value commitment, while media, money, and votes are non-communicative and have power to express and not generate these. Therefore it is lifeworld which by deserving communicative action provides legitimacy of system. It is a one way direction of the lifeworld making possible the legitimacy of the system. Now we return to the main idea: sociology of reconciliation. The demanding situation of conflict in many societies requires a close study of social and cultural context besides the political and economic settings. Lifeworld as discussed before has the capacity to generate


32

goals and values. It accelerates reconciliation from below rather than agenda based reconciliation from above. Although it doesn’t mean denying strategy and tactics, it encourages obtaining reconciliation as a public social issue. In Trimikliniotis words one must locate the processes of reconciliation within a dynamic, conflict ridden and pluralized social reality as it exists. Any attempt for reconciliation should recognize cultural and social traditions, context and forces. Also, other issues that may affect social relations (gender, class, race, marginalized, charismatic ones) can all potentially alter the situation in an unexpected way. Debating sociology of reconciliation in lifeworld is a key for understanding failed cases of reconciliation, because it replaces a humanistic viewpoint to peace with political rational and diplomatic one. Although environmental pressure, especially economic weakness, besides international pressure, may make system to sit for reconciliation, it is a lifeworld which cravingly and apprehensively seeks reconciliation as a way of returning social order, punishing perpetrators and bringing an end to the past. A stable democracy requires practicing its elements such as civil rights, participation, and human rights. Reconciliation is also integrated within these elements. The realm of this participation is lifeworld and commitment to communicative action. The prerequisite is vivid and un-parasitic lifeworld as the aftermath of systems withdrawal. It is only then that the destroyed common relationship will be repaired. Then, with the miracle of communicative action, trust and agreement will be regenerated and commitment to reach practical strategy and tactic will flourish within a stable democratic society. Debating reconciliation in lifeworld fills weak points of other experienced agenda based reconciliation from above. The heterogeneity of western model of peace based on Christian culture makes it artificial and unpractical to aboriginal culture. For example in the case of Sierra Leone prescribed reconciliation is interwoven with system of


33

imperialism and one of its key structures; authoritarianism. It is so, while chance of communicative action proposes the need for reconciliation. Therefore rather than authoritarian imperialistic western models, people themselves understand the goals and tools, possibilities and barriers, also the meaning of whole process. They know what they want based on their social contractive understanding rather than repeating a dictated solution. The time for peace talks gradually become more evident as the need for reconciliation becomes more evident. Participating in lifeworld, people show their tendency to talk, to receive explanation, reach a deal on losses and more importantly, proper moments. It is to be said that in the case of discarding their questions and demands in the right time, people themselves reach unwritten common understanding on their own next steps and measure. Setteling dispute in the example case of Israeli and Palestinians reconciliation will be possible in the shadow of and flourishing lifeworld. Collapsing walls, any attempt should be concerned about grassroots dialog between ordinary people, coexistence of their families and communities together, democratic equal accessibility of all citizens to health, education and employment opportunities. Also they should be educated and learn to respect each other and actively engaged in peace process and break endless cycle of violence. The state should refer to people less as dissidents than as citizens. Obviously citizenship depends much on rights. By considering and protecting lifeworld and minimizing system’s intervention, there would be a chance to preserve human rights and somewhat satisfy the needs of victims. Therefore reconciliation requires the commitment to dealing with the past in a nonviolent way to reduce conflict in all levels, from society to interpersonal relationship. In another word, towards reconciliation we should cultivate a common understanding in a lifeworld that on the one hand truth and justice are vital for all, even power itself, and primitive forms of violence and vengeance can’t stop victim’s trauma, may even perpetuate a cycle of violence. A final note regarding case of Iran: Historically Iran has suffered a lot from conflictual situations in recent century: the Iranian constitutional revolution, establishment of Iran’s first national parliament and its later


34

abolition caused domestic struggle until 1911. Occasional British and Russian invasion and occupation before and during the I and II World War brought about fractured split society. Later, in the morning of popular national state which nationalized Iran’s petroleum industry and oil, all were deposed in a foreign coup d'etat. During the Pahlavi era uprisings and riots such as the most famous one, 15 Khordad, were suppressed. Regime transition was not an end to conflictual situation. This is why some understand revolution as collapse of social order. Moreover as the aftermath of Islamic revolution, Iran had experienced a foreign invasion which as a comprehensive conflict was an 8 years violent war. Also Iran and Unites State’s hostile relation has faced several crises causing heavy sanctions against Iran. For last three decades U.S has led international efforts to use these sanctions to influence Iran’s policies. Hence over the years sanctions have taken a serious toll on Iran’s economy and people. These and also recent uprising and violence are invitations for debating and scholarly exploring conflict and reconciliation as well. Today we need sociology of reconciliation to understand conflict/peace process and study any possibilities of reaching agreement over discussing points. It can be debated at the macro, mezzo and micro levels. Addressing nation/state relationship, rights and responsibilities in macro level, group ethnicities, organizations, minorities in mezzo level and broken interpersonal relationship in micro level, all serve a conflict resolution which can be best attained from Iranian lifeworld. Even communication between two hostile nations –Iranians and Americans- outside of their state through their lifewords can be imaginative. This theoretical model rooted in the lifeword has the capacity to bring in two nations’ believes, desires and aspirations. It consists of common communicative action which led to common understanding on everything if system let it works naturally. This would be a proper condition for restoring and keeping legitimacy. Free from suppression and threats, communicative action in ideal speech situation paves the way of reconciliation, facilitates the healing process, brings collective cohesion much more than TRC’s capacities, and develops peace from the level of society to the individual’s inner life.


35

Bibliography: Klaaren, Jonathan and Varney, Howard (2000) A Second Bite at the Amnesty Cherry? Constitutional and Policy Around Legislation for a Second Amnesty 117 South African Law Journal 572,593. Becker, David (2005) reconciliation- the wrong track to peace? http://www.ourmediaourselves.com/archives/33pdf/167_179_Becker.pdf Brewer, John D (2010) Peace Processes: A Sociological approach, Publication Dates, US. Fultner, B. (1998) On the Pragmatics of Communication, B. (trans.) Cambridge, MA: MIT Press. [Collected from various German sources] Hamber and Kelly (2004) reconciliation, a wrong reconciliation? Hayner, Priscilla B.(2001) “Unspeakable Truths: confronting state terror and atrocity”, New York: Routledge, 2001. Lederach, John-Paul (1997). Building Peace: Sustainable Reconciliation in Divided Societies. USIP Press, Washington DC. McCarthy, T. (1987) The Theory of Communicative Action. Vol. II: Lifeworld and System, T. (trans.). Boston: Beacon. [German,1981 vol. 2] McCarthy, T. (1984) The Theory of Communicative Action. Vol. I: Reason and the Rationalization of Society, T. McCarthy (trans.). Boston: Beacon. [German, 1981, vol. 1] Malesevic, S. (2010) The Sociology of War and Violence, Cambridge: Cambridge University Press. Morris, Catherine (undated). What is Peacebuilding? One Definition. Available at http://www.peacemakers.ca/publications/peacebuildingdefinition.html Ramsbotham (2011) Ramsbotham, O., Woodhouse, T. and Miall, H. (2011) Contemporary Conflict Resolution, The prevention, management and transformation of deadly conflicts, Third Edition, London: Polity Press. Ropers, N. (1995). Peaceful Intervention: Structures, Processes and Strategies for the Constructive Resolution of Ethnopolitical Conflicts. Berghof Report No. 1. See http://www.b.shuttle.de/berghof/eng/ind_pub.htm. Scott, James (1985) Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance, Yale University press. Bell, Terry(2001), in collaboration with Dumisa Buhle Ntsebeza “Unfinished Business: South Africa Apartheid and Truth”,South Africa: RedWorks.


36

Thompson, W and Hickey, J(2010) society in focus, Boston. Trimikliniotis, Nicos (2014) Can we learn from comparing violent conflicts and reconciliation processes? For a Sociology of conflict and reconciliation going beyond Sociology, Carmel Borg and Michael Grech, Blessed are the peace makers, Essays in honour of Don Lorenzo Milani’s contribution to peace, Sense Publishers, Malta. Endnotes 1 Inequality is derived from different social features such as class, power relations, socioeconomic status, gender, ethnicity, religion, race and etc. 2 Both Brewer (2010) and Malesevic (2010) refer to these as rationales for their respective publications.


37

Citizenship Rights or Minority Rights? The Development of the Rights of Copts in Egypt Yosra El Gendi Research Officer, American University in Cairo

Abstract

There are different approaches to deal with the issue of minority rights in Egypt. The national discourse of the government stresses the integrationist approach to the protection of minorities. It thus asserts that they are no minorities in Egypt, and denies that there are special rights that should be assigned to any specific group. It assures that the word minority is divisive and that religious groups in Egypt, particularly Copts who constitute 6%-9%, are part of the national fabric rather than considered a distinctive minority. Based on this approach, the religious groups are refused quotas in public service or in state bodies. Similarly, the main demands of the Copts over the years were framed as full citizenship rights rather than as any other special rights different from that of the majority. On the other hand, over years of reported discrimination a demand to resort to a consociationalist approach is growing. This was apparent in the demands for special quotas in parliamentary representation and public service by a few Coptic groups. While the Church maintains


38

its relations with Egyptian state authorities in a quietest manner, vigorous Coptic movements have formed that demand specific minority rights. This paper plans to research how demands of Copts are developing in Egypt. Keywords: Citizenship Rights, Minority Rights, Egypt.

Introduction The situation of minorities has been a dynamic one within three years of the ongoing social and political upheaval in Egypt. The national discourse of the state has long stressed the integrationist approach to the protection of minorities. It thus assures that they are no minorities in Egypt, and thus denies that there are special rights that should be assigned to any specific group (Abd al-Aziz, 2007: 1-2). This discourse has been maintained throughout the different regimes. However, after years of continued discrimination against religious minorities, restriction in public positions and increase of violence against them, this integrationist discourse is intensely coming under attack. This paper tries to examine how this has taken place over the past three years of revolutionary dynamics. Taking the Copts as a case study, the paper tries to outline the situation of the Copts since the revolution and relates that to the newly formulated demands of a Coptic quota in parliamentary seats and public office, request for separate political parties and the formation of Coptic-centered political movements. The paper argues that there is a clear failure of the state’s integrationist approach, due to its bad implementation. While still holding on, it is gradually giving a way to a more consociationalist demands of minorities in Egypt.

Citizenship Rights or Minority Rights? Yosra El Gendi

39

Development of Minority Rights Minority Rights have underwent a development over the last several decades on a number of fronts. Dr. Nazila Ghanea holds that that the UN downplayed minority rights as it came out of the Second World War. It started out by claiming that equality is the response for all problems in society. It took several years before the UN realized that equality in rights and duties may result in entrenchment of discrimination for some groups (Ghanea, 2008: 309). The ICCPR came into effect in 1976 and brought the notion of individual rights to persons who belong to national minorities. Article 27 states that “in those states in which ethnic, religious or linguistic minorities exist, persons belonging to such minorities shall not be denied the right, in community with the other members of their group, to enjoy their own culture, to profess and practice their own religion, or to use their own language” (emphasize added) (Ghai, 2003: 6). It took another 30 years before the notion of group rights evolved (Ghanea, 2008: 309). The development from ICCPR to the 1992 Declaration on the Rights of Persons Belonging to National, Ethnic, Religious and Linguistic Minorities marked the development of limited individual protection against discrimination of individuals belonging to minorities, to a proactive engagement by the state to protect minorities existence, culture and promote their political participation in public affairs, as a group. (Ghai, 2003: 3- 6). A good example is that presented in the first article of the declaration “states shall protect the existence and the national or ethnic, cultural, religious and linguistic identity of minorities within their respective territories and shall encourage conditions for the promotion of that identity.” (General Assembly, 1992:2). It is thus important to note that there is a difference between universal human rights and minority rights that are special rights that apply only for minorities in addition to existing rights. It goes beyond anti-discrimination to promote the distinct identity of the minority group


40

(Ghanea, 2008: 308). There is a slight contradiction between these two at some conditions. For example, while the former is an underogatable right, the latter is subject to derogation in public emergencies (Ghanea, 2008: 304). Furthermore, while the Human Rights Council observed that there should be no compulsion to manifest one’s own religious belief, according to the universal right of freedom of belief, this is not easily recognized in minority rights. As minorities earn special rights due to their status as religious minorities, this demands religious minorities to reveal their religion (Ghanea, 2008: 306). In addition, minority rights are concerned with protecting the collective rights that are enjoyed in addition to universal individual rights (Ghanea, 2008: 308). In short, rights for minorities can be summarized into the following rights. First, that of the protection of existence of minorities; second, promotion and protection of their identity as a group; third, non-discrimination against persons belonging to minorities and fourth, their right to political participation (UN, 2010: 7-13). These rights are negative rights in which the actors must prevent these rights from being blocked. However, this may also entail positive action from states in order to ensure the realization of these rights (Ghai, 2003: 6). Definition of Minorities In this respect, it is important to note that the notion of minority puts on the states obligations that should be fulfilled in accordance to international human rights instruments. However, there has been much contention in defining what constitutes minorities. There is no internationally agreed upon definition of minorities. In 1977, Francesco Capotorti, Special Rapporteur of the UN Subcommittee on prevention of Discrimination and Protection of Minorities has presented a definition of minorities which includes both objective and subjective factors. To him a minority is a “a group numerically inferior to the rest of the population of a state, in a non-dominant position, whose members –being nationals of the state-


41

possess ethnic, religious or linguistic characteristics differing from those of the rest of the population and show, if only implicitly a sense of solidarity, directed towards preserving their culture, traditions, religion or language” (UN, 2010: 2). While the subjective factor includes a sense of solidarity to preserve these characteristics, the objective factor of the definition is the presence of a group of distinct characteristics and in a numerically inferior and non-dominant position. Objective factors are particularly highlighted by the Human Rights Committee to prevent states from denying that they have national minorities. If these factors are met then the group qualifies as a minority regardless of being recognised by the state, in which it resides as such. The Human Rights Committee has held that “the existence of an ethnic, religious or linguistic minority in a given state party does not depend upon a decision by that state party but requires to be established by objective criteria” (quoted in Ghanea, 2008: 311). There is a further tension between the objective notion and the subjective notion that has been further elaborated by Human Right bodies such as the Committee for Eradicating Racial Discrimination (CERD). The CERD has highlighted voluntary self- identification as to identify individuals as members of minorities or not. This is particularly to get around the issue of coercing religious minorities to disclose their religion (Ghanea, 2008: 306). Two Approaches to Minority Rights and Institutional Design Consociationalist Approach In general there are two main approaches to minority rights in institutional design. The first approach is called the consociationalist approach developed by a number of theorists, such as Arend Lijphart (1936-). This approach institutionalizes the different ethnic identities in a society (Lian, 2012: 5) and accommodates the interests of ethnic groups by power sharing arrangements (Korenica, 2010: 271-2). In this approach “special constitutional provisions are put in place to recognize


42

(the) corporate entity (of minorities) and to confer to them the right to separate representation and participation in public bodies” (Ghai, 2003: 3). Special rights are assigned to minority groups such as quotas in state bodies, rights of veto and cultural autonomy including autonomy over education and culture (Korenica, 2010: 272). Consociationalists argue that the divisions between different groups in society are real and run deep. They also argue that a denial of the differences and distinctive characteristics of different groups can even cause their disintegration (Lian, 2012: 5). However, according to this approach a member of an ethnic group gains power as members of that group, rather than as an equal citizen. Thus, there are various limitations to this approach. The main problem of this approach is that as it encourages an identity based political institutionalization and mobilization. Furthermore, it strengthens those elites that have a vested interest in maintaining these divisions rather than overcoming them (Lian, 2012: 6-7). It can encourage further separation of minorities rather than uniting them to society. These shortcomings are overcome by the integrationist approach. Integrationist Approach The integrationist approach seeks to form a political system on which all citizens participate equally regardless of their identity. They aim to “establish a monolithic/homogeneous society by integrating all ethnic minorities through an institutional mechanism that denies special rights to ethnic national minorities”. The integrationist camp refuses public recognition of ethnic divisions or group identities within the state (Lian, 2012: 6-7). Developed by theorists as Donald L. Horowitz, this model refuses to build on ethnic difference (Korenica, 2010: 272). It tries to build a public identity beyond ethnic cleavages. This system tries to motivate people belonging to different ethnic groups to cooperate together. Rather than political mobilization based on their ethnic group, multi-


43

ethnic parties are encouraged. Individual rights are emphasized under the banner of citizenship and national unity (Ibid, 272). Even though this approach might be successful in individualistic societies with strong rules for citizenship, this approach may have limited success in communitarian society with a weak basis of individual rights and citizenship. In the name of national unity, ethnic groups hostilities may be underreported and unacknowledged. A state would choose which approach suits its best according to the state of its minorities and the extent to which they have developed a distinctive political identity compared to the majority. In this respect, states may change their approach according to the changes within their societies. Egypt Background Information on Minorities Egypt is comprised of a population of more than 85 million people most of which are Muslims. According to the CIA World Factbook, approximately 91% of the population is Muslim and 6-9% is Christian of different denominations. (Minority Rights Group, 2013) Despite the religious diversity in Egypt today, the Egyptian governments hold strongly that “Egyptian society did not know over its long history the concept of minorities, as Egypt is considered a melting pot which different religions, cultures and ethnicities have integrated to form a unified homogeneous people” (Egyptian Delegation to UN, 2006, 1-2). The Egyptian government holds that article 27 of the ICCPR is conditioned by the presence of minorities in states, and thus implies that the article is not applicable to Egypt as it does not have minorities. It further argued that the lack of a unified definition by international law to the concept of minorities has facilitated the manipulation of this concept to destabilize states and threaten its national unity (Egyptian Delegation to UN, 2006, 1-2). Method This paper will examine the Copts of Egypt as a case study to the developments of the demands of minorities in Egypt. Copts are


44

considered to be the largest minorities in Egypt today. A strongly nationalist state, Egypt frames Coptic rights in an integrationist fashion. However, the Egyptian state, this article contends, has poorly implemented this approach over the years. Thus the paper examines the threats to the existence of the Copts, discrimination against Copts and Coptic political participation as violation of their rights. Based on a literature review, this paper will try to answer whether the cracks in the integrationist approach the state is adopting is opening a door towards more vigorous demands of the Coptic community which the state may need to accommodate consociationally in the future. The paper will particularly shed light on the period of social and political upheaval after the January 2011 Revolution and the different demands and discourses that were voiced since then. Historical Background of Coptic- Muslim Relations in Egypt Egypt has had historically a strong integrationist approach to dealing with religious minorities. This dates back to the drafting of the first Egypt constitution in 1923 which came in the after math of a long period of British occupation. Indeed the colonial era had its impact on communal relations. The British tried to use divide and rule tactics to stir strife among Egypt’s religious minorities. Since 1882, British rulers played out Christians against Muslims by reducing the number of Copts in the bureaucracy while giving the impression that the Muslims were doing so (Fawzi et al, 2012: 4-5). When independence was granted in the 1922 declaration of independence there were four provisions which were “exceptions” to this independence, one of which was the protection of minorities. This was rejected by the strongest political parties at the time, al- Wafd, as an unacceptable form of intervention. This discussion of the Western protection of religious minorities is still a sensitive one in Egypt today, one reason that the official discourse rejects the notion of minorities or recognizing Copts as a minority (Ibrahim et al, 1996, 12) . The discussions that preceded the drafting of the constitution indeed showed how the drafters consciously chose an integrationist approach.


45

The constitution drafting committee of thirty, as it was called at the time, included four Copts (Bishop Yonais, Qillini Fahmy, Tawfiq Doss and Elias Awad ) as well as one Jew (Yusuf Qatawy). The main discussion about minorities was whether there should be special provisions put in the constitution to ensure the protection of minorities as well as their proportional representation in public bodies. This was raised by Hussain Rushdy Pasha (a Muslim) who argued for giving them special provisions in the constitution. He argued that these provisions will prevent Britain from exploiting the Copts as a pretext for intervention in the name of protecting minorities. Thus, the arguments were framed in political rather than religious or communal terms. On the Coptic side, while Bishop Yonais and Elias Awad accepted these provisions, Qillini Fahmy did not. He argued that this idea of representation of minorities on this basis is destructive of national unity and supports further separation of both communities. With the publicization of the matter, considering the Copts as part of the “national fabric” became a public call, which was eventually heeded. This integrationist approach remained in practice until the present day (Rashad Kamil, 2013). Nasser: The Nationalization of the Church and Decline of Coptic Political Representation The 1952 revolution had multiple effects on the Coptic community. On the one hand, even though Copts (as Muslims) welcomed the 1952 revolution, the economic and social changes that followed harmed the Copts disproportionately due to their wealth. The nationalization process of Nasser in 1961, however did not discriminate between Copts and Muslims. There was a general sentiment of equality with the majority in terms of education, employment and public services. Furthermore, many Copts approved of Nasser’s crackdown on the Muslim Brotherhood (Ibrahim, 1996: 16,23). On the other hand, the political participation of Copts witnessed a decline both in the executive and the parliament constituting less than 1%. None of the Free Officers who led the 1952 revolution were Copts.


46

The dissolution of political parties (particularly the Wafd) also negatively affected Coptic political participation, as they could no longer win the elections as individuals, due to the general public (majority) unwillingness to select Coptic candidates. As a result, Nasser selected ten districts in which only Copts could nominate themselves and added that to the 1956 constitution. After this process was not deemed successful, Nasser reverted to appointing ten members of parliament (as stated in 1964 constitution); these were mostly Copts. Eventually this made the elections of Copts in later elections more difficult (Ibrahim, 1996: 16,23). Nasser strong handed nationalist policies did not exclude the Church. Nasser issued a Law in 1957 which nationalized the church’s endowments and replaced it with government stocks. After Coptic complaints the government limited Church’s property to 200 acres. Nasser also stipulated new by-laws for the papal elections which approved of the demands of the clergy on the expense of the secular lay council. After a short conflict between the Lay Council and Pope Kyrillos VI (Coptic Orthodox Pope from 1959-71) , who was accused by the Council of praying too much on the expense of taking care of the church work, the Pope resorted to Nasser who dissolved the lay council (Ibrahim, 1996: 17). Sadat: Era of Sectarian Strife Sadat policies influenced Copts in several ways. On the one hand, he sought an “open- door” policy under Law 43 of 1974 which dismantled the state-centric economy of Nasser. The law, led to price rises, impoverishment of the population and thus culminated in the January 1977 Revolution of the Hungry as it is known (Ibrahim, 1996: 17). The state withdrew from providing public services. The economic turmoil that resulted from the Infitah, led Copts to seek the assistance of the church. The Church provided the Coptic community with much needed public services and Pope Shenouda III (Coptic Orthodox Pope from 1971-2012) established a set of community development centers that provided professional training in addition to religious education


47

(Cnossen, 2013: 17). Thus the withdrawal of the state from provision of services was replaced by the church for the Coptic community. The power of the Church continued to increase on the expense on the Coptic laymen. On the other hand, Sadat empowered the radical Islamists against the leftist and Nasserist groups in order to overcome their popularity and used a policy of Islamization of public space. He called himself a “Muslim president of a Muslim state” without giving any guarantees to the non- Muslims (Fawzi et al, 2012: 8). This led to a number of policy actions such as the drafting of a new constitution in 1971 in which Shari’ah become the main source of legislation. In 1974, the Azhar presented a draft law calling for the enforcement of execution on apostates. This proposal added to the sentiments of the Copts’ insecurity (Ibrahim, 1996: 18). What also added to Coptic insecurity was the rise of sectarian strife during Sadat’s era. Samir Macros calls the seventies, in that regard, the “decade of sectarian strife” (Morcos, 2005: 58-60). The attack Coptic organizations, burning of churches and attacks on Copts escalated. Tadros argues that the assaults against Copts during Sadat’s era were mostly attacks against Churches or Coptic businesses and shops. They were often conducted by militant Islamist groups rather than the mainstream population. This would change significantly in later times (Tadros, 2012: 97). As a result of these developments, Copts took a series of steps that escalated into a full fledged confrontation between Pope Shenouda and President Sadat. Copts convened a Coptic conference in 1977, in which they made a list of demands including freedom of belief and worship, changing restrictive laws on church building and demands for the representation of Christians in local councils and public jobs were brought forward. In June, when the Apostasy Law was approved from the Council of State and referred to the Ministry of Justice to refer to the People’s Assembly, Pope Shenouda protested by fasting from 5-9 September 1977. In 1980, the Pope objected to have Shari’ah based laws applied on non-Muslims. This escalated into a confrontation with


48

Sadat in which Sadat in March 1981 announced the cancellation of presidential decree of 1971, which appointed Pope Shenouda as Pope and replaced him with a papal committee. The Church which considered the Pope ordained by God could not accept that. Pope Shenouda was placed under house arrest in St. Bishoy Monastery, Wadi al- Natrun, Beheira governorate yet all services continued in his name (Ibrahim, 1996: 18-19). Mubarak: The President- Pope Pact and the Strengthened Church Mubarak, adopted a quasi- millet approach in which he started dealing with the Pope as the representative of Coptic interests on condition of loyalty to the regime. Mubarak released Pope Shenouda from house arrest in January 1985. Pope Shenouda then adopted a quietest approach. As Paul Sedra puts it, Shenouda chose to ‘adopt a low profile, cooperate with the regime, embrace the rhetoric of national unity, negotiate with the government behind the scenes, avoid public confrontation at all costs, and consolidate his power within the Church’ (Sedra, 2007: 227). Thus, Shenouda also called upon Copts to vote for Mubarak in the elections (Cnossen, 2013: 18). At the end of Mubarak’s days in presidency, Shenouda supported Gamal’s nomination to presidency and opposed the January 2011 protests (Cnossen, 2013: 20). The Church also increased its control over the Coptic community during Pope Shenouda’s time. On the one hand, Pope Shenouda strongly empowered the Holy Synod, a clerical institutions of bishops and abbots. On the other hand, he diminished the power of the (secular) lay council, having its members appointed by him rather than elected by the Coptic community. This led to the expansion of the power of the Church on the lay Copts. As the Church became the sole representative of the Copts, most of their problems with fellow Egyptians were seen as sectarian issues rather than as economic or political issues (Cnossen, 2013: 17-18). In this way, the president- pope pact led to a series of developments that reinforced and hardened communal loyalties, rather than reduced them.


49

January 25, 2011 Revolution until the Present In this section, three main areas will be highlighted to reflect the status of the rights of Copts and its development since the revolution. First, it will discuss both official and social discrimination against Copts. Second, it will discuss the attacks against the Copts during the last few years of Mubarak’s rule and into the past three years. Finally, it will discus Coptic political participation trends. Discrimination Official and Legal Discrimination since the Revolution There are various discriminatory laws and statures against Copts. These laws include religious practice regulation laws such as law of church building as well as others. Several laws of state institutions, such as the army, also treat people of different faiths differently. Some cultural and educational institutions and the educational syllabi that state educational institutions use can also be described as discriminatory. This part is particularly important because it provides the basis of examining the right of protection of identity, which is another important right discussed above. First, there is a clear difference with respect to mosque versus church building in Egypt. Copts are not permitted to renovate a church or build one without a permit. Furthermore, to obtain a permit different procedures are taken for a church and mosque. While the permit for a mosque is issued by the local authorities, the president is to give approvals for church building. This is an authority that has been delegated to the governor in Mubarak’s times. Further, to build a church, it follows the ten conditions of church building of 1934, known as the ten conditions of Ezaby Pasha. These include conditions on the minimum distance of the church from the nearby mosque and the necessity for local approval. This shows how the process to obtain an approval for a church is complicated compared to a mosque (Brownlee, 2013: 8-10).


50

After the revolution a unified house of worship bill, which would have the same rules apply for mosques and churches was proposed. The governmental Committee of National Justice, which was formed under the Prime A Minister’s Office, to give policy advice on matters related to sectarian issues, recommended the development of a Unified Law on Houses of Worship. A draft law was set by the Ministry of Justice and received the blessings of the Pope (al-Yawm al-Sabi’, 2011). However, in the aftermath of the Maspero Incident1 Bayt al ‘Ayla (an interfaith dialogue organization co-chaired by the Azhar and the Church) discussed the possibilities of a Unified Houses of Worship Law that would give the same rules to church building as it would to mosques. The decision was announced by Dr. Mustafa al-Fiqi in October 16th 2011 in which Bayt al- ‘Ayla headed by the Grand Shaykh of al- Azhar Ahmad al – Tayyib refused the Unified Houses of Worship Law on the pretext that both Copts and Muslims have different prayer systems (Al- Ahram, 2011). The idea of a unified law of houses of worship was also rejected in the most recent constitution (2014). Article 235 in the transitional articles section stipulated “in its first legislative term following the effective date of this Constitution, the House of Representatives shall issue a law to regulate constructing and renovating churches, in a manner that guarantees the freedom to practice religious rituals for Christians” (Constitution, 2014). This effectively means that Christian and Muslim houses of worship would be regulated by different laws. While the law pertaining to houses of worship was discussed, and a solution sought, other laws that are discriminatory still persist. This include the National Military Service Law 127/1980 states that the mandatory military service is three years, which can be reduced to one year for those who have memorized the Quran by heart. This is inapplicable to Christians, as those who have learnt the Bible by heart do not get a similar reduction and this results in discriminatory practices (Egypt Center for Political Support, 2013: 2). In addition to this, not a single Copt is represented in the Supreme Council of Armed Forces, the top military body, and no there are no Copts after 'Major


51

General' rank. Some sensitive branches in the military such as intelligence also have no Copts in them (Fayek, 2014). With respect to educational laws and policies, there is a clear trend of sidelining Coptic identity in syllabi and educational institutions that persists to the day. Some education institutions that are funded by taxpayer money are only open for Muslims. Al-Azhar University that has been developed in 1961 to become a university that teaches modern sciences does not allow non-Muslims to enroll in its courses. Christianity is taught in public schools, but for Coptic students only (Egypt Center for Political Support, 2013: 2). For Coptic schools funded by the state, they are requested to follow the syllabus of the Ministry of Education, which does not teach the Coptic era in detail (Uk Visas and Immigration Home Office, 2014: 10). In addition, the Ministry of Education is requested to support competitions for learning and reciting the Quran, as per paragraph 6 of the Education Law. This does not include competitions for reciting the Bible (Mughith, 2010: 78). Furthermore, Islamic quotes from the Quran and Hadith have been included in the national school books in subjects ranging from the Arabic Language to biology and chemistry. These suggest according to educational expert Kamal Mughith, “that Islam is the sole source of virtue” (Mughith, 2010: 79). This possibly leads to the development of a negative perception of other religions. After the Maspero incident the penal code was thus speedily amended to enforce stricter punishments for discrimination and approved by the SCAF. The new amendment set a fine of LE 30,000 to LE 50,000 for discrimination based on "gender, ethnicity, language, religion or belief." Government employees convicted of discrimination also be requested to pay a fine of LE 50,000 to LE 100,000, and spend at least 3 months in prison. However, the problem lay in proving that discrimination did take place (Daily News, 2011). During Mursi’s era, the most severe form of legal discrimination against Copts and non-Muslims at large was the 2012 constitution. The constitution stated in article 3 that Islamic Shari’ah is the main source of legislation. It then defined in article 219 “the principles of Islamic


52

Sharia include general evidence, foundational rules, rules of jurisprudence, and credible sources accepted in Sunni doctrines and by the larger community”. It thus established a state strictly ruled by shari’ah. The constitution made the Azhar senior scholars the ultimate reference for matters pertaining to Islamic law (art 4). This sidelined the Supreme Constitutional Court, which was the authority to rule on the constitutionality of laws (Constitution 2012, 2012). After June 30th discrimination has persisted. Even though the 2014 Constitution removed the most flagrant provisions resulting in discrimination, yet repression of state institutions and educational policies remain discriminatory. Before presidency, Sisi himself has denied that any discrimination takes place against Copts and did not regard that any measures need be taken to combat that (Fayek, 2014). Social Discrimination Since the Revolution. In addition to the former form of discrimination, there are also social forms of discrimination, which does not have a legal basis, but expressed in the dealings of everyday life. A recent report, pointed out that while discrimination in public jobs is low, it may prohibit the promotion of Copts in leadership and managerial positions (UK Visas and Immigration Home Office, 2014:11). There is also a growing discrimination, and sometimes violence, against unveiled women (UK Visas and Immigration Home Office, 2014:12). Even though they are capable of walking unaccompanied and working they can be harassed for not having their hair covered (UK Visas and Immigration Home Office, 2014:12). There is no indication that this form of discrimination has subsided since the revolution. In fact, the attacks directed against Copts have increased. Development of Attacks against Copts According to Mariz Tadros, a steady increase in sectarian incidents has taken during the last few years in Mubarak’s time and hiked after the revolution. Tadros counts 33 incidents in 2008, 32 in 2009, 45 in 2010


53

and 70 in 2011 (Tadros, 2012: 46). In 2012, 112 attacks took place against Copts (Tadros, 2013). In 2013, the attacks against Copts possibly doubled after more than 40 churches were attacked within a few days. Tadros also notes that the geographical distribution of sectarian incidents from 2008- 2011 is concentrated in 7 upper Egyptian governorates (namely Beni Suef, Fayoum, Aswan, Asyut, Minya, Luxor and Qena) which account for more than 50% of all incidents. She argues that these governorates have the lowest human development index in Egypt, high poverty and insecurity as well as have high concentration of Islamist activism are possible reasons why sectarian incidents are highest there (Tadros, 2012: 47). According to her research, the three most prominent reasons for sectarian conflict during these years are escalation of small disputes, building of churches, gender relationships between Muslims and Christians and conversions to another religion (Tadros, 2012: 46). She notes that the largest percentage of sectarian incidents is not triggered by religious issues, but rather by small every day disputes which develop into a religious confrontation between both communities, marking a difference between Mubarak’s time and Sadat’s time (incidents then were mostly by militants and not by average people) (Tadros, 2012: 48). She also argued that the absence of rule of law allows for escalation of tensions with great speed. With discriminatory measures for building churches, complicating its procedures compared to mosques, this can push Copts to resurrect a church without a license. This can provoke attacks against the church by the surrounding community, causing it to be the second cause for sectarian incidents. While the state security may deny a church an official permit, they may allow it to exist “on the black market” as to wield the power of a divide and rule strategy when it so wishes (Tadros, 2012: 55). The third issue involves relationships between Muslim men and Christian women or vice versa, in which ignites a strife between both


54

communities due to their pride (Tadros, 2012: 56). The lack of a regulation allowing members of communities to intermarry and the looking down upon these relationships by the local community makes it potential cause for strife. But also Christian men and women can are not allowed to divorce from their marriage as per the Church’s regulations. As a result, conversions to Islam, in order to be granted a divorce for change of religion, can result in much upheaval from the local community (Tadros, 2012: 56). Prior to the revolution, the way that these conflicts were resolved marked certain patterns of bad crisis management. While largely, state security forces were informed of the imminence of these attacks, little or no action were taken. When the attacks started police, ambulance and fire brigades usually took no action for several hours. This resulted in the increase of fatalities and injuries (Ibid, 111). Most importantly is that the state security apparatus arranged for informal reconciliation committees? As these committees were a pre-modern way of resolving conflicts, and containing them, many argue that resort to such sessions was destructive to the notion of the rule of law. These sessions would preempt the possibility of holding a later court session by the formal legal system, and case would be dropped, on the pretext that an informal court had arbitrated in the matter. It further involves pressuring of victims to drop charges, rather than upholding the law (Ibid, 111-112). This encourages more violence against Copts, rather than deters it, as it gives the connotation that violence against Copts will be tolerated and that they will be forced to a reconciliation agreement (Ibid, 114). After the revolution, the nature of attacks against Copts intensified, their recurrence increased and the way they were managed changed. With respect to number, there is a clear increase into 2011, 2012 and 2013 from previous years. Since the revolution and until January 2013 about 100 Copts died in several sectarian incidents (Minority rights,2013). First, there was a hike in the number of untriggered assaults generated by the desire to overpower victims (Tadros, 2012; 140). New forms of attacks against Copts were developed with militant thugs imposing “jizya”, a 19th century poll tax on them, acting as self-


55

imposed local authorities. This accounts mainly to the increased Islamization of public space, mobilization along religious lines and inflating the religious component of identity (Tadros, 2012; 144). This is in addition to an increase of insecurity that took place after toppling Mubarak’s regime. An important factor that Tadros points out with respect to the nature of the attacks against Copts after the revolution, is that the army became an aggressor against Copts. Examples include the attack of soldiers against the Monastery of St. Bishoy in Wadi al- Natrun, February 2011, in which the army injured four people accusing the monks of the monastery of building a fence without a permit (Tadros, 2012; 144-145). Another example is the Maspero attack against protesters, most of which were Copts, in which armored vehicles chased and ran over protesters (Tadros, 2012; 172-173). Another difference between that of after the revolution versus before, is that the reconciliation sessions were arbitrated by state security apparatus prior to the revolution, they were administered by Salafi shaykhs after the revolution, resulting in their agreements becoming more unjust. The extent of this change was so pervasive that citizens stopped going to the local police station and authorities and went to the local shaykh instead in some areas (Tadros, 2012: 152). After June 30th, there was an immediate hike in the number of incidents against Copts, in 2013, 43 Churches and the property of about 200 Copts were attacked in one day, August 14, 2013, in which security forces dispersed the Rab’ah al- Adawiya and al- Nahdah sit ins. More than 80 churches were attacked according to the Coptic Orthodox Church (Abdelmassih, 2013). More than 150 cases of Copts were kidnapped from June 2013- June 2014, according to the Maspero Foundation for Human Rights and Development, many of which have asked their family for ransom for their return (Al- Minawy, 2014). Development of Coptic Participation Egypt underwent a number of electoral events and constitutional referendum after the revolution. Two presidential elections (2012, 2014)


56

and three constitutional drafting processes (2011, 2013, 2014) and referenda were conducted in addition to a parliamentary elections (2011- 2012). While nomination of Copts was poor in the presidential and parliamentary elections, the way that Copts participated in these events showed that they do not vote as a group. It is thus incorrect to frame them as a monolithic political unit in themselves. However, when the competition involves Islamists there is more polarization with respect to the vote. The March Referandum Copts had diverse opinions in the constitutional referenda and elections that took place after the revolution. In the March 19, 2011 Referandum the official position of the Coptic Orthodox Church was that each Copt should vote as he sees fit. Yet, at the level of churches, parishioners were in favor of a no vote and supported a newly drafted constitution rather than keeping to the old constitution one with some changes on it. Many wanted (Tadros, 2012: 207). The Parliamentary elections 2011-2012 The nomination of Copts was poor in the 2011 parliamentary elections despite a general high level of political engagement and participation. Only 120 Copts nominated themselves from a total of 10, 251 candidates for 498 seats. Of the 498 elected members of parliament only 6 were Copts. Then after ten members were appointed by SCAF, the total number reached 11, 2.2% of the total. About 2.2% of the members of the Shura council were also Copts, all by appointment (Tadros, 2012, 224). Presidential Elections 2012 None of the candidates that ran for presidential elections of 2012 were Copts. Copts voted primarily for the candidates, Ahmad Shafiq, Amr Mousa and Hamdin Sabahy. The latter in particular was a favored candidate among the Coptic youth. In the second round of the elections, most Copts gave their votes to Shafiq rather than Morsi, due to their opposition to Islamist candidates (Tadros, 2012: 228-229). However, many Copts were prevented from voting in areas in Minya and Asyut as they were threatened that their houses and properties would be burnt


57

down if they went to the polling station (Tadros, 2012: 232). The Presidential Election Committee dismissed these complaints after its head, Judge Farouq Sultan, stated that they could not discover who was behind these threats (Tadros, 2012: 232-3). The 100 –man Committee and the 2012 Constitution There were 8 Copts in the constituent assembly elected by parliament on June 12th 2012 that was mostly comprised of Islamists. But on November 17, 2012 representatives of the Coptic Churches withdraw from the constitution assembly. The Coptic Church's acting-pope Bishop Pachomios announced the official withdrawal of all of Egypt's church representatives from the Constituent Assembly. The ongoing process within the Constituent Assembly did not seem to guarantee a constitution that will provide national consensus or that reflects the identity of Egypt, he said. The final voting took place, without the non-Islamist representatives (Ahramonline, 2012). The referendum was held on December. Again, the voting process was marred with many irregularities, particularly against Copts. Al- Dustur party members who were observing the polling stated that the ballot boxes were sorted according to the religion of the voters in Dusuq, Kafr el- Sheikh. Furthermore, al- Watan news paper reported that Islamists blocked Copts from voting in Nag’ Hamadi, Qena and Menufia (Rahuma, 2013:5). Committee of 50 and 2013 Constitution There were 4 Copts (8%) in the Committee of 50, that amended the Egyptian Constitution after June 30th (Auf, 2013). While three of these Copts were representatives of the Orthodox, Catholic and Evangelical Churches, one was a public figure (Egyptian Chronicles, 2013). Pope Tawadros called upon all Egyptians to give a yes vote in the coming referendum stating publically that “yes increases the blesses [qul na’am tzid al- ni’am] ” (El Balad, 2014). Furthermore, Bishop Bola, of the Coptic Orthodox church called the constitution, one of the “best in Egypt’s history. (al-Hirmil, 2013)”. However, the vote for this constitution was seen as a vote for the legitimacy of June 30th (Nawara, 2013) .


58

Presidential Elections 2014 In the most recent presidential elections, the Church refrained from supporting any candidate. Fr. Ruwais Morcos stated that the Church stands at equal distance from both candidates (Samir, 2014). This was supported by father Rafiq Greich of the Catholic Church (Rahuma, 2013). However, on the other hand, despite these official statements media reports that many of the Copts would vote for Sisi, who was respected as a strong leader that saved them from the Muslim Brotherhood (Baker, 2014). Other reports claim that this cannot be a generality, as it was expected that many Copts would not back him up (El Gendi (2), 2014). The Coptic Quota Mubarak’s appointment of Copts in parliament was the usual way of assuring Coptic representation in parliament. This is a trend that was established since the days of Nasser. After the revolution, and particularly after the Maspero incident the Coptic groups publicly demanded a Coptic quota. Lawyer Naguib Jubrail requested that the quota is limited to two or three terms. He stated that the quota will not exceed 7% or 30 seats in parliament (al- Bahrawy, 2011). In the first constitution after the June 30th events, the idea of a Coptic quota was presented forcefully in the public arena. Coptic activists announced launching a campaign to put pressure on the committee of fifty to amend the Constitution for the allocation of a quota for Copts. They called for a 15% in all state institutions, legislative, executive and judiciary positions. The campaign began its first steps electronically, via the launch of electronic petition addressed to the committee. (Rahuma, 2013). Human Rights Lawyer Naguib Jubrail requested that article 38 in the 2012 constitution be amended. This article that states that all citizens are equal before the law is to be amended according to Jubrail to state that Copts and women constitute 30% of parliament seats, ministerial positions and governors (El Gendi, 2013). There were even calls to mobilize for the rejection of the constitution if the quota is not institutionalized. The argument is that since Copts are not capable


59

of taking part in politics equal to Muslims, the Coptic quota is a realistic solution to them (Al- Shaab, 2013). It is important to state that the Coptic quota was not approved by all Copts. Indeed there were some strong Coptic voices against its adoption. This included the Churches well as some intellectuals such as Dr. Jamal As’ad (Al- Sha’ir, 2014) and Dr. Hanna Grace (al- Bahrawy, 2011)2 . Both rejected the idea due to its sectarian basis and that it has the potential to “divide Egypt” (al- Bahrawy, 2011). It is important to note that the Church’s position was critical. Pope Tawadros rejected any form of Coptic quota in parliamentary elections as it could divide society and is considered a reduction of any Copt’s nationalism. The Orthodox Church informed the Committee of Fifty that it is against the quota and that it supports the lists system as the best system to allow Copts into the parliament (Gharib, 2013). Effectively, this was a rejection of the term quota as well as any permanent measures it would entail. The Catholic and Evangelical Churches joined the Orthodox Pope in their rejection of the term (Mada Masr, 2014). This however, did not apply to the form of transitional and temporary forms of positive discrimination which were applied (Rahuma 3, 2013). The resulting article 244, was placed in the provisional articles section, that stated that “The State shall endeavor that youth, Christians, persons with disability and Egyptians living abroad be appropriately represented in the first House of Representatives to be elected after this Constitution is approved, as regulated by law.” (Constitution 2014) This came as a compromise between those seeking a fixed quota for Copts and those rejecting the idea. Based on this, three seats constituted a minimum number of seats for Copts per electoral list in parliamentary elections law for the forthcoming parliamentary elections (Taha, 2014). Coptic Political Parties Before 1952, Egypt has had parties in which Copts were interested in taking part in, more than others. However, Egypt had never had a


60

purely Coptic political party. With Nasser’s ban on political parties and Sadat’s policies that Islamized public space prospects for political participation declined. Yet the line of a fully Coptic political party is still rejected by the Coptic Church after the revolution. It is called for by a small minority of Copts abroad. One of the first “Coptic” political parties was the Christian Democratic Party which was founded in Egypt in the late 1940s. It opposed the most popular party before 1952, al- Wafd, and took the palace’s side. Its goals included raising the standards of living for peasants, which the government adopts human rights standards and that Arabic language adopts Latin alphabet. The party demanded the government at the time to remove reference to one’s religion from all official documents (Labib, 2001), which supports the citizenship rather than the minority perspective. This party was abolished with Nasser’s ban on political parties in 1953. Prior to the revolution, Copts took part in various political parties, similar to the Muslims. After the revolution, Pope Shenouda discouraged Copts to form an all- Copts party. He stated in an interview right after the Tahrir protests “for us we cannot and it would not be to our benefit to install a purely Christian party. It would be described as radical and would have very few members. I encourage Copts to join their Moslem brothers in a party they would judge as tolerant and achieving their hopes. One should properly study the aims, agenda and members of each party”( Lamei, 2011). Thus, there are no Coptic religious political parties in Egypt today. However, after the revolution many Coptic individuals started forming their political parties. None of these political parties have sectarian platform and participation nor speak out solely for Coptic interests. Notably the following political parties have been formed by Copts. Hizb al- Hayat, headed and formed by Michael Munir (hayaparty, 2014), who heads the Copts in the US Association, and is a leading figure of Copts abroad. However, Munir repeats that it is a liberal secular party, for both Muslims and Christians to join. Hizb al- Misriyin al –Ahrar was formed by business tycoon Naguib Sawiris (Mahmud, 2011). Two other political parties that were under formation


61

by Copts include Hizb al- Haqq (Ahram, 2011), headed and formed by Mariam Milad Rizk, who is a former NDP member and Hizb Al- Itihad al- Misri formed by lawyer and human rights activists Naguib Jubrail (Shanah, 2013). However, this does not mean that there are no voices for all-Coptic political parties. Both inside Egypt and from Copts abroad, several Copts have voiced their opinion that forming a Coptic political party can overcome the division and dispersion of Coptic votes and make them rally behind their interests. On August 3, 2013, days after the June 30 revolt, Peter Tadros, a Coptic rights activist in Australia wrote that “a Coptic political party needs to be established as a matter of urgency. The party will not be a religious based party as such but rather a political party to ensure that the many grievances of Copts are appropriately addressed openly and with transparency in any future Egyptian Parliament.” He argued that a Coptic political party will remove the current heavy political pressure off the Coptic Church. He also argues that the church should not be drawn into the political game. This should be left to the Coptic lay people (Tadros, 2013). Furthermore, writer Suleiman Shafiq has argued that there are attempts in Egypt to establish a Coptic political party that would rally behind Coptic demands. First, he argued that the Copts in Egypt are forming an alliance with the Copts abroad in preparation for the coming parliamentary elections. Second, he added that a group of Coptic youth are attempting to form a Coptic political party and are travelling throughout Upper Egypt to form that alliance (Shafiq, 2014). Even though that such voices came to the fore, yet it is not clear how they can win in the elections which clearly encourage cross- group alliances and lists. Coptic Movements Prior to the revolution, a few Coptic movements, such as the Copts for Egypt movement (2009- 2014), were formed that called for the secularism and launched protests outside the church’s gates. It called for protests for equal laws on building houses of worship as well as


62

cancellation of laws that discriminate against Copts (Casper, 2013). However, these also were joined by highly critical groups, such as al- Katiba al- Tibiyah (2004-), which called on raising the awareness of Copts on acts of discrimination. Al- Katibah al- Tibiyah called for protecting the Coptic identity and went as far as demanding a “pure Coptic” identity, seeing Egyptians of Arab origins as not being purely Egyptians, but restricting that to the Egyptians of Coptic origin (Hulsman et al, 2006). Led by two priest, Father Mattiyas and Father Philopateer, this group produced a magazine that was distributed within the Church, and it is highly possible that it earned the Pope’s approval and blessing (Hulsman et al, 2006). After the revolution, the Coptic youth movements proliferated. These have been critical of the engagement of the Church in political affairs, calling for a secular state. The former include Maspero Youth Union (2011-) and Coptic Youth Front (2011-) (Nagi, 2013; Casper, 2013). In the aftermath of the Maspero protests (that led to the Maspero incident) Maspero Youth Union (one of the main organizations calling for the protests) divided into many smaller organizations. These include Copts without Restrictions, Coalition of Egypt’s Copts, Martyrs blood movement, October 9 Movement and Mina Daniel Movement (Nagy, 2013). The Maspero Youth Foundation for Development and Human Rights was also formed. In particular, after Mursi came to power other important groups came to the fore. These include the Christian Brotherhood Group and the Coptic Consultative Council. They are both seen as reactions to an Islamist president in power. The Christian Brotherhood group (formed July 2012) was seen as an attempt to mirror the Muslim Brotherhood group (Shukri, 2012). However, it does not aim at a religious state but a secular one and aims to spread notions of non-violent resistance. Furthermore, it aimed to further Coptic culture and language (Shukri, 2012). The Coptic Consultative Council was a grouping of 35 Coptic movements and organizations that came together as to unite in the face of Muslim- Brotherhood president. This grouping excluded the church and demanded for splitting the secular from the spiritual (Casper, 2013).


63

After the removal of Mursi and the election of Sisi, some of the movements formed earlier dissolved. This includes the Copts for Egypt Movement. Founder of the movement, Hani al-Jaziri, stated that the dissolution took place to give the Coptic youth a chance to integrate in public life and the new political parties (Casper, 2014). Also, new movements supporting the church have come to the fore such as “Shabab Christian” that support the policies of Pope Tawadros (Facebook, 2014). It conservatively calls for protecting the Coptic Orthodox principles. Conclusion and Projection into the Future The persistence of violations of the rights of Copts in Egypt is clearly seen in the continuous discrimination, attacks against Copts that go unpunished, and the low Coptic political representation. This marks the bad implementation of the integration approach that the state has adopted over the years. This failure has indeed led to a more vocal demand on the part of Copts, who have developed into a more vigorous activism after the revolution, outside the gates of the Church. Some authors argue that “Egypt should employ quota to increase minority representation in parliament”. They primarily recommend that a proportional representation system is one that is best suited for the needs of the Copts as the minorities need not win the majority of votes to win a seat (Younan, 2014: 20). In this way communal based voting is encouraged to increase the number of Copts in parliament. A second offered recommendation is to set aside 10% of the parliamentary seats for Copts and argue that Copts themselves should select the candidates for these seats “in a special run-off election” (Younan, 2014: 21). What these authors fail to consider that such recommendations that do not take into account the contextual situation of the Copts in Egypt can actually lead to more strife rather that reconciliation. Upon the examination of the main structures of Coptic mobilization outside the church, whether they be institutionalized political parties


64

and unregistered movements and activist groups, it is clear that most of these are integrationist in approach. In a word, they demand equality rather than special rights. There are currently no parties that are strictly Coptic and most movements for Copts’ rights welcome Muslims as well as Copts to join their ranks. However, it is also true that in the aftermath of the most violent attacks against Copts after August 14, 2013 and the Maspero Incident on October 9, 2011, clear consociationlist demands came to the fore including that of a Coptic quota. This quickly subsided as it was rejected by the Pope. However, with the persistence of attacks against the Copts and the loss of the political power of the church these demands may come to the fore again stronger than before. Coptic based mobilization of a number of extremist groups, particularly those based abroad, presents a threat to the regime integrationist approach. Christian extremism is different from the Muslim one in that the Christian one namely never amounted to an armed form of violence, whereas the Islamic one has in several conditions developed to an armed movement (Nafi’a, 2011). However, Coptic extremism may be attributed to other factors such as the increase of legal and social discrimination against the Copts as well as the increase of violence directed against Copts. The regime will either in the long run have to make concession to accommodate the demands of Copts on a consociationalist basis, based on long term discrimination and marginalization, or have to speedily criminalize all forms of discrimination and uphold the rights of citizenship for all citizens. References Abd al- Aziz, Abd al- Aziz (2007). “Misr Bayn Inkar Huquq al- Aqiliyat wa Nazariyat al- Mu’amarah”, al- hewar al-muttamadin, http://www.ahewar.org/debat/show.art.asp?aid=94111 , last accessed October 7,2014


65

Abdelmassih, Mary (2013). “Coptic Pope Blasts Muslim Brotherhood, US, EU,” Assyrian News Agency, http://www.aina.org/news/20130818125428.htm, Last accessed October 7, 2014 Ahram Online,(2012). “Egypt's churches withdraw from Constituent Assembly,” Ahram Online, http://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/64/58411/Egypt/Politics-/Egypts-churches-withdraw-from-Constituent-Assembly.aspx, Last accessed October 7, 2014 Al- Bahrawy, Muhammad, (2011). “Qutat al-Aqbat Tuthir Jadalan” Al- Yawm al- Sabi’, http://www1.youm7.com/News.asp?NewsID=515659 , Last accessed October 7, 2014 Al- Ahram, (2011) “Awal Qibtiya Tar’as Hizban,” Al-Ahram, http://gate.ahram.org.eg/News/135526.aspx, Last accessed October 7, 2014 Al Ahram. (2011). “Bayt al 'Ayla Yarfud Qanun Dar al – ibada Al Muwahad”. Al Ahram. URL: http://www.ahram.org.eg/archive/Al-Mashhad-Al-Syiassy/News/107198.aspx , last accessed October 7, 2014. Al- Balad, (2014) “Al Baba Tawadros lil Misriyin: Qulu Na’am Tzid al- Ni’am” Al Balad, http://www.el-balad.com/779890, Last accessed October 7, 2014 Al- Hayat (2011), “Hizb al- Hayat bil Video”, Al- Hayat Party, https://www.youtube.com/watch?v=t1VDXdKnNfs , Last accessed October 7, 2014 Al- Hirmil, Wa’il (2013) “Al Anba Bola ;Al- Dustur al- Jadid howa al- Afdal fi Tarikh Misr,” Al- Bawabah News, http://www.albawabhnews.com/248304 , Last accessed October 7, 2014 Al- Minyawy, Majid (2014). “150 halat iktitaf lil aqbat munz 30 yonyo,” al- Akhbar al- Qibtiya, http://thecopticnews.org/1/?pid=4603, Last accessed October 7, 2014 Al- Shaab (2013).“Muhami al- Kanizah Yuhadid: Ama Qutat al- Aqbat Am Rafd al- Dustur”, Al- Shaab, http://shababunity.net/show.php?id=41106 , Last accessed October 7, 2014 Al- Sha’ir, Mu’tasim (2014). “Jamal As’ad: Qutat al- Aqbat Tumahid liscenario lubnany ta’ify fi misr” Misr al- Arabiah, http://alturl.com/8r5o9 ,


66

Last accessed October 7, 2014 Al-Yawm al- Sabi’, (2011). “Lajnat al- ‘Adalah bimajlis al- Wuzara’: al- Baba wafaq ‘ala Qanun Dur al- Ibada,” al- Yawm al- Sabi’, http://youm7.com/news/newsprint?newid=515667, last accessed October 7,2014 Auf, Yusuf (2013). “Egypt's Constitutional Committees,” Atlantic Council, http://www.atlanticcouncil.org/blogs/egyptsource/egypt-s-constitutional-committees , Last accessed October 7, 2014 Author not mentioned, (2012) “Egypt's draft constitution translated,” translated by Nariman Youssef, Egypt Independent, http://www.egyptindependent.com/news/egypt-s-draft-constitution-translated, Last accessed October 7, 2014 Baker, Aryn (2014).”Egypt’s Christians Place Their Faith in Al-Sisi’s Presidential Bid”. Time. http://time.com/41663/egypt-christians-sisi/, Last accessed October 7, 2014 Brownlee, Jason. (2013). “Violence Against Copts in Egypt”. Carnegie Endowment for International Peace.carnegieendowment.org/files/violence_against_copts3.pdf, last accessed October 7 ,2014. Casper, Jayson. (2013). “Mapping the Coptic Movements: Coptic Activism in a Revolutionary Setting,” Arab West Report, http://www.arabwestreport.info/sites/default/files/pdfs/AWRpapers/paper44.pdf, last accessed October 7,2014. Casper, Jayson. (2014).“Coptic Activist Dissolves Movement ahead of Sisi’s Electoral Triumph” A Sense Of Belonging. http://asenseofbelonging.org/2014/06/04/coptic-activist-dissolves-movement-ahead-of-sisis-electoral-triumph/ , Last accessed October 7, 2014 Cnossen, Boudewijn. (2013 ). The Coptic community after the 2011 Egyptian Revolution: dynamics of communal representation and the quest for citizenship. Thesis MA Middle Eastern Studies, University of Amsterdam, dare.uva.nl/document/492591 , last accessed October 7 ,2014.


67

“Constitution of the Arab Republic of Egypt” (2014), State Information Service. http://www.sis.gov.eg/Newvr/Dustor-en001.pdf , Last accessed October 7,2014 Daily News. (2011). “SCAF amends law penalizing discrimination, Copts say it’s ‘long overdue’”. Daily News, http://www.dailynewsegypt.com/2011/10/16/scaf-amends-law-penalizing-discrimination-copts-say-its-long-overdue/ , Last accessed October 7, 2014 Egyptian Chronicles. (2013). “The 50 Members Committee: Who is who”, Egyptian Chronicles, http://egyptianchronicles.blogspot.com/2013/09/the-50-members-committee-who-is-who.html, Last accessed October 7, 2014 Egypt Center for Political Support (2013). “al- Aqaliyat wa al- Tamiz Bayna al- waki’ wa al- Dustur”, Egypt Center for Political Support , http://egyptcps.com/derasat/akliat.pdf , last accessed October 7,2014 Egyptian Delegation to the UN (2006) “The statement of Egypt in front of the Minorities Working Group” OHCHR,http://www2.ohchr.org/english/issues/minorities/docs/12/Reply_from_the_Egyptian_Government.pdf , last accessed October 7 ,2014. El Gendi, Yosra (2013). “What do the Copts want in the Constitution”, Arab West Report http://www.arabwestreport.info/node/46879 , last accessed October 7 ,2014. El Gendi, Yosra (2014). “Copts and the Forthcoming Presidential Elections”. Arab West Report. http://www.arabwestreport.info/year-2014/week-15/12copts-and-forthcoming-presidential-elections . Last accessed October 7, 2014 Facebook (2014). “Shabab Christian”, Facebook, https://www.facebook.com/shabab.christian.nader.sobhy.soliman , Last accessed October 7, 2014 Fawzi, Samih et al. (2012). Idarat al ta’adudiyah al diniyah al- aqbat fi misr namuzagan (Managing Religious Diversity: Copts in Egypt as an example) Arab Reform Initiative. http://alturl.com/vzz8g, last accessed October 7 ,2014.


68

Fayek, Mina. (2014). “Copts in El Sisi's Egypt” Open Democracy https://www.opendemocracy.net/arab-awakening/mina-fayek/copts-in-el-sisis-egypt, Last accessed October 7, 2014 General Assembly, (1992). “Declaration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic, Religious and Linguistic Minorities,” Election Observation and Democratic Support, http://www.eods.eu/library/UNGA_Declaration%20Minorities_1992_en.pdf, last accessed October 7 ,2014 Ghai , Yash (2003), “ Public Participation and Minorities” Minority Rights Group International , http://www.minorityrights.org/980/reports/public-participation-and-minorities.html , last accessed October 7 ,2014 Ghanea, Nazila (2008). “Religious or Minority? Examining the Realisation of International Standards in Relation to Religious Minorities in the Middle East”, Religion, State & Society, (36: 3), http://politics-of-religious-freedom.berkeley.edu/files/2011/06/Ghanea_Religious-or-Minority.pdf, last accessed October 7 ,2014 Gharib, Muhammad (2013). “Al- Kanisa Tubaligh Lajnat al- Khamsin brafd Qutat al- Aqbat.” Al- Masry al- Yawm, http://www.almasryalyoum.com/news/details/340330 , Last accessed October 7, 2014 Hulsman, Cornelis et al, (2006). “Polemics Discussion Paper,” Arab-West Report, Week 17, Art. 56, April 25, 2006, http://arabwestreport.info/year-2006/week-17/56-polemics-discussion-paper, last accessed October 7 ,2014. Ibrahim, Saad Eddin et al. (1996). “The Copts of Egypt.” Minority Rights Group International, http://www.refworld.org/pdfid/469cbf8ed.pdf , last accessed October 7 ,2014. Kamil, Rashad (2013) “al- Aqbat wa Dustur 1923,” Rose al- Yusif, accessed through MASRESS, http://www.masress.com/rosadaily/1049897, last accessed October 7 ,2014.


69

Korenica, Fisnik . et al, (2010). “The Politics of Constitutional Design in Divided Societies: The Case of Kosovo,” Croatian Yearbook of European Law and Policy (2010: 6), http://www.cyelp.com/index.php/cyelp/article/view/108 , last accessed October 7 ,2014 Labib, Hani. (2001). “Christian Fanatics in Egypt,” Al- Arabi, accessed through Arab West Report, http://www.arabwestreport.info/year-2001/week-13/18-christian-fanatics-egypt , last accessed October 7 ,2014. Lamei, Daoud (2011) “Pope Shenouda comments on the Egyptian Revolution”, The British Orthodox Church, http://britishorthodox.org/1676/pope-shenouda-comments-on-the-egyptian-revolution/, Last accessed October 7, 2014 Lian, Zaceu (2012). “Institutional Design for Divided Societies: A Blue-print for a multi-ethnic Burma,” The Burma Centre for Ethnic Studies, Working Paper 1, http://burmaethnicstudies.net/pdf/BCES-WP-1.pdf , last accessed October 7 ,2014 Mada Masr, (2014) “Pope Tawadros urges 'hero' Sisi to run for president,” Mada Masr http://www.madamasr.com/content/pope-tawadros-urges-hero-sisi-run-president, Last accessed October 7, 2014 Mahmud, Ahmed. (2011). “Najuib Sawiris Yua’sis Hizb al- Masriyin al- Ahrar” Al- Muraqib, Accessed through MASRESS, http://www.masress.com/almorakeb/5674 , Last accessed October 7, 2014 Minority Rights Group (2013). “Egypt Overview”, Minority Rights Group http://www.minorityrights.org/3937/egypt/egypt-overview.html , last accessed October 7 ,2014. Mohieddin, Mohamed. (2013). “No change in sight: The situation of religious minorities in post-Mubarak Egypt,” www.ecoi.net/file_upload/1788_1386670350_mrg-rep-egypteng-final3.pdf , last accessed October 7,2014 Morcos, Samir. (2005). Al – Akhar al- Hiwar Al Muwatana (The Other, Dialogue and Citizenship). Cairo: Al- Shuruq al Dawliyah.


70

Mughith, Kamal (2010) “al- Ta’lim fi Misr bayna Hudur al- Ta’iffiyah wa Ghiyab al- Muwatana” ,in Ruwaq ‘Arabi , Cairo Institute for Human Rights Studies (54: 2010).pp 75-80 Naf’a, Hassan (2011). “Coptic Extremism,” al- Masry al- Yawm, http://today.almasryalyoum.com/article2.aspx?ArticleID=283676 , last accessed October 7,2014. Nagy, Remon. (2013).“Nanshur Kharitat al- Harakat al- Qibtiya fi Misr,” Veto, http://www.vetogate.com/644013 , last accessed October 7 ,2014. Nawara, Wael (2013) “Egypt’s Ligitimacy Test” Al- Monitor, http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2013/12/egypt-constitution-referendum-tests-legitimacy.html# , last accessed October 7 ,2014. Rahuma, Mustafa (2013). “al- Aqbat yata’aradun lilman’ wa al baba yuhhazir min al zulm”, Al- Watan, http://www.elwatannews.com/news/details/101274 , Last accessed October 7, 2014 Rahuma, Moustafa. (2013) “Greiche: al kanisa taqif ‘ala masafa wahidah min al-Murashahin lil Ri’asa”, al- Watan, accessed through MASRESS, http://www.masress.com/elwatan/447715 , Last accessed October 7, 2014 Rahuma, Mustafa (2013) , “Hamlit Dght limutalibat lajnit al- Dustur b Quta lil Aqbat wa al- Kana’is Turahib,” al- Watan, http://www.elwatannews.com/news/details/343036, Last accessed October 7, 2014 Samir, Hani (2014) “Al- Baba Tawadros Yudli Bsawtihi fil Intikhabat al- Ri’asiyah,” Masrawy, http://alturl.com/yowp7 , Last accessed October 7, 2014 Sedra, Paul (1999) “Class cleavages and ethnic conflict: Coptic Christian communities in modern Egyptian politics”, Islam and Christian–Muslim Relations, 10:2,219-235,http://paulsedra.files.wordpress.com/2013/02/sedraclasscleavages.pdf , last accessed October 7 ,2014. Shafiq, Sulaiman (2014). “Aqbat Yajma’un Tawqi’at Lita’sis Awal


71

HizbTa’ify,” al- Sabah, http://elsaba7.com/articledetails.aspx?id=2142 , Last accessed October 7, 2014 Shanah, Muhammad. (2013). “Najuib Jubrail: Arfud Ay Mawad diniyah fil Dustur” al- Watan, , Accessed through MASRESS, http://www.masress.com/elwatan/327642 , Last accessed October 7, 2014 Shukri, Naddir (2014). “Ta’sis Jama’at al- Ikhwan al- Masihiyun rasmiyan”, al- Yawm al- Sabi’ http://alturl.com/uz9ke , Last accessed October 7, 2014 Taha, Rana. (2014) “Amended, draft Parliamentary Elections Law referred back to cabinet,” Daily News, http://www.dailynewsegypt.com/2014/06/04/amended-draft-parliamentary-elections-law-referred-back-cabinet/ , Last accessed October 7, 2014 Tadros, Mariz. (2012).Copts at the Crossroads: the Challenges of Building Inclusive Democracy in Egypt. Cairo: AUC Press. Tadros, Mariz, (2013). “Copts Under Morsi”, MER 267 – CHRISTIANS Egypt, Iraq, Lebanon, Palestine Middle East Research and Information Project, http://www.merip.org/mer/mer267/copts-under-mursi , Last accessed October 7, 2014 Tadros, Peter. (2013). “A Coptic Political Party? Why not?”, Australian Coptic Movement, http://www.auscma.com/?p=2135 , Last accessed October 7, 2014 Younan, Patrick. (2014) “The Coptic Christians of Egypt: Dhimmitude and Discrimination” Law School Student Scholarship. Paper 608. http://scholarship.shu.edu/student_scholarship/608 , Last accessed October 7, 2014 UK Visas and Immigration Home Office. (2014) “Country Information and Guidance Egypt: Christians” UK Visas and Immigration Home Office https://www.gov.uk/government/publications/egypt-country-information-and-guidance , last accessed October 7 ,2014. UN, (2010). “Minority Rights: International Standards and Guidance for Implementation,” United Nation,


72

http://www.ohchr.org/documents/publications/minorityrights_en.pdf , last accessed October 7 ,2014

Endnotes 1 On October 9, 2011 Coptic protesters marched from Shubra district, Cairo to the Egyptian TV and Radio building in Corniche al- Nile, Maspero requesting equality and protesting several recent attacks on churches. Clashes with the soldiers that were guarding the building followed. The armored vehicles of the army chased and ran over the protesters killing 27 and injuring many more. 2Dr. Hanna Grace is a former member of parliament (2012) and member of the former National Justice Committee under the Prime Minister’s Office . Dr. Jamal As’ad is a Coptic intellectual and former member of parliament (1984, 1987 and 2010).


73

Containment Policy and the Specter of Nader Regional Issues and Global Consequences Kafkazli Seyed Javad International Peace Studies Center (IPSC)

Abstract

The nuclear issue has become the catchword for many implicit and explicit problems that exist between Iran and the West. In other words, there are a range of geopolitical problematiques which are addressed by using the catchphrase of the ‘nuclear issue’. In this paper the author has identified six problems which are of significance in decoding security deadlocks in current transitory Euroamerican unilateral worldsystem which is moving rapidly toward a non-Euroamerican multipolar worldsystems. In other words, Iran stands at crossroads of many conflicting geopolitical currents which somehow resembles the Great Game geopolitics of 19th century between British and Russian Empires which resulted in gradual destruction of the Ottoman and Afsharid Empires.


74

Conflict and Security in the Persian Gulf In the southern borders we have Arab states in the Persian Gulf where all, except Oman, are in conflict with Iran. One needs to ask why all these Muslim nations which share the same culture have come to fall out with each other. What are the main issues which have created such a conflicting scenario between Iran and her southern neighbors in the strategical region of the Persian Gulf? In other words, the conflicts have become so sentimental that they refrain to use the word ‘Persian’ in describing a geographical location in adjacent of the Oman/Makran Sea. There are several issues which have been conducive in creating this volatile situation but one dominant question is safeguarding the security of the Persian Gulf. The southerners believe that the security of the region is achievable by excluding Iran from the equation. However they know that without involving US, which is perceived as the sole hegemon, this could not be established. Although there is a grain of facticity in this perception but like all other perceptive facts it is only a perspectival fact which does not reflect the whole gamut of reality on the ground. What is the whole reality in this context? The truth of the matter is that security of this geopolitical gulf is not attainable if there is not any constructive engagement with Iran in the Persian Gulf. To put it otherwise, any constructive destabilization policy toward Iran in this region shall bounce back and the scope of this backfiring shall not be confined to this gulf alone as the security of the Persian Gulf is intertwined with the security of the global energy worldwide. (Axford, 1995) Politics of Drug-Trafficking In the eastern borders we have Afghanistan where security issues are not solved and drug-trafficking as well as religious fundamentalism are soaring problems both in the context of Iran and the world. History makes geography meaningful and humane. This is to argue that without knowing historical dimensions one cannot make sense of geographical locations. This is how one may sense when confronted with territorial realities which make sense legally (within the context of international

Containment Policy and the Specter of Nader… Kafkazli Seyed Javad

75

law) but does not make any sense culturally/historically (within the context of lived-experiences of people in the region). In other words, colonialism is a historical past as far as Britain is concerned but it is a soaring present as far as different ethnicities which happen to live within the boundaries of Afghan-Istan. What do I mean by this construction? Afghan refers to an ethnic group which excludes Tajik, Kizilbash, Hazara, Turkmen, Uzbek, Beluchi and other ethnic groups associated either with Iranic Family or Shiism. After the imposition of Paris Treaty in 20th century great parts of Greater Khorasan fell in the hands of British army who allied with Pashtuns (i.e. Afghan ethnic group) in order to consolidate the colonial rule of Britain in the region. British colonial policymakers were aware that culture plays a significant role in the construction of identity. In order to achieve their colonial policy they attempted to alienate people of Heart, Balkh and other provinces in the Greater Khorasan from interacting with Iran. On the other hand, they forced everyone into adopting the new constructed Afghan identity. In other words, after 1907 people of Balkh, Heart, Mazar Sharif and other Iranian provinces were forced to call themselves Afghan. But this semantic misnomer has been turned into a destructive politics against whoever that is not an Afghan or a Pashtu in an ethnic sense of the term. This has created an enormous problem for Iran in various fashions such as the influx of refugees and illegal immigrants who are prosecuted in Afghanistan for not being an Afghan and being, at the same time, mistreated in Iran for being an Afghani. Ironic to know that the majority of these refugees or immigrants are Shiites and for this very reason they have been under attack by Pashtus both in Afghanistan and Pakistan (see for example Hazaras who are attacked incessantly in Quetta or Parachinar). In other words, Afghanistan has been turned into an experimental laboratory where all kinds of extremist ideas and sectarian ideologies find a safe haven – and afterwards they fly out into various parts in the region and then exported into the rest of the world. However this experimental laboratory is based on some kind of economy which has been less debated publicly. It is a peculiar type of economy with political consequences which is better understood if we take a political economy approach in decoding its global significance. In other words, how is this politics of extremism funded at all? Drugs is the short answer to this


76

question but the structural patterns of drugs is related to a subtle global political economy which makes extremism a paid-off industry at a large-scale for local warlords and their global masters worldwide. America and its allies have covered all these issues by covering other non-issues in global media channels. But the Iranian security is at stake in her eastern borders and safeguarding her security one needs to have a comprehensive approach where local and global dimensions are taken into careful consideration. So far, the American approach has not been consistent and this inconsistency has encouraged regional actors to misbehave/miscalculate toward Iran (e.g. inauguration of Taliban Offices in Doha and Ankara). (Buzan, 1997) Dangers of Politics of Sectarianism Regionally there are different conflicting coalitions which are gradually getting denominational and sectarian colors, i.e. Sunnism versus Shiism- where Saudi Arabia stands on the side of Salafism and Iran supports Shiite militias in Iraq, Syria, Lebanon, Yemen and all other Sunni militant groups which are against the occupation of Palestine. As long as these divisions are of political nature, I think security issues are manageable. But if the conflicts take theological turns then I am not sure that involved parties would be able to extinguish the fire. For example, verdicts which are issued by uninformed clerics who encourage ‘slaughtering of Shias’ ‘enslaving female Shias or Alevites’ and other barbaric acts would backfire dangerously in a colossal unimaginable scale. This is to argue that the fabrics of Muslim regions across the globe are deeply intermixed where Shiites and Sunnites live next to each other within current system of nation-states. Any attempt to change the rules of the game from geopolitics into theopolitics (or sectarian politics) would have grave consequences not only in the region but at the global level where countries such as Russia, China and even EU and US would be negatively involved. In other words, all involved parties are better off by using geopolitical models of competition rather than derisive theopolitical games of exclusion. (Mastanduno, 1997)


77

The World-System and Anti-Systemic Movements Pragmatism plays a significant role in understanding the nature of international system and the running of state affairs. Iran is no exception in this regard. Since the inception of the Islamic Revolution in 1979 it, however, has been perceived as an anti-systemic movement by the hegemon which guarantees the integrity of the world-system in terms set by itself for managing the system. On the economic level the order is termed as the world-system but on the political level the order is conceptualized as Pax Americana. (Walt Stephen, 1998) The American pact is set up as a roadmap which is backed up by a powerful military force that is present in all corners of the globe in a preemptive fashion. The hegemon has used all its muscles to coerce all types of anti-systemic movements in all possible spheres such as military arena (imposition of war on Iran; making of civil wars in Iran; forcing different countries to limit their sociopolitical as well as economic relationships with Iran; imposition of various economic sanctions against Iran and direct military attack in the Persian Gulf in 1988 which led to shooting of the Iranian civil airplane with more than 250 children, women and elderly passengers …). In such a hostile environment, Iran has attempted to make her own space on her own terms in the international arena by finding either allies or other anti-systemic partners. The American policy has brought Iran closer to other anti-systemic countries such as China, Russia, Cuba and even North Korea for various political, technological and economic as well as diplomatic reasons. In other words, imposing more sanctions or using a more aggressive tactics will not bring Iran closer to the hegemon but it would, on the contrary, aggravate the situation by creating a more volatile environment for all involved actors in the global milieu. To put it otherwise, it should be borne in mind that the orbit of the American pact has become smaller compared to 1991 due to the fact that multipolar global orders have already emerged which compel us to think of many different pacts such as Pax Sinica, Pax Russo and Pax Iranica. It should not be forgotten that Iran stayed for 1000 years before the Roman Empire by making her own world order against Pax Romana but this fact is less debated in strategical circles. In other words, Iran has a historical potential for reviving what I termed as Pax


78

Iranica unlike many nascent nations in the region which have always been part of strategies designed by various hegemonic powers in the past, present and shall be so even in the future. In sum, sanctions and isolation policies against Tehran during all these years have brought Iranian establishment closer to Moscow and Beijing. Thus any change in Iran’s foreign policy should take into consideration these deep-rooted alliances in security areas, economic cooperation, and political orientations and so on and so forth. Regional issues and global contenders It should not be missed out that both Russia and China have their own security issues within the context of international regime such as 1. Russia should deal with Chechen and Caucasian militant groups which threaten the national security of Russia not only in her southern borders but also in Muslim dominated republics such as Tatarstan and Bashkortostan. 2. China should deal with Uyghur quagmire, Tibetan question, Taiwan dilemma, Hong Kong paradox and border disputes with Russia on northeast fronts, as well as in the China Sea. All these issues affect their behaviors toward the West by looking for diverse strongholds to carry on their proxy wars in different forms and fashions depending on the situation. In other words, the nuclear issue cannot be understood without taking into consideration these anti-systemic behaviors of Russia and China. Therefore the US and the EU should make concessions toward Iran if they want to get out of this paradox which brings Iran closer to China and Russia. In other words, the American strategy toward Russia and China has a very complex and multifaceted configuration. The American strategists have realized that China will be the master of the emerging Sinicized world-system in the 21st century. On the other hand, the architects of the American foreign policy have known for the fact that the sheer size of Russia (with all her resources) poses a potential danger for the declining power of America


79

which holds still the most sophisticated military power in the world. At any rate, if this is not employed then due to the declining economic prowess it will wane soon or later in the 22nd century which shall be a very different world order than the one we are experiencing today. To put it differently, the architects of America’s geopolitical strategy have not kept it as a secret that they are working very hard to disintegrate Russia by bringing her borders back to the limits of the Muscovite Principality in the 17th century, i.e. before the fall of Kazan Khanate. This is to argue that the American strategy is the creation of a new Russia without Siberia, Caucasia, Black Sea region, and all other parts which have given her a non-European feature within the context of the Heartland. As for China, the strategy is not only of geographical disintegration but economic deterrence as well. How would America achieve these complicated strategies are issues which need to be researched upon thoroughly based on an Iranian strategical perspective. For instance, the presence of the Caucasian militia in Syria and historically discontented Caucasians in Syria, Turkey and Jordan (who happen to have high ranking positions in respective armies of the aforementioned countries) are part of strategies which would assist American strategists to dictate their policies toward Russia after the demise of Putin. By the departure of Putin Russia shall face a neo-Yeltsinian era of chaos again which will pave the grounds for a new wave of disintegration in Russia. Of course, Japan should not be forgotten in this scenario either as they have laid claims upon lands in Russia since long time ago. It should be reminded that the Japanese architects of foreign policy once helped to establish a so-called democratic government in Siberia at the time of the Russian Civil War in 1917 but it failed. Needless to emphasize that they are still harboring such ideas as the recent disputes on the Kuril Islands between Japan and Russia are only signs of deeper conflicts. This is to argue that whoever rules Siberia surely has access to the most important geostrategical location of the northern hemisphere. Here Japan and China shall come to collision as Chinese strategists have already waged their demographic wars against Russia in Siberia. However Americans shall not let the Chinese government rule Siberia due to the future dangers in America’s Alaskan borders which could be posed by a possible Chinese hostile neighbour that rules Siberia. In countering this


80

scenario the American strategists have started the China Sea conflict scenarios and the Uyghur Freedom Movement along with the Taiwanese and Tibetan questions. These are issues which should not be forgotten and the Iranian strategists should work on them too as in political bargains all possibilities should be taken into consideration. This is how Russia and China have acted vis-à-vis America since 1991 by creating diverse strongholds and erection of proxy-wars here and there so America would lose time for dealing with them directly. (Goh, 2003) Containment Policy and the Specter of Nader Shah Afshar When reading stories about Iranian nuclear issue one should not forget the politics of containment. In accordance to this policy the hegemonic power should employ all at its disposal in order to contain the rising global powers. Iran is a remarkable example of this game whereby the hegemonic power is using all its political muscles to submit the rising power in West of Asia which is located in the heart of the heartland. In order to understand the Iranian question within current international regime of coercion we need to look at history as a signpost in unlocking the hysterical obsessions on Iran by hegemonic media that work as tools of submission in a post-informational global order. In 18th century there were three powerhouses of the Safavid Empire, the Ottoman Empire, and the Mughal Empire before the arrival of British and Russian soldiers by early 19th century. The balance of power between these three empires lasted for two centuries and rising European powers realized that they are unable to defeat them at once. The collapse of the Safavid Empire in 1736 opened up a vacuum of power in this vast region of Eurasia which corresponds to more than 40 modern nation-states in Asia, Europe and Africa. By 19th century both Russia and Britain (and even France) had dreams about colonizing the subcontinent of India for various geopolitical and geoeconomical as well as military reasons. However the Safavid Empire posed a real danger for the realization of these geopolitical moves which finally gave birth to the ‘Modern Colonial World Order’ that lasted from 1747-1945. Why is the date 1747 of importance in global geopolitical


81

consideration? This is the date of Nader Shah Afshar’s assassination which coincides with the gradual start of slow disintegration of Pax Iranica and the steady emergence of colonial pacts which were imposed on most parts of the world which fell under the suzerainty of either European forces such as Britain and France or Russia. In Iran the scholars got used to read geopolitical history through the lenses of either British or French (and later on American) strategists who have imposed not only their political authority but their intellectual discourses as well. (Chase, 2003) In other words, the conquest of India by Nader Shah Afshar on 1739 is the turning-point in the birth of modern world history which has not been debated at all by scholars either in East or West. Although it is argued that Nader Shah did not intend to annex the Mughal Empire into Iran but once he entered India all the rules of geopolitical games which were there and feared by all emerging European countries such as Britain and France then they fell apart and Iran came to the fore of global geostrategical calculations. India was considered the richest country on the face of the planet and Europeans as well as Russians (and to a lesser degree even the Ottomans) dreamed of having a piece of her. But the Safavid Empire stood firmly on their ways in various different ways. The collapse of the Safavid Empire opened a new window of opportunity for all these powers in various novel fashions. India was not only considered as a rich country but it was one of the most powerful empires in the world at the time too. To put it differently, to attack India was not an easy task either. While all these powers were testing their respective military and intelligence strategies things started to change on the Iranian ground and that was the birth of the Afsharid Empire headed by one of the most genius military commander in the world history, i.e. Nader Shah Afshar. On February 13 1739 the Iranian army defeated the mighty army of Muhammad Shah Gurkani in the battle of Karnal. The conquest of India by Nader took the courts of all rising colonial powers by surprise and turned the gaze towards Iran for many years to come. Both British and Russian strategists and diplomats had designed their entire policies for two centuries (1747-1945) on how to contain Iran or even wipe her from the world map as her presence


82

would pose a great challenge to their colonial polices in Central Asia, Caucasia, Subcontinent India, the Persian Gulf, the Makran Sea and the Indian Ocean. In other words, the politics of the Great Game would be incomprehensible without having Iran on its chessboard. Of course, historians have composed their historiographical accounts in a fashion that Iran would be considered as a non-issue in the politics of Asia. Needless to mention that by Asia I refer to the Greater Iran which has existed for about 3000 years as a living entity until the coming of the colonial rule which carved out the Greater Iran by cutting it down in terms of lingual, religious ethnic or denominational and finally national units. However both Russian and British strategists agreed, in despite of all their serious disagreements, that Iran should not emerge as she rose under the commands of Nader Shah due to the ability of Iranian cultural dynamism on the global level. This specter of Nader has survived until the present day in the fabric of modern world order as the new hegemon has inherited the legacies of the architects of the Great Game global order. By the disintegration of the USSR, the American strategists have not dropped this outlook toward Iran but instead they have intensified their position due to various geopolitical/ geocultural/ geostrategical/ ideological reasons. In other words, the American strategists are still wrestling with the specter of Nader Shah Afshar. This is to argue that the American strategists know that Iran is able to create a confederative political order which could supersede the current dysfunctional paradigm of nation-state-system. She is able to achieve this goal due to her geocultural capacities which are rooted in the soil of cultural Ērān. When one travels across Eurasia, Central Asia, Caucasia, Afghanistan, the Indian Subcontinent, Asia Minor, Mesopotamia and Northwest of China it becomes very evident that how people in these vast regions share a common historical heritage which could pave the way for a different political future that shall not be structured within the parameters of nation-state-system. In sum, the nuclear issue is an excuse to contain Iran as an emerging confederative power. How Iran could change hegemonic strategies is an issue which could be discussed in upcoming papers.


83

References Axford Barrie, (1995), The Global System. Polity Press, Cambridge. Buzan Barry, (1997), ‘Rethinking Security after the Cold War’, Cooperation and Conflict, Vol 32, No1. Chase, James, (2003) ‘Present at the Destruction: The Death of American Internationalism’, World Policy Journal 20:1, pp. 1-5. Goh, Elizabeth, (2003) ‘Hegemonic Constraints’, Australian Journal of International Affairs 57:1, pp. 77-97. Mastanduno Michael, (1997), ‘Preserving the Unipolar Moment: Realist Theories and U.S. Grand Strategy after the Cold War’, International Security, Vol 21 No 4, pp 49-88. Walt Stephen M, (1998), ‘International Relations: One World, Many Theories’, Foreign Policy, Spring No 110, pp. 29-46.

١٣٩٣تابستان

صلح عادالنه يديپلماس مطالعات صلح يمرکز بين الملل

Number 9, Summer 2014 Just Peace Diplomacy Journal International Peace Studies Centre (IPSC) www.peace-ipsc.org ISSN 2043-9016 (Print) ISSN 2043-9024 (Online)

English Articles 1-84 Persian Articles 85-206

صلح عادالنه يديپلماس

مطالعات صلح يمرکز بين المللArticles فهرست On the Altar of ISIS: Difference, Plurality, and the Roots of Contemporary Violence in the Middle East Adam Yaghi [1-18] Debating Sociology of Reconciliation in the light of lifeworld Idea Somayeh Sadat Shafiei [19-36] Citizenship Rights or Minority Rights? The Development of the Rights of Copts in Egypt Yosra El Gendi [37-72] Containment Policy and the Specter of Nader Regional Issues and Global Consequences Kafkazli Seyed Javad [73-84]

يافتگيو موانع توسعه يافتهتجربه جهان توسعه

با توجه به نقش نخبگان يراندر ا }94-85{ يسلمان صفو يدس دكتر

ينروابط ب هاي يهاز منظر نظر يعموم ديپلماسيمحمد سيد/ يبساط يزيعز مجتبي/ الملل }126-95{ نجم ينحس

نو يا يوهو عمل: ش يهنظر ي،عموم ديپلماسي يننو يانجه يبرا

}152-127{ علي زاده مهدي

يپلماسيد يابزارها يكارآمد يزانم بررسي ياسالم يبرابر جمهور درانگلستان يعموم

}176-153{ يرزاييم مهدي/ يرانا

يقاآفر يفرانسه: مطالعه مورد يعموم ديپلماسيمحمود / يان يديحم حسين/ و جهان عرب

}206-177{ يميكر

Persian Articles [85-206] 84- 1{مقاالت انگليسي{


٨٥

تجربه جهان توسعه يافته و موانع توسعه يافتگي در ايران با توجه به نقش نخبگان 1393-مقاله قرائت شده در همايش بنياد ملي نخبگان در محل اجالس سران كشور، تهران

دكتر سيد سلمان صفوي

طالعات ايراني لندنآكادمي م

چكيده

با توجه به اهميت توسعه در روابط بين الملل و مناسبات سياسي، اقتصادي و امنيتي جهان اين مقاله به بررسي تجربه جهان توسعه يافته با توجه به كشورهاي ژاپن، آلمان و روسيه و

ست.موانع توسعه يافتگي در ايران و نقش نخبگان از نگاه تاريخي پرداخته ا كليدواژگان: توسعه، موانع توسعه، نخبگان، ايران، اروپا، ژاپن، آلمان و روسيه.

مقدمهذهن سياستگذاران و انديشمندان جهان سوم را ،هيچ مسئله اي به اندازه توسعه حال حاضردر

جايگاه توسعه اقتصادي و سياسي هر كشور نقش مهمي در نكرده است. معطوف به خود ، اقتصادي و امنيتي كشورها در روابط بين المللي و امنيت ملي ايفا مي كند. مناسبات سياسي

مهنشماره عادالنه ديپلماسي صلح

٨٦

ميزان توسعه هر كشور مولفه اصلي ارزيابي قدرت نرم آن در مناسبات و معادالت ساختارجهاني در خردگراييشاخص هاي ارزيابي توسعه يافتگي عبارتند از: رشد قدرت و ديپلماسي است.

سطح يارتقا. بهره وري افزايش؛ توسعه دانشتوليد و جتماعي؛مديريت حكومت و رفتار ا حكومت و مردم؛ بهبود نهادها و رفتارها و عادات و رسوم؛ برابري اقتصادي و اجتماعي ؛زندگي

دموكراسي به طور ريشه اي و گسترده در جامعهرشد ؛استقالل ملي؛ استحكام و قوام ملياگير جامعه. در حال حاضر شكاف عظيمي بين جهان بمثابه فرهنگ فر انضباط اجتماعي وظهور

توسعه يافته، در حال توسعه و عقب افتاده وجود دارد. جهان توسعه يافته بدون بكارگيري نيروي نظامي قدرت تاثير گذاري نرم در ابعاد اقتصادي، سياسي، فرهنگي و امنيتي بر دو جهان

ديگر را با درجات متفاوت بدست آورده است.

جهان توسعه يافته تجربه

شود. ام القراي نيافته تقسيم ميحال توسعه و توسعه جهان امروز به كشورهاي توسعه يافته، دربود. پس از رنسانس در انگلستاناروپاي غربي باالخص ايتاليا، فرانسه و ،يافتهكشورهاي توسعه

18دوم قرن از نيمه و (Age of Enlightenment) عصر روشنگري 18در قرن ، 16ن قرشدند. پديدارداد و در نهايت كشورهاي توسعه يافته از بطن اين جريانات رويانقالب صنعتي

در آمريكاي شمالي و ژاپن به ظهور رسيد. ،توسعه يافتگي پس از اروپاي غربي

ه اقتصادـن ،ي اقتصاد دانش محور استامبنتوسعه بر ،در دوره مدرنيك فرهنگ است. توسعه

فرهنگ توسعه، ؛منابع نفتي و معادن طبيعي. منابع و معادن كشورهاي توسعه يافتهر بني تمبنخبگان اين ن خالق و نوانديش اذها ها وها، دانشگاهزيرساخت هاي توسعه، آزمايشگاه

اسباب شكوفايي ،ست. كشفيات و اختراعات مبتني بر علوم تجربي و علوم پايه نوينكشورها ته شد. يافاقتصادي جهان توسعه

ي در ايرانتجربه جهان توسعه يافته و موانع توسعه يافتگ سيد سلمان صفوي

٨٧

هاي در حوزه بروز تحوالتياست. اين كشورهيافتگي از جنبه تاريخي، رنسانس ريشة توسعهفلسفه، علم، دين، هنر و اقتصاد منجر به ايجاد رنسانس شد. موتور محركه تحوالت مذكور دو

: داشتبعد

1. عـد اقتصاديب:

اقتصادي، بورژوازي نقش مهمي در ي رشد بورژوازي در مقابل نظام فئوداليته. از منظر به معنا .دشايجاد رنسانس داشت. بورژوازي جايگزين نظام فئوداليته پيـر و فرسوده و در حال گذر

مناسبات اقتصادي نقش مهمي در ايجاد رنسانس ايفا كرد. دين سانب :نقش حياتي نوآوري نخبگان در حوزه هاي علم، فلسفه و هنر .2

شد و تحوالت عظيمي در حوزه منجر رنسانس به بورژوازي هاي نخبگان و رشد طبقهنوآوريبين المللي ايجاد كرد و در پي آن عصر - هاي دين، فرهنگ، اقتصاد و مناسبات سياسي

. فرارسيدروشنگري و انقالب صنعتي

،برنامه ريزي با غربيدر دوره انقالب صنعتي، شبكه نخبگان و حاكميت كشورهاي اروپاي

اختصاص دادند و اكتشافات و اختراعات به عنوان عوامل اصلي توسعه هب يبودجه هاي كالنهمراه تحوالتي كه به طور مستمر به اين اتفاقات آوري پيوند خوردند.علم و فن بدين ترتيب با

داد، از يك سو بسترهاي سياسي، فرهنگي در حوزه اختراعات، اكتشافات و علم و صنعت روي بين شرايط اقتصادي و فرهنگي به تعامل م نمود و از سوي ديگرو اجتماعي مناسب را فراه

و توسعه فرهنگي شدتوسعه اقتصادي، اسباب توسعه فرهنگي و اجتماعي ترتيب. بدين نجاميدادر دفرهنگ و اقتصا هايحوزه را فراهم نمود. تحول درتوسعه اقتصادي جباتمو يو اجتماع

وسعه به تدريج با برنامه ريزي و اختصاص بودجه هاي ساير ابعاد جامعه نيز اثرگذار بود. ت تحميل كرد. هاامع و حكومتوعظيم، بسترهاي اجتماعي خود را بر ج

شود. يتوسعه اقتصادي موجب تحوالت عظيم در حوزه فرهنگ، رفتار، علم و هنر م اساساً

همراهي با ها نيز مجبور به همكاري ود و حكومتنكنبا توسعه همراهي مي همواره امعوج


٨٨

د. در حال كنط ميو، سقنشود شوند. هر حكومتي كه با جنبش توسعه، همراهجنبش توسعه ميهاي مهم اقتصادي، غرب، بخش خصوصي يعني كارخانجات و شركتجهان حاضر در

از طريق اختصاص بودجه هاي عظيم تحقيقاتي صورت مهمند و اين ااصلي توسعه هايموتورالبته كنند. هاي حقوقي و قانوني توسعه را فراهم ميها و جنبهز زمينهها نيگيرد. حكومتمي

توسعه در كشورهاي غربي اسباب آسيب رسيدن به محيط زيست شده و مشكل فاصله طبقاتي ميزان كمترين با ه پايدارند كه ع. كشورهاي اروپاي شمالي بهترين مدل توسوجود داردهنوز

اند.رزدايي موفق بودهفق درتا حدودي ،ي كمترفاصله طبقاتو آسيب به محيط زيست

اسباب ،19و انقالب صنعتي دوره دوم از نيمه دوم قرن 18انقالب صنعتي دوره اول از قرن

،قرن بيستم 80توسعه يافتگي كشورهاي غربي شد و موج تمدن سوم يا تمدن ديجيتالي از دهه شدت عميق كرد.ه ان بجه ساير كشورهايبا را كشورهاي توسعه يافتهفاصله

به يك غول صنعتي ي،از اقتصاد كشاورزبا خروج ) 1986- 1868كمتر از يك قرن ( طيژاپن

توان مرهون سياست سنتي ـ نوين اين كشور دانست. علل تبديل شد. توسعه اوليه ژاپن را مييت كارا و شخصي، نظام مدير هايانداز باالي پس نرخاز: نداساسي توسعه اقتصادي ژاپن عبارت

، بودجه دفاعيآزاد ايجاد رابطه درست بين مديريت و نيروي كار، وجود نظام رقابتي و اقتصادها، باال ساير بخش باخدمات و هاي صنعت، كشاورزي، بازرگاني زن بين بخشاوت، رابطه مپايين

دهه ،ياز جنگ دوم جهان پس .تحقيق و توسعه ،وري سرمايه گذاري و بهره بودن ميزان سرمايه 40طي 1945ژاپن پس از ويراني كامل در آيد. مي شمار رشد اقتصادي ژاپن به آغاز دوران ،50

شد. جهان تبديلهاي صنعتي سال به يكي از غول

غول صنعتي ويك از يك كشور فئودالي تبديل به 1950تا 1917روسيه در فاصله انقالب اكتبر

يكي از دو ابرقدرت جهان شد.


٨٩

و ) 1945 - 1939) و دوم(1918 - 1914اول(گذراز دو جنگ جهاني باطي صد سال آلمان . است آوري اروپاكامل، خود را بازسازي كرد و امروز سلطان اقتصاد و فن نيويرا

از: ندماحصل رئوس تجربيات جهان توسعه يافته عبارت

.تىتربي - هاى آموزشى با اولويت تخصيص منابع به نظام گسترده اصالحات .1 ورى آيابى به علم و فنتالش سازمان يافته براى دست .2 .هاى قتصادى دهى زيرساختمنظم براى سازمان برنامهيك حركت در چارچوب .3 .بازسازى بخش خصوصى توسط دولت در چارچوب مصالح ملى .4 .انتخاب الگوى توسعه هاي موجود كشور درها و محدويتتوجه به پتانيسل .5 . ينهاي نوالويت تحقيق در حوزه .6 آوري.اختصاص بودجه قابل توجه براي تحقيقات علمي و فن .7 مديريت كارآمد. .8 اقتصاد دانش محور در دوره تمدن نوع سوم. .9

آوري.پيوستگي علم و فن .10

يافتگي در ايرانموانع توسعهنيافتگي ايران مديريت از عوامل اصلي توسعهكفايت و سوءهاى استبدادى ، حاكمان بى حكومت

با پايان اين حكومت صفويه، پس از احياي شكوهمند ايران در دوره است.ر طول تاريخ بوده د ورو به زوال گذاشت. هجوم محمود افغان، ظهور نادرشاه نيز تمدن صفويه يدستاوردهادوره

ماندگى ايرانيان در عصر حاكمان اسباب كاهش و فرسايش قدرت ايران شد. عقب ،سالها جنگوابستگي اقتصادي نيز با نهادينه شدن پهلوي اول و دوم ان. در دورافزايش يافت جارتر قا نااليق

.اقتصاد بومي معدوم شد ،ايران به غرب


٩٠

يكي از شعارهاي اصلي بوده و هست. اما "استقالل"، همواره از آغاز پيروزي انقالب اسالميآوري و فن ،و در حوزه علمايم هاي گذشته تنها استقالل سياسي داشتهمتأسفانه در طول سال

كنند آوري توليد ميها علم و فنايم. بدين معنا كه غربياقتصاد كامال به جهان غرب وابسته بودهگيريم. از سوي ديگر اقتصاد و درآمد اصلي ايران عمدتا وابسته به و ما از آنها اجازه مصرف ميي درآمد و اقتصاد كشورهايي نظير است. در حالي كه منبع اصلبودهفروش نفت و مشتقات نفتي گاز و ، نفت از قبيل بنيان است، نـه فروش منابع طبيعيهاي دانشژاپن و آلمان، توليدات شركت

معادن.

اقتصاد كمپرادور و مونتاژ انيهاي اقتصادي شاه اين بود كه او باشكال عمده انقالبيون به سياست

هاي فني از غرب در انتقال تكنولوژي و اخذ ليسانسبود. اما پس از پيروزي انقالب نيز سياست آوري كننده تكنولوژي و ايران مصرف كننده فن غرب توليدهمچنان دستور كار قرار گرفت و

بين برطرف كردن نيازهاي اساسي صنعتي و علمي كشور با نهادهاي نيز امروز .باقي ماند غربكنند. پس از جزاير جدا از هم عمل مي سياسي هماهنگي وجود ندارد و تقريبا شبيه - علمي

:اشاره كردنيافتگي ايران موانع توسعهتوان به عوامل ذيل به عنوان مي ،عامل سياسي

غفلت از گفتمان توسعه .١

گاههيچانقالب اسالمي، پيروزي شاه قاجار تا الدين وره ناصرددر الدين اسدآباديجمال از سيديني، ئنديشمدان پيشرو جامعه ايران نظير سيد جمال، ناتوسعه محور توجه انديشه و عمل ا

،مبارزه با استبداد و استعمار ونبود . . . مدرس، كاشاني، مصدق، بازرگان، طالقاني، شريعتي ودر دوره نخستين بار آنها را از پرداختن به گفتمان توسعه بازداشت. ارتقاي علمي و توسعه بومي

پيروزي . پس از در كوتاه زمان پژمرد ،گلي بهاريهمچون اما اميركبير مطرح شد صدارت كوتاه -هاشميمورد توجه آيت اهللا در دوره سازندگي ،مسئله توسعه پايدار و بومي انقالب اسالمي،

در قالب مطرح شد و توسط مقام معظم رهبري اخير نيز هايقرار گرفت و در سالرفسنجاني . ظهور يافت 1393ر شهريور هاي كلي علمي كشور دابالغيه جديد سياست


٩١

صحيح رشد علميغيرارزيابي .٢

،را تحت الشعاع قرار داد رشد، توسعه و تحول علميهاي اخير يكي از معيارهايي كه در سال زمانيعلمي بايد محصول محور يا نتيجه محور باشد. تا و توسعه شد ر. بودتعداد مقاالت علمي

يترشد علمي شايسته و متناظر با وضعبه ،يمومحور نشكه موفق به توليد كاال و اقتصاد دانش . يابيمدست نميعلمي جهان توسعه يافته

هاي كالنكارگيري متخصصين در سياسته ب عدم .٣

بسيار اندك هاي دولتكارگيري متخصصين در مصوبات مجلس و طرحه ميزان مشورت و بسهيم قتصادي و سياسي كشور علمي، ا هايدر برنامه ريزيكشور خود را متخصصين و است است. ر ثيرگذاأهاي علمي آنها تاين برداشت بر كيفيت فعاليت و دانندنمي

ضعف فرهنگ نقد .٤

ه ـكنيم و نه نقد ميـن ،دانيم چگونه نقد كنيمه ميـ. نوجود ندارد فرهنگ نقد سازندهدر كشور ما يجوي، عيبدنداروجود به نقد گيرد، چون عادت نقدپذيريم. در مواردي هم كه نقد صورت مي

شوند.مي مواجهوابستگي و اتهام آرا با چماق تكفير، تهديد امنيتياز شود. و برخي تلقي مي

مهاجرت نخبگان .٥

م وجود بودجه كافي دهاي پيشرفته، عدارد: عدم وجود آزمايشگاه متعددمهاجرت نخبگان داليل عدم احساس و هاي پيشرفتهآوريفنهاي تحقيق، عدم وجود درخواست تحقيق در حوزه

ساالري و شايستهحاكميت مسلما شمار كثيري از نخبگان با احساس. يساالرحاكميت شايسته خواهند شد.هاي علمي داخل كشور فعاليتجذب ،تبعيضعدم


٩٢

آزادي .٦

همي فقدان آزادي در جامعه استبدادزده ايران نقش م .ساز توسعه علمي استزمينه ،آزادي انديشه داشته است. كشورماندگي در عقب

گرايي بر كيفيتغلبه كميت .٧

ه يافتكميت بر كيفيت غلبه پيدا ،اتومبيل از قبيلدر حوزه تحصيالت عالي و توليد انبوه كاال است.

بخش خصوصيبيني نگري و كوتاهقشري .٨

به صي. متأسفانه بخش خصومنافع سريع است كسب كشور در پياقتصاد در بخش خصوصيي تحقيقات و امبنبر هايي طرحاجراي در پيكمتر انديشد، از اين روميسود بلندمدت ن

خش بلندمدت است. از سوي ديگر منافع ملي كمتر مورد توجه در نوآورهاي علمي و سود دهي دنبال ه ب بخش خصوصيريزي آنها غلبه دارد. اندوزي بر فكر و برنامهثروتو خصوصي است

محدود و بسته است و آنها . افق ذهني كشوره ساختن فرداـن است،شرايط موجود استفاده از بخش خصوصي غربي و ظاهر شود. ميمشاهده بلندپروازي مثبت كمتر هاي آنها در طرح

. بخش خصوصي كندسير ميمناسبات دوره خوانين هنوز در عصر آنها فكر ، اماامروزي شدهكمترين نقش را در توسعه علم ،جهان توسعه يافتهبه سبت ن، افراد شايسته حضورعليرغم كشور داشته است. كشور در آوريو فن

:1393شهريور 29آوري از سوي رهبر معظم انقالب در با ابالغ سياست هاي كلي علم و فن

:وري در جهان با تأكيد برآو فن مرجعيت علمي با هدف كسب جهاد مستمر علمي. 1"

.پردازينظريه ، نوآوري وتوليد علم و توسعه .1- 1


٩٣

وري آوري و تبديل ايران به قطب علمي و فنآارتقاء جايگاه جهاني كشور در علم و فن .2- 1 .جهان اسالم

".توسعه علوم پايه و تحقيقات بنيادي .3- 1

در تاريخ سربلند و قدرتمند ،ايراني آبادبراي ساختن ساز و نويدبخش دوران ين،حركتي نو

در صورت اين ابالغيه علمي كه در شش محور كلي تنظيم شده .م خوردانقالب اسالمي ايران رقـر كردن اين اجرايي شدن، بزرگ در حوزه استقالل و اقتدار ايرابا پـ انقالبي در ظهوربه ن،خالء

انقالب منجر خواهد شد.

-توليد علم و توسعه نوآوري و نظريه"ستون فقرات ابالغيه علمي مقام معظم رهبري، محور

يافته از طريق است. خالء بزرگ فاصله علمي و تكنولوژيك ايران با جهان توسعه "پردازي -سازي عملكرد و ساختار نظام آموزشي قابل كاهش است. بهينهجديد هاي ابالغي سياست

شكوفايي علمي و ايجاد تحول ،انداز يابي به اهداف سند چشمتحقيقاتي كشور به منظور دستتواند شكاف بين ها مي آوري با ساير بخشنظام آموزش عالي، تحقيقات و فندر ارتباط بين

ر كند. ــهاي كالن اقتصادي كشور را پو سياست هادانشگاه

تا پايان سال مليدرصد توليد ناخالص 4افزايش بودجه تحقيق و پژوهش به ميزان حداقل

تواند ايران را وارد باشگاه كشورهاي يوري م با تأكيد بر مصرف بهينه منابع و ارتقاء بهره 1404درصد و در كشورهاي در 3يافته كند. بودجه تحقيق در كشورهاي توسعه يافته بيش از توسعه

بين مذكور ابالغيه با عملي شدن مفاد درصد توليد ناخالص ملي است. 2تا 0,5حال توسعه بين امروز ايران ،در جهان اسالم شود.مي هاي علمي و نيازهاي كشور ارتباط ارگانيك برقرارسازمان

از حيث اقتصادي بعد از اندونزي، تركيه و عربستان قرار دارد، اما چنانچه اين ابالغيه به عملياتي شود، مي توان به آينده ايراني قوي، عزيز، مرفه و 5و 2، 1محورهاي در خصوص

مستقل بيشتر اميدوار بود.


٩٤

نقش نخبگانيافتگي مبتني بر اختراعات و اكتشافات نخبگان بود. كوپرنيك، گاليله، هانقالب صنعتي و توسع

بلكه با توجه به نياز ،نشدند متبوعشانهاي دولت نتظر حمايتمنيوتون، گراهام بل، اديسون و... در انديشهمستقل از دولت نيز بايد به ابداع و خالقيت پرداختند. نخبگان ايران ،زمان و مكان

-ساز باشند و در پروژهاقتصادي ايران عزيز باشند. نخبگان بايد پيشتاز و دوران توسعه علمي و

ها را همراه خود نمايند.دولت يشانها

فرجام سخنبه سرعت توانيمميبر اساس تجربه جوامع توسعه يافته و سوابق فرهنگي و تمدني خود ما ايران بايد گفتمان اصلي ملت، افتادگي علمي و اقتصادي خود را جبران كنيم. توسعه درقبع

با توجه ،اسالمي - اي بومي مبني بر فرهنگ و تمدن ايرانيتوسعهبه حكومت و نخبگان شود تا -پي تالش شودبايد كشورتوسعه برنامه . در دست يابيمبه نيازها و مقتضيات جهان معاصر

زدگي اتي و مصرفمدهاي منفي توسعه غربي نظير آسيب محيط زيست، اليناسيون، شكاف طبقآتواند يكي از مينگاه ملي بلندمدت نشود. بخش خصوصي اقتصاد با كشور و ملتگريبانگير

توسعه همحورهاي سازنده توسعه ملي ايران گردد. اقتدار، عزت و عظمت آينده ايران منوط ب بنيان است.آوري و جهش اقتصادي دانشعلمي، فن


٩٥

لهاي روابط بين المل پلماسي عمومي از منظر نظريهدي

مجتبي عزيزي بساطي

هاي بين المللي كارشناس ارشد رشته ديپلماسي و سازمان

سيد محمد حسين نجم

پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسين (ع)

چكيده

با جهت همين به. است عمل و نظر حوزه در جديد نسبتاً اي رشته عمومي ديپلماسي اين بر حوزه اين نويسندگان و محققان تمامي تقريباً علمي، رشته اين بودن نوپا به توجه ارائه حوزه اين در متدلوژيك دقيق معناي به جامعي تئوري يا نظريه هنوز كه باورند به. برد نام نظري الگوهاي يا ها چارچوب از توان مي صرفاً حوزه اين در و است نشده ها نظريه ساير از عمدتاً عمومي ديپلماسي هاي موضوع تبيين و سيبرر براي دليل همين كه است آن بر تالش پژوهش اين در رو اين از. شود مي استفاده نيز ديگر هاي رشته در الملل بين روابط كالن هاي نظريه از يك هر در عمومي ديپلماسي جايگاه بررسي به


٩٦

نظري خاستگاه به توجه با الملل بين روابط هاي نظريه از هريك اينكه و شود پرداخته ها نظريه اين از يك هر غلبه و نگرند مي عمومي ديپلماسي موضوع به منظري چه از خود،

تعريف، در تواند مي را تغييراتي چه كشورها از يك هر خارجي سياست چارچوب بر سعي نگارنده پژوهش اين در. باشد داشته دنبال به عمومي ديپلماسي اهميت و جايگاه اين از يك هر اصلي طرفداران و پيروان نظرات و آراء ها، ديدگاه به استناد با دارد

و نقش چه الملل بين روابط هاي نظريه كه دهد پاسخ پرسش اين به نظري مكاتب سياست ي عرصه ابزارهاي ترين مهم از يكي عنوان به عمومي ديپلماسي براي جايگاهي كه است اين پژوهش اين در ما اساسي فرض هستند؟ قايل يكم و بيست قرن در خارجي

مفاهيمي براي خاصي اهميت و جايگاه نقش، الملل بين روابط هاي¬نظريه از يك هر نوشتار اين در پژوهش روش. هستند قايل عمومي ديپلماسي و نرم قدرت چون

ايه داده از استفاده با فرضيه سقم و صحت ميزان نهايت در و است تحليلي- ¬توصيفي .گيرد مي قرار بررسي مورد گيري نتيجه قالب در پژوهش اين در شده مطرح

الملل بين روابط هاي نظريه و نرم قدرت عمومي، ديپلماسي پروپاگاندا، :كليدي واژگان

مقدمه

ديپلماسي عمومي يكي از ابزارهاي كليدي قدرت نرم است. اين موضوع در عمل ديپلماتيك عاصر درباره ديپلماسي شناخته شده بود. آمريكا، شوروي سابق و سه هاي م ها پيش از بحث مدت

قدرت اصلي اروپايي به طور خاص و به نحو موثري بر روابطشان با جهان، طي جنگ سرد، گذاري كردند. هر چند اقدام ديپلماتيك متعارف و ديپلماسي عمومي، اكثراً در مسيرهاي سرمايه

تواند بدون بذل توجه كافي بر دومي موثر چگونه اولي مي شوند، ديدن اين كه موازي تعقيب ميم .1917- 8هاي شود. در واقع، حتي در سال باشد، به طور روز افزوني مشكل و سخت مي

ها پيش از آنكه كشورهايشان به لنين يكديگر را در سطح قدرت نرم، مدت ويلسون ونظامي، اقتصادي آغاز كنند، به هاي هاي جهاني تبديل شوند و برخورد را در زمينه ابرقدرت

هايي كه در نيمه قرن بيستم بر روابط بين المللي ها و ارزش چالش كشيده بودند. نبرد آرماناستيال داشت در قالب رقابت در قلمرو قدرت سخت، تكامل يافت و نه بر عكس. با وجود اين،

روابط بين الملل هاي ديپلماسي عمومي از منظر نظريه م عزيزي / م حسين نجم

٩٧

ر عرصه ارتباط با مردمان هاي بنيادين د جامعه ديپلماتيك جهاني نسبت به اهميت وجود چالشخارجي، به جز به هنگام گفتگوي بين المللي عادي با مقامات رسمي خارجي، دير از خواب

)41: 1388برخاست.(مليسن

هاي روابط بين الملل ديپلماسي عمومي و نظريه

وز تقريباً تمامي محققان و نويسندگان حوزه ديپلماسي عمومي بر اين باورند كه در اين حوزه هنتوان نظريه يا تئوري جامعي به معناي دقيق متدلوژيك ارائه نشده است و در اين حوزه صرفاً مي

شود كه براي بررسي و تبيين ها يا الگوهاي نظري نام برد. همين عامل باعث مي از چارچوب هاي ديگر نيز استفاده كنيم. به همين ها در حوزه هاي ديپلماسي عمومي از ساير نظريه موضوع

هاي كالن دليل نويسندگان در اين قسمت سعي بر آن دارد كه ديپلماسي عمومي را از منظر نظريه روابط بين الملل بررسي نمايند.

1گرايي واقع

بر مطالعه روابط بين الملل در آمريكا استيال 1960تا دهه 1940 گرايي از دهه ي واقع نظريهمبتني بر مفروضاتي فكري سنتي نظام بين المللي،قالب فكري موسوم به قالب بعالوه، داشت.

شود اين مفروضات عبارتند از: گرايي يافت مي است كه در نظريه واقع

هستند"محور - دولت"هاي ملي بازيگران اصلي در يك نظام دولت

توان به وضوح از سياست خارجي تفكيك كرد سياست داخلي را مي ر يك محيط فاقد مرجع فائقه مركزي استسياست بين المللي كشمكشي بر سر قدرت د ،هايي كه از برابري حقوق يا حاكميت مركب از دولت در يك نظام بين المللي غير متمركز

هاي به صورت قدرت ‐هايشان مراتبي هاي ملي از حيثيت توانايي ميان دولت برخوردارند، )143: 1384اف وجود دارد.(دوئرتي و رابرت فالتزگر‐تر هاي كوچك تر و دولت بزرگ


٩٨

كند؛ كه به خوبي به اين موضوع اشاره مي3"سياست ميان ملل"در كتاب مشهور خود2مورگنتاها براي تحصيل مقاصد امپرياليستي ممكن است به نيروي نظامي يا ابزارهاي فرهنگي و دولت

مه ترين و آشكارترين شكل امپرياليسم است. در ادا اقتصادي متوسل شوند. بعد نظامي قديميي غلبه نظامي دهد كه امپرياليسم اقتصادي به اندازه وي ضمن تاكيد بر قدرت نظامي، توضيح مي

اي موثر نيست. ولي اگر يك دولت امپرياليستي نتواند به كمك ابزارهاي نظامي، كنترل شيوههاي اقتصادي در اين جهت تالش دولت ديگر را به دست آورد ممكن است به اتكاي توانايي

و امپرياليسم فرهنگي نمايانگر تالش براي اعمال نفوذ بر ذهن بشر به عنوان ابزار تغيير نمايد روابط قدرت ميان دو كشور است.

كند. در مورگنتا معتقد است ديپلماسي مانند توازن قدرت، نقش قاطعي در حفظ صلح ايفا مي

ن المللي جديد در قرن واقع، شرط مقدماتي ايجاد جهاني صلح آميز، ايجاد يك اتفاق نظر بيتواند ابزاري در راه رسيدن به چنين شرايطي باشد. پيدايش بيستم است. و ديپلماسي مي

ها ها در چشم مردم و تمايل روساي دولت ارتباطات پيشرفته، حقير شدن ديپلماسي و ديپلماتها نقش ديپلماتها همگي از هاي سران انجام دهند، اين به اينكه راساً مذاكرات را در كنفرانسهاي بين المللي، جايگزين شدن ديپلماسي آشكار به جاي كاسته است. افزايش اهميت سازمانها در افول ديپلماسي در بخش اعظم قرن بيستم سهم داشته پنهانكاري، و بي تجربگي ابرقدرت

بيستم را است. مورگنتا آشكارا نوعي ديپلماسي شبيه به ديپلماسي نظام بين المللي پيش از قرني موثر مهار و داد. مورگنتا معتقد بود اگر ديپلماسي بخواهد بار ديگر به عنوان شيوه ترجيح مي

مديريت قدرت احيا شود بايد چهار شرط را برآورده سازد:

بايد روح تعصب آميز خويش را رها كند .1يز پشتيبان . اهداف سياست خارجي بايد بر حسب منافع ملي تعريف شود و قدرت كافي ن2 ها باشد آن . كشورها بايد به سياست خارجي از نقطه نظر ساير كشورها نگاه كنند3


٩٩

ي حياتي رايشان جنبه . كشورها بايد حاضر به مصالحه در مورد موضوعاتي باشند كه به4 مصالحه پنج شرط دارد: ) از ديدگاه مورگنتا169: 1384ندارد.(دوئرتي و رابرت فالتزگراف

حقوق بي ارزش به خاطر جوهره يك امتياز واقعي صرفنظر كنداز -الفهرگز خود را در موقعيتي قرار ندهد كه عقب نشيني از آن بدون از دست دادن حيثيت يا -ب

قبول مخاطرات عظيم ناممكن باشد هيچ گاه به متحد ضعيف خود اجازه ندهيد براي شما تصميم گيري كند -پ اند و نه ارباب آن ست خارجينيروهاي مسلح ابزار سيا -ت )104: 1388حكومت رهبر افكار عمومي است و نه برده آن(مشيرزاده -ث

در واقع مورگنتا ديپلماسي را هنر مرتبط ساختن عناصر قدرت ملي به مؤثرترين شكل با آن ز شوند. ا داند كه مستقيماً به منافع ملي مربوط مي المللي مي هاي شرايط بين گروه از ويژگي

ديدگاه وي ديپلماسي كه تدوين و اجراي سياست خارجي كشور را در همة سطوح به عهده دارد، مغز متفكر قدرت ملي است؛ همان گونه كه روحية ملي، روح آن است. وي معتقد است

ترين عامل قدرت ملي همة ديگر عوامل تعيين كنندة قدرت ملي نظير ديپلماسي، به عنوان مهم، خودكفايي در منابع و مواد خام، توليد صنعتي، آمادگي نظامي و جمعيت را موقعيت جغرافيايي دهد. ها جهت و وزن مي كند و به آن اي منسجم تركيب مي به صورت مجموعه

پس محور تمركز ديپلماسي ظاهراً در وظايف مورد انتظار از آن تبيين شده است. از اين رو

) تعيين اهداف خود با توجه به 1داند: ( اساسي ميمورگنتا ديپلماسي را داراي چهار وظيفة ها و ) برآورد نمودن اهداف ساير دولت2قدرتي كه به طور بالفعل و بالقوه در اختيار دارد. (

) به كارگيري 4) تعيين ميزان سازگاري اين اهداف مختلف. (3ها. ( قدرت بالفعل و بالقوة آن ).246- 247: 1374مورگنتا ابزار مناسب براي دستيابي به اهداف خود. (


١٠٠

چنانچه با توجه به تعاريف ياد شده، كاركرد ديپلماسي را در حوزة روابط عام بين كشورها توان به ديپلماسي نيز با رويكردي ارتباطي نگريست. با اين رويكرد در تعريف بدانيم مي

ن كشورها با ديگر ديپلماسي، مديريت روابط كشورها با يكديگر و ميا«توان گفت: ديپلماسي ميها و افرادي هستند كه در كنار ها، سازمان المللي است؛ اين بازيگران شامل گروه بازيگران بين

ها ديپلماسي را به عنوان نظامي اطالعاتي براي بيان و دفاع از منافع و اعالن تهديدها و دولتبراي اعالم مواضع، برند. در واقع ديپلماسي مجراي تماسي است ها به كار مي اولتيماتوم

». آوري اطالعات و راضي يا قانع كردن يك كشور براي حمايت از مواضع كشوري ديگر جمع )228: 1384(آشنا

سازي است. گرچه با اين نگرش، ديپلماسي نيز در گسترة اهداف خود در پي اقناع و رضايت

بديهي است كه هدف اوليه «دانند. نظران، اهدافي ديگر را نيز براي ديپلماسي متصور مي صاحبترين منافع كشور خودي يعني ترين و بنيادي از هر گونه ديپلماسي، حفظ و حراست از مهم

امنيت و استقالل است. ولي افزون بر آن، منافع اقتصادي، تجاري و حفظ جان و مال اتباع هايي يز رسالتآيند. ديپلماسي مدرن ن خودي در خارج نيز از اهداف عمدة ديپلماسي به شمار ميگيرد تا از اين طريق، با كسب حيثيت نظير اشاعة فرهنگ و روش زندگي كشور خودي را پي مي

هاي ملي و بازشناساندن آن به ديگران، زمينة درك و تفاهم متقابل را فراهم و اعتبار براي ارزش )38 1372: كاظمي»(آورد.

4گرايي نوواقعبه عللي نظير ورود جنگ سرد به مرحله نوين و رقابت 1980ي گرايي در اوايل دهه واقع

هاي افراطي و موضوع در واكنش به رفتارگرايي و نيز انديشه تسليحاتي ميان شرق و غرب،به 5اين ديدگاه نظري بيشتر مربوط به تحريرات كنت والتز تجديد حيات يافت. وابستگي متقابل،

گرايي خيلي از است. در حالي كه نوواقع 1979، 6»نظريه سياست بين الملل«ويژه اثر پر نفوذش گرايي كالسيك نظير دولت به عنوان بازيگر اصلي صحنه سياست بين الملل و هاي واقع ويژگي


١٠١

ولي عمدتاً توجهات را به مختصات محوري حفظ نموده، - قدرت را به صورت مفهوم تحليلياز نظر والتز اين واحدهاي متشكل آن. نه به كند، ها معطوف مي ساختاري نظام بين المللي دولت

هاي واحدهاي متشكله خاص است كه در نه ويژگي فشارهاي ساختاري خود نظام جهاني،: 1388گذارد.(مشيرزاده مقياسي وسيع رفتار دولت را توضيح داده و بر نتايج بين المللي اثر مي

106 -97(

ست و چنان نقش مسلطي را در اين ي والتز ا در واقع ساختار، كانون و مركز اصلي نظريهگرايي بعضي مواقع رئاليسم ساختاري ناميده كند كه نوواقع ي روابط بين المللي بازي مي نظريهاز سيستم بود. 7شود. در واقع هدف والتز در تعريف ساختار فراهم كردن يك تصوير موضعي مي

با ساختارهاي مشابه به طور ها ي مفيد و نظري تعريف شود، سيستم اگر ساختار در يك شيوهاي رفتار مشابه اي را نمايش خواهند داد اعم از اينكه واحدهاي تشكيل دهنده قبايل، گسترده )84- 85: 1384ها و يا گنگستر هاي خياباني باشند.(قوام ها و تراست ملت

نظر وي در سازد. به به اعتقاد والتز، اصطالح ساختار، نحوه آرايش اجزا را به ذهن متبادر مي

ي اقتدار اي سلسله مراتبي وجود دارد كه در آن، واحدها با استناد به درجه سياست داخلي رابطهكنند. بر عكس در سيستم گذارند از يكديگر تمايز صوري پيدا مي يا نوع كاركردي كه به اجرا مي

م قرار دارند كه بر اي افقي با ه بين المللي نهادهاي حكومتي مشابهي نداريم. بازيگران در رابطهاست. والتز ساختار را به اعتبار اساس آن هر دولت داراي برابري صوري با ديگري (=حاكميت)

كند. همچنين وي ساختار را با مشخص كردن كاركردهاي تعريف ميي آن اصل سازمان دهندهبيشتر خواهد تر باشد تنوع كاركردها نيز كند. هر چه سيستم سلسه مراتبي واحدها نيز معين مي

بود، و هر چه فاقد مرجع مركزي باشد مشابهت كاركردهاي واحدها بيشتر خواهد بود. سرانجام، شود، مثالً اينكه ساختار تا ها در ميان واحدها تعريف مي ي توزيع توانايي ساختار بر اساس نحوه

يه يا بسيار چه حد مركب از بازيگراني است كه از حيث ابزارهاي تحت اختيارشان با هم شبداند كه بازيگراني بسيط مي"ها را گرايي كهن، دولت متفاوت از يكديگرند. والتز همسو با واقع


١٠٢

بر اين اساس، وي هم صدا با سنت "حداقل در حفظ خود، و حداكثر، جوياي سلطه بر جهانند. )Hanami 2003: 14گرايي، به ظهور ضروري نوعي توازن قدرت اشاره دارد.( واقع

ها و تغيير در آن براي والتز اهميت دارد، به تغييرات حاصل از آن كه نجا كه توزيع توانمندياز آ

پردازد. او بر آن است كه از ميان انواع توزيع هاي مختلف موازنه قدرت است، مي به شكل نظامند گيرد كه نظام چ تر است و اينجا در مقابل مورگنتا قرار مي قدرت، ساختار دو قطبي با ثبات

كرد. به نظر والتز، در نظام چند قطبي تر تلقي مي قطبي همراه با يك عامل ايجاد توازن را با ثباتگيرد كه اين بي ثبات است چون تعيين دوست ها بر اساس منافع كوتاه مدت صورت مي ائتالف

شود و تعداد هم آن قدر زياد نيست كه خيانت يكي به ديگر اعضاي و دشمن در آن دشوار ميتر است چون ائتالف لطمه نزند درنتيجه هيچ دولتي مطمئن نيست كه كدام دولت تهديد كننده

امكان دارد كه دوست به دشمن تبديل شود. اما در نظام دو قطبي، ميزان وابستگي متقابل نظامي ميان دو قطب پايين است و نابرابري شديد در قدرت ميان دو ابر قدرت در يكسو و ديگران از

.ديگر، به اين معناست كه هريك از دو ابر قدرت بايد متكي به خود باشد و نه ديگرانسوي

(Waltz 1996: 57)

والتز معتقد است در نظام آنارشيك بين الملل امكان همكاري بسيار محدود است. با وجود اينكه تحت ها ممكن است از همكاري و همگرايي سود اقتصادي ببرند، اما عوايد اقتصادي دولت

ها همواره از چگونگي توزيع عوايد ناشي از همكاري گيرد. دولت الشعاع منافع سياسي قرار ميها از همكاري سود ببرند. بنابراين به رغم آنكه ترسند كه ديگران بيشتر از آن اند و از آن مي نگران

چه اهميت ها آن ممكن است سود يا دستاورد مطلق ناشي از همكاري زياد باشد، اما براي آنها باشد، مانع از همكاري يا تداوم آن بيشتري دارد دستاورد نسبي است كه اگر به زيان آن

هاي آن محدوديت ايجاد خواهد شد. پس اين آنارشي است كه در ميزان همكاري و حوزه .(Waltz 1996: 57)كند مي


١٠٣

گرايي گرايي و نوواقع ديپلماسي عمومي از منظر واقعها به ويژه توانمندي هاي قدرت سخت دولت گرايان بر قابليتهمانند واقع گرايان* نوواقع

گرايان معتقدند كه هدف گرايان همانند واقعها تاكيد داشتند. نوواقع نظامي و رشد اقتصادي آنباشد و تنها راه تضمين ها در اين نظام آنارشيك بين المللي بقاي كشورشان مي نهايي حاكميتقدرت(سخت) است. و چون هيچگاه كشورها در امنيت كامل نخواهند بود لذا اين بقا، افزايش

گرايان در واقع نوواقع به صالح نيست قدرت خود را به دولت يا حكومت جهاني واگذار نمايند.هاي قدرت با همه تاكيدي كه بر موضوع/ مفهوم قدرت دارند از مبناي اجتماعي و محدوديت

گرايان، قدرت در نهايت ها هستند. از ديدگاه نوواقع عبارتي منكر آنهيچگونه دركي ندارند و به كه موقعيت آن به ها يا وسايلي تقليل پذير باشد كه تحت كنترل بازيگري(دولت) بايد به توانايي

)28: 1385عنوان يك بازيگر از آغاز مسلم انگاشته شده است باشد.(بيات

اي كه نسبت به سرشت انسان و كاركرد به ديد بدبينانه گرايان با توجه نوواقع گرايان و * واقعشوند و عمدتاً ها دارند عمدتاً تفاوتي بين پروپاگاندا و ديپلماسي عمومي قايل نمي دولت

ها كه درصدد افزايش قدرت خود جهت ديپلماسي عمومي را به عنوان تبليغات منفي ساير دولتمعادلي مودبانه تر براي واژه "ديپلماسي عمومي رانگرند. كيگلي غلبه بر رقباي خود هستند مي

مند اطالعات به منظور تاثير گذاري بر افكار داند و آن را گسترش نظام تبليغات/ پروپاگاندا مي )17: 1384كند.(آشنا تعريف مي "عمومي

گرايان دستگاه دست اندركار ديپلماسي و ديپلماسي عمومي را فقط گرايان و نوواقع * واقع

دانند. در واقع هر دو بر نوعي ديپلماسي دولتي نيز ها مي ها يا تحت نظارت كامل دولت لتدوخود "جهان بازيافته"تاكيد دارند و آن هم به شكل پنهاني و مخفي نه آشكار. كيسينجر در كتاب

كند كه اجراي يك ديپلماسي موثر تحت نظارت مستمر افكار عمومي به اين موضوع اشاره ميوكراسي همچون آمريكا كار دشواري است و انعطاف پذيري، در شرايط پنهانكاري در يك دم

تر قابل تحصيل است، تا در يك فرآيند سياستگذاري كه در كانون توجه مستقيم مردم قرار راحت دارد.


١٠٤

گرايان بر اين باورند كه ماهيت ديپلماسي به ويژه ديپلماسي عمومي گرايان و نوواقع * واقعگرايان محتواي ديپلماسي عمومي را اسي است نه ارتباطات فرهنگي. چون واقعهواداري سي

هاي سياسي و ها با انگيزه كنند و بر اين باورند كه اين چنين برنامه سياسي و جانبدارانه تلقي ميها ديپلماسي عمومي را به عنوان يك خيابان يك اند. در واقع آن به قصد فريب و تبليغ ايجاد شده

بينند كه صرفاً به دنبال تامين منافع كشور متبوع خود است نه بيشتر. يطرفه م

گرايان تالش جهت تاثيرگذاري بر ذهن جوامع هدف را يكي از گرايان و نوواقع * واقعگري و ابزارهاي اقتصادي كنند. در واقع بعد از نظامي هاي ثانوي سياست خارجي تلقي مي روش

گرايان نه تنها راهكارها و ابزارهاي نظامي و ارت ديگر واقعبر اين روش تاكيد دارند. بعبدانند بلكه يكي از شروط موفقيت و تاثيرگذاري ديپلماسي اقتصادي را كارآمدتر از ديپلماسي مي

دانند. مورگنتا در كتاب سياست ميان ملل خود قدرت را هاي نظامي مي را برخورداري از توانايي كند. تعريف مي "ها مال ساير انسانكنترل اذهان و اع"به عنوان

-. واقعدانند يمي بودن آن دولتي را در عمومي پلماسيدي كارآمد انيگراو نوواقع انيگرا* واقع

رابطه مستقيم دارد. ابزارهاي ها دولتمعتقدند موفقيت و تأثير ديپلماسي با قدرت ملي انيگراعمومي داخلي و خارجي عناصر قدرت فناوري، حمايت افكار -نظامي، اقتصادي، تكنولوژيكي

در زمره عناصر قدرت توانند يمو مذهب يك كشور نيز ها سنت. فرهنگ، باشند يمكشورها گرايان ديپلماسي صرفاً با گرايان و نوواقعكشورها قرار گيرند اما كافي نيستند. از ديدگاه واقع

يز باشد. والتز معتقد است موفقيت آم تواند يمحمايت و پشتيباني يك قدرت نظامي كافي تاثير تعيين كننده و مستقيمي بر نظام بين الملل داشته توانند ينمكنشگران غير دولتي

)122: 1388باشند.(چرنوف


١٠٥

8ليبراليسم

ليبراليسم يكي از دير پاترين و با نفوذترين سنن فلسفي است كه از جنبش روشنگري اروپا پديد از خرد گرايي علمي، آزادي و اجتناب پذيري پيشرفت بشر دفاع و اي است كه آمد و آن نظريه

كند. ليبراليسم رهيافتي است نسبت به دولت كه بر حقوق فردي، نهادگرايي، حمايت ميكند. ليبراليسم همچنين يك مدل از هاي بر قدرت دولت تاكيد مي دموكراسي و اعمال محدوديت

كه بازار سرمايه داري بهترين مشوق براي رفاه همه كند سازمان اقتصادي است كه استدالل مي Ill.(است با بيشترين ميزان كارآمدي در اختصاص منابع كمياب در درون جامعه همراه است

Burch 2009: 57(

هاست كه عمدتاً از مقايسه نظام نظريه ليبراليسم روابط بين الملل مبتني بر يك سلسله گزارهشود، از جمله آنكه؛ صلح به بهترين فراد در درون دولت ناشي ميداخلي از لحاظ رابطه ميان ا

ها شود، اين حكومت وجه از طريق اشاعه نهادهاي دموكراتيك در سرتاسر جهان حاصل ميها ذاتاً صلح طلب تر از شوند، نه مردم، بر اين اساس دموكراسي هستند كه باعث بروز جنگ مي

هاي دموكراتيك يك نظام بين المللي كه متشكل از دولت اند. بدين ترتيب هاي سياسي ساير نظام )Weber 2009: 38(باشد به استقرار صلح دايمي و از بين رفتن تعارض منجر خواهد شد.

هاي ليبرال، باور به امكان تحول در روابط بين الملل ترين وجه معرف نظريه توان گفت مهم مي

هاي يل به صلح جهاني است. به طور كلي كانونبه شكل همكاري، كاهش تعارضات، و نهايتاً ندانند، چهار محور هاي ليبرال، يعني آنچه را شالوده اصلي تغيير و يا نيل به صلح مي توجه نظريه


١٠٦

است كه عبارتند از؛ صلح دموكراتيك، با تاكيد بر لزوم تغيير در ساختار سياسي جوامع براي ي بين المللي و به ظهور كنشگران جديد در عرصهرسيدن به صلح. فراملي گرايي، با تاكيد بر

ها و ايجاد تبع آن تغيير در سياست بين الملل. تاكيد بر نقش تجارت و ارتباطات در كاهش جنگصلح و نهاد گرايي با تاكيد بر نقش نهادهاي بين المللي براي رسيدن به تحوالت معنادار در

)27- 29: 1388سطح بين المللي.(مشيرزاده داند، ولي نه به صورت تنها راليسم دولت را به عنوان بازيگر صحنه سياست بين الملل ميليب

بايد به بازيگران فراملي نظير ها مي بازيگر اصلي، بلكه بر اين اعتقاد است كه عالوه بر دولتيز ها ن هاي بين المللي و جز اين ها و رژيم هاي چند مليتي، انجمن هاي بين المللي، شركت سازمان

اي ندانسته و آن را نتيجه چانه ي يكپارچه ها را مجموعه ها منافع ملي دولت عنايت كرد. ليبرالهاي مختلف در يك نظام كثرت گرا تلقي ها، بحث و اقناع، مصالحه و مذاكره ميان بخش زني اي كه واقع كنند. بدين ترتيب آنان مقوله منافع ملي را به صورت يك عنصر ثابت به گونه مي

ي ي نتيجه كنند قبول ندارند؛ زيرا در نظر آنان منافع ملي صرفاً نشان دهنده گرايان مطرح ميهاي هاي بوروكراتيك در فرايند تصميم گيري و سياست گذاري رفتارهايي است كه سازمان

)36: 1384كنند.(قوام داخلي اعمال مي

ها به ويژه ت سخت دولتگراها كه بر قدر توان گفت بر خالف واقع به بيان ديگر ميهاي نرم ها بر جنبهها به ويژه نوليبرال هاي نظامي و رشد اقتصادي تاكيد دارند، ليبرال توانمندي

قدرت شامل جاذبه فرهنگي، ايدئولوژي و نهادهاي بين المللي به عنوان منابع اصلي تاكيد اهي، جايگزين مسايل سياسي ها معتقدند در جهان امروزي مسايل اقتصادي و رف اند. ليبرال كرده

ها تواند كارآيي مناسب در روابط بين دولت و امنيتي شده و ديگر نه تنها زور و خشونت نميتواند منافع طرفين داشته باشد، بلكه بر عكس، مذاكره، چانه زني، ارتباطات متقابل و همكاري مي

لمللي كنوني، بر خالف قرون ها معتقدند ساختار سيستم بين ا را تامين كند. در واقع ليبرالگذشته، بر سياست مبتني بر قدرت استوار نيست و مسايل اقتصادي و رفاهي، نقش تعيين

نمايند. اي در سياست بين الملل ايفا مي كننده


١٠٧

9نوليبراليسم ترين نظريه پرداز نهادگرايي مهم ، رهبر مكتب هاروارد نظريه ليبرال بين المللي،10رابرت كوهن

قدرت و وابستگي "در واقع پس از انتشار كتاب .شود /نوليبراليسم نيز محسوب مينوليبرالرا منتشر "پس از هژموني: همكاري و اختالف در سياست جهاني") وي كتاب1977( "متقابل

نمود. در واقع كوهن در اين كتاب تقرير نويني از نهادگرايي ارائه كرد كه به رغم خود او همان گرايي نيز تكيه داشت. در عمل كوهن نهادگرايي جديد براليسم بود، بر واقعاندازه كه وامدار لي

نظام بين الملل )1گرايي تدوين كرد.كه عبارتند از: هاي پايه نوواقع خود را با پذيريش استداللها كنشگران اصلي در روابط بين )دولت2 باشد. آنارشيك است و اصل خودياري بر آن حاكم مي

ها به شكل كنشگراني يكپارچه، عقالني و بر اساس تامين منافع ملي رفتار ولتد )3الملل اند. هاي بين المللي و قدرت ميان ايجاد رژيم )5ها توانمندي اهميت دارد. براي دولت )4كنند. مي

قدرت و وابستگي متقابل از هم مستقل نيستند و وابستگي متقابل نامتقارن )6ارتباط وجود دارد. )64- 66: 1388رت است.(مشيرزاده نوعي از قد

گرايي بيش از حد بر تعارض تاكيد و ظرفيت نهادهاي اما كوهن استدالل اصلي ليبرال را كه واقع

كند. نوليبراليسم در واقع گيرد، حفظ مي بين المللي را براي پيشبرد همكاري دست كم ميعمدتاً در برابر موارد تاكيد آن رود كه گرايي به شمار مي ترين چالش نظري نسبت به واقع جامع

ملت به عنوان بازيگر -يعني جنگ و صلح، ابعاد نظامي و ديپلماتيك روابط بين المللي و دولتزدگي(آنارشيكي) نظام بين شود. ضمن آنكه نوليبراليسم ويژگي آشوب كليدي موضعگيري مي

ايان بر معماي امنيت به شدت گر كند ولي بر اين اعتقاد است كه تمركز واقع الملل را انكار نميها همچنان به عنوان بازيگران سازد. با وجود آنكه دولت ي روابط بين الملل را محدود مي عرصه

اند. بر روند، ولي ناتواني خود را در حل بسياري از مسايل به ثبوت رسانيده عمده به شمار ميبايد به يك مدل بازيگر مختلط كه اين اساس به جاي آنكه صرفاً بر بازيگر سنتي تكيه كنيم، مي

شود بينديشيم. با عنايت به وابستگي هاي بين المللي فراملي و غير حكومتي مي شامل سازمانتوان تصويري واقعي از روابط بين الملل به دست داد. بر پايه اين متقابل پيچيده است كه مي


١٠٨

ا كه مقياسي براي حكومت داري در تحليل نبايد وجود نهادها، فرايندها، مقررات و هنجارهايي ر )71- 72: 1384نمايند، ناديده گرفت.(قوام يك محيط رسمي آشوب زده فراهم مي

ليبراليسم بر آن تاكيد دارد و عمدتاً نقطه توان گفت برخي از اصولي را كه نو به طور كلي مي

گيرند عبارتند از: گرايي قرار مي مقابل نوواقع دهند ليل را فرد و گروه قرار ميها سطح تح . نوليبرال1 تر از مسايل قدرت و امنيت است سياسي مهم - ها مسايل اقتصاد ليبرالبراي نو .2 ورزند هاي مطلق ناشي از همكاري بين المللي تاكيد مي ها بر بدست آوردن فايده نوليبرال .3شريك مساعي ترغيب كنند ها را به ت ها ضمن آنكه قادرند دولت نوليبرال ها معتقدند كه رژيم .4

كنند. ضمناً آنان بر اين اعتقادند كه وجود يك در عين حال در راستاي مصلحت عمومي عمل مي ها شود تواند باعث شكوفايي رژيم هژمون به اصطالح بي خطر مي

ها معتقدند كه جهاني شدن محصول دگرگوني طوالني در سياست جهاني است كه نوليبرال .5مانند گذشته به عنوان بازيگران محوري نيستند، بلكه هزاران بازيگر غير ها طي آن دولت

ها خواهند شد حكومتي جانشين آنها تاكيد ها و نهادهاي بين المللي در تسهيل همكاري ها بر نقش موثر رژيم . نوليبرال6

)Weber 2009: 18.(دارند


١٠٩

ديپلماسي عمومي از منظر ليبراليسم و نوليبراليسم

هاي اصلي نظام بين المللي تغييراتي ايجاد شد كه در ويژگي 1970و در دهه 1960اخر دههاز اوهاي شاخصه آن عبارت بود از پيچيدگي و روابط متعدد و متداخل كشاكش و همكاري. اتحاديه

جنگ سرد بر اثر تنش زدايي كمرنگ شدند و مسائل جديدي خصوصاً مسايل اقتصادي، سياسي هاي سياست خارجي معدود و نتايج آن روشن بود. در كه گزينش 1950 شدند. برخالف دهه

ها آسيب پذيري ناشي از تعدد ها متعددتر شده و گزينش دشوارتر شد، و حكومت اين دوران راهاي بين كردند. خطر بروز جنگ هسته هاي بديل و عدم وضوح پيامدهاي آن را احساس مي راه

رتباطات، حجم عظيم مبادالت مهم اقتصادي، سياسي شدن ها، تحوالت انقالبي در ا ابرقدرتهاي زيستي و خطرات آن براي تمامي جوامع، كم و مسايل اقتصادي، و اهميت فزاينده آلودگي

كردند. در چنين فضايي، به نظر بيش ابزار نظري نويني را براي درك روابط بين الملل طلب ميگرايانه روابط بين الملل قادر به ات نظريه واقعبرخي از دانشمندان روابط بين الملل، مفروض

تبيين همه مسايل بين المللي نبودند و الزم شد نظريه جديدي در باب مسايل بين المللي مطرح شود كه بتواند با پيوند دادن سياست و اقتصاد، كه در اصول علماي سنتي روابط بين الملل كامالً

واقع گرايانه روابط بين الملل مطرح كند.(خاشعي و اند، مدل جديدي در كنار مدل جدا بوده )61- 62: 1390امامزاده جعفر

ها و مقاالتش در باب وابستگي متقابل، در كتاب 11در اين راستا اشخاصي چون ادوارد مورس

در 13، و ريچارد كوپر 12رابرت كوهن، و جوزف ناي در كتاب قدرت و وابستگي متقابلقتصادي، در جهت ارائه نظريه نويني در باب مسائل بين المللي، مقاالتش در وابستگي متقابل ا

ها و جوامع دنيا را در برابر حوادث و جرياناتي كه تالش كردند كه بتوانند آسيب پذيري دولت در قلمرو ديگر كشورها رخ مي دهن و تاثير آن بر روابط بين الملل را نشان دهند.

گرايي كه ستگي متقابل، با كنار نهادن تفكر غالب واقعتوان گفت نظريه واب در يك جمع بندي مي

دولت محور بوده، و با گسترش ابزارهاي ممكن براي چانه زني، نگاه خشك بازي با حاصل هاي كاهش اعمال خشونت در جامعه بين الملل را به كند تا راه جمع صفر را كنار نهاده تالش مي


١١٠

چون قدرت نرم و ديپلماسي عمومي، امكان عرض تصوير بكشد. با اين نگاه، مفاهيم بنيادينيتوان گفت نظريه پردازان ديدگاه ليبرال، خودآگاه كنند. به همين دليل است كه مي اندام را پيدا مي

يا ناخودآگاه، كارايي قدرت نرم و ديپلماسي عمومي را در صحنه بين المللي مورد توجه و تاكيد )63: 1390راند.(خاشعي و امامزاده جعف قرار داده

توان اذعان كرد كه پيوستگي و وابستگي متقابل اقتصادي بين با نگاهي مجدداً ليبراليستي، مي

هاي بزرگ دنيا نيز در توجه به موضوعاتي همچون قدرت نرم و ديپلماسي عمومي موثر دولتفزون شده بوده است. اين وابستگي با تحوالت مربوط به نقل و انتقاالت و ارتباطات، بسيار روزا

است. ابزارهاي جديد اطالع رساني از قبيل فيبر نوري، ماهواره و اينترنت، انقالبي در بازارهاي دنيا به وجود آورده است. افزايش ميزان سرمايه گذاري كشورها، به خصوص سرمايه گذاري

به متقابل كشورهاي پيشرفته صنعتي و نيز جهش در اقالم و ارزش كاالهاي صادراتي، دنيا رااي كوچك تبديل كرده و استفاده از قدرت نظامي را دشوارتر يا در بسياري از موارد دهكده

غيرممكن ساخته است. عالوه براين، نوسازي، شهرنشيني و رونق ارتباط در كشورهاي جهان هاي حاكم بر اين كشورها را به شدت محدود ساخته است. به گفته جوزف سوم، قدرت دولت

توانستند با گسيل ارتش خود به كشورهاي هدف، سلطه خود مي 19بزرگ قرن هاي قدرت«نايآمريكا با يك عمليات نظامي شاه 1953را برقرار و بر ميزان قدرت خود بيفزايند، حتي در سال

1979ايران را از سرنگوني نجات و او را دوباره صاحب تاج و تخت كرد، آيا آمريكا در سال تواند وارد ويتنام شود؟ ي را انجام دهد؟ آيا آمريكا امروز هم مي ميتوانست چنين كار هم مي

(Nye 2002: 70) كند كه افزايش تصاعدي بسيج وي در پاسخ به اين پرسش تصريح ميهاي غير دولتي به ابزارهاي بازدارنده، اجتماعي و رشد حس ملي گرايي و نيز دسترسي گروه

بسيار پرهزينه كرده است. اگر به اين موارد، حضور اشغالگرانه در كشورهاي خارجي را هاي كشتار جمعي را اضافه كنيم، آن گاه كاربرد قدرت دسترسي كشورهاي جهان سوم به سالحكشور قادر 20حدود 2005در سال «گويد: سازد. او مي سخت، دشواري خود را بيشتر نمايان مي

تعداد اين 2000حالي است كه در سال بودند سالح شيميايي توليد و حتي صادر كنند، اين در (Nye 2004b: 67)». رسيد مورد هم نمي 15قبيل كشورها به


١١١

ها بر اين باورند كه ديپلماسي عمومي متفاوت از پروپاگاندا است و ليبرالها به ويژه نو *ليبرالقدرت شوند. از جمله خود جوزف ناي به عنوان مبدع مفهوم بين اين دو مفهوم تفاوت قايل مي

شود و از ديپلماسي عمومي به نرم، بين ديپلماسي عمومي و پروپاگاندا تفاوت جدي قايل ميقدرت نرم: ابزارهاي موفقيت در "كند. ناي در كتاب عنوان ابزار و روش قدرت نرم ياد مي

آيند نه تنها معتقد است اطالعاتي كه به صورت تبليغات/ پروپاگاندا در مي"سياست بين المللي باورپذيري ي وجهه ن است مورد بي اعتنايي واقع شوند بلكه ممكن است كاهش دهندهممك

هاي كشتار جمعي صدام حسين و روابط قدرتمند هايي كه درباره سالح يك كشور باشند. اغراقاو با القاعده انجام گرفت توانست حمايت الزم براي حمله به عراق را در داخل كشور جلب

ها منجر به آسيب ديده گي عميق و جهه ي آمريكا و انگلستان شد. اين اغراقاما فاش شدن كند.گرايان دستگاه دست اندركار ديپلماسي عمومي را صرفاً ها بر خالف واقع ها و نوليبرال *ليبرال

هاي بين المللي دولتي دانند، بلكه بر اين باورند كه بازيگران غير دولتي مانند سازمان ها نمي دولتها باشند. جوزف توانند حتي تاثيرگذار تر از دولت هاي چند مليتي و... مي ر دولتي، شركتو غي

بر نقش 14"روابط فراملي و سياست جهاني"ناي و رابرت كوهن در كتاب خود با عنوانهاي فراملي و اهميت روابط اقتصادي در تعامالت جهاني و تحول جهان تاكيد دارند. گروه

ها كنترل اعظم خود را بر رويدادها كم و بيش از ه پرداز اين است كه دولتاستدالل اين دو نظريها هم چنان حاكميت حقوقي خود راحفظ كرده اما خودمختاري خود را با دهند. دولت دست مي

ها، دهند. كوهن و ناي معتقدند كه شركت تاثير پذيري از كنشگران مختلف از دست ميهاي مذهبي جهاني و بنيادهاي بزرگ ي بين المللي، سازمانهاي كارگر هاي اتحاديه دبيرخانه

) 33: 1388شوند.(مشيرزاده جملگي فراملي محسوب مي ها بر اين باورند كه ماهيت ديپلماسي عمومي عمدتاً ارتباطات فرهنگي ها و نوليبرال *ليبرال

برقراري تفاهم است و هايي ها معتقدند هدف از اين چنين برنامه است نه هواداري سياسي. ليبرالشود. از اين منظر ديپلماسي عمومي، به هاي صادقانه استفاده مي در اين مسير بيشتر از روش

معناي كاربرد ابزارهاي بين فرهنگي و ارتباطات بين المللي در سياست خارجي است و به ي بقيهشود. ديپلماسي عمومي در اي فراگير شامل ديپلماسي فرهنگي و ارتباطي مي گونه


١١٢

: 1384ابزارهاي سياست خارجي بيشترين تاثير پذيري را از مولفه هاي هويت ملي دارد.(آشنا نگرند ها در واقع ديپلماسي عمومي را به عنوان يك خيابان دوطرفه ميها و نوليبرال ) ليبرال15

گيرد. كه عالوه بر سخن گفتن گوش دادن را هم در بر مي معتقدند ديپلماسي عمومي كه ابزار بكارگيري قدرت نرم است در ارتباط ها ها و نوليبرال *ليبرال

متقابل با قدرت سخت قرار دارد و يك كشور براي تحقق و تامين اهداف سياست خارجي خود قدرت "بايد تركيبي از هر دو نوع قدرت را به كار گيرد آنچه كه جوزف ناي از آن به عنوان

ايجاد هوشمندانه توازن ميان قدرت نرم و قدرت سخت مطابق كند. در واقع وي ياد مي"هوشمندداند و بر اين باور است كه راز موفقيت رهبران اي و جهاني را قدرت هوشمند مي با بافت منطقه

هاي مختلف نهفته است و اين نوع به در آميختن هوشمندانه قدرت نرم و قدرت سخت در بافتراي رهبران سياسي در پي خواهد داشت. ناي قدرت ترين نتيجه را ب كارگيري قدرت، بهينه

نظامي و اقتصادي را قدرت سخت و قدرت فرهنگي، ارزشي و سياست خارجي مشروع را كند. قدرت نرم تعريف مي

ها كارآمدي ديپلماسي عمومي را در گرو افزيش مشاركت بخش خصوصي، افزايش *ليبرالشناخت جامعه هدف، تعريف سيستم بوروكراتيك استفاده از فن آوري، تعريف راهبرد كلي،

ها، ارتقاي سخت افزاري منابع (مالي، انساني و مديريتي)، متناسب، انتخاب هوشمندانه روشها بر اين باورند كه ليبرالها و نو دانند. ليبرال بهره گيري از سازوكارهاي بين المللي و... مي

انطباق ميان اقدامات بازيگران غيردولتي، توان حاصل سازگاري و ديپلماسي عمومي را مي هاي دولت دانست. هاي سياست خارجي و اولويت ارزش


١١٣

15سازه انگاري

ها گرايان و نوليبرال دو مناظره عمده وجود داشت. اولين مناظره ما بين نوواقع1980در طول دهها در مورد روابط ي اقتصادي خرد گرا ر بود كه هر كدام در جستجوي آن بودند كه منطق نظريه

بين الملل به كار ببندند. اما هر يك به نتايج كامالً متفاوتي رسيدند در مورد پتانسيل همكاري بين گرا و نظريه پردازان انتقادي بود كه دومي از لحاظ هستي شناسي، الملل. دومين مناظره بين عقل

واقع گرايي را به چالش ليبراليسم و نوهاي هنجاري نو معرفت شناسي، روش شناسي پيش فرض )Smit 2009: 212(كشيد.

ها به وسيله دو مناظره جديد ديگر جايگزين شدند؛ پس از پايان يافتن جنگ سرد، اين مناظره

انگاران و نظريه پردازان گرا ها بود و مناظره دوم بين سازه انگاران و عقل مناظره اول بين سازهانتقال و جابجايي بر آمدن يك رويكرد جديد در انتقادي. در واقع عامل تسريع بخش اين

گرايي و اثبات انگاري بود.رويكردي كه از يك سو عقل هاي روابط بين الملل، يعني سازه نظريهگرايي را چالش كشيد و از سوي ديگر نظريه پردازان انتقادي را به دليل دور بودن گرايي نوواقع

داد. جربي جهان سياست تحت فشار قرار مياز نقد فرا نظري نسبت به تجزيه و تحليل تي ساختارهاي انگاري به عنوان يك رويكرد نظري كه بر اهميت و قدرت هنجارها به مثابه سازه

گيري اقدام سياسي و رابطه متقابل بين ساختار و كارگزار تاكيد مادي و نقش هويت در شكل )Smit 2009: 212(شود. دارد تعريف مي

هاي گوناگون را با هاي نظريه ها و كاستي اري، درتالش است به نحوي نارساييانگ در واقع سازه

تر از الگوهاي ها بر طرف كند و به اصطالح تصوير واقعي هاي خود آن گيري از برخي گزارهبهرهرفتار سياست بين المللي به دست دهد. از لحاظ آرمانگرايي فلسفي اين رويكرد صرفاً بر شرايط

ورزد. بعبارت ديگر بر اساس ها تاكيد مي ها و انديشه دي تكيه نكرده بلكه بر انگارهو نيروهاي ماها و سياستگذاران هستند كه به عوامل فيزيكي نظير سرزمين، تسليحات و جز اين تحليل دولت

انگاران تمركز خويش را روي اعتقادات بين االذهاني كه بخشند. در حالي كه سازه ها معني مي اينهاي ملي را به دهند و براي نمونه هويت اند، قرار مي حي گسترده ميان مردم جهان مشتركدر سط


١١٤

هاي گيرند، بر اين تصورند كه منافع و هويت هاي اجتماعي در نظر مي صورت ساخت بنديكنند، از طريق ها به صورتي كه آنان خويشتن را در روابط بين الملل با سايرين درك مي انسان

.(Hidemi 2002: 61)شوند ات مشترك شكل گرفته و تبيين ميهمان اعتقاد

16انگاران بر ابعاد مادي و غير مادي حيات اجتماعي تاكيد دارند. امانوئل آدلر به بيان ديگر سازهبه خوبي اين دو وجه را در تعريف خود از سازه انگاري جمع كرده است. او سازه انگاري را

چگونگي شكل دادن جهان مادي به كنش انساني و شكل "د ده داند كه نشان مي ديدگاهي ميگرفتن جهان مادي توسط كنش و تعامل انساني به تفاسير پوياي هنجاري و معرفت شناختي جهان مادي است. اين به معناي نقش جهان مادي در بر ساختن جهان اجتماعي است

(Hidemi 2002: 61).

انگاران از سرشت انواع نظريه پردازان به برداشت سازهانگاران و تمامي ديگر اختالف اصلي سازههاي دولت نه ثابت و نه تغيير گردد. هويت و اولويت ها و كنشگران در سياست جهان باز مي نظام

ها تحت هاي دولت كند. هويت و اولويت ناپذير است و از يك دولت به دولت ديگر فرق ميگيرد. خود نظام بين الملل را هم ها را در بر مي نتاثير سرشت نظام بين الملل خاصي است كه آ

هاي ها و ويژگي بخشد. هويت و منافع دولت هاي آن را شكل مي هاي مشخص دولت ويژگيهستند يا 17ها همزايا شود كه آن گذارند از همين رو گفته مي نظام بين الملل بر يكديگر تاثير مي

)147- 148: 1388سازند.(چرنوف متقابالً يكديگر را مي

ي سياست بين الملل در حقيقت كوششي بوده است براي انگاري اجتماعي در عرصهظهور سازهانگاري حداقل به آثار پركردن شكاف ميان خردگرايي و رويكردهاي انتقادي، در واقع ريشه سازه

گرفت، در قرن هيجدهم كه به صورت نوعي روش شناسي قديمي مورد استفاده قرار مي 18ويكواي كه هر يك بر اند به گونهانگاري بسيار متنوع گردد. به طور كلي نظريه پردازان سازه مي بر

گرايي هاي نوواقع انگاران بر اين باورند كه نظريهكنند. برخي از سازه موضوعات خاصي تكيه ميع و هاي سرزميني باعث شكل دادن به مناف توانند نشان دهند كه چگونه دولت و نوليبراليسم نمي


١١٥

اند كه اصوالً از شوند. همچنين دراين روند عوامل هنجاري چند مطرح هاي خاص مي هويتانگاران بر نقش اند. از آنجا كه بسياري از سازه ها به دور مانده گرايان و نوليبرال ذهن نوواقع

قبل هاي از ورزند، بنابراين به يك سلسله نقش ها در عرصه سياست بين الملل تاكيد مي انگارهاند درك درستي از هاي نظري اعتقاد نداشته و در تالش تعيين شده بر اساس پيش فرض

Wendt 1999:256)(.كنند داشته باشند ها در سياست جهاني ايفا مي هايي كه انگاره نقش

ها تنها بازيگران عرصه روابط بين الملل نيستند و بازيگراني انگاري دولت در انديشه سازههاي اجتماعي و... نيز به نحو موثري ذي نفوذ گروه هاي دولتي و غيردولتي، همچون سازمانانگاري تعريفي است كه از مناسبات قدرت ارائه ترين بحث سازه ترين و پردامنه هستند جالب

انگاران يك دولت قدرتمند لزوماً نبايد صاحب قدرت اقتصادي و نظامي به عقيده سازه دهد. ميتمند بايد توانايي ايجاد آنچنان فضاي هنجاري را داشته باشد كه بتواند به باشد بلكه دولت قدر

سازه انگاران معتقدند كه براي شناخت راحتي به خلق و ايجاد رفتارهاي مورد نظرش بپردازد.سازه انگاران در واقع به قدرت جهان هم قدرت مادي و هم قدرت گفتماني ضروري است.

يدئولوژي و زبان يعني گفتمان اعتقاد دارند. ا فرهنگ، ها، انديشه آگاهي،

و قدرت چيزي بيش از زور جسماني است، ها شكلي از قدرت هستند، اين تصور كه انديشهمفهوم شبكه قدرت آگاهي اي نيست. قدرت مادي و گفتماني با هم ارتباط دارند تصور تازه

ميان اجبار 21ايزي كه ماكس وبرو تم 20، نظريه چيرگي ايدئولوژيك آنتونيو گرامشي19ميشل فوكوگذارد همگي طاليه دار موضع گيري مكتب برسازي درباره قدرت در زندگي اجبار و اقتدار مي

انگاران بر اين باورند كه كه هم در حوزه نظريه روابط بين الملل و هم در سياسي هستند. سازهدوجنبه مادي و هاي امنيت كارهاي تجربي صورت گرفته است كه لزوم درك هر حوزه بررسي

)522: 1385كند.(هوپف گفتماني قدرت را ثابت مي

اي است از قيد و بندهاي نسبتاً تغيير ناپذيري كه براي انگاران معتقدند كه ساختار مجموعه سازههايي از عوامل توانند به صورت منظومه ها وجود دارد. گرچه اين قيد و بندها مي رفتار دولت


١١٦

انگاران به ده مانند توازن قدرت يا بازار باشند ولي آنچه از ديد سازهمادي دلگرم/ دلسرد كننهمان اندازه اهميت دارد اين است كه يك كنش چگونه هم كنشگر و هم ساختار را بازتوليد

گري آمريكا در ويتنام به دليل هويت كند. براي نمونه، به همان اندازه كه مماشات كند يا نمي ميقدرت بزرگ غيرقابل تصور بود مداخله نظامي، آمريكا را به عنوان يك آمريكا به عنوان يك

گري يك اقدام غيرقابل تصور بود. آمريكا با دست زدن به سازد. مماشات قدرت بزرگ ميمداخله، هويت خودش به عنوان يك قدرت بزرگ و نيز ساختاري را كه به » توانمندساز«كنش

دين ترتيب، مداخله آمريكا در ويتنام، برداشت بيناذهني بخشيد بازتوليد كرد. ب كنش آن معنا ميهايي كه از قدرت نظامي بر ضد ديگران هاي بزرگ را به عنوان دولت بين المللي از قدرت

كنند دوام بخشيد. رفتار معنادار، يا كنش، تنها در داخل بافت يك ذهنيت مشترك استفاده مي .(Wendt 1999: 276)پذير است اجتماعي امكان

ها و انتظارات در مورد خود كه خاص نقش انگاران هويت عبارت است از فهم از ديدگاه سازهدهند و اين الگوهاي هنجاري هاي عقالني قوام مي ها به طور همزمان به گزينش است. هويت

اي هستند و بايد به ها ذاتاً اموري رابطه دهند. آن ها شكل مي سياست بين الملل هستند كه به آنانداز ديگران يعني اي از معاني تلقي شوند كه يك كنشگر يا در نظر گرفتن چشم عنوان مجموعه

هاي خاصي از هاي اجتماعي برداشت دهد. هويت به عنوان يك ابژه اجتماعي به خود نسبت ميكنند و به دهند و از اين طريق منافع خاصي توليد مي خود را در رابطه با ساير كنشگران نشان مي

هويت يك دولت عبارت است از انگاران سازهاز نظر دهند. صميمات سياست گذاري شكل ميت. عنصر هويت، شود يممعنايي كه يك بازيگر در برداشت و رويكرد به ديگران، براي خود قائل

درعرصه بين المللي توسط ها دولتبه عنوان متغير اصلي در شكل دهي رفتار و سياست خارجي ي، اغلب نظريات انگار سازهقبل از طرح نظريه ي مطرح گرديده است.گاران سازهنظريه

هويت ها دولتي همهيي وچه ليبراليسم، معتقد بودند كه گرا واقعخردگراي روابط بين المل چه امور پيشيني هستند، به اين معني كه هر دولتي قبل از ها دولتثابت و ايستا دارند و هويت

تامين و يا حفظ منافع ثابتي هم درسياست بين الملل به دنبالهست و تعامل واجد هويتي ثابت ، به باشد يم. از نظراين دسته از نظريه پردازان چون ماهيت نظام بين الملل آنارشيك باشد يم


١١٧

ي همهرا يكسان نموده است به اين معني كه ها دولتهمين دليل شرايط آنارشي هويت و منافع )76: 1388(عباسي اشلقي و مرتضي فرخي .باشد يمدرجستجوي امنيت ها دولت

ونت بر اين باور است كه آنارشي امر قطعي و بدون تغييري نيست و به صورت خودكار مستلزم

ها) گرايان و ليبرال ها بر پايه تامين منافع خود نيست. در حالي كه خردگرايان (واقع رفتار دولتتواند الملل است. ونت معتقد است هرج و مرج ميمعتقدند هرج و مرج ويژگي قطعي نظام بين

ها و منافع، محصول تعامل هستند و پيش از آن وجود هاي متفاوتي داشته باشد، زيرا هويت شكلتر، اعتقاد و از آن مهم"امكان تغيير"اين نگاه مثبت به(Wendt 1999: 98).اند نداشتههاي بازيگران عرصه بين الملل از داشتها و بر ها، فهم انگاران به اهميت اساسي درك سازه

هاي نظريه پردازان قدرت نرم همچون در آموزه"سياست خارجي جذاب"مقاصد يكديگر، عنصردهد. ناي معتقد است اگر سياست خارجي يك كشور در نزد جوزف ناي را مورد تاييد قرار مي

بتواند آنان را جذب كند، اي نمايش داده شود كه افكار و اذهان عمومي كشوري ديگر، به گونهكشور نخست توانسته بدون بهره برداري از ابزارهايي همچون زور يا حتي ترغيب افكار عمومي

انگاران، در اينجا هاي سازه هاي كشور دوم را با خود همراه سازد. مطابق با آموزه و سياستصورت كارآمدي، كند و در ها و فيلترهاي ذهني كشور دوم نقش مهمي را ايفا مي برداشت

بينيم تاثيرپذيري آنان از اهداف و اقدامات كشور نخست بيشتر و ماندگارتر خواهد بود. لذا ميهاي اساسي هاي بينا ذهني، هم رايي عميقي با يكي از مولفه كه در اين نظريه نيز، عنصر برداشت

)70: 1390اقتدار نرم دارد.(خاشعي، مهرداد و امامزاده جعفر

عمومي از منظر سازه انگاريديپلماسي شوند. واينر در بيان انگاران بين ديپلماسي عمومي و پروپاگاندا تفاوت قايل مي* سازه

انگاران عبارت است از: انگاري معتقد است كه انواع تعامل از ديد سازههاي اصلي سازه گزاره ها. ها و سخنراني المتزني، بحث و استدالل و ارتباط همگاني و عمومي با عچانه/مذاكرات


١١٨

دانند بلكه ها را تنها دستگاه و عامل دست اندر كار ديپلماسي نمي انگاران صرفاً دولت* سازههاي اجتماعي، نهادها و... را هاي دولتي و غير دولتي، گروه براي ساير بازيگران همچون سازمان

انگاران در اين مورد به ديگاه كنند. سازه ها و عامالن ديپلماسي ذكر مي هم از جمله دستگاهها به عنوان تنها بازيگر ندارند، ولي از اين جهت ها نزديك هستند كه صرفاً تاكيد بر دولت ليبرال

گرايان دانند به واقع تر از ساير بازيگران مي ها را مهم كه در بين بازيگران مختلف عمدتاً دولت نزديك هستند.

دانند تا هواداري عمومي را عمدتاً ارتباطات فرهنگي مي انگاران ماهيت ديپلماسي * سازه

تواند با روابط ها و هنجارهاي اجتماعي مردم مي انگاران بر اين باورند كه هويت سياسي. سازهها براي ها بر اساس معنايي است كه آن ها گسترش يابد. و روابط ميان دولت نهادينه ميان آنر نقش فرهنگ در روابط بين الملل تاكيد دارند. در واقع انگاران ب اند. سازه يكديگر قائل

توان انگاران بر اين باورند كه بدون توجه به فرهنگ سياسيِ جهانيِ استاندارد كننده نمي سازه ثبات باالي نظام دولتي و كاهش تنوع اشكال سياسي را توضيح داد.

ت خارجي هستند. اگر چه گاهي انگاران قايل به تفكيك ميان ديپلماسي عمومي و سياس* سازه

ها ريشه در هاي دولت انگاران معتقدند هويتممكن است اين دو به ياري يكديگر بيايند. سازههايي دارد كه كنشگران به طور جمعي در مورد خودشان و ديگران دارند و به ساختار نظريه

يت معاني دهند. تصميمات سياست خارجي از يك سو تحت حاكم جهان اجتماعي شكل مي دهند و از سوي ديگر فهمي كه از خود دارند. هاي اجتماعي مي ها به ابژه هستند كه دولت


١١٩

نتيجه گيري: توجه به بحث قدرت نرم و ديپلماسي عمومي ناشي از روندي بطئي و تاريخي ها، اجتماعات انساني و در نهايت ميان كشورها شكل گرفته، است كه در ماهيت روابط بين انسان

تحول يافته و در نهايت به رويه كنوني تبديل شده است. تكامل بحث قدرت و سر برآوردن بايست مفهومي به نام قدرت نرم از دل قدرت سخت، ناشي از اين روند تكاملي است كه مي

توان جنس و شرايط ايجاد آن را به خوبي شناخت و درك كرد. تنها در اين صورت است كه ميذهني و عملي نهفته در مفاهيم قدرت نرم و ديپلماسي عمومي را فهميد و هاي ماهيت و اليه

)60- 73: 1390تحليل كرد.(خاشعي مهرداد امامزاده جعفر

هاي اخير مطرح شده است و بر خالف قدرت قدرت نرم مفهوم جديدي است كه در دههامندي به خواسته سخت، به اين معنا است كه مخاطب نه از روي جبر و اكراه، بلكه از سر رض

توان گفت قدرت نرم تر و در عرصه بين الملل، مي دهد. در سطح كالن طرف مقابل تن ميبنابراين، قدرت نرم در برابر قدرت سخت، معنا پيدا ». جلب مردم به جاي اجبار بر آنهاست«

ل كه از هاي روابط بين المل كند. تاكيد بر قدرت نرم با پيدايش و پرورش آن دسته از نظريه ميهاي نظريه (Nye 2004:47)گرفتند، همراه شد. هاي كالسيك اين حوزه فاصله مي نظريهها تاكيد ها، به ويژه توان نظامي و رشد اقتصادي آن هاي قدرت سخت دولت گرا بر قابليت نوواقع

گرايي بر سياست خارجي گرايي و نوواقع ي چارچوب نظري واقع دارند. بنابراين در صورت غلبهيك كشور، اگرچه هم چنان قدرت نرم و ديپلماسي عمومي در جعبه ابزار سياسي اين كشور قرار خواهد گرفت ولي چندان اولويتي براي آن قايل نخواهند بود و عمدتاً به عنوان يك ابزار

هاي نهادگراي ليبرال بر شود. در مقابل، نظريه ثانويه در عرصه سياست خارجي به آن نگريسته ميهاي قدرت نرم شامل جاذبه فرهنگي، ايدئولوژي و نهادهاي بين المللي به عنوان منابع جنبه

ي چارچوب نظري ليبراليسم و نوليبراليسم اند. به همين جهت در صورت غلبه اصلي تاكيد كردهبر سياست خارجي يك كشور موضوع قدرت نرم و ديپلماسي عمومي به عنوان يكي از ابزارهاي

عنوان رجي در اولويت قرار خواهد گرفت و در اين شرايط ديپلماسي صرفاً بهاصلي سياست خا شود بلكه به ها نگريسته نمي يك ابزار در جهت حل اختالفات و كاهش تعارضات بين دولت

شود. عنوان ابزاري در جهت فتح قلوب و اذهان مردم جوامع هدف نگريسته مي


١٢٠

توان نگرشي همسو با اصول و مباني قدرت ظري ميها و نحله هاي ن هر چند در برخي از ديدگاههاي نظري اين مفاهيم بهره برد، اما نرم و ديپلماسي عمومي را يافت و از آن براي تقويت پايه

بسياري معتقدند قدرت نرم و ديپلماسي عمومي در نظريات جديد سياسي و بين المللي، بيش از ني دارد. نگرش ليبراليستي در مقايسه با نگرش هر چيز ريشه در تعبير ليبراليستي تحوالت جها

ترين بازيگر، تهديد كننده هايي دارد. در نگرش ليبرالي، اصلي گرايي ويژگيگرايي و نوواقعواقعو تهديد شونده، دولت نيست بلكه محور اساسي سياستگذاري، بازيگران غيردولتي هستند و

ن كه امنيت ملي و منافع ملي را محور تمام گراياتر از دولت است. بر خالف واقع جامعه مهمها براي امنيت بين هاي فراملي بدبين بودند، ليبرال ها معرفي كرده و به همه فعاليتسياستگذاري

المللي اهميت بسيار زيادي قائل هستند.

دهد كه اين نگرش منبع فكري مهمي براي قدرت تامل در خصايص مفهومي ليبراليسم نشان ميها توان آن رك ديده است. اما به رغم نزديكي مفهومي بين فهم ليبرالي و قدرت نرم، نمينرم تدا

وابسته فرض كرد، براي اينكه قدرت نرم اگرچه بيشترين قرابت را با - را دو مولفه مستقل ليبراليسم دارد ولي صرفاً منبعث از آن نيست.

كه كامالً همسو با تاثيرگذاري قدرت انگاري با وجود اينهايي چون سازه از سوي ديگر، نظريه

هاي نرم نيست اما آشكار است كه اين قدرت، مفهومي است كه بيش از آنكه در البه الي ديدگاهانگاري رشد كرده و نظريه پردازان انتقادي، مورد نقد و بي توجهي قرار گيرد، توسط نظريه سازه

ها، انگاري، هويتگيرد. در نظريه سازه هاي آن همچون گفتگو، مورد تقويت قرار ميبرخي مولفهها و كنند. هويت هنجارها و فرهنگ در قالب قدرت نرم نقش مهمي در سياست خارجي ايفا مي

شود و اين فرايندي است كه ها ايجاد مي ها توسط هنجارها، تعامالت و فرهنگ منافع دولت كند. ها را تعيين مي موضوع تعامل دولت


١٢١

هاي رابت نظريهميزان نزديكي و ق

روابط بين الملل نسبت به قدرت نرم و ديپلماسي عمومي

منابعآمريكا در: "ديپلماسي عمومي: فرهنگ و ارتباطات در خدمت سياست خارجي."آشنا، حسام الدين. - .1384، تهران: موسسه فرهنگي مطالعات و تحقيقات ابرار معاصر، ) ويژه ديپلماسي عمومي آمريكا 6(تهران: وزارت امور ديجيتالي: پژوهشي در تحوالت ديپلماسي معاصر ديپلماسيمحمود. بيات، -

.1385خارجه،

. ترجمه عليرضا نظريه و زبر نظريه در روابط بين الملل: مفاهيم و تفسيرهاي متعارضچرنوف، فرد. - .1388طيب، تهران: نشر ني،

گذارانه بر كارايي قدرت نرم در صحنه روابط بين درآمد سياست«خاشعي، وحيد و مهرداد امامزاده جعفر. - .51-76)، 1390، سال اول، پيش شماره سوم، (مطالعات قدرت نرمالملل.

. ترجمه عليرضا طيب و هاي متعارض در روابط بين الملل نظريهدوئرتي، جيمز و رابرت فالتزگراف. - .1384وحيد بزرگي، تهران: قومس،

، "چارچوبي تحليلي براي مفهوم امنيت از منظر سازه انگاري"ي فرخي. عباسي اشلقي، مجيد و مرتض - .76ص )،1388، (6، سال دوم، شماره فصلنامه مطالعات سياسي


١٢٢

.1384، تهران: سمت، ها و رويكردها روابط بين الملل: نظريهقوام، عبدالعلي. -

. ـ تهران: وزارت امور لليالم ديپلماسي نوين در عصر دگرگوني در روابط بينكاظمي، علي اصغر. - . 1368خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات. چاپ دوم،

دو فصلنامه پژوهش علوم ». ها نظريه انتقادي روابط بين الملل و گفت و گوي تمدن«مشيرزاده، حميرا. - .1384، شماره اول، سياسي

. ترجمه: رضا كلهر و لكاربرد قدرت نرم در روابط بين المل ديپلماسي عمومي نوين:مليسن، ژان. - .1388سيد محسن روحاني، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)،

،ترجمه حميرا مشيرزاده .ها: تالش در راه قدرت و صلح سياست ميان ملتمورگنتا، هانس.جي. - .1374تهران: وزارت امورخارجه،

ي انتقادي و گرايي، نظريه نوواقعنويد مكتب برسازي براي نظريه روابط بين الملل، در هوپف، تد. -، ترجمه عليرضا طيب، تهران: دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه، مكتب برسازي

1385. منابع التين-

-Blinken, Anthony J. Winning the War of Ideas, In: the Battle for Hearts

and Minds: Using Soft Power to Undermine Terrorist Networks. Cambridge, MA: MIT Press, 2003. -Hanami ,Andrew. Perspectives on Structural Realism . Palgrave McMillan,

2003. -ill Burch, Scott. Theories of International Relations . Palgrave Macmillan,

2009. -Smit, Christian, Reus.”Constructivism”, in Theories of International

Relations ,Edited by Scott Burchill, Palgrave Macmillan, 2009.

-Nye, Joseph. The Powers to Lead. Oxford University Press, 2008.

-Nye, Joseph The Information Revolution and American Soft Power. Asia-

Pacific Review, Vol.9, Number 1, (2002). -Nye, Joseph. Power in the Informatio Global Age: From Realism to

Globalization, New York, Routledge Press, 2004.


١٢٣

-Nye, Joseph. «Soft Power» Foreign Policy. No 80, (1990).

-Nye, Joseph. Soft Power: the Means to Success in World Politics, New York:

Public Affairs, 2004. -Suganami, Hidemi Wendt. IR, and Philosophy: a Critique, in Constructivism and International Relations. Routledge, 2002. -Waltz, Kenneth. Three Reductionist and Systemic Theories, in: Neorealism and It’s Critics. Columbia University Press, 1996. -Weber, Cynthia. International relations Theory: A Critical

Introduction.Routledge, 2009. -Wendt, Alexander. Social Theory of International Politics. Cambridge Studies in International Relations, (1999). -Wolf Charles and Brian RosenPublic Diplomacy: How to Think about and

Improve It.The Rand Corporation, ,2004 p15.


١٢٤

Public Diplomacy from the perspective of IR Theories Mojtaba. Azizi Basati M.A in Diplomacy, International organizations School of international relations Abstract: Public Diplomacy relatively is a new Discipline in field of Theory and Practice. So according to this emerging field Almost All Researcher and Scholars Believe That there is no a comprehensive Theory methodological in field of public diplomacy therefore in this field can be simply theoretical frameworks or models. To analyze and scrutiny of public diplomacy Issues mostly used theories of other Disciplines. Hence this article will try to examine public diplomacy in terms of IR macro theories and each of the theories of IR with respect to its theoretical origins, from what perspective to look at the issue of public diplomacy and overcome any of these theories on foreign policy in each country can define what changes the position and importance of public diplomacy to be followed. In this research the writer is trying to invoke views and opinions of major and key followers of each IR’s theoretical school and answer to this question that what roles or positions do IR theories consider for public diplomacy as one of the most important foreign policy measure in 21 century? The article will conclude that public diplomacy is principal and epochal from the perspective of IR Theories. Finally verify the hypothesis of the article by using data presented in this research in context of conclusion. Keywords: Public Diplomacy, Propaganda, Softe Power, IR Theories

پي نوشت ها

1 Realism 2 Hanse Morgentha 3 Politics Among Nations 4 Neorealism 5 Kenneth Waltz 6 Theory of International Politics 7 Positional Picture 8 Liberalism


١٢٥

9 Neoliberalism 10 Robert Keohane 11 Edward Morse 12 Power and Interdependence 13 Richard N. Cooper 14 Transnational Relation and World Politics 15 Constructivism 16 Emanuel Adler 17 Co-generative 18 Giambattista Vico 19 Michel Foucault 20 Antonio Gramsci 21 Max Weber


١٢٦


١٢٧

ديپلماسي عمومي، نظريه و عمل: شيوه اي نو براي جهاني نوين

عليمهدي زاده

كارشناس ديپلماسي عمومي

چكيدهرغم علي كه كشورهاست خارجي اجراي سياست در نوين رويكردي عمومي ديپلماسي

الملل موجب گشته توجه صه بينگيري از اين ابزار، تحوالت جاري عرسابقه طوالني بهرهها و خاصي از سوي سياست مداران، سازوكارهاي دخيل در اجراي سياست خارجي، رسانه

نهادهاي علمي و پژوهشي بدان جلب شود. اين ابزار اجراي سياست خارجي به دنبال آن منافع و سياست دولت ديگر جوامع است تا از طريق اثرگذاري بر افكار عمومي و نخبگان

مجري را در رابطه با دولت هدف پيش برد.

كوشد پژوهش حاضر نيز با درك اهميت و پيچيدگي مفهومي و اجرايي ديپلماسي عمومي مي

تا با نگاهي بر معنا و مفهوم آن از يك سو و توجه به تجربيات اجرايي كشورها در اين گاه آن در دستيابي به عرصه از سوي ديگر، ابعاد مختلف اين پديده را روشن نموده و جاي

اهداف ملي كشورها را نيز به نمايش بگذارد. با اين هدف است كه ابتدا تحوالت جهان هاي افزايش اهميت ديپلماسي عمومي را بايد در آنها جست مورد كاوش معاصر كه زمينه


١٢٨

قرار گرفته و پس از آن در ساحت نظريه ابعاد مفهومي ديپلماسي عمومي نيز مطرح خواهند هاي بازيگران عمده ديپلماسي عمومي شرح داده خواهند شد تا د. در سومين گام تالشش

الگوي عمل و اهميت اين شيوه در اجراي سياست خارجي كشورها به خوبي نمايان گردد. ديپلماسي عمومي، انقالب ارتباطات، سياست خارجي، افكار عمومي واژگان كليدي:

مقدمه

گيرندگان يك كشور در اي است كه به وسيله تصميمخط مشيسياست خارجي، استراتژي و المللي طرح ريزي شود و منظور از آن دستيابي به هاي بينرابطه با ساير كشورها و يا موجوديت

اند. سياست خارجي عبارت اي است كه بر پايه منافع ملي تعريف و مشخص شدهاهداف ويژهنسبتا ثابت از منافع ملي با عوامل و شرايط بسيار است از روند پويايي كه توسط آن تفسيرهاي

مشي با مسير حركت مشخص شده و سپس در روابط شود تا خطالمللي منطبق ميمتغير بين). ديپلماسي در عرصه سياست خارجي يكي 21: 1375ديپلماتيك به اجرا درآيد (پلينو و آلتون،

سازد المللي را قادر ميابزارها يك بازيگر بيناز ابزارهاي سياسي است كه احتماال همراه با ديگر ). ديپلماسي عمومي 703: 1389تا بتواند به اهداف سياسي خود برسد (بيليس و اسميت،

ها و سرانجام تاثير ارتباطي هدايت شده با افراد خارجي به منظور تاثير گذاشتن بر افكار آن ).Gilboa,2008:57هاست (هاي آنگذاشتن بر دولت

ها و روابط هر دولت با ساير بازيگران الت بنيادين ديپلماسي، مديريت بر روابط ميان دولترسالمللي است. از اين منظر ديپلماسي با شكل دادن و اجراي سياست خارجي معنا و مفهوم بينها نگريست كه با توان از آن به عنوان ابزاري براي دولتيابد. به اين ترتيب است كه ميمي

هاي رسمي و غيررسمي همچنين ساير بازيگران به مديريت، هماهنگي و نمايندگي واسطه). 362: 1388آيين،پردازند (نيكصيانت منافع ويژه و مشخصي يا به طور كلي منافع ملي خود مي

هاي رسمي دستگاه وزارت خارجه، اقدامات وزير خارجه، سفرا امروزه ديپلماسي تنها به فعاليتتواند از طرف مقامات رسمي ساير مي خالصه نشده بلكه ديپلماسي ميو كارگزاران رس

هايي كه با همتايان خارجي در ها غير از وزارت امور خارجه يا ساير نهادها و سازمانوزارتخانه

ديپلماسي عمومي، نظريه و عمل: شيوه اي نو براي جهاني نوين عليمهدي زاده

١٢٩

المللي و هاي بينارتباط و تعاملند، شكل گيرد و در اين راستا مي توان از نمايندگان سازمان ).1385د.(سيمبر، اي نيز ياد كرمنطقه

هاي الملل در نيمه اول قرن بيستم و دوران جنگهاي تلخ ناشي از تحوالت نظام بينتجربه

جهاني به تدريج موجب رويگرداني از ديپلماسي بسته و پنهان و روي آوردن به ديپلماسي و با )11: 1390آشكار شد. اما تغيير و تحول ديپلماسي به اين مرزها محدود نماده (درخشه،

هاي امنيتي پايان جنگ سرد حتي گونه هاي جديدي را تجربه نمود. در اين دوران اولويتكشورها تغيير نموده و به موضوعات جز جنگ و صلح نيز پرداختند. اقتصاد، فرهنگ، حقوق

هاي جهاني مطرح، بازيگران نويني وارد عرصه شده و بشر و مسايل اجتماعي در عرصه سياستها دهاي غيردولتي در جهان اهميت يافتند. مجموعه اين تحوالت موجب شد تا دولتافراد و نها

هاي جديدي را به كار گيرند هاي گذشته، ابزارها و راهبراي تامين منافع ملي خود عالوه بر روشيابي به اهداف خود از طريق ها به عرصه رقابت براي دست). ورود دولت11: 1389(واعظي،

ها براي دستيابي به منافع ملي ردم و قدرت آنها يكي از ابزارهاي نويني است كه آناتكا به نقش م-خود به كار گرفتند. ديپلماسي عمومي مفهومي است كه اين تغيير نگاه و ابزار را به نمايش مي

گذارد.

د. نماينگاه از اين زاويه ديپلماسي را به دو دسته ديپلماسي سنتي و ديپلماسي عمومي تقسيم مي

توسط 1985الملل كه در سال ديپلماسي عمومي در فرهنگ واژگان اصطالحات روابط بينديپلماسي عمومي به «وزارت امور خارجه آمريكا منتشر شده اين چنين تعريف شده است:

برنامه هاي تحت حمايت دولت اشاره دارد كه هدف از آنها اطالع رساني و يا تحت تاثير قرار در كشورهاي ديگر است؛ ابزار اصلي آن نيز انتشار متن، تصاوير متحرك، دادن افكار عمومي

). در واقع ديپلماسي عمومي طرحي 1383(سبيالن، » مبادالت فرهنگي، راديو و تلويزيون استآفريني در عرصه عمومي جهاني است كه هسته آن را ارتباطي هدايت شده با دولتي براي نقش

هاي آنها ها و سرانجام تاثيرگذاشتن بر دولتگذاشتن بر افكار آنافراد خارجي به منظور تاثير ). بنابراين هدف نهايي در ديپلماسي عمومي، اثرگذاري بر اذهان 80: 1388دهد (گيلبوا، شكل مي


١٣٠

هاي ارتباطي است كه به معناي مديريت مندي از روشمردم ديگر كشورها از طريق بهرهاي كه موفقيت يك كشور از كشور خويش است؛ به گونه 1ارتباطات خارجي براي تصويرسازي

هاي احتمالي را كوچك جلوه دهد و تغييرهاي را در ميان ديگر جوامع شايع كند، شكستهاي ديگر كشورها، مردم و نخبگان آنها حكومت و جامعه را براي ديگران توضيح دهد تا دولتذهن خود احساس نمايند (پوراحمدي، تمايل مثبتي به كشور به كاربرنده ديپلماسي عمومي در

1389 :163.(

ميان ديپلماسي عمومي و ديپلماسي سنتي تفاوتهاي جدي وجود دارد؛ ديپلماسي عمومي صرفا با

هاي غيرحكومتي جستجو ها سروكار ندارد بلكه مخاطب خود را در ميان افراد و سازماندولتهاي تواند معرف ديدگاهپلماسي عمومي ميهاي ديشود فعاليتكند. از سوي ديگر گفته ميمي

هاي خصوصي يك كشور عالوه بر نظرات دولت آن متفاوتي باشد كه از سوي افراد و سازماناند در حالي كه در ديپلماسي سنتي با روابط يك دولت با دولت ديگر مرتبط است كشور مطرح

در صورتي كه ديپلماسي روند و مقامات سفارت يك كشور ديگر معرف آن كشور به شمار ميعمومي متضمن مشاركت بسياري از عناصر غيردولتي جامعه است. به مفهومي ديگر تفاوت ديپلماسي عمومي و ديپلماسي رسمي در غير رسمي بودن، مشخص نبودن هدف، فراگيربودن

آن ). با توجه به364، 1388آيين، مخاطبان و تنوع ابزار و امكانات ديپلماسي عمومي است (نيكهاي ظهور و توجه به اين شيوه از ديپلماسي مورد توجه قرار چه كه گفته شد در ابتدا بايد زمينه

گرفته و پس از آن ابعاد مفهومي و نظري آن مورد كنكاش قرار گيرد، موضوعوعاتي كه تالش مي شود در ادامه بحث بدانها اشاره شود.

فتار دولت ها. تغيير در فضاي بين المللي و ضرورت تغيير ر1

ها در چارچوب سياست خارجي، تاثيرات المللي و رفتار دولتاما اين موضوع در سطح بينها، فضاي عمل اين خاص خود را داشته كه نخستين آنها اين نكته است كه در بازي ميان دولت

ي ندهالمللي تغيير يافته است. جيمز روزنا در تفسير نيروهاي دگرگون كني بينبازيگران عرصهكند، نخست گذار از نظم صنعتي به نظم پساصنعتي كه المللي به پنج پارامتر اشاره ميفضاي بين


١٣١

هاي جهاني، پيدايش مسايلي متاثر از پويش انقالب ميكروالكترونيك بود. دومين موتور دگرگونيچون گير هاي همههاي ارزي و بيماريچون آلودگي جو، تروريسم، قاچاق مواد مخدر، بحران

هاي متقابل شديدتر جهان هستند هاي نو يا حاصل وابستگيايدز كه يا محصول مستقيم فناورياند با مسايل سياسي سنتي تفاوت دارند. سوم و چون داري گسترش فراملي و نه ملي يا محلي

هايي رضايت بخش براي مسايل ها در زمينه ارايه راه حلها يا حكومتكاهش توانايي دولتها، ي است كه در دستور كار سياسي آنها وجود دارد و چهارم با ضعيف شدن سيستماعمده

هاي گريز از اند كه اين سبب ترويج گرايشها به همان اندازه انسجام و برندگي يافتهزيرسيستممركز در تمام سطوح شده است و سرانجام باز خورد پيامدهاي هر چهار پويش را بر مهارت و

هايي را ها و ديگر جمعها، دولتفراد بالغ جهان داريم همان كساني كه گروهگيري هاي اسمتدهند كه بايد بر مسايل جديد وابستگي متقابل فايق آيند و با نظم پساصنعتي سازگار تشكيل مي

ها و ). اما از نگاه او يكي از اين پنج پويش يعني تغيير توانايي35- 34: 1384گردند (روزنا، تر و اثرگذارتر است چرا كه اگر افراد بالغ در افراد در سطح خرد از همه قوي هايگيريسمتماندند، هيچ يك از تفاوت نسبت به مسايل جهان باقي ميي كشورها؛ افرادي غيرماهر و بيهمه

آن چهار پويش ديگر توان تغيير پارامترها را نداشت.

ي هاي خود در حوزهو اجراي سياست ها بايد به تعييناكنون در چنين فضايي است كه دولت

الملل بپردازند. فضايي كه از يك سو با گسترش ارتباطات، فضا و زمان در آن منقبض شده و بيناند و هم تر به مسايل شدهاز سوي ديگر افراد با كمك امكانات حاصل از فناوري هم آگاه

هاي در دست كه ابزارها و شيوهاند. اين تغيير در پارامترها موجب شده تاثيرگذارتر گرديده بتوانند به جمعي هاي رسانهارتباطات و ها به ميزان بسياري تغيير يابند و در اين ميان دولترساني، اطالع ، ارتباطي هاي در زمينه بيشتري را ها نقشدولت ، در كنار غيردولتي يبازيگر عنوان ، هدايت دهي ، آموزش ، بسترسازي ، تبليغات زي، هنجارسا افكار، تصاوير و اطالعات تبادل

كنند و از ايننقش يايفا المللي و بين داخلي افكار عمومي به دهي و جهت رفتاري الگوهاي كشورها تأثيرگذارند. خارجي رهگذر بر سياست


١٣٢

آن چه كه مشهود است اين است كه در شرايط جديد ديگر ساختارهاي سنتي سياست خارجي ها اي كه تطابق و روزآمد شدن آنگوي نيازهاي جديد باشند. به گونهتوانند پاسخه تنهايي نميب

ي اين هاي نظري توضيح دهندهآيد. به تبع اين تغيير، رهيافتبا شرايط جديد ضروري به نظر مياهداف پيشبرد موضوع يعني سياست خارجي هم نياز به همسازي با اين شرايط را دارند.

وابسته شده است. و تصويرسازي انگارهبا ت خارجي در جهان معاصر بيش از پيش سياستغييرات جهاني و ورود به جهان ارتباطات و اطالعات موجب شده تا ديپلماسي نيز تغييراتي را تحت تأثير جهان امروزي پذيرا شود كه برخي آن را اجتماعي و خصوصي شدن ديپلماسي مي

ي مردم باشد، در مروز بايد قادر به تعامل شفاف و برقراري ارتباط با عامهدانند. ديپلمات جهان اهاي دولتي پنهاني شد. در گذشته ماهيت بسياري از فعاليتحالي كه در گذشته از اين كار منع مي

بود، اما امروزه در برخورد با افكار عمومي لزوم ارائه اطالعات و شفافيت ضروري است. در هاي سياست خارجي را به اين سو سوق داد تا با نيازهاي جهان امروز دستگاهواقع مقتضيات و

هاي افكار عمومي خارجي رابطه برقرار كنند تا از اين طريق بتوانند به شكل موثرتري بر چالشسپتامبر بيشتر مورد توجه واقع شد و بسياري از 11خود در آينده غلبه كنند. اين شرايط پس از

تا سازوكاري در اين رابطه در دستگاه سياست خارجي خود تعريف كنند. با كشورها كوشيدندچنين شرايط است كه امروزه ديپلماسي عمومي ديگر تنها ابزار فني سياست خارجي نيست بلكه

الملل تبديل شده است. به بخشي از ساختار متغير روابط بين

ا رشد روزافزون نقش مردم و وضعيت متحول و خروشان نظام جهاني بيانگر اين است كه ب

الملل و سياست توان تاثير ايشان را در روابط بينافكار عمومي به عنوان موكالن سياست، نميهاي ساالري و در كنار آن رشد فزاينده فناوريخارجي كشورها ناديده گرفت. گسترش مردم

نوان بخشي از ارتباطي كه قوام بخش روابط مدني است؛ موجب شده تا سياست خارجي به عهاي حكومتي تحت تاثير مستقيم مردم و افكار عمومي قرار گيرد و از سوي ديگر سياست

مبادالت مردمي در فراسوي مرزها از مجاري مختلف به صورت حقيقي و مجازي افزايش يابد )Snow and Taylor,2009:7توان متاثر از اين مساله در عرصه سياست ). بدين ترتيب مي

-نقش موثر بر سياست -1گونه نقش براي نهادهاي غيردولتي و مردمي تعريف كرد؛ خارجي دو


١٣٣

نقش موثر بر اجرا به عنوان بازيگران غيردولتي. ديپلماسي عمومي -2گيري، سازي و تصميمتواند مفهومي باشد كه اين دو ويژگي را در برگيرد. توجه به ديپلماسي عمومي به عنوان يك مي

هاي دروني كه متاثر از ويژگيوش نوين در اجراي سياست خارجي، بيش از آنابزار، فرايند و رالملل براي كشورها و نقش مردم در سياست خارجي باشد يك نوع تحميل از جانب نظام بين

گرايي و جهاني شدن پيوند دارد چرا كه شود و به نوعي با موضوع جهانها محسوب ميدولتهاي وابستگي متقابل در فواصل از جهان است كه در آن شبكه دهنده وضعيتيگرايي نشانجهان

).141: 1387اند (ناي، ها ايجاد شدهبين قاره

. معنا و مفهوم ديپلماسي عمومي: ديپلماسي بر بستر تحوالت جهان2

هاي ها شيوهبا توجه به آن چه كه گفته شد، روشن گشت كه گذر زمان موجب شده كه دولتش برد اهداف خود بيابند. در الگوهاي نوين اجراي سياست خارجي مخاطبان نويني را براي پي

ها و نهادهاي مدني براي اند. با گسترش امكانات در اختيار افراد، گروههستند كه تغيير يافتهاند. ها به عنوان نيروي قوي در تحوالت هر جامعه بدل شدهها اكنون آناثرگذاري بر رفتار دولت

به غيردولتي و ورود بازيگران به ويژه ارتباطات جمعي ارتباطي در حوزه وينن هايفناوري. ايجاد شود 2از ديپلماسي به نام ديپلماسي عمومي اي نوينهشد تا شيوسبب ديپلماسي عرصه

هاي مياني قرن بيستم اي جديد از علم و عمل است كه در سالديپلماسي عمومي به عنوان رشتهي اساسي در طول جنگ سرد تبديل شده بود. بسيار قرار گرفته و به يك حوزهمورد توجه

اي و جنگ هاي هستهي سالحي شكنندهديپلماسي عمومي در اين دوره به سبب موازنهها و اذهان ايدئولوژيك ميان شرق و غرب، با مبارزه براي كسب حمايت و براي تسخير قلب

كارگيري اين شيوه در طول جنگ سرد به مطالعات شود. به مردم سراسر دنيا، مشخص مي-ها براي رسيدن به اهداف بينها و ديگر دولتبسياري در مورد ابزارهاي مختلفي كه ابرقدرت

). از نگاه برخي Gilboa, 2008: 55بخشيد (اند، الهام ميالمللي شان مورد استفاده قرار دادهردن ديپلماسي با شرايط دگرگون عصر ديپلماسي عمومي نشاني از تالش براي سازگار ك

اطالعات است.


١٣٤

ها و در سخنان نخبگان سياسي با وجود آن كه به كارگيري مفهوم ديپلماسي عمومي در رسانهاي طوالني دارد. از اين رو است كه مطالعه آيد، اما استفاده از اين شيوه سابقهامري نو به نظر مي

پيشينه كاربرد شيوه هاي ديپلماسي عمومي و معناكاوي و فهم درست آن نيازمند درك و شناخت براي استفاده مفهوم آن است. در نگاه به تاريخ تحول سياست خارجي كشورها، نخستين تالش

از ابزار ديپلماسي عمومي به اقدامات فرهنگي دولت فرانسه باز مي گردد. اين كشور در سال يجاد نمود كه وظيفه اصلي آن گسترش و ا 3تشكيالتي را تحت عنوان اتحاد فرانسه 1883

آموزش زبان فرانسوي در كشورهاي مستعمره و سپس ساير كشورها بود. پس از اين اقدام بود كه كشورهاي ديگري نيز به اين حوزه وارد شدند.

تالش كرد تا با استفاده از راديو، ايدئولوژي خود 1917دولت بلشويكي شوروي بعد از انقالب

، 4نموده و ساير ملل را به انقالب كمونيستي تشويق كند. همزمان در آمريكا نيز ويلسنرا تبليغ ها هر روز بيشتر ). اين فعاليتJ. S. Nye 2008:97را تاسيس نمود ( 5كميته اطالعات عمومي

دولت نازي آلمان به صورت جدي 1930گرفت تا اينكه در دهه ها قرار ميمورد توجه دولتبه زبان غيرآلماني نمود. متاثر از اقدامات وير مطلوب از خود اقدام به انتشار فيلمبراي ارائه تص

يك سازمان فرهنگي 1934ها نيز شروع به فعاليت بيشتر نمودند و در سال دولت هيتلر، انگليسيرا تاسيس نمودند كه اهدافي شبيه به دفاتر فرهنگي 6نيمه دولتي تحت عنوان شوراي بريتانيا

كرد.و آلمان را دنبال مي فرانسه

را 7با شروع جنگ جهاني دوم و ورود آمريكا به عرصه جنگ، دولت اين كشور صداي آمريكا

زبان انگليسي، آلماني، 4هاي خود را به پخش برنامه 1942بنيان نهاد. اين شبكه در فوريه تاسيس شد و 8جنگ ). سپس اداره اطالعات17: 1386ايتاليايي و فرانسوي آغاز كرد (روبرتز،

هاي اصلي اين نهاد بدان پيوست. در پي آن بود كه شبكه صداي آمريكا به عنوان يكي از برنامه را نيز تاسيس كرد. 10و راديو اروپاي آزاد 9دولت آمريكا، راديو آزادي


١٣٥

ي در كنار اين تحوالت در جهان واقع، در جهان معنا و مفهوم، نه تنها تعاريف از ديپلماسي عمومبيشتر شده بلكه بر دقت آنها نيز افزوده شده است. بر اساس تعريف ارايه شده از سوي وزارت

ديپلماسي عمومي به برنامه هاي تحت "خارجه اياالت متحده ديپلماسي عمومي عبارت است از حمايت دولت اشاره دارد كه هدف از آنها اطالع رساني و يا تحت تاثير قرار دادن افكار عمومي

كشورهاي ديگر است؛ ابزار اصلي آن نيز انتشار متن، تصاوير متحرك، مبادالت فرهنگي، در از سوي 1965) اين اصطالح براي نخستين بار در 1383(سبيالن، "راديو و تلويزيون است.

به صورت زير 12به كار گرفته شد و در بعدها توسط مركز مطالعاتي مورو 11ادموند گوليون تعريف گرديد.

لماسي عمومي از مباحث مربوط به تاثيرگذاري برتمايالت و رفتارهاي عمومي در جهت ديپ"

-ايجاد و اجراي سياست خارجي بحث مي كند. ديپلماسي عمومي به ابعاد مختلفي از روابط بين

الملل فراتر از ديپلماسي سنتي از جمله جهت دهي به افكار عمومي مردم ساير كشورها از طريق هاي خصوصي با همتايان خود در كشورهاي نفوذ و بخشهاي ذيميان گروه ها، تعاملدولت

)Wolf, Brian Rosen, 2004: 3("شود. ها مربوط ميديگر و جريان فراملي اطالعات و ايده

گرفت، تعاريف ديگري نيز از همچنان كه اين مفهوم از سوي پژوهشگران مورد استفاده قرار ميمفهوم ديپلماسي عمومي فاقد يك تعريف مورد توافق ميان آن ارايه شد. با اين وجود

آيد ديپلماسي عمومي در مقايسه انديشمندان و مجريان عرصه ي سياست است. اساسا به نظر ميهاي نظري و اي است كه همچنان چارچوباي جديد و بين رشتهبا ديپلماسي رسمي، پديده

ن روست كه بسياري از محققان ديپلماسي عملي خاصي براي آن تدوين نشده است. شايد از ايالمللي، جنگ رواني و امور عمومي عمومي را با تبليغات، روابط عمومي، روابط عمومي بين

گيرند. گروهي نيز آن را با قدرت نرم يكسان دانسته و نتايج را فقط با نظرسنجي افكار اشتباه ميا براي تمام محققان و مجريان سياست سنجند. با اين وجود تقريباي ميعمومي و پوشش رسانه

تر از آن چه كه خارجي روشن است كه در شرايط كنوني، ديپلماسي عمومي مفهومي بسيار وسيع )Gilboa, 2008: 56گيرد. (رسانند را در برمياين اصطالحات به تنهايي مي


١٣٦

ت، نتوانسته تعاريفي كه تاكنون براي شرح و توصيف اين پديده از سوي محققان ارايه شده اسهاي ديپلماسي عمومي را چه به عنوان يك واقعيت عيني و چه به عنوان يك اند كه پيچيدگي

آيد كه تعاريف اوليه تنها بياني كلي درباره اهداف اين شيوه مفهوم نظري، شرح دهند. به نظر مي. براي نمونه ها استاز ديپلماسي باشند و ويژگي عمده ي آنها پيوند وسيع آنها با اهداف دولت

ديپلماسي عمومي را به صورت ارتباط مستقيم با مردمان خارجي، با هدف تحت 13گيفورد مالون ,Maloneكند.(ي آنان و نهايتا متاثر كردن حكومت آنان توصيف ميتاثير قراردادن انديشه

امر كند. اينكند كه چه كسي اين ارتباط را كنترل مي) تعريف حاضر بيان نمي1985:199-213اين عقيده فراگير بود كه ديپلماسي عمومي را حكومت 80ي شايد به اين سبب باشد كه در دهه

كند. اي ارائه ميدهد. اين تعريف همچنين يك فرآيند تاثير دو مرحلهمورد استفاده قرار ميار نخست، ارتباط مستقيم طراحي شده براي ايجاد افكار عمومي پشتيبان در كشور ديگر. دوم، فش

ها دوستانه نسبت به كشوري از طريق عموم مردم آگاه شده روي حكومت براي اتخاذ سياست برد.كه ديپلماسي عمومي را به كار مي

اند در طي تعاريف نوين ارايه شده از اين مفهوم موضوع بازيگران و محتوا را نيز مشخص كرده

يند دولتي ارتباط با مردمان ديپلماسي عمومي را به صورت يك فرآ 14براي مثال هانس تاچآل ها، نهاد ها و فرهنگ ملت آن دولت به مانند خارجي، براي ايجاد فهم نسبت به ايده ها، ايده

، اطالعاتي را در مورد محتوا به 15اهداف ملي و سياست هاي آن تعريف كرده است و فردريك هاي هدايت شدهاين تعريف اضافه كرد به اين صورت كه ديپلماسي عمومي شامل فعاليت

خارجي در زمينه اطالعات، آموزش و فرهنگ، كه هدف آن متاثر كردن يك حكومت خارجي از ) Gilboa, 2008: 57طريق متاثر كردن شهروندان آن است. (

هاي ارتباطي موجب الملل و هم در صحنه فناورياما تحوالت رخ داده هم در عرصه روابط بين

هايي از سوي برخي محققان صورت پذيرفت تا تعاريف تالش 1990هاي بعد از شد تا طي سالالملل و ارتباطات هماهنگ گردانند. هاي عمده در روابط بينديپلماسي عمومي را با پيشرفت

استدالل كردند كه روابط عمومي و ديپلماسي عمومي بسيار شبيه هم 17و كومبز 16سينگنيتزر


١٣٧

د و ابزارهاي مشابهي را به كار مي برند. آنها كننهستند. چون اهداف مشخصي را دنبال ميها به طور مستقيم يا غير ديپلماسي عمومي را روشي تعريف كردند كه در آن دولت، افراد و گروه

مستقيم گرايشات سياسي و عقايدي را كه مستقيما به تصميمات سياست خارجي يك دولت ار مهمي است، چرا كه بازيگران جديدي كنند. اين تعريف ابتكديگر مربوط مي شود را متاثر مي

را شناسايي مي كند. و تمايز بين ديپلماسي عمومي و روابط عمومي را از ميان مي برد. اين تعريف چشم انداز روابط بين الملل را با اضافه كردن بازيگران غيردولتي و انعكاس وابستگي

كند.متقابل فزاينده بين همه بازيگران، بازتعريف مي

اين دوره مفاهيمي ديگر چون ديپلماسي عمومي نوين يا ديپلماسي فرهنگي دركنار ديپلماسي در

عمومي طرح گرديد. اما بايد اين نكته را در نظر داشت كه اصطالحاتي نظير ديپلماسي نوين، اي بسيار مبهم و غير مشخص بوده و تعيين معاني دقيق آنها ديپلماسي عمومي و ديپلماسي رسانه

در تالش براي 18ر پژوهش علمي در اين حوزه ضروري به نظر مي آيد. ايتان گيلبوآبراي هايجاد چارچوبي تحليلي براي ديپلماسي عمومي، بر اساس اهداف و روش ها ميان سه مفهوم

كارگزار تمايز قايل مي شود. از نظر -اي و ديپلماسي رسانهديپلماسي عمومي، ديپلماسي رسانههاي رآيندي است كه دولت و بازيگران غير دولتي رسانه و ديگر كانالوي ديپلماسي عمومي ف

دهند و ارتباطي را براي متاثر كردن افكار عمومي در جوامع خارجي مورد استفاده قرار مياي فرآيندي است كه مقامات از رسانه براي ترويج و ارتقاء منافع ملي، مذاكرات ديپلماسي رسانه

كارگزار اشاره به شرايطي دارد كه - كنند و ديپلماسي رسانهفاده ميو حل و فصل اختالفات استژورناليست ها بطور موقت نقش ديپلمات ها را به عهده گرفته و به عنوان ميانجي در مذاكرات

)Gilboa, 2008: 58كنند. (المللي ايفاي نقش ميبين

. هدف، مخاطب، مجري و شيوه هاي عمل در ديپلماسي عمومي3

هاي نظري بسياري براي تعريف مفهوم ديپلماسي عمومي صورت پذيرفته است تالشهر چند ها اشاره شد، همچنان اين موضوع فاقد يك تعريف مورد اجماع اما به داليلي كه به برخي از آن

توان گفت از سوي محققين اين حوزه است. اما براساس نقاط مشترك ميان تعاريف موجود مي


١٣٨

ي ها، مجري و مخاطب، ديپلماسي عمومي حد ميانهي اهداف، روشولفهكه با توجه به چهار مي نخست اين است كه در ديپلماسي رسمي و اجراي غيررسمي سياست خارجي است. نكته

ديپلماسي عمومي همانند ديپلماسي رسمي اهداف روشن است، با اين تفاوت اندك كه در اين براي ديپلماسي رسمي ذكر شد، هدف توجيه جا به جاي مواردي كه به عنوان مصاديق اهدافگيرندگان كشور هدف و يا جلب حمايت براي يك سياست نزد افكار عمومي، نخبگان يا تصميم

نيز در بيان اهداف ديپلماسي عمومي دو هدف را براي 19ها باشد. وانگ و چانگآن، در ميان آنو ديگر ساختن فهم فرهنگي آن تعيين كرده اند، نخست، ايجاد حمايت براي سياست خارجي

).Dutta-Bergman,2006: 104بهتر (

آفريني در عرصه عمومي جهاني است كه در واقع ديپلماسي عمومي طرحي دولتي براي نقش

ها و هسته آن را ارتباطي هدايت شده با افراد خارجي به منظور تاثير گذاشتن بر افكار آني مشترك اما نقطه). 80: 1388دهد (گيلبوا، شكل ميها هاي آنسرانجام تاثيرگذاشتن بر دولت

ميان ديپلماسي رسمي و ديپلماسي عمومي موضوع مجريان است. مجري اصلي در ديپلماسي ها هستند. هر چند برخي از نظريه پردازان تالش كردند تا با قرار دادن مجريان عمومي باز دولت

تر از دولت ها تعريف كنند اما حضور دولت غير دولتي براي ديپلماسي عمومي آن را امري فرااي در تعيين اهداف و اجراي آنها در ديپلماسي عمومي چه در نظريه و چه در عمل به گونه

پرنگ قابل مشاهده است.

ترين عناصري كه شاخص تمايز ميان ديپلماسي رسمي و ديپلماسي عمومي است، دو اما مهمست. مخاطبان در اين شيوه در نخستين مرحله افكار هاي ديگر يعني مخاطبان و روشمولفه

ي دهد كه حوزهعمومي كشور هدف است. لفظ عمومي در واژه ديپلماسي عمومي خود نشان مياي عمومي در بخشي از جهان و حتي شامل مجموعه از كشورها در مورد نظر اين شيوه گستره

ب باشند، اين ايده است كه از شود كه افكار عمومي مخاطيك زمان باشد. آن چه موجب ميتواند با استفاده از فشار افكار عمومي بر رفتار خارجي كشور هدف كشور مجري ديپلماسي مي


١٣٩

اثر گذارد. نگاه از اين منظر است كه؛ ديپلماسي عمومي را به صورت ارتباط دولتي با مردم يك -Duttaكند. (ريف ميها تعكشور با هدف نفوذ و تغيير تصوير كشور فرستنده در نزد آن

Bergman,2006: 104گيرندگان هستند ي دوم مخاطبان ديپلماسي عمومي، تصميم) در مرحلهها را از قصد تواند به صورتي كامال غيررسمي آنچرا كه با استفاده از اين شيوه دولت مجري مي

كار و روش توان گفت كه شيوهو نيت خودآگاه كند. در نهايت با توجه به مولفه چهارم ميدستيابي به هدف در ديپلماسي عمومي نيز با توجه به مخاطب با ديپلماسي رسمي تفاوتي عمده

ها عموما مبتني بر دارد. ديگر از مذاكره و بحث، تهديد و ترغيب اثري وجود ندارد. روش. فرآيندهاي ارتباط جمعي، آموزش مستقيم و غيرمستقيم و روابط عمومي و روابط فرهنگي است

دهد تا با مخاطب ها اين اجازه را ميهايي است كه به دولتديپلماسي عمومي شامل مجموعه راه ها بتوانند به اهداف خود دست يابند.قرار دادن يك مجموعه انساني و تحت تاثير قرار دادن آن

ديگر كشور در كشور يك نفوذ ابزار به بدل را آن تواندمي عمومي ديپلماسي به زاويه اين از نگاه تا نظامي آشكار دخالت از گيرد، خود به گوناگوني اشكال تواندمي كشور، يك در نفوذ. نمايد ترينظريف و ترينپيچيده اما امنيتي،-اطالعاتي عمليات و نظامي اقتصادي، هايوابستگي ايجاد توجه با. گرددمي معرفي عمومي ديپلماسي نام با كه است چيزي آن حاضر عصر در نفوذ شكل

دولت، مستقيمغير يا مستقيم تأثيرگذاري روش عمومي ديپلماسي كه گفت توانمي امر، اين به سياست در سازيتصميم بر موثر عمومي افكار و هانگرش بر خصوصي هايگروه و افراد

در پديده اين كه دهدمي نشان عمومي ديپلماسي به نگاهي چنين اين. است ديگر كشور خارجي هايجنبه تواندمي آن بيروني صورت و اجرايي ابزار كه هرچند است، سياسي خود ذات

راهبري و مديريت كه است رو اين از. گيرد خود به اقتصادي و علمي يا و ايرسانه فرهنگي، اين. است شده واگذار هاآن خارجه وزارت عهده به كشورها از بسياري در عمومي ديپلماسي

وزارت چتر زير عمومي ديپلماسي اجرايي و فكري هايبخش گرفتن قرار و ساختاري تمركز اجرايي تجربه حاصل بلكه گيرد،مي نشات عمومي ديپلماسي سياسي ماهيت از تنها نه خارجه،

.باشدمي نيز هاآن


١٤٠

. ديپلماسي عمومي در پهنه ديپلماسي: نگاهي بر تجربه كشورها 4 آمريكا . تجربه4,1

ير بازيگران بين المللي، اياالت متحده به نسب ديرتر اقدام به استفاده از هر چند در قياس با ساارتباطي در اجراي سياست خارجي خود كرد، با اين وجود تحوالت بعد از - هاي فرهنگيشيوه

تجربه تاثير عميق استفاده از جنگ دوم جهاني به پيشتازي اين كشور در اين حوزه انجاميد. هايي يش برد اهداف در طول جنگ موجب شد تا اين شيوه به روشابزارهاي ارتباطي براي پ

متداول براي اجراي سياست خارجي اين كشور نيز بدل گردد. در طول جنگ سرد عالوه بر هاي راديويي براي اي جهت پخش برنامههاي ويژهادامه فعاليت راديو صداي آمريكا، ايستگاه

21يا راديو اروپاي آزاد 20توان از راديو آزاديمي اروپاي شرقي و مردم شوروي تاسيس گرديد كهآيد ترين تحول در عرصه ديپلماسي عمومي اياالت متحده به شمار مياما آن چه عمده ياد كرد.

است. آيزنهاور با توجه به ديدي كه 1953در سال 22تاسيس آژانس اطالعات اياالت متحدهسمي اين شيوه در وزارت خارجه اين نسبت به موضوع تبليغات داشت اقدام به كارگيري ر

تهيه 1948در سال 23كه توسط اسميت و ماندت 8كشور كرد. اين آژانس بر مبناي طرح شماره هاي راديو صداي هاي اطالعاتي اياالت متحده نظير برنامهشده بود، براي در بر گرفتن برنامه

,United States Department of Stateآمريكا و برنامه هاي تبادل دانشجو شكل گرفت (

كه منحل و در درون وزارت 1999كه تاسيس شد تا سال 1953) اين سازمان از سال 2001:15هاي فرهنگي اياالت متحده را امور خارجه آمريكا ادغام گرديد، مديريت ارايه اطالعات و برنامه

)United States Department of State, 2001:69 در خارج از اين كشور به عهده داشت. (-اي جهاني از ادارات خارج از كشور به همراه رسانهآژانس اطالعات آمريكا با استفاده از شبكه

هاي ديداري و شنيداري، وظايف خود را انجام هاي مكتوب تا رسانههاي گوناگون، از رسانهراديو آزادي توان به راديو صداي آمريكا، هاي اين آژانس ميترين زير مجموعهداد. از مهممي

(اختصاصي شوروي)، راديو اروپاي آزاد (مختص به اروپاي شرقي) اشاره كرد كه در دوران توان به راديو هاي گسترده و تاثيرگذاري را داشتند. عالوه بر اين موارد ميجنگ سرد فعاليت

دند و مارتي و تلويزيون مارتي كه در زمان دولت ريگان براي پخش برنامه در كوبا تاسيس گرديتوسط كلينتون براي پخش برنامه در شرق آسيا و چين، فرمان 1994راديو آسياي آزاد كه در


١٤١

ها، آژانس اطالعات آمريكا اقدام به تاسيس آن صادر شد، اشاره داشت. جز اداره اين رسانهكرد كه حمايت و هدايت مسافرت ورزشكاران، هاي فرهنگي متعددي ميبرگزاري برنامه

-هاي تبادل دانشجو و برنامهمحققان آمريكايي و نيز رهبران آمريكايي همچنين برنامههنرمندان،

). هدف 193- 192: 1382آمدند (كلگي، ويتكف، هاي آموزشي بخشي از آن به شمار ميسال وزارت خارجه 46هاي ديپلماسي عمومي آمريكا كه مديريت آن را براي مجموعه فعاليت

ايه تصويري مخاطب پسند و مطلوب از آمريكا بود. اما اين تصوير اين كشور بر عهده داشت، ارهاي المللي در سالهاي ايدئولوژيك بر فضاي بينسازي از اياالت متحده به دليل سلطه رقابت

پس از پايان جنگ دوم جهاني تا پايان جنگ سرد، يعني براي دوره زماني بيش از سه دهه، از كرد. مساله كه به صورت سياسي و ارزشي پيروي مي-ماعيالگوي رقابت ميان دو سيستم اجت

جدي در دهه پاياني فعاليت آژانس اطالعات امريكا، آثار خود را به نمايش گذاشت چرا كه الگوي ديپلماسي عمومي مبتني بر رقابت ميان دو سيستم ارزشي متفاوت ديگر ارزش عملي

به صورت جدي مطرح شد كه دستگاه و اين سوال )Gilboa, 2008: 7(خود را از دست داد ديپلماسي عمومي بايد چه چيزي را به نمايش گذارد.

هاي مبادالت فرهنگي شود كه در دولت كارتر سعي شد تا فعاليت اين بخش معطوف به برنامه

هاي بيشتري را نيز داشت. در دولت در قياس با رويكردهاي سياسي پيشين امكان جلب همكارياي هاي آمريكا در جهان كشيده شد به گونهرسما به سوي تبليغ و توجيه سياست ريگان اين نهاد

توان آن را درگيري آژانس اطالعات امريكا در يك جنگ افكار با دشمنان اياالت متحده كه ميكرد كه ، رييس وقت اين آژانس تاكيد مي24دانست. اين امر به حدي بود كه چالرز زد. ويك

(كلگي، "متحده طي چهار دهه گذشته جنگيده، جنگ تبليغاتي بوده است. تنها جنگي كه اياالت"ها همچنان هاي بعد تا زمان انحالل آژانس نيز اين گرايش) حتي در دوره192: 1382ويتكف،

هايي كه آژانس اطالعات آمريكا به عمل آورد با وجود تالشوجود داشته و حل نشده باقي ماند. هماهنگ سازد اما پايان جنگ سرد و اقتضات جهان جديد موجب تا خود را با تحوالت جاري

آمد اين گرديد تا انتقاداتي جدي نسبت به عملكرد اين مركز مطرح گردد به ويژه كه به نظر ميريزي با هدف ترغيب و تشويق فرآيند دمكراتيك در اروپاي شرقي ناتوان باشد. سازمان در برنامه


١٤٢

ميلي اين ساختار نسبت به و سستي بوركراسي، همچنين بي تحركياز نظر برخي منتقدين بيهاي ترك افكار سنتي جنگ سرد عمده عوامل بازدارنده اياالت متحده براي استفاده از قابليت

بر كمبود منابع در عصري بود كه 25ديپلماسي عمومي خود بود. هرچند تاكيد بروس گلبآمدند. با اين وجود كفتن به نظر ميها در اروپاي شرقي و سراسر جهان در حال شفرصت

فشارهاي كنگره براي كاهش بودجه و بي ميلي كلينتون به حمايت از اين بخش به كاهش ). سرانجام فشارها و انتقادها Epstein, 2006: 2-6سرمايه گذاري آمريكا در اين زمينه انجاميد (

ي بخش هاي آن جز اداره آژانس اطالعات آمريكا منحل و تمام 1999موجب شد تا در اكتبر هاي خود ادامه داد، در وزارت اي كه به صورت مستقل به فعاليتالمللي بخش ماهوارهبين

.)United States Department of State, 2001:10 ( خارجه آمريكا ادغام شوند

امور وزارت در عمومي ديپلماسي و عمومي امور معاونت" عنوان با معاونتي 1999 اكتبر در

و عمومي امور دانشگاهي، و فرهنگي امور اداره سه داراي كه شد تأسيس "آمريكا خارجه رساني اطالع آژانس هايفعاليت واقع در ها اداره اين. است المللي بين رساني اطالع هاي برنامه براي. كنند مي دنبال تر گسترده بسيار شكلي به را) شد آن جانشين معاونت اين كه(متحده اياالت تبادالت تحصيلي، بورس اعطاي متعدد هاي برنامه دانشگاهي، و فرهنگي امور اداره نمونه

دانشجويان و اساتيد براي مطالعاتي هايفرصت اعطاي براي هايي زمينه ايجاد و دانشجويي . دارد پوشش تحت را آمريكا در جهان گوناگون كشورهاي

آگاه آن وظيفه و داده انجام آمريكا مرزهاي درون را خود هايفعاليت نيز عمومي امور اداره اين. آنهاست به آمريكا خارجي سياست اهداف شناساندن واقع در يا آمريكا عمومي افكار كردن و آمريكايي هاي رسانه در ها برنامه پخش ي نحوه كردن كنترل وسيله به عمده صورت به اداره مورد كه گونهآن آمريكا عمومي افكار تا دارد تالش ها،آن براي هامحدوديت برخي اعمال حتي شده تأسيس سريع واكنش واحد نام به واحدي همچنين. دهد شكل است، آمريكا دولت نظر. آمريكاست با ارتباط در ويژه به جهان سراسر از اخبار آوري جمع و بررسي مسئول كه است


١٤٣

و اخبار اين آوري جمع هب جهان سراسر در آمريكا سفراي و نظامي فرماندهان كابينه، اعضاي .كنند مي كمك اطالعات

از خارج در عمومي افكار به دهي شكل هدف با نيز المللي بين رساني اطالع هاي برنامه اداره

انتشار از حمايت قالب در را خود هايفعاليت و گشته ايجاد آمريكا متحده اياالت مرزهاي هايپايگاه ايجاد تا گرفته چاپي هاي نسخه و مطبوعات و كتاب از گوناگون، اشكال به اطالعات و اطالعاتي منابع از برخي از حمايت و مهمان سخنرانان براي هايي برنامه از حمايت اينترنتي، متنوع، مطالب انتشار با تا دارد تالش ويژه به اداره اين. دهدمي انجام المللي بين رساني اطالع

مخاطبان اختيار در آمريكايي فرهنگ و سبك و آمريكا خارجي سياست با ارتباط در را اطالعاتي .دهد قرار خود

در آمريكا هاي خانهسفارت در نمايندگاني داراي آمريكا عمومي ديپلماسي دستگاه همچنين با رابطه در را هاييگزارش و آورند مي در اجرا به را خاصي هاي برنامه كه است جهان سراسر-سفارت بيشتر در ديگر طرف از. كنند مي تهيه عمومي پلماسيدي زمينه در خود هايفعاليت

شده تأسيس اينترنتي هاي شبكه و عمومي كتابخانه جهان مختلف كشورهاي در آمريكا هاي خانه قالب در خود هايفعاليت تسهيل براي آمريكا دولت. گيرد مي قرار كنندگان مراجعه اختيار در كه

دسترسي حتي و كرده كمك اينترنتي هايسايت برخي به تا دارد نظر در عمومي، ديپلماسي .آورد فراهم اينترنت طريق از را آمريكايي هاي مقام برخي به مستقيم

فرانسه . تجربه4,2

به اتكاي با كشور اين. آورد روي فرهنگي ديپلماسي به است كه غربي كشور اولين فرانسه و فرهنگي عالي هاي ارزش بر بر تاكيد و علمي و هنري منابع و غني بسيار ادبيات فرهنگ، به جهان در خود از فرهنگي و انساني تصوير تا نمايدمي تالش فرهنگي ديپلماسي ترويجفرهنگي هاي كوشيد تا با اتكا به فعاليتآغاز راه فرانسه مي از اين رو بود كه در. گذارد نمايش

نمايد. بررسي سير اين اقدامات كه فرهنگ و هويت خود را در جهان منتشر المللي بين سطح در


١٤٤

دهد كه عنصر زبان و گيرد، نشان ميبه نوعي پيشينه ديپلماسي عمومي اين كشور را نيز در بر مي دهد. فرهنگ فرانسوي نقطه اتكا حركت ديپلماسي عمومي فرانسه را شكل مي

در فرانسوي بانز به منظور گسترش آموزش 1883در "فرانسه ائتالف"اين اقدامات با تشكيل

ميان ارتباطي اي را براي ايجاد شبكهزمينه شد و آغاز جهان نقاط ديگر و فرانسه مستعمراتدر ادامه اين مسير .را پديد آورد فرانسه فرهنگ و زبان از حمايت جهان براي زبانان فرانسوي

امورخارجه توسط وزارت » كشور از خارج در فرانسوي مدارس هيئت صندوق«توان به ايجاد مي: 1385اشاره كرد (شريف الدين، 1923در »فرانسه هنر هاي فعاليت انجمن«و 1910فرانسه در

353 -354.(

بعدها كه را »فرهنگي روابط«نقطه عطف اقدامات فرانسه پس از جنگ دوم جهاني تاسيس نهاد

مراكز ماهنگيه يافت، با هدف هدايت، نام تغيير »المللي بين توسعه و همكاري مديريت«به ديگر كشورهاي با فرهنگي هاي نامه توافق امضاء و فرهنگي مذاكرات كشور، از خارج فرهنگي

هاي فرهنگي فرانسه بود. اين نهاد به عنوان متولي اصلي فعاليت 1945 سال فرانسه، در طرف از-فعاليت يبرا منابع مالي تأمين اصلي مجراي در خارج از كشور تاكنون تداوم داشته و همچنان

2اي نزديك به بودجه است و به اين منظور ساليانه آن توزيع و عمومي ديپلماسي با مرتبط هاي ).105- 104: 1389گيرد (ايزدي، مي اداره قرار اين اختيار در منظور اين براي يورو ميليارد

ميليون 550 حدود كه يابدمي بحار اختصاص ماوراي هايدبيرستان به سهم بيشترين مبلغ، اين از

همين در و بحار ماوراي هايكمك صرف يورو ميليون 1350 حدود. كنندمي دريافت يورو-فرانسه مي الملليبين راديوي مانند تلويزيوني و راديويي هايبرنامه مصرف پخش به نيز حدود

26فرانسز آليانس جمله از مراكز فرهنگي و هابرنامه به نيز ديگر يوروي ميليون 350 و رسد ،)است شعباتي داراي جهان سراسر در كه فرانسه و فرهنگ زبان ترويج و آموزش براي مراكزي(

و تحصيلي هايبورس صرف باقيمانده يوروي ميليون 400اي از بخش عمده .يابدمي اختصاص ).106- 105: 1389شود (ايزدي، مي پژوهشي هايفعاليت


١٤٥

ترين آنها شود كه مهمي متعددي را شامل ميبازوان اجرايي ديپلماسي عمومي فرانسه نهادهافرانسه، شبكه الملليبين ، راديو27فرانسه تفكر اشاعه هاي هنري فرانسه، انجمنفعاليت انجمن

باشند.مي 24خبري فرانس

آلمان . تجربه4,3 در اين در كليدي نقشي آن ارتباطات و فرهنگ كل اداره ويژه به و آلمان خارجه امور وزارت

و هماهنگي ريزي، برنامه كل، اداره اين. نمايدمي ايفا كشور اين عمومي ديپلماسي گذاري ستسيا بر را عمومي روابط و ارتباطاتي و اي رسانه سياست آموزشي، سياست فرهنگي، روابط راهبري فرهنگي، تبادل و گفتگو به كمك آلمان، جامعه و فرهنگ مورد در اطالعات ارايه به و دارد عهده

از حمايت. پردازد مي آلمان خارجي سياست تبيين و اروپايي، هاي ارزش مورد در آگاهي رايها مركزي آژانس كمك با كشور از خارج در آلماني مدارس سازماندهي فرهنگي، تبادل هاي برنامه

تبادل هاي سياست و كشورها ساير با آكادميك روابط تنظيم كشور، از خارج آلماني مدارس و كشورها ديگر در آلماني زبان جايگاه ارتقاي فرهنگي، بين گفتگوي ارتقاي قيقاتي،تح و علمي

حوزه در اما .است كل اداره اين فعاليت هاي حوزه ترين مهم از ورزشي ارتباطات از حمايت اين در فعال ديگر نهادهاي توان از آلمان خارجه وزارت عمومي، ديپلماسي هايبرنامه اجراي آلمان، خارجي روابط موسسه گوته، موسسه: از عبارتند هاآن ترينعمده كه گيردمي بهره حوزه هايبورس آلمان در كه نهادي بزرگترين(آكادميك تبادالت سرويس دويچوله، تلويزيون و راديو

).74- 73: 1389(زنگنه، )كندمي اعطا دانشگاهي

در تأثيرگذاري و بيند نمي اي رسانه هاي فعاليت در صرفا را عمومي ديپلماسي برد پيش آلمان آلمان. كند مي دنبال ارتباطاتي و دانشگاهي مطالعاتي، فرهنگي، متعدد مجاري از را عمومي افكار آموزشي، و فرهنگي هاي برنامه چون هم متنوع هاي اقدام از تركيبي مثبت، تصويري ايجاد براي

.برد مي ركا به را پژوهشي و ارتباطاتي اي، رسانه هاي فعاليت


١٤٦

ژاپن تجربه. 4,4-مي فعاليت و شده ايجاد كشور اين خارجهوزارت محوريت با ژاپن عمومي ديپلماسي ساختار

- كنسولگري و هانمايندگي همراه به ژاپن امورخارجه وزارت عمومي ديپلماسي كل اداره. نمايد

عهده به را جهان سرسرا در ژاپن جامعه و فرهنگ معرفي دنيا، وظيفه سراسر در كشور اين هاي گسترش و ژاپني زبان آموزش بر فرهنگي، تبادالت بر عالوه كشور اين عمومي ديپلماسي. دارند .است متمركز ژاپن مطالعات دانشگاهي رشته

-سازمان و ژاپن بنياد با همكاري و هماهنگي وظيفه شده، ذكر هايمسئوليت بر عالوه اداره اين

اجرايي بازوهاي از بخشي عنوان به ژاپن بنياد. باشدمي دارا زني را الملليبين فرهنگي هاي ديپلماسي كل اداره توسط كه دارد برعهده را اهدافي تحقق وظيفه ژاپن، عمومي ديپلماسي مستقل مشاركت هدف با بنياد اين. اندگشته تنظم و تهيه كشور اين امورخارجه وزارت عمومي

.است گشته ايجاد فرهنگي تبادالت و هافعاليت انجام و الملليبين فرهنگي هايبرنامه در

نتيجه گيري

نگاهي كلي به آن چه تاكنون در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفت، چند نكته كلي و دراساسي را مي توان دريافت. نخست آن كه روشن شد كه با وجود آن كه همچنان ديپلماسي

اهداف تحقق ابزارهاي به يكي از عصر حاضر تنهااست اما در خارجي سياست كار ابزار، سنتي-آن بدل گشته است. شرايط جهان امروز، گشترش ارتباطات و ورود بازيگران جديد از سازمان

اند كه كاربرد ابزارهاي نوين بيش از گذشته المللي گرفته تا افراد همگي موجب گشتههاي بين مورد توجه قرار گيرد.

اي نو با امكان اثرگذاري بلند مدت از عمومي به عنوان شيوه پلماسينكته دوم، اين است كه دي

طريق جلب حمايت افكار عمومي كشور هدف به صورت جدي از سوي بسياري از بازيگران المللي مورد توجه قرار گرفته و از اين جهت است كه نهادهاي متولي اجراي سياستبين


١٤٧

-مهم از اين شيوه و با اقناع افكار عمومي كه گيريبهرهبا تا كوشنددر اين كشورها مي خارجي

نمايند. تأمين را خود منافع ملي و امنيت، عمومي است ديپلماسي دستاورد و ابزار ترين

اي به نسبت طوالني دارد، با اين هاي ديپلماسي عمومي سابقهگيري از شيوهسوم، هر چند بهره

س از جنگ سرد و توجه روز افزون بدان نتيجه وجود، نگاه علمي و نوين به آن زاده تحوالت پهاي جمعي است. در چنين شرايطي با اين فرض كه انقالب در ارتباطات و گسترش رسانه

كوشند با ها ميتوان از سياست داخلي و افكار عمومي جدا نمود، دولتسياست خارجي را نميارجي خود در كشور هدف را اتكا به اين شيوه و ايجاد فشار از سوي افكار عمومي سياست خ

به اجرا گذارند.

در نهايت بايد اشاره كرد كه اهميت روز افزون افكار عمومي و ظهور بروز آن در صور گوناگون

گذارد تا آن چه در فضاي مجازي و جهان هاي سنتي خود را به نمايش مياز آن چه در رسانهاز يك سو دولت ها نسبت به افكار اند كهتوان مشاهده نمود، همگي موجب گشتهسايبر مي

تر از گذشته بوده و از سوي ديگر بكوشند تا با اتكا به آن به اهداف خود عمومي خود حساسدست يابد. در چنين شرايطي پرداختن به ديپلماسي عمومي در حوزه عمل و نظر نه تنها

آيد. ورود مار ميالمللي نيز به شموضوعيت يافته بلكه از ضروريات فعاليت در عرصه بين باشد.المللي به اين عرصه نيز تاييد كننده اهميت روز افزون اين موضوع ميبازيگران اصلي بين

منابع

پژوهش نامه: ديپلماسي عمومي و سياست ، "فرانسه عمومي ديپلماسي") 1389ايزدي، پيروز. ( .1 .24مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، شماره خارجي،

، الملل در عصر نوينجهاني شدن سياست: روابط بين). 1388بيليس، جان و استيو اسميت ( .2المللي ابرار معاصر چمني و ديگران، تهران: موسسه فرهنگي مطالعات و تحقيقات بينترجمه ابوالقاسم راه

تهران.


١٤٨

تهران: فرهنگ ، ترجمه حسن پستا، المللفرهنگ روابط بين). 1375پلينو، جك سي و ري آرتون، ( .3 معاصر.

، قم: بوستان قدرت نرم و سياست خارجي جمهوري اسالمي ايران). 1389پوراحمدي، حسين، ( .4 كتاب.

). ديپلماسي عمومي جمهوري اسالمي ايران در جهان 1390درخشه، جالل و مصطفي غفاري، ( .5، سال دوازدهم، باطاتارت –فصلنامه مطالعات فرهنگ اسالم؛ فرصتها، اقدامات، اولويتها و دستاوردها،

شماره شانزدهم.، تهران: موسسه فرهنگي مطالعات ديپلماسي عمومي: گذشته، حال، آينده). 1386روبرتز، والتز، ( .6

المللي ابرار معاصر تهران.و تحقيقات بين روزنه.: طيب، تهران عليرضا ترجمه ،جهان سياست در آشوب )،1384روزنا، جميز. ( .7

مهرماه، ،248 شماره ،ها تحليل و رويدادها، "آلمان در عمومي يپلماسيد") 1389زنگنه، حميد. ( .873 - 76.

؛ شماره فصلنامه عمليات روانيسازي عمليات رواني، ). عملياتي1383سبيالن اردستاني، حسن، ( .9 ، تابستان.5

ها و الملل: تاثيرگذاريهاي ديپلماسي مدرن در روابط بين)، كارويژه1385سيمبر، رضا ( .10 فصلنامه مطالعات راهبردي.هاي متقابل، رپذيريتاثي

) ديپلماسي فرهنگي فرانسه و امريكا، فصلنامه علوم سياسي، 1385شرف الدين، سيد حسين. ( .11 ، زمستان.36شماره

تهران: ، سياست خارجي امريكا: الگو و روند )1382( اوجين آر .چارلز دبليو ، ويتكف .كلگي .12 ي.دفتر مطالعات سياسي و بين الملل

گيلبوا، ايتان، ديپلماسي عمومي نوين و سياست خارجي اسراييل، مترجم رضا محمودي فقيهي، .13 .3، دوره جديد شماره فصلنامه مطالعات فلسطين

، ترجمه سعيد گرايي تا جهاني شدنقدرت در عصر اطالعات؛ از واقع). 1387ناي، جوزف، ( .14 ميرترابي، تهران: پژوهشكده مطالعات راهبردي.

فصلنامه الملل، ). ديپلماسي عمومي؛ رويكردي نو در عرصه روابط بين1388اهللا، (ين، احسانآينيك .15 ، تابستان.2، سال بيست و سوم، شماره سياست خارجي


١٤٩

تهران: مركز تحقيقات استراتژيك ديپلماسي عمومي و سياست خارجي،). 1389واعظي، محمود، ( .16 مجمع تشخيص مصلحت نظام.

1. Dutta-Bergman, Mohan J. (2006) "U.S. Public Diplomacy in the Middle East: A Critical Cultural Approach", Journal of Communication Inquiry, Volume 30 Number 2, April. 2. Epstein. Susan B (2006) U.S. Public Diplomacy: Background and the 9/11: Commission Recommendations, CRS Report for Congress 3. Gilboa, Eytan (2008) “Searching for a Theory of Public Diplomacy”, The Annals of The American Academy, AAPSS , no.616. 4. Malone, Gifford (1985) “Managing Public Diplomacy", Washington Quarterly, Volume 8, Number 3. 5. United States Department of State, (2001) “The United States Information Agency: A Commemoration”, full text available online at: <http://dosfan.lib.uic.edu/usia/abtusia/commins.pdf> 6. Wolf, Charles. Brian Rosen, Jr. (2004) Public Diplomacy: How to Think About and Improve It, Santa Monica: RAND Corporation. 7. Gilboa, Eytan. "searching for a Theory of Public Diplomacy". The Annals of the Amerinan Academy, 2008: 55-77. 8. Snow, Nancy, and Philip M Taylor. Routledge Handbook of Public Diplomacy. California: Published in association with the USC Center on public Diplomacy at the Annenberg School based at the University of Southern California, 2009. 9. Nye, Joseph s. So ft Power, the means to success in world politics. New York: Public affairs press, 2008.


١٥٠

Public Diplomacy, theory and execution: New method for new world Mahdi Zadehali Abstract Despite a long history, Public Diplomacy is a new approach of foreign policy practice. Recent developments of international arena has led to the specific attentions of politicians, mechanisms involved in foreign policy exercise, Medias and research-scientific centers to the mentioned attitude. This mean of foreign policy implementation is to push forward the policy of a nation-state in the targeted nation-state through manipulating of public and elite opinions of other societies. This research, understanding conceptual and executive complexity of public diplomacy and its importance,take look at meaning and notion of public diplomacyon the one handand on the other hand paying attention to practical experiences of other countries in this fieldtries to describe different aspects of this phenomenon and show its significance in acquiring national interests of countries. To reach the mentioned purpose, initially those developments of the contemporary world which resulted in more importance of public diplomacy would be addressed and then via theoretical point of view, conceptual characteristics of public diplomacy would be discussed. In the third step, efforts of major public diplomacy players would be explained to display the execution pattern and magnitude of this method in foreign policy employment of countries. Key words: Public Diplomacy, Informative Revolution, foreign Policy, Public Opinions.


١٥١

پي نوشت ها

1 Image Making 2 . Public Diplomacy 3 . Alliance Frsnce 4 . Wilson 5 . Committee on Public Information 6 . British Council 7 . VOA 8 . formationOffice of War In 9 . Liberty Radio 10 . Free Europe Radio 11 . Edmund Gullion 12 . Murrow Center 13 . Gifford Malone 14. Hans Tuch 15. Frederick 16. Singnitzer 17. Coombs 18 . Eytan Gilboa 19 . Wang and Chang 20. Radio Liberty 21 . Radio Free Europe 22 .United State Information Agency 23 . Smith and Mundt 24 . Charles Z. Wick 25 . Bruce Gelb 26 Alliances Francaises 27Association de la Diffusion de la Pensee Française


١٥٢


١٥٣

لماسي عمومي انگلستان بررسي ميزان كارآمدي ابزارهاي ديپ

در برابر جمهوري اسالمي ايران

مهدي ميرزايي

كارشناس مسايل اروپا

چكيده

با توجه به سابقه طوالني مدت حضور انگلستان در خاورميانه و ايران، اين كشور ديپلماسي بسيار فعالي در ايران داشته كه اين امر نتايج مثبت و چشمگيري براي انگلستان در 1عموميهاي اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي داشته است. سوالي كه در اين پژوهش حوزه

شود اين است كه چرا گرايش انگلستان به استفاده از ديپلماسي عمومي در سياست مطرح ميشود اين اي كه در اينجا مطرح ميخارجي خود نسبت به ايرن افزايش يافته است. فرضيه

ديپلماسي در شكل سنتي آن كه ارتباط با مراجع رسمي كشور است كه عموما زماني كه كند تا راههاي ديگري را براي شود، كشور مبدا تالش ميهدف است، با مشكل مواجه مي

تواند با استفاده از ديپلماسي عمومي در راستاي نيل به اهداف منافع ملي خود بيايد لذا مي، در آن كشور، فضاسازي، جريان سازي تاثيرگذاري بر بخشهاي مختلف جامعه كشور هدف

و تاثيرگذاري كند. در اين راستا ابزار ديپلماسي عمومي و ارتباط با مردم كشور هدف، كاربرد


١٥٤

-تاثيرگذاري دارد. در اين پژوهش ابتدا به بررسي ابزارهاي ديپلماسي عمومي انگلستان مي

دهيم.ايران مورد بررسي قرار ميپردازيم و سپس ميزان كارآمدي اين ابزارها را در رابطه با ديپلماسي عمومي، انگلستان، رسانه، ايران واژگان كليدي:

مقدمهاند هاي گذشته تاكنون دو كشوري كه بيشترين استفاده را از ديپلماسي عمومي بردهاز دهه

كشورهاي آمريكا و انگلستان هستند. اين دو كشور به شكلي ساختاري، ديپلماسي عمومي را به باشد. تر مياند و در اين ميان مدل بكارگرفته شده توسط انگلستان عملياتيخدمت گرفته

ديپلماسي عمومي از ديدگاه امريكايي همانا تزريق ارزشها و چارچوبهاي فكري حاكم بر جامعه امريكا به شهروندان كشورهاي ديگر است تا از اين طريق و به صورت خودكار، سيستم موجود

متاثر و همراه با سياستهاي اياالت متحده گردد. در حاليكه ديپلماسي عمومي و در آن كشورتوان به شكل ذيل خالصه كرد كه در كشورهايي نظير ايران ها ميكاربست آن را از نگاه انگليسي

كه بنا بر داليل مختلف، ديپلماسي در شكل رسمي و سنتي آن (ارتباط با دولتها و دستگاههاي اسخگوي نيازها و اهداف سياست خارجي انگلستان نيست، آن كشور تالش رسمي كشور) پ

كند تا با استفاده از ابزار ديپلماسي عمومي و ارتباطات گسترده با مردم و سازمانهاي مردم نهاد مياز يك سو خالهاي ناشي از عدم روابط رسمي را بپوشاند و از سوي ديگر مجاري الزم را براي

خارجي خود بازنگهدارد. نيل به اهداف سياست

در تاريخ روابط خارجي جمهوري اسالمي ايران، انگلستان به عنوان كشوري مطرح است كه ايران قبل و بعد از وقوع انقالب اسالمي روابط بسيار پيچيده و پرفراز و نشيبي با آن داشته است.

صحنه جهاني و قدرتي اين كشور تا قبل از ظهور اياالت متحده آمريكا به عنوان ابرقدرت درمسلط در خاورميانه و خليج فارس در بعد از جنگ جهاني دوم، از حضور و نفوذ قوي در كشور

هاي ايران برخوردار بود، به نحوي كه قادر بود بخش مهمي از ساختارها، فرايندها و پويايياين كشور به هاي خود شكل دهد.سياسي و اجتماعي ايران آن زمان را مطابق منافع و خواسته

هاي نفوذ در جامعه سياسي طرق مختلف از جمله تشكيل لژهاي فراماسونري در ايران، شبكه

...بررسي ميزان كارآمدي ابزارهاي ديپلماسي عمومي انگلستان مهدي ميرزايي

١٥٥

در پس هر «ايران را شكل داده بود كه هنوز هم بسياري به ويژه مردم عادي بر اين باورند كه )175- 174: ص1384(صدوقي، ». ها حضور دارندتحولي در ايران، انگليسي

اند، اما انگلستان همچنان در تالش روابط دو كشور به طور بنيادي متحول شده هرچند بسترهاي

براي حضور و نفوذ در ايران به عنوان كشوري مهم در منطقه خاورميانه و تعقيب منافع سياسي، هاي اقدام و فعاليت سياسي چنين كشوري در اقتصادي و فرهنگي خود است. شناسايي شيوه

ان، با اين سابقه حضور و نفوذ از اهميت زيادي در تنظيم مناسبات با اين جامعه سياسي امروز اير كشور برخوردار است.

اگر فرض كنيم كه فعاليتهاي سياسي انگلستان در ايران تابعي از سياست خارجي اين كشور در

يكي توان گفت كهقبال ايران است و اين فعاليتها ارتباطي مستقيم با آن سياست دارند، آن گاه ميهاي ممكن روش شناسي فعاليت سياسي انگلستان در ايران، شناخت سياست خارجي از شيوه

انگلستان در ابعاد آشكار و پنهانش در خصوص جمهوري اسالمي ايران است.

بررسي جامعي را 2004لرد كارتر بنا به توصيه وزراي خارجه و خزانه داري انگلستان در سال

سي عمومي انگلستان در سياست خارجي آن كشور با كمك يك تيم در مورد كارآمدي ديپلمارسد. وي در گزارش دهد و به نتايج جالب توجهي ميمتخصصين مربوطه انگليسي صورت مي

گيري خود كه به عنوان سند رسمي دولت انگلستان نيز منتشر شده است بيان كرده كه نتيجهيران نيز در بين آنها قرار دارد، به نحو ديپلماسي عمومي انگلستان در كشورهاي هدف كه ا

مطلوبي موثر و كارآمد بوده ولي جاي بهبود و كارآمدي هنوز بيشتر است. در اين گزارش در بخش كشورهايي كه به لحاظ موقعيت جغرافيايي براي انگلستان حائز اهميت هستند و

ه به نام فضاي سياسي شود ولي تاكيد شده ككشورهاي كليدي اسالمي از ايران نام برده مي Lordخاص ايران به كارگيري ديپلماسي عمومي در ايران از حساسيت بااليي برخوردار است (

carter,2004.( تعريف ديپلماسي عمومي در اسناد دولتي انگلستان و از نگاه سياستمداران انگليسي


١٥٦

اسي قديم و نوين هارولد نيكسون ديپلمات وزارت خارجه انگليس مقايسه اي تطبيقي از ديپلمكند كه بيانگر تغييرات امروزي ديپلماسي باشد. طبق نظرات نيكلسون مشخصات ارائه مي

ديپلماسي در معناي سنتي آن عبارت بود از: پنهان كاري، غيردموكراتيك، روابط دو جانبه، عمل نوين گرا و وضعيتي كه توسط عده كمي از دولتهاي بزرگ اجرا و هدايت شود. اما ديپلماسي

درست برعكس آن و با مشخصاتي چون آشكار بودن، دموكراتيك، چندجانبه، اصول گرا و با شود. ديپلماسي نوين در شكل عمومي مشاركت دول بسياري از جمله دولتهاي كوچك انجام مي

آن اشاره به مردم دارد و نه دولتها. تاكتيكهاي ديپلماسي بيشتر خطاب به مردم است تا دولتها. )Lord Carter,1998: pp49-51(

هاي فرسوده و منفعل نگريسته الزم به ذكر است كه تالشهاي اطالعاتي سنتي به عنوان شيوه

هاي كسب اطالعات و نفوذ شود بلكه اين پنداشت جديد معرفي شد كه اغلب شيوهنمياست. به اطالعات كارايي الزم را جهت ارتقاي معرفي بريتانيا در خارج از كشور از دست داده

اين منظور وزارت خارجه انگلستان، ديپلماسي عمومي را به عنوان هسته اصلي فعاليتهاي خود برگزيده و استراتژي متمركزي را طراحي نمود و بخش ديپلماسي عمومي به عنوان مركز مشترك نخبگان در شهر لندن با در اختيار گرفتن چهار اداره اصلي امور خارجي و كشورهاي مشترك

نمودند كار خود را آغاز كرد. اين ادارت لمنافع كه در جهت ارتقاي مناسبات خارجي فعاليت مياعبارتند از ادارات اخبار و اطالعات، روابط پارلماني و روابط فرهنگي كه موظف به شكل دهي سياستهاي موردنظر گرديدند. جهت هماهنگي طرح ديپلماسي عمومي در سطح ملي الزم بود

عي از ديپلماسي عمومي به عمل آيد تا بر مبناي آن طرح عملياتي پياده شود. براين تعريف جامديپلماسي عمومي (مردمي) آن بخش از ديپلماسي است كه «اساس تعريف ذيل ارائه گرديد: باشد و هدف آن تاثيرگذاري بر ذهن سازان و تصميم گيران فراتر از سطح مناسبات دولت مي

(لرد ديويد »يق انتقال پيامهاي كليدي درخصوص بريتانيا است.اصلي ديگر جوامع از طر )2007ترايزمن،

تعريف رسمي پايگاه رسمي اينترنتي وزارت امور خارجه و مشترك المنافع بريتانيا از ديپلماسي است.» دستيابي به اهداف سياسي از طريق كار با عموم مردم در كشورهاي خارجي«عمومي،


١٥٧

)www.fco.gov.uk( تعريف رسمي جديدتر از ديپلماسي عمومي بريتانيا اين گونه يككار براي رسيدن به اهداف نفوذ كردن مثبت در ديدگاه هاي افراد و سازمان هاي خارجي «است:

)Lord Carter, 1995: p8». (انسبت به بريتانيا و همكاري آنها با بريتاني

رهنگي و ارتباطي در خدمت سياست گيري اقدمات فيكي از صريحترين اسناد در مورد شكل

است. در اين سند چنين 1950خارجي، مربوط به كميته مركزي اطالعات انگلستان در اوايل اي كه فراهم كردن اطالعات براي انگلستان در قالب ديپلماسي عمومي به گونه«آمده است:

ديپلماتيك ما سياستهاي خارجي آن درك و پذيرفته شود، همواره بخشي از وظايف هيئتهاي )17: ص1388متولي، ».(بوده است

انگلستان عمومي ديپلماسي ابزارهاي

در ايران و ديگر كشورها در سال هاي قبل از انگلستان هاي اجرايي ديپلماسي عمومي شيوهجنگ جهاني دوم در طول دهه هاي اخير دچار تغيير و تحوالت بسياري بوده و از راه هاي

به طور مشترك انگلستان وزراي خارجه و دارايي 2004د. در سال مختلفي اعمال مي شدنرا مامور بررسي و بازنگري اساسي در سياست هاي » پاتريك كارتر«كميسيوني به رياست لرد

در قالب 2005ديپلماسي عمومي آن كشور كرد. نتيجه و خالصه آشكار اين تحقيق كه در سال در سال هاي اخير به راهنماي اجرايي و صفحه اي منتشر شد، در عمل 77يك جزوه

.دستورالعمل ديپلماسي عمومي نوين بريتانيا در قرن بيست و يكم تبديل شده است

پس از چند دهه دريافته بودند كه بدون يك انگليسيگذاران در واقع سياستمداران و سياست

ه رقابت با ديگر بازنگري اساسي در برنامه هاي سنتي مرسوم ديپلماسي عمومي خود قادر بقدرت هاي حاضر اين صحنه در جهان امروز نخواهند بود. از زمان تدوين و انتشار گزارش لرد

نيز فعال انگلستان به بعد، بخش ديپلماسي عمومي در كميسيون سياست خارجي پارلمان 2كارترسرويس و به طرز قابل مالحظه اي بيشتر از گذشته موجب تعامل قانون گزاران آن كشور با


١٥٨

و مسئوالن آن موسسات در جهت 3شوراي فرهنگي و آموزشي بريتانياجهاني بي بي سي و ت.دگرديسي و پوست اندازي آن دو نهاد سنتي و رسمي شده اس

توان گفت كه انگلستان، فعاليتهاي سياسي خود را به سمت چهار حوزه در ايران جهت دهي مياه فرهنگ، پايگاه سياسي و پايگاه تجاري. در هر كدام از كند كه عبارتند از پايگاه دين، پايگمي

ها، انگلستان از دو روش ظريف و پنهاني كه هدف آن كسب نفوذ و كنترل بر كشور اين حوزهاي پنهاني و زيرزميني است و همچنين روش كنترل و نفوذ مستقيم بر سياستهاي ايران به شيوه

بهره مي جويد.

پايگاه دين -الف

هاي رفتاري ديرينه بريتانيا براي اعمال سياستهاي خود، نفوذ در بستر اعتقادي و شيوهيكي از ديني ملل ديگر است. انگلستان از اين طريق سعي دارد تا رنگ بومي به سياستهاي خود در آن كشور بدهد. اصوال يكي از نقاط قوت انگلستان در ايران و تعامل با كشور، آشنايي و ارتباط

كشور با محافل ديني و مذهبي جمهوري اسالمي ايران بوده است. انگلستان از ساليان ديرينه آنگيري از نفوذ گسترده خود در اقشار و جوامع مختلف ايران تالش نمود تا ارتباط دور با بهره

اي با قشر تاثيرگذار جامعه ايران يعني روحانيت داشته باشد كه پس از پيروزي انقالب ويژهمسئله تشديد و تقويت گرديد. به عنوان مثال دولت بريتانيا در زمان صدور فتواي اسالمي اين

قتل سلمان رشدي، قصد داشت از طريق ايجاد ارتباط ميان بعضي عوامل خود با بعضي از مقامات روحاني و علماي كشور، آنها را وادار سازد تا با ارائه صدور نظرات فقهي و اعالم نظر و

امام را از لحاظ مشروعيت به چالش بطلبند و بدين طريق زمينه لغو صدور فتوي، حكم فقهي حكم سلمان رشدي را فراهم سازد. بديهي است عالوه بر هدف بومي سازي خود، انگلستان با

كند و آن عبارت از هاي مذهبي كشور هدف مهم ديگري را نيز دنبال ميتالش براي نفوذ در اليهن علماي ديني و جلوگيري از وحدت آنها در جهت منافع و ايجاد اختالف نظري در ميا

) 189، ص1384سياستهاي خود است.(صدوقي،


١٥٩

هم اكنون بسياري از مراكز و محافل ديني و مذهبي ايران در انگلستان و مخصوصا لندن داراي ايران اي دارند. مراجع مذهبيدفاتر و شعباتي هستند و با مراكز متعدد انگليسي ارتباطات گسترده

هاي مختلف به عمدتا در لندن داراي دفاتري هستند و مسئولين مذهبي و ديني ايران به بهانهكنند بلكه انگلستان تردد دارند و جالب آنكه انگليسيها نه تنها براي تردد آنها مشكلي ايجاد نمي

كشور نيز حجم دهند. از سوي ديگر در داخلاي هم در اختيار آنها قرار داده و ميتسهيالت ويژهها برقرار است و اي از ارتباطات بين انگلستان با مراكز مذهبي و حتي حوزهقابل مالحظه

هاي مختلف با روحانيون در ارتباط هستند كه از مسائل عمده سنوات اخير ها به بهانهانگيسي مسائل حقوق بشري، حقوق زنان و كودكان، حقوق بشر اسالمي، نقش دين در سياست و...هستند كه زمينه را براي همكاري انگليس با اين مراكز ايراني گسترده تر ساخته است.(متولي،

)179، ص 1388

اي، قوميپايگاه فرهنگي، علمي، رسانه - ب

گسترش همكاري و جذب گروههاي ادبي و فرهنگي ايرانبان خود را مانند در حوزه فرهنگ نيز انگلستان با آن كه اجازه ندارد بخش فرهنگي و كالسهاي ز

سالهاي قبل از انقالب فعال كند، اما دفاتر صدا و سيما و خبرگزاري حوزه علميه و نيز هاي متعدد فرهنگي در اين كشور مشغول فعاليت هستند. انگلستان سعي دارد از طريق نمايندگي

پيوندهاي فرهنگي، آموزشي وسيع، چهره سياسي خود را در ايران ترميم كند.

ائز اهميت آن كه به لحاظ شرايط خاص فرهنگي جامعه ايران و عدم امكان حضور نكته ح

اي از ايران به گروههاي ادبي و فرهنگي انگليسي در كشور، در اكثر مواقع جريان يكسويهانگلستان برقرار بود. به اين معنا كه اين گروهها و مراكز ادبي و فرهنگي ايراني بودند كه عمدتا

كردند و در اكثر مواقع نمايندگي و مراكز فرهنگي انگلستان در كشور كليه ر ميبه انگلستان سفشدند. به هرحال براي پيگيري مسائل ديپلماسي عمومي انگلستان، هاي آنها را متقبل ميهزينه

ارتباطات آن كشور با گروهها و جوامع ايراني در حوزه فرهنگ و ادب يك فرصت مغتنم به رود.شمار مي


١٦٠

با گروههاي هنري ايراني و تاكيد بر نقش آنها در جامعه ايران همكاريعرصه هنر نيز به لحاظ ماهيت نرم افزاري آن و نقش بسيار تاثيرگذار و مهمي كه در شكل دهي به اذهان و تفكرات افراد در جوامع گوناگون داشته، بسيار مورد توجه انگلستان قرار گرفته است.

ها با بهره گيري از امكانات مالي و سالمي در ايران، انگليسيطي سالهاي پس از انقالب ااند ارتباط نزديكي با گروههاي هنري ايراني داشته باشند. به نحوي تكنولوژيك خود موفق شده

اند و يا برخي كه گروههاي هنري ايران در حوزه هاي مختلف مستمرا به آن كشور سفر كردهد كه ارتباطات بين سازمان ميراث فرهنگي ايران با مراكز گروههاي انگليسي به ايران آمده ان

انگليسي و نيز تعدادي از مراكز هنري با آن كشور در اين زمره هستند. اين ارتباطات در تلطيف فضاي بين دو كشور و يا حداقل ايجاد نگرشي مثبت در بين مسئولين مراكز مذهبي ايراني نقش

)180، ص1388خاصي داشته است. (متولي،

اشراف در محافل علمي و دانشگاهي

محافل و سازمانهاي علمي و تحقيقاتي از جمله بخشهايي هستند كه از طريق برگزاري همايش، توانند نقش المللي، چاپ كتاب و نشريه و... ميپذيرش دانشجو، شركت در همايشهاي بين

طي سنوات اخير در اين موثري در ديپلماسي فرهنگي و تصويرسازي ايفا نمايند و انگلستان ها در ايران بسيار موفق عمل كرده است. شايان ذكر است:حوزه

در صورتي كه كنفرانسهاي فرهنگي از سوي مجامع علمي معتبر برگزار گردد و نه - 1

تواند با استقبال بيشتري مواجه شود و درواقع سيستم دولتي نقش تامين سازمانهاي دولتي، ميهاي دانشگاهي در اجراي برنامه –بخشهاي غيردولتي در امور پژوهشي بودجه را داشته و ساير

ها و بخشهاي فرهنگي انگليس در ايران دقيقا فرهنگي نقش بسزايي داشته باشند كه نمايندگي همين ماموريتها را در سرلوحه امور خود به انجام رسانيده اند.

ي از آن بهره گرفته باشد تربيت رسد، انگلستان به درستهايي كه به نظر مييكي از حوزه - 2نخبگان ساير كشورها از جمله ايران از طريق فراهم آوردن فرصتهاي آموزشي براي آنها است.

تري اند، برداشت بسيار مثبتالتحصيل شدهدهد كساني كه از انگلستان فارغها نشان ميبررسي


١٦١

اند. ق درباره انگلستان پرداختهنسبت به انگلستان دارند تا كساني كه در ديگر كشورها به تحقيهاي آموزشي و نظاير اينها يك روش موثر است. در اين راستا ذكر اين ارائه بورسها، كمك هزينه

نكته حياتي است كه هم اكنون اين بورسها و كمك هزينه هاي اعطايي از انگلستان به اتباع يان پس از فارغ التحصيلي با ايراني، كامال سازمان يافته و هدفمند بوده و ارتباط دانشجو

هاي آن كشور به عنوان مرتبطين و افراد شود و از اين تحصيلكردهانگلستان همچنان حفظ مي گردد.بانفوذ انگلستان استفاده مي

از جمله اقداماتي كه انگلستان براي پيشبرد اهداف خود انجام داده، اين است كه - 3يي در دانشگاههاي ديگر نمايند و يا حداقل اين هادانشگاههاي خصوصي تشويق به ايجاد شعبه

شوند تا با هدف را دنبال كنند. همچنين موسسات خصوصي و دانشگاههاي انگليسي تشويق ميموسسات مشابه در ايران ارتباط برقرار نموده و به تبادل استاد و دانشجو بپردازند كه طي سنوات

انشگاههاي ايراني به خوبي پيگيري شده است.اخير اين امر از سوي دانشگاههاي انگليسي يا د

هاي ارتقاي شناخت از ديگر كشورها، تاسيس مراكز مطالعاتي دانشگاههاي يكي از شيوه - 4مشترك است تا بلكه براي تربيت نخبگان فكري در سطح منطقه و كشور هدف (ايران) تبديل

ه است و به لحاظ محدوديتهاي گردد و انگلستان اين مسئله را نيز در ايران به شكلي دنبال كردموجود براي آن در ايران بيشتر اين هدف را از طريق تاسيس مراكز مذكور در كشورهاي همسايه

ايران به انجام رسانيده است.

شود، تاسيس مراكز مطالعاتي است يكي از حوزه هايي كه در آن شديدا كمبود احساس مي - 5ردم ايران به درستي معرفي نمايد. شناخت مردم كه جهان پيرامون را به خوبي بشناسد و به م

اي از دنيا، هاي گروهي صورت پذيرد. تصوير روزنامهايران از جهان خارج عمدتا از زاويه رسانهرسد. روزنامه نگار، محقق نيست كه در جستجوي حقيقت باشد بلكه تصوير واقعي به نظر نمي

انديشد. درصورتي كه جامعه و تصميم به يافتن عناوين جذاب و اخبار توجه برانگيز ميهاي علمي نياز دارند. اين كار گيرندگان سياسي و اقتصادي به نظرات كارشناسي و مبتني بر داده

از سوي انگليس و در مورد ايران به خوبي صورت گرفته است و هم اكنون مراكز مطالعاتي نند.كمتعددي در آن كشور به شكل تخصصي روي مسائل ايران كار مي


١٦٢

اي كه جذب پژوهشگران و دانشمندان و انديشمندان از طريق ايجاد مراكز علمي به گونه - 6برجسته ترين محققين در آن حضور داشته باشند تا به واسطه آنها بهبود وجهه ملي انگلستان در

اي به نزد افكار عمومي جهان امكانپذير باشد. در اين حوزه انگلستان از ديرباز توجه ويژههاي رهاي هدف از جمله ايران داشته و با جذب كارشناسان و متخصصين برجسته در حوزهكشو

مختلف علوم و فنون و... موفقيتهاي چشمگيري را به دست آورده است.

هاي فرهنگي به اجرا بگذارند، تا ايجاد مراكز فرهنگي در خارج از كشور كه بتوانند برنامه - 7، موسيقي، كتاب و مجالت ايراني ميسر گردد. مهمترين عامل از طريق اين مراكز امكان تهيه فيلم

در اين روند ميزان دستيابي مقوله تاثيرگذاري اين فعاليتها بر ارتقاء وجهه ملي است. درواقع بايد ديد ميزان تاثيرگذاري فعاليتها بر اقشار نخبه و تاثيرگذار جامعه بيشتر بوده است يا بر افراد

ي است افراد تاثيرگذار بر جامعه، خود منبعي از الهامات فرهنگي خواهند تاثيرپذير جامعه. بديهبود. براي صدق اين ديدگاه نيم نگاهي به فعاليت موسسات فرهنگي تحت نظارت نخبگان

فرهنگي كشورهاي بيگانه، بيان كننده آن است كه چه حجم تبليغات وسيعي متوجه كشور است.

اسي عمومي خود يعني شبكه جهاني بي بي سي و بريتيش انگلستان از طريق دو بازوي ديپلمكانسل به خوبي اين هدف را دنبال كرده و به نتايج بسيار مطلوبي هم دست يافته است. طي

پروژه دانشگاهي بين دانشگاههاي ايران و انگلستان منعقد شده كه 30چهار سال گذشته حدود انگليس شده است. باعث عزيمت و حضور نخبگان و محققان ايراني در

شوراي فرهنگي بريتانيا

در حوزه ديپلماسي عمومي، بريتانيا در زمره نخستين كشورهايي است كه با هدفهاي مختلف از جمله پيشبرد آموزش در كشورهاي كمتر توسعه يافته، فعاليتهاي چندين ساله داشته است. اين

بر تاسيس مراكز آموزش عالي و مراكز تالشها به آفريقا و آسيا محدود نشده و تاكيد فراوانيتحقيقاتي اجتماعي و اقتصادي داشته است. كيفيت ظاهرا باالي آموزش بريتانيا از طريق الگوسازي مراكز آموزشي مانند آكسفورد، كمبريج و لندن در كشورهاي ديگر به وجود آمده

وها منتقل گرديده است. است. هرچند كه ضعفهاي هر كدام از مراكز فوق نيز به همراه اين الگ


١٦٣

انگليسي ها و فرانسويان جزو نخستين كشورهايي بودند كه نهادهاي فرهنگي را تاسيس كردند و در نتيجه اين تالشها است كه مي بينيم زبان آنها و مخصوصا انگليسي به عنوان ابزار ارتباط ميان

ريخ و ادبيات بريتانيا را كشورهاي در حال توسعه رايج شده است و زمينه تفاهم فرهنگي با تافراهم آورده است. شوراي فرهنگي بريتانيا مسئوليت ترويج زبان انگليسي و برقراري روابط فرهنگي با ساير كشورها را عهده دار است. اين سازمان با امكانات وسيع خودش در صحنه هاي

گسترده اي از فعاليتها حضور دارد.

هاي گي انگليسي مستقر در ايران و يا در انگلستان، با برنامهطي سالهاي گذشته، سازمانهاي فرهن

هاي مختلف علمي، آموزشي و فرهنگي نظير برگزاري كارگاههاي اند در حوزهخود توانستههاي هاي مختلف، نمايشگاههاي هنري، همكاري با مراكز ايراني در قالب پروژهآموزشي در رشته

ههاي ايراني به انگلستان، توليد و توزيع محصوالت مشترك، انعقاد قراردادهاي اعزام گروفرهنگي و... جوامع هدف در ايران را متوجه خود سازند و از اين راه به اهداف خود جامه عمل

توسط شوراي فرهنگي بريتانيا در ايران كه سازمان مستقلي 2000بپوشانند. اين مهم از سال يسر شده بود اما پس از مدتي فعاليت اين كشور جهان شعبه دارد م 100است و در بيش از

موسسه غير قانوني اعالم شد.

با 1940شوراي فرهنگي بريتانيا در ابتدا از طريق قانون رويال چارلز تاسيس شد و در سال

تدوين و ثبت اساسنامه خود رسميت يافت. در مقدمه اساسنامه، اين نهاد به جرج ششم پادشاه اين نهاد براي تبليغات 1993ست و در بازبيني اساسنامه نيز در سال وقت بريتانيا تقديم شده ا

منويات بريتانيا به ملكه فعلي اين كشور تقديم گرديده است. شوراي فرهنگي بريتانيا يك نهاد باشد كه به طور مستقيم زير نظر وزارت امور خارجه دولت انگلستان عمومي و نيمه دولتي مي

و وزارت امور خارجه انگلستان وظايف چندي را به طور مستقيم بر كند و از اين رفعاليت ميعهده اين نهاد قرار داده است. الزم به يادآوري است كه اين مركز به موازات خبرگزاري بي بي سي تاسيس شد تا خالهاي موجود در بي بي سي را برطرف كند. در گزارش لرد كارتر در

ي سايت اين موسسه قرار دارد به صراحت تاكيد شده خصوص شوراي فرهنگي بريتانيا كه بر رو


١٦٤

lordكه اين مركز هم سو وهم جهت با سياستگذاريهاي دولت انگلستان تاسيس شده است. (

carter,2005(

شايد به همين دليل است كه بسياري از كشورها از برگزاري دوره هاي مختلف اين موسسه

طي بسيار عميق و گسترده با كشور انگليس كنند و حتي برخي كشورها كه روابحمايت نميدارند، باز هم از فراهم آوردن پشتيباني الزم از قبيل ويزاي دانشجويان و بيمه براي اين موسسه

كند و رئيس زنند. شوراي فرهنگي بريتانيا زير نظر يك هيات امنا فعاليت ميسرباز ميگردد تا اهداف مرئي انگلستان تعيين ميغيرانتخابي هيات امنا مستقيما توسط وزير امور خارجه

و نامرئي اين وزارتخانه را پوشش دهد. اين موسسه به مراتب گسترده تر از يك دوره زبان را كند كه به صراحت در اصول اوليه تاسيس شوراي فرهنگي بريتانيا به آن اشاره شده دنبال مي

د بسيار قابل توجهي از محل ثبت است. با آنكه اين مركز يك موسسه غيرانتفاعي است و درآمنام كالسهاي زبان خود دارد ولي مستقيما بودجه قابل توجهي نيز از وزارت امور خارجه بريتانيا

رسد. اين بودجه تنها در سال كند كه به مصرف اهداف نامشخص اين سازمان ميدريافت مي 500ر همين سال به حدود ميليون پوند بوده است و گردش مالي آن د 186بالغ بر 2006- 2005

ميليون پوند رسيده است. ديپلماسي عمومي اين موسسه بخشي از ديپلماسي دستگاه سياست خارجي انگلستان است كه وظيفه آن همراه سازي افكار عمومي بريتانيا با سياستهاي خارجي

كشورهايي هاي سياسي، تبليغاتي و جمع آوري اطالعات ويژه ازدولت بريتانيا در مقابل هجمهباشد. آن كشور با ايجاد و حفظ اين ارتباط، در حقيقت پل ارتباطي مستحكمي بين نظير ايران مي

جامعه ايران در حوزه هاي مختلف با خود ايجاد نموده و از فرايند روزافزون تماسهاي بين اقشار نحو سود برده مختلف جامعه ايران با سازمانها و افراد دولتي و غيردولتي انگليس به بهترين

است.

بي بي سي

اي در روابط دو كشور اكنون انگلستان بيشترين خبرنگار مقيم خارجي را در در حوزه رسانهتهران دارد (بخش جهاني بي بي سي، اكونوميست، فايننشيال تايمز، اينديپندنت، گاردين و


١٦٥

ميان دو كشور شكل خبرگزراي رويتر) و همين امر نشانگر اين است كه بعد جديدي در روابط گرفته است كه در آينده در تعامل ميان دو كشور نقشي مهم ايفا خواهد كرد.

كه ندارند نكته اين ذكر از ابايي، سي بي بي غيررسمي و رسمي مورخان حتي، محققان بيشتر

بخش تبليغاتي هاي فعاليت كردن خنثي براي اصل در سي بي بي راديوي فارسي بخش تاسيس از پيروي در پهلوي شاه رضا دادن قرار فشار تحت و ايراني مخاطبان بر برلين يوراد فارسي نظامي نيروهاي توسط ايران نظامي اشغال توجيه بعد مرحله در و متفقين جنگي هاي سياست گرفت. صورت شوروي جماهير اتحاد و بريتانيا

نظر مقامات لندن بود. تاسيس بخش فارسي بي بي سي تقريبا از ابتداي جنگ جهاني دوم مورد

دسامبر 29ظاهرا نخستين بار پيشنهاد و ضرورت اين امر از سوي بوالرد در گزارشي به تاريخ (سه ماه پس از آغاز جنگ) به لندن ارسال شد. اين پيشنهاد چهل روز بعد در نهم فوريه 1939بودجه الزم ،داري از سوي لندن تاييد و به بوالرد ابالغ شد كه وزارت خارجه و خزانه 1940

(دوم دي ماه 1940در آخرين روزهاي دسامبر سال . براي تاسيس بخش فارسي را مهيا كرده اند) ، پانزده ماه پس از آغاز جنگ جهاني دوم و در هنگامه برنامه ريزي متفقين براي حمله 1319

سي راديو بي بي و اشغال ايران)، بخش فار 1320نظامي به ايران (هشت ماه قبل از سوم شهريور سي آغاز به كار كرد.

در سال هاي پس از انقالب، بي بي سي فارسي به داليل مختلف مامني براي فعاليت افرادي بوده كه با حكومت پس از انقالب سر ناسازگاري داشته و حتي به طور فعال و سيستماتيك در

اند. اقدامي كه با هر نگاهي در سازمان هاي سياسي و شبه نظامي عضو بوده و يا هوادار آن بوده تضاد آشكار با همه منشورهاي قديم و كنوني بي بي سي و ادعاي بي طرفي و عدم جانب داري

.آن شبكه است


١٦٦

سياست پيروي از منويات وزارت خارجه بريتانيا تا جايي براي سرويس جهاني بي بي سي پيش انه خانه تكاني و كم كردن برنامه ها و رفت كه اين شبكه در اوج مشكالت اداري و مالي و در مي

، با چراغ سبز از سوي وزارت خارجه و پارلمان 2006بخش هاي مختلف خود ناگهان در اكتبر آن كشور تاسيس يك شبكه تلويزيوني فارسي زبان (يا چنان كه خود مي گويند پي.تي.وي) در

.را اعالم كرد 2008سال

ويس جهاني بي بي سي سال ها است به اين نتيجه رسيده مسئوالن وزارت خارجه بريتانيا و سر

اند كه چرخ تبليغات راهبردي و ديپلماسي عمومي آن كشور با دروغ پراكني مستقيم و مداوم نمي چرخد. بي بي سي نيازي به دروغ گويي مداوم ندارد. اين شبكه سال ها است كه در پي

و ارايه تصاوير غلط و ناكامل به جلب اعتماد مخاطب از طريق ارايه گزارش هاي درستبه بيان ديگر، سرويس جهاني بي بي سي ت. مخاطبان خارجي تنها در مواقع لزوم و خاص اس

روري در بين مخاطبان ضبراي جا انداختن گزارش ها و اخبار خود و القاي موارد الزم در موقع .استگو و بي طرف استخارجي نخست بايد در آن ها اين باور را ايجاد كند كه رسانه اي ر

در واقع بحث ديپلماسي عمومي بريتانيا بحث سياست هماهنگ نهادهاي مختلف براي اهداف مختلف راهبردي و دراز مدت است. در اين مسير نبايد متوقع بود كه لحظه به لحظه فعاليت

ي شوراي فرهنگهاي كوتاه مدت و روزمره نهادهايي همانند سرويس جهاني بي بي سي و يا منطبق بر سياست هاي اعالم شده دولتي بنمايد، بلكه رسيدن به هدف نهايي و فتح قلوب بريتانيا

و اذهان مخاطبان در خارج از مرزهاي بريتانيا در ميان مدت و دراز مدت است كه بايد از هر .طريقي ولو دادن امتياز و ضررهايي در كوتاه مدت حاصل شود

س مطرح تاريخ ديپلماسي عمومي، يكي از مشكالتي كه در اين ، كارشنا4به گفته نيكالس كال

راه گريبانگير سرويس جهاني بي بي سي است عدم امكان رهايي از خاطره ناخوش آيند مخاطبان از گذشته نه چندان قابل دفاع اين شبكه و صرفا پرداختن به آينده اي پر زرق و برق و

) 9،ص1389. (تفرشي، ظاهرا اميدوار كننده است


١٦٧

اشاعه زبان انگليسي به عنوان زبان دوم عناصر فرهنگي ايرانزبان از جمله ابزارهاي مهم ديپلماسي عمومي است، هرچه اين ابزار در اختيار افراد بيشتري قرار

آيد. به همين دليل گسترش زبان گيرد، امكان بيشتري براي افزايش تفاهم و گفت وگو فراهم مي هاي مراكز فرهنگي انگلستان در جهان و ايران بوده است:نفك برنامهانگليسي در جهان جزو الي

دسترسي تعداد بيشتري از افراد به منابع خبري انگلستان امكانپذير است و وابستگي تعداد - 1

يابد.بيشتري مخاطب به منابع خبري در ايران (كشور هدف) كاهش مي

شده و شايد اساسا ترجمه آن به بسياري از متون ادبي و تاريخي انگليسي ديگر ترجمه ن - 2زبانهاي ديگر دشوار باشد. با گسترش زبان انگليسي استفاده از منابع فرهنگي و تاريخي انگلستان

گردد. براي تعداد بيشتري ميسر مي

3 - انتقال اطالعات و تكنولوژي از طريق اينترنت در قالب يك پديده فرهنگي

برند. اين ابزار نوين ارتباطي به بهترين نو سود مي دستگاههاي دولتي و غيردولتي انگلستان ازوزارت خارجه انگلستان و بخش ديپلماسي عمومي آن، همراه با دو بازوي ديپلماسي عمومي آن كشور يعني شوراي فرهنگي و آموزشي بريتانيا و شبكه جهاني بي بي سي عالوه بر اينكه

عه كنندگان خود در ساير كشورها قرار هاي مختلف در اختيار مراجاطالعات زيادي در حوزهكنند و يا مراجعين را به دهند، سرويسها و خدمات رايگان زيادي را نيز براي آنها فراهم ميمي

دهند.ساير مراكز موردنظر در انگليس ارجاع مي

انگلستان با ايجاد موسسات آنالين آموزش زبان انگليسي و يا دانشگاهي آنالين با رشته هاي

هاي گون زبان، ايرانشناسي، اسالم شناسي، طيف وسيعي از افراد را در سراسر جهان با هزينهگوناكم و حتي به نحو سودآوري خطاب قرار داده است و در قالب مسائل علمي و آموزشي مسائل

نمايد.مورد نظر خود را به آنها منتقل مي


١٦٨

اههاي اطالعاتي قوي و معتبر در مورد يكي ديگر از اقدامات انگلستان در اين زمينه، ايجاد پايگانگلستان تاريخ و تمدن آن كشور و... به ديگر زبانهاي زنده دنيا به ويژه زبان كشور هدف است،

تا بتواند اطالعات مفيدي از چهره انگلستان در اختيار جوينده هاي سايتهاي اينترنتي قرار دهد.

پايگاه سياسي - ج

همراهي مراكز متعدد نيازمند است و به همين خاطر مديريت آن ديپلماسي عمومي به همكاري وبايد در عالي ترين نهاد اجرايي كشور متمركز باشد. ديپلماسي عمومي بايد قبل از سياستگذاري،

هاي مرتبط مدنظر قرار گيرد، چرا كه زمينه ساز و پشتيباني ساير سياستها، حتي در ساير حوزهت. فرايند فوق بيانگر آن است كه نيل به اهداف ديپلماسي عمومي سياستهاي امنيتي و نظامي اس

نيازمند يك استراتژي كالن است كه بايد در باالترين مقام عالي كشور تعيين و تصويب گردد كه اين استراتژي به خوبي توسط انگلستان به مرحله عملياتي رسيده است.

اس مستقيم را با مخاطبين خارجي دارد وزارت امور خارجه از طريق كاركنان خود بيشترين تم

اي در اصالح وجهه ملي ايفا نمايد. توان نقش ارزندهبه همين دليل مهمترين نهادي است كه ميهمانگونه كه همگان آگاهند، وزارت امور خارجه تعداد زيادي نماينده در خارج از كشور دارد

توان گفت شوند لذا ميميكه همگي به نوعي نماينده فرهنگ و تمدن آن كشور محسوب نمايندگان سياسي و اداري مقيم خارج از كشور بيانگر چهره ملي هر كشور هستند. بنابراين اين افراد بايد از توانايي، شخصيت و فرهنگ بااليي برخوردار باشند و بتوانند يك تمدن كهن را

شد و پرورش يابد. سخن نمايندگي كنند. آشكار است كه اين توانايي ها بايد در داخل كشور راند. توجه و آشنايي اصلي آن است كه آيا انگيسيها در اين كار (حداقل در مورد ايران) موفق بوده

ديپلماتها به زبان، فرهنگ و آداب و رسوم و تمام ويژگيهاي كشور هدف و عنايت به فرهنگ و ت. آموزش كوتاه مدت زبان ديگر كشورها، همينطور توجه آنها به اعمال خود حائز اهميت اس

دهد تا آنجا كه ممكن است نسبت ديپلماسي عمومي براي كليه ديپلماتها اين امكان را به آنها ميبه مجامع و محافل فرهنگي بي تفاوت نباشند و از اقدامات و فعاليتهاي بخشهاي مختلف

سمينارها و فرهنگي ارزيابي داشته باشند. از مباحث كالن گفتگوي تمدنها تا زبان آموزي و


١٦٩

كنفرانس و محصوالت فرهنگي. طرح اين موارد با جزئيات آن به اين دليل بود كه تصريح گردد يكي از عوامل موفقيت انگليسيها در عرصه ديپلماسي عمومي و فرهنگي همين تسلط و آگاهي

ديپلماتها و افراد مربوطه به زبان، فرهنگ و آداب و رسوم ايران بوده است.

ع رساني به كاركنان وزارت امور خارجه پيرامون بخشهاي مهم فرهنگي داخل ضرورت اطال

اند تا با كشور توسط مسئولين و مقامات انگليسي به خوبي درك شده است. آنها تالش كردهايجاد فضاي الزم براي كاركنان خود در مركز جهت شناخت كامل وظايف ارگانها، سازمانها و

ها و بنگاههاي خصوصي در هنگام انجام ماموريتهاي ديپلماتيك نهادهاي فرهنگي و وزارتخانه در خارج از كشور، خصوصا در روابط فرهنگي، موثر و اثربخش عمل نمايند.

اعزام افرادي براي زبان آموزي در كشورهاي مختلف، يكي ديگر از ضروريات است. فراگيري

شكار است كه آشنايي با فرهنگ و زبانهاي مهم پيش نياز پيشبرد يك ديپلماسي عمومي است. آدهد كه شما براي فرهنگ اين كشور تسلط به زبان كشور هدف اين پيغام را به مخاطب مي

توانيد پيغام خود را به مخاطب منتقل كنيد و احترام قائليد و بدون تعريف ناشي از ترجمه مينمايد ور هدف را تسهيل ميپيام وي را درك كنيد. اين امر نه تنها برقراري ارتباط با مردم كش

سازد. مقايسه بين تعداد افرادي كه در طول يك سال بلكه طرف مقابل را نيز آماده شنيدن ميشوند در توسط سازمانهاي مسئول دولتي براي فراگيري زبان انگليسي به آن كشور اعزام مي

دهد كه خوبي نشان ميمقايسه با تعداد افراد اعزامي از انگليس براي فراگيري زبان فارسي به كند.اي را در اين حوزه دنبال ميانگليسي ها برنامه ريزي ويژه

پايگاه اقتصادي و تجاري -د

بخش تجاري اعم از خصوصي و دولتي نيز در پيشبرد استراتژي فرهنگي به منظور بهبود وجهه ت كه سريعتر نمايد. بخش اقتصادي و توريسم از جمله بخشهايي اسملي در خارج مشاركت مي

پذيرد. به همين خاطر بايد نسبت به اين موضوع از ديگر بخشها از چگونگي وجهه ملي تاثير مي پذيرد:حساستر بود. اين مشاركت به اشكال مختلف صورت مي


١٧٠

مشاركت ملي بخشهاي تجاري: اين بخشها، بخشي از بودجه تبليغاتي خود را به تبليغات - 1 دهند (شركت نفتي شل و...)تصاص ميفرهنگي براي بهبود وجهه ملي اخ

كنند و يا در تبليغات روي كاالهاي در بروشورهاي تبليغاتي كه براي كاالهاي خود تهيه مي - 2صادراتي تا جايي كه ممكن و مطلوب است از جذابيتهاي كشور خود به نحو زيبايي استفاده

كنند (بريتيش كانسيل و...)مي

د وسيعترين شبكه را در سراسر جهان داشته باشد و از بخش تجاري خصوصي و نه دولتي شاياين طريق تاثيرگذارتر خواهد بود. عالوه بر اين توجه به اين واقعيت الزم و ضروري است كه به واسطه تبليغات منفي دهه هاي گذشته عليه ايران، اعتقاد كافي نسبت به مجاري رسمي وجود

نشوند. دهند به آن نزديكندارد و افراد ترجيح مي

دهد فراهم آوردن امكانات براي اتباع ايراني و افزايش فرصتهاي سفر به ها نشان ميبررسي

هاي تلويزيوني بين المللي يكي از اقداماتي است كه انگليس و انجام تبليغات توريستي در شبكهيك تواند تاثير بسزايي در اهداف ديپلماسي داشته باشد. نكته قابل طرح آنكه موفقيتمي

استراتژي مستلزم آن است كه به خوبي تنظيم شده باشد، از بودجه كافي برخوردار باشد و براي هاي انگليسيها يك دوره زماني طوالني به طور مداوم پيگيري شود و هر سه اين عناصر در برنامه

، 1388در حوزه ديپلماسي عمومي و فرهنگي به خوبي قابل مشاهده هستند. (متولي، )186- 185صص

عوامل موثر در موفقيت ديپلماسي عمومي انگلستان

هاي ديپلماسي عمومي در ايران مديون عوامل متعددي است كه اگر موفقيت انگلستان در عرصهاز ناكارآمدي مراكز مسئول در ايران در اين حوزه بگذريم، آشنايي انگلستان با نقاط قوت و

اعث گرديده آن كشور ضمن اتخاذ سياستهاي ضعف همين مراكز و عملكردهاي آنها است كه بمدون و برنامه ريزي شده براي ايجاد و حفظ ارتباط با اقشار مختلف جامعه ايران، اهداف و


١٧١

مقاصد خود را از طريق ديپلماسي عمومي دنبال كند. به طور خالصه برخي از اين عوامل موثر در موفقيت عباتند از:

ي عمومي اين است كه تصميم گيرندگان سياسي نسبت اولين نكته مهم در خصوص ديپلماس .1

اند. اين تفكر در انديشه نخبگان سياسي آنها پديد آمده كه به اهميت استراتژيك آن متقاعد شدهگذارد و به ميزاني كه چگونه وجهه ملي در انظار عمومي جهان بر امنيت و منافع ملي تاثير مي

گردد. لذا بايد وجهه ملي و ضرورت نيز تضعيف مي وجهه ملي تخريب گردد منافع و امنيت ملي اتخاذ ديپلماسي عمومي به سطح نگرش استراتژيك نخبگان راه يابد.

دهد بلكه دومين عامل اين است كه ديپلماسي عمومي نه تنها موافقين خود را هدف قرار مي .2كشورهايي مورد دهد. بنابراين ديپلماسي عمومي بايد بيشتر درمخالفين را نيز هدف قرار مي

اجرا گذاشته شود كه تصوير منفي از كشور دارند.

اند كه در استراتژي فرهنگي همواره سوژه در محيط فرهنگي انگليسيها اين مهم را دريافته .3كند و به ارزشهاي متفاوتي معتقد و با آنها مانوس است. بدون توجه و بذل متفاوتي زندگي مي

توان ي ارائه ارزشهاي موردقبول خود امكانپذير نيست. نمياحترام به ارزشهاي مورد قبول و ارزشهاي ديگران را سراسر رد نمود و انتظار پذيرش ارزهاش خود را از آنها داشت.

چهارمين عامل موفقيت استراتژي انگليس، هماهنگي بين بخشي و تمركز در تصميم گيري .4گي اين بخها با ساير وزارتخانه ها است. نه تنها هماهنگي ميان بخشي ضروري است بلكه هماهن

و سازمانهايي كه به نوعي در مسائل خارجي مشاركت دارند، الزم است.

ضرورت هماهنگي حتي درخصوص نهادهاي داخلي نيز صادق است. امروز كشورهاي .5هدف (از جمله ايران) زير ذره بين قرار دارند و هرگونه خبر منفي در خصوص آنها در سطح

شود.اده ميوسيعي پوشش د

باشد و امروزه تفكيك ميان مخاطب داخلي و خارجي نيز در دنياي ارتباطات امكانپذير نمي .6ارتقاي تكنولوژيكي اطالعات اين فاصله را محو كرده است. شايد از نظر مقامات سياسي اين

دهند چنين هاي جمعي كه اخبار كشورها را پوشش ميتفكيك قابل انجام باشد اما رسانه


١٧٢

شوند. لذا در موضع گيريها مخاطبين داخلي و خارجي به طور يكسان خطاب يكي قائل نميتفك گيرند.قرار مي

گيرد اين است كه ديپلماسي عمومي، عامه مردم را اي كه مورد تاكيد قرار ميآخرين نكته .7پذيرد كه بيشترين مخاطب دهد لذا كار در درجه اول از طريق ابزاري صورت ميهدف قرار مي

عام دارند. از قبيل تلويزيون، روزنامه ها، سايتهاي اينترنتي پربيننده، ورزشهايي كه در كشورها شوند و.... اما نكته مهمتر هدف طرفداران بيشتري دارند، كاالهايي كه به طور روزانه مصرف مي

الهاي قرار دادن نخبگان فرهنگي و كساني است كه خود بر جامعه تاثيرگذارند كه اين كار طي س گذشته به خوبي از سوي انگليس در ايران صورت پذيرفته است.

نتيجه گيري

توان گفت به كارگيري سياستهاي سخت افزاري از قبيل تهديد، با توجه به مطالب ذكر شده ميالملل از جمله شوراي امنيت، محدود ها و توسل به مجامع و رسانه هاي بينارعاب، تحريم

و... توسط انگلستان عليه ايران نه تنها كمك چنداني به پيشبرد سياست سازي مناسبات سياسيخارجي انگليسي نكرده، بلكه بالعكس ايران را در پافشاري به مطالبات خود در عرصه روابط دو

المللي مصمم تر ساخته است. مسئله حق ايران در دستيابي به انرژي صلح آميز به جانبه و نيز بينبه اثبات رسانيده و تهديدات و تحريمهاي انگليسي و متحدانش از جمله خوبي اين ادعا را

آمريكا كمكي به تغيير مواضع ايران در اين زمينه نكرده و سياست خارجي انگلستان در اين مقوله پاسخ مطلوبي نداشته است. بنابراين اين مسئله يا فرضيه كه ابزار ديپلماسي عمومي،

هاي عمليات رواني توسط انگلستان و عليه ايران راي برنامهپوشش و بستري مناسب براي اج است همانطور كه در گذشته بحث شد مورد تائيد قرار گرفت.

ايران به لحاظ عوامل و فاكتورهاي متعدد خاص و منحصر به فرد از جمله جمعيت جوان، قشر

يت آميز بودن ارتباط عظيم دانشجو و دانشگاهي، تنوع قوميتي و عواملي از اين دست و نيز موفقكند تا با اين قبيل افراد براي انگلستان در نيل به اهداف سياست خارجي، آنها را ترغيب مي

همچنان از ابزار ديپلماسي عمومي در شكل نوين آن و با فناوريهاي مدرن كنوني بهره ببرند.


١٧٣

تفاده از بحث قوميتها و آشنايي انگلستان با ساختار فرهنگي و اجتماعي ايران و به عبارت بهتر اسفرهنگهاي مختلف جامعه ايران و تفاوتها و نقاط ضعف و قوت هر يك مواردي بوده كه از ديرباز مورد توجه دولتمردان و گردانندگان عرصه سياست خارجي انگليسي بوده است. انگلستان

فته در آنها بهره با شناخت كاملي كه در اين حوزه داشته است توانسته از ظرفيتهاي بالقوه و نهجسته و با استفاده از آنها سياست خارجي خود را پيش ببرد. مباحث مربوط به اقوام كرد، ترك

هاي موجود براي آنها در ايران در مراكز مطالعاتي انگلستان و و بلوچ، برجسته سازي كاستينمايانند روي مي هاي آن كشور، اختالفات مذهبي بين شيعه و سني كه گهگاه با شيطنتهاييرسانه

-و... در زمره بيشترين موضوعات مورد توجه مراكز انگليسي و سياست خارجي آن كشور بوده

اند.

انگلستان طي چند سال گذشته به دليل عدم تمايل به برقراري ارتباط رسمي و از طريق مجاري

زمانهاي غير اي به شكل غيرمستقيم و از طريق ساديپلماتيك به سبك سنتي، تالشهاي گستردهسياسي خود داشته تا ارتباط خود را با مردم ايران در طبقات و جوامع مختلف داخلي ايجاد،

شود كه از جمله آنها حفظ و بسط و توسعه دهد. دليل اين امر هم در داليل مختلفي خالصه ميقه و جهان، توان به مواردي اشاره كرد. موقعيت و جايگاه ويژه و منحصر به فرد ايران در منطمي

منافع انگلستان در ايران و منطقه، رقابت با بسياري از كشورهاي اروپايي و اياالت متحده، سابقه حضور تاريخي و موثر انگلستان در ايران.

ها و اهداف انگلستان در برقراري ارتباط صرف با از ساليان گذشته تاكنون، عدم تامين خواسته

الفات ايران با متحدين انگلستان از جمله آمريكا و اسرائيل و از دولتهاي ادوار مختلف ايران، اختسوي ديگر در سطح داخلي انگلستان ، نياز آن كشور به جامعه تحصيلكرده و نخبه ايران در

هاي مختلف، درآمدهاي سرشار و قابل توجه انگلستان در حوزه آموزشي در مقاطع حوزهاز جمله ايران براي تحصيل و تحقيق در آن مختلف از محل پذيرش اتباع كشورهاي مختلف

كشور و جذب و به كارگيري آنها در سازمانهاي انگليسي و دهها دليل ديگر باعث گرديده كه


١٧٤

اي از طريق ديپلماسي غيررسمي و ارتباط با جامعه طي سالهاي اخير آن كشور تالش گسترده ايران در دستور كار سازمانهاي غير سياسي خود قرار دهد.

بنابراين مهمترين پيامد اثبات فرضيه اصلي، اين مسئله خواهد بود كه دولت و حكومت ايران

گيريهاي بايد در سياستهاي خود در مورد مسائل سياست خارجي و حتي داخلي و نيز موضعاقتصادي، سياسي و فرهنگي و... تجديدنظر كند. آنها عمال بايد روشهاي كارآمدتري براي نيل به

سياست خارجي و ايجاد رضايتمندي عمومي ايجاد كنند. اهداف

منابع

ترايزمن، ديويد، معاون وزارت خارجه انگليس، سخنراني رئيس هيئت ديپلماسي عمومي انگليس، .1 www.lse.edu/public diplomacy/traisman. 2007مارس 7مدرس علوم اقتصادي لندن،

بي.بي جهاني سرويس فارسي بخش موردي مطالعه: اناير در بريتانيا عمومي تفرشي، مجيد، ديپلماسي .2 سي.

)، (مجموعه مقاالت) تهران، موسسه تحقيقات ابرار 1صدوقي، مرادعلي، روابط ايران و انگلستان (جلد .3 .1384معاصر تهران،

متولي، سيداحمد، ديپلماسي عمومي و سياست خارجي انگليس در ج.ا.ا، پايان نامه دكتراي روابط بين .4 .1388نشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران، الملل دا

5. http://www.fco.gov.uk/en/about‐the‐fco/what‐we‐do/funding‐programmes/public‐diplomacy/ 6. Public Diplomacy Review, By Lord Carter of Coles, , p.8, British Council, London, 1995 http://www.theyworkforyou.com/peer/lord_carter_of_coles 7. www.Fco.org/lord carter report/2005 8. Lord Carter, "The Carter Past and The Future of The public Diplomacy", Orbis, 42(1), (winter1998). 49‐51. 9. http://www.britishcouncil.org/home‐carter‐report


١٧٥

Investigation of the effectiveness adjustment of England public diplomacy tools Mahdi Mirzaee Abstract Regarding the long history of presence of England in the Middle East and Iran, this country was very active from the point of public diplomacy; it has led to significant and positive outcomes for England in economic, political, cultural, and social fields. The present study explores why England tends more increasingly to apply the public diplomacy in its own foreign policy towards Iran. We hypothesized that generally when diplomacy in its traditional form which is making relationship with the authorities of the country fails, that country attempts to find another ways to achieve its national interest's objectives. Therefore, it would be able to be effective using the public diplomacy in order to have such an influence on different parts of the objective country. In order to do this, the public diplomacy and relationship with the objective country people has an effective application. The present study explores England public diplomacy tools as well as their effectiveness in relationship with Iran. Key words: public diplomacy, the United Kingdom, Media, Iran


١٧٦

پي نوشت ها 1 Public diplomacy 2 Lord carter 3 British Council 4 Nicholas J. Cull


١٧٧

فرانسه: مطالعه موردي آفريقا و جهان عرب ديپلماسي عمومي

نيا حسين حميدي

الملل وزارت امور خارجهاستاد علوم سياسي دانشكده روابط بين محمود كريمي

ايكارشناس ارشد مطالعات منطقه

چكيده

ديپلماسي عمومي براي كشور فرانسه كه شكوه و عظمت گذشته خود را از دست داده رت محور، اهميت فراواني داشته و با توجه به افول قدرت فرانسه در ديپلماسي سنتي قد

تواند فرصت مناسبي براي اعمال نفوذ اين كشور در دنيا ايجاد نمايد. ديپلماسي عمومي ميفرانسه از عناصر مختلف هويتي فرانسه همانند فرهنگ، هنر، زبان، تاريخ، ادبيات و .... نشات

. كندالمللي و دستگاه سياست خارجي اين كشور نمود پيدا ميهاي بينگرفته و در همكاريعناصر تشكيل دهنده ديپلماسي عمومي فرانسه در واقع هويت سياسي و فرهنگي فرانسه را

-هاي اصلي دولتمردان فرانسوي ميتشكيل داده و حفظ و گسترش آنها همواره از دغدغه

آفريقائي با توجه به پيشينه استعماري و - باشد. در بين مناطق مختلف جهان حوزه عربيهاي ديپلماسي عمومي فرانسه بشمار رفته و همواره مورد توجه ويژه نفوذ فرهنگي از اولويت

مهنشماره ديپلماسي صلح عادالنه

١٧٨

دولتمردان اين كشور است. در اين راستا بمنظور واكاوي ديپلماسي عمومي فرانسه در حوزه ها و عناصر تشكيل دهنده ديپلماسي عمومي ياد شده، پژوهش حاضر ضمن بررسي مولفهآفريقائي بر چه -انسه در كشورهاي عربيفرانسه به اين سوال كه ديپلماسي عمومي فر

محورها و عناصري استوار است؟ پاسخ خواهد داد. ديپلماسي عمومي، فرانسه، فرهنگ، زبان، كشورهاي عربي و آفريقائي واژگان كليدي:

بيان مسالهو و تاثير جهاني آن تا جنگ جهاني اول همواره نقش محوري 1789فرانسه پس از وقوع انقالب

ي در اروپا و جهان داشته است. پايان جنگ جهاني اول، ظهور ايالت متحده آمريكا و سپس مهماتحاد جماهير شوروي عمالً دنيا را به دو بلوك تقسيم نمود كه ديگر فرانسه در آن نقش كليدي

كرد. مضاف بر اين استقالل كشورهاي مستعمره فرانسه و درگير شدن فرانسه براي بازي نميز استقالل آنها، قدرت اين كشور راتضعيف نموده و همپاي كاهش قدرت سياسي، جلوگيري ا

نفوذ فرهنگي و ادبي فرانسه نيز محدود گرديد. زبان فرانسوي كه تا جنگ جهاني اول اغلب به شد جاي خود را به زبان المللي، زبان حقوق و ديپلماسي شناخته ميعنوان زبان نخست بين فرانسه هم از نظر قدرت سخت و هم قدرت نرم شاهد افول بود.انگليسي داد. در مجموع

، سياستمداراني نظير 20در راستاي تالش براي بازيابي شكوه گذشته فرانسه از نيمه دوم قرن

هائي دست يابند ولي هيچ وقت دوران ژنرال دوگل، ميتران و ژاك شيراك توانستند به موفقيتست است فرانسه در اتحاديه اروپا در كنار كشوري مثل طالئي و شكوه فرانسه تكرار نشد. در

تواند نقش سابق خود را آلمان و انگليس نقش محوري دارد ولي به لحاظ محدوديت قدرت نمياند قدرت محدود اين كشور توانائي در دنيا ايفا نمايد. سياستمداران فرانسه به اين نتيجه رسيده

اقتصادي، سياسي و نظامي كاهش داده ولي در زمينه هاي ها را در زمينهرقابت با ابرقدرتتواند جبران مافات كرده و به ديپلماسي سنتي خود مساعدت نمايند. در فرهنگي و قدرت نرم مي

واقع پتانسيل ديپلماسي عمومي فرانسه از پتانسيل اين كشور در ديپلماسي سنتي قدرت محور

لعه موردي آفريقا و جهان عربمطا فرانسه: ديپلماسي عمومي محمود كريمي/ حسين حميدي نيا

١٧٩

ت سخت اين كشور نمود پيدا كند، در قدرت بيشتر بوده و قدرت فرانسه بيش از آنكه در قدر نرم آن قابل رديابي است.

شود اينست ديپلماسي لذا با توجه به مطالب ذكر شده سوالي كه در پژوهش حاضر مطرح ميآفريقائي بر - هائي تشكيل گرديده و در كشورهاي عربيعمومي فرانسه از چه عناصر و مولفهها و مجاري ديپلماسي تاي پاسخ به سوال مذكور ابتدا مولفهچه محورهايي استوار است؟ در راس

عمومي فرانسه مورد بررسي قرار گرفته و سپس به بحث ديپلماسي عمومي فرانسه در كشورهاي شود. آفريقائي پرداخته مي - عربي

هاي آنو مولفه ديپلماسي عمومي فرانسهتمندي در زمينه روابط فرهنگي دارد. بر هاي گسترده ديپلماسي عمومي و سابقه قدرفرانسه شبكه

فرانسه در بين كشورهاي جهان بيشترين درصد درآمد 2004اساس بررسي جيمز روزنا در سال Philip Fiska de Gouveiaالمللي اختصاص داده است. (سرانه را براي روابط فرهنگي بين

and Hester Plumridge, 2005: 36(

ها، سبك زندگي، ها، آرمانهاي مختلفي همانند فرهنگ، ارزشمولفهديپلماسي عمومي فرانسه از هاي زبان، ادبيات، سينما، موسيقي، راديو و تلويزيون، ورزش، مراكز علمي و فرهنگي، جاذبه

) عناصر 95: 1389گردد. ( ايزدي، گردشگري، معماري و هنرهاي زيبا، آشپزي و ... تشكيل مييل را در بر گرفته و بررسي همه آنها در پژوهش حاضر مقدور اي از مساياد شده طيف گسترده

باشد لذا ترجيحاً فرهنگ و زبان كه مهمتر از همه موارد فوق بوده و نيز برخي از آنها را نمي دهند، مورد بررسي قرار خواهند گرفت.تحت پوشش قرار مي


١٨٠

فرهنگ: -هاي ي قائل است، از طريق بيانيهاهميتي كه دولت فرانسه براي توسعه فرهنگي در عرصه جهان

هاي پنج ساله دهد، قابل مشاهده است. برنامههايي كه به اين امر اختصاص ميرسمي و بودجهآغاز شده روابط فرهنگي را به عنوان جزء الينفك از 1964توسعه فرهنگي فرانسه كه از سال

فعاليت فرهنگي با "كر بيان شده: الذنمايد. در برنامه فوقالمللي فرانسه قلمداد ميسياست بينفعاليت سياسي و اقتصادي ارتباط نزديكي داشته، به پيشرفت آنها كمك كرده و آنها را تكميل

. "نمايدالملل كمك ميهاي فرهنگي مستقيماً به توانائي فرانسه در سطح بينكند، فلذا فعاليتمي) در اين راستا فرانسه 29: 1386 المللي وزارت خارجه،(دفتر مطالعات سياسي و روابط بين

همواره تالش نموده از تنوع فرهنگي حمايت كرده و با اشاعه فرهنگ آنگلوساكسوني مقابله - ) كه در آن اياالت متحده آمريكا تالش مي1993نمايد. بعنوان نمونه در مذاكرات دور اروگوئه (

، با واكنش شديد فرانسه مواجه كرد اصول تجارت آزاد را در مورد كاالهاي فرهنگي به كار ببندموفق گرديد حق 1"استثناي فرهنگي"گرديد. هيات فرانسوي دراين مذاكرات با طرح مفهوم

بندي حفظ نمايد. (ايزدي، اعطاي يارانه و حمايت از كاالهاي فرهنگي خود را از طريق سهميه1389 :109(

ر فرانسه و گليسم، منبع اصلي در حوزه فرهنگ سياسي؛ ميراث عصر روشنگري، انقالب كبي

هاي فالسفه عصر روشنگري دهند. انقالب كبير فرانسه تجسم ديدگاهگري را تشكيل ميالهامهاي اساسي افراد بود. به دنبال اين انقالب بود كه براي نخستين بار اصول حقوق بشر و آزادي

شورهاي جهان نماد آزادي و در قانون اساسي گنجانده شد. از اين رو فرانسه براي بسياري از كخواه عدالت طلبي به شمار آمده و همواره تالش كرده خود را بعنوان حامي كشورهاي آزادي

هايي نظير حساسيت به توان گفت ويژگي) در نهايت مي100: 1389نشان دهد. (ايزدي، ني، حاكميت ملي، دموكراسي، تفكيك قوا، دولت مركزي قدرتمند، نياز به ايفاي نقش جها

احساس وظيفه نسبت به كشورهاي فقير و احساسات ضد آمريكائي در مقوله فرهنگ سياسي )Sophie Mounier. 2008: 88گيرند.(فرانسه جاي مي


١٨١

زبان: -رود. در طول تاريخ، وحدت ترين نيروها در فرانسه بشمار ميزبان از مهمترين و وحدت بخش

در اين كشور رابطه مستقيمي داشته است. زبان زباني فرانسه با وحدت سياسي و تمركزگرائي فرانسه پيوند نزديكي با اعتبار و نفوذ فرانسه در جهان سوم و اغلب كشورهاي فرانسوي زبان دارد. فرانسويان به خوبي به اين نكته واقفند كه زبانشان ديگر زبان ديپلماسي، حقوق و اشراف

سابق فرانسه بيان داشته است گرچه فرانسه نخست وزير 2نيست. ولي آنگونه كه ليونل ژوسپين ) Dennis Ager,2000: 147تواند زبان ضد قدرت باشد. (ديگر زبان قدرت نيست اما مي

زبان فرانسوي در اكثر كشورهاي دنيا پس از زبان انگليسي به عنوان زبان دوم و در برخي

در كشورهاي آلباني، گردد. در حال حاضر كشورها بعنوان زبان نخست خارجي تدريس ميبلغارستان، اسپانيا، ايتاليا، هلند، پرتغال، روماني و يوگسالوي فرانسوي بعنوان زبان نخست خارجي تدريس گرديده و در كشورهاي آلمان، ايتاليا، دانمارك و بسياري از كشورهاي آفريقائي

220مادري فراگيري زبان فرانسوي روبه گسترش است. در حال حاضر زبان فرانسوي زبانرسد ميليون نفر بود است و به دليل وجود فرانسوي زبانان در آفريقا و رشد جمعيتي باال بنظر مي

ميليون نفر 700شاهد رشد روز افزون تعداد جمعيت فرانسوي زبان در آينده باشيم. حدود و سومين از نظر توانائي تكلم به زبان فرانسوي را در دنيا دارند. نهمين زبان دنيا از نظر تعداد

معلم فرانسوي در فرانسه و سطح دنيا به آموزش زبان 900000پراكندگي بوده و حدود ) Directorate General of Global Affairs, 2013: 2فرانسوي اشتغال دارند. (

يكي از مهمترين اقداماتي كه در جهت ارتقاي زبان و فرهنگ فرانسوي در جهان صورت گرفته

باشد. اهداف اين سازمان حمايت از مي 1970المللي فرانكفوني در سال ن بينتاسيس سازماهاي فرهنگي به زبان فرانسه آموزش زبان فرانسه، گسترش مبادالت فرهنگي و تسهيل آفرينش

آيد، سهم فرانسه بسيار چشمگير باشد. در حوزه ادبيات نيز كه تجلي هنر در زبان به شمار ميمي اين كشور مقام اول در ميان برندگان جايزه نوبل ادبيات را داراست. اي كه بوده بگونه


١٨٢

آينده رشد زبان فرانسوي به اصالح سيستم آموزش در كشورهاي جنوب فرانسوي زبان بويژه در وزير خارجه فرانسه طرحي را به منظور 2006آفريقا بستگي دارد. بدين منظور در بهار سال

هاي آموزشي در مغرب (تونس، ئه داد كه شامل ايجاد قطبگسترش زبان فرانسه در جهان ارهزار معلم جديد زبان فرانسه در سطح جهان و رو آوردن به 10مراكش و الجزاير)، تعليم

هاي جديد جهت تقويت حمايت از زبان فرانسه در بطن اتحاديه اروپاست. طرح مذكور فناوري د، پنج هدف عمده را تعين نموده است: گيرميليارد دالر را دربرمي 50كه هزينه معادل

.استفاده از زبان فرانسه در اتحاديه اروپا

.مشاركت در تنوع فرهنگي و زباني

.جبران كمبود معلم زبان فرانسه بويژه در كشورهاي آفريقائي

همراهي با موسسات فرانسوي در بازارهاي خارجي به منظور ايجاد فضاي مناسب برايالمللي وزارت (دفتر مطالعات سياسي و روابط بين گذاران فرانسوي.مايهصادر كنندگان و سر

)28: 1386خارجه،

نهادهاي مرتبط با ديپلماسي عمومي در فرانسه بمنظور اعمال مناسب و كارآمد ديپلماسي عمومي و همگام نمودن آن با ديپلماسي سنتي

صورت گرفته است كه در ادامه به طور هاي اجرائي ها و بدنهاقداماتي از قبيل ايجاد سازمان گردد: نمونه به تعدادي از آنها اشاره مي

3المللي و توسعه وزارت امور خارجههاي بيناداره كل همكاري -

المللي و توسعه، بخشي در وزارت امور خارجه فرانسه بوده و وظيفه هاي بيناداره كل همكاريمرزها را بر عهده دارد. اداره كل ياد شده مجراي هاي فرهنگي فرانسه در فراي توسعه همكاري

هاي مرتبط با ديپلماسي عمومي و توزيع آن است. بودجه اصلي تامين منابع مالي براي فعاليتميليون يورو به 550ميليارد يورو بوده كه از اين مبلغ بيشترين سهم يعني 2ساالنه اين نهاد


١٨٣

ميليون 135يابد. حدود راي بحار اختصاص ميمدارس كشورهاي فرانسوي زبان آفريقا و ماوهاي راديويي و اي و در همين حدود نيز به مصرف پخش برنامههاي توسعهيورو صرف كمك

(سرمايه گذاري مشترك با ساير 5 5و تي وي 4تلويزيوني مانند راديو بين المللي فرانسهها و ميليون به برنامه 350 شود،كشورهاي فرانكفون مانند بلژيك، كانادا و سوئيس) صرف مي

مراكز فرهنگي از جمله انجمن زبان فرانسه (مركزي براي آموزش و ترويج زبان و فرهنگ هاي تحصيلي و ميليون يوروي باقيمانده صرف بورس 400يابد و نهايتاً فرانسه) اختصاص مي

هايي در طرحگردد. در مجموع دو سوم بودجه اين اداره صرف انجام هاي پژوهشي ميفعاليتهاي اين اداره كل گردد. بعنوان نمونه برخي از فعاليتآفريقائي مي - كشورهاي جهان سوم عربي

آفريقائي عبارت است از: گشايش بزرگترين مركز فرهنگي آفريقا در مراكش، -در حوزه عربيهاي كشاورزي در نيجريه، مديريت بازسازي مركز فرهنگي در تونس و دمشق، اجراي طرح

بكه بهداشتي مراكش و كمك به توسعه بخش صنعتي الجزاير. (دفتر مطالعات سياسي و روابط ش ) 29المللي وزارت خارجه: بين

6آژانس توسعه فرانسه

از وزارت امورخارجه 1986آژانس توسعه فرانسه همان اداره مستعمرات سابق بوده كه در سال توسعه كشورهاي در حال توسعه اعالم نموده جدا گرديده است. آژانس هدف خود را كمك به

دهد. اغلب هاي مالي و فكري در اختيار كشورهاي فقير و در حال توسعه قرار ميو كمكپذيرد. كارشناساني از اي دولت فرانسه از مجراي آژانس توسعه صورت ميهاي توسعهكمك

غول به كار هستند. كشورهاي كشور آفريقائي، اقيانوس آرام و كارائيب مش 30آژانس ياد شده در ياد شده عبارتند از: بوركينا فاسو، بروندي، كامرون، دماغه سبز، آفريقاي مركزي، كومور، كنگو، گابن، گامبيا، گينه كوناكري، گينه استوائي، ماداگاسكار، مالي، موريس، موريتاني، نيجر، رواندا،

در حوزه آفريقا و اقيانوس آرام) سائوتومه و پرينسپ، سنگال، سيشل، چاد، توگو و زئير (دومينيكن، گرانادا، سنت و ويسنت، هائيتي و سنت لوسيا (حوزه درياي كارائيب) (دفتر مطالعات

)30: 1386المللي وزارت خارجه، سياسي و روابط بين


١٨٤

7سازمان فرانكفوني

پس در سال المللي فرانكفون تاسيس و سبا عنوان آژانس بين 1970سازمان فرانكفوني در سال 56عضو سازمان مي باشد ( 75تغيير نام يافت. هدف اين سازمان ايجاد همبستگي بين 2005

ميليون نفر از 890عضو ناظر). اين تعداد يك سوم اعضاء سازمان ملل بوده و 19عضو اصلي و سوي دهد. البته همه اعضاي فرانكفون فرانسوي زبان نبوده و فرانقاره را تحت پوشش قرار مي 4

13باشد. مقر دائمي فرانكفوني در پاريس بوده و نيز ميليون نفر از آنها مي 200تنها زبان مادري ، 9مونده 5، تي وي 8اي در نقاط مختلف دنيا دارد. آژانس آكادميك فرانكفونينمايندگي منطقه

و از موسسات فعال 11و دانشگاه سنگور اسكندريه 10المللي شهرداران فرانكفونيمجمع بينسازمان اجالس )francophonie.org.wwwباشند. (ميمربوط به سازمان فرانكفوني

-گزار ميبر به طور ادواري در يكي از كشورهاي عضو ر سال با هميارى فرانسهفرانكفوني ه

دبير كل سازمان ياد باشد.رنده سازمان مذكور ميگردد. در واقع فرانسه قدرت محوري و پيش ب ,Xavier Renou) باشد.رئيس جمهور سابق سنگال مي 12شده در حال حاضر عبدو ديوف

2002: 20) خبرگزاري فرانسه -

باشد. هاي جهان ميترين خبرگزاريتاسيس شده از قديمي 1835خبرگزاري فرانسه كه در سال گزاري غربي است كه به طور مستقيم از دولت كمك مالي دريافت خبرگزاري مذكور تنها خبر

كشور دنيا را تحت پوشش قرار داده و در كشورهاي 167هاي اين خبرگزاري كند. شبكهمي: 1386الملل وزارت خارجه، آفريقايي مشتركان زيادي دارد. (دفتر مطالعات سياسي و روابط بين

از استقالل، خبرگزاري فرانسه برخي از وسايل اوليه ) در شماري از كشورهاي آفريقائي پس54و در برخي موارد حتي سردبير فرعي خود را به آنان واگذار نمود و هنوز هم از نظر فني و

كند. خبرگزاري هاي خبري كشورهاي مزبور كمك كرده و همكاري مياطالعاتي به آژانسريقا تخصيص داده و مخاطبان دائمي فرانسه پيوسته يك جايگاه معلوم و مشخص به خبرهاي آف

) 55: 1386الملل وزارت خارجه. در قاره سياه دارد. (دفتر مطالعات سياسي و روابط بين


١٨٥

از طريق 5يابد. تي وي تجلي مي 24و فرانس 5خبرگزاري فرانسه عمدتاً در دو شبكه تي وي ي و سي ان ان سومين شبكه شود و بعد از بي بي سسازمان فرانكفوني تامين مالي و مديريت مي

هاي گذشته فعاليت خود را نيز در سال 24گردد. فرانس قدرتمند خبري جهان محسوب مي-المللي انگليسي، فرانسوي، عربي و اسپانيولي برنامه پخش ميشروع كرده و به چهار زبان بين

كند.

13انجمن زبان فرانسه -

باشد بيش از يك قرن پيش و ارتقاء زبان مي انجمن زبان فرانسه كه مركز غير انتفاعي آموزشبمنظور گسترش زبان و فرهنگ فرانسوي تاسيس گرديده است. انجمن ياد شده در آفريقا

المللي در كشورهايي مثل حضور بسيار موثر و قدرتمندي داشته و باالترين حضور فرهنگي بين) عليرغم اينكه انجمن www.alliancefr.org سنگال، ماداگاسكار، چاد و نامبيا دارد.

كند. انجمن ياد غيرانتفاعي است ولي حكومت فرانسه در برخي موارد آن را را تامين مالي مينفر آموزنده زبان فرانسه را 400000كشور دنيا داشته كه حدود 130شعبه در 800شده بيش از

خود را از طريق دهند. شعبات ياد شده غير انتفاعي بوده و اغلب درآمدتحت پوشش قرار مي Philip Fiska de Gouveia and Hester) كنند.هاي آموزشي كسب ميها و هزينهشهريه

Plumridge, 2005: 12)

- هاي مرتبط با ديپلماسي عمومي انجام ميعالوه بر نهادهاي ياد شده، مراكز فرهنگي كه فعاليت

هائي از قبيل برگزاري فعاليت اشاره كرد كه 14توان به انجمن اشاعه تفكر فرانسويدهد، مينمايشگاه فرهنگي فرانسه در كشورهاي مختلف جهان را بر عهده داشته و نقش مهمي در آشنا

)106: 1389ساختن مردم ساير كشورها با فرهنگ و آداب مردم فرانسه دارد. (ايزدي،

اهداف ديپلماسي عمومي فرانسه

گيرد آسان اي از مسايل را در بر ميتردهترسيم اهداف براي ديپلماسي عمومي كه طيف گسنيست. در مورد فرانسه كه داعيه حضور و نفوذ در عرصه جهاني را دارد، اين مساله نيز صدق


١٨٦

-الملل را ميكند. لذا با اندكي اغماض اهداف عمده ديپلماسي عمومي فرانسه در عرصه بينمي

راه دستاوردهاي اين كشور در اهداف بندي كرد كه در ادامه به همهدف عمده دسته 5توان در گيرد:ياد شده مورد توجه قرار مي

هاي فرانسوي: تشويق استفاده از زبان فرانسوي در سطح جهان، الف) ارتقاء و پيشبرد ارزش

9000حمايت از چند زبانگي در اروپا، اعزام نمايندگان و ماموران اين كشور به خارج با بيش از نمايند، اشاعه معماري مدرن ها شركت مينسه كه در سمپوزيوم و كنفرانسنفر از روشنفكران فرا

283مركز و موسسه فرهنگي، 151هاي فرهنگي فرانسه (فرانسوي، ارتقاء و مدنيزه كردن شبكه ,Xavier Northمدرسه فرانسوي). ( 266مجمع فرانسوي) و مدارس فرانسوي در خارج (

2013: 1(

شنيداري فرانسه - نيداري فرانسه در سطح دنيا: حضور ديداريش - ب) گسترش حضور ديداري

افزايش يافته 5و تي وي 24با افزايش و گسترش فعاليت راديو وتلويزيون فرانسه بويژه فرانس -هاي فرانسوي زبان، پخش فيلمهايي مبني بر حمايت از گسترش شبكهاست. در كنار آن تالش

هاي آموزشي به كشورهاي جنوب بويژه زير يه برنامهبراي ته هاي فرانسوي در خارج، تالش گيرد. صحرا و تالش براي كسب جايگاه مخصوص در جامعه اطالعاتي دنيا صورت مي

ج) مساعدت به ديپلماسي سنتي و قدرت محور: يكي از كاركردهاي اصلي ديپلماسي عمومي

موفقيت ديپلماسي سنت باشد. در واقع ديپلماسي عموميكمك به پيشبرد ديپلماسي سنتي مي باشند. دهد. اين دو مقوله در واقع مكمل و مقوم همديگر ميمحور را افزايش مي

اي: مبارزه بر عليه فقر، نابرابري و محروميت اجتماعي، ايجاد يك هاي توسعهد) بكارگيري برنامه

پرداخت چهارچوب علمي و عملي از قبيل تهيه اسناد استراتژيك كشوري براي چگونگي بازهاي اپيدميك از قبيل ايدز، ماالريا و كزاز و هاي فقير جهان سوم، مبارزه با بيماريبدهي دولت


١٨٧

هاي فرهنگي، اجتماعي، آموزشي و پژوهشي. پروژه بصورت ساليانه در زمينه 500انجام بيش از )Xavier North, 2013: 2(

ري علمي هم با اتحاديه اروپا و هم هاي علمي: شامل توسعه مشاركت و همكاه) ارتقاء همكاري

مامور باستانشناسي فرانسوي و 160با مجامع علمي كشورهاي در حال توسعه، فعاليت بيش از مركز 28هاي پژوهشي در علوم انساني و علوم اجتماعي با اي، تقويت قابليتتبادل موزه

هاي آموزشي و برنامه دانشجوي خارجي، ترغيب مبادله 195000پژوهشي در دنيا، ميزباني از هاي تبادل تحصيالت عالي. تنوع بخشي به برنامه

هايي نيز رودروست. عليرغم اهداف و دستاوردهاي ياد شده ديپلماسي عمومي فرانسه با چالش

ها اعتقاد دارند كه جهاني شدن داراي ماهيتي آنگلوساكسوني بوده و در واقع مترادف با فرانسوي% فرانسويان معتقدند كه جهاني شدن 60ر اساس يك نظرسنجي بيش از آمريكائي شدن است. ب

هويت فرانسوي را به مخاطره انداخته است. جنبش ضدجهاني شدن در فرانسه بيشتر از ساير كشورهاست. در اين كشور روشنفكران و حتي سياستمداران برجسته همگي به تقبيح آثار منفي

زي به منظور حفظ استثناي فرانسوي مبادرت ورزيدند. ساسازي و آمريكائيجهاني شدن، همساناستثناي فرانسوي در واقع به منزله تالش در جهت تحقق تنوع فرهنگي در سطح جهان است.

) در واقع فرانسويان نگران اين هستند كه جهاني شدن لجام گسيخته فرانسه 107: 1389(ايزدي، همانند هنر، زبان و فرهنگ خود دست بكشند؛ هاي متمايز خودرا وادار سازد كه از برخي جنبه شود جهانيان فرانسويان را بدان بشناسند. يعني همان عواملي كه باعث مي

ديپلماسي عمومي فرانسه در كشورهاي عربي

رابطه سياسي و فرهنگي فرانسه با برخي كشورهاي عربي به دليل پيشينه نفوذ و حضور اي عربي بوده و به تبع آن قدرت و حيطه عملكرد ديپلماسي تر از ساير كشورهاستعماري پررنگ

باشد. در حال حاضر فرانسه بيشترين توجه خود را در عمومي فرانسه در آن كشورها فراتر مي


١٨٨

بين كشورهاي عربي به مصر معطوف كرده و پس از آن كشورهايي نظير مراكش، تونس، از روابط سنتي با كشورهاي ياد شده اخيراً شاهد گيرند. البته جداالجزاير، لبنان و سوريه قرار مي

چرخش ديپلماتيك فرانسه به سمت كشورهاي مدرن عربي همانند امارات متحده عربي، قطر و المللي آنها چه از باشيم. با توجه به توسعه اين كشورها و افزايش وزن بينعربستان سعودي مي

يپلماسي سنتي قدرت محور و هم ديپلماسي نظر سياسي و چه اقتصادي فرانسه تالش كرده هم د عمومي خود را در قبال كشورهاي ياد شده فعال نمايد.

تاريخچه حضور فرانسه در كشورهاي عربي خاورميانه به حضور اين كشور در امپراتوري

گردد، ولي حضور موثر پس از جنگ جهاني اول و با قيمومت فرانسه بر لبنان و ميعثماني برع گرديد. از جنگ جهاني اول تا دوم اين كشورها تحت قيمومت فرانسه بوده و اين سوريه شرو

هاي كشور تالش نمود زبان و فرهنگ خود را در اين كشورها نهادينه كند. در اين راستا از اقليتمسيحي اين دو كشور استفاده كرده و شرايط سياسي و فرهنگي آنها را بويژه در لبنان بهبود

استقالل اين دو كشور، زبان و فرهنگ فرانسه قالب بوده و در حال حاضر هم بخشيد. پس از رود. اولين زبان خارجي مورد تدريس در مدارس اين كشورها بشمار مي

گردد. پس از در كشورهاي عربي شمال آفريقا حضور فرانسه به دوران ناپلئون و فتح مصر بر مي

الجزاير 1960راكش و الجزاير حضور پيدا كرد و تا مصر، فرانسه در كشورهايي همانند تونس، مرا مستعمره خود ساخت. به دليل قرابت جغرافيائي، سلطه سياسي و استعماري بر شمال آفريقا، حضور و نفوذ فرهنگي فرانسه بويژه در تونس، الجزاير و مراكش در مقايسه با ساير كشورهاي

باشد. زبان افراد تحصيل كرده در شمال آفريقا ميعربي بيشتر بوده و زبان فرانسه، زبان دوم و فلذا با اين اوصاف در دهه شصت و هفتاد قرن بيست ميالدي جنگ استقالل الجزاير با فرانسه، قضيه كانال سوئز و حمايت فرانسه از اشغال صحراي سينا توسط اسرائيل وجهه فرانسه را در

Gale Encyclopedia of the( دار نمودبين مسلمانان و جهان عرب بشدت خدشه

Mideast & N. Africa, 2013: 2 ولي شرايط با روي كار آمدن شارل دوگل و پيگيري (هاي مستقل وي بهتر گرديد و وجهه از دست رفته فرانسه در بين كشورهاي خاورميانه، سياست


١٨٩

مستقل و مسلمان و اعراب اندكي بهبود پيدا كرد. دوگل تالش كرد فرانسه را به عنوان كشور-مخالف دو قطبي و نيز رهبر اعضاي غيرمتعهدها نشان دهد. اخيراً نيز در دوره ساركوزي تالش

اي براي نزديكي جهان عرب و فرانسه صورت گرفته و همانطور كه قبالً گفته شد هاي گستردهكشورهاي مدرن عربي همانند امارات متحده عربي و قطر در رويكرد حاضر از كشورهاي مهم و

اند. هدف مورد توجه قرار گرفته

توان گفت كشورهاي عربي هم به خاطر اهميت اقتصادي و سياسي و هم بعنوان در مجموع مي

هاي ديپلماسي يك مجموعه بزرگ فرهنگي، اهميت زيادي براي فرانسه داشته و از اولويتز مجاري و روند. ديپلماسي عمومي فرانسه در كشورهاي عربي اعمومي فرانسه بشمار مي گردد:گردد كه در ادامه به برخي از آنها اشاره مينهادهاي مختلفي اعمال مي

15موسسه جهان عرب -

و در كشور عرب اجرا 22جهان عرب به طور مشترك توسط فرانسه و موسسهطرح تاسيس هدف اين مركز معرفي فرهنگ عربي و اسالمي به .در پاريس افتتاح گرديد رسماً 1987هاي فرهنگي و ويان و تاسيس يك پل فرهنگي ميان تمدن عربي و غربي و توسعه همكاريفرانس

موسسه جهان عرب، يكصد و چهل كارمند دارد و بودجه ساالنه . اعالم شده استهنري مشترك آن بيست و چهار ميليون يورو است كه نيمي از آن را دولت فرانسه و نيم ديگر آن را بيست و

توسط يك گروه مهندس معمار با طرح ساختمان اين موسسهكنند. ين ميدو كشور عربي تامهاي اين موسسه داراي موزه، كتابخانه، سينما، سالن تركيبي فرهنگ عربي و غربي ساخته شد.

كتابفروشي و هاي آموزشي، رستوران غذاهاي سنتي، فروشگاه صنايع دستيكالس ،نمايشگاهيعنوان مجله 1360جلد كتاب به زبان فرانسه و عربي و 65000كتابخانه اين مركز بيش از است.

متد آموزش زبان عربي به همراه كاست و لوح 60مقاله تحقيقاتي و 24000بيش از ،و روزنامهوزير 16) در حال حاضر جك النگhttp://www.imarabe.org( در اختيار دارد.فشرده

. ن عرب را برعهده داردجهاموسسه رياست 2013از سال فرهنگ سابق فرانسه


١٩٠

مهاجرين و دانشجويان عرب در فرانسه -ميليون از 5كنند. حدود بزرگترين دياسپورا و جمعيت مهاجر عرب در فرانسه زندگي مي

دهند. در اين ميان سه كشور تونس، ميليوني مهاجر در فرانسه را اعراب تشكيل مي 12جمعيت % كل جمعيت مهاجر را به خود 30هاجر و در مجموع ميليون نفر م 3,5الجزاير و مراكش حدود

هاي مهاجر در جامعه ) عربJean-Christophe Dumont, 2006: 4 اند.(اختصاص دادهاند. رفت و كشور ميزبان همگرا شده و صدها ورزشكار و هنرمند به جامعه فرانسه تقديم كرده

ناخواسته موجب ايجاد پل فرهنگي آمد ميان مهاجران و تبادل فرهنگي بين آنان خواسته و يا سپتامبر و تبليغات منفي 11كند. البته پس از حادثه شده و اعمال ديپلماسي عمومي را تسهيل مي

عليه مسلمانان، در فرانسه نيز فضاي نامساعدي عليه مسلمانان شكل گرفته و همواره اخباري ونه موارد و مسايلي همانند منع شود. اينگمبني بر توهين و بدرفتاري با مسلمانان شنيده مي

هاي گذشته وجهه فرانسه را به طور اخص در ميان مهاجران عرب و مسلمان و حجاب در سالبه طور كل در جهان عرب مخدوش نموده است. لذا وجود مهاجرين هر چند به ايجاد رابطه

شود.يطرف مساعدت نموده ولي در برخي موارد موجب ايجاد تنفر نيز م 2فرهنگي بين

براي ادامه كه از ديگر ابزارهاي ديپلماسي عمومي همانا تبادالت علمي است. دانشجوياني

پس از زندگي در جامعه ميزبان، آشنايي با فرهنگ و كنند مسافرت ميتحصيل به كشور ميزبان ون گردند. بدمي سياست آنان، و نيز برقراري ارتباطات صميمانه با اطرافيان به كشور خويش باز

چهارچوب فكري ازهاي آينده خويش شك اين دانشجويان در ادامه زندگي خود و فعاليتاي تاثير پذيرفته و در صورت تجربه خوشايند، به كشور ميهمان نوستالژي ويژه جامعه آنان

خواهد داشت. اغلب كشورهاي قدرتمند جهان از پتانسيل خود در اين زمينه استفاده كرده و دهند. فرانسه با هاي ديپلماسي عمومي خود قرار ميرجي را يكي از اولويتجذب دانشجوي خا

باشد. طبق هاي معتبر و خوشنام از پيشروترين كشورها در اين زمينه ميتوجه به داشتن دانشگاهدانشجوي عرب در فرانسه 677992حدود 2011الي 2000مطالعات صورت گرفته بين سال

باشد. الزم اكي از پيشگامي فرانسه در جذب دانشجويان عرب مياند. اين آمار حتحصيل كردهنفر 238813بذكر است پس از فرانسه، كشور اياالت متحده آمريكا با اختالف زيادي و با جذب


١٩١

) جذب دانشجو از wesleyschwalje, 2012دانشجوي عرب در رتبه دوم قرار گرفته است. (كشورهاي عربي از طريق نهادهائي همانند موسسه جهان عرب و دانشگاه سنگور اسكندريه روند

اي دارد. الزم بذكر است بسياري از روشنفكران جهان عرب به زبان فرانسوي تسلط فزاينده اند. داشته و مدارك خود را از دانشگاه هاي فرانسه دريافت نموده

هاي دانشگاهي و علمي نيز بين فرانسه و جهان عرب در سطح عالوه بر اعزام دانشجو، همكاري

شود. بطوري كه در بين كشورهاي توسعه يافته، فرانسه بيشترين همكاري نسبتاً مناسبي انجام مير دانشگاهي را با كشورهاي عربي داراست. اغلب كشورهاي عربي سيستم آموزش فرانسوي را د

ها و موسسات آموزشي نمايند. در اغلب اين كشورها كالجهاي خود اعمال ميمدارس و دانشگاهفرانسوي فعال است. بعنوان نمونه در لبنان كه رابطه بسيار نزديك فرهنگي با فرانسه دارد

به زبان فرانسوي 19و باالموند 18، هالي اسپريت17هايي از قبيل دانشگاه سنت جوزفدانشگاه Franco-Lebanese( روند.هاي اين كشور بشمار ميكرده و از معتبرترين دانشگاهتدريس

Cooperation System, 2013(

فرهنگى فرانسه در جهان عربي هارايزنى -

هاي فرهنگي كشور فرانسه در اغلب كشورهاي عربي فعال بوده و از طرف وزارت رايزنيشوند. رايزني فرهنگي فرانسه در كشورهاي فرهنگ و امور خارجه كشور فرانسه هدايت مي

هائي از قبيل تر از بقيه كشورهاي عربي بوده و فعاليتلبنان، مصر، سوريه، تونس و مراكش فعال دهد: موارد ذيل انجام مي

هاي مختلف از جمله نمايشگاه هنري، فرهنگي و كتاببرگزاري نمايشگاه -

كالس زبان فرانسه. -

.ع مختلفموزش كامپيوتر در مقاطآ -

.نمايش فيلم از شبكه ويديويى و نمايش فيلم هاى برجسته سينمايى بطور هفتگى -

تأسيس و تجهيز كتابخانه -


١٩٢

.علمىو انجام اردوهاى مختلف تفريحى، توريستى - المللي. هاي فرهنگي بينحضور در فستيوال -

ايهاي ماهوارهو شبكه راديو مونت كارلو - كمتر عرب حساس به .باشداى موفق خارجى در جهان عرب مىراديوه راديو مونت كارلو از

.گوش نكند راديوئي شود كه شبانه روز به اخبار اين ايستگاهجهان عرب پيدا مى يمسائل سياسهاى شديد با هاى شرق و غرب آنروز در پى رقابتراديو مونت كارلو در دهه هفتاد كه ابرقدرتراديو مونت كارلو در ارسال و پخش اخبار و .آمديكديگر بودند، براى جهان عرب بوجود

كه كند بطوريهاى جديد و جذاب استفاده مىها و روشرخدادهاى سياسى خود از خط مشىها حضور دارد و اين ايستگاه گويندگان زن و مرد خود را از بارزترين در بسيارى از صحنه

، باشنددان مىيالت عاليه و زبانجهان عرب كه داراى تحصخبرنگاران ترين ها و مجربچهرهضمن جذابيت، تأثير مضاعف خود را بر روى راديو مونت كارلوهاى برنامه كند.انتخاب ميموفق عربى است كه با راديو بى بى سى يهاعنوان يكى از ايستگاه. اين راديو بگذارديشنونده م

.رده استتر عمل كمريكا مقابله و در بسيارى از موارد موفقآو صداى )www.radiomontecarlo.net(

هاي مختلف فرانسوي هم به زبان عربي و هم به زبان فرانسوي عالوه بر راديو مونت كارلو شبكه

كه خبرگزاري رسمي دولتي 24مشتركان زيادي در كشورهاي عربي دارند. شبكه خبري فرانس ده و در كشورهاي عربي اين شبكه كانال عربي خود را راه اندازي كر 2010فرانسه بوده در سال

همپاي الجزيره و بي بي سي مخاطبان قابل جذب كرده است.

در اسكندريه سنگور دانشگاه فرانسوى -

موسسه وابسته به سازمان فرانكفوني 4دانشگاه فرانسوي اسكندريه (دانشگاه سنگور) يكي از شروع بكار 89سيس و در سال در اثناي نشست سران سازمان ياد شده تا 1988 است كه در سال

در آفريقا و جهان ادب و زبان فرانسه ،هدف اساسى آن كمك به توسعه و نشر فرهنگنمود.


١٩٣

در اين دانشكده رشته هاي فني، پايه و علوم انساني براي تامين و تربيت نيرو .باشدمىعرب ف بلند دانشگاه براي گردد كه نشان از اهدااي بنام توسعه نيز تدريس ميارائه كرده و رشته

اي در آفريقا و جهان عرب دارد. دانشگاه مذكور به دنبال سيستم موثر پيگيري اقدامات توسعهآموزشي در آفريقا و جهان عرب بوده و با موسسات مختلفي در فرانسه و فرانكفون همكاري

ر سطح جنوب د - جنوب و جنوب -كند. اين دانشگاه بمنظور ايجاد همكاري هاي شمال ميهاي مصر و موسسات علمي نامه و مقاوله با دانشگاهاي و بين المللي چندين موافقتملي، منطقه

اروپائي، آفريقائي و كانادائي امضا نموده است. اين دانشگاه يكي از بهترين قطب هاي دانشگاهي در بين فرانكفوني ها شده است و رتبه بهترين دانشگاه مصر را نيز كسب نموده است.دانشجويان مختلفي از كشورهاي عربي و حتي اعضاي سازمان فرانكفوني در اين دانشگاه

كنند. زبان مورد استفاده در اين دانشگاه ابندا فرانسوي و سپس عربي است. تحصيل مي)www.usenghor-francophonie.org (

هاي مسيحي در كشورهاي عربياقليت -

را حامي مسيحيان خاورميانه و كشورهاي عربي جلوه كشور فرانسه همواره تالش كرده خود دهد. فرانسه در دوران قيمومت بر لبنان از مسيحيان اين كشور حمايت نموده و در قدرت سياسي آنها را مشاركت داد. مسيحيان كشورهاي ياد شده در بين كشورهاي غربي بيشترين

3باشد. در جهان عرب مسائل آنها مي اعتماد و اتكا را به فرانسه داشته و فرانسه مستمر پيگيركشور مصر، لبنان و سوريه داراي اقليت مسيحي بوده و به تبع آن و با توجه به نقطه اشتراك مذهبي فرانسه بيشترين سرمايه گذاري فرهنگي را در اين كشورها انجام داده است. در مقابل

استفاده كرده و به فرانسه آزادي هاكشورهاي ياد شده نيز از اين ظرفيت براي پيشبرد همكاري ( www.diplomatie.gouv.fr)دهند. عمل را در اين رابطه مي

تحوالت اخير جهان عرب و ديپلماسي عمومي فرانسه:

سال گذشته يك اتفاق تاريخي و بسيار مهم در صحنه سياسي و فرهنگي 3بهار عربي در را به بازنگري در روابط خود واداشته اي هاي جهاني و منطقهكشورهاي عربي بوده و قدرت


١٩٤

است. فرانسه بعنوان بازيگر مهم در عرصه كشورهاي عربي و بويژه شمال آفريقا از اين قاعده مستثني نبوده و واكنش اين كشور ارتباط تنگاتنگي با حيثيت و نفوذش در كشورهاي عربي دارد.

ياست حمايت از ديكتاتور تونس و و در نقطه شروع بهار عربي فرانسه ابتدا س 2011در سال مصر، و سپس سكوت در برابر اين حوادث را انتخاب نمود. واكنش فرانسه به بهار عربي غير

هاي مردمي را جدي قلمداد ننموده و براي سركوب واقع بينانه بود بطوري كه فرانسه حركتداد. كشوري كه هميشه مخالفين در تونس پيشنهاد اعزام نيروهاي ويژه به اين كشور را ارائه

كرد به خاطر حفظ هاي خود اعالم ميحمايت از حقوق بشر و دموكراسي را سرلوحه سياستمنافع سياسي و اقتصادي خود در كنار ديكتاتورها ايستاد. در واقع فرانسه در فهم ابعاد و چرائي

عرب ضربه اساسي بهار عربي ناتوان بوده و سياست اوليه اين كشور به اعتبار فرانسه در جهانوارد كرد. سياست اشتباه فرانسه در قبال بهار عربي منجر به استعفاي وزير خارجه ميشله

)5Barham Mikail, 2011:شد. ( 20اليوت

هاي بهار عربي، فرانسه براي جبران در ليبي پيشقدم شد و اولين كشوري شد كه با درك واقعيت

ميت شناخته و با استدالل مقابله با كشتار مردم توسط شوراي انتقالي مخالفين قذافي را به رسقذافي دخالت نظامي نمود. بعد از اين اتفاقات ساركوزي مدعي گرديد وقتي فرانسه صداي مردم را شنيد، ديگر امتيازات اقتصادي و سياسي خود را در اين كشورها به كنار گذاشته و در كنار

ها در در ليبي حمايت نمود و پس از سقوط قذافي تا مدتمردم ايستاد. فرانسه از شوراي انتقالي و نيز انساندوستانههاي ) فرانسه با انتقال كمكSolène JEANJEAN, 2011ليبي ماند. (

آموزش نيروهاي نظامي ليبي پس از سقوط قذافي بدنبال ايجاد جاي پاي محكمي در حكومت باشد. آينده ليبي مي

گيري زديك و مهم با كشورهائي مانند اردن، بحرين و يمن موضعفرانسه به دليل عدم رابطه ن

كشورهاي مورد خاصي در قبال اين كشورها از خود نشان نداده و چه بسا در خفا از حكومتالعمل شديدي را به نظر دفاع نموده است. وليكن به دليل اهميت زياد كشور سوريه عكس

ار مخالفين قرار گرفته است. فرانسه درمقايسه با تحوالت اين كشور نشان داده و از اول در كن


١٩٥

ساير كشورهاي غرب شديدترين واكنش را به حكومت سوريه نشان داده و از نظر معنوي و مالي همواره از مخالفين حمايت و چندين كنفرانس با عناوين دوستان سوريه در خاك خود

هاي هاي اطراف كمكبرگزار كرده است. فرانسه همچنين به آوارگان سوري در كشورانساندوستانه ارسال كرده و درصدد ايجاد تصوير مثبتي از خود در بين مخالفان حكومت سوريه

هاي فرانسه زودتر از همه كشورها گروهباشد. چه در داخل سوريه و چه در جهان عرب ميضاوت در مخالف را شناسايي كرده و سفارت فرانسه را به مخالفين واگذار كرده است. البته ق

اين مورد بسيار زود بوده و درصورت سقوط بشار، نفوذ فرانسه افزايش يافته و ديپلماسي عمومي فرانسه بهتر عمل خواهد نمود. سياست فرانسه در قبال بشار محبوبيت اين كشور را در ميان مخالفين و اكثر كشورهاي عربي كه مخالف بشار هستند، باال برده است. در واقع حمايت

انسه از مخالفان اسد يك قمار سياسي است. فرانسه در ليبي موفق عمل نمود و دوست دارد فر )John Irish, 2012: 2اين تجربه در سوريه هم تكرار گردد. (

در نهايت اينكه فرانسه پس از تشخيص جهت حركت تحوالت جهان عرب همواره تالش نموده

دم در منطقه نشان دهد. فرانسه اعالم نموده خود را بعنوان كشور حامي دموكراسي و حقوق مر بهترين ضمانت براي صلح و ثبات، دموكراسي است.

ديپلماسي عمومي فرانسه در كشورهاي آفريقائي

در مبحث حاضر پرداختن به ديپلماسي عمومي فرانسه در همه كشورهاي آفريقائي مقدور نبوده ا و غيرعرب خواهد گرديد. حضور فرانسه و حيطه بررسي بيشتر كشورهاي فرانسوي زبان آفريق

گردد. حضور فرهنگي و قدرت ديپلماسي سال پيش بر مي 200در كشورهاي زير صحرا به عمومي فرانسه در كشورهاي ياد شده با توجه به عناصر هويتي ضعيف اين كشورها بسيار باال

ه زبان رسمي و غالب بوده بطوري كه در مدت حضور استعماري فرانسه، زبان فرانسوي تبديل باين كشورها گرديده است. در حال حاضر فرانسه از نظر حضور و نفوذ سياسي اولين قدرت در كشورهاي آفريقائي بوده و هم از نظر ديپلماسي سنتي و هم عمومي جايگاه واال را داراست. در


١٩٦

ال ديپلماسي واقع زبان و مذهب مشترك در اغلب كشورهاي آفريقائي توان فرانسه را براي اعم عمومي فعال بسيار باال برده است.

اند. كشورهاي آفريقائي به كشور فرانسه همواره بعنوان برادر بزرگ و يا كشور حامي نگريسته

گراي آفريقائي با حضور و نفوذ فرانسه هاي بومي و يا مليالبته اين نافي مخالفت برخي گروه-رسد ساير بازيگران جهاني و منطقهاست. بنظر مينبوده بلكه فضاي غالب اين كشورها مد نظر

اي همانند آمريكا، روسيه، چين و انگلستان نيز با حضور و نفوذ فرانسه موافق بوده و اين شرايط كشانند. را به چالش نمي

فرانسه حساسيت خاصي نسبت به مسايل قاره سياه داشته و همواره به گسترش حضور ساير

دهد. نمونه كشور مالي و دخالت نظامي فرانسه در اين واكنش نشان مي ها در اين منطقهقدرتهاي نظامي فرانسه در رواندا و مالي، عليرغم اينكه تصوير زشت زمينه قابل توجه هست. دخالتدهد ولي وقتي به كمك اين كشور براي كشورهاي آفريقائي و نامناسبي از فرانسه نشان مي-بير شود، حيثيت و وجه فرانسه را در بين اين كشورها باال ميبمنظور تثبيت شرايط سياسي تع

عمليات نظامي را در آفريقا 33حدود 2002و 1997هاي برد. در اين راستا فرانسه بين سال) در واقع فرانسه از مسايل امنيتي و نظامي Charbonneau 2008: 283انجام داده است. (

استفاده كرده است و پس از استعمار اين مساله براي گسترش نفوذ خود در آفريقا به خوبي توانسته دوباره قدرت فرانسه را دراين كشورها تثبيت نمايد.

مجاري و محورهاي ديپلماسي عمومي فرانسه در آفريقا

ايهاي توسعهكمك -اي در بين هاي توسعه% توليد ناخالص خود به كمك0,5فرانسه در حال حاضر با اختصاص

% برساند. 0,7به 2015عتي رتبه اول را داراست و سعي دارد اين مقدار را در سال كشورهاي صننمايد. در اي اتحاديه اروپا را نيز به تنهائي فراهم ميدرصد كمك هاي توسعه 18همچنين فرانسه

اي از طرف فرانسه به كشورهاي هاي توسعهبين كشورهاي صنعتي و توسعه يافته بيشترين كمك


١٩٧

كشور آفريقائي 25كشور هدف در آژانس توسعه فرانسه 30شود. از ختصاص داده ميآفريقائي ا-اي جلسه برگزار ميهاي توسعهبوده و هر سال فرانسه با كشورهاي آفريقائي براي انجام كمك

هاي فرانسه از طريق وزارت خارجه و آژانس توسعه فرانسه به كشورهاي زير كند. اغلب كمكپروژه كمك مالي 500ها در آفريقا ساالنه به بيش از شود. اين كمكيصحرا اختصاص داده م

هاي تكنولوژيك، تهيه برنامه هاي توسعه و بورس دانشجو به كشورهاي آفريقائي كند. كمكميهمچنين )French Development Cooperation, 2010(گيرند. در اين حيطه قرار مي

هاي درصد كمك 60ابق فرانسه بوده است بيش از هاي سكشور زير صحرا كه از مستعمره 14هاي بهداشت، آموزش، تغييرات اقليمي، كشاورزي و رشد اقتصادي اي فرانسه را در زمينهتوسعه

نمايند. اين كشورها عبارتند از: بنين، بوركينا فاسو، جمهوري آفريقاي مركزي، چاد، دريافت مي، ماداگاسكار، مالي، موريتاني، نيجر، سنگال و كامرون، جمهوري دموكراتيك كنگو، غنا، گينه

ميليارد 9,35فرانسه با اختصاص )Official Development Assistance, 2012توگو. (دالر كمك توسعه اي چهارمين كشور پس از آمريكا، آلمان و بريتانيا قرار گرفته است. در سال

عه اي فرانسه را جذب مي كند. درصد كمك هاي توس 36آفريقاي زير صحرا به تنهائي 2011Communiqué de presse, 2012: 2)(

: زبان -

زبان همواره يكي از ابزارهاي مهم اعمال ديپلماسي عمومي بشمار رفته و چون امكان ارتباط را كشور 32كند نقش محوري در موفقيت ديپلماسي عمومي دارد. در سراسر جهان تسهيل مي

درصد فرانسوي زبان در 44كشور در آفريقا قرار گرفته اند. 20 فرانسوي زبان وجود دارند كهكنند. با آسيا زندگي مي 1,8درصد در آفريقا و 46,3در آمريكاي شمالي و جنوبي، 7,6اروپا،

توجه به آمار مذكور قاره آفريقا دارنده بيشترين تعداد فرانسوي زبان است. عالوه بر كشورهاي ن فرانسوي در كشورهاي جيبوتي، موريتاني، تونس، مراكش و الجزاير فرانسوي زبان آفريقا، زبا

گردد با توجه به رشد بيني ميگردد. پيشپس از زبان عربي، دومين زبان رسمي محسوب ميدرصد فرانسوي زبانان در آفريقا زندگي كنند. 80حدود 2050باالي جمعيت آفريقا در سال

)ambafrance-uk.orgني كه سازمان مبتني بر اشتراكات زباني و فرهنگي ) سازمان فرانكفو


١٩٨

عضو اصلي تشكيل دهنده سازمان 56باشند. از است، اكثريت اعضايش آفريقائي مي كشور آفريقائي بوده و نقش فعالي در اين نهاد دارند. 32فرانكفوني

ليون دالر مي 550المللي و توسعه وزارت خارجه فرانسه با اختصاص هاي بيناداره كل همكاري

كمك به سيستم آموزشي كشورهاي آفريقائي و ماوراي بحار بدنبال نهادينه كردن زبان فرانسوي در اين كشورها بوده و كشورهاي آفريقائي هم با توجه به كمبود بودجه و نياز به مدرنيزه كردن

كنند. سيستم آموزشي خود غالباً از كمك فرانسه استقبال مي

ن آفريقائي در فرانسهمهاجرين و دانشجويا -

فرانسه همواره بعنوان يك محل آرماني براي بسياري از دانشجويان آفريقائي بشمار رفته و به گردد. به اعتقاد فرانسويان هر چه ميزان آشنايي، خاطر اشتراك زباني امكان اعزام تسهيل مي

ود، افراد مزبور دلبستگي و تعلق خاطر افراد در كشورهاي ديگر به فرهنگ فرانسه بيشتر شقادرند نقش يك البي قدرتمند را براي فرانسه در كشور متبوع خود ايفا كنند و از اين رهگذر

گيرد. تامين منافع سياسي و اقتصادي فرانسه در كشورهاي مختلف با سهولت بيشتري صورت شت به هاي فرانسه هستند كه هنگام بازگنمونه اين مساله فارغ التحصيالن خارجي دانشگاه

كشورشان در هر مسندي كه قرار گيرند تالش خواهند كرد در جهت تحكيم روابط و پيوندهاي -هاي دولتي فرانسه اختصاص ميميليون يورو به بورسيه 86كشور خود با فرانسه كوشا باشند.

Directorate for(گيرد. هاي فرانسه انجام ميخانهدرصد آنها از طريق سفارت 80يابد و

Communication the Spokesperson Office, 2010: 5 (

دانشجو را تامين مالي 22000در زمينه ارتقاء آموزش وزارت امور خارجه فرانسه ساالنه شهريه

درصد بورسيه ها از طريق قراردادهاي دوجانبه صورت مي گيرد. اغلب اين 80نمايد. ميهاي آفريقائي فرانسوي زبان اعطا مي هاي فرهنگي به كشورها بمنظور تحكيم علقهبورسيه% 55) حدود Philip Fiska de Gouveia and Hester Plumridge, 2005: 35.(شود

باشند. طبق نظر سنجي از دانشجويان دانشجويان آفريقائي محصل در فرانسه، فرانسوي زبان مي


١٩٩

امل اساسي در هاي فرانسه و سپس زبان مشترك عآفريقائي در فرانسه مساله كيفيت دانشگاه انتخاب بوده است.

21دانشجويان آفريقائي در فرانسه موسسه اي بنام فدراسيون دانشجويان سياه آفريقائي در فرانسه

را دارند. اين فدراسيون تحت نفوذ حزب كمونيست فرانسه بوده و رهيافت ضد امپرياليستي و 80هاي مونيستي در دهههاي كگيري سازماندارد. فدراسيون مذكور نقش چشمگيري در شكل

) Schmidt, Elizabeth, 2007: 127(در آفريقا داشته است. 90

هاي هاي عظيم در موسسات دانشگاهي، آموزشي و اعطاي بورسيهفرانسه با سرمايه گذاري

هاي فرهنگي و نيز حفظ ميراث فرهنگي خود در آفريقاست. در اين تحصيلي بدنبال تقويت علقهدر تالش است تا 22هاي فرهنگي و فنيهمانند آژانس فرانسوي همكاري راستا موسساتي

Martinارتباطات فرهنگي، زباني و آموزشي را بين فرانسه و كشورهاي آفريقائي نهادمند كند. (

1995: 8 (

ميليون آفريقائي تبار در فرانسه حضور دارند كه 5جدا از دانشجويان آفريقائي در فرانسه، حدود

ميليون آن متعلق به اعراب شمال آفريقا بوده و بقيه به مردمان زير صحرا تعلق دارد. 3بيش از كشورهاي كامرون، ساحل عاج، مالي و سنگال به ترتيب بيشترين مهاجر آفريقائي (غير از كشورهاي عرب) در فرانسه دارند. فرانسه براي آفريقائيان همچون مدينه فاضله يك مكان

كند بعنوان الگو براي مردمان زير بوده و از اين رهگذر فرانسه تالش ميآرماني براي زندگي صحرا معرفي گردد.

ايرسانه فعاليت -

اي در آفريقاي رسانه هاي فرانسوي چه رسانه هاي خبري و چه غير خبري همواره جايگاه ويژهلمي و تفريحي، هاي عفرانسوي زبان دارند. به دليل ضعف كشورهاي مورد نظر در تامين برنامه

نمايند. اغلب كشورهاي فرانسوي زبان آفريقا هاي فرانسوي بعنوان تنها جايگزين عمل ميشبكه


٢٠٠

دهند و با بيش از آنكه فيلم هاي هاليوودي را پخش كنند به فيلم هاي فرانسوي توجه نشان ميدر بين توجه به قرابت زباني و فرهنگي توليدات فرهنگي فرانسه همواره جاي پاي محكمي

مخاطبان آفريقائي دارد.

نتيجه گيري

فرهنگي و تمدني خود در اروپا، عضويت فرانسه به دليل سوابق استعماري، جايگاه تاريخي،، 20و 8اي، عضويت در گروه دائم در شوراي امنيت سازمان ملل متحد، دارا بودن قدرت هسته

ديه اروپا، مقر يونسكو، پارلمان اروپا و رهبري كشورهاي فرانكفوني، ايفاي نقش محوري در اتحاشوراي اروپا، عضويت در ناتو و داشتن رتبه سوم دنيا در صادرات تسليحات نظامي از مهمترين

هاي فوق از ديپلماسي فعالي چه در زمينه بازيگران جهاني بوده و با توجه به وجود شاخصهصورت گرفته فرانسه در بين ديپلماسي سنتي و چه عمومي برخوردار است. طبق مطالعات هاي المللي فرهنگي و كمككشورهاي صنعتي بيشترين درصد درآمد سرانه را به روابط بين

دهد. دو مقوله ياد شده از عناصر اصلي ديپلماسي عمومي بشمار رفته و اي اختصاص ميتوسعه نشانگر اهتمام فرانسه در اين زمينه است.

ه ضد هژمونيك و يا ضد آنگلوساكسوني داشته در تالش است ديپلماسي عمومي فرانسه كه جنب

قدرت متقابل و متوازني در برابر آن ايجاد نمايد. در اين راستا فرانسه متوجه پتانسيل كشورهاي شود. با توجه به پيشينه حضور فرهنگي فرانسه، دو آفريقائي فرانسوي زبان و جهان عرب مي

گيرند. حضور باسابقه فرانسه در مومي فرانسه قرار ميحوزه ياد شده در اولويت ديپلماسي عقاره سياه و كشورهاي عربي آثار خود را بر جاي گذاشته و به اين زودي قابل زدودن نيست. در

ها به مردمان جنوب صحرا و شمال آفريقا دهكده جهاني امروز فرانسه بيشتر از ساير قدرتنيز همين احساس را به فرانسه دارند. تاسيس كند و در ضمن اين مردمان احساس نزديكي مي

كشور عربي 7%) كشورهاي آفريقائي و نيز 60سازمان فرانكفوني و عضويت اكثريت (بيش از - در آن بر محور زبان و فرهنگ نشانگر تالش و تقالي فرانسه براي ايجاد بلوك بزرگ فرهنگي

ت بسيار مناسبي براي فرانسه ايجاد باشد. آفريقا فرصزباني در برابر فرهنگ آنگلوساكسون مي


٢٠١

كند تا در عرصه جهاني فرهنگ و زبان خود را با اهرم كشورهاي فرانسوي زبان حفظ نموده ميو با آن در برابر جهاني شدن مقاومت نمايد. قاره آفريقا بيشترين تعداد فرانسوي زبان را در دنيا

فرهنگ فرانسوي متاثر از قاره مذكور و نيز داشته و با توجه به رشد باالي جمعيت، آينده زبان و ديپلماسي عمومي فرانسه خواهد بود.

-در جهان عرب فرانسه با ايجاد نهادهائي همانند موسسه جهان عرب، رايزني فرهنگي و رسانه

هاي فرهنگي گذشته را حفظ نموده و تالش دارد جايگاه فرهنگي خود را در هاي عربي علقه. ديپلماسي عمومي فرانسه كه بيش از اين متمركز بر كشورهاي شمال جهان عرب تحكيم ببخشد

آفريقا، لبنان و سوريه بود اخيراً تغيير جهتي به سمت كشورهاي مدرن عربي همانند قطر، امارات متحده عربي و عربستان نموده است. در بهار عربي فرانسه ابتدا دچار اشتباه شده و از

نمود ولي پس از تشخيص جهت حركت تحوالت تغيير ديكتاتورهاي تونس و مصر حمايتجهت داد. فرانسه در اين تحوالت تالش كرده خود را خواهان دموكراسي و حقوق بشر نشان

داده و سياست خود را با اتحاديه عرب بويژه در رابطه با سوريه هماهنگ نمايد.

اسي عمومي در كشورهاي توان گفت فرانسه اولين قدرت فرهنگي و دارنده ديپلمنهايتاً مي

اند. ولي هاي جهاني نيز اين نفوذ را به رسميت شناختهفرانسوي زبان آفريقا بوده و ساير قدرتپاي در جهان عرب به دليل عدم قرابت زباني و مذهبي دراي چنين جايگاه نبوده ولي هم

-ها قلمداد ميترين بازيگران خارجي در اين كشوركشوري نظير ايالت متحده امريكا از اصلي

گردد.


٢٠٢

منابع منابع فارسي

نامه ديپلماسي عمومي و سياست خارج، مركز ، پژوهشديپلماسي عمومي فرانسهايزدي، پيروز. - . 1389مطالعات استراتژيك شهريور

، تهران: مركز چاپ و جمهوري فرانسهالمللي وزارت خارجه. دفتر مطالعات سياسي و روابط بين - .1386امورخارجه انتشارات وزارت

- منابع انگليسي

‐ Barham Mikail, France and the Arab spring: An Opportunistic Quest for influence, FRIDE, A European Think Thank for Global Action, Working Paper, October 2011.

‐ Charbonneau, B. Dreams of Empire: France, Europe, and the New Interventionism in Africa. Modern & Contemporary France, 2008, pp. 279‐295

‐ Communiqué de presse, Thematic Public Report: the French Official Development Policy, Paris, June 26 2012. Available at: http// www.ccomptes.fr

‐ Cultural, scientific and technical cooperation, Franco‐Lebanese Cooperation System. Available at: http://www.diplomatie.gouv.fr/en/country‐files/lebanon‐294/france‐and‐lebanon/cultural‐scientific‐and‐technical‐6063/

‐ Dennis Ager, Language and Power, London, Macmillan, 2000, p. 147.

‐ Directorate – General of Global Affairs, Development and Partnership/ Cultural and Language Policy directorate. French and the Promotion of French Worldwide. 2013 Available at: http// www.diplomatie.gouv.fr ‐ Directorate for Communication the Spokesperson Office, Receiving Foreign Student in France, 2010. Available at: http://www.diplomatie.gouv.fr/en/the‐ministers‐and‐the‐ministry/publications/global‐challenges‐international/strategy‐documents/article/receiving‐foreign‐students‐in

‐ French Development Cooperation, 2010, Available at: http://www.diplomatie.gouv.fr/n/


٢٠٣

‐ Gale Encyclopedia of the Mideast & N. Africa: France and the Middle East, 2013. Available at: http://www.answers.com/topic/france‐and‐the‐middle‐east#ixzz2K4X9b52o

‐ Hollande: France "a bridge between nations"20th Ambassadors’ Conference – Speech. François Hollande, President of the Republic, Paris, 27 August 2012. Available at: http//http://ambafrance‐uk.org/France‐a‐bridge‐between‐nations

‐ http://www.diplomatie.gouv.fr/en/country‐files/lebanon‐294/france‐and‐

lebanon/cultural‐scientific‐and‐technical‐6063/ ‐ http://www.usenghor‐francophonie.org ‐ Jean‐Christophe Dumont, Immigration from Arab Countries to the OECD: from the Past to the Future, United Nation Expert Group Meeting on International Migration and Development in the Arab Region. Beirut, May 2006.

‐ John Irish, France eyes Middle East Influence, Image with Syria Gamble, Nov 19, 2012. Available at: http//http://www.reuters.com/article/2012/11/19/us‐syria‐crisis‐france‐idUSBRE8AE0K620121119

‐ Martin, G. Continuity and Change in Franco‐African Relations. The Journal of Modern African Studies,1995, 33(1), pp. 1‐20

‐ Official Development Assistance (Q&A ‐ Excerpt from the daily press briefing ‐ April 5, 2012), Available at: http://www.diplomatie.gouv.fr/en/global‐issues/development‐assistance/events‐2139/article/official‐development‐assistance‐q ‐ Philip Fiska de Gouveia and Hester Plumridge, European Infoplolitik: Developing EU Public Diplomacy Strategy, November 2005. 36

‐ Schmidt, Elizabeth. Cold War and Decolonization in Guinea, 1946‐1958. Western African studies. Athens: Ohio University Press, 2007. p. 127

‐ Solène JEANJEAN, France’s Reaction to the Arab Spring, 21 December 2011, available at: http://www.bilgesam.org/en/index.php?option =comcontent&view =article&id=444:frances‐reaction‐to‐the‐arab‐spring&catid=70:ab‐analizler&Itemid=131

‐ Sophie Mounier. French Cultural Policy and American Mirror in the Sarkozy Era. French Politics, 2008/6.pp85‐93


٢٠٤

‐ wesleyschwalje,. The Global Economic Impact of Arab Students Studying Abroad Due to Low Quality Educational Systems, July 27, 2012. Available at: http// tahseen.ae/blog/?p=101

‐ Xavier North, The Four Goals of French Foreign Cultural Policy; Director of Cooperation, Development and Francophony in French Ministry for Foreign

Affairs. Institute fur Auslandsbeziehungen.e.V.2013. ‐ Xavier Renou, A New French for Africa? Journal of Contemporary African Studies, 20,1,2002. Carfax Publishing

Abstract: Public diplomacy for France who has lost itspast dignity and glory is really important and inregardingtowaneintraditionalpower‐drivendiplomacy,it can createnewopportunity of influence for France inthe world. French public diplomacy composed of someelements same as culture, art, language, history, andliterature; and those appear in French internationalcooperation and foreign policy. Indeed composedelement of French public diplomacy include its politicaland cultural identity and protect of those is reallyimportant for French politician. In the world, Arab –African arena regarding to colonial experience andculturalinfluencehaspriorityinFrenchpublicdiplomacyandhavingactivepublicdiplomacyinthoseareasisvitalfor France. For exploring French public diplomacy inthose areas, the research will analyses composedelements of French diplomacy first of all, and then willaskthisquestionwhatFrenchpublicdiplomacyinArab‐Africaarenaisbasedon?Key words: Public Diplomacy, France, Culture, Language, Arab and African countries


٢٠٥

ت پي نوش 1 Cultural Exception 2 Lionel Jospin 3 Directorate General for International Co-operation and Development 4 Radio France International 5 TV5 6 French Development Agency (Agence Française de Développement, AFD) 7 Organisation de La Francophonie 8 the Academic Agency of La Francophonie 9 TV5 Monde 10 the International Association of Francophone Mayors 11 Senghor University of Alexandria 12 Abdou Diouf 13 Alliance française 14 Association pour la diffusion de la pensée française 15 INSTITUT DU MONDE ARABE 16 Jack Lang 17 St Joseph University 18 Holy Spirit University 19 University of Balamand 20 Michelle Elliot- Marie 21 Fédération des étudiants d'Afrique noire en France (FEANF ) 22 Agence de cooperation culturelle et technique

Number 9, Summer 2014 Just Peace Diplomacy...

Documents

Transcript of Number 9, Summer 2014 Just Peace Diplomacy...