สตบ ำบด

Mindfulness Therapy

สดำรตน เพชรทอง

Sudarat Phettong

วทยำนพนธทำงสถำปตยกรรม หลกสตรสถำปตยกรรมศำสตรบณฑต

ภำควชำสถำปตยกรรม คณะสถำปตยกรรมศำสตร มหำวทยำลยศรปทม ปกำรศกษำ 2560

สตบ ำบด

Mindfulness Therapy

สดำรตน เพชรทอง

Sudarat Phettong

วทยำนพนธทำงสถำปตยกรรม

หลกสตรสถำปตยกรรมศำสตรบณฑต ภำควชำสถำปตยกรรม คณะสถำปตยกรรมศำสตร

มหำวทยำลยศรปทม ปกำรศกษำ 2560

ง

หวขอวทยำนพนธ: สตบ ำบด (Mindfulness Therapy) ชอนกศกษำ: นำงสำวสดำรตน เพชรทอง อำจำรยทปรกษำ: ดร.ชนกพร ไผทสทธกล หลกสตร: สถำปตยกรรมศำสตรบณฑต สำขำวชำ: สถำปตยกรรม คณะ: สถำปตยกรรมศำสตร ปกำรศกษำ: 2560

บทคดยอ

กำรศกษำในครงนมวตถประสงคในกำรศกษำเกดจำกจ ำนวนผสงอำยทเพมขนมำเรอยๆในแตละป เพอออกแบบโครงกำรใหมประโยชนและรองรบสภำวะรำงกำยและจตใจของผสงอำย จงท ำโครงกำรดงกลำวสำมำรถใชประโยชนในรปแบบทเหมำะสม เพอสรำงกจกรรมในกำรรกษำรำงกำยและจตใจของผสงอำย

วธกำรศกษำออกแบบ เพอรบรสภำพปญหำทำงสงคมในประเทศไทยทเกดสภำวะควำมเครยดซมเศรำมกจะเกดชวงวยท ำงำนแตจะพบมำกทสดในชวงผสงอำย มกำรท ำงำนผำนกระบวนกำรออกแบบสถำปตยกรรม เรมจำกกำรศกษำทฤษฎ กำรรวบรวมขอมล และวเครำะหขอมลทไดมำ ศกษำโครงกำรกรณศกษำถงวธกำรออกแบบ ศกษำแนวควำมคดดำนทฤษฎ และน ำผลกำรกำรศกษำมำวเครำะห เพอน ำไปสกำรออกแบบ และก ำหนดโปรแกรมของโครงกำร เพอใหตรงกบแนวควำมคด ควำมเปนสถำปตยกรรมทเหมำะสมกบกำรสงเสรม กจกรรมตำงๆ เพอใหเกดประโยชนสงสดตอผสงอำย ผลกำรศกษำออกแบบสถำปตยกรรม โดยใชแนวควำมคดกระบวนกำรของทฤษฎของทวำงระหวำงมนษยกบธรรมชำต กำรเชอมตอของกำรมองเหน จำกจดหนงไปยงอกจดหนง และกำรเชอมตอของทำงเดนทมระดบในกำรใหควำมรสกทแตกตำงกนในแตละพนท ระบบกำรสมผสของมนษย กำรไดกลน ระบบกำรสมผส กำรไดยน ซงน ำทฤษฎเหลำนมำเปนสวนหนงของกำรออกแบบ เชอมกบกำรน ำธรรมชำตเขำมำเปนสวนบ ำบด รวมถงกำรน ำนวตกรรมใหมๆมำผสมผสำนใหเขำกบกำรออกแบบทสำมำรถบ ำบดผสงอำยใหมสภำวะทำงดำนรำงกำยและทำงดำนจตใจทดข น

จ

กตตกรรมประกำศ

ควำมส ำเรจของกำรศกษำวทยำนพนธในครงน ขำพเจำไดรบกำรสนบสนนและควำมชวยเหลอ ในกำรด ำเนนงำนวทยำนพนธ ทงในสวนภำคกำรศกษำขอมลและภำคออกแบบจำกบคคล ตำงๆทเกยวของ ซงขำพเจำขอขอบคณในควำมเมตตำกรณำ ควำมเสยสละทมตอขำพเจำตลอดเวลำในกำรศกษำออกแบบวทยำนพนธทำงสถำปตยกรรม จนส ำเรจลลวง เปนผลงำนวทยำนพนธกำรออกแบบทำงสถำปตยกรรมทสมบรณไดแก

ดร.ชนกพร ไผทสทธกล (อำจำรยทปรกษำ) อำจำรยกนกวรรณ อสนโน (กรรมกำรตรวจวทยำนพนธ) อำจำรยจรรยำ ผลประเสรฐ (กรรมกำรตรวจวทยำนพนธ) นำงสำวพรทพย หสยพงศพนธ (นกศกษำ)

ฉ

สำรบญ หนำ

บทคดยอ..............................................................................................................................ง กตตกรรมประกำศ.................................................................................................................จ สำรบญ.................................................................................................................................ฉ สำรบญตำรำง.......................................................................................................................ซ สำรบญภำพ.........................................................................................................................ฌ บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำของโครงกำร...................................................................................1 1.2 วตถประสงคของโครงกำร...................................................................................2 1.3 ประโยชนของโครงกำร.......................................................................................2 1.4 ขอบเขตของกำรศกษำโครงกำร..........................................................................2

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงำนวจยทเกยวของ 2.1 หลกฐำนวทยำศำสตรเกยวกบสต.......................................................................4 2.2 งำนวจยของสตทวงกำรแพทย …………………………………………….............5 2.3 แนวคดโครงสรำงของระบบประสำทและสมอง ……………………………...….….7 2.4 แนวคดและโปรแกรมกำรบ ำบดสต ……..………………………………..…….......9 2.5 ทฤษฎกจกรรมกำรบ ำบด........……………………………….………………...….19 บทท 3 กำรวเครำะหโครงกำร 3.1 กำรวเครำะหทต งโครงกำร………………..………………………….…………….50 3.2 กำรวเครำะหท ำเลทต งโครงกำร…………………………………….…………..….55 3.3 กำรวเครำะหรปทรงและขนำดของทตงโครงกำร…………….…….………...…….58 3.4 กำรวเครำะหโครงสรำงโครงกำร……………….…………………………………...58 3.5 กำรวเครำะหงำนระบบอำคำร……………………………………..……….…….…59 3.6 กำกำรวเครำะหกฎหมำยทเกยวของ...…………………………………..………...60 บทท 4 กำรประยกตในงำนออกแบบสถำปตยกรรม 4.1 กำรก ำหนดโปรแกรม......……………………………………………….…..………62 4.2 กำรน ำเสนอและขอเสนอแนะ....………………………………………..……..……65 บทท 5 ภำคกำรออกแบบ 5.1 สรปพนทใชสอย.........................…………………………………..………………74 5.2 ผลงำนกำรออกแบบขนสดทำย...…………………………………...………………75

ช

สำรบญ (ตอ) หนำ

บรรณำนกรม……………………………………………………………………………………...86 ประวตผเขยนวทยำนพนธ....…………..………………………………………………………...87

ซ

สำรบญตำรำง ตำรำงท หนำ 3.1 แสดงเกณฑกำรใหคะแนนกำรเลอกพนทตำมเขต...........................................................53 3.2 แสดงเกณฑกำรใหคะแนนกำรเลอกทตง Site…..............................................................55 4.1 รำยละเอยดพนทบ ำบด....................................…...........................................................64

ฌ

สำรบญภำพ รปท หนำ2.1 ทฤษฎกำรออกแบบสมำธ…………………….…………………….………..…………....…18 2.2 แสดงภำพอปกรณกำรใชงำน Aemotio…………………………………………………...…19 2.3 ทฤษฎกำรออกแบบสปำ Aemotio..………………………..........…………….…….…...…20 2.4 แสดงภำพ Space ล ำดบกำรเขำใชงำนในแตละอณหภม....................…............….…...…21 2.5 ทฤษฎกำรออกแบบ Iec Lab…………...…………………………………………….…...…23 2.6 ทฤษฎกำรออกแบบหมำกรก...………………………………………….……….………..…24 2.7ทฤษฎกำรออกแบบปลกพช/เพำะช ำ…………………………..…………………….........…26 2.8 ทฤษฎกำรออกแบบสวนบ ำบด………………………………..……………………….….…28 2.9 ทฤษฎกำรออกแบบชกง..........………………………………………...………………....…42 2.10 แสดงภำพกำรเปดลำนโลง Covered Space,Open-to-sky-Space…..…………..............49 3.1 แผนทกรงเทพมหำนครและปรมณฑล………………………………………….……….…..50 3.2 แสดงภำพระดบจงหวดทมควำมเจรญทสดในประเทศไทย………………….………….…..51 3.3 แสดงภำพกลมเขตกำรยำน ………………………………………………...…………....….52 3.4 แสดงภำพเขตหวยขวำง ……………………………………….……………….……….......54 3.5 แผนททำงอำกำศของพนท 1 ………………………………………………….…................54 แผนททำงอำกำศของพนท 2……………..……………………………………………….....54 แผนททำงอำกำศของพนท 3…………………………………………………………….......54 3.6 แผนททำงอำกำศของพนท 2/ผงเมองส กรงเทพมหำนคร…………………………........….55 3.7 ขอบเขตโดยรอบพนททต งโครงกำร………………………………………….……..............57 3.8 แสดงรปทรงของทตงโครงกำร…………..……………………………………..………..…..58 4.1 แสดงสดสวนพนทรวมโครงกำร…………………………………………………..……….....63 4.2 กำรวำง Zoing………..………………………………………………..................................65 4.3 กำรวเครำะห Zoing…………………………….………………………….………………....65 4.4 Programming Cocept………………………………….…………………………………....66 4.5 Concept Design……………………………...………………………………...……….…...67 4.6 Mass Model ครงท 1………………………………………………………..…..…………....67 4.7 กำรแบงกลมกจกรรม............................................................................………………...68 4.8 กำรเขำถงของ User……………………………………………………………………..…...68 4.9 แปลนชน 2 ทำงเดนภำยในอำคำร……………………………..………….…..............……69

ญ

สำรบญภำพ (ตอ) รปท หนำ 4.10 แปลนชน 2 ทำงเดนภำยในอำคำร................................................................….............69 4.11 เสนทำง Service ………………………….……………………………….…………….….70 4.12 เสนทำง Service ……………………………………………...………...………….....70 4.13 Green Area ………………………………………….…….............................................71 4.14 Mass Model แบบรำงครงท 2………………………………………………….….….…....72 4.15 Mass Model แบบรำงครงท 3………………………………………..…….…...……….....73 5.1 Plan 1………………………………………….………………………….…………....….....75 5.2 Plan 2........................……………………………………………………...….......………..76 5.3 Lay-Out……………………..…………………………………………..………...........…....77 5.4 Elevation 1,2,3,4………………………………………………………...……...............…..78 5.5 Section A-A,B-B……………………………………………………….………..............…..79 5.6 EX-Perspective 1…………………………………………………………….…..……….....80 5.7 EX-Perspective 2……………………………………………………...…….…...........…....80 5.8 Perspective 1…………………………..………………………………………...……….....81 5.9 Perspective 2………………………………………………..……………….…..……….....81 5.10 Perspective 3………………………………………………………………….............…..82 5.11 Perspective 4………………………………………………………………………......…..82 5.12 Model………...…………………………………………………………..……….…...…....84

1

บทท 1 บทน ำ

ควำมเปนมำของกำรศกษำ

จำกควำมส ำเรจของกำรพฒนำในชวง 5๐ ปทผำนมำครนถงพ.ศ. 2540 สงทควบคมำ กบควำมส ำเรจกลบกลำยเปนปญหำทสะสมพอกพนตำมมำและเพมมำกยงขนขณะนกลำยเปนปญหำอนใหญของสงคมไทยยคโลกภวตน ปญหำอนยงใหญตำมคอปญหำดำนสงคม"เศรษฐกจกำวหนำ สงคมมปญหำกำรพฒนำไมยงยน" ยงพฒนำดำนเศรษฐกจใหกำวหนำ สภำพดำนจตใจกลบเสอมลง จตใจคนสบสน คนขำดทพงทำงใจครอบครวทเคยเขมแขงกลบออนแอ แตกแยก ชมชน หมบำน ทเคยเขมแขงกตกอยในสภำพเดยวกน ไดแก

ประเทศไทยมควำมเจรญกำวหนำของประเทศ ทำงดำนวตถ แตเกดควำมเสอมทำงดำนจตใจ คำนยมและสงคมคนไทยประพฤตปฏบตทแสดงถงควำมเสอมทำงจตใจอยำงเหนไดชดเจนหลำยประกำร เชน นยมวตถ นยมควำมหรหรำฟมเฟอย ยกยองคนรวย โดยไมค ำนงถงวำจะร ำรวยมำไดโดยวธใด เกดกำรแขงขนเอำรดเอำเปรยบ ไมค ำนงถงคณธรรม จรยธรรม กำรเบยดเบยนเอำรดเอำเปรยบนนอกจำกจะเบยดเบยนกนเอง

วกฤตกำรณทำงกำรเมอง ปญหำวกฤตกำรเมองไทยในปจจบนเปนเหตกำรณทเกดขนในประเทศไทยอยำงตอเนองในตลอดระยะเวลำทผำนมำ ปญหำเหลำนเกดจำกควำมขดแยงระหวำงกลมกำรเมองทมอยในปจจบน ซงมควำมเหนตอตำนและสนบสนนตำงๆ และยงสงผลถงปญหำในหลำย ๆ ดำน ท ำใหปญหำเหลำน สงผลกระทบอยำงมำกมำยและท ำใหเสอมลงอยำงเรอยๆ จนไมสำมำรถแกไขปญหำไดอยำงทนทวงท

วกฤตกำรณในระบบรำชกำร ปญหำเรองกำรทจรตและประพฤตมชอบในวงรำชกำร เปนปญหำหลกและเรอรงทสะสมมำนำน ท ำใหภำพลกษณของระบบรำชกำรไทยตดอยกบปญหำกำรทจรตคอรรปชนอยำงแยกไมออก

กำรเพมจ ำนวนของประชำกรทมำกขนในกลมประชำกรสงอำยจะมผทอยใน กลมอำยมำกๆ เพมขนเปนล ำดบเชนในป พ.ศ. 2533 มผทมอำย ตงแต 75 ปขนไป เพยงประมำณ 700,000 คน คำดวำจะเพมเปน 1,400,000 คน ในรำวป พ.ศ. 2553 และคำดวำจะเพมเปนกวำ 2 ลำนคนในปพ.ศ. 2563 ซงปญหำเหลำน ท ำใหกำรเพมขนของระดบของผปวยซมเศรำ ซงท ำใหเกดควำมตองกำรในเรอง สถำนทรองรบกำรขยำยตวของผปวยซมเศรำ จงท ำใหเกดผลกระทบดำนกำรเปลยนแปลงของสงแวดลอมทรพยำกรธรรมชำต ฤดกำล สงคมและครอบครว ส ำหรบกำรเปลยนแปลงดงกลำว สรำงควำมเสยหำยทงดำน กำยและสภำพจตใจแกคนในสงคม มจ ำนวนผปวยโรคซมเศรำภำวะทำงดำนจตใจ มแนวโนมเขำมำใชบรกำรทพนทบ ำบดในเรองเกยวกบปญหำดำนสขภำพจต มบทบำทในแกไขปญหำดงกลำวเพมขนซงจะสะทอนรปแบบ

2

ทำงสถำปตยกรรมของสถำบนบ ำบดจตจะตองค ำนงถงรปแบบของของกำรบ ำบด โดยน ำนวตกรรมเทคโนโลยและโปรแกรมกำรบ ำบดสต มำบ ำบดผปวยทมปญหำทำงดำนจตใจ โดยกำรสรำงพนทหรอสถำนทในรปแบบของกำรออกแบบสภำพแวดลอมทเหมำะสมกบผปวยทำงจตทลวนสงผลกระทบในเชงจตวทยำตอพฤตกรรมทศนคต และอำรมณควำมรสกของผปวยโดยตรงดงนนกำรออกแบบพนทส ำหรบกำรบ ำบดทมผลตอจตวทยำของมนษยโดยผำนรปแบบของกจกรรมตำงๆทมกำรน ำธรรมชำตเขำมำบ ำบด ไดแก ดน น ำ ลม แสงและเงำ รวมถงกำรมทวำงส ำหรบพนทสเขยว เพอใหผปวยสำมำรถเขำใจไดดวยกำร ประสำทสมผสทหลำกหลำย ซงเออประโยชนกบวถชวตในเมองทเรงรบ ควำมเรว เวลำ รถยนตและเครองจกร ออกแบบพนทบ ำบดทท ำใหเขำใจถงกำรสะทอนของกำรเปลยนแปลงของธรรมชำตทมลกษณะ เกดขนชำลง อยำงคอยเปนคอยไป 1.2. วตถประสงคโครงกำร

1.2.1. เพอเปนสถำนทบ ำบดจตใหมประสทธภำพมำกขน 1.2.2. เพอเปนสถำนทตนแบบของกำรบ ำบดจตในประเทศไทย 1.2.3. เพอเปนสถำนทรองรบกำรเตบโตภำวะของผปวยทำงดวยจตในอนำคต

1.3. ประโยชนของโครงกำร 1.3.1. เพอรองรบผปวยทำงจตใจทเพมมำกขนเรอยๆในอนำคต ชวยลดปญหำเกยวกบภำวะซมเศรำทมผลตอโรคตำงๆและเปนตนเหตของสำรเสพตด ทจะเกดขนในอนำคต 1.3.2. เปนสถำนททน ำนวตกรรมเทคโนโลยและโปรแกรมกำรบ ำบดปรบใชในกำรดแลเบองตนไดอยำงเหมำะสม 1.3.3. เปนกำรบ ำบดจตทสงผลใหมมคณภำพชวตทด ไดรบกำรดแลดำนดำนจตใจ พฒนำควำมคดสต ทเหมำะสม 1.4. ขอบเขตของกำรศกษำโครงกำร 1.4.1. ผใชงำน : กลมเปำหมำยวยท ำงำนชวงอำย 25-60 ป กบวยผสงอำย 60-90 ป 1.4.2. พนทใชสอย : ศกษำควำมตองกำรของพนทใชสอย เนนทอยในเมองพนททมควำมวนวำย หลำยๆดำน เชน

ดำนประเทศไทยมควำมเจรญกำวหนำของประเทศ ทำงดำนวตถ วกฤตกำรณทำงกำรเมอง วกฤตกำรณในระบบรำชกำร วกฤตกำรณระบบกำรศกษำ กำรเพมจ ำนวนของประชำกรทมำกขน

3

1.4.3.โปรแกรมกำรบ ำบด : ศกษำและจดกลม ประเภทของปญหำดำนสขภำพทจะเกดกบ โดยใชโปรแกรมมำบ ำบดดแลเปนเกณฑ

4

บทท 2 แนวคดทฤษฎและงำนวจยทเกยวของ

กำรวจยนเปนกำรศกษำแนวคดเกยวกบกำรสงเสรมกำรบ ำบดจตทสำมำรถบ ำบดกลมเปำหมำยคอ วยท ำงำน กบวยผสงอำย เพอเสนอแนวทำงและตวอยำงกำรออกแบบศนยบ ำบด เพอประโยชนในเชงสถำปตยกรรม รวมถงกำรพฒนำคณภำพชวตทดแกผใชงำน น ำไปสกำรสภำวะจตใจทมคณภำพ และชวยลดปญหำ ในแงของดำนควำมคดทดข น ผวจยไดศกษำแนวคดและทฤษฎ รวมไปถงงำนวจยอนๆทเกยวของซงไดแกกำรสรำงคณภำพชวตทด เพอน ำไปสควำมคดบวก และมสตทมคณภำพ โดยเนนศกษำดำนกำรสงเสรมสงคม และกจกรรมทงเชงพฤตกรรม ควำมคด และแนวคดในกำรออกแบบพนทบ ำบดจตโดยกำรน ำธรรมชำตมำมสวนรวมในกำรบ ำบด

2.1. หลกฐำนวทยำศำสตรเกยวกบสต 2.2. งำนวจยของสตทวงกำรแพทย 2.3. แนวคดโครงสรำงของระบบประสำทและสมอง 2.4. แนวคดและโปรแกรมกำรบ ำบดสต 2.5. ทฤษฎกจกรรมกำรบ ำบด

2.1. หลกฐำนวทยำศำสตรเกยวกบสต คอกำรวจยทำงกำรแพทยระดบดๆ จ ำนวนมำกจะสนบสนนทำงกำรเงนโดยรฐบำลอเมรกน ผำนสถำบนสขภำพแหงชำตหรอ NIH หำกนบถงเมอปกลำย คอป 2013 มงำนวจยกำรใชสตรกษำโรคในรปแบบตำงๆซงท ำวจยเสรจแลวและตพมพในวำรสำรกำรแพทยแลว 417 งำนวจย มจ ำนวนไมนอยเปนงำนวจยระดบสมตวอยำงแบ งกลมเปรยบเทยบหรอ RCT ในจ ำนวนน 50 รำยกำรไดสปอนเซอรจำก NIH โดยทเกอบทงหมดใหผลสอดคลองกนวำกำรใชสตในกำรรกษำโรคเรอรงในรปแบบตำงๆไดผลดกวำกลมควบคม กำรพดถงงำนวจยตง 417 รำยกำร เพรำะกำรรกษำโรคหลำยโรคทวงกำรแพทยท ำอยตอนน บำงเร องมงำนวจยระดบ RCT สนบสนนเพยงหนงงำนวจยเทำนนกไดเปนวธรกษำมำตรฐำนแลว วธรกษำบำงโรคทท ำกนอยทกวนน ไมมงำนวจยระดบ RCT สนบสนนแมแตเพยงชนเดยววำไดผลดจรงหรอเปลำ แตกใชกนมำชำนำนจนกลำยเปนวธมำตรฐำน ยกตวอยำงเชนเวลำหวใจหยดเตน หมอกจะฉดยำอะดรนำลน ทงๆทหมอยงไมรเลยวำฉดยำนกบฉดน ำเปลำ ผลตออตรำรอดชวตจนกลบมำเดนเหนไดมนตำงกนหรอเปลำ แตทกครงทหวใจหยดเตน หมอกจะฉดยำอะดรนำลน เพรำะมนเปนกำรรกษำกนไปตำมประเพณ ไมใชตำมหลกฐำนวทยำศำสตร แตเรองกำรใชสตรกษำโรคเรอรงตำงๆมงำนวจยระดบ RCT สนบสนนหลำยสบรำยกำรขอมลเรองผลดของกำรใชสตรกษำ

5

2.2. งำนวจยของสตทวงกำรแพทย กำรฝกสตลดอำกำรปวดจำกโรครำยแรงเชนมะเรงระยะสดทำยได รกษำโรคกงวลและโรคกลวเกนเหตได ปองกนกำรกลบเปนใหมของโรคซมเศรำได รกษำโรคสมำธสนได รกษำไมเกรนได ลดควำมดนเลอดได ลดควำมอวนได และเมอใชรวมกบโภชนำกำรและกำรออกก ำลงกำยสำมำรถลดกำรเปนเบำหวำนของคนทน ำตำลในเลอดสงใกลเปนเบำหวำนได และท ำใหหลอดเลอดหวใจทตบไปแลวถอยกลบได คอท ำใหรอยตบคอยๆโลงขนได ลดฮอรโมนคอรตซอลทออกมำขณะเครยดได เพมกจกรรมตำนเชอโรคของเมดเลอดขำวได ลดอบตกำรณของกำรตดเชอไวรสซงเปนตนเหตของมะเรงบำงชนดได และแมกระทงเปลยนยนหรอรหสพนธกรรมของคนเรำได เพอใหทำนไดไอเดยชดขน ผมจะยกตวอยำงงำนวจยระดบ RCT เกยวกบกำรใชสตรกษำโรคบำงงำน งำนวจยท 1. เปนกำรวจยแบบสมตวอยำงแบงกลมเปรยบเทยบทเอำผปวยโรคสะเกดเงน (Psoriasis) ทตองรกษำดวยรงส UVB หรอแสงบ ำบด (PUVA) จ ำนวน 37 คนมำสมตวอยำงแบงเปนสองกลม กลมหนงใหท ำ MBSR ควบคกบกำรรกษำดวยรงสหรอแสงบ ำบด อกกลมหนงไมไดท ำ MBSR ควบ โดยใชกำรประเมนผวหนงหรอภำพถำยผวหนงโดยแพทยโรคผวหนงทถกปดบงขอมลวจยเปนตวชวด พบวำกลมทท ำ MBSR ควบมอตรำกำรหำยของผนผวหนงมำกกวำและเรวกวำอยำงมนยส ำคญ งำนวจยท 2. เปนงำนวจยแบบสมตวอยำงแบงกลมเปรยบเทยบ ทเอำคนไขจตเวชวยรนอำย 14-18 ป จ ำนวน 102 คนมำสมแบ ง เ ปนสองกลม กล มห นงใหฝกสตแบบ MBSR อกกลมไมฝก แลวตำมด 5 เดอนโดยกำรวนจฉยของแพทยและแบบฟอรมรำยงำนอำกำรเปนตวชวด พบวำกลมฝกสตแพทยวนจฉยวำควำมรนแรงของโรคดขนมำกกวำกลมไมฝก และผปวยรำยงำนตนเองวำอำกำรกงวล ซมเศรำ นอยลงกวำกลมไมฝกสต งำนวจยท 3. เปนงำนวจยแบบสมตวอยำงแบงกลมเปรยบเทยบ ทเอำผปวยโรคซมเศรำจ ำนวน 45 คนมำสมแบงเปนสองกลม กลมหนงใหฝกสตแบบ MBSR อกกลมหนงรกษำดวยยำตำมปกต พบวำกลมทฝกสตมอตรำทเลำจำกโรคซมเศรำมำกกวำ งำนวจยท 4. เปนงำนวจยแบบสมตวอยำงแบงกลมเปรยบเทยบ ทเอำผปวยโรคซมเศรำทกลบเปนซ ำซำกจ ำนวน 145 คนมำสมแบงเปนสองกลม กลมหนงรกษำดวยยำตำมปกต อกกลมหนงรกษำดวยยำควบคกบกำรฝกสต พบวำกลมทฝกสตควบไปดวยมอตรำกำรกลบเปนโรคซมเศรำซ ำต ำกวำกลมรกษำดวยยำอยำงเดยว งำนวจยท 5. เปนงำนวจยแบบสมตวอยำงแบงกลมเปรยบเทยบ ทเอำผปวยเปลยนอวยวะ (เชน ไต ตบออน) จ ำนวน 138 คนมำสมแบงเปนสองกลม กลมหนงใหฝกสตแบบ MBSR 8 สปดำหอกกลมไมฝก แลวตำมด 1 ปแลววดดวยตำรำงวดควำมกงวล ภำวะ

6

ซมเศรำ และคณภำพกำรนอนหลบ พบวำกลมทฝกสตมควำมกงวลลดลงมำกกวำ ซมเศรำนอยกวำ นอนหลบดกวำกลมไมฝกอยำงมนยส ำคญ งำนวจยท 6. เปนงำนวจยแบบสมตวอยำงแบงกลมเปรยบเทยบ ทเอำคนตดยำเสพยตดมำ 168 คนมำสมแบงเปนสองกลม กลมหนงรกษำปกตควบคกบกำรฝกสต 8 สปดำห อกกลมหนงรกษำปกตอยำงเดยว แลวตำมด 4 เดอนพบวำกลมฝกสตเลกยำไดมำกกวำ และมอำกำรอยำกยำนอยกวำ งำนวจยท 7. เปนงำนวจยแบบตำมดกลมคน โดยเอำผปวยทมอำกำรปวดเรอรงซงอำกำรไมดขนแมรกษำดวยวธของแพทยแผนปจจบน มทงปวดหลง ปวดคอ ปวดไหล เจบหนำอกโดยไม เกยวกบหลอดเลอดหวใจ มำจ ำนวน 51 คน มำฝกสอนใหปฏบตสตแบบ MBSR นำน 10 สปดำห โดยใชเครองมอวดอำกำรปวด Melzack pain rating scale พบวำผปวยจ ำนวน 50% อำกำรปวดลดลงเกน 50% ของ pain scale และผปวยอกจ ำนวน 15% อำกำรปวดลดลงตงแต 33-50% ของpain scale

งำนวจยท 8. เปนงำนวจยแบบตำมดกลมคน ทตดตำมดผปวยทไดรบกำรวนจฉยวำเปนปวดหลงเรอรงแบบไมเจำะจง (NSCLBP) ทเขำโครงกำรฝกสตแบบMBSR จ ำนวน 88 คน โดยเปรยบเทยบกบผปวยลกษณะเดยวกนทไมไดเขำโครงกำร MBSR โดยท ำกำรประเมนสำมครงคอเมอกอนเรมวจย เมอครบ 4 สปดำห โดยใช McGil pain scale และ Quality of life scale พบวำผปวยทฝกปฏบต MBSR ครบ 8 ครงมอำกำรปวดลดลงและคณภำพชวตดขนมำกกวำกลมทไมไดปฏบตMBSR อยำงมนยส ำคญ (p<0 lang="TH" span="">.001) งำนวจยท 9. เปนงำนวจยแบบยอนเปรยบเทยบ (Case control) ทมงหำสำเหตทผปวยมำเขำเรยน MBSR หลกสตร 8 สปดำหแลวไมจบ มผมำเรยนจ ำนวน784 คน พบวำเรยนจนจบได 598 คน (76%) เลกเรยนกลำงคน 186 คน (24%) โดยผลวเครำะหพบวำปจจยรวมทท ำใหเลกเรยนกลำงคนคอกำรเปนเพศชำยมโอกำสเรยนจบนอยกวำเพศหญงสองเทำ (Odds ratio = 2.0) งำนวจยท 10. เปนงำนวจยแบบตำมดกลมคน ทเอำผปวยทครบเกณฑวนจฉยวำเปนโรคกงวลเกนเหต (GAD) และโรคกลวเกนเหต (Panic disorder) จ ำนวน22 คนมำเขำกลมฝกสตแบบ MBSR นำน 1 เดอนแลวตดตำมดนำน 3 เดอนพบวำผปวย 20 คน (90%) มอำกำรกงวล ซมเศรำ และกลวเกนเหตลดลง และลดลงอยำงคงทตลอดสำมเดอนทตดตำมผล งำนวจยท 11. เปนงำนวจยแบบตำมดกลมคน ทเอำผปวยมะเรงเตำนม 49 คนและมะเรงตอมลกหมำก 10 คน มำฝกสตแบบ MBSR นำน 8 สปดำห พบวำมกำรเปลยนแปลงอยำงมนยส ำคญคอมคณภำพชวตดขน อำกำรเครยดลดลง คณภำพกำรนอนหลบดขนและมกำร

7

เปลยนแปลงระบบภมคมกน (T cell, IL-4, IFN gamma, NK, IL-10) จำกภำวะถกกดมำสภำวะปกตมำกขน งำนวจยท 12. เปนงำนวจยแบบตำมดกลมคน ทตำมดผปวยมะเรงเตำนม 106 คนทฝกสตแบบ MBSR แลวตำมดหนงป พบวำมกำรเปลยนแปลงอยำงมนยส ำคญคอ อำกำรดขน ควำมดนเลอดลดลง ฮอรโมนเครยด (คอรตซอล) ลดลง Th1cytokine ซงกอกำรอกเสบลดลง งำนวจยท 13. เปนงำนวจยแบบตำมดกลมคน ทเอำคนตดบหรจ ำนวน 18 คนมำเลกบหรโดยฝกสตแบบ MBSR และไมใชยำ แลววดคำรบอนมอนนอกไซดในลมหำยใจออกเมอครบ 6 สปดำห พบวำเลกบหรได 10 คน (56%) และพบวำคนทยงปฏบตสตตำมทสอนมำกกยงเลกบหรไดมำก 2.3.โครงสรำงของระบบประสำทและสมอง ระบบประสำทและสมอง เปนเสมอนศนยบญชำกำรของรำงกำย มหนำทส งกำรและควบคมบงคบใหกำรท ำงำนของอวยวะตำงๆเปนไปอยำงเหมำะสมและสอดคลองตองกน โครงสรำงของระบบประกอบขนมำจำกหนวยพนฐำนเรยกวำเซลประสำท หรอเสนประสำท ซงเปรยบเสมอนสำยไฟฟำในรำงกำยจ ำนวนมำกมำยประมำณแสนลำนเสนเสนประสำทเหลำนแบงงำยๆเปนสำมกลม กลมทหนง ท ำหนำท น ำสญญำณในรปของกระแสประสำท (Impulse) ซงเปนไฟฟำจำกอำยตนะหรออวยวะรบควำมรสกทวรำงกำย เชน เสยง กลน รส ควำมรสกเจบ ปวด รอนหนำวสงเขำมำรำยงำนใหสมองทรำบ กลมทสอง ท ำหนำท เปนเนอสมอง ซงมน ำหนกเพยง 1.3 กก. คอยประมวลผลขอมลกอนทจะสงกำรออกไป ซงสวนนยงแบงออกเปนหลำยฝำยหลำยแผนก ผมพดถงแผนกทส ำคญสองสำมแผนก แผนกทส ำคญทสดกคอจตส ำนก (Consciousness) หรอส ำนกซอโอ. (Cortex) อนประกอบดวยเจำนำยซงกคอสต และเลขำหนำหองซงกคอจตส ำนกทวไปทใชรบรขอมลตำงๆในชวตประจ ำวน รบขอมลเขำมำแลวกสงใหแผนกวนจฉยซงมหนำทวนจฉยขอมลและตควำมแลวรำยงำนนำย มแผนกเกบควำมจ ำ ซงเกบขอมลทกเรองไว และยงมกรมขำวลอคอยกขำวสรำงอำรมณ จำกอำยตนะบำง มำตดตอเตมเสรมแตงแลวปลอยออกมำเปนขำวในรปของควำมคด (Thought) หรออำรมณ (Emotion) ทเขำมำเปนระยะๆ กลมทสำมของเซลประสำทกคอเสนประสำททน ำค ำสงของสมองในรปของไฟฟำกระจำยสงไปใหกลำมเนอและอวยวะตำงๆของรำงกำยเพอใหท ำงำนตำมค ำสง

(ก) ประโยชนของสตทวงกำรแพทย เซลของระบบประสำทและสมองแมวำจะมโครงสรำงพนฐำนเหมอนเซลทวไปคอมแกนกลำง (Nucleus) และมตวเซล (Body) แตมขอแตกตำงจำกเซลของระบบอนอยำง

8

สนเชงตรงตวมนท ำหนำทเปนสำยไฟฟำดวย ตวเซลมกงกำนสำขำคลำยกงไมททกกงน ำไฟฟำได ทปลำยของแตละกงเปนจดเชอมตอสญญำณ (Synapse) ซงอำศยสำรเคมเปนตวเชอมสญญำณไฟฟำจำกเซลประสำทเซลหนงไปอกเซลหนง เนองจำกเซลประสำทเซลหนงมกงกำนออกไปเชอมตอกบเซลอนๆหลำยรอยจดหลำยรอยเซล ขณะเดยวกนตวของแตละเซลกมจดเชอมตอทรบสญญำณมำจำกเซลประสำทเชลอนๆไดอกหลำยรอยเซล ท ำใหกำรเชอมตอของเซลประสำททงระบบซงมประมำณหนงแสนลำนเซลเปนไปอยำงพศดำรประมำณวำมมำกถงหนงลำนลำนจด มค ำวำลำนสองทนะ ควำมซบซอนนนไมตองพดถง มนเกนทวงกำรแพทยปจจบนจะไปเขำใจมนทงหมดไดตรงจดเชอมตอสญญำณไฟฟำจำกเซลประสำทไปเซลหนงไปยงเซลประสำทเซลอน หรอไปยงยงเซลรำงกำยอนๆ (Synapse) นน อำศยสำรเคมเปนตวสงผำนสญญำณ ชนดของสำรเคมทจดเชอมตอนจะเปนตวก ำหนดวำค ำสงทสมองสงมำในรปของไฟฟำนนจะมผลไปทำงกระตนหรอระงบกำรท ำงำนชองเซลปลำยทำง ดงนนค ำสงจำกสมองอำจสงใหเซลท ำงำนมำกขน หรอใหท ำงำนลดลงกได กำรทสำรเคมมบทบำทในกำรเชอมตอกระแสประสำทเชนน เปนชองทำงใหวงกำรแพทยผลตยำทมฤทธสงเสรมหรอระงบสำรเคมนเพอรกษำหรอบรรเทำโรคทำงจตและทำงประสำทตำงๆ (ข) ระบบท ำงำนตำมค ำสง งำนทซบซอนและตองใชควำมคดวนจฉยเขำไปชวย จะเปนกำรท ำงำนในระบบท ำตำมค ำสง (Voluntary system) คอจตส ำนกหรอควำมรตว (Consciousness) เปนผส งกำรใหท ำ เชนก ำลงเดนอยบนถนน แตพอมองเหนรถวงมำตำมถนน กกลวอนตรำยจงยำยขนมำเดนบนฟตบำทแทน หรอเดนออกไปกลำงแสงแดดจำ มองเหนไมชด จงหยบแวนกนแดดขนมำสวม ระบบท ำโดยตงใจนตงตนจำกมสงเรำ (Stimulus) ถกรบรโดยอวยวะรบรท งหลำยเชนตำ ห จมก ลน ผวหนง แลวอวยวะเหลำนนรำยงำนขอมลเขำมำยงสมองในรปของไฟฟำทวงมำตำมเสนประสำท เมอสมองรบรแลวกประมวลผลหรอตควำมแลวตดสนใจวำจะสนองตอบอยำงไร แลวสงกำรใหเกดกำรสนองตอบ (Response) จะดวยกำรพด กำรกระท ำ หรอแมกระทงกำรเกบไปคดตอยอดหลงจำกไดรบสงเรำกลวนถอวำเปนกำรสนองตอบของสมองทงสน ขณะนอนหลบ ระบบท ำตำมค ำสงนจะหยดท ำงำนชวครำว ในกรณทมเหตใหเซลสมองตำยเชนกรณลมเลอดอดตนหลอดเลอดในสมองแลวแกไขไมทน กจะท ำใหระบบท ำตำมค ำสงทสมองสวนนนดแลอยเกดเปนอมพำตใชกำรไมไดแบบถำวรไปเลย (ค) ควำมจ ำ สงเรำซงสมองไดรบมำในรปของกระแสประสำทหรอไฟฟำทกครง หรอกำรสนองตอบของสมองตอสงเรำไมวำจะเปนในรปของควำมคด กำรเกดอำรมณ กำรเกดควำมรสก ลวนเปนกำรสงค ำสงเปนไฟฟำออกไปทกครง ไฟฟำนสวนหนงจะถกส ำเนำไวโดยไมหำยไป

9

ไหน แตจตส ำนกไมไดรบรตลอดเวลำวำมควำมจ ำนอยหรอไม ควำมจ ำนเกบไวไดนำนจนวนตำยอำจถกปลอยเขำมำในจตส ำนกไดอก

(ง)ควำมคดกบควำมเครยด ควำมเครยดคอภำวะทชวตตองเผชญหนำกบสงคกคำม จ ำตองตนเตนระวงตวเพรำะจะตองตดสนใจ ขณะทก ำลงตองตดสนใจอยน รำงกำยจะอยในภำวะเครยด กำรท ำงำนของระบบประสำทอตโนมตซกเรงหรอซมจะมำกขน หวใจเตนเรว หลอดเลอดหดตว กลำมเนอเกรงตว จตใจตน กระวนกระวำย ตอมหมวกไตปลอยฮอรโมนคอรตซอลออกมำมำกกวำปกต กำรสนองตอบตอสงเรำแบบระวงตวหรอแบบเครยดนหำกคงอยเปนเวลำนำนจะมผลเสยตอระบบกำรท ำงำนของรำงกำยอยำงมำกระดบลำงผลำญเลยทเดยว ตวกอใหเกดควำมเครยดกคอสงเรำทเขำมำสกำรรบรของสมองนนเอง นอกจำกสงเรำทผำนอวยวะรบควำมรสกตำงๆแลว ควำมคดใครครวญประมวลผลของจตส ำนกเองกท ำตวเปนสงเรำทกอควำมเครยดตอตนเองไดเชนกน (จ)กำรรบรสงเรำของสมอง สมองมธรรมชำตเปดใหจตส ำนกรบรส งเรำไดทละหนงอยำงเทำนน สงเรำทงหลำยจะตองเรยงควในกำรเขำรำยงำนตวตอสมองในทำงกำรแพทยไดตงสมมตฐำนวำระบบประสำทกลำงเสมอนหนงมประตคม (Gate control theory) เปนประตเสมอนไมใชประตจรง ทส งเรำตองมำเรยงควผำนประตนเขำไปยงจตส ำนก ประตนมธรรมชำตชอบใหลดควดวย สงเรำบำงชนดเชนควำมรสกสมผสบบนวด จะไดควเขำรำยงำนตวตอจตส ำนกกอนควำมรสกเจบปวด ดงนนเมอบำดเจบกลำมเนอและปวดกลำมเนอ หำกไดรบกำรบบนวดอำกำรปวดจะลดลง เพรำะเมอควำมรสกทงสองมำรอทระบบประสำทกลำงพรอมกน จตส ำนกจะรบรควำมรสกสมผสบบนวดกอนและจะเพกเฉยตอควำมรสกปวด สวนควำมรสกปวดนนเมอถกเพกเฉยกจะฝอหำยไปเสมอนหนงวำถกกนไมใหเขำประตไปหำจตส ำนก 2.4.แนวคดและโปรแกรมกำรบ ำบดสต 2.4.1.สต(Mindfulness)

ในวชำกำรฝกสตเพอลดควำมเครยด (MBSR) ของวงกำรแพทย คอ จตส ำนกรบร (Consciousness)ทไมไดคลกอยในควำมคดหมำยควำมวำสตไมใชควำมคดสตมวธท ำงำน- 3 ขนตอนคอ (1)เรมตนท ำงำนดวยกำรยอนกลบไปด(Recall)อดตทเพงผำน (2)ยำยควำมสนใจ(Re-Orientation)จำกสงทยอนไปดมำทปจจบนได (3)ตวงควำมสนใจใหแคบเฉพำะทใดทหนงได

10

ก.ขนตอนกำรฝกสต กำรฝกสตแบบ MBT แบงเปนขนจำกงำยไปยำก ตำมล ำดบ ดงน ขนท 1. กำรมวนยตอตนเอง (Self discipline) คอ ในขนนคอกำรตงกฎประจ ำตวในเรองส ำคญไมกเรองขนมำบงคบใชกบตนเอง ซงมนจะเปนคอกกนใหเกดสต นกขนไดวำยงไมไดท ำกตองท ำ นนคอกำรใชวนยในกำรฝกสต จะเปนวนยในเรองใดกได วนยขอทผมเองใชฝกสตไดดคอ "ตองยม" หมำยควำมวำ ตงวนยตวเองวำตองยมพอนกขนไดวำลมยมกยม บำงคนกอำจจะสรำงวนยตนเองในเรองอนๆบำงเรองเพอแกไขจดออนของตนเอง วนยตนเองจะเปนรวทแขงแรงไมใหควำมคดเตลด เหมอนคอกมำทก นมำปำไมใหวงเตลดขณะเรมกำรฝก คนทไดรบกำรฝกสอนวนยตนเองมำตงแตเดกกยอมจะไดเปรยบมำกในขนตอนน คนทไมสำมำรถท ำขนตอนนไดส ำเรจ เชนตนมำฟนฟำงไมแปรง ชดนอนไมเปลยน เวลำกนลมกนเวลำนอนลมนอนโอกำสทจะขำมไปฝกสตขนตอนอนๆไดส ำเรจนน..แทบไมมเลย ขนท 2. ดกำรหำยใจตวเอง (Breathing) คอ คดขนไดกดวำตอนนก ำลงหำยใจเขำ หรอก ำลงหำยใจออก จะใหดยงขนกตงใจหำยใจเขำลกๆสกทแลวหำยใจออกชำๆพรอมกบบอกใหรำงกำยผอนคลำยและยมไปดวย คอยๆหดตำมรกำรหำยใจของตวเองอยเสมอ เมอใดทวำงจำกทตองรบรสนใจเรองอนใดกตองรบกลบมำสนใจหรอมำอยกบลมหำยใจของตวเองทนท ขนท 3. ดทำรำงตวเอง (Posture) คอ เมอคดขนไดเมอใดกตองดวำตวเองก ำลงอยในทำไหน ก ำลงนง นอน หรอยน เมอรทำรำงแลวกปรบทำรำงใหถกสขลกษณะเสยเลย ตงรำงกำยใหตรงขนเงยหนำขนยดหนำอกขนแขมวพงเลกนอยใหตวตรงปรบรำงกำยใหตรงทกครงทรตว ขนท 4. ลำดตระเวณรำงกำยตนเอง (Body scan) คอ เปนกำรฝกตนเองใหรบรขอมลจำกอำยำตนะของรำงกำย โดยเนนทกำรรบรควำมรสกบนผวหนงอยเนองๆ ซงปกตจะรำยงำนอณหภมรอนเยน ควำมรสกถกสมผส ควำมรสกคนๆชำๆเจบๆปวดๆเมอยๆ เปนตน หมำยควำมวำพอคดขน ไดกตรวจสอบหรอลำดตระเวนควำมรสกไปตำมผวหนงสวนตำงๆของรำงกำย รบรขอมลทก ำลงเกดขนในปจจบนนเทำนนนะ รบรแลวเฉยๆ ไมตองไปคดตควำมตอยอดหรอวพำกษวจำรณหรอตควำมหมำย รบรเหมอนกบวำเรำเปนอกคนหนงมำยนอยขำงหลงสงเกตรำงกำย รบรรำวกบวำรำงกำยนมนเปนของเรำกจรงแตมนไมไดเปนเรำ ขนท 5. เคลอนไหวอยำงมสต (Mindful movement) คอ ในกำรเดนกตองตงกำยใหตรง กำวเทำไปขำงหนำอยำงมสต ลงสนเทำอยำงมสต และผสำนจงหวะกำรหำยใจใหเขำกบกำรเดน เทำกบวำตองรท งวำก ำลงหำยใจเขำหรอหำยใจออก และตองรท งวำก ำลงอยในจงหวะไหนของกำรเดน ก ำลงกำวหรอก ำลงวำงขำไหน กำรฝกเคลอนไหวอยำงมสตทดมำกกคอกำรฝกร ำมวยจน (Tai chi) เพรำะในขณะทร ำมวยจนตองเคลอนไหวมอ เทำ แขน ขำ และทกสวนของ

11

รำงกำยอยำงมสต และเคลอนไหวใหเขำกบจงหวะกำรหำยใจ แลวตองมสตรบรควำมรสกบนผวหนงสวนตำงๆของรำงกำยซงถอวำเปนกำรรบรพลงงำนภำยใน จนไมมชองใหเกดควำมคดฟงสรำนใจลอยแทรกเขำมำไดเลยตงแตตนเรมจนจบกำรออกก ำลงกำย หลกอนนเอำไปขยำยผลใชกบกำรออกก ำลงกำยทวไปไดดวย เชนกำรวำยน ำ กำรเดนเรว กำรวงจอกกง ใชไดหมด ขนท 6. ฝกหยดดปจจบน (STOP) คอ กำรไดฝกหำขนตอนขำงตนไปพอควรแลว ยงพบวำบำงชวงบำงเวลำของวน ชวตของเรำไดด ำเนนไปโดยไมไดมสตก ำกบเลย คอเปนกำรเผลอยำว ในขนนจงเปนกำรฝกหยดดปจจบน หมำยควำมวำมตวชวยกระตกใหหยด เชน ตงนำฬกำปลกใหหยดดปจจบนวนละสองสำมครง หรอก ำหนดเวลำทจะตองหยดดปจจบนไวลวงหนำเลย เชน หยดทกครงทเปลยนงำนอยำงหนงไปท ำงำนอกอยำงหนง หรอหยดทกครงทเปลยนสถำนทแหงหนงไปอยในสถำนทอกแหงหนง เปนตน เมอถงเวลำหยดดปจจบน ใหเรำไลเชคลสตไปตำมอกษรของค ำวำ STOP กลำวคอ S = หยดตงหลก T = take breath ดลมหำยใจ O = observe ดสงเรำทเขำมำทำงตำหจมกลนผวกำยและใจ ดเฉยๆ P = Proceed เดนหนำชวตในขณะตอไปอยำงมสต ขนท 7. ฝกจ ำควำมคด (Recognize thought) คอ ควำมคดหรอควำมรสกทกอปญหำใหเรำมกเปนควำมคดขำประจ ำซ ำซำก เมอใดทรตววำมควำมคดแบบนนกลบมำอก เมอนนเปนเวลำทจะฝกจ ำควำมคด คอจ ำใหไดกอนวำควำมคดนนคออะไร เหมอนจ ำหนำคนๆหนง เมอเจอเขำอกกรวำเคยเจอกนมำแลว อำจจะตงชอตทะเบยนควำมคดทมำบอยไวเสยใหหมด เชน สมมตวำเรำชอบคดใจลอยเพอฝนวำถำตวเองเปนมหำเศรษฐจะท ำอยำงนนอยำงน เรำกตงชอควำมคดแบบนวำ "เจำควำมคดเศรษฐปลอม" พอมนมำเจำเศรษฐปลอมมำอกละ แลวกเฝำดมนเฉยๆ เฝำดจำกขำงนอก ไมไปผสมโรงคดหรอขบไลดจนมนหำยไปของมนเองโดยวธนควำมคดทกอปญหำจะคอยๆเลกลงๆจนหำยหนำไปเอง ขนท 8. ฝกกนอยำงมสต (Mindful eating) คอ กนโดยมสตอยทอำหำร อยทกำรรบรรสทลน กำรรบรกลนอำหำรทจมก อยทกำรเคยว อยทกำรกลน รบรเฉยๆนะ ไมตองไปใสสตไขหรอพพำกษำวำชอบหรอไมชอบอำหำร -กำรกนอยำงมสต หมำยถง กำรเลอกกนสงทจะท ำใหสขภำพกำยดดวย กนเพอบ ำบดควำมหว ไมใชกนเพอสนองควำมเอรดอรอยโดยไมค ำนงถงผลเสยตอรำงกำย -กำรกนอยำงมสต หมำยควำมรวม กนแคพอประมำณดวย คอสมมตวำถำจะกนใหอมตองกน 100% หำกจะกนอยำงมสตกคอกนไปสก 80% ของทจะอมกหยดกนได ทเหลออก 20% ไมตองใสเขำไป เดยวมนกจะอมเอง ถำใสเขำไป 100% จะกลำยเปนวำกนแลวอมเสยจนแนนอดอด กลำยเปนวำไมใชแคบ ำบดควำมหวแลวแตเปนกำรสรำงควำมทรมำนแบบใหมคอควำมแนนอด

12

อดใหตนเองขนมำอกตำงหำก ขนท 9. ฝกนงสมำธ (Breathing meditation) ในขนนเปนกำรจดเวลำเปนกำรเฉพำะวนละประมำณ 20 นำท เพอนงท ำสมำธตำมดลมหำยใจ ซงมเทคนคยอย 16 เทคนค -เทคนคท 1. คอเมอเรำหำยใจเขำยำว (Long breath) วำลมหำยใจก ำลงวงเขำ ยำว เมอเรำหำยใจออกยำวเรำกรวำลมหำยใจก ำลงวงออกยำว -เทคนคท 2. คอเมอเรำหำยใจเขำสน (Short breath) วำลมหำยใจก ำลงวงเขำ..สน เมอเรำหำยใจออกสนเรำกรวำลมหำยใจก ำลงวงออกสนในควำมเปนจรงแลว กำรทลมหำยใจมนจะสนหรอยำว จะหยำบหรอละเอยด เรำปลอยใหมนเปนของมนไปตำมธรรมชำต อยำไปตงใจหำยใจใหสนหรอยำวนะ เอำแคตำมรลมหำยใจทมนเขำออกของมนตำมธรรมชำตวำเรำมสตอยวำเรำก ำลงนงอยในหองประชมนก ำลงหำยใจเขำออก -เทคนคท 3. คอ กำรลำดตระเวนรำงกำย (Body scan) โดยจะเนนทกำรลำดตระเวนดควำมรสกบนผวหนงทวรำงกำยผวหนงของเรำมพนทกวำงใหญ มำเรมกนทผวหนงใตรจมกเหนอรมฝปำกบนนกอนกได เรำก ำหนดพนทรบรไวสกเทำกบเหรยญสบบำทกพอ เอำสตไปจดจออยทนนคอยเงยหรอคอยรบสมผสวำมเซนสหรอควำมรสกอะไรเกดขนตรงนนรำยงำนเขำมำใหสมองทรำบบำง อยำงนอยเรำกรสกวำมลมหำยใจวงผำนไปหละ ก ำลงวงผำนเขำ ก ำลงวงผำนออก ถำมควำมรสกอนใดเกดขนเชน คน เยน รอน เจบ เรำกรบรมนดวย รบรเฉยๆ ไมคดตอยอด ถำเรำปรบสตของเรำใหแหลมคม เรำจะรบรดวยวำลมหำยใจออกมนอน ขณะทลมหำยใจเขำมนเยน บำงครงเรำรสกคน บำงครงเหมอนมปลำยเขมแหลมมำจม เรำกรบรไว รบรเฉยๆ ไมตควำมหรอพพำกษำไมเกำหรอลงมอแกไขอะไรคอรบรแบบรแลวเฉย ครำวน เรำจะคอยๆยำยพนทรบรเซนสไปบนผวหนงทวรำงกำยนะ จะเปนกำรท ำ Body scan จรงๆแลว คอส ำรวจควำมรสกของรำงกำยไปทว เอกซเรยรำงกำยไปทกตำรำงนว หรอเสมอนเรำฉำยไฟฉำยไปตำมผวหนงทละสวน โดยทแสงไฟนนกคอควำมสนใจรบร(Attention)ของจตเรำนนเอง จำกผวหนงใตรจมก เรำคอยๆเคลอนยำยควำมสนใจเหมอนฉำยไฟไปยงรอบๆรมฝปำกบนและลำง รบรวำมควำมรสกอะไรเกดขนในพนทนบำง รแลวกเคลอนยำยพนทรบรควำมรสกตอไปยงผวหนงสวนอนๆไดแกแกมทงสองขำง เบำตำทงสองขำง หนำผำก ศรษะสวนบน ไปจนถงสวนหลง ลงไปทำยทอย ออมมำดำนหนำของล ำคอ ลงมำบรเวณหนำอกตรงหนำอกนอยำงนอยกรวำเวลำหำยใจเขำหนำอกกระเพอมขนหำยใจออกหนำอกกระเพอมลงและยงรสกวำเสอผำเสยดสกบผวหนงดวย

จำกหนำอกเรำเคลอนควำมสนใจตอลงไปยงทอง ไปถงทองนอย รอบๆสะดอ มำพกอยททองนอย ครำวนเรำจะแบงกำรลำดตระเวนควำมสนใจรบรควำมรสกออกเปนสองทำง เหมอนแยกเปนไฟฉำยสองกระบอก กระบอกหนงสองไปทำงซำย อกกระบอกหนงสองไปทำงขวำ แลวเรมเคลอนควำมสนใจแยกเปนสองทำง ไลไปตงแตขำหนบแตละขำง ไปขำ นอง เอนรอยหวำย

13

สนเทำ,ฝำเทำทงสองขำงไปตงหลกอยทฝำเทำ จำกฝำเทำ เคลอนควำมสนใจตอไปยงนวเทำทงสบนว แลวเคลอนขนมำทำงหลงเทำ,หนำแขง,หวเขำ,หลง,ขำ,กน,ทวำรหนก

จำกทวำรหนก ไลกำรรบรควำมรสกขนไปทำงแผนหลง แยกไปรกแรทงสองขำงไปแขน,ขอมอ,ไปตงหลกอยทฝำมอทงสองขำง จำกฝำมอทงสองขำง เคลอนกำรรบรควำมรสกไปยงปลำยนว จำกปลำยนวมอทงสองขำงขนมำทำงหลงมอ,ขอมอ,แขน,ขอศอก,ไหลทงสองขำงบำไปตงหลกอยททำยทอย จำกทำยทอย เคลอนกำรรบควำมรสกขนไปทำงศรษะดำนหลง ผำนใบหสองขำง ผำนจดสงสดของศรษะลงมำทำงหนำผำกผำนตำแกมมำตงหลกอยทใตรจมกทเดมทเรำท ำไปแลวนนคอกำรรบรควำมรตวทวพรอม หรอ Total body sensation ดวยเทคนคทเรยกงำยๆวำ Body scanซงเปนเทคนคทสำมำรถท ำแบบยนยอใหจบในสำมรอบของกำรหำยใจไดในชวตจรงบำงครงผมยงใชอกเทคนคหนง คอยนยอใหจบในหนงรอบของกำรหำยใจ คณลองท ำตำมดนะ เอำนะ เรม หำยใจเขำลกๆ กลนไวนดหนง แลวคอยๆผอนลมหำยใจออกพรอมกบกำรไลกำรรบควำมรสกตวจำกศรษะลงไปจนถงปลำยเทำ เหมอนเอำกระแปงใสน ำอนรดรำดโครมลงมำเหนอศรษะแลวเรำกตำมรบรควำมรสกอนวำบของน ำนนลงไปจำกศรษะถงปลำยเทำ หำยใจเขำลกจนเตมปอด กลนไวนดหนง แลวผอนลมหำยใจออก พรอมกบไลกำรรบควำมรสกตวจำกศรษะลงไปถงปลำยเทำนเปนเทคนครตวทวพรอมทท ำไดจบในกำรหำยใจครงเดยว -เทคนคท 4. กำรท ำตวใหผอนคลำย (Muscle relaxation) ในเทคนคน เปนกำรผอนคลำยกลำมเนอทวรำงกำย ซงอำจจะคอยๆท ำไปทละสวน ไลควำมรสกไปถงรำงกำยสวนไหนกบอกใหกลำมเนอในสวนนนผอนคลำย สบำยๆ ไมเกรง ไลตงแตหนำ ศรษะ แขน มอ หนำอก หลง หนำทอง บนเอง ทองนอย ขำ เขำ และเทำนนเปนเทคนคผอนคลำยกลำมเนอทละสวนมเทคนคผอนคลำยกลำมเนอทเดยวทวตวดบำง ก ำลงนงอยตรงน ณ ขณะน ตงกำยตรง ด ำรงสตมน ก ำลงหำยใจเขำก ำลงหำยใจออก เรมตน หำยใจเขำชำๆลกๆเตมๆ เสมอนหนงวำเรำรบเอำควำมสดชนจำกภำยนอกรำงกำยเขำมำสตวเรำพรอมกบลมหำยใจ เมอลมเตมปอดแลวกลนไวนดหนง แลวคอยๆผอนลมหำยใจออกชำๆ พรอมกบบอกใหกลำมเนอทวรำงกำยคลำยตวไปพรอมกบกำรหำยใจออกจำกศรษะถงปลำยเทำ หำยใจเขำ-สดชน-หำยใจออก-ผอนคลำยทวตว หำยใจเขำ-สดชน-หำยใจออก-ผอนคลำยทวตว -เทคนคท 5. รบรควำมรสกบนผวหนงทวรำงกำย (Sensing energy) มำถงตรงนเมอเรำลำดตระเวณไปตำมผวหนงทวรำงกำยในยำมทรำงกำยผอนคลำย เรำจะไดรบรควำมรสกทละเอยดออนบนผวหนง เชน ควำมรสกอนวำบทแผไปตำมควำมสนใจรบร ควำมรสกเจบๆคนๆชำๆหรอเหมอนมไฟฟำสถตทผวหนง ควำมรสกเหลำนหำกเปนกำรแพทยแผนจนกคอวำเปนกำรรบรพลงงำนในตวหรอ "ช" รบรแลวจะรสกสบำย เชนเวลำเรำนงตำกลมอยใตรมไม เมอลมพดมำ เรำรสกสบำย เรำรบรควำมรสกสบำยนนจำกกำรทรสกวำมควำมเยนของลมมำปะทะ

14

ผวหนง หรอรสกวำขนลกหรอรสกวำวบวำบทผวหนงคอเรำรบรควำมสบำยผำนSensationของผวหนง เรมจำกกำรหำยใจเขำชำๆลกๆเตมๆ เสมอนหนงวำเรำรบเอำควำมสดชนจำกภำยนอกรำงกำยเขำมำสตวเรำพรอมกบลมหำยใจ เมอลมเตมปอดแลวกลนไวนดหนง แลวคอยๆผอนลมหำยใจออกชำๆ พรอมกบบอกใหกลำมเนอทวรำงกำยคลำยตวไปพรอมกบกำรหำยใจออกจำกศรษะถงปลำยเทำ ในขณะทรำงกำยผอนคลำยนใหเรำตำมรบรควำมรสกบนผวหนงทบงบอกถงควำมสบำยกำยไปดวย จะเปนควำมรสกขนลกหรอวบวำบหรอควำมรสกเหมอนมเขมจมตำมผวหนงกไดรบรหำยใจเขำ-สดชน-หำยใจออก-ผอนคลำย-รบรควำมสบำยกำย -เทคนคท 6. รบรควำมควำมสข (Content) พอสบำยกำย ใจอยกบควำมสบำยกำย กมควำมสข เรำฝกเทคนคทจะรบรควำมสขเรำก ำลงนงอยตรงน ณ ขณะน ตงกำยตรง-ด ำรงสตมน-ก ำลงหำยใจเขำ-ก ำลงหำยใจออก-หำยใจเขำ-สดชน –หำยใจออกผอนคลำย-สบำยกำย-เปนสข จะเหนวำควำมสขนจรงๆแลวเรำเหมอนกนเรยกมนมำ ไมใชวำอยดๆ มนจะมำของมนเอง แตเรำเรยกมนมำดวยวธตำมดลมหำยใจ ใหเรำรตวทวพรอมวำเรำอยทนเดยวน แลวบอกใหกลำมเนอทวตวผอนคลำย ทนเดยวนและผอนคลำย พอไดอยำงนแลวควำมสขมนกมำเปนสขทเรยกมำหำไดทกเมอเรยกวำSynthetic-Appiness -เทคนคท 7. ยอนดควำมคด (Recall of thought) เรำก ำลงนงอยตรงน ณ เวลำน ตงกำยตรง ด ำรงสตมนก ำลงหำยใจออกก ำลงหำยใจเขำ เมอใจเรำเผลอไปคดเรองใด หรอใจลอยไปไหนตอไหน ทนททรตว ใหยอนตำมไปดวำเมอตะกน หนงวนำททผำนไป ใจเรำเผลอไปคดเรองอะไร ยอนไปดเฉยๆ เฝำดควำมคดนนอยตรงนน เฝำดเฉยๆ ไมวนจฉย ไมไปคดตอยอดหำยใจเขำ-เฝำดควำมคดนน-หำยใจออก-เฝำดควำมคดนน -เทคนคท 8. เฝำดกำรสลำยตวของควำมคด (Observe thought disintegration) เรำก ำลงนงอยตรงน เวลำนตงกำยตรงด ำรงสตมนก ำลงหำยใจออกก ำลงหำยใจเขำเมอใจเรำเผลอไปคดเรองใด เรำมสต ยอนไปดวำเมอตะกน หนงวนำททผำนไปน ใจเรำเผลอไปคดเรองอะไร หรอรสกอะไร รก ไมรก โกรธ กงวล ยอนไปดเฉยๆ เฝำดควำมคดนน เฝำดเฉยๆ ไมวนจฉย ไมไปคดตอยอด หำยใจเขำ เฝำดควำมคดนน หำยใจออก เฝำดควำมคดนนเปนธรรมชำตของควำมคด เมอถกสตเฝำด มนจะคอยๆฝอหำยไป เรำเฝำดควำมคดหรอควำมรสกนนดวยสต จนเหนตอหนำเรำดวยสต วำควำมคดหรอควำมรสกนนฝอหำยไปหำยใจเขำควำมคดนนฝอหำยไปหำยใจออกควำมคดนนฝอหำยไป -เทคนคท 9. เฝำดสถำนะของจต (Observe the state of mind) เรำก ำลงนงอยตรงน ณ เวลำน ตงกำยตรงด ำรงสตมนก ำลงหำยใจเขำก ำลงหำยใจออกครำวนเรำจะเรยนรเทคนคกำรเฝำดสถำนะของจต ค ำวำสถำนะของจตหรอ State of mind นไมใชควำมคดนะ ควำมคดนนเปน Mental formation แตสถำนะของจตมนคอสภำพทจตเรำเปนอย ณ ขณะหนง ซงมนเปนไดสองแบบคอเปนจตทดกบเปนจตทไมด ยกตวอยำงงำยๆวำเรำตนเชำขนมำจะไปสอบ ถำเรำรสกวำ

15

เชำนปลอดโปรงแจมใสดวนนนำจะสอบไดคะแนนด นนคอสถำนะของจตตอนนนเปนจตทด แตถำเรำตนขนมำรสกวำสมองหนกทบตอคดอะไรไมออกและบอกลวงหนำไดวำกำรสอบวนนคงจะสอบตกแตๆนนคอจตตอนเชำวนนนเปนจตทไมด กำรฝกเทคนคดสถำนะของจตนะ กำรก ำลงนงอยตรงน ณ เวลำน ตงกำยตรง ด ำรงสตมน ก ำลงหำยใจเขำ ก ำลงหำยใจออก เมอเรำเฝำดควำมคดหรอควำมรสกทกอตวขนในใจดวยสต จนเหนตอหนำเรำดวยสต วำควำมคดหรอควำมรสกนนฝอหำยไปตอหนำสตกจะเหลอแตจตเดมแททไมมสงกระตนใดมำใหรบร ครำวนเรำจงใจจองมองเขำไปดสถำนะของจต วำจต ณ ขณะน เปนจตทมสถำนะอยำงไร ก ำลงแหลม คม บำง เบำ นม สบำย พรอมใชงำน หรอก ำลงทอ หนกอง อยอำย หรอถกครอบดวยสงหอหมทท ำใหเสยสถำนะเดมของมนไป เชนถกครอบดวยควำมงวง ควำมฟงสรำน ควำมอยำก (Impulse) หรอก ำลงโกรธหงดหงดขดเคอง ดใหเหนสถำนะทจตเปนอย ณ ขณะน ตวผมเองใชวธใหคะแนน ถำจตด ก ำลงแหลม คม บำง เบำ นม สบำย เบกบำน พรอมใชงำนเตมทเรำกใหสถำนะเปน 100% ถำจตถกครอบดวยขยะเชนควำมงวง หรอควำมคดฟงสรำน กใหต ำกวำ 50% หำกไมมอะไรครอบแตยงหนกองไมพรอมใชงำนเรำกใหสงกวำ 50% ขนอยกบควำมแหลมคมบำงเบำนมสบำยของจต อำจให 60% บำง 70% บำง แตไมเกน 90% เวนเสยแตวำถำจตมควำมรำเรงเบกบำนอยดวยเรำจะใหสงตงแต 90% ขนไป กำรดสถำนะของจตนตองดแลวดอกนะ ดแลว สกพกกกลบเขำมำดอก ดแตละครง สถำนะของจตกจะไมเหมอนเดม สงทครอบจตอยกเหมอนควำมคด คอถำเรำเฝำดมนกจะคอยๆฝอจำงลงๆจนหำยไป ถำเรำดสถำนะของจตซ ำๆ ในทสดสงหอหมกจะหมดไปเหลอแตจตเดมๆแทๆ ซงเปนจตทด -เทคนคท 10. รบรจตทรำเรง (Ecstasy) เมอเรำเฝำดสถำนะของจต มนจะเปลยนสถำนะตลอดเวลำ เรำกตำมดมนไป ในยำมทถกเฝำด สงทครอบจตอยอนไดแกควำมคดฟงสรำนหรอควำมงวง จะคอยๆหำยไป รำงกำยจะหลงสำรเอนดอรฟนออกมำ ท ำใหจตคอยๆกลบไปสสถำนะเดมแทของมน ซงเปนจตทด แหลม คมบำงเบำนมสบำยพรอมใชงำนและเบกบำนในขนตอนนเรำเฝำด รบรจตทด ซงเปนจตทแหลม คม บำง เบำ นมสบำยคลองแคลวพรอมใชงำนซงเปนจตทออกไปทำงตนตวเบกบำนรำเรงยนด -เทคนคท 11. ท ำจตใหตงมน (Concentration) ครำวนเปนกำรท ำสมำธจรงๆละนะ นยำมของสมำธกคอกำรใหจตส ำนกจดจออยกบอะไรสกอยำงเพยงอยำงเดยว โดยจะท ำจตใหตงมนอยกบอะไรสกอยำง ในวนนเรำจะใหจดจออยกบลมหำยใจ หำยใจเขำ เรำก ำลงท ำจตใหตงมนอยกบลมหำยใจ หำยใจออก ใชสตเจำะจงเฝำรบรแตลมหำยใจ กำรจดจอนเปนกำรจดจอแบบ selective attention คอตดสงกระตนอยำงอนทงไปหมด ใหจตตงมนอยกบลมหำยใจอยำงเดยว หำยใจเขำ จตตงมน หำยใจออก จตตงมน สมมตควำมสนใจไวทรองกลำงรมฝปำกบนใตรจมก คอยรบรลมหำยใจทวงเขำออก เมอจตเปนสมำธ กำรรบรส งกระตนอนๆจะคอยๆหมดไป เหลอแตกำรรบรลมหำยใจ เมอจตสงบระดบหนงแลว ตวผมเองชอบใชเทคนคอกอยำงหนง คอขณะทดลมหำยใจ กสลบกบกำรดภำพทเหนดวยตำดวย ภำพทเหนทงๆทหลบตำนนแหละ คอธรรมชำตของจตท

16

สงบแลว มนจะรบรส งกระตนในรปของภำพไดงำยกวำในรปแบบอน เรำก ำลงนงอยตรงน ตงตวตรง ด ำรงสตมนรตววำหำยใจเขำ มองภำพทเหนขำงหนำ หำยใจออก มองภำพทเหนขำงหนำมองเฉยๆไมตองตควำมไมตองพยำยำมปนแตงภำพเมอจตสงบลง ภำพทเหนจะกอตวเปนแสงสวำง มำก นอย เลก ใหญ ตำมควำมสงบนงของจต เรำตงสตมน เฝำมองเฉยๆ บำงครงบำงเวลำทจตซดสำย ภำพนนอำจจะเปลยนเปนภำพทเหมอนจะสอควำมหมำยหรอเรองรำว เรำกไมสนใจ ไมตควำม เฝำมองเฉยๆ หำยใจเขำ มองภำพทเหน หำยใจออก มองภำพทเหนจนเหลอแคแสงสวำงทนงอย สภำวะของจตในขณะนคอจตทเปนสมำธ อำจจะอยในสภำวะนเพยงสนๆไมกวนำท เพอทจะเดนหนำไปฝกเทคนคตอไปแตในกรณทออนลำตองกำรพกผอน อำจจะอยในสมำธเชนนไปนำนๆกได -เทคนคท 12. ปลอยควำมคด (Observe thought formation) ครำวนเปนกำรพำจตทเปนสมำธระดบหนงแลวลงสนำมสชวตจรง ถงตอนนเรำจะปลอยจตไปไมจดจอควบคม เปรยบเสมอนแมลกออนทเฝำดลกเลนของเลนอยกลำงโถงของบำน แลวตดสนใจจะปลอยทงลกนอยไวสกครเพอลกไปชงกำแฟหรอท ำกจอน แตกคอยช ำเลองมองมำเปนครงครำว เรำก ำลงนงอยตรงน ตงกำยตรง ด ำรงสตมนปลอยจตทงไวหำงๆหำยใจเขำปลอยจตทงไวหำงๆหำยใจออก -เทคนคท 13. ตำมเฝำมองใหเหนวำควำมคดเปลยนแปลงตลอดเวลำ (Observe ever changing of thought) เมอใจเรำเผลอไปคดเรองใด เมอมควำมคดใดเกดขน กยอนไปใชเทคนคยอนดควำมคด ยอนไปดวำเมอตะกน หนงวนำททผำนไปน ใจเรำเผลอไปคดเรองอะไร หรอรสกอะไร แลวกใชเทคนคเฝำดกำรสลำยตวของควำมคด เฝำดเฉยๆ ดวยสต มองใหเหนควำมเปลยนแปลงของควำมคด หรอควำมรสกทำงใจ ทเปลยนแปลงอยตลอดเวลำ ฝอหำยไปเองแลวเกดขนมำใหม ตลอดเวลำ ไมเคยเสถยร เรำตงสตสงเกตใหเหนประจกษวำควำมคดนเปนสงทไมเสถยร ไมคงท เกดขนมำแลว สลำยหำยไป -เทคนคท 14. เฝำมองแรงขบทคมำกบควำมคด (Observe impulse) เมอยอนดควำมคดแตละครง สงเกตวำในแตละควำมคด แตละควำมรสกทำงใจทเกดขน มแรงขบดน (Impulse) หรอควำมอยำก ทอยำกใหเปนอยำงนนอยำงนเกดขนมำควบคกนดวย แตเมอเฝำดจนเหนควำมคดหรอควำมรสกนนสลำยตว กจะเหนวำแรงขบดนหรอควำมอยำกทควบคกนมำนนจำงคลำยลงไปดวย -เทคนคท 15. เฝำมองกำรสนสดของแรงขบ (Disappearance of impulse) เมอเฝำดจนเหนควำมคดหรอควำมรสกสลำยตว กจะเหนวำแรงขบดน หรอควำมอยำกทเกดตำมกนมำนนจำงคลำยลงไปดวย นนหมำยถงควำมเครยดทถกผลกขนมำโดยแรงขบดนนนกพลอยฝอหำยไปดวย -เทคนคท 16. กลบไปหำจตทเปนอเบกขำ (Keep returning to equaninous mind) เมอเฝำดจนเหนควำมคดหรอควำมรสกสลำยตวไป และเหนวำแรงขบดน หรอควำมอยำกทควบคกนมำนนก

17

จำงคลำย สลำยตวตำมกนไปดวย ซงพำเอำควำมคบของใจทตำมกนมำหำยไปดวย กเทำกบวำเรำไดสลดทงควำมคบของใจทงไปเพอกลบไปสจตเดมแทอยำงไมอำลยพวพน อยเนองๆ สงทครอบจตของเรำกถกกวำดออกไปจนโลงเหลอแตจตเดมแททเปนจตทด ตนตว รนเรงบนเทง และรบรส งตำงๆอยำงเฉยๆไมพพำกษำหรอผสมโรงคดอยเนองๆเรยกวำมจตทเปนอเบกขำจตดงนน จตทเปนอเบกขำ ทสำมำรถรทนควำมคดและสนองตอบตอสงเรำทกอยำงแบบรแลวเฉยไดทกครงจงเปนปลำยทำงทแทจรงของกำรฝกสตควำมคดหรอ Mental formation นผมหมำยควำมรวมถงกำรตควำมสงเรำของสมองในรปแบบควำมรสก (Feeling) ตำงๆดวย เชน รก เกลยด และรวมไปถงควำมรสกทเรำมตออำกำรของรำงกำย(Symptom)เชนอำกำรเจบอำกำรปวดดวย ในกรณทมอำกำรปวด กำรเฝำสงเกตท ำไดโดยเอำควำมสนใจไปจดจออยทกลำงอำกำรปวดเลย แลวกตำมดมนไป เฝำดมนเปลยนแปลง เฝำดมนหำยไป เพรำะยงไงมนกตองเปลยนแปลงแลวหำยไป ไมอยค ำฟำไปชวกลปำวสำนดอก เมอทกครงเรำใชสตยอนดควำมคด เฝำดจนมนฝอหำยไปอยเนองๆ นนคอเรำนฝกเปลยนแปลงกำรสนองตอบแบบอตโนมตแบบทเรำเคยท ำมำในอดตครงแลวครงเลำฝกซ ำอยอยำงนจนวธสนองตอบของระบบประสำทอตโนมตของเรำเปลยนไปเปนกำรเฝำมองอยำงเขำใจแทนทจะกอตวเปนควำมคดใหเรำเครยดท ำอยำงนบอยๆทกเมอเชอวนจตใจเรำกจะเปนอสระจำกควำมเครยดไดควำมคดทกอตงขนมำทเผลอ (Mental formation) นแหละ ทเปนปฐมเหตของควำมเครยด เพรำะมนเปนผลจำกกำรประมวลของสมองซงอำศยขอมลจำกอดต อำศยกำรเทยบเคยงเชงตรรกะ และเชงคณตศำสตร แลวสรำงเปนโมเดลรำยงำนใหจตส ำนกทรำบถงควำมเปนไปได (Scenario) แบบตำงๆทจะเกดขนในอนำคต ถำเปนกำรคำดกำรณถงเรองแยๆ ควำมคดกงวลกจะตำมมำ และถำเรำสงเกตใหด แตละควำมคดจะมแรงขบดน (Impulse) อยำกสหรออยำกหน ซงแรงขบดนนเอง ทท ำใหรำงกำยและจตใจของเรำอยในภำวะเรำเครยด ดงนน พอควำมคดมนหำยไป แรงขบดนทมำคกบมนกหำยไปดวย ควำมเครยดของเรำคลำยลง กำรพฒนำสตดวยวธตำมดลมหำยใจ สำมำรถท ำไดในชวตประจ ำวน ในทกขณะทเรำตนอย เพรำะลมหำยใจอยกบเรำทกเมอ ควำมคดกมขนเองทกเมอ เรำจงใชเทคนคทงหมดนไดตลอด เรำไดทดลองฝกสตดวยวธ MBSR มำเปนเวลำนำนพอสมควร ใหทกทำนคอยๆกระพรบตำแลวคอยๆลมตำขนแลวคอยขยบมอขยบเทำกลบเขำสชวตปกตได (ก) แนวทำงกำรออกแบบ พนทกำรนงสมำธ มงำนวจยแสดงใหเหนวำกำรท ำสมำธชวยในกำรพฒนำสตปญญำและสมำธ อกทงชวยลดควำมตงเครยดและคณจะคนพบวำกำรท ำสมำธเปนกจกรรมทใหผลเชนเดยวกบกำรพกผอนกำรท ำสมำธทกวนจะชวยลดควำมตงเครยดและเปนประโยชนตอสมอง (ใชเวลำ1 ชม.)

18

รปท 2.1 ทฤษฎกำรออกแบบสมำธ

-ขนท 10. ฝกรบรควำมเจบปวด (Dealing with pain) เมอไดฝกนงสมำธตำมดลมหำยใจจนจตเปนสมำธดระดบหนงแลว กใชจตทฝกจนมสมำธดแลว คอยๆเขำไปรบรควำมเจบปวดของรำงกำยแบบรบรเฉยๆไมปฏเสธผลกไส จนเขำไปอยกลำงควำมเจบปวดไดโดยไมมควำมรสกทกขทรมำน ควำมเจบปวดนอำจเปนควำมเจบปวดทเรำจงใจสรำงขนมำโดยกำรแกลงนงอยในทำเดมเชนนงขดสมำธนำนๆ หรออำจเปนควำมเจบปวดทเกดจำกโรคภยไขเจบกได ขอใหเปนควำมเจบปวดเถอะ สำมำรถใชเปนสอฝกเรยนกำรรบรควำมเจบปวดไดเหมอนกนหมด ขณะทเรำก ำลงนงตวตรง หลบตำ ตำมดลมหำยใจเขำ ออก อยน ผมจะบอกเทคนคประกอบไปทละเทคนค รวมทงสน 16 เทคนค โดยใหพวกเรำคอยๆลองท ำตำมไปไดแคไหนกเอำแคนนถำท ำยงไมถกท ำไมเปนกอยำไปซเรยส

นอกจำกเทคนคตำมดลมหำยใจแลวกำรฝกสตยงสำมำรถท ำไดโดยกจกรรมกำรเคลอนไหวทเจำะจงใชสตประกอบ เชน กำรเดนจงกรม กำรร ำมวยจน (Tai Chi) กำรท ำโยคะแบบมสต(MindfulnessYoga)เปนตน สตเปนทกษะ (Skill) ไมใชควำมร (Knowledge) กำรเรยนรสตดวยกำรอำนและกำรฟงไมมประโยชน จะตองเรยนรดวยกำรลงมอปฏบต คอกำรฝกใชสตตำมดควำมคดจรงๆ ณ ขณะน นนเปนเหตผลวำท ำไมผมจงใชเวลำสวนใหญไปกบกำรใหทำนทดลองท ำ วนนทำนยงไมปวย

19

กำรฝกฝนสรำงสตเสยแตบดน เพรำะวำในอนำคตมนจะเปนยำขนำดเอกส ำหรบโรคเรอรง ซงทกวนนไมมยำขนำนไหนรกษำได 2.5. ทฤษฎกจกรรมกำรบ ำบด 2.5.1. สปำ Aemoti คอ น ำและแสงมำรวมกนเพอลอมรอบควำมรสก หองสปำททนสมยแหงนมควำมโดดเดนเหมำะส ำหรบสปำทรทเมนตหลำกหลำยรปแบบ ไดแก กำรผอนคลำยกำรปองกนเซลลไลทกำรระบำยน ำกำรท ำตวใหผอมและกำรทรตเมนตกำรตดแตงกำยกำรขดถกำรนวดและกำรบ ำบดผว (ก) ลกษณะอปกรณ สปำ Aemotio Chromotherapy, หองอำบน ำแบบไอยน, รงสอลตรำไวโอเลต, ฝกบววชและทนอนน ำ 30นำทตอคน Aemotio สำมำรถปรบควำมสงไดดวยไฟฟำ เหมำะอยำงยงส ำหรบกำรท ำทรทเมนตใบหนำและเรอนรำงแบบดงเดมรวมทงกำรบ ำบดดวยน ำดวยแปรงขดผวดวย Vibromassage และฝกบวอำบน ำวช ฝกบวอำบน ำ Vichy มฟงคชน "Prepare" ซงจะชวยใหนกบ ำบดดวยสปำสำมำรถเลอกอณหภมของน ำทตองกำรไดกอนทจะเรมกำรรกษำ มหวฝกบวอำบน ำ 6 หวสำมำรถปรบต ำแหนงและควบคมไดเอง ทนอนน ำนใหควำมรสกถงสขภำพทดและผอนคลำยและสำมำรถควบคมไดเพอควำมสะดวกสบำยสงสด Chromatherapy สรำงบรรยำกำศทตองกำรดวยสทแตกตำงกนเจดสทสลบกนโดยอตโนมต นกบ ำบดโรคสปำยงมตวเลอกในกำรเลอกสทเหมำะส ำหรบกำรรกษำ สปำ Aemotio ประกอบดวยโคมไฟอนฟรำเรด 5 ดวงซงอยระหวำงศรษะของฝกบววชซงชวยเพมกำรรกษำ นอกจำกนยงสำมำรถน ำเสนอหองอบไอน ำของแทดวยกำรตดแผนผำแบบใชแลวทงลงในโครงสรำงเพอสรำงพนทแยก อณหภมน ำรอนตองอยท 60 ° C / 140 ° F เพอใหแนใจวำอปกรณท ำงำนไดดทสด แนะน ำใหตดตงหมอไอน ำทมก ำลงกำรผลตต ำสด 160 ลตรตอนำท

รปท 2.2แสดงภำพอปกรณกำรใชงำน Aemotio

20

(ก) แนวทำงกำรออกแบบ สปำ Aemotio

รปท 2.3 ทฤษฎกำรออกแบบสปำ Aemotio

2.5.2. ICE LAB นวตกรรมบ ำบดดวยควำมเยน-110°C เปนทรกนมำนำนแลววำ ควำมเยนสำมำรถใชในกำรรกษำโรค และชวยรกษำอำกำรบำดเจบตำงๆ ตลอดจนกำรเพมภมตำนทำนในรำงกำย อยำงกำรวำยน ำในน ำทเยนจดในชวงฤดหนำว เพอชวยเสรมสรำงกำรตอตำนอนมลอสระอนเปนภมปญญำชำวบำนของชำวยโรปเปนตน ไอซแลบ(Ice Lab) เปน เทคโนโลย กำรบ ำบดดวยควำมเยน (Cryotherapy) ทพฒนำโดยบรษทผเชยวชำญนวตกรรมกำรใชควำมเยนทำงกำรแพทย ในประเทศเยอรมน ลขสทธหนงเดยวในโลก โดยออกแบบใหมหองทสงไอควำมเยน 3 ระดบ คอ -10 องศำเซลเซยส, -60 องศำเซลเซยส และ -110 องศำเซลเซยส โดยผเขำบ ำบด จะเดนผำนไปทละหอง เพอใหรำงกำยมกำรปรบตว และไลควำมชนออกใหหมด เมอถงหองทอณหภม -110°C กคอไมมควำมชนหลงเหลออยเลย (Zero humidity) ท ำใหในชวงเวลำสนๆเพยง 3 นำทน เปนนำททองของระบบภำยในรำงกำยทจะฟนฟกำรบำดเจบภำยใน หยดกำรอกเสบในชวงสนๆ และในขณะทสดหำยใจเขำ รำงกำยจะไดรบปรมำณออกซเจนในจ ำนวนมหำศำล เนองจำกทอณหภม -110°C มวลอำกำศจะหดตวลงถง 45% เมอเทยบกบทอณหภมหองปกต ซงกหมำยถงเมอสดหำยใจเขำจะไดรบปรมำณ

21

ออกซเจนเพมขนเปน 2 เทำตอกำรสดหำยใจเขำแตละครง ประสบกำรณ 3 นำท สนๆใน อณหภม ตดลบ -110°C น จงเปนประสบกำรณพเศษทไมสำมำรถอธบำยได และชวยฟนฟสขภำพไดอยำงนำประหลำดใจ ผลของกำรบ ำบดดวยควำมเยนตดลบในลกษณะน จงไดมกำรศกษำกนมำอยำงตอเนอง ตลอด 20 ปทผำนมำ

รปท 2.4. แสดงภำพ Space ล ำดบกำรเขำใชงำนในแตละอณหภม

นวตกรรมกำรบ ำบดดวยควำมเยนสดขว (Cryotherapy) -110°C หรอ Ice Lab เปนทนยม และรจกกนดในกำรรกษำแนวแพทยทำงเลอกในยโรป มกำรน ำไปใชในศนยสขภำพชนน ำ สโมสรกฬำระดบโลก และ สปำระดบพรเมยมมำกมำย ดวยผลลพธ ทชดเจนในกำรบ ำบดกำรบำดเจบภำยในของรำงกำย ชวยฟนฟจำกภำยใน และชวยเพมสมรรถภำพของรำงกำย ท ำใหเกดควำมผอนคลำย ควำมสงบ และควำมสดชนกระปรกระเปรำ จะใหควำมนยม และเลอก วธกำรบ ำบดดวยควำมเยนตดลบ -110°C ไมวำจะเปน Kobe Bryant, Lebron James, Demi Moore, Mandy Moore, Kate Moss, Jessica Alba, Jennifer Aniston, Lindsay Lohan และ the Dallas Mavericks ดวยผลลพธทตำงชนชม และประทบใจ ทชวยท ำใหพวกเขำดดขน สดชน ชะลอวย คลำยควำมเครยดจำกกำรท ำงำนและกำรฝกซอมอยำงหนก ชวยใหพวกเขำควบคมน ำหนกไดมประสทธภำพมำกขน จนกลำยเปนเทรนดใหมในกำรลดน ำหนก ในหมคนดงในขณะน เปนทรกนมำนำนแลววำ ควำมเยนสำมำรถใชในกำรรกษำโรค และชวยรกษำอำกำรบำดเจบตำงๆ ตลอดจนกำรเพมภมตำนทำนในรำงกำย อยำงกำรวำยน ำในน ำทเยนจดในชวงฤดหนำว เพอชวยเสรมสรำงกำรตอตำนอนมลอสระอนเปนภมปญญำชำวบำนของชำวยโรปเปนตน ไอซแลบ (Ice Lab) เปน เทคโนโลย กำรบ ำบดดวยควำมเยน (Cryotherapy) ทพฒนำโดยบรษทผเชยวชำญนวตกรรมกำรใชควำมเยนทำงกำรแพทย ในประเทศเยอรมน ลขสทธหนงเดยวในโลก โดยออกแบบใหมหองทสงไอควำมเยน 3 ระดบ คอ -10 องศำเซลเซยส

22

, -60 องศำเซลเซยส และ -110 องศำเซลเซยส โดยผเขำบ ำบด จะเดนผำนไปทละหอง เพอใหรำงกำยมกำรปรบตว และไลควำมชนออกใหหมด เมอถงหองทอณหภม -110°C กคอไมมควำมชนหลงเหลออยเลย (zero humidity) ท ำใหในชวงเวลำสนๆเพยง 3 นำทน เปนนำททองของระบบภำยในรำงกำยทจะฟนฟกำรบำดเจบภำยใน หยดกำรอกเสบในชวงสนๆ และในขณะทสดหำยใจเขำ รำงกำยจะไดรบปรมำณออกซเจนในจ ำนวนมหำศำล เนองจำกทอณหภม -110°C มวลอำกำศจะหดตวลงถง 45% เมอเทยบกบทอณหภมหองปกต ซงกหมำยถงเมอสดหำยใจเขำจะไดรบปรมำณออกซเจนเพมขนเปน 2 เทำตอกำรสดหำยใจเขำแตละครง ประสบกำรณ 3 นำท สนๆใน อณหภม ตดลบ -110°C น จงเปนประสบกำรณพเศษทไมสำมำรถอธบำยได และชวยฟนฟสขภำพไดอยำงดมประสทธภำพ (ก) ประโยชนของกำรใชงำน ICE LAB – เพมสมรรถภำพของรำงกำย ท ำใหสดชน กระปรกระเปรำ – บรรเทำควำมเครยด อำกำรบำดเจบ และควำมเหนอยลำ ทำงรำงกำย และจตใจ – กระตนกำรไหลเวยนโลหต ท ำใหผวพรรณด เปลงปลง ดออนเยำว – เพมกำรเผำผลำญ ลดน ำหนก เผำผลำญไดถง 800 แคลอรใน3 นำท – รกษำอำกำรอกเสบเฉยบพลน – ลดควำมเจบปวด จำกกำรบำดเจบ กลำมเนอ กระดกขอตอ – เพมประสทธภำพในกำรแขงขนกฬำ และกำรออกก ำลงกำย – ชวยขบสำรพษออกจำกรำงกำย – เพม Growth Hormone สงเสรมสขภำพ ชะลอวย – รกษำโรคขออกเสบ โรคขอเสอม กำรบำดเจบของกระดกขอตอ

23

(ข) แนวคดกำรออกแบบ ICE LAB

รปท 2.5 ทฤษฎกำรออกแบบ Iec Lab

2.5.3. กำรเลนหมำกรก กำรเลนหมำกรกเปนเทคนคกจกรรมกลมเครองมอทเปนสอในกำรจดประสบกำรณใหแกสมำชกกลม ใหมควำมสมพนธกนระหวำงสมำชกในกลม มสวนรวมในกำรท ำกจกรรม ส ำรวจควำมรสก ควำมคด พฤตกรรม ทศนคต คำนยมของตนเอง รจกคดวเครำะหและแสดงควำมคดเหน ยอมรบ เขำใจตนเอง (ก) ประโยชน กำรเลนหมำกรก

- เพมส ำนกในควำมรบผดชอบ - กำรวำงแผนและกำรค ำนวณอยำงแมนย ำ - พฒนำกระบวนกำรคด - เพมควำมสำมำรถทำงควำมจ ำ - ควำมสำมำรถในกำรท ำงำนเปนกลม - ทกษะทำงสงคม กำรผสำนควำมรเขำดวยกน กำรฟนตวของบคลกภำพและสภำพจตใจ - สนกในกำรเรยนร - เพมควำมส ำเรจทำงกำรศกษำ - มสมำธมำกขน - กำรบรหำรเวลำ

24

- พฒนำทกษะกำรวเครำะหและกำรตดสนใจ - คนพบจดแขงและจดดอยของตนเอง - สำมำรถน ำไปปรบใชกบชวตจรงไดเมอจ ำเปนตองกำรกำรตดสนใจอยำงรวดเรว

แมนย ำ และเดดขำด (ก) แนวคดกำรออกแบบพนทเลนหมำกรก

รปท 2.6 ทฤษฎกำรออกแบบหมำกรก

2.5.4.กำรปลกตนไม (ก) พชผกสวนครว

ผกสวนครว คอผกทปลกไวในบรเวณบำนหรอทวำงตำง ๆ ในชมชนตำง ๆ โดยมวตถประสงคเพอปลกไวส ำหรบรบประทำนเองภำยในครอบครวหรอชมชน กำรปลกผกสวนครวไวรบประทำนจะท ำใหผปลกไดรบประทำนผกสดทอดมดวยวตำมนและเกลอแรตำง ๆ มควำมปลอดภยจำกสำรเคม ลดรำยจำยในครวเรอน และทส ำคญท ำใหสมำชกในครอบครวมกจกรรมรวมกนในกำรปลกผกเพอเกดสมพนธทดภำยในครอบครว โดยทวไปคนตองมกำรบรโภคผกอยำงนอย วนละ 200 กรม เพอใหไดสำรอำหำรครบถวน 1. เพำะเมลดดวยกำรหวำนแลวถอนแยกหรอหยอดเปนแถวแลวถอนแยก ซงพชทควรปลกดวยวธน ไดแก - ผกบงจน - คะนำจน - ผกกำดขำวกวำงตง

25

- ผกกำดเขยวกวำงตง - ผกฮองเต(กวำงตงไตหวน) - ตงโอ - ปวยเลง - ผกกำดหอม - ผกโขมจน - ผกช - ขนฉำย - โหระพำ - กระเทยมใบ - กยฉำย - หวผกกำดแดง - กระเพรำ - แมงลก - ผกชฝรง - หอมหวใหญ 2. ปกช ำดวยตน และหว ไดแก - หอมแบง (หว) - ผกชฝรง - กระเทยมหว (ใชหวปลก) - หอมแดง (หว) - บวบก (ไหล) - ตะไคร (ตน) - สะระแหน (ยอด) - ชะพล (ตน) - โหระพำ กงออน) - แมงลก (กงกงแกกงออน) *หมำยเหต มบำงพชทปลกดวยหว หรอสวนของตนกไดปลกดวยเมลดกได ดงนนจงมชอผกทซ ำกนทงขอ1และ 2 (ข) กำรปฏบตดแลรกษำ กำรดแลรกษำดวยควำมเอำใจใส จะชวยใหผกเจรญเตบโตอยำงสมบรณจนถงระยะเกบเกยว กำรดแลรกษำดงกลำว ไดแก 1. กำรใหน ำ กำรปลกผกจ ำเปนตองใหน ำเพยงพอ กำรใหน ำผกควรรดน ำในชวง เชำ- เยน ไมควรรดตอนแดดจด และรดน ำแตพอชมอยำใหโชก 2. กำรใหป ย ม 2 ระยะคอ 2.1 ใสรองพนคอกำรใสเมอเวลำเตรยมดน หรอรองกนหลมกอนปลก ป ยทใสควรเปนป ยคอกหรอป ยหมก คลกในดนใหทวกอนปลกเพอปรบโครงสรำงดนใหโปรงรวนซย นอกจำกนนยงชวยในกำรอมน ำและรกษำควำมชนของดนใหเหมำะสมกบกำรเจรญเตบโตของพชดวย 2.2 กำรใสป ยบ ำรง ควรใสป ยวทยำศำสตร โดยแบงใส 2 ครง ครงแรกเมอยำยกลำไปปลกจนกลำตงตวไดแลว และใสครงท 2 หลงจำกใสครงแรกประมำณ 2-3 สปดำห กำรใสใหโรยบำงๆ ระหวำงแถว ระวงอยำใหป ยอยชดตน เพรำะจะท ำใหผกตำยได เมอใสป ยแลวใหพรวนดนและรดน ำทนท สตรป ยทใชกบพชผก ไดแก ยเรย หรอ แอมโมเนยซลเฟต ส ำหรบบ ำรงตนและใบ และป ยสตร 15-15-15 และ 12-24-12 ส ำหรบเรงกำรออกดอกและผล 3. กำรปองกนก ำจดศตรพช ควรบ ำรงรกษำตนพชใหแขงแรงโดยกำรก ำจดวชพช ใหน ำอยำงเพยงพอและใสป ยตำมจ ำนวนทก ำหนดเพอใหผกเจรญเตบโต แขงแรง ทนตอโรคและแมลง หำกมโรคและแมลงระบำดมำกควรใชสำรธรรมชำต หรอใชวธกลตำงๆ ในกำรปองกนก ำจด เชน หนอนตำงๆ ใชมอจบออก ใชพรกไทยปนผสมน ำฉดพน ใชน ำคนจำกใบหรอเมลดสะเดำ ถำเปนพวกเพลย เชน เพลยออน เพลยแปง เพลยหอย และเพลยจกจน ใหใชน ำยำลำงจำน 15 ซซ

26

ผสมน ำ 20 ลตร ฉดพนใตใบเวลำเยน ถำเปนพวกมด หอย และทำก ใหใชปนขำวโรยบำงๆ ลงบรเวณพนดน (ค) กำรเกบเกยว

กำรเกบเกยวผกควรเกบในเวลำเชำจะท ำใหไดผกสดรสด และหำกยงไมไดใชใหลำงใหสะอำด และน ำเกบไวในตเยน ส ำหรบผกประเภทผลควรเกบในขณะทผลไมแกจด จะไดผลทมรสดและจะท ำใหผลดก หำกปลอยใหผลแกคำตน ตอไปจะออกผลนอยลง ส ำหรบในผกใบหลำยชนด เชนหอมแบง ผกบงจน คะนำ กะหล ำปล กำรแบงเกบผกทสดออนหรอโตไดขนำดแลว โดยยงคงเหลอล ำตนและรำกไวไมถอนออกทงตน รำกหรอตนทเหลออยจะสำมำรถงอกงำมใหผลไดอกหลำยครง ทงนจะตองมกำรดแลรกษำใหน ำและป ยอย กำรปลกพชหมนเวยนสลบชนดหรอปลกผกหลำยชนดในแปลงเดยวกน และปลกผกทมอำยกำรเกบเกยวสนบำงยำวบำงคละกนในแปลงเดยวกน หรอปลกผกชนดเดยวกนแตทยอยปลกครงละ 3-5 ตน หรอประมำณวำพอรบประทำนไดในครอบครวในแตละครงทเกบเกยว กจะท ำใหผปลกมผกสดเกบรบประทำนไดทกวนตลอดป (ง) ประโยชนของกำรปลกผกสวนครว

1ใชพนทสวนทวำงเปลำใหเกดประโยชน 2.ลดคำใชจำยในกำรซอผกมำประกอบอำหำรประจ ำวน 3.ไดรบประทำนผกทมคณคำทำงอำหำรครบถวนและปลอดภยจำกสำรเคม 4. สรำงควำมสมพนธและสำนสำยใยรกทดในสงคมและใชเวลำวำงใหเปนประโยชน

(จ) แนวคดกำรออกแบบพนทปลกตนไม

รปท 2.7 ทฤษฎกำรออกปลกพช/เพำะช ำ

27

2.5.5. สวนบ ำบด ปจจบนมกำรใชหลกกำรของสวนบ ำบด ไดแก กำรไดใกลชดและสมผสกบธรรมชำตภำยในบรเวณสวน ท ำกจกรรมตำงๆ เกยวกบตนไม ธรรมชำต น ำมำใชเปนเวลำนำนหลำยปในกำรดแลผสงอำย ผปวยทพกฟนในโรงพยำบำลดวยโรคตำงๆ กำรไดมองพนททมควำมเปนธรรมชำต เขยวขจ หรอสวนทสวยงำม รมรนเปนประจ ำทกๆ วน หรอไดชนชมสวน ท ำกจกรรมตำงๆ ภำยในบรเวณสวน นอกจำกทเรำทรำบกนอยแลววำ ประโยชนของสวนทเปนผลดตอสภำพจตใจ เกดควำมสข สงบ ท ำใหคนไดพกผอน ผอนคลำย ไดรบอำกำศทบรสทธ จำกกำรศกษำเอกสำรงำนวจยตำงๆ คนพบวำสวนบ ำบดมประโยชนอยำงมำกมำยในหลำกหลำยดำน ไมวำจะเปนดำนรำงกำย ดำนอำรมณและจตใจ ดำนสงคม และดำนสตปญญำ

(ก) ประโยชนทำงดำนรำงกำย 1.ชวยเพมควำมแขงแรงควำมแขงแกรงและควำมคลองตวของกลำมเนอ

กำรท ำสวนและสวนบ ำบด ท ำใหทกสวนของรำงกำยเกดกำรกระตน และเพมกำรเคลอนไหวใหกลำมเนอ และชะลอควำมเสอมทเกดจำกโรคควำมเสอม ชวยเพมควำมแขงแรง ควำมแขงแกรงและควำมคลองตวของกลำมเนอ ถงแมวำผเขำรวมบำงคนนนจะไมสำมำรถใชกลำมเนอบำงมดได ตวอยำงเชน ถำไมสำมำรถใชขำทงสองขำงได จะเพมควำมแขงแรงและควำมตงตวของกลำมเนอทแขน ไหล เปนตน 2.เพมพลงงำนและควำมอดทน เนองจำกกำรท ำสวนและสวนบ ำบด กจกรรมตำงๆ ในสวน เปนกจกรรมทเคลอนไหวอยตลอดเวลำ กำรเคลอนทไปรอบๆ กำรขด กำรพรวนดน และอนๆ ดงนนผเขำรวมตองมกำรเคลอนไหวทงรำงกำย แมวำผเขำรวมจะมขอจ ำกดในกำรเขำรวมกตำม 3.ออกก ำลงกำยกำรประสำนสมพนธระหวำงกลำมเนอมอกบตำ ควำมสำมำรถในกำรท ำงำนของกลำมเนอมอและตำใหท ำงำนอยำงประสำนสมพนธทด ตองอำศยกำรหมนฝกฝน กจกรรมปลกตนไม เรมตงแตเตรยมดน ปลกหวำนเมลด เพำะตนกลำ พรวนดน รดน ำ ใสป ย ตดแตงกง ลกษณะของกจกรรมปลกผกหรอปลกตนไม มสวนชวยในกำรพฒนำกลำมเนอเลกและควำมสำมำรถในกำรประสำนสมพนธระหวำงกลำมเนอมอกบตำอยำงสมดล เมอพฒนำควำมสำมำรถในกำรควบคมกำรเคลอนไหวของกลำมเนอมอและตำใหสมพนธกนกำรบงคบกลำมเนอทงสองสวนนจะพฒนำใหมควำมสำมำรถในกำรหยบจบสงของตำงๆ ไดอยำง 4.พฒนำกำรประสำนงำนและสมดลของรำงกำย สมดลของรำงกำยคอ กำรทคนเรำสำมำรถยน นง เคลอนไหวไดอยำงเปนปกต ไมลมเอยงไปดำนใดดำนหนงกำรไดท ำสวนและสวนบ ำบดสำมำรถชวยเพมกำรประสำนงำนและสมดลของ

28

ผเขำรวมจำกกำรขดดน ซงตองควบคมกำรใชกลำมเนอแขนและขำ จงตองกำรระยะของประสำนงำนและกำรทรงตวทด (ก) แนวคดกำรออกแบบสวนบ ำบด

รปท 2.8 ทฤษฎกำรออกแบบสวนบ ำบด

2.5.6. ทำร ำไทเกก ตนก ำเนด กำรร ำมวยจนหรอไทเกกหรอไทจ เปนกำยบรหำรทมมำหลำยรอยปจำกหลกฐำนทเชอถอได กลำววำ บรมคร จำงซำนเฟง นกแสวงบญลทธเตำ อยในปำเพอวแสวงสจจธรรม วนหนงขณะก ำลงสวดมนตทำไดยนเสยงตอสระหวำงงกบนกดเหวำ ในกำรตอสนนงสำมำรถสำยหวหลบหลกกำรโจมตของนกไดอยำงสขมนมนวล ทำนอำจำรยจงไดน ำหลกกำรของควำมแตกตำงระหวำงของสองสงเชนควำมแขงแกรงและควำมออนรวมกนเขำเปนหลกของมวยจน กำรควบคมกำรหำยใจใหสม ำเสมอ เนนควำมตอเนอง พลงสมำธทม นคง เปนตน ทำท 1 เรมทำปรบลมปรำณ ทำเตรยม ยนอยำงธรรมชำต แยกเทำออกใหเทำกบหวไหลหรอมำกกวำเลกนอย ทอนบนรำงกำยยดตรง ตำมองไปขำงหนำ สองแขนปลอยตำมธรรมชำต กำรเคลอนไหว 1. แขนทงสองยกขนชำๆ ฝำมอหนลงลำงแลวยกใหสงขนมำกกวำไหลเลกนอย พรอมหำยใจเขำ 2. รำงกำยทอนบนยงคงตงตรง ยอเขำทงสองลง คลำยสองผำมอหยอนลงชำๆ จนฝำมอแตะโคนขำ พรอมหำยใจออก (ฮ) หำยใจออกทำงปำกท ำจ ำนวน ๖ ครง (หำยใจเขำ-ออก นบเปนหนงครง) -ประโยชนของทำท 1 ชวยปรบสมดลในรำงกำย ท ำใหกระแสโลหตหมนเวยนทวรำงกำย

29

ประสำนกบกำรหำยใจเขำออกยำวๆชวยใหจตใจสงบ ขณะท ำอยำพดคยแตใหมงไปกบทำทำงทก ำลงร ำ ทำท 2 ยดอกขยำยทรวง 1. ยกแขนทแตะอยข นไประดบอก 2. พลกแขนทงสองใหฝำมอทงสองหนเขำหำกน 3. แขนทงสองกำงออกประมำณ 170 องศำ ในอรยำบถขยำยอกพรอมทงหำยใจเขำ(ช) 4. หบแขนทกำงออกทงสองกลบมำทหนำอก แลวยอบขอศอกและยอเขำลง พรอมหำยใจออก สงควรจ ำ ขณะแขนทงสองยกขนมำหนำอก ล ำตวคอยๆยดตรงขน ขณะแขนทงสองหยอนลงล ำตวจงคอยๆยอ กำรหำยใจออกและเขำพงใหตอเนองและประสำนกน ยอเขำใหอยในทำปกหลก กงกลำง ใหท ำ 6 ครง(หำยใจเขำและออกนบเปนหนงครง) -ประโยชนของทำท 2 ชวยใหปอดขยำยตวเตมทสมรรถภำพ ของปอด ไต หวใจ แขงแรงสมบรณขน ทำท 3 เฉดฉำยสำยรง 1. คอยๆยกแขนขนระดบหนำอก ขณะเดยวกนหวเขำกคอยๆยดตรงดวย แขนทงสองยกขนไปเรอยๆขณะทยงยกไมพนศรษะ กำงแขนทงสองพรอมทงหำยใจเขำ(ช) แขนซำยยดไปทำงซำยใหเสมอระดบไหล ฝำมอหนขนบน สวนแขนขวำใหอยในลกษณะครงวงกลม ฝำมอตรงกบกลำง-กระหมอม 2. จดศนยกลำงยำยมำยงเทำขวำ หวเขำยอนดๆฝำเทำนำบกบพนทงหมด เทำซำยยดตรง 3. เลอนจดศนยกลำงมำทเทำซำย ฝำเทำนำบกบพน เทำขวำยดตรงแขนขวำจำกบนศรษะลดลงทำงดำนซำยใหอยระดบเสมอหวไหล แขนซำยยกขนผอนลงเหนอกระหมอม ใหอยในลกษณะครงวงกลม พรอมทงหำยใจออก(ฮ) สงควรจ ำ ระหวำงเคลอนไหวแขนทงสอง อรยำบถและกำรหำยใจใหประสำนกน ใหรำงกำยผอนคลำยนมนวลสบำย -ประโยชนของทำท 3 เพมควำมแขงแรงในสวนหลง สวนเอว ลดอำกำรปวดหลง ปวดเอวได ทำท 4 ตะวนเบกฟำ ตดตอจำกทำท 3 หำยใจเขำ(ช)ทำงซำย ตอจำกนน 1. ยำยจดศนยกลำงมำไวทระหวำงสองขำ ยอหวเขำทงสองลง ฝำมอทงสองหนไปขำงหนำ และเคลอนไหวไปทำงขำงหนำ 2. แยกเทำยอเขำลง ฝำมอทงสองยนลงจนถงหนำหวเขำ ฝำมอทงสองไขวกน ฝำมอซำยอยขำงบน ฝำมอขวำอยขำงลำง 3. ฝำมอทไขวกนยกขนพรอมกบหวเขำทยดขน สวนฝำมอทไขวกนนนยกขนไปเหนอศรษะ ฝำ

30

มอหงำยขนดำนบน พรอมหำยใจเขำ(ช) 4. ฝำมอซงไขวอยเหนอศรษะแยกจำกกนและกำงแขนออก ฝำมอคว ำลงจนเสมอระดบไหล 5. ฝำมอทงสองยนลงดำนลำง เคลอนไหวพรอมกบกำรยอตวลง และคอยๆหำยใจออก(ฮ) สงควรจ ำ ขณะสองไหลเคลอนไหว ใหเอำขอตอของสองไหลเปนจดศนยกลำงของวงกลมจำกดำนในออกนอกวงใหเปนวงกลมสองวง ขณะแขนทงสองยกขนเหนอศรษะ ยดหนำเพอชวยในกำรหำยใจเขำใหหวขอเขำยดตรง ขณะหำยใจออกใหงอหวเขำ ท ำตดตอกน ๖ ครง -ประโยชนของทำท 4 ใหประโยชนกบสวนแขน ไหลและอวยวะสวนทองท ำใหขบถำยสะดวกและเพมควำมแขงแกรงของขำทงสอง ทำท 5 ยนหยดดดแขน ตอเนองกบทำท 4 ขณะทฝำมอทงสองไขวกนทเหนอศรษะใหแยกออกจำกกน แลวลดลงอยทระดบอก แลวแยกเทำยอเขำลง 1. ฝำมอขวำหงำยขน วำดผำนขำงเอวขวำ และชขนในลกษณะครงวงกลม เอวบดไปทำงขวำ ดวงตำเพงทฝำมอขวำ พรอมกบหำยใจเขำ(ช) 2. แลวยกแขนขวำงอขอศอก ฝำมอหนออกนอก 3. แขนขวำยนไปขำงหนำผำนขำงใบห พรอมทงหำยใจออก (ฮ) 4. โดยตดตอกน หดแขนซำยเขำหนำอก พอดเฉยดกบรมฝำมอขวำ 5. แขนซำยชขนดำนหลงลกษณะครงวงกลม แลวแขนขวำเคลอนไหวซ ำอรยำบถ(1) ใหแขนซำยขวำ สลบกำรเคลอนไหว สงควรจ ำ แขนทงสองเฉยดกนในเขตหนำอก ขณะหดแขนใหหำยใจเขำ ขณะยนออกใหหำยใจออก ท ำ 6 ครง -ประโยชนของทำท 5 ชวยกำรท ำงำนของระบบประสำทและควำมสมดลของรำงกำย ท ำใหโลหตไหลเวยนด ทำท 6 พำยเรอกลำงน ำ 1. ขณะทยตทำท 5 ใหเอำฝำมอทงสองซงเฉยดกนตรงหนำอกคว ำลง 2. ใหฝำมอทงสองลดลงชำๆตรงขำงหวเขำ ยอเขำใหอยในลกษณะทำปกหลกดำนลำง 3. ฝำมอทงสองหนออกดำนนอก 4. สองขำคอยๆยดขน สองแขนวำดไปขำงหลงชขนเปนครงวงกลม ขณะเดยวกนยดอก เงยหนำ และหำยใจเขำ(ช) 5. ครนแขนทงสองยกขนเหนอศรษะ และกเคลอนไหวลงขำงลำงพรอมทงยอเขำลง และหำยใจออก(ฮ) สงควรจ ำ แขนพงยดใหตรง ขณะยอตวลงใหหำยใจออก ขณะลกขนยนใหหำยใจเขำ ท ำ 6 ครง

31

ประโยชนของทำนฝกก ำลงขำ ก ำลงแขนและกำรท ำงำนของหวใจ ประสำทสมองท ำงำนดขน อำรมณสดชนแจมใส ทำท 7 เมฆขลำลอแกว 1.ขณะทแขนทงสองปลอยลงลำงใกลหวเขำ ยอหวเขำลงเลกนอย แตยงอยในทำปกหลกระดบสง 2. แขนซำยอยเฉยๆ แขนขวำชขนไปทำงดำนซำยโดยหงำยฝำมอกระทงถงระดบหวไหล อรยำบถของทำชลกบอล จดศนยกลำงอยทเทำซำยปลำยเทำขวำยนกลบพน ขณะอยในทำชลกบอลให-หำยใจเขำ(ช) 3. แขนขวำกลบมำอยทดำนลำงขำงขวำ พรอมทงหำยใจออก(ฮ) 4. จดศนยกลำงยำยมำทเทำขวำ แขนซำยยกขนจำกดำนลำงขำงซำยยกขนถงดำนบนขำงขวำ หำยใจเขำซ ำ(ช) อรยำบถชลกบอล 5. แขนซำยกลบมำอยทดำนลำงขำงซำย พรอมทงหำยใจออก (ฮ) สงควรจ ำ ขณะอยในทำชลกบอล ดวงตำใหเพงมองจดชลกบอลพนอมกนนน ปลำยเทำยนกบพน กำรชลกบอลปลำยเทำยนพนกบหำยใจเขำ พงใหกลมกลนกน ท ำ ๖ ครง -ประโยชนของทำท 7 เปนกำยบรหำรปลำยเทำ ท ำใหเทำทงสองแขงแรง ลดอำกำรปวดเมอยทเขำ พรอมฝกปรำสำทตำไปดวย ทำท 8 สำวนอยชมจนทร 1. มอทงสองวำงบนหวเขำและยอตวลง(อยในลกษณะปกหลกระดบต ำ) 2. บดเอว ฝำมอทงสองเคลอนมำทำงซำย จดศนยกลำงยำยมำทขำขวำ ดวงตำทงสองมองมำทำงดำนซำย ฝำเทำทำบกบพน 3. กำรเคลอนไหวของรำงกำยหนไปดำนซำยตอไป ศรษะหนไปดำนหลงทำงซำยเสมอนชมจนทร(พรอมทงหำยใจเขำ(ช) 4.วำงมอทงสองลงอยำงนมนวล วำดผำนหนำหวเขำ บดเอวยอตวลง หำยใจออก(ฮ) ท ำอรยำบถซ ำ มอวำดไปทำงดำนขวำ สงควรจ ำ กำรวำดแขน บดเอว หนหนำแตละอรยำบถใหกลมกลนตอเนองขณะทชมจนทร มอ เอว และศรษะพงหนไปเตมท สนเทำอยำยกขน ตอนยอกำยใหอยในระดบปกหลกระดบต ำ ท ำตดตอ 6 ครง -ประโยชนของทำท 8 เพมควำมแขงแรงของไต ลดอำกำรปวดเมอยสวนหลงและเอว ทำท 9 หมนกำยผลกกร ตดตอกบทำท 8 สองแขนลดลงจำกดำนบนขวำมำอยตรงหนำอก 1. แยกเทำยอเขำลง สองฝำมอหงำยขน 2.หดแขนดวยก ำลงหวไหลใหมำอยทต ำแหนงขำงเอวทงสองพรอมทงหำยใจเขำ(ช)

32

3.หมนเอวไปทำงดำนซำย พรอมกนนนฝำมอผลกออกระยะ 45 องศำ ดวยก ำลงภำยในและหำยใจออก(ฮ) 4. ฝำมอหงำย หดแขนขวำกลบต ำแหนงเดมขำงเอวพรอมทงหำยใจเขำ(ช)ผลกแขนขวำออก ท ำอรยำบถเดมเหมอนขำงบน สงควรจ ำ กำรผลกฝำมอคออรยำบถของทอนแขน นวมอชขนจดศนยกลำงตอนแยกเทำยอหวเขำใหสำมำรถหมนตวได ตอนผลกฝำมอใหอยในลกษณะปกหลกระดบกงกลำง ท ำตดตอกน 6 ครง -ประโยชนของทำท 9 เพอเสรมสรำงภมตำนทำนของรำงกำย เสรมสรำงวำมแขงแกรงใหแก ตบ ไตและสวนเอว ชวยระบบยอยใหมประสทธภำพ ทำท 10 เยองยำงบงแสงสอง 1. หลงจำกผลกฝำมอซำยออกไป ฝำมอซำยหนเขำดำนในระดบดวงตำ มอขวำดนออกนอก ฝำมอหนทำงซำยระดบสะดอ ขณะทเอวหมนไปทำงซำย แขนทงสองหนไปทำงซำยดวยระดบเสมอกนพรอมทงหำยใจเขำ(ช)ลกษณะกำรยนในทำปกหลกระดบกลำง 2. หนไปทำงซำยจนสด แขนขวำยกขน ฝำมอหนเขำดำนในอยในระดบดวงตำ แขนซำยลงดำนลำง ฝำมอหนไปทำงขวำ อยในระดบเสมอสะดอ ขณะทเอวหมนไปทำงขวำ แขนทงสองหนไปทำงขวำดวยในระดบเสมอกนพรอมทงหำยใจออกสงควรจ ำ อรยำบถแขนพงใหออนโยน สำยตำเพงมองตำมกำรเคลอนไหวของฝำมอบน จดศนยกลำงสำมำรถเคลอนยำยไดท ำ6ครงขณะหนไปซำยใหหำยใจเขำขณะหนไปขวำใหหำยใจออก -ประโยชนของทำท 10 ปรบควำมสมดลกำรไหลเวยนของเลอดลมในรำงกำย พรอมบรหำรสวนหลงสวนเอวและประสำทตำใหมประสทธภำพดยงขน ทำท 11 แหวกธำรชมเวหำ 1. กำวเทำซำยออก เทำขวำยดตรง จดศนยกลำงยำยไปตอนหนำ เทำอยในลกษณะคนเกำทณฑ 2. ทอนบนของรำงกำยยอบลง แขนทงสองเคลอนจำกขำงตวและลดลงขำงหนำ กระทงมอทงสองไขวกนใหเรมหำยใจเขำ(ช) 3.มอทงสองทไขวกนยกขนตำมรำงกำยทอนบนกระทงอยเหนอศรษะ 4.จำกนนแขนทงสองกำงออกอยในทำชมเวหำ ฝำมอหนออกดำนนอก เรมหำยใจออก (ฮ) 5.พรอมกบกำรกมลงของรำงกำยทอนบน แขนซงอยขำงกำยอยๆลดลงมำกระทงไขวกนตรงหนำหวเขำ พรอมหำยใจอออก (ฮ) สงควรจ ำ ขณะทรำงกำยทอนบนกมลงและแขนทงสองวำงลงมำไขวลงทหนำหวเขำใหหำยใจเขำ ขณะชสองแขนขนเหนอศรษะกำงออกชมเวหำใหหำยใจออก ขณะทชมเวหำแขนทงสองยดออกท ำ6ครง

33

-ประโยชนของทำท 11 เปนกำรเพมพลงแขนขำไหลและคอ ชวยลดอำกำรปวดแขน ไหล ขำ คอ ท ำใหรำงกำยมพลงแขงแรงดขน ทำท 12 แหวกคลนกลำงสมทร 1. แขนทงสองซงชเหนอศรษะ ยนไปขำงหนำลกษณะตะครบ แลวหดขอศอกใหอยระดบหนำอก ฝำมอหนออกนอก 2. ศนยกลำงของรำงกำยเคลอนมำทเทำขวำ สนเทำหนำตดพน นวเทำยกขน พรอมหำยใจเขำ(ช) 3. จดศนยกลำงยำยจำกเทำขวำมำทเทำซำยฝำเทำนำบกบพน รำงกำยทอนบนยนออกไป นวเทำขวำยนพน สนเทำยกขน ฝำมอทงสองผลกออกไปพรอมหำยใจออก(ฮ) สงควรจ ำ ขณะแขนทงสองหดเขำ จดศนยกลำงยำยมำทขำงหลง พรอมหำยใจเขำ พอฝำมอทงสองผลกออกไป จดศนยกลำงยำยไปขำงหนำ พรอมหำยใจออก อรยำบถเหมอนลกคลน ท ำตดตอ 6 ครง -ประโยชนของทำท 12 เสรมสรำงสมรรถภำพตบและระบบปรำสำทตำงๆ ท ำใหรำงกำยแขงแรง สดชน แจมใส ทำท 13 วหคกระพอปก 1. แขนทงสองซงผลกออกไป เปลยนใหตรงเปนแนวตง ฝำมอหนเขำหำกน จดศนยกลำงยำยมำทเทำขวำ สนเทำซำยเขยงขน 2. แขนทงสองแยกออกใหหำงกนประมำณ ๑๗๐ องศำ พรอมทงหำยใจเขำ(ช) 3. ยำยจดศนยกลำงจำกเทำขวำมำทเทำซำย สนเทำขวำเขยงขน แขนทงสองทหดเขำฝำมอกมเขำหำตว พรอมทงหำยใจออก (ฮ) สงควรจ ำ ขณะทรำงกำยเคลอนยำยมำทำงหลง แขนทงสองเสมอนขยำยปกขณะสองแขนขยำยเขำใหหำยใจเขำ ขณะสองแขนยดออกไปขำงหนำใหหำยใจออก ท ำ ๖ ครง -ประโยชนของทำท 13 สรำงภมตำนทำนโรค โดยเฉพำะปอดใหแขงแรงขน และคลำยควำมเครยดดวย ทำท 14 ยดแขนปลอยหมด ตอเนองจำกทำวหคกระพอปก หดเทำขำงหนำแยกเทำและยอเขำ สองมอก ำหมด อยในระดบเอวทงสองขำง หงำยหมดพรอมหำยใจเขำ (ช) 1. ปลอยหมดขวำกอน พรอมหำยใจออก (ฮ) 2. ลดระดบหมดลง พลกแขนพรอมกลบหมด ใหหมดหงำยขน 3. หดหมดกลบ หำยใจเขำ (ช) 4.ปลอยหมดขวำ หำยใจออก (ฮ) หดหมดกลบเขำบนเอว หำยใจออก (ฮ)

34

สงควรจ ำ ใหใชก ำลงภำยในในกำรปลอยหมด ขณะทปลอยหมดใหหำยใจออก(ฮ) ดวงตำทงคมองทหมด ทำนใหพงปกหลกระดบกลำง ท ำ 6 ครง -ประโยชนของทำท 14 ปรบควำมสมดลของรำงกำย ชวยใหโลหตหมนเวยนดขน ทำท 15 อนทรทะยำนฟำ ปลอยหมดออก พลกหมดทงคใหหงำยออก 1. ขยบแขนทงคใหลงมำถงหวเขำ 2.ยกแขนทงสองขนเหมอนนกหำนฟำกระพอปก 3.ขณะแขนทงสองลดลง ฝำเทำแนบกบพน ยอตวลง (ปกหลกระดบต ำ) ฝำมอทงสองลดลงอยขำงหวเขำ พรอมหำยใจเขำ(ช) สงควรจ ำ ท ำตดตอ 6 ครง ยอเขำ 1 ครงและลกขน 1 ครง นบเปนหนง -ประโยชนของทำท 15 ผอนคลำยประสำททกสวน เพมควำมจ ำ รำเรงแจมใส ทำท 16 กงหนตองลม 1.ยดแขนทงสองลดลงตรงหนำหวเขำ 2. พลกแขนทงสอง ชฝำมอหงำยขนขำงบนดำนซำย 3. หมนไปทำงซำยในลกษณะวงกลม 4. ขณะแขนทงสองชขนเหนอศรษะ พรอมหำยใจเขำ (ช) 5.ขณะแขนทงสองวำดลงทำงดำนลำงขวำ ใหหำยใจออก (ฮ) ฝำมอหนออกดำนนอก ท ำ 3 ครง 6. เปลยนทศทำงวำดในลกษณะวงกลม ท ำ 3 ครงเชนกน สงควรจ ำ ขณะทแขนวำดเปนวงกลม เอวกพงหมนตำมดวย ทอนแขน แขน บนเอวและกำรหำยใจเขำ-ออก ตองประสำนกน แขนทงสองอยำไขวกน ขณะยอตวใหอยในลกษณะปกหลกระดบต ำ -ประโยชนของทำท 16 คลำยควำมปวดเมอย เอว ไหล แขน ขำ พรอมปรบสภำพควำมเสอมตำงๆใหคนควำมปกตและแขงแรง ทำท 17 ลลำพำจร ตอเนองจำกทำท 16 1. ยกเทำซำยขนเลกนอย ขณะเดยวกนยกแขนขนเสมอคว ฝำมอหนเขำหนำศรษะ ฝำเทำซำยนำบกบพน พรอมหำยใจเขำ(ช) (เทำซำยถอยหลงครงกำว) 2. ยกเทำขวำขนเลกนอย มอขวำอรยำบถตบลกบอลขำงหนำไหลขวำพรอมหำยใจออก (ฮ) หำยใจออกครงสดทำยแขนซำยตบลง เทำขวำแยกออกครงกำว สงควรจ ำ ยกแขนตบลกบอล ยกเทำและหำยใจเขำออก ใหประสำนกน ขณะทย ำเทำใหอรยำบถนมนวลเหมอนสบำยใจ ท ำ 6 ครง มอซำยและมอขวำตบลกบอลนบเปนหนงครง

35

-ประโยชนของทำท 17 ท ำใหกระฉบกระเฉง มอ แขน ขำ แขงแรง ทำท 18 ผอนคลำยลมปรำณ 1. เทำขวำแยกออกทำงดำนขวำ สองแขนแยกออก 2. ยอเขำลง มอทงสองลดลงขำงลำงระดบหวเขำ หงำยฝำมอขน 3. ยกแขนทงสองขนถงหนำอก กลบฝำมอและยกขนอยในระดบจมก หำยใจเขำ(ช) 4. แขนทงสองลดลง หำยใจออก(ฮ) 5. นวมอทงสบนวตรงกน ยอหวเขำลง อรยำบถท ำซ ำกน 6. ยตกำรฝก ถฝำมอ สงควรจ ำ ขณะยอหวเขำ ปกหลกระดบลำง คอยๆยตกำรฝกลมปรำณอยำงชำๆสบำยๆ ประโยชนของทำท 18 เปนกำรเกบพลงลมปรำณจำกทำตำงๆทฝกมำมำเกบททองนอย(จกใตสะดอลงไป 3 นว) แลวหำยใจ เขำ ออก ลก ยำว อยำงสม ำเสมอเพอปรบสภำพรำงกำยใหปกต 2.5.7. ชกงศำสตร ชกง หมำยถง กำรฝกฝนกำย-ใจ เพอบ ำรงรกษำสขภำพ โดยมรำกศพทมำจำกค ำวำ ชหมำยถง พลงชวต ซงมอยในรำงกำยมนษยและสงมชวตทกอยำง ในรปแบบทแตกตำงกนไป แตวำสวนใหญจะอยในรปแบบของประจไฟฟำและคลนควำมรอน มนษยรบเอำ ช มำจำกภำยนอกโดยกำรกนอำหำร กำรหำยใจ กำรรบแสงแดด กำรเดนบนพนดน กง หมำยถง กำรกระท ำหรอกำรท ำงำนเพอใหไดพลงชวต มนษยทกคนยอมมพลงชวตอยในตวทงนน แตจะมปรมำณมำกบำงนอยบำงตำมสภำพของรำงกำยและจตใจ ผทเจบปวยยอมมพลงชวตนอยกวำผทมรำงกำยแขงแรง (ก) ปจจยส ำคญในกำรฝกชกง ปจจยส ำคญทมควำมส ำคญ ไดแก 1. ผฝกมควำมรควำมเขำใจ ท ำกำรฝกฝนอยำงสม ำเสมอ และในขณะทเหมำะสมคอจตใจมควำมสบำยสงบพอสมควร ไมอยในอำรมณโกรธหรอเครยดมำกๆ และรำงกำยมไดออนเพลยมำก หรอมไขสง 2. สถำนทฝกมควำมเหมำะสม มอำกำศปลอดโปรง มแสงแดดสองถง ทงนชวงเวลำทเหมำะสมในกำรฝกไดแก เวลำเชำ และเยน ระหวำงฝกควรถอดรองเทำแลวยนบนพนดน หญำหรอไม ไมควรยนบนพนซเมนต หรอหนออน (แตหำกจ ำเปนกควรใสรองเทำหรอผำปเพอรองรบเทำทงสองขำง) จดตำงๆ ทใชในกำรฝกชกง จดแปะหวย คอ จดทอยหำงแนวทเสนผมบรเวณหนำผำกไปทำงดำนหลงประมำณ 5 นว ต ำแหนงบรเวณกงกลำงของศรษะ

36

จดหวยอง คอ จดทอยใตกระดกเชงกรำน ผชำยจะอยระหวำงทวำรหนกและถงอณฑะ สวนผหญงจะอยบรเวณชวงทวำรหนก กบปำกชองคลอด จดยงจว คอ จดทอยใตองเทำ ใชมองอนวเทำทง 5 เขำหำองเทำจะเกดบรเวณทบมลง จดทบมลงคอจดยงจว ทำยนอรหนต จดเปนทำทมควำมส ำคญมำก เนองจำกเปนเคลดลบขนพนฐำนของกำรฝกชกง และเปนรำกฐำนในกำรฝกพลงระดบสงตอไป เคลดลบคอกำรเปดจดเลำเกง และทำยนอรหนตนจะชวยเปดจดเลำเกงไดรวดเรวขน (ถำไมมอำจำรยเปดจดเลำเกงให ทำนตอง ฝกทำยนอรหนตนทกวนอยำงนอยวนละครงชวโมงเปนเวลำ 3 เดอน จะมพลงมำกพอทจะท ำใหสำมำรถทะลวงจดเลำเกงไดเอง) จดเดนของยนอรหนตคอ ยงฝกมำกพลงยงมำกขน - ขนเตรยม ผอนคลำยทงกำยและจตใจ ฝกในสถำนทอำกำศบรสทธถำยเทสะดวก (หำมฝกในหองปรบอำกำศหรอพดลม) - ขนปฏบต ทำรำง เทำทงสองขำงยนหำงกนใหกวำงเสมอชวงไหลของตนเอง ฝำเทำทงสองขนำนกนงอเขำโดยกำรยอเขำเลกนอยใหเสมอปลำยนวเทำ สะโพกลดต ำเหมอนนงบนเกำอ ลดแขนทงสองชวงขอศอกถงขอมอขนขนำนกบพน นวทงสบเรยงเปนขนบนได ศรษะตงตรงสำยตำมองตรงไปขำงหนำ (ถำยนอรหนตโดยยนใหต ำ ยนนำน พลงทสงออกมำจะมอำณภำพสงมำก) กำรปรบลมหำยใจ หำยใจตำมธรรมชำต สม ำเสมอ เบำและยำว กำรก ำหนดจต ใหก ำหนดจตวำจดแปะหวยไดเชอมตอกบพลงฟำ และจดยงจวเชอมตอกบพลงดน หำยใจเขำใหก ำหนดจตวำพลงบรสทธท วพภพไดดดซมเขำตำมรขมขนทวรำงกำย และเมอหำยใจออกใหก ำหนดวำไอพษ โรคภยไขเจบตำงๆ ไหลออกไปทำง จดเลำเกงของฝำมอทงสองขำงและปลำยนวทงสบ ฝงไอโรคลงดนลกๆ - ประโยชน ท ำใหเสนประสำทและเลอดลมในรำงกำยไหลเวยนเรวขน สำมำรถท ำใหไอโรคออกทำงฝำมอทงสองขำงและทำงรขมขนระบำยออกมำกบเหงอนอกจำกนทำนยงชวยเพมอำนภำพของพลงชกงทฝกฝน - ขนยตกำรฝก คอยๆก ำมอทงสองขำง หำยใจเขำ ยกขนถงระดบอก จำกนนคอยๆกดฝำมอทงสองขำงลงถงบรเวณทองนอย พรอมหำยใจออกทำงรมฝปำก ก ำหนดจตเกบพลงเขำสตงชงลำง -ขนปฏบต ประกอบดวย 3 องคประกอบ ไดแก ก ำหนดจต กำรทองธรรมคำถำและกำรฝกปฏบต 18 ทำตำมล ำดบ

37

1. ก ำหนดจตใหมควำมรวำ พระโพธสตวกวนอมในมอถอคนโฑวเศษ ก ำลงประพรมน ำทพยจำกเบองบนลงมำทศรษะแลวซมสจดแปะหวย (กลำงศรษะ) ผำนเขำไปชวงคอ บำ หนำอก อวยวะภำยในตำงๆ ขอศอก มอ นวมอ ตนขำ หวเขำ นอง จนถงองเทำ เพอขบไลไอพษและไอโรคของรำงกำยลงสใตดนโดยผำนจดยงจว (กลำงฝำเทำ) ใหก ำหนดจตลกษณะนสำมรอบ 2. ประโยชน เปนกำรเชอมตอกระแสจตใหรวมเปนหนงท ำใหรำงกำยผอนคลำย และสำมำรถขบไลไอโรคออกจำกรำงกำยได 3. ทองธรรมคำถำ 6 ค ำ ใหครบ 3 รอบ ธรรมคำถำ 6 ค ำ คอ เวง (WENG) มำ (MA) ล (LI) เปย (BEI) ม (MI) โฮง (HONG) -ประโยขน เปนกำรขบไลไอโรคออกจำกรำงกำยโดยอำศยกำรสนสะเทอนของเสยง (Vibration) และปรบแตงอวยวะภำยในรำงกำย 4. ฝกปฏบต 18 ทำ ทำท1 ขบขนลดพษ ยกมอจำกดำนขำงล ำตว คอยๆหงำยฝำมอ ชแขนขนชำๆ จนแขนอยเหนอศรษะ จำกนน กดฝำมอคว ำลงจำกดำนบน โดยฝำมอผำนใบหนำ ล ำคอ หนำอก ทองนอย ตำมแนวกงกลำงดำนหนำรำงกำย ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน บ ำบดโรคเกยวกบควำมดนโลหตสง ทำท2 พระกมกงกระทงกระบอง วำงฝำมอคว ำลงอยระดบทองนอย โดยนวมอหนเขำหำกนและปรบจดเลำเกง (กลำงฝำมอ) ใหตรงกบจดยงจว (กลำงฝำเทำ) จำกนนยกฝำมอขนถงระดบหนำอกแลวกดฝำมอลงชำๆถงทองนอย ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน บ ำบดโรคเกยวกบโรคไตเสอม น ำบ ำรงไตบกพรอง ปวดเมอยเอว ขำ เทำ ไมมแรง หออ มเสยงในห อำกำรหลงลม ปสสำวะ ตดขด บวม ปสสำวะบอย นอนไมหลบ ฝนรำย และหวใจเตนแรง ชวยขบเลอดลมของเทำทงสองขำงใหหมนเวยนคลองนอกจำกนยงบ ำบดโรคเกยวกบเทำได เชน ไขขออกเสบ ปวดสนเทำ หวเขำไมมแรง เทำเปนเหนบชำหรออมพำต ทำท3 ฟำประทำนพร ยกมอจำกดำนขำงล ำตว คอยๆหงำยฝำมอและชแขนขนชำๆ จนแขนอยเหนอศรษะแลวใหนวมอทงสบประกบเขำหำกนเปนรปดอกบว (นวไมชดกน)จำกนนพนมมอแลวกดลงจำกดำนบนจนถงทองนอย ฝำมอจงแยกจำกกน ท ำใหครบ 36 ครง

38

-ประโยชน บ ำบดโรคเกยวกบควำมดนโลหตสง ชวยลดควำมดนโลหต เพมพลงหยำง มประสทธภำพเกยวกบสมองโดยตรง กระคนสมองเพมพนสตปญญำ บ ำบดเกยวกบเสนเลอดในสมองอดตน โลหตคงในสมอง โรคประสำท ปวดศรษะ เวยนศรษะ หวใจโต ออนแรง หลงลมและหลบยำ ทำท4 ฟองคลนพกพน อำศยกระดกสนหลงโยกเคลอนไหวรำงกำย โดยโยกหนำ-หลงตำมแนวดงตงแตกนกบขนไปถงกระดกคอ และจำกกระดกคอมำยงกนกบ ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน ฝกกระดกสนหลงใหไขกระดกสนหลงสำมำรถผลตเลอดไดชวอำยขย รกษำสมรรถนะในกำรท ำงำนของไขสนหลง สมอง และเสนเลอด หวใจและอวยวะภำยใน กระตนระบบประสำทใหคลำยควำมเครยด ระบบเลอดไหลเวยนคลองตว และกระดก เสน เอนแขงแรง นอกจำกนยงบ ำบดโรคกระดกสนหลงทกชนด เชน กระดกสนหลงเสอม กระดกงอก กระดกเอวนน ปวดประสำท บรเวณกระดกกนกบ ทำท5 ลมโชยดอกบว อำศยกระดกสนหลงโยกเคลอนไหวรำงกำย โดยโยกซำย-ขวำตำมแนวขวำงแบบลกคลน ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน ฝกกระดกสนหลงเหมอนทำท4 ตำงกนทเปนกำรฝกเคลอนกระดกสนหลงโดยกำรโยกซำย-ขวำ ทำท6 เสำหยกหนหวน อำศยกระดกสนหลงโยกเคลอนไหวรำงกำย โดยโยกหมนไปทำงซำย- ขวำ ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน ฝกกระดกสนหลงเหมอนทำท4 และทำท5 ตำงกนทเปนกำรฝกเคลอนกระดกสนหลงโดยกำรโยกหมนซำย-ขวำ ทำท7 ธรรมศรระเปลงแสง ยกแขนทงสองขำงไปดำนหนำระดบศรษะ แลวลดแขนลงต ำในลกษณะวำดแขนผำนดำนขำงล ำตวไปขำงหลงเหมอนรปเจดย ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน คลำยควำมเครยดของประสำททงสองขำงและเลอดลมของแขนทงสองขำง สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบแขนและหวไหล ทำท8 นำคสำวเลนน ำ องมอทงสองขำงหนลงพนนวทงสบหนไปขำงหนำโดยใหควำมสงเสมอหนำอกแลวแยก-หบแขนท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน คลำยควำมเครยดของประสำทแขนทงสองขำงและเปนกำรฝกชวงอกและบ ำบดโรคเกยวกบแขนและหวไหล รวมทงโรคของปอด

39

และหวใจ เชนวณโรค ระบบหลอดลม ทำงเดนหำยใจ โรคหอบหด หวใจออนแรง นอนไมหลบ ทำท9 พำยเรอขำมฟำก องมอทงสองขำงหนลงพน ใชชวงแขนตงแตขอศอกมำถำยก ำลงใหหวไหลทงสองแลวหมนเปนวงกลมโดยหมนไปขำงหนำ 18 ครง แลวหมนถอยหลงอก 18 ครง -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรค เหมอนทำท8 ทำท10 กระจกวเศษสองตำ ยกมอทงสองขำงขน หนองมอสองทตำทงสองขำงแลวงอนวทงสบใหมลกษณะคลำยกรงเลบ ตะครบไอโรคภยไขเจบสะบดมอลงขำงลำง ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบตำ ท ำใหสำยตำคมชด ตำขำว ตำด ำ และกระจกตำสดใสมชวตชวำ ทำท11 ดอยคกระทบโสต ยกมอทงสองขำงขน หนองมอสองเขำทหท งสองขำงแลวงอนวทงสบใหมลกษณะคลำยกรงเลบ ตะครบไอโรคภยไขเจบแลวสะบดมอลงขำงลำง ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบห เชน หออ หอกเสบ มเสยงในห ท ำใหประสำทหไวและบ ำรงใหแขงแรง ทำท12 สงฆชรำลบศรษะ งอนวทงสบใหมลกษณะคลำยกรงเลบแลวเคำะหรอหวผมบนศรษะจำกดำนหนำไปดำนหลงใหทวศรษะ -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบศรษะ เชน ปวดศรษะ โรคเสนประสำท นอนไมหลบ โลหต สมองอดตนหรอตบ ท ำใหเลอดลมบรเวณศรษะหมนเวยนสะดวก ผมไมรวงงำย ทำท13 บวบำนบวหบ หนองมอทงสองขำงเขำหำกน แลวแยกออกและดนเขำสลบกนไปเรอยๆ ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบชองทองและระบบสบพนธ เชนกระเพำะอำหำรไมยอย ล ำไสอกเสบ ตบอกเสบ อวยวะภำยในชองทองบกพรอง เชนมดลก รอบเดอนไมปกต ทองผก นว เบำหวำน และตอมลกหมำกโต ทำท14 ธรรมจกรหมนรอบ หนองมอทงสองขำงเขำหำกนในลกษณะอมลกบอลไวทดำนหนำทองนอย แลวหมนวนไปดำนหนำ 18 ครง และหมนเขำหำตวอก 18 ครง -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบชองทอง ระบบสบพนธเหมอนทำท13 ทำท15 ทะลวงศนยบญชำ

40

หนองมอทงขำงเขำหำกน โดยมอซำยคว ำอยบนมอขวำทหงำย (ผหญงท ำตรงขำม) แลวแยกมอทงสองขำงขนลงตำมแนวดงหรอแนวตง 18 ครง จำกนนสลบใหมอขวำคว ำอยบนมอซำยทหงำย (ผหญงท ำตรงขำม) อก 18 -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบหนำ คอ บรเวณชวงอก บรเวณชองทองและระบบสบพนธ ทำท16 ฟำประสำนดน ตอจำกทำ 15 โดยหนองมอซำยทหงำยอยข นบน สวนองมอขวำทคว ำอยหนลงลำง (ผหญงท ำตรงขำม) แลวแยกมอทงสองขำงออกเสมอล ำตว แลวคอยๆงอเขำทงสองเลกนอยยนนงในทำนประมำณ 3-5 นำท -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคตำงๆ เพมภมตำนทำนโรค และท ำใหเทำทงสองขำงมพละก ำลง ทำท 17 สลบฟำดน ตอจำกทำ 16 โดยพลกฝำมอทหงำยขนใหคว ำลงและพลกฝำมอทคว ำใหหงำยขนท ำพรอมกนสลบไปเรอยๆหนองมอซำยทหงำยอยขนบน ท ำใหครบ 36 ครง -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคตำงๆ เลอดลมในรำงกำยใหหมนเวยนสม ำเสมอ รกษำโรคขอมอ ทำท18 โอบอมพระธำต ทำนเปนทำยตกำรฝก โดยหนองมอทงสองขำงหนำทองนอยในลกษณะอมลกบอลแกว นงในทำน 3-5 นำท -ประโยชน สำมำรถบ ำบดโรคเกยวกบอวยวะสบพนธ ประจ ำเดอนผดปกต เบำหวำน ตอมลกหมำกโต และภำวะรำงกำยออนแอ -ขนยตกำรฝก ฝำมอทงสองขำงคอยๆเคลอนเขำมำหำทองนอย (ในเวลำเดยวกน ขำทงสองขำงใหยนตรง) มทงสองวำงทบซอนกนททองนอยตรงจดตงชงลำง (เพศชำยมอขวำวำงทบมอซำย สวนเพศหญงมอซำยวำงทบมอขวำ) จำกนนหมนตำมเขมนำฬกำ 36 รอบ พรอมก ำหนดจตวำหมนจำกวงเลกไปหำใหญ แลวหมนทวนเขมนำฬกำ 36 รอบ พรอมก ำหนดจตวำหมนจำกวงใหญไปหำเลก (ข) ชกงกบกำรทดลองทำงวทยำศำสตร วทยำศำสตรสมยใหมไดศกษำวจยเกยวกบผลทเกดจำกกำรฝกชกง ทงในหลอดทดลองและกบผปวยดวยโรคตำงๆ ซงสำมำรถสรปโดยสงเขปไดดงน 1. พลงชวตทเกดจำกกำรฝกชกงสำมำรถฆำเชอโรคในหลอดทดลองและในจำนเพำะเชอได 2. กำรฝกชกงท ำใหกำรไหลเวยนเลอด (Micro circulation) ดขน ภำยหลงกำรฝกจงมกพบวำอณหภมผวหนงของผฝกจะสงขน

41

3. กำรฝกชกงสำมำรถเพมควำมสำมำรถของรำงกำยในกำรตอสกบสำรภมแพ (Ryu, H และคณะ 1996) จงสำมำรถใชบ ำบดอำกำรภมแพอยำงไดผล 4. กำรฝกชกงสำมำรถเพมเมดเลอดขำว CD4 ในกระแสเลอดในอำสำสมครทฝกชกง ตดตอกนนำนเกน 5 เดอนขนไป (Tyu, H และคณะ 1994) 5. กำรฝกชกงในผปวยควำมดนโลหตสง จะชวยลดควำมดนโลหต รวมทงลดกำรใชยำรกษำควำมดนโลหตสงลงไปได (อมรรตน ภรำษร 2541) (ค) ประโยชนของกำรฝกชกง กำรฝกชกงมประโยชนทงในดำนกำรเสรมสขภำพและกำรบ ำบดโรคหลำยชนด เหตทเปนอยำงนเพรำะกำรฝกชกงนนท ำใหเกดกำรเปลยนแปลงและสรำง ควำมสมดลของรำงกำยและจตใจ ซงสำมำรถสรปไดดงน 1. กำรฝกชกงเปนกำรบรหำรรำงกำยท ำใหเกดกำรยดหยนของขอตอและเสนเอน กระดกและกลำมเนอกแขงแรง 2. กำรฝกหำยใจเขำทองพองหำยใจออกออกทองยบในระหวำงฝก จะชวยใหหำยใจไดลก ปอดไดรบออกซเจน ขบคำรบอนไดออกไซดออกไดอยำงมประสทธภำพ 3. กำรฝกชกง เปนกำรท ำสมำธจงชวยสงบจตใจ ท ำใหรำงกำยผอนคลำย ลดกำรท ำงำนของหวใจ และสรำงสมดลของระบบประสำทอตโนมต 4. ภมคมกนท ำงำนไดดขน มควำมสมดลมำกขน 5. ฮอรโมนของรำงกำยสมดลมำกขน เชน ชวยลดฮอรโมนของตอมหมวกไตทอำจมำกเกนไป เปนตน 6. ระบบประสำทอตโนมตท ำงำนอยำงสมดลมำกขนมประโยชนมำกในผทมควำมเครยดสง (จ) ส ำหรบโรคและควำมผดปกตสำมำรถใชกำรฝกชกงชวยเสรมกำรบ ำบด ไดแก 1. ควำมเครยด เชน อำกำรหำยใจไมโลง ใจสน กระวนกระวำยใจ นอนไมหลบ อำกำรตกใจงำย อำกำรเหลำนควรฝกวนละ 15-30 นำท 2. ภมแพ เชน อำกำรน ำมกไหลตอนเชำๆ อำกำรไอ จำม คดจมก อำกำรเหลำนควรฝกวนละ 15-30 นำท 3. ควำมดนโลหตสง คอควำมดนโลหตมำกกวำ 160/90 มลลเมตรปรอท ควรใชเวลำฝกประมำณวนละ 30-45 นำท 4. มะเรง โดยเฉพำะมะเรงบำงชนด ไดแก มะเรงเมดเลอด มะเรงเตำนม ควรใชเวลำในกำรฝกวนละ 2 ชวโมง

42

กำรฝกชกงเพอชวยบ ำบดโรคน มขอควรเขำใจวำตองใชควบคไปกบกำรรกษำโดย-แพทยแผนปจจบน ผปวยรำยใดไดรบยำรกษำอยกควรตดตำมกำรรกษำอยำงตอเนอง ขณะทใชกำรฝกชกง เพอเสรมกำรบ ำบดรกษำใหมประสทธภำพดยงขน (ฉ) แนวทำงกำรออกแบบชกง กำรออกแบบเนนรปแบบของอำคำรเปด ทเนนเรองกำรเคลอนไหวเกอบทกสวนของรำงกำยอยำงตอเนองและสม ำเสมอตลอดเวลำ มควำมชำอยในตว ร ำโดยไมตองเกรงกลำมเนอปลอยใหเปนตำมธรรมชำต ซงจะสรำงควำมสมพนธระหวำงผใชงำนกบธรรมชำตทไดน ำเขำมำ

รปท2.9 ทฤษฎกำรออกแบบชกง

2.5.8.มนษยกบกำรรบรศลปะ เปนทยอมรบกนแลววำ ศลปะคอสงทมนษยสรำงขน อกทงเปนสอถำยทอดควำมคดอำรมณควำมรสกของศลปนผสรำงใหผอนไดมสวนรวมรบร งำนศลปะนนอำจเปนจตรกรรมประตมำกรรม สถำปตยกรรมวรรณกรรมหรอนำฏศลปดนตรกเชนกน นอกจำกนงำนศลปะทศลปนสรำงขนยอมแฝงดวยควำมเชอปรชญำและจดมงหมำยทศลปนตองกำรใหผชมไดรบร เชนแสดงออกถงอำรมณควำมรสกของตนไมวำจะเปนควำมสดชน ยนด โศกเศรำ เสยใจ หรอสะทอนสภำพวถชวตของมนษยในสงคม ตลอดทงถำยทอดธรรมชำตทสวยงำม เพอใหผชมไดรบรมสวนรวมกบศลปนผสรำงสำมำรถกลำวไดวำ ศลปนเมอสรำงผลงำนศลปะขนมำยอม

43

ตองกำรใหผอนรบรชนชมและมอำรมณทสะเทอนใจรวมกบศลปน ดงทพจนำนกรมฉบบบณฑตยสถำนไดใหควำมหมำยของศลปะไววำ “ศลปะคอ กำรแสดงออกใหปรำกฏขนไดอยำงงดงำม นำพงชม และเกดอำรมณสะเทอนใจ” (รำชบณฑตยสถำน. 2510 : 856) ซงจะยงผลใหผชมเกดควำมเขำใจซำบซงเหนคณคำสนทรยะในศลปะอกดวยถำพจำรณำในฐำนะทเปนผชมงำนศลปะ เพอใหเขำใจซำบซงเหนคณคำ เกดสนทรยศลปแลว เมอวเครำะหกพบวำตองในลกษณะระบบกระบวนกำรโดยเฉพำะกระบวนกำรรบรของมนษย ทงนเพรำะมนษยจะเกดควำมร ควำมคด ควำมเขำใจ อำรมณควำมรสกไดนน ตองเกดจำกกระบวนกำรรบรทมนษยไดรบจำกสงเรำ และควำมตองกำรทจะรบรของมนษยเองจงสำมำรถรบรได ยงเปนงำนศลปะกำรทมนษยจะรบร เพอใหเขำใจซำบซงเหนคณคำเกดสนทรยะไดนอกจำกนควำมเชอ สถำนท เวลำ ประสบกำรณ อำรมณควำมรสกของผชมงำนศลปะยง

เปนตวแปรทจะแทรกซอนมำมอทธพลตอกำรรบรศลปะอกดวย ดงเชนเรำพบบอย ๆ วำ บำงครงเรำชอบในงำนศลปะภำพเขยนหรอเพลงน แตในบำงเวลำบำงอำรมณเรำกลบไมชนชมกบสงทเคยชนชมฉะนน เพอใหเขำใจในกระบวนกำรรบรศลปะจงควรพจำรณำโดยอำศยทงหลกจตวทยำและปรชญำประกอบเขำดวยกน ผทจะรบรศลปะจงสำมำรถวเครำะหกำรรบรของตนไดเดนชดยงขน

กำรรบรศลปะในลกษณะวเครำะหเชนน นกสนทรยศำสตรบำงทำนไดแยงวำ ไมสำมำรถท ำใหเกดควำมซำบซงสนทรยะในศลปะได หรอเกดกไดนอยมำก ดงทบลอกเกอร (Blocker) ไดวเครำะหควำมเชอของนกสนทรยศำสตร ไววำ“ปญหำและควำมฉลำดของเรำไมผสมกบอำรมณกำรรบร เรำพบสงสวยงำมเรำนำจะมควำมสข แตเพรำะปญญำของเรำไดวเครำะหท ำใหควำมสขควำมสวยงำมนนหำยไป กำรรบรศลปะเพอเกดสนทรยไดนนถำเรำใชสตปญญำวเครำะหรำยละเอยดมำกไป จะท ำใหอำรมณควำมรสกจำกกำรรบรในครงแรกเปลยนแปลง หรอมใชอำรมณควำมรสกทบรสทธอยำงแทจรง เหลำนเปนทรรศนะหนงของนกสนทรยศำสตรบำงทำนเทำนน แมบลอกเกอรเองกไดใหทรรศนะไววำ ศลปะจะตองใชทงอำรมณและควำมร มใชรบรไดจำกอำรมณเพยงอยำงเดยวเมอพจำรณำเฉพำะ “ทศนศลป” ทเปนศลปะทมวตถธำตมนษยสำมำรถรบรไดโดยใชประสำทตำ คอกำรมองเหนเปนส ำคญ อำร สทธพนธ ไดแบงกำรมองเหนออกเปน 2 พวกใหญคอกำรมอง (Looking) เปนปรำกฏกำรณธรรมดำของมนษยกบสงแวดลอม โดยปรำศจำกควำมตงใจ (Focus) ซงลกษณะนชวยใหเกดกำรรบรนอย เพรำะผมองไมรแมกำยภำพเชน ขนำดสรปรำงของวตถธำตทเรำมองเหนนนกำรเหน (Seeing) เปนกระบวนกำรรบรของมนษยดวยประสำทตำ สำมำรถรบรกำยภำพ คอ ขนำด ส รปรำง หรอชแจงสวนละเอยดจำกสงทเหนนนได (อำร สทธพนธ.2541:25-26)อยำงไรกตำมกำรมองเหนนจะสงผลใหเกดควำมคด ดงนนถำจะแบงกำรรบรจำกทมองเหนทท ำใหเกดควำมร ควำมคด ควำม

44

เขำใจ ตลอดถงทศนคต และอำรมณควำมรสกแลวกสำมำรถแบงออกได 3 ระดบดงตอไปน 1. กำรมองเหนธรรมดำ (Operation seeing) คอกำรมองเหนในระดบตน ทผเหนจะเกดกำรรบรเฉพำะดำนกำยภำพของวตถธำต เชน ขนำด ส รปรำง และเขำใจบอกไดวำอะไรเทำนนตำมทฤษฎควำมรของเมเซย (Macia) ถอวำเปนชนควำมรพนฐำน(Knowing that one) เทำนน (มะลฉตร เอออำนนท 2530:1)

2.กำรรบรสวนละเอยดจะเหนควำมสมพนธกบประสบกำรณเดม (Percertion Associational seeing) เปนชนกำรเหนทท ำใหเกดกำรรบรทละเอยดขนกวำเดมและเกยวของกบกำรเกดในลกษณะล ำลกเปรยบเทยบหำควำมสมพนธกประสบกำรณเดมได ตำมทฤษฎควำมรของเมเซยถอวำเปนควำมรทอยในชนท 2 คอรวำ (Knowing that) รสวนประกอบมโครงสรำงอะไรบำงมเกณฑอยำงไร สำมำรถตรวจสอบเปรยบเทยบหลกฐำนกบสงตำง ๆ ไดนบเปนควำมรในเชงปรมำณ (มะลฉตร เอออำนนท 2530:2-3) ซงกำรรบรช นนจะเกยวพนกบควำมคดประสบกำรณของผทมองเหน เพรำะตองน ำสงทมองเหนนนคดล ำลกถงประสบกำรณเดมหรอควำมรเดมทตนมอย

3. กำรเหนทะลปรโปรง รแจงเหนจรง (Pure seeing) ถอวำเปนกำรรบรช นสดทำยเพรำะนอกจำกผร ยรจะไดใชควำมรควำมคด น ำประสบกำรณเดมมำเปรยบเทยบหำควำมสมพนธกบสงทตนมองเหนแลว ยงตองเกยวของกบควำมเชอ ทศนคตของตนเองมำประกอบ เพอกำรตดสนประเมนคำและนอกจำกนยงสำมำรถคดสรำงสรรคออกไปไดอยำงหลำกหลำยจำกกำรพจำรณำจะเหนไดวำ มนษยรบรงำนศลปะดำนทศนศลปไดกดวยกำรมองเหนคอตงใจทจะมองใหเหนงำนศลปะนน ๆจงท ำใหมนษยมควำมร ควำมเขำใจ เกดทศนคต และควำมรสกตองำนศลปะ ซงสงผลไปสอำรมณควำมรสกทสะเทอนใจ เกดสนทรยศลปไดในอนดบตอไปทงหมดทกลำวมำน เปนกำรวเครำะหกำรรบรศลปะของมนษยโดยใชหลกจตวทยำเขำมำพจำรณำ ซงกระบวนกำรรบรนนบเปนขนตอนหนงทท ำใหผทรบรเกดควำมรในสงทตนเองไดรบรนน สวนเรองควำมเขำใจ พอใจเหนคณคำ เกดควำมซำบซงหรอไมนน เปนกระบวนกำรทตอเนองอกระดบหนงซงมไดน ำมำกลำวในทน และนอกจำกนปญหำเรอง ท ำไมมนษยจงตองรบรศลปะอะไรเปนแรงจงใจใหมนษยตองรบรศลปะ กเปนอกประเดนหนงทจะมกำรวเครำะหกนตอไป โดยเฉพำะในแงของจตวทยำมนษยวทยำหรอสงคมวทยำ

(ก) กำรรบรศลปะเชงปรชญำ มนษยมควำมเชอทแตกตำงกน โดยเฉพำะในเรองอะไรเปนควำมรควำมจรง

และมนษยจะหำควำมรจรงนนไดอยำงไร ตลอดถงควำมดควำมงำมเมอมควำมเชอทแตกตำงกนเชนน กำรรบรในสงทตนเชอวำคอควำมรควำมจรงเทำนน ดงเชนบำงกลมบำงคนเชอในวตถ มควำมเหนวำวตถธำตเปนควำมจรงทแนชดกลมนคอกลมวตถนยม (Realism) แตบำงกลมเชอในจต เหนวำจต-เปนควำมจรงแท กลมนเปนกลมจตนยม ( ldealism) และอกกลมเชอใน

45

ประสบกำรณ ถอวำประสบกำรณเทำนนทใหควำมรควำมจรงส ำหรบมนษยกลมนคอกล มประสบกำรณนยม (Experimentalism) และ นอกจำกนยงมกลมอตถภำวะนยม (Existentialism) กลมนโอ-โธมสนยม (Neo-Thomaslism)หรอกลมอน ๆ อกมำกมำย แตในทนจะน ำไปพจำรณำเฉพำะสองกลมคอกลมวตถนยม และกลมจตนยม ทงนเพรำะมควำมแตกตำงกนอยำงเหนไดชดเจนในเรองกำรรบรของมนษย

1. กำรรบรตำมควำมเชอของกลมวตถนยม กลมนเชอวำวตถหรอสสำรจงมเปนควำมจรงแทในตวของมนเอง มใชจตใจของมนษยเปนก ำหนด ดงนนถงแมมนษยไมเขำไปเกยวของวตถกยงมอย วตถจะมคณคำควำมด ควำมงำมอยในตวของมนเองเมอมนมควำมงำมถงแมอยทใดกยงมควำมงำม มนษยสำมำรถ รบรวตถไดดวยกำรสมผสโดยอวยวะทง หำ คอ ตำ ห จมก ลนและผวหนง (วทย วศทเวทย . 2527 : 20-28) ฉะนนงำนศลปะซงเปนวตถธำต เปนสสำรทตองกำรทอยมนษยรบรงำนศลปะไดกดวยประสำทสมผสทงหำ หรอดำนใดดำนหนงนบเปนกำรรบรในเชงประจกษ คณคำของงำนศลปะขนอยกบกฎเกณฑของสงคม มไดขนอยกบอำรมณ ควำมรสกของผชมศลปะ เมอไรเรำไดปะทะสมพนธกบงำนศลปะ เรำจะประเมนคำงำนศลปะโดยใชกฎเกณฑของสงคมมำเปนเกณฑตดสน ถำงำนศลปะนน ๆ ใกลเคยงหรอเทยบเทำกบเกณฑของสงคม งำนชนนนกจะมคำ มควำมงำมและคงคำควำมงำมตอไป จนกวำสงคมจะเปลยนแปลงคำนยมหรอกฎเกณฑใหมขนมำแทนทกฎเกณฑคำนยมเดม

2. กำรรบรตำมควำมเชอกลมจตนยม กลมนมควำมเชอของจตวำ จตเปนตวก ำหนดหรอใหควำมรควำมจรงคณคำควำมงำมได วตถเปนเพยงปจจยภำยนอกหรอตวกระตนจตมนษยเทำนน แมมนษยไมไดสมผสกสำมำรถใชจตคดหำควำมจรงไดหรอถำจะกลำวอกนยหนงกคอ สมผสทง หำ คอ ลน กำย ตำ ห จมก เปนเพยงตวกระตนภำยนอกทมควำมส ำคญนอย สงทส ำคญทสดกคอจตใจของมนษยทคดหำเหตผลแลตดสนควำมจรง(วทย วศทเวทย. 2527 : 9-19) ดงนนงำน-ศลปะทเปนวตถธำต สสำรเปนเพยงสงกระตนมไดมควำมส ำคญ ประเดนส ำคญอยทจตใจของมนษยผชมงำนศลปะนน ๆ แมคณคำควำมงำมกอยทจตใจของผชมมใชอยทงำนศลปะ กำรรบรงำนศลปะ มนษยสำมำรถรบรดวยจตใจเปนส ำคญ จตใจเปนตวก ำหนดใหมนษยยอมรบรเหนคณคำควำมงำมซงคณคำควำมงำมน มนษยมแบบหรอกฎเกณฑก ำหนดตำยตว ถำงำนศลปะนน ๆ มลกษณะรปแบบทใกลเคยงหรอเทำกบแบบทไดก ำหนดไว งำนศลปะนนกมควำมงำมตำมทรรศนะของผชม ในท ำนองเดยวกน ถำงำมนศลปะไมตรงกบเกณฑทก ำหนดไว งำนศลปะนนกไมมคณคำควำมงำมจะเหนไดวำปรชญำทงสองกลมน มควำมแตกตำงกนอยำงชดเจน กลมแรกยดถอวตถธำตคอควำมจรง เรำจะรบรไดจำกวตถ สวนกลมทสองยดถอวำจตใจใหควำมจรงส ำหรบเรำ จตก ำหนดสงทเรำรบร เมอแตกตำงกน

46

เชนนกำรรบรในศลปะยอมจะแตกตำงกนดวยอยำงไรกตำมจดเรมตนทรบรศลปะนน มำจำกกำรสมผสอวยวะเชนกนทงสองกลมแตกำรรบรตควำมหมำยนนแตกตำงกนเชน กลมวตถนยมแปลควำมจำกวตถ รปรำง รปทรง ส องคประกอบจงหวะลลำเสยงทปรำกฏใหเหนหรอไดยนไดฟงจำกงำนศลปะนน ๆ และงำนศลปะนน จะถำยทอดอำรมณทมอยในตวของมนไปสผชมงำนศลปะ หรอกลำวอกในหนงกคอ ผลงำนศลปะมอำรมณอยในตวของมนเอง และจะถำยทอดอำรมณนนใหผชมไดรบร นกปรชญำทมควำมเชอเชนน ไดแก ลโอ ตอลสตอย (Leotostoy) เองเกล เวลอน (Eugene veron) และซนตำยำนำ(George Santayana) สวนกลมจตนยมจะไมแปลควำมหมำยกำรรบรจำกวตถธำตแตจะรบรแปลควำมโดยใชจตหรอควำมคดเปนส ำคญ สำมำรถกลำวไดวำกลมนมไดเชอวำเสนสเสยงทปรำกฏในงำนศลปะนนมอำรมณ เพรำะวตถไมสำมำรถมอำรมณได อำรมณนนจะมเฉพำะในจตใจของมนษยเทำนน ทเรำพบเหนสแดงแลวเกดอำรมณตนเตนนนมใชสแดงมอำรมณตนเตน แตจตเรำเองเกดอำรมณตนเตนเมอเหนสแดง จตเปนผก ำหนดหรอเกดอำรมณมใชวตถหรอสเปนผก ำหนดหรอแสดงอำรมณ ดงนนกำรทมนษยเรำเกดกำรรบรเกดสนทรย คอเกดควำมรสกอำรมณทสะเทอนใจในงำนศลปะไดนน โดยสรปแลวมควำมเชอในสองลกษณะใหญ ๆ ตำมทกรต บญเจอไดสรปไวคอ

ก. อตนยม (Subjectism) สนทรยะธำตมไดมจรง ๆ แตมนษยไดก ำหนดขนมำเองมำตรกำรตดสนสนทรยะธำตจงไมตำยตว เปนกลมปรชญำจตนยม

ข. ปรนยนยม (Objectivism) ถอวำสนทรยะธำตมจรง โดยไมขนกบควำมคดจตใจของมนษยสนทรยะธำตมมำตรกำรตำยตวแนนอนในตวเอง เปนกลมปรชญำวตถนยม (กรต บญเจอ.2520 :4-6) (ข) ทฤษฎมนษยกบกำรรบรศลปะ

งำนศลปะทถกสรำงขนยอมแฝงดวยควำมเชอปรชญำและจดมงหมำยทศลปนตองกำรใหผชมไดรบร เชน ตองกำรแสดงออกถงอำรมณควำมรสกของตนไมวำจะเปนควำมสดชน ยนด โศกเศรำ เสยใจ หรอสะทอนสภำพวถชวตของมนษยในสงคม ตลอดทงถำยทอดธรรมชำตทสวยงำม เพอใหรบรถงกำรประสำทสมผสทง 5 ไดแก 1. ทำงตำ 2.ห 3.จมก 3.ลน 4.ผว 5.จต โดยเฉพำะจตนบวำมควำมส ำคญยง (ค) องคประกอบศลป องคประกอบศลป(Composition )คอกำรน ำสงตำงๆมำประยกต ดดแปลง สรำงสรรค จดรวมเขำดวยกน ตำมสดสวนรปรำง รปทรงตรงตำมคณสมบตของสงนนๆ เพอใหเกดผลงำนทม ควำมเหมำะสมสวนจะเกดควำมงดงำม นำสนใจหรอไมนน ยอมขนอยกบกำรน ำเสนอภำพรวมของงำน วำมกำรสอถงเรองรำว วตถประสงค ในงำนกำรออกแบบของเรำ โดยค ำนงถงปจจยทใชในกำรออกแบบ ดงน

1. สดสวนของภำพ (Proportion)

47

2. ควำมสมดลของภำพ (Balance 3. จงหวะลลำของภำพ (Rhythm) 4. กำรเนนหรอจดเดนของภำพ (Emphasis) 5. เอกภำพ (Unity) 6. ควำมขดแยง (Contrast) 7. 7. ควำมกลมกลน (Harmony)

สงตำงๆ ทเรำควรน ำมำใชประกอบเขำดวยกน คอ จด, เสน, รปรำง– รปทรง, ส, ลกษณะผว สวนประกอบตำงๆ ของศลปะน ำมำจดประสำนสมพนธกน ใหเกดคณคำ ทำงควำมงำม เรำเรยกวำ องคประกอบศลป (Composition) (จ) รปแบบกำรจดองคประกอบทำงศลปะ กำรจดองคประกอบ เปนหลกทส ำคญส ำหรบผสรำงสรรค และผศกษำงำนศลปะ เนองจำกผลงำนศลปะใดๆ กตำม ลวนมจดเดนทเนนเปนหลกใหญๆอยในตวดวยกน2ประกำร คอ

1. ทำงดำนรปทรง เกดจำกกำรน ำเอำ องคประกอบตำงๆ ของศลปะ ไดแก เสน, ส, แสงและเงำ รปรำง รปทรง พนผว ฯลฯ มำจดเขำดวยกนเพอใหเกดควำมงำมทำงศลป (Art Composition) 2. ทำงดำนเรองรำว หรอสำระของผลงำนทศลปนผสรำงสรรคตองกำรทจะแสดงออก ใหผชมไดสมผส รบร โดยอำศยรปลกษณะทเกดจำกกำรจดองคประกอบศลปนนเองหรออำจกลำวไดว ำ ศลปนจะน ำเสนอเนอหำเรองรำว ผำนรปลกษณะทเกดจำกรวมองคประกอบทำงศลปะเขำดวยกน ถำองคประกอบทจดขนไมสมพนธกบเนอหำเรองรำวทน ำเสนอ งำนศลปะนนๆ กจะขำดควำมงำมของเรองรำวทจะเสนอถงเรองทตองกำรใหผอนรบรไดตรงกบหวขอเรอ งหรอชอภำพนนไป ดงนน กำรจดองคประกอบศลป จงใหควำมส ำคญในกำรคด ประยกต ดดแปลง เพอสรำงสรรคงำนศลปะใหเกดควำมสวยงำมดงดดผชมหรอหนำสนใจในงำนนนๆเพรำะจะท ำให สวนประกอบขององคประกอบศลปทส ำคญ เปนสวนทเรำน ำมำเพอสรำงสรรคผลงำนทกรปแบบไดด ใหนำสนใจ และมควำมสวยงำม ด ง น 1. จด (Point,Dot) คอ สวนประกอบทเลกทสด เปนสวนเรมตนไปสสวนอนๆ เชน กำรน ำจดมำเรยงตอกนตำมต ำแหนงทเหมำะสม และซ ำๆ กน จะท ำใหเรำมองเหนเปน เสน รปรำง รปทรง ลกษณะผว และกำรออกแบบทนำตนเตนได จำกจดหนง ถงจดหนงมเสนทมองไมเหนดวยตำ แตเหนไดดวยจนตนำกำร เรำเรยกวำ เสนโครงสรำง นอกจำกจดทเรำน ำมำจดวำงเพอกำรออกแบบ เรำสำมำรถพบเหนลกษณะกำรจดวำงจดจำกสงเปนธรรมชำต ทอยรอบๆ ตวเรำได เชน ขำวโพด รวงขำว เมลดถว กอนหน เปลอกหอย ใบไม ลำยของสตวนำนำชนด ไดแก เสอ ไก นก สนข ง มำลำย และแมว เปนตน สงเหลำนธรรมชำตไดออกแบบไวอยำงสวยงำม ม

48

ระเบยบ มกำรซ ำกนอยำง มจงหวะและมอทธพลตอควำมคดของมนษยเรำเปนอยำงมำก เชน กำรออกแบบลกคด ลกบดประต กำรรอยลกปด สรอยคอ และเครองประดบตำงๆ สงเหลำนลวนแลวแตเกดมำจำกจดทงสน 2. เสน ( Line) เกดจำกจดทเรยงตอกน หรอเกดจำกกำรลำกเสนไปยงทศทำงตำงๆ มหลำยลกษณะ เชน ตง นอน เฉยง โคง ฯลฯ เสน เกดจำกเคลอนทของจด หรอถำน ำจดมำวำงเรยงตอๆ กนกจะเกดเปนเสนขน เสนมมตเดยว คอ ควำมยำว ไมมควำมกวำง ท ำหนำทเปนขอบเขตของทวำง รปรำง รปทรง ส น ำหนก รวมทงเปนแกนหลกโครงสรำงของรปรำงรปทรงตำงๆเสนเปนพนฐำนทส ำคญของงำนศลปะทกชนด เสนสำมำรถใหควำมหมำย แสดงควำมรสกและอำรมณดวย กำรสรำงเปนรปทรงตำงๆ ขน เสนม 2 ลกษณะคอ เสนตรง (Straight Line) และ เสนโคง (Curve Line) เสนทงสองชนดนเมอน ำมำจดวำงในลกษณะตำงๆ กนและใหควำมหมำย ควำมรสก ทแตกตำงกนออกไปดวย ลกษณะของเสน เสนมจดเดนทน ำมำใชไดหลำกหลำยรปแบบ ท ำใหเกดรปรำงรปทรงตำงๆ มำกมำย เพอตองกำรสอใหเกดควำมรสกทำงดำนอำรมณ จำกกำรสรำงสรรคของงำน 1. เสนตง หรอ เสนดง ใหควำมรสกทำงควำมสง สงำ มนคง แขงแรง หนกแนนเปน สญลกษณของควำมซอตรง 2. เสนนอน ใหควำมรสกทำงควำมกวำง สงบ รำบเรยบ นง ผอนคลำย 3. เสนเฉยง หรอ เสนทแยงมม ใหควำมรสก เคลอนไหว รวดเรว ไมมนคง 4. เสนหยก แบบฟนปลำ ใหควำมรสก คลนไหว อยำงเปนจงหวะ มระเบยบ ไมรำบเรยบ นำกลว อนตรำย ขดแยง ควำมรนแรง 5. เสนโคง แบบคลน ใหควำมรสก เคลอนไหวอยำงชำ ๆ ลนไหล ตอเนอง สภำพออน โยน นมนวล 6. เสนโคงแบบกนหอย ใหควำมรสกเคลอนไหว คลคลำย หรอเตบโตในทศทำงท หมนวน ถำมองเขำไปจะเหนพลงควำมเคลอนไหวทไมสนสด 7. เสนโคงวงแคบ ใหควำมรสกถงพลงควำมเคลอนไหวทรนแรง กำรเปลยนทศทำงท รวดเรว ไมหยดนง 8. เสนประ ใหควำมรสกทไมตอเนอง ขำด หำย ไมชดเจน ท ำใหเกดควำมเครยด ควำมส ำคญของเสน - ใชในกำรแบงทวำงออกเปนสวนๆ - ก ำหนดขอบเขตของทวำง หมำยถง ท ำใหเกดเปนรปรำง (Shape) ขนมำ - ก ำหนดเสนรอบนอกของรปทรง ท ำใหมองเหนรปทรง (Form) ชดขน - ท ำหนำทเปนน ำหนกออนแก ของแสดงและเงำ หมำยถง กำรแรเงำดวยเสน - ใหควำมรสกดวยกำรเปนแกนหรอโครงสรำงของรป และโครงสรำงของภำพ

49

3.รปรำงและรปทรง (Shape and Form) รปรำง คอ พนทๆ ลอมรอบดวยเสนทแสดงควำมกวำง และควำมยำว รปรำงจงมสองมตรปทรง คอ ภำพสำมมตทตอเนองจำกรปรำง โดยมควำมหนำ หรอควำมลก ท ำใหภำพทเหนม ควำมชดเจน และสมบรณ รปรำงและรปทรงแบงออกเปน3ลกษณะใหญคอ 1. รปเรขำคณต (Geometric Form) มรปรำงรปทรงทแนนอน มำตรฐำน สำมำรถวดหรอค ำนวณได มกฎเกณฑ เชน รปสเหลยม รปวงกลม รปวงร หำเหลยม หกเหลยม พระมด เปนตน รปเรขำคณตเปนโครงสรำงพนฐำนของรปทรงตำงๆ ดงนน กำรสรำงสรรครปอนๆ ควรศกษำรปเรขำคณตใหเขำใจ2. รปทรงธรรมชำต (Nature Form)เปนกำรเลยนแบบธรรมชำต น ำรปทรงทมอยตำมธรรมชำตรอบตวเรำ เชน ดอกไม, ใบไม, สตวตำงๆ , สตวน ำ, แมลง, มนษย เปนตน มำใชเปนแมแบบในกำรออกแบบและสรำงสรรค โดยยงคงใหควำมรสกและรปทรงทเปนธรรมชำตอยสวนผลงำนบำงชน ทลอเลยนธรรมชำต โดยใชรปทรงเชน ตกตำหม, กำรตน, อวยวะของรำงกำยเรำ เปนตน ยงคงเปนรปทรงตำมธรรมชำต ใหเหนอย บำงครงไดมกำรน ำวสดทมอย ตำมธรรมชำต เชน เปลอกหอย, กงไม, ขนนก ฯลฯ น ำมำออกแบบ ดดแปลงสรำงสรรคผลงำนรปทรงกไมไดเปลยนแปลงมำกนก 3. รปทรงอสระ (Free Form) เปนรปแบบโครงสรำงทไมแนนอน ใหควำมรสกเคลอนไหว เลอนไหล ใหควำมอสระ และไดอำรมณ ควำมเคลอนไหวเปนอยำงด รปอสระอำจเกดจำกรปเรขำคณตหรอรปธรรมชำต ทถกกระท ำจนมรปลกษณะเปลยนไปจำกเดมจนไมเหลอสภำพเดม

(ฉ) กำรเปดลำนโลง กำรเปดลำนโลงนยงสอดคลองกบเกณฑในกำรแบงลกษณะทวำงพนฐำนของ

ชมชนอนเดยโดยชำรลส คอรเรย ซงไดแบงลกษณะทวำงออกเปน 2 ประเภท คอ ทวำงใตสวนปกคลม (covered space) กบ ทวำงเปดสทองฟำ(open-to-sky space) อนเนองมำจำกสภำพภมอำกำศรอน-ชนของกลมประเทศก ำลงพฒนำอยำงอนเดย ผคนสวนใหญมกท ำกจกรรมภำยนอกบำน ขณะทกำรใชสอยสวนตวภำยในครอบครว เชน รบแขก หลบนอน หรอปรง-อำหำร ไมไดตองกำรพนทปดลอมไปเสยหมด จงนยมใชพนทลำนโลงตรงกลำงส ำหรบกจกรรมเหลำนแทน

รปท 2.10. แสดงภำพกำรเปดลำนโลง Covered Space,Open-to-sky-Space

50

บทท 3 กำรวเครำะหโครงกำร

3.1. กำรวเครำะหทตงโครงกำร 3.1.1. หลกในกำรพจำรณำเลอกพนทตงโครงกำร ในกำรเลอกท ำเลทตง จ ำเปนตองหำท ำเลและต ำแหนงทเหมำะสมเนองจำกเปนโครงกำรศนยบ ำบดสต จงจ ำเปนตองมในเขตพนททมประชำกร ทมควำมเสยงตอสภำพวะจตใจ พนททมควำมวนวำยทำงสงคม ทำงดำนธรกจ กำรศกษำ และกำรเมอง ซงจะเกดสภำวะนในชวงอำยวยท ำงำน กบวยผสงอำยมำกทสด เพอปองกำรกำรเกดโรคทจะตำมมำกบสภำพจตใจทย ำแย จงมพนทบ ำบดโดยกำรน ำนวตกรรม กบธรรมชำตเขำมำบ ำบด ใหเหนถงกำรน ำเทคโนโลยมำผสมผสำนเขำกบธรรมชำต ซงสำมำรถคลอยตำมกนได ดงนนในกำรเลอกพนทต งระดบภมภำคจงตองค ำนงถง พนททคอนขำงมควำมหนำแนยำนธรกจและพำณชกรรม พนททมปญหำทำงดำนสงคม เพอเจำะลงกลมเปำหมำย ใหสำมำรถเขำถงพนทกำรบ ำบดเพอเสรมกระบวนควำมคดใหดขน จำกขอก ำหนดขำงตนพนททมผลตอกำรเลอกหำท ำเลทตงโครงกำรทงสน จงเหนวำภมภำคทมองคประกอบตงกลำว ตองเปนศนยกลำงควำมเจรญทกดำน โดยมแนวนโยบำยกำรพฒนำระดบประเทศของภำครฐ มงเนนขยำยกำรพฒนำดำนตำงๆ ท ำเลทตงจงจะควรเปนในกรงเทพมหำนคร หรอปรมณฑล เทำนน

รปท 3.1. แผนทกรงเทพมหำนครและปรมณฑล

51

3.1.2. เกณฑในกำรพจำรณำเลอกทตงระดบจงหวดโดยวดจำกจงหวดทมควำมเจรญทสดในประเทศไทย จำกกำรพจำรณำขำงตน จงระบท ำเลทตงได คอ กรงเทพมหำนคร และ ปรมณฑล

รปท 3.2. แสดงภำพระดบจงหวดทมควำมเจรญทสดในประเทศไทย ทมำ : สถตหนวยงำนภำครฐ

หมำยเหต : จงหวดทมควำมเจรญแลวจะมควำมหนำแนนของยำนธรกจและพำณชยกรรมมกจะม ปญหำควำมวนวำยทกดำนๆ เพอเจำะจงเขำหำกลมเปำหมำย

52

3.1.3. เกณฑในกำรพจำรณำเลอกทตงในกรงเทพ จำกขอมลสถตกำรใหคะแนนพนททมควำมเจรญมำกทสดในประเทศไทย จะเหนไดวำจงหวดทมควำมเหมำะสมในกำรเลอกเปนทตงโครงกำร Mindfulness Therapy คอ จงหวดกรงเทพมหำนคร เมอไดจงหวดแลวจงท ำกำรพจำรณำเกณฑกำรเลอกเขตทตง ในกรงเทพมหำนคร โดยเกณฑกำรเลอกดงตอไปน

- ควำมหนำแนของประชำกรในพนท ทเนนไปในวยท ำงำนกบวยผสงอำย - พนทศนยกลำงธรกจและพำณชยกรรม ควำมวนวำยของพนท เชน สถำนททองเทยวกลำงคน ส ำนกงำน โรงพยำบำล และคอนโด เปนตน

รปท 3.3. แสดงภำพกลมเขตกำรยำน ทมำ : ส ำนกผงเมอง กรงเทพมหำนคร

กรงเทพมหำนคร ไดแบงพนทกำรวำงผงเมอง ออกเปน 6 กลมเขต ดงน กลมเขตกำรวำงผงท 1 กลมพนทอนรกษศลปวฒนธรรมและสงเสรมกำรทองเทยว กลมเขตกำรวำงผงท 2 กลมพนทศนยกลำงธรกจและพำณชยกรรม กลมเขตกำรวำงผงท 3 กลมพนทอยอำศย กลมเขตกำรวำงผงท 4 กลมพนทอยอำศยชำนเมองและเกษตรกรรมฝงตะวนออก กลมเขตกำรวำงผงท 5 กลมพนทอยอำศยชำนเมองและเกษตรกรรมฝงตะวนตกตอนบน กลมเขตกำรวำงผงท 6 กลมพนทอยอำศยชำนเมองและเกษตรกรรมฝงตะวนตกตอนลำง สรปไดวำ : พนทตองกำรคอ กลมเขตกำรวำงผงท 2 กลมพนทศนยกลำงธรกจและพำณชยกรรม เปนพนททมควำมวนวำยทำงสงคมในชวงวย ท ำงำนและผสงอำย

53

กำรเลอกทต งโครงกำรในเขตหวยขวำง โดยเกณฑกำรเลอกวเครำะหจำกลกษณะทำงกำยภำพของต ำแหนงทต งเบองตน ทเหมำะสมแกกำรจดตงโครงกำร Mindfulness Therapy มลกษณะดงตอไปน 1) อยในยำนคมนำคมทสะดวกตอกำรขนสงมวนชน และรถยนต 2) เปนศนยกลำง ใกลแหลงสำธำรณปโภคและสำธำรณปกำร 3) เปนศนยกลำงยำนธรกจและพำณชยกรรม 4) ควำมหนำแนนของจ ำนวนประชำกร 5) สถำนทส ำคญทมผลกบโครงกำร

- วด - โรงพยำบำล - ตลำด/สถำนททองเทยว - สถำนทท ำงำน - โรงแรม/คอนโด

ตำรำง 3.1. แสดงเกณฑกำรใหคะแนนกำรเลอกพนทตำมเขต กลมเขตกำรวำงผงท 2 กลมพนทศนยกลำงธรกจและพำณชยกรรม มทงหมด 13

เขต เขตหวยขวำง ประกอบไปดวยแหลงชมชนขนำดใหญ โรงแรม โรงพยำบำล และอำคำร

ส ำนกงำนทกระจำยอยในยำนธรกจตำงๆ อำท พระรำม 9 หวยขวำง รชดำ เปนตน จงสงผลใหมกำรเตบโตทำงกำรคำและธรกจอยำงรวดเรว โดยปจจบนมจ ำนวนงำนมำกถง 62,874 อตรำ

หวขอพจารณา

54

รปท 3.4. แสดงภำพเขตหวยขวำง ทมำ : https://www.google.co.th/maps

จำกำรวเครำะหพนทเขตหวยขวำง กรงเทพมหำนคร จำกลกษณะของกำรเลอกทตงขำงตนจงไดพบพนททมควำมเหมำะสมทง 3 แหง ท ำกำรวเครำะหเปรยบเทยบขอมล ผำนปจจยลกษณะทำงกำยภำพและกำรเขำถงพนทกำรใชงำนของพนทและประชำกร โดยมรำยละเอยดดงตอไปน

ภำพท 3.5. แผนททำงอำกำศของพนท1 แผนททำงอำกำศของพนท2 แผนททำงอำกำศของพนท3

ทมำ : https://www.google.co.th/maps

55

ตำรำงท 3.2.แสดงเกณฑกำรใหคะแนนกำรเลอกทตง Site

หลงจำกวเครำะหลกษณะของพนทต งเบองตน ไดวเครำะหจดออนจดแขงในกำรเลอกทตงและท ำกำรประเมนโครงกำรใหคำคะแนน โดยก ำหนดเกณฑในกำรประเมนผลไว 5 ระดบ โดยระดบคะแนนท 5 เปนคะแนนสงสด เพอวเครำะหวำต ำแหนงทต งใดทเหมำะสมและมควำมเปนไปไดในกำรด ำเนนโครงกำรมำกทสด เมอพจำรณำจำกปจจยตำงๆ รวมถงจดออนจดแขงของทตง พบวำ พนทท 1 มควำมเหมำะสมมำกทสด เนองจำกเปนพนททมควำม วนวำย ควำมหนำแนนของประชำกรสง จำกพนทใกลเคยงรวมถงสถำนทเปนจดเชอมโยงมำยงโครงกำร 3.2. กำรวเครำะหท ำเลทตงโครงกำร

ภำพท 3.6. แผนททำงอำกำศของพนท2/ผงเมองส กรงเทพมหำนคร ทมำ : https://www.google.co.th/maps

หวขอพจำรณำ น ำหนก Site 1 Site 2 Site 3

คะแนน รวม คะแนน รวม คะแนน รวม

กำรคมนำคม 5 2 10 2 10 2 10

ขนำดของพนท 5 3 15 5 25 5 25

แหลงสำธำรณปโภคและสำธำรณปกำร

5 3 15 4 20 3 15

สถำนทสำมำรถเชอมโยงกบ Site

5 2 10 5 25 3 15

ควำมหนำแนนของประชำกร 4 4 16 4 16 3 12

ควำมหนำแนนของประชำกร 4 4 16 4 16 3 12

พนททอยใกลทำงดวน 4 2 8 4 16 4 16

กำรเขำถง Site 3 1 3 3 9 2 6

สรป 77 121 99

56

จำกกำรวเครำะหผลกำรเลอกต ำแหนงทต งโครงกำร พบวำพนท 2 แขวงบำงกะป เขตหวยขวำง กรงเทพมหำนคร มควำมเปนไปไดและเหมำะสมมำกทสด โดยสรปรำยละเอยดโครงกำรได ดงน

ต ำแหนงทต ง ตดถนนจตรทต ตดทำงดวนพเศษศรรช แขวงบำงกะป เขตหวย ขวำง กรงเทพมหำนคร

ขนำดทดน ขนำดทดนทงหมดประมำณ 18 ไร กรรมสทธทดน เปนพนทของเอกชน สภำพพนทโครงกำร พนทเมอไดรบกำรออกแบบเปนโครงกำร Mindfulness

Therapy เพอตอบสนองปญหำทำงสภำพสงคมในพนท ผปวยทมสภำวะทำงจต เปนกำรสรำงสถำนทบ ำบดในรปแบบของกจกรรมโดยกำรน ำธรรมชำตเขำมำบ ำบด ดวยกำรรบรทำงประสำทสมผส แบงเปน 3 สวน

นวตกรรม กำรน ำเทคโนโลยททนสมยมำบ ำบดผปวย กำรบ ำบด กำรน ำธรรมชำตเขำมำเปนองคประกอบของโครงกำร สตบ ำบด กำรน ำโปรแกรมกำรบ ำบด 10 ขนตอน โดยจะแปรโปรแกรม เนนในกำรใหท ำกจกรรมทเหมำะสม

มมมองหรอทศนยภำพ จำกมมมองภำยนอกสภำยใน พนทโดยรอบจะเปนสถำนททำงธรกจและพำณชยกรรม ซงมควำมหนำแนนของกลมเปำหมำยทสง พนทโดยรอบ ไมมพนทสเขยวหรอสวนสำธำรณะ

เขตกำรใชทดน ทตงอยในเขตสน ำตำล-ก ำหนดไวเปนสสมใหเปนทดนประเภททอยอำศยหนำแนนมำกใหใชประโยชนทดนเพอเปนทอยอำศยหรอสถำบนรำชกำรหรอ-สำธำรณประโยชนเปนสวนใหญ ส ำหรบกำรใชทดนเพอกจกำรอนใหใชไดไมเกนรอยละสบ

57

ขอบเขตโดยรอบพนททต งโครงกำร

ภำพท 3.7. ขอบเขตโดยรอบพนททต งโครงกำร ทมำ : https://www.google.co.th/maps

ทศเหนอ ตดตอกบ ตลำด-ศนยกำรคำ โรงพยำบำลพระรำมเกำ โรงแรมโกลเดน ทวลป ซอฟเฟอลนพระรำม9 Share Seabar ไนทคลบ

ทศใต ตดตอกบ ไปรษณยขนสง วดอทยธำรำม,โรงเรยนอทยธำรำม

ทศตะวนออก ตดตอกบ RCA คอนโด AQ Estate

ทศตะวนตก ตดตอกบ พนทรกรำง

58

3.3. กำรวเครำะหรปทรงและขนำดของทตงโครงกำร

ภำพท 3.8. แสดงรปทรงของทต งโครงกำร ทมำ : https://www.google.co.th/maps

(ก) ขอก ำหนดกำรใชประโยชนพนท 1. พนท Site = 28,850 ตร.ม. หรอ 18 ไร 2. FAR 1:7 = 201,950 ตร.ม. (ไมเกน) 3. OSR 10% = 1,2983 ตร.ม. 4. Set Back = 1,485.36 ตร.ม. 5. พนทสำมำรถสรำงได = 27,391.64 ตร.ม. 3.4.กำรวเครำะหโครงสรำงอำคำร ระบบโครงสรำงอำคำร 3.5.1.โครงสรำงทวไปของโครงกำร เชน สวนบรหำร จะเปนอำคำรส ำนกงำน ซงใชพนทขนำดเลก โครงสรำงทเหมำะสม คอเสำ และคำนโครงสรำงเบำน ำหนกลงเปนจด 3.5.2.โครงสรำงสวนใหญส ำหรบพนทกวำง จะเปนโครงสรำงชวงกวำง โดยค ำนงถงหนำทใชสอยทตองกำรพนทขนำดใหญ ไดแก พนทสวนหองประชม 3.5.3.โครงสรำงสวนพเศษเฉพำะ 3.5.4.โครงสรำงผนงเบำ ปองกนแสงแดดตรง ใชวสดทมควำมจควำมรอนต ำ ไมสะสมควำมรอน หรอผนงสองชนทมชองวำงตรงกลำง

59

3.5.5.โครงสรำงหลงคำ มมมลำดเอยง น ำหนกเบำ สะทอนแสงไดด ชำยคำยนกวำง ลดระดบฝำเพดำนมชองระบำยอำกำศใตหลงคำ ใชวสดกนควำมรอน 3.5. กำรวเครำะหงำนระบบอำคำร 3.5.1. ระบบปรบอำกำศ 1.1.ระบบแยกสวน (Sprit Type) เปนระบบทมควำมเหมำะสมกบบรเวณทมขนำดพนทใชสอยไมมำกนก เชน บรเวณสวนบรหำร ธรกำร เปนตน และหองทตองกำรใชระบบปรบอำกำศเฉพำะพนท 1.2.ระบบธรรมชำต เปนกำรเปดโลงเพอใหอำกำศถำยเท และรบลมทเปนธรรมชำตสวนใหญจะใชในสวนบรกำรสำธำรณะ 3.5.1. ระบบปองกนภยและกำรดบเพลง

ลกษณะของระบบดบเพลง จะแบงเปน 2 สวนใหญๆ คอ 1. สวนดบเพลง 2. สวนเตอนภย

3.5.2. ระบบเสำอำกำศวทย-โทรทศนรวม ระบบเสำอำกำศวทย-โทรทศนรวม เปนระบบสงสญญำณวทย และเครองรบโทรทศนทจดใดๆ ตองไมกอใหเกดสญญำณรบกวนซงกนและกน อปกรณในระบบทส ำคญตองประกอบดวยเสำอำกำศรบสญญำณ ชดขยำยสญญำณ ,ชดแยกกระจำยสญญำณ ,สำยตวน ำสญญำณ ,เตำเสยบจำยสญญำณ และอปกรณอนๆ 3.5.3. ระบบสอสำร ระบบสอสำรทใช เปนแบบตสำขำ คอระบบซมสำยโทรศพทส ำนกงำนอตโนมตทเชอมตอ ระหวำงองคกำรโทรศพทกบโทรศพทภำยในอำคำรสำมำรถท ำงำนรวมกบโครงขำยทผนวกระบบโทรศพทและระบบขอมลไวเปนโครงขำยเดยวสำมำรถสงสญญำณเสยง ขอมลภำพเปนระบบดจตอล มควำมเรวในกำรรบสงสง 3.5.2. ระบบแสง แสงเปนสงส ำคญอยำงหนงในกำรปฏบตงำน กำรใหแสงในอำคำรแบงออกเปน 3.5.2.1. แสงธรรมชำต ควรเปนแสง Indirect light เพอลดควำมจำของแสง ใหทอน ำแสงซงเปนทอตดฟลมซงมคำสะทอนสง เพอน ำแสงธรรมชำตเขำมำใหควำมสวำง ซงชวยลดกำรเปดโคมไฟในชวงเวลำกลำงวน 3.5.2.2. แสงประดษฐใชหลอดทมคำประสทธภำพผลกำรสองสวำงหรอ คำลเมนตอวตตสง คอใชพลงงำนนอยแตใหแสงสวำงมำก โดยพจำรณำควำมเหมำะสมกบกำรใชงำนแตละพนท

60

3.6. กำรวเครำะหกฎหมำยทเกยวของ กฎกระทรวงฉบบท 55 (พ.ศ.2543) ออกตำมควำมในพระรำชบญญตควบคมอำคำร พ.ศ.2522 อำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ 5(3) และมำตรำ 8(1)(7) และ(8) แหงพระรำชบญญตควบคมอำคำร พ.ศ.2522 อนเปนพระรำชบญญตทมบทบญญตบำงประกำรเกยวกบกำรจ ำกดสทธและเสรภำพของบคคล ซงมำตรำ 29 ประกอบกบมำตรำ 31 มำตรำ 35 มำตรำ48 มำตรำ49 และมำตรำ50 ของรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย บญญตใหกระท ำไดโดยอำศยอ ำนำจตำมบทบญญตแหงกฎหมำย รฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทยโดยค ำแนะน ำของคณะกรรมกำรควบคมอำคำรออกกฎกระทรวงไว ดงตอไปน ขอท 1 ในกฎกระทรวงน “อำคำรสำธำรณะ” หมำยควำมวำ อำคำรทใชเพอประโยชนในกำรชมนมคนไดโดยทวไปเพอกจกรรมทำงรำชกำร กำรเมอง กำรศกษำ กำรศำสนำ สงคม กำรนนทนำกำร หรอกำรพำณชยกรรม เชน โรงมหรสพ หอประชม โรงแรม โรงพยำบำล สถำนศกษำ หอสมด สนำมกฬำกลำงแจง สนำมกฬำในรม ตลำด หำงสรรพสนคำ ศนยกำรคำ สถำนบรกำร ทำอำกำศยำน อโมงค สะพำน อำคำรจอดรถ สถำนรถ ทำจอดเรอ โปะจอดเรอ สสำน ฌำปนสถำน ศำสนำ เปนตน “อำคำรขนำดใหญ” หมำยควำมวำอำคำรทมพนทรวมกนทกชนหรอชนหนงชนใดหลงเดยวกนเกน 2,000 ตำรำงเมตร หรออำคำรทมควำมสงตงแต 15.00 เมตรขนไป และมพนทรวมกนทกชนหรอชนหนงชนใดในหลงเดยวกนเกน 1,000 ตำรำงเมตร แตไมเกน 2,000 ตำรำงเมตร กำรวดควำมสงของอำคำรใหวดจำกระดบพนดนทกอสรำงถงพนดำดฟำ ส ำหรบอำคำรทรงจวหรอปนหยำใหวดจำกระดบพนดนทกอสรำงถงยอดผนงของชนสงสด “ทวำง” หมำยควำมวำ พนทอนปรำศจำกหลงคำหรอสงกอสรำงปกคลม ซงพนทดงกลำวอำจจะจดใหเปนบอน ำ สระวำยน ำ บอพกน ำเสย ทพกมลฝอย ทพกรวมมลฝอย หรอทจอดรถ ทอยภำยนอกอำคำรกได และใหหมำยควำมรวมถงพนทของสงกอสรำง หรออำคำรทสงจำกระดบพนดนไมเกน 1.20 เมตร และไมมหลงคำหรอสงกอสรำงปกคลมเหนอระดบนน หมวด 3 ทวำงภำยนอกอำคำร ขอ 33 อำคำรแตละหลงหรอหนวยตองมทวำงตำมทก ำหนดดงตอไปน

(1) อำคำรอยอำศย และอำคำรอยอำศยรวม ตองมทวำงไมนอยกวำ 30 ใน 100 สวนของพนทช นใดชนหนงทมำกสดของอำคำร

(2) หองแถว ตกแถว อำคำรพำณชย โรงงำน อำคำรสำธำรณะและอำคำรอนซงไมไดใชเปนทอยอำศย ตองมทวำงไมนอยกวำ 10 ใน 100 สวน ของพนทชนใดชนหนงทมำกทสดของอำคำรดงกลำวใชเปนทอยอำศยดวยตองมทวำงตำม (1)

61

หมวด 4 แนวอำคำรและระยะตำงๆ ของอำคำร ขอ 40 กำรกอสรำงหรอดดแปลงอำคำรหรอสวนของอำคำรจะตองไมล ำเขำไปในทสำธำรณะ เวนแตจะไดรบอนญำตจำกเจำพนกงำนซงมอ ำนำจหนำทดแลรกษำทสำธำรณะนน

62

บทท 4 กำรประยกตในงำนออกแบบสถำปตยกรรม

4.1. กำรก ำหนดโปรแกรม 4.1.1. ลกษณะโครงกำรและกจกรรมโครงกำร เปนกำรออกแบบโครงกำรในลกษณะศนยบ ำบดส ำหรบผสงอำย ทงดำนรำงกำยและทำงดำนจตใจ มรปแบบกำรบ ำบดหลำยรปแบบ ทงธรรมชำตบ ำบด กจกรรมบ ำบด นวตกรรมบ ำบด ซงกำรใชงำนภำยในโครงกำรมองคประกอบของงำนสถำปตยกรรมทท ำใหพนทภำยในแสดงถงกำรบ ำบดผำนควำมรสกของผใชสอยเพอตอบสนองกำรรบรของมนษย กจกรรมหลกของโครงกำรคอ นวตกรรมบ ำบด เปนกำรน ำนวตกรรมกำรบ ำรงรกษำหลำยๆดำนส ำหรบผสงอำย และในสวนรองจะเปนกจกรรมบ ำบดและธรรมชำตบ ำบด จะแยกออกเปน 2 ประเภท คอ บ ำบดทำงดำนรำงกำย และบ ำบดทำงดำนจตใจ ซงทงหมดเปนกจกรรมส ำคญของโครงกำร เนองดวยกจกรรมตำงๆเหลำนจงเปนทมำของลกษณะทวำงทเกดขนทงหมดของโครงกำร 4.1.1.1 กจกรรมโครงกำรหลก ก. สวนบ ำบด แบงออกเปน 3 กลม

1) นวตกรรมบ ำบด ซงจะมในเรอง ทนตแพทย ควำมสวยควำมงำม สปำ และ Ice lab ภำยในสวนนจะเปนหองๆ จะแยกออกเปนโซนๆ ในแตละประเภท

2) กจกรรมบ ำบด จะมกำรบ ำบด 2 ล กษณะ คอบ ำบดทำงดำนรำงกำยและจตใจ 3) ธรรมชำตบ ำบด จะมกำรบ ำบด 2 กำรบ ำบด คอกำรปลกพช/เพำะช ำและสวน

บ ำบด ข. Restaurant มทงหมด 2 กลม

1) Restaurant publi 2) Restaurant private 3) Restaurant therapy

63

4.1.2. ก ำหนดองคประกอบโครงกำร ก. องคประกอบของโครงกำร 1. Therapy ใชพนท = 10,796 ตร.ม. 2. Commercial ใชพนท = 600 ตร.ม. 3. Supporting Function ใชพนท = 86 ตร.ม. 4. Service ใชพนท = 796 ตร.ม. 5. Parking ใชพนท = 2,025 ตร.ม. 6. Green ใชพนท = 962 ตร.ม.

รปท 4.1. แสดงสดสวนพนทรวมโครงกำร

4.1.3. กำรวเครำะหผใชสอย ก. ประเภทผใชโครงกำร คอ กลมผสงอำยและ กลมวยท ำงำนทมอำย 50 ปขนไป ฝำยดแลสวนตำงๆ ภำยในโครงกำรทงหมด รวมทงพนกงำนตอนรบและพนกงำนดแลควำมเรยบรอยตำงๆภำยในโครงกำร ข. ผใชภำยนอกของโครงกำร ประเภทของบคคลทเขำมำใชบรกำรภำยในโครงกำรจะเนนไปทำงกลมผสงอำย หรอกลมทสนใจในดำนกำรบ ำบด ทเนนไปยงกลมทคอนขำงมรำยไดสง โดยโครงกำรบ ำบดจดขนมำนนเพอตอบสนองผสงอำยและคนทกเชอชำต

แสดงสดสวนพนทรวมโครงการ

Thaerapy

Commercial

Supporting Function

Service

Green

64

4.1.4. รำยละเอยดโครงกำร 1. Therapy 1.1.พนทบ ำบด ขนำดพนท 9,716 ตร.ม.

ตำรำงท 4.1 รำยละเอยดพนทบ ำบด

1.2.ทำงเชอม (จดพก,ทำงเดน) ขนำดพนท 1,080 ตร.ม.

2. Commercial 1.1. รำนอำหำร ขนำดพนท 400 ตร.ม. 1.2. รำนขำยตนไม ขนำดพนท 200 ตร.ม. 3.Supporting Function 1.1. ตรวจสขภำพ ขนำดพนท 50 ตร.ม. 1.2. ปฐมพยำบำลเบองตน ขนำดพนท 36 ตร.ม. 4. Service ขนำดพนท 796 ตร.ม. 5. Parking 1.1. Therapy 115 คน ขนำดพนท 1352 ตร.ม. 1.2. Service 5 คน ขนำดพนท 96 ตร.ม. 1.3. ทำงสญจร 50% ขนำดพนท 577 ตร.ม. 6. Green ขนำดพนท 962 ตร.ม.

65

4.2. กำรน ำเสนอและขอเสนอแนะ ครงท 1 (ขนตอนและกระบวนกำรพฒนำแบบรำง)

รปท4.2 กำรวำง Zoing

รปท4.3 กำรวเครำะห Zoing

66

Concept From

แน

วความค

ดในก

ารออ

กแบบ

PROG

RAM

MIN

G CO

NCEP

T

การน

าธรรมช

าตเปนส

วนหน

งทางสถ

าปตยกรรม

จากเปาห

มายของโครงการและ

วตถป

ระสง

คการศก

ษา ทตอ

งการสร

างงาน

สถาปตย

กรรม

โดยม

ธรรม

ชาตเป

นสวน

หนงของการท

ากจก

รรม

แสง ป

ระกอ

บก บท

ศนคต

ของแ

สงเชง

สรางสร

รคโด

ยใชส

ถาปต

ยกรรม

เปนส

อของ

แสง ท

จะสร

างมม

มอง

และช

ใหเหนถ

งคณค

าซงเช

อมโยง

ก บคว

ามสม

พนธก

บพ นท

ใชสอ

ยขอ

งโคร

งการกบ

ธรรม

ชาต โด

ยใช

คณลก

ษณะข

องแส

งทกล

าวไว

ขางต

น โด

ยแสด

งออก

ทางก

ายภาพ

และก

ารเรย

นรทา

งจตว

ญญาณ

ผ าน

ทางส

ถาปต

ยกรรม

Gree

nและ

น า เป

นสอด

แทรก

เขาไป

ยงแต

ละจด

ของก

จกรร

ม สร

างคว

ามสม

พนธ กา

รสมผ

ส ระ

หว าง

มนษย

ก บธร

รมชา

ต ใน

เรอง

ของ

กลน การส

มผสพ

นผว ร

วมถงการใช

วสดท

างธรรม

ชาตเป

นองคปร

ะกอบ

หนงข

องกา

รออก

แบบงา

นสถ

าปตยกรรม

รป

ท4.4

PROG

RAM

MIN

G CO

NCEP

T

67

4.3 แนวควำมคดในกำรออกแบบ ครงท 1 (ขนตอนและกระบวนกำรพฒนำแบบรำง)

รปท4.5 Concept Design

รปท4.6 Mass Model ครงท 1

68

ครงท 2 (ขนตอนและกระบวนกำรออกแบบ)

รปท4.7 กำรแบงกลมกจกรรม

รปท4.8 กำรเขำถงของ User

69

ครงท 3 (ขนตอนและกระบวนกำรออกแบบ)

รปท4.9 แปลนชน 1 ทำงเดนภำยในอำคำร

รปท4.10 แปลนชน 2 ทำงเดนภำยในอำคำร

70

รปท4.11 เสนทำง Service

รปท4.12 Linkage Spaec

71

รปท4

.13 G

reen A

rea

72

รปท4.14 Mass Model แบบรำงครงท 2

73

รปท4.15 Mass Model แบบรำงครงท 3

74

บทท 5 ภำคกำรออกแบบ

กำรวเครำะหเกณฑและแนวควำมคดในกำรออกแบบ ( Concepts and Design Criteria Analysis) จำกผลกำรศกษำวเครำะหบทท 3 ซงเปนกำรวเครำะหสภำพทเปนขอเทจจรงตำงๆสรปใหเกดควำมเขำใจภำพรวมตำงๆ ของโครงกำรซงเปนสงทตรวจสอบ พสจนไดจำกควำมเปนจรงทด ำรงอย ท ำใหสำมำรถน ำมำใชในกำรวเครำะหปญหำทจะเกดขนในกำรออกแบบ หรอสงทเกยวของกบกำรออกแบบอำคำรทงหมด เพอเปนแนวทำงในกำรคดแกไขปญหำ และน ำไปใชเปนเกณฑและแนวควำมคดในกำรออกแบบ ใหเกดประสทธภำพตำงๆของอำคำร อนแสดงถงคณภำพดำนกำรออกแบบทำงสถำปตยกรรมในแงมมตำงๆ กำรศกษำวเครำะหจะตองด ำเนนงำนแยกประเดนไปตำมปญหำทพบจำกกำรศกษำวเครำะห หรอกำรใชเนอทของสวนประกอบแตละสวนในอำคำร ควำมตองกำรเฉพำะในแตละสวน ลกษณะและบรรยำกำศของสวนนนๆ อนสงผลตอคณภำพกำรออกแบบของงำนสถำปตยกรรมทด 5.1. สรปพนทใชสอย สวนบรกำรสำธำรณะ (Pudlic Space) 962 ตำรำงเมตร สวนบรหำรโครงกำร (Administration Space) 600 ตำรำงเมตร สวนบ ำบด (Therapy Space) 10,796 ตำรำงเมตร สวนบรกำรโครงกำร (General Service Space) 796 ตำรำงเมตร

ขนำดทตงโครงกำร –18 ไร องคประกอบหลกของโครงกำร

ก.สวนบรกำรสำธำรณะ (Pudlic Space) ข.สวนบรหำรโครงกำร (Administration Space)

ค.สวนบ ำบด (Therapy Space) ง.สวนบรกำรโครงกำร (General Service Space) จ.สวนทจอดรถ (Parking Space)

75

5.2. ผลงำนกำรออกแบบขนสดทำย

รปท5.1 Plan 1

76

รปท5.2 Plan 2

77

รปท5.3 Lay-Out

78

รปท5.4 Elevation1,2,3,4

79

รปท5.5 Section A-A,B-B

80

รปท5.6 EX-Perspective 1

รปท5.7 EX- Perspective 2

81

รปท5.8 Perspective 1

รปท5.9 Perspective 2

82

รปท5.10 Perspective 3

รปท5.11 Perspective 4

83

รปท5.12 Model

84

รปท5.12 Model

85

บทสรปและขอเสนอแนะ ควำมส ำเรจของกำรท ำวทยำนพนธชนนไมใชเพยงผลลพธสดทำยของกำรออกแบบ แตหมำยรวมถงกระบวนกำร และขนตอนวธกำรคด เปนกำรแกไขปญหำจำกจดเรมตนของค ำถำม แมบำงครงกำรหำค ำตอบในบำงจดอำจจะไมตรงค ำถำมและกระบวนกำรในกำรท ำงำนบำงครงเปรยบเสมอนกำรเดนหลงทำง แตทกสงทกอยำงเหลำนน กยงมควำมหมำยในกำรใหประสบกำรณในกำรคด กำรศกษำและกำรเรยนรไดเปนอยำงด กำรออกแบบเชงควำมคดและกำรทดสอบ บนกำรใหควำมหมำยและกำรตควำม จงท ำใหกำรเรยนรเปนกำรเรยนรทจะคดเปนแบบและมแนวทำงควำมคดทเปนของตวเอง ทงนเพอกอใหเกดประโยชนตอกำรสอสำรของสถำปตยกรรมทมคณคำทชดเจน กำรเรยนรเชงควำมคดและกำรทดสอบ สงทส ำคญทสดคอ กำรท ำควำมเขำใจในสงทตวเองสนใจ และพยำยำมทบทวนกระบวนกำรคดอยเสมอวำก ำลงท ำอะไรอย เพรำะวธกำรและแนวทำงของแตละคนยอมมควำมแตกตำงกนออกไป ไมมค ำวำถกหรอผด ทงนคอกำรเรยนรทตองลงมอท ำ เพอใหเกดเปนกระบวนกำรและควำมเขำใจในเนองำน

86

บรรณำนกรม

ชยยศ อษฏวรพนธ,ทำดำโอะ อนโด. 2543. สถำปตยกรรม วฒนธรรม ธรรมชำตและ ควำมหมำยในธรรมชำตทวำงและสถำนท:รวมบทควำมวำดวยสถำปตยกรรมญป น.กรงเทพฯ: ส ำนกพมพคอรปอเรชนโฟรด.

ชยยศ อษฎวรพนธ, วหำรแหงแสง. 2543. ปรำกฎกำรณแหงสถำนท ในธรรมชำต ทวำง และสถำนทรวมบทควำมวำดวยสถำปตยกรรมญป น. กรงเทพฯ: ส ำนกพมพคอรปอเรชนโฟรด.

ไชยรตน เจรญสนโอฬำร.สญวทยำ. 2545. โครงสรำงนยม,หลงโครงสรำงนยมกบกำรศกษำ รฐศำสตร. กรงเทพฯ. วภำษำ. ทพยสดำ ปทมำนนท. 2535. กำรจดองคประกอบและทวำงในงำนออกแบบพนฐำน. กรงเทพฯ: 49 กรำฟฟค แอนด พบบลเคชนส

ทพยสดำ ปทมำนนท. 2536. ปรำกฏกำรณศำสตรในสถำปตยกรรม. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ทพยสดำ ปทมำนนท. 2543. สถำปตยกรรม กงสดำลแหงควำมคด. กรงเทพฯ: จฬำลงกรณ

มหำวทยำลย. นชคส. 2543. ในธรรมชำตทวำงและสถำนท:รวมบทควำมวำดวยสถำปตยกรรมญป น. กรงเทพฯ: ส ำนกพมพคอรปอเรชนโฟรด. วทศ วฒนำวบลและคณะ. 2536. องครวมแหง สขภำพทศนะ ใหมเพอดลยภำพแหงชวต และกำรบ ำบดรกษำ.พมพครงท1.กรงเทพฯ: 49 กรำฟฟค แอนด พบบลเคชนส สภำองคกรชมชนกรงเทพฯ.2554.ปญหำส ำคญชมชนกรงเทพมหำนคร. กรงเทพฯ: สมชชำ สภำองคกรชมชน ณ สถำบณบณฑตพฒนบรหำรศำสตร. สนต ใจยอดศลป. 2558. MBSR / MBT กำรใชสตรกษำโรค. กรงเทพฯ: แพทยรกษำหวใจ โรงพยำบำลจฬำลงกรณ.

87

ประวตผเขยนวทยำนพนธ

ชอ : นำงสำวสดำรตน เพชรทอง (Sudarat Phettong) วน/เดอน/ป เกด : วนท 24 ตลำคม พ.ศ.2537 จงหวดระนอง ทอย : 74/162 หม 5 ต ำบลบำงรน ถนนสะพำนปลำ อ ำเภอเมองระนอง จงหวดระนอง 85000 ประวตกำรศกษำ: พ.ศ.2550 ระดบมธยมศกษำ โรงเรยนเทศบำลวดอปนนทำรำม พ.ศ.2553 ระดบอำชวะศกษำ สำขำชำงเทคนคสถำปตยกรรม วทยำลยเทคนคระนอง ปจจบน ระดบปรญญำตร คณะสถำปตยกรรมศำสตร สำขำสถำปตยกรรม มหำวทยำลยศรปทม เบอรโทรศพท : 085-264-2399 E-mail : Phettong_Pick@hotmail.com